rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2018-09-17
rok: 2018
data dokumentu: 2018-09-17
rok: 2018
sygnatury akt.:
KIO 1777/18
KIO 1777/18
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu
14 września 2018 r. odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 września 2018 r. przez
wykonawcę „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą w Krakowie w postępowaniu prowadzonym
przez
zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe z siedzibą w Warszawie
14 września 2018 r. odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 września 2018 r. przez
wykonawcę „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą w Krakowie w postępowaniu prowadzonym
przez
zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe z siedzibą w Warszawie
orzeka:
1.
Oddala odwołanie.
2.
Kosztami postępowania obciąża wykonawcę „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą
w Krakowie i
2.1. Zalicza w
poczet kosztów postępowania kwotę 15 000 zł. 00 gr (słownie: piętnaście
tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę „RAFKO” K. Sp. j.
z
siedzibą w Krakowie tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
Zasądza od wykonawcy „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą w Krakowie na rzecz
zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe z siedzibą w Warszawie kwotę
3 6
00 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) z tytułu
poniesionych kosztów zastępstwa prawnego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia je
go doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
O
dwoławczej do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt KIO 1777/18
Uzasadnienie
Zamawiający – PKP Polskie Linie Kolejowe z siedzibą w Warszawie - prowadzi
w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego,
którego przedmiotem jest „Dostawa pojazdu dwudrogowego do inspekcji obiektów
inżynieryjnych”, nr referencyjny: 6060/ILG 6/05555/01686/18/P. Postępowanie zostało
wszczęte ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 30
marca 2018 r. za numerem 2018/S 063-140882.
Szacunkowa wartość zamówienia, którego
przedmiotem są dostawy jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018
zwanej dalej „ustawą pzp”).
W dniu 3 sierpnia 2018 r. odw
ołanie wniósł wykonawca „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą
w Krakowie
– dalej Odwołujący. Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności
Zamawiającego z dnia 22 sierpnia 2018 r.: wykluczenia Odwołującego z postępowania,
a w konsekwencji odrzucenia jego oferty oraz
czynności unieważnienia postępowania.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. art.
24 ust. 1 pkt 12 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 i ust. 1 b pkt 2) ustawy pzp oraz §
2 ust.
2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Rozwoju z 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia (Dz. U. z 2016 r., poz. 1126), zwanego dalej "Rozporządzeniem" poprzez
uznanie prze
z Zamawiającego, że Odwołujący nie spełnia warunków udziału w
postępowaniu dotyczącym sytuacji ekonomicznej i finansowej, w tym w szczególności błędne
uznanie, że przedłożona przez Odwołującego kopia fragmentu umowy kredytu ze względu
na upływ terminu ważności tej umowy (już po upływie terminu składania ofert) nie stanowi
odpowiedniego dokumentu na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu,
prowadząc do wykluczenia Odwołującego z ubiegania się o udzielenie zamówienia
i w konsekwencji do bezzas
adnego uznania oferty Odwołującego za odrzuconą na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 5) ustawy pzp;
2.
art. 25 w zw. z art 26 ust 1 w zw. z § 2 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia poprzez ich błędną,
rozszerzającą interpretację i uznanie, że posiadanie przez Odwołującego zdolności
kredytowej, potwierdzonej przedłożonym fragmentem kopii umowy kredytu, ważnej w całym
okresie 1 miesiąca przed upływem terminu składania ofert nie stanowi dostatecznego
potwierdzenia posiadania zdolności kredytowej Odwołującego, a kluczowe dla
Zamawiającego jest zachowanie ciągłości terminu ważności przedłożonego dokumentu,
mimo że takiego uprawnienia Zamawiającego nie przewidują przepisy obowiązującego
prawa;
3. art. 26 ust. 4 ustawy pzp -
poprzez zaniechanie wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień dotyczących dokumentu potwierdzającego spełnienie warunku udziału
w
postępowaniu polegającego na posiadaniu odpowiedniej sytuacji finansowej, tj.
fragmentów kopii umowy kredytu, ze względu na potencjalne wątpliwości, w jakiej wysokości
posiada on
zdolność kredytową w banku - stronie umowy kredytu (wyjaśnienie/ wskazanie w
jakiej części pozostawały niewykorzystane produkty kredytowe wymienione w tym
dokumencie);
4. art. 7 ust. 1 ustawy pzp w zw. z w/w przepisami poprzez prowadzenie p
ostępowania
w s
posób naruszający zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców,
polegające na bezzasadnym nieuznaniu przedłożonych przez Odwołującego dokumentów na
potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu dotyczącym sytuacji
ekonomicznej i
finansowej z powodów, które nie przewidują przepisy obowiązującego prawa;
5. art. 7 ust. 3 w zw. z art. 91 ust 1 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy pzp, poprzez
naruszenie obowiązku udzielania zamówienia wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z
przepisami ustawy p
zp, polegające na zaniechaniu wyboru oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej oferty, a bezzasadne wykluczenie Odwołującego, który wykazał spełnianie
warunków udziału w postępowaniu zgodnie z obowiązującymi w/w przepisami prawa;
6. art. 93 ust 1. pkt 1) ustawy pzp w zw. z art 91 ust. 1 ustawy pzp - poprzez niezasadne
unieważnienie postępowania w sytuacji, gdy wykonawca (Odwołujący) złożył ofertę
niepodlegającą odrzuceniu i zaniechanie dokonania wyboru oferty złożonej przez
wykonawcę (Odwołującego), jako oferty najkorzystniejszej, wobec wykazania spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Odwołujący w oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o uwzględnienie odwołania
w
całości i nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wykluczenia Odwołującego
z postępowania i w konsekwencji unieważnienie czynności unieważnienia postępowania,
a
także powtórzenie czynności badania i oceny ofert. Ponadto wniósł o zasądzenie od
Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania odwoławczego, w tym
kosztów doradztwa prawnego, zgodnie z fakturą przedstawioną przez Odwołującego na
rozprawie.
Odwołujący oświadczył, że posiada interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia
oraz możliwość poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy p
zp. Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia, gdyż złożył ofertę
najkorzystniejszą pod względem wszystkich kryteriów oceny ofert spośród ofert
niepodlegających odrzuceniu, zatem potwierdzenie się zarzutów naruszenia przepisów
ustawy p
zp przez Zamawiającego, tj. czynności bezzasadnego wykluczenia Odwołującego
i tym samym bezzasadne
go unieważnienia postępowania mogłoby prowadzić do sytuacji
umożliwiającej Odwołującemu uzyskanie przedmiotowego zamówienia i korzyści z jego
realizacji. W
związku z powyższym, Odwołujący ma niebudzący wątpliwości interes we
wniesieniu odwołania i może ponieść szkodę w wyniku niezgodnych z przepisami prawa
działaniami Zamawiającego.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wskazał, że w przedmiotowym
p
ostępowaniu zostały złożone 3 oferty, w tym oferta Odwołującego, która została przez
Zamawiającego najwyżej oceniona. W konsekwencji w dniu 3 lipca 2018 r. Zamawiający
wezwał na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy pzp Odwołującego do przedłożenia m.in.: W celu
potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu, o którym mowa w Rozdziale
VIII ust 2 pkt 2 SIWZ, tj. sytuacji ekonomicznej i finansowej oraz na potwierdzenie
oświadczenia złożonego w JEDZ w Części IV Sekcji B pkt 6, oraz w oświadczeniu złożonym
w dniu 25.06.2018 r. na wezwanie Zamawiającego z dnia 20.06.2018 r. Wykonawca winien
jest złożyć informację z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej
potwierdzającą wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową
Wykonawcy w
wysokości co najmniej - 2 000 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1
miesiąc przed upływem terminu składania ofert. Realizując powyższe wezwanie, Odwołujący
w dniu 16 lipca
2018 r. w swojej odpowiedzi, wskazał na przedłożoną już Zamawiającemu -
wraz z
odpowiedzią z dnia 25 czerwca 2018 r. - kopię pierwszej i ostatniej strony umowy
kredytu nr 001/16/157 na kwotę 2 500 000,00 zł. Oprócz ww. umowy kredytu Odwołujący
przedłożył Zamawiającemu również wydruk z banku Mbank z dnia 24 kwietnia 2018 r.
wykazu
jący stan kasy na rachunku bankowym w kwocie 1 209 249,79 zł. W ocenie
Zamawiającego ww. dokumenty nie mogły stanowić potwierdzenia wykazania przez
Odwołującego spełnienia warunku udziału w postępowaniu, gdyż jak wskazał Zamawiający
w piśmie z dnia 26 lipca 2018 r. (wezwanie w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp skierowane do
Odwołującego) w odniesieniu do umowy kredytu Z przedstawionego dokumentu wynika, iż
powyższa umowa wygasła w dniu 22 czerwca 2018 r., dlatego też nie może być brana pod
uwagę przez Zamawiającego na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowe
. Na ww. wezwanie Zamawiającego
Odwołujący w dniu 31 lipca 2018 r. przedłożył m.in. raz jeszcze wspomnianą umowę kredytu
z linią kredytową z przeznaczeniem na kontrakty w wysokości 2 500 000,00 zł, jako
potwierdzenie - zgodnie z
żądaniem Zamawiającego postanowień SIWZ. W konsekwencji
powyższego, Zamawiający w dniu 22 sierpnia 2018 r. drogą elektroniczną poinformował
Odwołującego o wykluczeniu go z postępowania i tym samym odrzucenia jego oferty z uwagi
na rzekome niewykazanie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu w zakresie
zdolności ekonomicznych i finansowych. Odwołujący nie zgodził się z wykluczeniem, a tym
bardziej z uzasadnieniem Zamawiającego w odniesieniu do przedłożonej kopii fragmentu
umowy kredytu.
Odwołujący wskazał, że z Rozdziału VIII ust. 2 pkt 2 SIWZ jednoznacznie wynika, że
wykazanie przez Wykonawcę posiadania zdolności kredytowej w okresie nie wcześniejszym
niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert (tutaj w okresie 23 kwietnia 2018 r. - 23
maja
2018 r.) powinno być wystarczającą podstawą do wykazania spełnienia warunku
udziału w postępowaniu. Odwołujący przedłożył kopię fragmentu umowy kredytu zawartej w
dniu 23 czerwca
2016 r. i potwierdzającej przyznanie Odwołującemu kredytu
rewolwingowego w
złotych polskich w rachunku kredytowym w kwocie 2.500.000,00 zł
stanowiącą górną granicę zadłużenia na okres od 23 czerwca 2016 r. do dnia 22 czerwca
2018 r. na sfinansowanie: zak
upu pojazdów do dalszej odsprzedaży, zakupu półproduktów
potrzebnych do wykonania zamówień, kontraktów, przetargów. Wobec powyższego, w
okresie co najmniej 1 miesiąca przed upływem terminu składania ofert, Odwołujący
bezsprzecznie posiadał zdolność kredytową, która powinna być brana pod uwagę (oceniana)
przez Zamawiającego przy ocenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu.
Konieczność wykazania właśnie posiadania przez Odwołującego zdolności kredytowej w
danym okresie sprzed terminu złożenia oferty była dla Odwołującego nadrzędna przy
prowadzeniu korespondencji z
Zamawiającym w trybie wezwań z art. 26 ust. 1 i ust. 3
ustawy p
zp, gdyż Zamawiający każdorazowo kierując wezwania do Odwołującego
wskazywał na fakt, że zdolność kredytowa ma być potwierdzona w okresie nie
wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert. Wskazał, że w
kierowanych do Odwołującego pismach (wezwaniach), jak i w uzasadnieniu wykluczenia
Odwołującego, Zamawiający nie kwestionował w żadnym aspekcie prawidłowości pod
względem merytorycznym przedłożonej umowy kredytu, w tym potwierdzającej fakt
posiadania określonej zdolności kredytowej Odwołującego w okresie ważności umowy
kredytu, a jedynie zakwestionował cały dokument przez wzgląd jedynie na upływ ważności
dokumentu
(przyznanego kredytu), który nastąpił już po terminie składania ofert i na tej tylko
podstawie uznał błędnie, że nie może być ta zdolność kredytowa brana pod uwagę.
Odwołujący zaznaczył odnosząc się do określonego w przepisach Rozporządzenia
okresu ważności dokumentów składanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału
w
postępowaniu, że prawodawca określając terminy ważności tych dokumentów podał
jedynie dolną granicę ich ważności. W przypadku informacji z banku potwierdzającej
wysokość posiadanych środków lub zdolność kredytową, termin jej ważności określono „nie
wcześniej niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert” (tak KIO w wyroku z dnia 9
marca 2017 r., KIO 352/17). Istotne zatem
w kontekście stanu faktycznego niniejszej sprawy
jest wykaza
nie, że wykonawca posiadał określoną zdolność kredytową w okresie
zakreślonym ww. Rozporządzeniem, co niewątpliwie miało miejsce w odniesieniu do
Odwołującego. Podkreślił, że poprzednie brzmienie Rozporządzenia (z okresu 20 lutego
2013 r. - 27 lipca 2016
r.) wskazywało, że zamawiający może żądać: 10) informacji banku
l
ub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych
środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, wystawionej nie wcześniej niż 3
miesiące przed upływem terminu składania ofert albo składania wniosków o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Aktualne Rozporządzenie wymaga,
aby określony dokument nie był wystawiony w określonym okresie, ale aby taki dokument
(informacja banku lu
b spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej) potwierdzała
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie
nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert (zgodnie z
aktualnym brzmieniem Rozporz
ądzenia: informacji banku lub spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych środków finansowych
łub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed
upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu). Obowiązujący przepis § 2 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia nie odwołuje się do
ważności czy aktualności informacji z banku (ani tym bardziej daty jego wystawienia), a
jedynie konieczności wynikającego z niej potwierdzenia, że w okresie nie wcześniejszym niż
1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu, wykonawca posiadał określone środki finansowe lub zdolność kredytową.
Tymczasem wbrew
brzmieniu ww. Rozporządzenia, a także SIWZ, Zamawiający uznał, że
upływ ważności przedłożonego dokumentu (który upłynął już po terminie składania ofert)
uniemożliwia uwzględnienie tego dokumentu (jego jakąkolwiek ocenę). Powołał się na wyrok
z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt: KIO 959/12.
Odwołujący wskazał, że gdyby przedmiotowa
umowa teoretycznie nie mia
ła zakreślonego okresu ważności albo dłuższy okres
obowiązywania - to zostałaby zapewne uwzględniona przez Zamawiającego. Taka praktyka i
podejście Zamawiającego do oceny przedłożonej umowy kredytu jest w ocenie
Odwołującego nieuprawniona w świetle postanowień SIWZ oraz przepisów Rozporządzenia.
P
raktyką jest, że umowy kredytowe, jak i poświadczenia z banku mają określoną datę
ważności, a nie obowiązują bezterminowo.
Z powyższych powodów zdaniem Odwołującego Zamawiający powinien uwzględnić
przy ocenie zdolności kredytowej Wykonawcy przedłożoną umowę kredytową, a co najwyżej
-
zbadać (wezwać do wyjaśnień), jaka kwota udzielonego kredytu - na dzień składania ofert
(w okresie 1 miesi
ąca przed terminem składania ofert) pozostawała w dyspozycji
Odwołującego (tak wyrok KIO z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt. KIO 24/18, KIO 2748/17,
w
którym Izba nakazała, poza żądaniami odwołania, wezwać wykonawcę w trybie art. 26 ust.
4 ustawy pzp do wyja
śnienia dokumentów złożonych przez tego wykonawcę na
potwierdzenie warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności finansowej przez
wskazanie w jakiej części pozostawały niewykorzystane produkty kredytowe wymienione w
tych dokumentach).
Odwołujący wskazał, że w celu wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu dotyczących sytuacji ekonomicznej i finansowej dopuszczalne jest
sumowanie wysokości posiadanych środków finansowych oraz zdolności kredytowej
wykonawcy (tak KIO w wyroku z 6 sierpnia 2010r., KIO 1553/10 oraz w wyroku z 4
października 2012 r., KIO 2009/12). Tymczasem Zamawiający kierując kolejne wezwania do
Odwołującego nie kwestionował, ani formy przedstawionego dokumentu, ani wysokości
wynikającej z niej (aktualnej) linii kredytowej, ale zakwestionował jedynie ważność samej
umowy kredytu, która upłynęła już po terminie składania ofert (tak uzasadnienie
Zamawiającego, który każdorazowo wskazywał, że wygaśnięcie umowy kredytu
uniemożliwia jej wzięcie pod uwagę przy ocenie spełnienia warunków udziału w
p
ostępowaniu).
Mając na uwadze powyższe, Odwołujący wykazał Zamawiającemu, że na podstawie
wydruku z bank
u Mbank posiadał na dzień 24 kwietnia 2018 r. na rachunku bankowym
kwotę 1 209 249,79 zł, a ponadto w ocenie Odwołującego wykazał, że posiada zdolność
kredytową do kwoty 2 500 000,00 zł w okresie 1 miesiąca przed terminem składania ofert -
przy minimalnym wymogu Zamawiającego ustalonym w wysokości 2 000 000,00 zł.
Powyższe oba dokumenty w ocenie Odwołującego stanowią potwierdzenie spełnienia
postawionego warunku udziału w postępowaniu. Z całokształtu przedstawionych okoliczności
faktycznych i prawnych trudno w zdaniem
Odwołującego uznać, że przedstawiona kopia
fragmentu umowy kredytu Odwołującego, która potwierdza określone zdolności kredytowe
Odwołującego na określony - wymagany przepisami prawa okres, może być tak arbitralnie
pominięta przy ocenie tej zdolności przez Zamawiającego z przyczyn tylko odnoszących się
do utraty ważności takiego dokumentu. Zamawiający zatem niezasadnie wykluczył
Odwołującego i odrzucił jego ofertę, czym dopuścił się naruszenia wskazanych przepisów
prawa. Zatem w sytuacji, gdy w
postępowaniu została złożona oferta przez wykonawcę który
spełnił warunki udziału w postępowaniu, wykazał brak podstaw do wykluczenia, a złożona
oferta jest zgodna ze wszystkimi wymaganiami specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
zamawi
ający zgodnie z art. 91 ust. 1 pzp winien dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W zaistniałych okolicznościach unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt.
1 p
zp było w ocenie Odwołującego działaniem nieuprawnionym.
W dniu
13 września 2018 r. Zamawiający złożył dwie odpowiedzi na odwołanie i
wni
ósł o odrzucenie odwołania, ewentualnie o jego oddalenie. W odpowiedzi jak również
w
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Zamawiający wskazał, że zarzuty odwołania są całkowicie bezpodstawne,
a
Odwołujący w sposób celowy buduje argumentację jedynie na części okoliczności
składających się na zaistniały stan faktyczny, co może prowadzić do błędnego przekonania,
że odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Podniósł ponadto, że zarzuty odwołania oraz
sformułowana argumentacja dotyczą okoliczności negatywnej weryfikacji złożonych
wydruków komputerowych wyciągów bankowych oraz umowy kredytowej, o której
Odwołujący został poinformowany w dniu 26 lipca 2018 r., a zatem termin na wniesienie
odwołania upłynął w dniu 3 sierpnia 2018 r. Zamawiający w dniu 20 czerwca 2018 r, wezwał
Odwołującego do uzupełnienia części IV sekcja b lit. 6 JEDZ w zakresie informacji czy
Odwołujący spełnia warunek udziału w postępowaniu w zakresie zdolności finansowej lub
kredytowej.
Odwołujący w odpowiedzi na wezwanie złożył w dniu 25 czerwca 2018 r.
dokumenty:
raport kasowy potwierdzający stan środków pieniężnych w kasie Odwołującego
na dzień 21 maja 2018 r. oraz kopię pierwszej i ostatniej strony umowy kredytowej.
Zamawiający w dniu 3 lipca 2018 r. wezwał Odwołującego do uzupełnienia dokumentów w
trybie art. 26 ust. 1 ustawy p
zp potwierdzających spełnianie warunków udziału w
postępowaniu w zakresie ww. zdolności finansowej lub ekonomicznej. Odwołujący w dniu 16
lipca 2018 r. przedłożył wygenerowane elektronicznie zestawienie operacji potwierdzające
s
aldo początkowe konta w MBank w wysokości 1 252 249,79 zł. Zamawiający w dniu 26
lipca 2018 r. wezwał Odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp do uzupełnienia
dokumentów wskazując, że złożony raport kasowy nie stanowi informacji z banku lub SKOK
natomiast kopia umowy bankowej nie potwierdza spełniania warunku udziału w
postępowaniu na dzień jej złożenia, gdyż obowiązywała jedynie do 22 czerwca 2018 r. W
odpowiedzi na ww. wezwanie Odwołujący złożył w dniu 31 lipca 2017 r. pismo, w którym
wskazał, że „spółka (…) na dzień składania ofert posiadała linię kredytową z
przeznaczeniem na
kontrakty w wysokości 2.500.000 zł. Odwołujący wyspecyfikował jako
jeden z załączników zaświadczenie z banku o zdolności kredytowej - niemniej jednak
dokument
ten nie został dołączony do ww. pisma. W ww. piśmie Odwołujący nie odniósł się
w żaden sposób do kwestii związanej z terminem oraz charakterem przedłożonego
fragmentu umowy kredytowej.
W świetle powyższego Zamawiający — z uwagi na
wyczerpanie procedury konwalidacji ww. braku
— był zobowiązany do wykluczenia
Odwołującego z uwagi na niespełnienie warunku udziału w postępowaniu. Zamawiający
podkreślił, że uzasadnienie wykluczenia Odwołującego z postępowania stanowi powielenie
argumentacji zawartej w wezwaniu do
uzupełnienia dokumentów z dnia 26 lipca 2018 r.,
w
której to Zamawiający wskazał, że umowa kredytowa i wydruki komputerowe w jego
ocenie nie potwierdzają spełnienia warunku udziału w postępowaniu tj. o negatywnej ocenie
przedłożonych dokumentów. W ocenie Zamawiającego należy uznać, że Odwołujący już
w
dacie 26 lipca 2018 r. posiadał informację, że Zamawiający uznał, że przedłożone
dokumenty nie spełniają jego oczekiwań, a zatem już w tej dacie miał możliwość
skorzystania ze środków ochrony prawnej. Odwołujący nie skorzystał z przysługujących mu
uprawnień i w dniu 31 lipca 2018 r. złożył pismo przewodnie, w którym powołał się na
dokumenty inne aniżeli te, które zostały zakwestionowane przez Zamawiającego.
Odwołujący wskazał, że posiada otwartą linię kredytową z przeznaczeniem na kontrakty w
wysokości 2.500.000 zł, co miało potwierdzać wskazane jako załącznik „zaświadczenie z
banku o zdolności kredytowej”. Przedmiotowy dokument nie został jednakże dołączony do
ww. pisma.
Odwołujący w ww. piśmie nie zakwestionował w żaden sposób faktu wezwania
go do uzupełnienia dokumentów, nie wszedł w żaden sposób w polemikę z decyzją
Zamawiającego w zakresie weryfikacji umowy kredytowej i wydruków bankowych. W świetle
powyższego, w ocenie Zamawiającego, można próbować budować domniemanie, że
Odwołujący zaaprobował działanie Zamawiającego uznając, że przedmiotowe wezwanie
było prawnie uzasadnione. Z uwagi na powyższe okoliczności kwestionowanie decyzji
Zamawiającego na tym etapie postępowania jest spóźnione, nieuprawnione oraz niezgodne
z zasadą koncentracji środków ochrony prawnej, która nakazuje wnoszenie odwołań już przy
pierwszej czynności zamawiającego stanowiącej podstawę do jego wniesienia. Powołał się
na wyrok KIO, sygn. akt: KIO 1796/13 oraz KIO 2523/14.
Żądając oddalenia odwołania Zamawiający wskazał, że Rozporządzenie w sprawie
dokumentów rozróżnia kilka rodzajów dokumentów, jakie mogą być składane w celu
potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu. W przypadku zdolności
ekonomicznej i finansowej dokumentami potwierdzającymi spełnienie warunku są dokumenty
określone w § 2 ust. 2 ww. Rozporządzenia. W przypadku, gdy Zamawiający wymaga
legitymowania się określonymi środkami pieniężnymi lub zdolnością kredytową wykonawca
jest zobowiązany przedstawić informację banku lub SKOK potwierdzającą wysokość
posiadanych środków lub wysokości zdolności kredytowej. Rozporządzenie wskazuje
również dolną granicę „ważności” ww. dokumentów, tj. dokumenty powinny być wystawione
nie wcześniej niż 1 miesiąc przed terminem składania ofert. Rozporządzenie nie określa
górnej granicy ważności dokumentów, tym niemniej jednak ustawa pzp wymaga, aby
dokumenty składane na wezwanie z art. 26 ust. 1 i 3 ustawy pzp były aktualne na dzień ich
złożenia. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej został wypracowany pogląd, zgodnie z
którym przedkładane przez wykonawców dokumenty mają potwierdzać, że wykonawca
spełnia warunki udziału w postępowaniu zarówno na dzień złożenia oferty, jak również na
dzień ich uzupełnienia. Powołał się na wyrok KIO sygn. akt: KIO 2218/17, KIO 1927/17, KIO
65/2018 oraz stanowisko Urzędu Zamówień Publicznych. Dalej, Zamawiający podniósł, że
wykonawca w przypadku ww. dokumentów jest zobowiązany wykazać ciągłość (w okresie od
dnia złożenia oferty do dnia uzupełnienia dokumentów) spełnienia warunków udziału w
postępowaniu. Powołał się na wyrok KIO sygn. akt: KIO 707/16, KIO 352/17, KIO 166/18
oraz opinię Urzędu Zamówień Publicznych. Zaznaczył, że za powyższymi twierdzeniami
przemawia również fakt, że zamawiający w toku całego postępowania posiada uprawienie do
żądania od wykonawców przedkładania aktualnych dokumentów potwierdzających
spełnianie warunków udziału w postępowaniu w sytuacji, gdy posiada podejrzenie, że
wcześniej złożone dokumenty utraciły swoją ważność. Wynika to z przepisu art. 26 ust. 2f
ustawy pzp. Następnie Zamawiający przedstawił harmonogram zdarzeń, które stanowiły
podstawę do przyjęcia, że przedłożona przez Wykonawcę kopia umowy kredytowej
uni
emożliwia pozytywną weryfikację zdolności podmiotowej wykonawcy: 23.06.2016 r. -
zawarcie umowy kredytowej, 20.06.2018 r.
— wezwanie Wykonawcy do uzupełnienia JEDZ,
22.06.2018 r. -
wygaśnięcie umowy kredytowej, 25.06.2018 r. pierwsze pismo Wykonawcy:
przedłożenie umowy kredytowej, 03.07.2018 r. - wezwanie Wykonawcy w trybie art. 26 ust. 1
ustawy pzp do uzupełnienia dokumentów, 16.07.2018 r. drugie pismo Wykonawcy;
przedłożenie ponownie umowy kredytowej, 26.07.2018 r. - wezwanie Wykonawcy w trybie
art. 26 ust. 3 ustawy p
zp do uzupełnienia dokumentów, 31.07.2018 r. — trzecie pismo
Wykonawcy;
przedłożenie ponownie umowy kredytowej. W świetle powyższych zdarzeń
Zamawiający wskazał, iż w niniejszym stanie faktycznym z uwagi na okoliczność
wygaśnięcia obowiązywania w toku postępowania umowy kredytowej nie było możliwym jej
zakwalifikowanie jako dokumentu potwierdzającego spełnianie warunku udziału w
postępowaniu na dzień jego uzupełnienia. Oświadczenie banku — kredytobiorcy, o tym że
W
ykonawca posiada zdolność kredytową przestało być bowiem aktualne. Zamawiający jako
gospodarz postępowania oraz dysponent środków publicznych jest zobowiązany działać w
poszanowaniu przepisów prawa oraz stosować się do wytycznych Urzędu Zamówień
Publicznych, j
ak również aktualnego stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej. Zaaprobowanie
działania Wykonawcy oraz uznanie, że złożona kopia umowy kredytowej potwierdza ww.
okoliczności byłoby działaniem nieuprawnionym godzącym w zasadę uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców oraz mogłoby narażać Zamawiającego na skutki
finansowe z tym związane. Zamawiający zauważył, że ustawodawca nie bez przyczyny
wprowadził do ustawy warunek udziału w postępowaniu w postaci legitymowania się
określonymi środkami pieniężnymi lub zdolnością kredytową. Możliwość ustanowienia przez
zamawiających ww. warunku ma na celu zabezpieczenia interesu zamawiającego poprzez
wyłonienie wykonawcy, który posiada niezbędne fundusze do „skredytowania” realizacji
zamówienia do czasu otrzymania wynagrodzenia - w niniejszym postępowaniu wykonawcy,
który posiada środki niezbędne do zakupu pojazdu oraz dostawy. Uwzględnienie odwołania
poprzez przyjęcie, że Odwołujący posiada ww. środki w kontekście powyżej opisanych
okoliczności (brak aktualnego i ważnego oświadczenia banku o możliwości udzielenia
kredytu) narazi Zamawiającego na ryzyko wyłonienia wykonawcy, który nie daje rękojmi
należytego wykonania zamówienia. Odwołując się do wskazanego w odwołaniu wyroku KIO
959/12 odnośnie różnicowania dokumentów określających ich „ważność” od dokumentów nie
zawierających terminu ich „ważności” Zamawiający zauważył, że ww. wyrok zapadł na
kanwie nieobowiązującego już stanu prawnego, kiedy ustawa nie przewidywała
przedkładania dokumentów podmiotowych na wezwanie Zamawiającego, a zatem ich
aktualność nie była badana w tożsamym kontekście jak ma to miejsce w obowiązującym
stanie prawnym. W świetle powyższego ww. wyrok należy uznać w ocenie Zamawiającego
za nieadekwatny do niniejszej sprawy.
Ustosunkowując się natomiast do argumentacji
dotyczącej faktu, że umowa kredytowa została zawarta w okresie wcześniejszym niż 1
miesiąc przed terminem składania ofert (pkt 2.26 odwołania i następne) Zamawiający
wskazał, że ww. okoliczność, zgodnie z uzasadnieniem wykluczenia Odwołującego z
postępowania nie stanowiła podstawy decyzji Zamawiającego, a zatem nie powinna
stanowić przedmiotu orzekania przez Izbę. Odnosząc się natomiast do kwestii, że
Zamawiający nie kwestionował samego faktu przedłożenia dokumentu w postaci umowy
kredytowej (badanie merytoryczne) Zamawiający zauważył, że z uwagi na okoliczności
opisane powyżej powodujące niemożliwość uznania ww. dokumentu jako właściwego na
potrzeby zdolności wykonawcy kwestie takie jak forma złożonego dokumentu (złożenie
jedynie
fragmentów kopii dokumentu) czy też faktyczna wartość dostępnych środków
pieniężnych na dzień złożenia oferty (w kontekście wykorzystanych już możliwości
kredytowych) miała znaczenie drugorzędne i nie stanowiła szczegółowej weryfikacji
Zamawiającego. W zakresie zarzutu zaniechania wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień Zamawiający wskazał, że ww. działanie stałoby w sprzeczności z zasadą uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Zamawiający nadmienił, że dwukrotnie
wzywał Odwołującego do złożenia dokumentów, w tym w wezwaniu z dnia 26 lipca 2018 r.
wyraźnie komunikując, że złożone dokumenty nie mogą zostać uznane jako potwierdzające
spełnienie warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający wskazał również, że w
zaistniałym stanie faktycznym nie istnieje możliwość konwalidacji ww. sytuacji poprzez
złożenie wyjaśnień „w jakiej wysokości posiada on zdolność kredytową w banku stronie
umowy k
redytu (wyjaśnienie/wskazanie w jakiej części pozostawały niewykorzystane
produkty kredytowe w tym dokum
encie)". Wątpliwości w ww. zakresie nie stanowiły
podstawy wykluczenia wykonawcy z postępowania, zatem uwzględnienie ww. zarzutu
pozostaje bez związku z zaistniałym stanem faktycznym. Jedynie przedłożenie
(uzupełnienie) aktualnego na dzień złożenia dokumentu potwierdzającego spełnienie ww.
warunku (np. zaświadczenia z banku) prowadziłoby do pozytywnej weryfikacji podmiotowej
Odwołującego.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz został
uiszczony od niego wpis.
Izba ustaliła, że nie zaistniały przesłanki określone w art. 189 ust. 2
ustawy pzp
, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania.
Odnosząc się do wniosku Zamawiającego o odrzucenie odwołania Izba wskazuje, że na
dzień 26 lipca 2018 r., czyli wezwania Odwołującego do uzupełnienia dokumentów w trybie
art. 26 ust. 3 ustawy pzp Zamawiający nie zakończył jeszcze czynności badania
podmiotowego Wykonawcy. W odpowiedzi na wezwanie Odwołujący mógł uzupełnić
wymagane dokumenty na potwierd
zenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu, co też,
jak wynika z ustalonego stanu faktycznego Odwołujący próbował uczynić, bowiem wymienił
w piśmie z dnia 31 lipca 2018 r. załącznik zaświadczenie z banku o zdolności kredytowej,
który ostatecznie nie został dołączony do pisma. Tym samym uznać należy, że na dzień
wezwania Wykonawca nie miał interesu w złożeniu odwołania i kwestionowaniu czynności
wezwania do uzupełnienia dokumentów, gdyż czynność ta nie rodziła dla Odwołującego
żadnych negatywnych skutków. Dopiero czynność wykluczenia Odwołującego z
postępowania takie skutki spowodowała. Dlatego też Izba uznała, że odwołanie zostało
wniesione prawidłowo w terminie określonym w art. 189 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania określone w art.
179 ust. 1 ustawy pzp, tj. posiadanie
interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy pzp.
Odwołujący jest podmiotem, który został wykluczony z postępowania i którego
oferta została odrzucona. W przypadku uwzględnienia odwołania oferta Odwołującego może
zostać uznana za ofertę najkorzystniejszą. Odwołujący może ponieść szkodę przejawiającą
się ostatecznie w nieuzyskaniu zamówienia.
Izba dopuściła dowody z całości dokumentacji przedmiotowego postępowania, w tym
w
szczególności: protokół postępowania, ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) wraz z załącznikami, pytania i
odpowiedzi do SIWZ oraz zmiany SIWZ,
ofertę Odwołującego, informację z otwarcia ofert,
wezwania
Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1 i 26 ust. 3 ustawy pzp i odpowiedzi
Odwołującego wraz z załącznikami, zawiadomienie o unieważnieniu postępowania,
wykluczeniu
Odwołującego z postępowania i odrzuceniu jego oferty, odwołanie wraz z
załącznikami, odpowiedzi Zamawiającego na odwołanie wraz z załącznikami.
Na
podstawie tych dokumentów, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stanowiska i dowody złożone przez strony w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa
Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła:
Odwołanie podlegało oddaleniu.
W zakresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
W Rozdziale IX pkt 2. SIWZ Zamawiający postawił następujący warunek dotyczący zdolności
ekonomicznej lub finansowej:
za spełniających warunek udziału w Postępowaniu zostaną
uznani wykonawcy, którzy wykażą, że posiadają środki finansowe lub zdolność kredytową
Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż
1
miesiąc przed upływem terminu składania ofert.
W Rozdziale X pkt 5.1. SIWZ na potwierdzenie spełnienia warunku Zamawiający żądał:
informacji z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą
wysokość posiadanych środków lub zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co
najmniej 2 0
00 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem
terminu składania ofert.
Ustalono, że Zamawiający pismem z dnia 20 czerwca 2018 r. wezwał Odwołującego do
uzupełnienia formularza JEDZ w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp w zakresie oświadczenia, że
Wykonawca posiada
środki finansowe lub zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co
najmniej 2 000 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem
terminu składania ofert.
W odpowiedzi Odwołujący do pisma z dnia 25 czerwca 2018 r. dołączył raport kasowy
potwierdzający stan kasy Odwołującego (2 042 275,01 zł) oraz kopię umowy kredytowej
(pierwszą i ostatnią stronę), która została zawarta do dnia 22 czerwca 2018 r., w której bank
udzielił Odwołującemu kredytu w kwocie 2 500 000,00 zł
Pismem z dnia 3 lipca 2018 r. Zamawiający wezwał Odwołującego w trybie art. 26 ust. 1
ustawy pzp do uzupełnienia dokumentów informacji z banku lub spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą wysokość posiadanych środków lub zdolność
kredytową Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000 000 złotych w okresie nie
wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert na potwierdzenie
spełnienia warunku udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej.
Odwołujący pismem z dnia 16 lipca 2018 r. przedłożył Zamawiającemu wydruk z banku
Mbank z dnia 24 kwietnia 2018 r. wykazujący stan kasy na rachunku bankowym kwotę
1 209 249,
79 zł oraz wskazał, że w celu potwierdzenia warunków udziału w postępowaniu, o
którym mowa tj. sytuacji ekonomicznej i finansowej oświadczamy, że spółka przesłała we
wcześniejszej odpowiedzi materiały potwierdzające ten fakt, to znaczy zamawiający otrzymał
od uczestnika postępowania nie tyle oświadczenie banku o zdolności kredytowej lecz
dokument nadrzędny jakim jest kopia pierwszej i ostatniej strony umowy kredytu na kwotę
2,5 mln PLN, potwierdzający że uczestnik posiada środki z przeznaczeniem na zakup
materiałów, podwozi samochodowych i innych półproduktów do wykonania uzyskanych
kontraktów. W tym przypadku uczestnik zrobił więcej niż zamawiający wymagał. Dodatkowo
w ostatniej
odpowiedzi uczestnik przedstawił wydruk z kasy spółki (raport kasowy), że
„spółka posiada w dniu 21.05.2018 roku w depozycie firmy gotówkę w kwocie 2 042 275,01
zł […] co dodatkowo potwierdza zdolność i przygotowanie spółki do wykonywania tego
rodzaju zamówień.
Zamawiający w dniu 26 lipca 2018 r. skierował do Wykonawcy wezwanie w trybie art. 26 ust.
3 ustawy pzp
i stwierdził, że w zakresie warunku dotyczącego zdolności ekonomicznej lub
finansowej zgodnie z zapisami SIWZ
Wykonawca był zobowiązany złożyć informację banku
lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą wysokość posiadanych
środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000
000.00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu ofert.
Zaznaczył, że dostarczony wydruk z banku Mbank wykazuje stan kasy na rachunku niższy
niż postawiony w warunku. Odnośnie przywołanej przez Wykonawcę umowy kredytu
Zamawiający wskazał, iż powyższa umowa wygasła w dniu 22 czerwca 2018 roku, dlatego
też nie może być brana pod uwagę przez Zamawiającego na potwierdzenie spełniania
warunku udziału w postępowaniu. Ponadto Zamawiający zaznaczył, że Wykonawca
powołuje się na wydruk z kasy spółki, który to dokument nie jest informacją z banku lub kasy
oszczędnościowo - kredytowej potwierdzającą wysokość środków finansowych lub zdolność
kredytow
ą Wykonawcy, dlatego też nie może on być brany pod uwagę przez Zamawiającego
na potwie
rdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji
ekonomicznej lub finansowej. Dlatego też, Zamawiający wezwał Wykonawcę do złożenia
informacji
banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy w
wysokości co najmniej 2 000 000.00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc
przed upływem terminu ofert.
W odpowiedzi z dnia 31 lipca 2018 r. Wykonawca wska
zał, że w celu potwierdzenia
spełnienia warunków udziału w postępowaniu przedstawia stosowne zaświadczenie z banku,
w którym mowa iż spółka na dzień składania ofert posiadała linię kredytową z
przeznaczeniem na kontrakty w wysokości 2.500.000,00 zł. Dodatkowo spółka posiada
zdolność kredytową - zaświadczenie z banku oraz środki zdeponowane na koncie w
wysokości 1.209.249,79 zł i środki w kasie spółki w gotówce w wysokości 2.042.275,03 zł
czego dowodem są załączone dokumenty. Tym samym spółka spełniła warunki udziału w
postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej. Do pisma zostały dołączone
wyłącznie: zaświadczenie mBank, umowa kredytu, wydruk kasowy. Pomimo, iż w
załącznikach jest mowa o zaświadczeniu z banku o zdolności kredytowej, dokument ten nie
został dołączony do pisma.
Pismem z dnia 22 sierpnia 2018 r. Zamawiający unieważnił postępowanie na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp
ze względu na to, że w postępowaniu nie złożono żadnej oferty
niepodlegającej odrzuceniu. Ponadto, Zamawiający wykluczył Odwołującego z postępowania
i wskazał, że Wykonawca na wezwanie Zamawiającego w wyznaczonym terminie nie złożył
wymaganych
dokumentów, tym samym zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 12 Ustawy Pzp nie
wykazał on spełnienia warunków udziału w postępowaniu przetargowym oraz braku podstaw
do wykluczenia. W dniu 26.07.2018 r. za pismem nr ILG6d-231-03-
10/18 Zamawiający na
podstawie art 26 ust 3 Ustawy PZP wezwał Wykonawcę do złożenia na potwierdzenie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej
oraz braku podstaw do wykluczenia z postępowania niżej wymienionego dokumentu: a)
informacji banku,
b) lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, potwierdzającą
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy
w
wysokości co najmniej 2 000 000,00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc
przed up
ływem terminu składania ofert. Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie
Zamawiającego dostarczył te same dokumenty jakie złożył w dniu 16.08.2018 r. na
wezwanie Zamawiającego z dnia 03.07.2018 r. tj. wydruk z banku Mbank z dnia 24.04.2018
r. wykazujący stan środków finansowych na rachunku bankowym w kwocie 1 209 249,79 zł,
kopię pierwszej i ostatniej strony umowy kredytu nr 001/16/157 na kwotę 2 500 000,00 zł,
wydruk z kasy spółki (raport Kasowy) potwierdzający, że w dniu 21.05.2018 r. w depozycie
Firmy była gotówka w kwocie 2 042 275,03 zł. Ponadto Wykonawca w piśmie wskazał, iż w
celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu przedstawia stosowne
zaświadczenie z banku, w którym mowa jest, iż spółka na dzień składania ofert posiadała
linię kredytową z przeznaczeniem na kontrakty w wysokości 2 500 000,00 zł. W spisie
załączników w pozycji pierwszej Wykonawca wymienia powyższy dokument tj.
Zaświadczenie z banku o zdolności kredytowej. Niestety niniejszy dokument nie mógł być
przez Zamawiającego zweryfikowany, gdyż fizycznie nie został dołączony do dokumentacji
przesłanej e-mailem na adres krzysztof.wawrzaszek@plksa.pl w dniu 31.07.2018 r.
Natomiast oryginał dokumentacji do dnia dzisiejszego nie dotarł do Zamawiającego.
Reasumując zgodnie z zapisami Rozdziału X ust. 5 pkt 5.1 SIWZ Wykonawca winien był
złożyć informację banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, potwierdzającą
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy w
wysokości co najmniej 2 000 000.00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc
przed
upływem terminu składania ofert. Odnośnie dostarczonego przez Wykonawcę wydruku
z banku Mbank z dnia 24.04.2018 r. to wykazuje on stan kasy na rachunku bankowym w
kwocie 1 209 249,79 zł, a nie jak wymagał Zamawiający w kwocie 2 000 000100 zł.
Odnośnie dokumentu jakim jest kopia pierwszej i ostatniej strony umowy kredytu nr
001/16/157 na kwotę 2 500 000,00 zł. Z przedstawionego dokumentu wynika, iż powyższa
umowa wygasła w dniu 22 czerwca 2018 roku, dlatego też nie może być brana pod uwagę
przez Zamawiającego na potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu w
zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej.
Odnośnie wydruku z kasy spółki (raport
Kasowy) potwierdz
ający, że w dniu 21.05.2018 r. w depozycie Firmy była gotówka w kwocie
2 042 275,03 zł. Niniejszy dokument nie jest informacją z banku lub spółdzielczej kasy
o
szczędnościowo-kredytowej potwierdzającą wysokość posiadanych środków finansowych
lub zdolność kredytową Wykonawcy, dlatego też nie może on być brany pod uwagę przez
Zamawiającego na potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie
sytuacji ekonomicznej lub finansowej. Dodatkowo, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy
pzp
została odrzucona oferta nr 3 Odwołującego, gdyż została złożona przez Wykonawcę
wykluczonego z udziału w postępowaniu.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp z post
ępowania o udzielenie zamówienia wyklucza
się wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu […]
Zamawiający przed udzieleniem zamówienia, którego wartość jest równa lub przekracza
kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, wzywa wykonawcę,
którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 10
dni, terminie aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających
okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1. […] - art. 26 ust. 1 ustawy pzp.
Zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy pzp
jeżeli wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym
mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o
których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia
postępowania, oświadczenia lub dokumenty są niekompletne, zawierają błędy lub budzą
wskazane przez zamawiającego wątpliwości, zamawiający wzywa do ich złożenia,
uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania wyjaśnień w terminie przez siebie
wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia
wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie
postępowania.
Artykuł 26 ust. 2c ustawy pzp stanowi, że jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie
może złożyć dokumentów dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej wymaganych
przez zamawiającego, może złożyć inny dokument, który w wystarczający sposób
potwierdza spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku udziału w postępowaniu
[…].
W myśl art. 26 ust. 2f ustawy pzp jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia odpowiedniego
przebiegu postępowania o udzielenie zamówienia, zamawiający może na każdym etapie
postępowania wezwać wykonawców do złożenia wszystkich lub niektórych oświadczeń lub
dokumentów potwierdzających, że nie podlegają wykluczeniu, spełniają warunki udziału
w
postępowaniu lub kryteria selekcji, a jeżeli zachodzą uzasadnione podstawy do uznania,
że złożone uprzednio oświadczenia lub dokumenty nie są już aktualne, do złożenia
aktualnych oświadczeń lub dokumentów.
Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia w celu potwierdzenia spełniania przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji
ekonomicznej lub
finansowej zamawiający może żądać następujących dokumentów:
3)
informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie
nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
W ocenie Izby zarzuty naruszenia przywołanych przez Odwołującego przepisów prawa są
nieuzasadnione.
Na wstępie wskazania wymaga, że w niniejszym postępowaniu odwoławczym bezsporne
było pomiędzy Stronami, że umowa kredytu (pierwsza i ostatnia strona) złożona przez
Odwołującego w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego wygasła w dniu 22 czerwca 2018
r.
Odwołujący przedłożył w postępowaniu szereg dokumentów, żaden jednak nie stanowił
wymaganej warunkiem
informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.
Co więcej, Odwołujący nie wskazał w pismach kierowanych do Zamawiającego, że
z
uzasadnionej przyczyny nie może złożyć dokumentów dotyczących sytuacji finansowej lub
ekonomicznej wymaganych przez zamawiającego, co uprawiałoby go do złożenia innego
dokumentu, który w wystarczający sposób potwierdzałby spełnianie opisanego przez
zamawiającego warunku udziału w postępowaniu (art. 26 ust. 2c ustawy pzp). Podkreślić
należy, że Zamawiający w kierowanych wezwaniach wskazywał na tą okoliczność, iż celem
wykazania spełniania warunku udziału w postępowaniu Wykonawca jest zobowiązany
przedstawić informację banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. W decyzji
o wykluczeniu Odwołującego z postępowania Zamawiający w odniesieniu do złożonej
umowy kredytu wskazał na jego nieaktualność. Odwołujący domagał się więc zbadania
powyższego dokumentu, jako wykazującego w jego ocenie warunek udziału w
postępowaniu: zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000 000.00
złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert,
gdyż jak zaznaczał Rozporządzenie nie stawia wymagania odnośnie aktualności
d
okumentów. Argumentacja Odwołującego nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa,
jak i w świetle bieżącego orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej oraz stanowiska doktryny.
Izba podziela w całości twierdzenia Zamawiającego zawarte w odpowiedzi na odwołanie. Po
pierwsze, na konieczność złożenia dokumentów cechujących się aktualnością wskazuje
dyspozycja art. 26 ust. 1 ustawy pzp. I
naczej mówiąc okoliczności stwierdzone w
dokumentach
składanych na potwierdzenie warunków udziału w postępowaniu powinny być
pra
wdziwe na dzień ich złożenia (oddawać rzeczywistość w momencie ich złożenia) i
odnosić się do aktualnego stanu faktycznego. Co istotne, okoliczność spełnienia warunków
udziału w postępowaniu musi charakteryzować się ciągłością, co oznacza, że wykonawca
jest zobowiązany spełniać warunki nie tylko w dacie składania ofert ale przez cały okres aż
do zakończenia postępowania. Na taką interpretację wskazuje treść art. 26 ust. 2f ustawy
pzp. Zamawiający może zwrócić się o złożenie dokumentów, które stały się już nieaktualne
na każdym etapie postępowania tak aby wykonawca dawał rękojmię należytego wykonania
zamówienia aż do zakończenia postępowania. Dotyczy to jednak sytuacji, gdy w toku
postępowania dokumenty wcześniej potwierdzające warunki udziału w toku postępowania
stały się nieaktualne. Warunki udziału w postępowaniu mają na celu wyłonienie wykonawcy
zdolnego do wykonania zamówienia, nie zaś zdolnego wyłącznie na dzień składania ofert,
dlatego też stan ich spełnienia musi być utrzymany również na moment ich złożenia.
Okoliczność podnoszona przez Odwołującego, że Rozporządzenie nie określa górnej
granicy ważności dokumentów - w tym przypadku - informacji banku lub kasy
oszczędnościowo - kredytowej, nie oznacza że Zamawiający nie jest zobowiązany wymagać
dokumentów aktualnych. Jak słusznie wskazał Zamawiający, Rozporządzenie oraz ustawę
pz
p należy interpretować łącznie, a nakaz uzupełnienia dokumentów aktualnych wynika
wprost z ustawy pzp -
art. 26 ust. 1. Odwołujący złożył na wezwanie Zamawiającego
dokumenty nie będące informacją banku czy kasy oszczędnościowo - kredytowej, w tym
umowę kredytu, której brak aktualności stał się przedmiotem sporu. Tym samym, w świetle
przywołanych postanowień SIWZ Izba uznała, że Zamawiający słusznie wykluczył
Odwołującego z postępowania, gdyż Wykonawca nie wykazał spełnienia warunków udziału
w postępowaniu w zakresie zdolności ekonomicznej lub finansowej. W konsekwencji Izba nie
uwzględniła także pozostałych zarzutów odwołania dotyczących wezwania do wyjaśnień w
trybie art. 26 ust. 4 ustawy pzp oraz unieważnienia postępowania.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy stosownie do
wyniku spraw oraz zgodnie z § 3 pkt. 1 i 2 oraz § 5 ust. 3 pkt. 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972)
zaliczając na poczet niniejszego postępowania odwoławczego
koszt wpis
u od odwołania uiszczony przez Odwołującego oraz zasądzając od Odwołującego
na rzecz Z
amawiającego koszty zastępstwa prawnego na podstawie faktury Vat złożonej
przez Z
amawiającego na rozprawie.
Izba nie uwzględniła kosztów w wysokości 90,00 z tytułu kosztów zastępstwa prawnego,
stosowni
e bowiem do § 3 pkt 2 lit b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972),
do
kosztów postępowania odwoławczego zalicza się wynagrodzenie pełnomocników, jednak
nie wyższe niż 3 600,00 zł.
Przewodniczący: ………………….…………
1.
Oddala odwołanie.
2.
Kosztami postępowania obciąża wykonawcę „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą
w Krakowie i
2.1. Zalicza w
poczet kosztów postępowania kwotę 15 000 zł. 00 gr (słownie: piętnaście
tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę „RAFKO” K. Sp. j.
z
siedzibą w Krakowie tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
Zasądza od wykonawcy „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą w Krakowie na rzecz
zamawiającego PKP Polskie Linie Kolejowe z siedzibą w Warszawie kwotę
3 6
00 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) z tytułu
poniesionych kosztów zastępstwa prawnego.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia je
go doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
O
dwoławczej do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt KIO 1777/18
Uzasadnienie
Zamawiający – PKP Polskie Linie Kolejowe z siedzibą w Warszawie - prowadzi
w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego,
którego przedmiotem jest „Dostawa pojazdu dwudrogowego do inspekcji obiektów
inżynieryjnych”, nr referencyjny: 6060/ILG 6/05555/01686/18/P. Postępowanie zostało
wszczęte ogłoszeniem opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 30
marca 2018 r. za numerem 2018/S 063-140882.
Szacunkowa wartość zamówienia, którego
przedmiotem są dostawy jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579, 2018
zwanej dalej „ustawą pzp”).
W dniu 3 sierpnia 2018 r. odw
ołanie wniósł wykonawca „RAFKO” K. Sp. j. z siedzibą
w Krakowie
– dalej Odwołujący. Odwołujący wniósł odwołanie wobec czynności
Zamawiającego z dnia 22 sierpnia 2018 r.: wykluczenia Odwołującego z postępowania,
a w konsekwencji odrzucenia jego oferty oraz
czynności unieważnienia postępowania.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1. art.
24 ust. 1 pkt 12 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 i ust. 1 b pkt 2) ustawy pzp oraz §
2 ust.
2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Rozwoju z 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia (Dz. U. z 2016 r., poz. 1126), zwanego dalej "Rozporządzeniem" poprzez
uznanie prze
z Zamawiającego, że Odwołujący nie spełnia warunków udziału w
postępowaniu dotyczącym sytuacji ekonomicznej i finansowej, w tym w szczególności błędne
uznanie, że przedłożona przez Odwołującego kopia fragmentu umowy kredytu ze względu
na upływ terminu ważności tej umowy (już po upływie terminu składania ofert) nie stanowi
odpowiedniego dokumentu na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu,
prowadząc do wykluczenia Odwołującego z ubiegania się o udzielenie zamówienia
i w konsekwencji do bezzas
adnego uznania oferty Odwołującego za odrzuconą na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 5) ustawy pzp;
2.
art. 25 w zw. z art 26 ust 1 w zw. z § 2 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia poprzez ich błędną,
rozszerzającą interpretację i uznanie, że posiadanie przez Odwołującego zdolności
kredytowej, potwierdzonej przedłożonym fragmentem kopii umowy kredytu, ważnej w całym
okresie 1 miesiąca przed upływem terminu składania ofert nie stanowi dostatecznego
potwierdzenia posiadania zdolności kredytowej Odwołującego, a kluczowe dla
Zamawiającego jest zachowanie ciągłości terminu ważności przedłożonego dokumentu,
mimo że takiego uprawnienia Zamawiającego nie przewidują przepisy obowiązującego
prawa;
3. art. 26 ust. 4 ustawy pzp -
poprzez zaniechanie wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień dotyczących dokumentu potwierdzającego spełnienie warunku udziału
w
postępowaniu polegającego na posiadaniu odpowiedniej sytuacji finansowej, tj.
fragmentów kopii umowy kredytu, ze względu na potencjalne wątpliwości, w jakiej wysokości
posiada on
zdolność kredytową w banku - stronie umowy kredytu (wyjaśnienie/ wskazanie w
jakiej części pozostawały niewykorzystane produkty kredytowe wymienione w tym
dokumencie);
4. art. 7 ust. 1 ustawy pzp w zw. z w/w przepisami poprzez prowadzenie p
ostępowania
w s
posób naruszający zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców,
polegające na bezzasadnym nieuznaniu przedłożonych przez Odwołującego dokumentów na
potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu dotyczącym sytuacji
ekonomicznej i
finansowej z powodów, które nie przewidują przepisy obowiązującego prawa;
5. art. 7 ust. 3 w zw. z art. 91 ust 1 w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy pzp, poprzez
naruszenie obowiązku udzielania zamówienia wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z
przepisami ustawy p
zp, polegające na zaniechaniu wyboru oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej oferty, a bezzasadne wykluczenie Odwołującego, który wykazał spełnianie
warunków udziału w postępowaniu zgodnie z obowiązującymi w/w przepisami prawa;
6. art. 93 ust 1. pkt 1) ustawy pzp w zw. z art 91 ust. 1 ustawy pzp - poprzez niezasadne
unieważnienie postępowania w sytuacji, gdy wykonawca (Odwołujący) złożył ofertę
niepodlegającą odrzuceniu i zaniechanie dokonania wyboru oferty złożonej przez
wykonawcę (Odwołującego), jako oferty najkorzystniejszej, wobec wykazania spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Odwołujący w oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o uwzględnienie odwołania
w
całości i nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wykluczenia Odwołującego
z postępowania i w konsekwencji unieważnienie czynności unieważnienia postępowania,
a
także powtórzenie czynności badania i oceny ofert. Ponadto wniósł o zasądzenie od
Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania odwoławczego, w tym
kosztów doradztwa prawnego, zgodnie z fakturą przedstawioną przez Odwołującego na
rozprawie.
Odwołujący oświadczył, że posiada interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia
oraz możliwość poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy p
zp. Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia, gdyż złożył ofertę
najkorzystniejszą pod względem wszystkich kryteriów oceny ofert spośród ofert
niepodlegających odrzuceniu, zatem potwierdzenie się zarzutów naruszenia przepisów
ustawy p
zp przez Zamawiającego, tj. czynności bezzasadnego wykluczenia Odwołującego
i tym samym bezzasadne
go unieważnienia postępowania mogłoby prowadzić do sytuacji
umożliwiającej Odwołującemu uzyskanie przedmiotowego zamówienia i korzyści z jego
realizacji. W
związku z powyższym, Odwołujący ma niebudzący wątpliwości interes we
wniesieniu odwołania i może ponieść szkodę w wyniku niezgodnych z przepisami prawa
działaniami Zamawiającego.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wskazał, że w przedmiotowym
p
ostępowaniu zostały złożone 3 oferty, w tym oferta Odwołującego, która została przez
Zamawiającego najwyżej oceniona. W konsekwencji w dniu 3 lipca 2018 r. Zamawiający
wezwał na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy pzp Odwołującego do przedłożenia m.in.: W celu
potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu, o którym mowa w Rozdziale
VIII ust 2 pkt 2 SIWZ, tj. sytuacji ekonomicznej i finansowej oraz na potwierdzenie
oświadczenia złożonego w JEDZ w Części IV Sekcji B pkt 6, oraz w oświadczeniu złożonym
w dniu 25.06.2018 r. na wezwanie Zamawiającego z dnia 20.06.2018 r. Wykonawca winien
jest złożyć informację z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej
potwierdzającą wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową
Wykonawcy w
wysokości co najmniej - 2 000 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1
miesiąc przed upływem terminu składania ofert. Realizując powyższe wezwanie, Odwołujący
w dniu 16 lipca
2018 r. w swojej odpowiedzi, wskazał na przedłożoną już Zamawiającemu -
wraz z
odpowiedzią z dnia 25 czerwca 2018 r. - kopię pierwszej i ostatniej strony umowy
kredytu nr 001/16/157 na kwotę 2 500 000,00 zł. Oprócz ww. umowy kredytu Odwołujący
przedłożył Zamawiającemu również wydruk z banku Mbank z dnia 24 kwietnia 2018 r.
wykazu
jący stan kasy na rachunku bankowym w kwocie 1 209 249,79 zł. W ocenie
Zamawiającego ww. dokumenty nie mogły stanowić potwierdzenia wykazania przez
Odwołującego spełnienia warunku udziału w postępowaniu, gdyż jak wskazał Zamawiający
w piśmie z dnia 26 lipca 2018 r. (wezwanie w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp skierowane do
Odwołującego) w odniesieniu do umowy kredytu Z przedstawionego dokumentu wynika, iż
powyższa umowa wygasła w dniu 22 czerwca 2018 r., dlatego też nie może być brana pod
uwagę przez Zamawiającego na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowe
. Na ww. wezwanie Zamawiającego
Odwołujący w dniu 31 lipca 2018 r. przedłożył m.in. raz jeszcze wspomnianą umowę kredytu
z linią kredytową z przeznaczeniem na kontrakty w wysokości 2 500 000,00 zł, jako
potwierdzenie - zgodnie z
żądaniem Zamawiającego postanowień SIWZ. W konsekwencji
powyższego, Zamawiający w dniu 22 sierpnia 2018 r. drogą elektroniczną poinformował
Odwołującego o wykluczeniu go z postępowania i tym samym odrzucenia jego oferty z uwagi
na rzekome niewykazanie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu w zakresie
zdolności ekonomicznych i finansowych. Odwołujący nie zgodził się z wykluczeniem, a tym
bardziej z uzasadnieniem Zamawiającego w odniesieniu do przedłożonej kopii fragmentu
umowy kredytu.
Odwołujący wskazał, że z Rozdziału VIII ust. 2 pkt 2 SIWZ jednoznacznie wynika, że
wykazanie przez Wykonawcę posiadania zdolności kredytowej w okresie nie wcześniejszym
niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert (tutaj w okresie 23 kwietnia 2018 r. - 23
maja
2018 r.) powinno być wystarczającą podstawą do wykazania spełnienia warunku
udziału w postępowaniu. Odwołujący przedłożył kopię fragmentu umowy kredytu zawartej w
dniu 23 czerwca
2016 r. i potwierdzającej przyznanie Odwołującemu kredytu
rewolwingowego w
złotych polskich w rachunku kredytowym w kwocie 2.500.000,00 zł
stanowiącą górną granicę zadłużenia na okres od 23 czerwca 2016 r. do dnia 22 czerwca
2018 r. na sfinansowanie: zak
upu pojazdów do dalszej odsprzedaży, zakupu półproduktów
potrzebnych do wykonania zamówień, kontraktów, przetargów. Wobec powyższego, w
okresie co najmniej 1 miesiąca przed upływem terminu składania ofert, Odwołujący
bezsprzecznie posiadał zdolność kredytową, która powinna być brana pod uwagę (oceniana)
przez Zamawiającego przy ocenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu.
Konieczność wykazania właśnie posiadania przez Odwołującego zdolności kredytowej w
danym okresie sprzed terminu złożenia oferty była dla Odwołującego nadrzędna przy
prowadzeniu korespondencji z
Zamawiającym w trybie wezwań z art. 26 ust. 1 i ust. 3
ustawy p
zp, gdyż Zamawiający każdorazowo kierując wezwania do Odwołującego
wskazywał na fakt, że zdolność kredytowa ma być potwierdzona w okresie nie
wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert. Wskazał, że w
kierowanych do Odwołującego pismach (wezwaniach), jak i w uzasadnieniu wykluczenia
Odwołującego, Zamawiający nie kwestionował w żadnym aspekcie prawidłowości pod
względem merytorycznym przedłożonej umowy kredytu, w tym potwierdzającej fakt
posiadania określonej zdolności kredytowej Odwołującego w okresie ważności umowy
kredytu, a jedynie zakwestionował cały dokument przez wzgląd jedynie na upływ ważności
dokumentu
(przyznanego kredytu), który nastąpił już po terminie składania ofert i na tej tylko
podstawie uznał błędnie, że nie może być ta zdolność kredytowa brana pod uwagę.
Odwołujący zaznaczył odnosząc się do określonego w przepisach Rozporządzenia
okresu ważności dokumentów składanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału
w
postępowaniu, że prawodawca określając terminy ważności tych dokumentów podał
jedynie dolną granicę ich ważności. W przypadku informacji z banku potwierdzającej
wysokość posiadanych środków lub zdolność kredytową, termin jej ważności określono „nie
wcześniej niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert” (tak KIO w wyroku z dnia 9
marca 2017 r., KIO 352/17). Istotne zatem
w kontekście stanu faktycznego niniejszej sprawy
jest wykaza
nie, że wykonawca posiadał określoną zdolność kredytową w okresie
zakreślonym ww. Rozporządzeniem, co niewątpliwie miało miejsce w odniesieniu do
Odwołującego. Podkreślił, że poprzednie brzmienie Rozporządzenia (z okresu 20 lutego
2013 r. - 27 lipca 2016
r.) wskazywało, że zamawiający może żądać: 10) informacji banku
l
ub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych
środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, wystawionej nie wcześniej niż 3
miesiące przed upływem terminu składania ofert albo składania wniosków o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Aktualne Rozporządzenie wymaga,
aby określony dokument nie był wystawiony w określonym okresie, ale aby taki dokument
(informacja banku lu
b spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej) potwierdzała
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie
nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert (zgodnie z
aktualnym brzmieniem Rozporz
ądzenia: informacji banku lub spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych środków finansowych
łub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed
upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu). Obowiązujący przepis § 2 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia nie odwołuje się do
ważności czy aktualności informacji z banku (ani tym bardziej daty jego wystawienia), a
jedynie konieczności wynikającego z niej potwierdzenia, że w okresie nie wcześniejszym niż
1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu, wykonawca posiadał określone środki finansowe lub zdolność kredytową.
Tymczasem wbrew
brzmieniu ww. Rozporządzenia, a także SIWZ, Zamawiający uznał, że
upływ ważności przedłożonego dokumentu (który upłynął już po terminie składania ofert)
uniemożliwia uwzględnienie tego dokumentu (jego jakąkolwiek ocenę). Powołał się na wyrok
z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt: KIO 959/12.
Odwołujący wskazał, że gdyby przedmiotowa
umowa teoretycznie nie mia
ła zakreślonego okresu ważności albo dłuższy okres
obowiązywania - to zostałaby zapewne uwzględniona przez Zamawiającego. Taka praktyka i
podejście Zamawiającego do oceny przedłożonej umowy kredytu jest w ocenie
Odwołującego nieuprawniona w świetle postanowień SIWZ oraz przepisów Rozporządzenia.
P
raktyką jest, że umowy kredytowe, jak i poświadczenia z banku mają określoną datę
ważności, a nie obowiązują bezterminowo.
Z powyższych powodów zdaniem Odwołującego Zamawiający powinien uwzględnić
przy ocenie zdolności kredytowej Wykonawcy przedłożoną umowę kredytową, a co najwyżej
-
zbadać (wezwać do wyjaśnień), jaka kwota udzielonego kredytu - na dzień składania ofert
(w okresie 1 miesi
ąca przed terminem składania ofert) pozostawała w dyspozycji
Odwołującego (tak wyrok KIO z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt. KIO 24/18, KIO 2748/17,
w
którym Izba nakazała, poza żądaniami odwołania, wezwać wykonawcę w trybie art. 26 ust.
4 ustawy pzp do wyja
śnienia dokumentów złożonych przez tego wykonawcę na
potwierdzenie warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności finansowej przez
wskazanie w jakiej części pozostawały niewykorzystane produkty kredytowe wymienione w
tych dokumentach).
Odwołujący wskazał, że w celu wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu dotyczących sytuacji ekonomicznej i finansowej dopuszczalne jest
sumowanie wysokości posiadanych środków finansowych oraz zdolności kredytowej
wykonawcy (tak KIO w wyroku z 6 sierpnia 2010r., KIO 1553/10 oraz w wyroku z 4
października 2012 r., KIO 2009/12). Tymczasem Zamawiający kierując kolejne wezwania do
Odwołującego nie kwestionował, ani formy przedstawionego dokumentu, ani wysokości
wynikającej z niej (aktualnej) linii kredytowej, ale zakwestionował jedynie ważność samej
umowy kredytu, która upłynęła już po terminie składania ofert (tak uzasadnienie
Zamawiającego, który każdorazowo wskazywał, że wygaśnięcie umowy kredytu
uniemożliwia jej wzięcie pod uwagę przy ocenie spełnienia warunków udziału w
p
ostępowaniu).
Mając na uwadze powyższe, Odwołujący wykazał Zamawiającemu, że na podstawie
wydruku z bank
u Mbank posiadał na dzień 24 kwietnia 2018 r. na rachunku bankowym
kwotę 1 209 249,79 zł, a ponadto w ocenie Odwołującego wykazał, że posiada zdolność
kredytową do kwoty 2 500 000,00 zł w okresie 1 miesiąca przed terminem składania ofert -
przy minimalnym wymogu Zamawiającego ustalonym w wysokości 2 000 000,00 zł.
Powyższe oba dokumenty w ocenie Odwołującego stanowią potwierdzenie spełnienia
postawionego warunku udziału w postępowaniu. Z całokształtu przedstawionych okoliczności
faktycznych i prawnych trudno w zdaniem
Odwołującego uznać, że przedstawiona kopia
fragmentu umowy kredytu Odwołującego, która potwierdza określone zdolności kredytowe
Odwołującego na określony - wymagany przepisami prawa okres, może być tak arbitralnie
pominięta przy ocenie tej zdolności przez Zamawiającego z przyczyn tylko odnoszących się
do utraty ważności takiego dokumentu. Zamawiający zatem niezasadnie wykluczył
Odwołującego i odrzucił jego ofertę, czym dopuścił się naruszenia wskazanych przepisów
prawa. Zatem w sytuacji, gdy w
postępowaniu została złożona oferta przez wykonawcę który
spełnił warunki udziału w postępowaniu, wykazał brak podstaw do wykluczenia, a złożona
oferta jest zgodna ze wszystkimi wymaganiami specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
zamawi
ający zgodnie z art. 91 ust. 1 pzp winien dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W zaistniałych okolicznościach unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt.
1 p
zp było w ocenie Odwołującego działaniem nieuprawnionym.
W dniu
13 września 2018 r. Zamawiający złożył dwie odpowiedzi na odwołanie i
wni
ósł o odrzucenie odwołania, ewentualnie o jego oddalenie. W odpowiedzi jak również
w
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Zamawiający wskazał, że zarzuty odwołania są całkowicie bezpodstawne,
a
Odwołujący w sposób celowy buduje argumentację jedynie na części okoliczności
składających się na zaistniały stan faktyczny, co może prowadzić do błędnego przekonania,
że odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Podniósł ponadto, że zarzuty odwołania oraz
sformułowana argumentacja dotyczą okoliczności negatywnej weryfikacji złożonych
wydruków komputerowych wyciągów bankowych oraz umowy kredytowej, o której
Odwołujący został poinformowany w dniu 26 lipca 2018 r., a zatem termin na wniesienie
odwołania upłynął w dniu 3 sierpnia 2018 r. Zamawiający w dniu 20 czerwca 2018 r, wezwał
Odwołującego do uzupełnienia części IV sekcja b lit. 6 JEDZ w zakresie informacji czy
Odwołujący spełnia warunek udziału w postępowaniu w zakresie zdolności finansowej lub
kredytowej.
Odwołujący w odpowiedzi na wezwanie złożył w dniu 25 czerwca 2018 r.
dokumenty:
raport kasowy potwierdzający stan środków pieniężnych w kasie Odwołującego
na dzień 21 maja 2018 r. oraz kopię pierwszej i ostatniej strony umowy kredytowej.
Zamawiający w dniu 3 lipca 2018 r. wezwał Odwołującego do uzupełnienia dokumentów w
trybie art. 26 ust. 1 ustawy p
zp potwierdzających spełnianie warunków udziału w
postępowaniu w zakresie ww. zdolności finansowej lub ekonomicznej. Odwołujący w dniu 16
lipca 2018 r. przedłożył wygenerowane elektronicznie zestawienie operacji potwierdzające
s
aldo początkowe konta w MBank w wysokości 1 252 249,79 zł. Zamawiający w dniu 26
lipca 2018 r. wezwał Odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp do uzupełnienia
dokumentów wskazując, że złożony raport kasowy nie stanowi informacji z banku lub SKOK
natomiast kopia umowy bankowej nie potwierdza spełniania warunku udziału w
postępowaniu na dzień jej złożenia, gdyż obowiązywała jedynie do 22 czerwca 2018 r. W
odpowiedzi na ww. wezwanie Odwołujący złożył w dniu 31 lipca 2017 r. pismo, w którym
wskazał, że „spółka (…) na dzień składania ofert posiadała linię kredytową z
przeznaczeniem na
kontrakty w wysokości 2.500.000 zł. Odwołujący wyspecyfikował jako
jeden z załączników zaświadczenie z banku o zdolności kredytowej - niemniej jednak
dokument
ten nie został dołączony do ww. pisma. W ww. piśmie Odwołujący nie odniósł się
w żaden sposób do kwestii związanej z terminem oraz charakterem przedłożonego
fragmentu umowy kredytowej.
W świetle powyższego Zamawiający — z uwagi na
wyczerpanie procedury konwalidacji ww. braku
— był zobowiązany do wykluczenia
Odwołującego z uwagi na niespełnienie warunku udziału w postępowaniu. Zamawiający
podkreślił, że uzasadnienie wykluczenia Odwołującego z postępowania stanowi powielenie
argumentacji zawartej w wezwaniu do
uzupełnienia dokumentów z dnia 26 lipca 2018 r.,
w
której to Zamawiający wskazał, że umowa kredytowa i wydruki komputerowe w jego
ocenie nie potwierdzają spełnienia warunku udziału w postępowaniu tj. o negatywnej ocenie
przedłożonych dokumentów. W ocenie Zamawiającego należy uznać, że Odwołujący już
w
dacie 26 lipca 2018 r. posiadał informację, że Zamawiający uznał, że przedłożone
dokumenty nie spełniają jego oczekiwań, a zatem już w tej dacie miał możliwość
skorzystania ze środków ochrony prawnej. Odwołujący nie skorzystał z przysługujących mu
uprawnień i w dniu 31 lipca 2018 r. złożył pismo przewodnie, w którym powołał się na
dokumenty inne aniżeli te, które zostały zakwestionowane przez Zamawiającego.
Odwołujący wskazał, że posiada otwartą linię kredytową z przeznaczeniem na kontrakty w
wysokości 2.500.000 zł, co miało potwierdzać wskazane jako załącznik „zaświadczenie z
banku o zdolności kredytowej”. Przedmiotowy dokument nie został jednakże dołączony do
ww. pisma.
Odwołujący w ww. piśmie nie zakwestionował w żaden sposób faktu wezwania
go do uzupełnienia dokumentów, nie wszedł w żaden sposób w polemikę z decyzją
Zamawiającego w zakresie weryfikacji umowy kredytowej i wydruków bankowych. W świetle
powyższego, w ocenie Zamawiającego, można próbować budować domniemanie, że
Odwołujący zaaprobował działanie Zamawiającego uznając, że przedmiotowe wezwanie
było prawnie uzasadnione. Z uwagi na powyższe okoliczności kwestionowanie decyzji
Zamawiającego na tym etapie postępowania jest spóźnione, nieuprawnione oraz niezgodne
z zasadą koncentracji środków ochrony prawnej, która nakazuje wnoszenie odwołań już przy
pierwszej czynności zamawiającego stanowiącej podstawę do jego wniesienia. Powołał się
na wyrok KIO, sygn. akt: KIO 1796/13 oraz KIO 2523/14.
Żądając oddalenia odwołania Zamawiający wskazał, że Rozporządzenie w sprawie
dokumentów rozróżnia kilka rodzajów dokumentów, jakie mogą być składane w celu
potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu. W przypadku zdolności
ekonomicznej i finansowej dokumentami potwierdzającymi spełnienie warunku są dokumenty
określone w § 2 ust. 2 ww. Rozporządzenia. W przypadku, gdy Zamawiający wymaga
legitymowania się określonymi środkami pieniężnymi lub zdolnością kredytową wykonawca
jest zobowiązany przedstawić informację banku lub SKOK potwierdzającą wysokość
posiadanych środków lub wysokości zdolności kredytowej. Rozporządzenie wskazuje
również dolną granicę „ważności” ww. dokumentów, tj. dokumenty powinny być wystawione
nie wcześniej niż 1 miesiąc przed terminem składania ofert. Rozporządzenie nie określa
górnej granicy ważności dokumentów, tym niemniej jednak ustawa pzp wymaga, aby
dokumenty składane na wezwanie z art. 26 ust. 1 i 3 ustawy pzp były aktualne na dzień ich
złożenia. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej został wypracowany pogląd, zgodnie z
którym przedkładane przez wykonawców dokumenty mają potwierdzać, że wykonawca
spełnia warunki udziału w postępowaniu zarówno na dzień złożenia oferty, jak również na
dzień ich uzupełnienia. Powołał się na wyrok KIO sygn. akt: KIO 2218/17, KIO 1927/17, KIO
65/2018 oraz stanowisko Urzędu Zamówień Publicznych. Dalej, Zamawiający podniósł, że
wykonawca w przypadku ww. dokumentów jest zobowiązany wykazać ciągłość (w okresie od
dnia złożenia oferty do dnia uzupełnienia dokumentów) spełnienia warunków udziału w
postępowaniu. Powołał się na wyrok KIO sygn. akt: KIO 707/16, KIO 352/17, KIO 166/18
oraz opinię Urzędu Zamówień Publicznych. Zaznaczył, że za powyższymi twierdzeniami
przemawia również fakt, że zamawiający w toku całego postępowania posiada uprawienie do
żądania od wykonawców przedkładania aktualnych dokumentów potwierdzających
spełnianie warunków udziału w postępowaniu w sytuacji, gdy posiada podejrzenie, że
wcześniej złożone dokumenty utraciły swoją ważność. Wynika to z przepisu art. 26 ust. 2f
ustawy pzp. Następnie Zamawiający przedstawił harmonogram zdarzeń, które stanowiły
podstawę do przyjęcia, że przedłożona przez Wykonawcę kopia umowy kredytowej
uni
emożliwia pozytywną weryfikację zdolności podmiotowej wykonawcy: 23.06.2016 r. -
zawarcie umowy kredytowej, 20.06.2018 r.
— wezwanie Wykonawcy do uzupełnienia JEDZ,
22.06.2018 r. -
wygaśnięcie umowy kredytowej, 25.06.2018 r. pierwsze pismo Wykonawcy:
przedłożenie umowy kredytowej, 03.07.2018 r. - wezwanie Wykonawcy w trybie art. 26 ust. 1
ustawy pzp do uzupełnienia dokumentów, 16.07.2018 r. drugie pismo Wykonawcy;
przedłożenie ponownie umowy kredytowej, 26.07.2018 r. - wezwanie Wykonawcy w trybie
art. 26 ust. 3 ustawy p
zp do uzupełnienia dokumentów, 31.07.2018 r. — trzecie pismo
Wykonawcy;
przedłożenie ponownie umowy kredytowej. W świetle powyższych zdarzeń
Zamawiający wskazał, iż w niniejszym stanie faktycznym z uwagi na okoliczność
wygaśnięcia obowiązywania w toku postępowania umowy kredytowej nie było możliwym jej
zakwalifikowanie jako dokumentu potwierdzającego spełnianie warunku udziału w
postępowaniu na dzień jego uzupełnienia. Oświadczenie banku — kredytobiorcy, o tym że
W
ykonawca posiada zdolność kredytową przestało być bowiem aktualne. Zamawiający jako
gospodarz postępowania oraz dysponent środków publicznych jest zobowiązany działać w
poszanowaniu przepisów prawa oraz stosować się do wytycznych Urzędu Zamówień
Publicznych, j
ak również aktualnego stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej. Zaaprobowanie
działania Wykonawcy oraz uznanie, że złożona kopia umowy kredytowej potwierdza ww.
okoliczności byłoby działaniem nieuprawnionym godzącym w zasadę uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców oraz mogłoby narażać Zamawiającego na skutki
finansowe z tym związane. Zamawiający zauważył, że ustawodawca nie bez przyczyny
wprowadził do ustawy warunek udziału w postępowaniu w postaci legitymowania się
określonymi środkami pieniężnymi lub zdolnością kredytową. Możliwość ustanowienia przez
zamawiających ww. warunku ma na celu zabezpieczenia interesu zamawiającego poprzez
wyłonienie wykonawcy, który posiada niezbędne fundusze do „skredytowania” realizacji
zamówienia do czasu otrzymania wynagrodzenia - w niniejszym postępowaniu wykonawcy,
który posiada środki niezbędne do zakupu pojazdu oraz dostawy. Uwzględnienie odwołania
poprzez przyjęcie, że Odwołujący posiada ww. środki w kontekście powyżej opisanych
okoliczności (brak aktualnego i ważnego oświadczenia banku o możliwości udzielenia
kredytu) narazi Zamawiającego na ryzyko wyłonienia wykonawcy, który nie daje rękojmi
należytego wykonania zamówienia. Odwołując się do wskazanego w odwołaniu wyroku KIO
959/12 odnośnie różnicowania dokumentów określających ich „ważność” od dokumentów nie
zawierających terminu ich „ważności” Zamawiający zauważył, że ww. wyrok zapadł na
kanwie nieobowiązującego już stanu prawnego, kiedy ustawa nie przewidywała
przedkładania dokumentów podmiotowych na wezwanie Zamawiającego, a zatem ich
aktualność nie była badana w tożsamym kontekście jak ma to miejsce w obowiązującym
stanie prawnym. W świetle powyższego ww. wyrok należy uznać w ocenie Zamawiającego
za nieadekwatny do niniejszej sprawy.
Ustosunkowując się natomiast do argumentacji
dotyczącej faktu, że umowa kredytowa została zawarta w okresie wcześniejszym niż 1
miesiąc przed terminem składania ofert (pkt 2.26 odwołania i następne) Zamawiający
wskazał, że ww. okoliczność, zgodnie z uzasadnieniem wykluczenia Odwołującego z
postępowania nie stanowiła podstawy decyzji Zamawiającego, a zatem nie powinna
stanowić przedmiotu orzekania przez Izbę. Odnosząc się natomiast do kwestii, że
Zamawiający nie kwestionował samego faktu przedłożenia dokumentu w postaci umowy
kredytowej (badanie merytoryczne) Zamawiający zauważył, że z uwagi na okoliczności
opisane powyżej powodujące niemożliwość uznania ww. dokumentu jako właściwego na
potrzeby zdolności wykonawcy kwestie takie jak forma złożonego dokumentu (złożenie
jedynie
fragmentów kopii dokumentu) czy też faktyczna wartość dostępnych środków
pieniężnych na dzień złożenia oferty (w kontekście wykorzystanych już możliwości
kredytowych) miała znaczenie drugorzędne i nie stanowiła szczegółowej weryfikacji
Zamawiającego. W zakresie zarzutu zaniechania wezwania Odwołującego do złożenia
wyjaśnień Zamawiający wskazał, że ww. działanie stałoby w sprzeczności z zasadą uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Zamawiający nadmienił, że dwukrotnie
wzywał Odwołującego do złożenia dokumentów, w tym w wezwaniu z dnia 26 lipca 2018 r.
wyraźnie komunikując, że złożone dokumenty nie mogą zostać uznane jako potwierdzające
spełnienie warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający wskazał również, że w
zaistniałym stanie faktycznym nie istnieje możliwość konwalidacji ww. sytuacji poprzez
złożenie wyjaśnień „w jakiej wysokości posiada on zdolność kredytową w banku stronie
umowy k
redytu (wyjaśnienie/wskazanie w jakiej części pozostawały niewykorzystane
produkty kredytowe w tym dokum
encie)". Wątpliwości w ww. zakresie nie stanowiły
podstawy wykluczenia wykonawcy z postępowania, zatem uwzględnienie ww. zarzutu
pozostaje bez związku z zaistniałym stanem faktycznym. Jedynie przedłożenie
(uzupełnienie) aktualnego na dzień złożenia dokumentu potwierdzającego spełnienie ww.
warunku (np. zaświadczenia z banku) prowadziłoby do pozytywnej weryfikacji podmiotowej
Odwołującego.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz został
uiszczony od niego wpis.
Izba ustaliła, że nie zaistniały przesłanki określone w art. 189 ust. 2
ustawy pzp
, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania.
Odnosząc się do wniosku Zamawiającego o odrzucenie odwołania Izba wskazuje, że na
dzień 26 lipca 2018 r., czyli wezwania Odwołującego do uzupełnienia dokumentów w trybie
art. 26 ust. 3 ustawy pzp Zamawiający nie zakończył jeszcze czynności badania
podmiotowego Wykonawcy. W odpowiedzi na wezwanie Odwołujący mógł uzupełnić
wymagane dokumenty na potwierd
zenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu, co też,
jak wynika z ustalonego stanu faktycznego Odwołujący próbował uczynić, bowiem wymienił
w piśmie z dnia 31 lipca 2018 r. załącznik zaświadczenie z banku o zdolności kredytowej,
który ostatecznie nie został dołączony do pisma. Tym samym uznać należy, że na dzień
wezwania Wykonawca nie miał interesu w złożeniu odwołania i kwestionowaniu czynności
wezwania do uzupełnienia dokumentów, gdyż czynność ta nie rodziła dla Odwołującego
żadnych negatywnych skutków. Dopiero czynność wykluczenia Odwołującego z
postępowania takie skutki spowodowała. Dlatego też Izba uznała, że odwołanie zostało
wniesione prawidłowo w terminie określonym w art. 189 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania określone w art.
179 ust. 1 ustawy pzp, tj. posiadanie
interesu w uzyskaniu danego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy pzp.
Odwołujący jest podmiotem, który został wykluczony z postępowania i którego
oferta została odrzucona. W przypadku uwzględnienia odwołania oferta Odwołującego może
zostać uznana za ofertę najkorzystniejszą. Odwołujący może ponieść szkodę przejawiającą
się ostatecznie w nieuzyskaniu zamówienia.
Izba dopuściła dowody z całości dokumentacji przedmiotowego postępowania, w tym
w
szczególności: protokół postępowania, ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) wraz z załącznikami, pytania i
odpowiedzi do SIWZ oraz zmiany SIWZ,
ofertę Odwołującego, informację z otwarcia ofert,
wezwania
Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1 i 26 ust. 3 ustawy pzp i odpowiedzi
Odwołującego wraz z załącznikami, zawiadomienie o unieważnieniu postępowania,
wykluczeniu
Odwołującego z postępowania i odrzuceniu jego oferty, odwołanie wraz z
załącznikami, odpowiedzi Zamawiającego na odwołanie wraz z załącznikami.
Na
podstawie tych dokumentów, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stanowiska i dowody złożone przez strony w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa
Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła:
Odwołanie podlegało oddaleniu.
W zakresie podniesionych zarzutów Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
W Rozdziale IX pkt 2. SIWZ Zamawiający postawił następujący warunek dotyczący zdolności
ekonomicznej lub finansowej:
za spełniających warunek udziału w Postępowaniu zostaną
uznani wykonawcy, którzy wykażą, że posiadają środki finansowe lub zdolność kredytową
Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż
1
miesiąc przed upływem terminu składania ofert.
W Rozdziale X pkt 5.1. SIWZ na potwierdzenie spełnienia warunku Zamawiający żądał:
informacji z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą
wysokość posiadanych środków lub zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co
najmniej 2 0
00 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem
terminu składania ofert.
Ustalono, że Zamawiający pismem z dnia 20 czerwca 2018 r. wezwał Odwołującego do
uzupełnienia formularza JEDZ w trybie art. 26 ust. 3 ustawy pzp w zakresie oświadczenia, że
Wykonawca posiada
środki finansowe lub zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co
najmniej 2 000 000 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem
terminu składania ofert.
W odpowiedzi Odwołujący do pisma z dnia 25 czerwca 2018 r. dołączył raport kasowy
potwierdzający stan kasy Odwołującego (2 042 275,01 zł) oraz kopię umowy kredytowej
(pierwszą i ostatnią stronę), która została zawarta do dnia 22 czerwca 2018 r., w której bank
udzielił Odwołującemu kredytu w kwocie 2 500 000,00 zł
Pismem z dnia 3 lipca 2018 r. Zamawiający wezwał Odwołującego w trybie art. 26 ust. 1
ustawy pzp do uzupełnienia dokumentów informacji z banku lub spółdzielczej kasy
oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą wysokość posiadanych środków lub zdolność
kredytową Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000 000 złotych w okresie nie
wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert na potwierdzenie
spełnienia warunku udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej.
Odwołujący pismem z dnia 16 lipca 2018 r. przedłożył Zamawiającemu wydruk z banku
Mbank z dnia 24 kwietnia 2018 r. wykazujący stan kasy na rachunku bankowym kwotę
1 209 249,
79 zł oraz wskazał, że w celu potwierdzenia warunków udziału w postępowaniu, o
którym mowa tj. sytuacji ekonomicznej i finansowej oświadczamy, że spółka przesłała we
wcześniejszej odpowiedzi materiały potwierdzające ten fakt, to znaczy zamawiający otrzymał
od uczestnika postępowania nie tyle oświadczenie banku o zdolności kredytowej lecz
dokument nadrzędny jakim jest kopia pierwszej i ostatniej strony umowy kredytu na kwotę
2,5 mln PLN, potwierdzający że uczestnik posiada środki z przeznaczeniem na zakup
materiałów, podwozi samochodowych i innych półproduktów do wykonania uzyskanych
kontraktów. W tym przypadku uczestnik zrobił więcej niż zamawiający wymagał. Dodatkowo
w ostatniej
odpowiedzi uczestnik przedstawił wydruk z kasy spółki (raport kasowy), że
„spółka posiada w dniu 21.05.2018 roku w depozycie firmy gotówkę w kwocie 2 042 275,01
zł […] co dodatkowo potwierdza zdolność i przygotowanie spółki do wykonywania tego
rodzaju zamówień.
Zamawiający w dniu 26 lipca 2018 r. skierował do Wykonawcy wezwanie w trybie art. 26 ust.
3 ustawy pzp
i stwierdził, że w zakresie warunku dotyczącego zdolności ekonomicznej lub
finansowej zgodnie z zapisami SIWZ
Wykonawca był zobowiązany złożyć informację banku
lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą wysokość posiadanych
środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000
000.00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu ofert.
Zaznaczył, że dostarczony wydruk z banku Mbank wykazuje stan kasy na rachunku niższy
niż postawiony w warunku. Odnośnie przywołanej przez Wykonawcę umowy kredytu
Zamawiający wskazał, iż powyższa umowa wygasła w dniu 22 czerwca 2018 roku, dlatego
też nie może być brana pod uwagę przez Zamawiającego na potwierdzenie spełniania
warunku udziału w postępowaniu. Ponadto Zamawiający zaznaczył, że Wykonawca
powołuje się na wydruk z kasy spółki, który to dokument nie jest informacją z banku lub kasy
oszczędnościowo - kredytowej potwierdzającą wysokość środków finansowych lub zdolność
kredytow
ą Wykonawcy, dlatego też nie może on być brany pod uwagę przez Zamawiającego
na potwie
rdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji
ekonomicznej lub finansowej. Dlatego też, Zamawiający wezwał Wykonawcę do złożenia
informacji
banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającą
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy w
wysokości co najmniej 2 000 000.00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc
przed upływem terminu ofert.
W odpowiedzi z dnia 31 lipca 2018 r. Wykonawca wska
zał, że w celu potwierdzenia
spełnienia warunków udziału w postępowaniu przedstawia stosowne zaświadczenie z banku,
w którym mowa iż spółka na dzień składania ofert posiadała linię kredytową z
przeznaczeniem na kontrakty w wysokości 2.500.000,00 zł. Dodatkowo spółka posiada
zdolność kredytową - zaświadczenie z banku oraz środki zdeponowane na koncie w
wysokości 1.209.249,79 zł i środki w kasie spółki w gotówce w wysokości 2.042.275,03 zł
czego dowodem są załączone dokumenty. Tym samym spółka spełniła warunki udziału w
postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej. Do pisma zostały dołączone
wyłącznie: zaświadczenie mBank, umowa kredytu, wydruk kasowy. Pomimo, iż w
załącznikach jest mowa o zaświadczeniu z banku o zdolności kredytowej, dokument ten nie
został dołączony do pisma.
Pismem z dnia 22 sierpnia 2018 r. Zamawiający unieważnił postępowanie na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp
ze względu na to, że w postępowaniu nie złożono żadnej oferty
niepodlegającej odrzuceniu. Ponadto, Zamawiający wykluczył Odwołującego z postępowania
i wskazał, że Wykonawca na wezwanie Zamawiającego w wyznaczonym terminie nie złożył
wymaganych
dokumentów, tym samym zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 12 Ustawy Pzp nie
wykazał on spełnienia warunków udziału w postępowaniu przetargowym oraz braku podstaw
do wykluczenia. W dniu 26.07.2018 r. za pismem nr ILG6d-231-03-
10/18 Zamawiający na
podstawie art 26 ust 3 Ustawy PZP wezwał Wykonawcę do złożenia na potwierdzenie
spełnienia warunków udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej
oraz braku podstaw do wykluczenia z postępowania niżej wymienionego dokumentu: a)
informacji banku,
b) lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, potwierdzającą
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy
w
wysokości co najmniej 2 000 000,00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc
przed up
ływem terminu składania ofert. Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie
Zamawiającego dostarczył te same dokumenty jakie złożył w dniu 16.08.2018 r. na
wezwanie Zamawiającego z dnia 03.07.2018 r. tj. wydruk z banku Mbank z dnia 24.04.2018
r. wykazujący stan środków finansowych na rachunku bankowym w kwocie 1 209 249,79 zł,
kopię pierwszej i ostatniej strony umowy kredytu nr 001/16/157 na kwotę 2 500 000,00 zł,
wydruk z kasy spółki (raport Kasowy) potwierdzający, że w dniu 21.05.2018 r. w depozycie
Firmy była gotówka w kwocie 2 042 275,03 zł. Ponadto Wykonawca w piśmie wskazał, iż w
celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu przedstawia stosowne
zaświadczenie z banku, w którym mowa jest, iż spółka na dzień składania ofert posiadała
linię kredytową z przeznaczeniem na kontrakty w wysokości 2 500 000,00 zł. W spisie
załączników w pozycji pierwszej Wykonawca wymienia powyższy dokument tj.
Zaświadczenie z banku o zdolności kredytowej. Niestety niniejszy dokument nie mógł być
przez Zamawiającego zweryfikowany, gdyż fizycznie nie został dołączony do dokumentacji
przesłanej e-mailem na adres krzysztof.wawrzaszek@plksa.pl w dniu 31.07.2018 r.
Natomiast oryginał dokumentacji do dnia dzisiejszego nie dotarł do Zamawiającego.
Reasumując zgodnie z zapisami Rozdziału X ust. 5 pkt 5.1 SIWZ Wykonawca winien był
złożyć informację banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, potwierdzającą
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wykonawcy w
wysokości co najmniej 2 000 000.00 złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc
przed
upływem terminu składania ofert. Odnośnie dostarczonego przez Wykonawcę wydruku
z banku Mbank z dnia 24.04.2018 r. to wykazuje on stan kasy na rachunku bankowym w
kwocie 1 209 249,79 zł, a nie jak wymagał Zamawiający w kwocie 2 000 000100 zł.
Odnośnie dokumentu jakim jest kopia pierwszej i ostatniej strony umowy kredytu nr
001/16/157 na kwotę 2 500 000,00 zł. Z przedstawionego dokumentu wynika, iż powyższa
umowa wygasła w dniu 22 czerwca 2018 roku, dlatego też nie może być brana pod uwagę
przez Zamawiającego na potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu w
zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej.
Odnośnie wydruku z kasy spółki (raport
Kasowy) potwierdz
ający, że w dniu 21.05.2018 r. w depozycie Firmy była gotówka w kwocie
2 042 275,03 zł. Niniejszy dokument nie jest informacją z banku lub spółdzielczej kasy
o
szczędnościowo-kredytowej potwierdzającą wysokość posiadanych środków finansowych
lub zdolność kredytową Wykonawcy, dlatego też nie może on być brany pod uwagę przez
Zamawiającego na potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu w zakresie
sytuacji ekonomicznej lub finansowej. Dodatkowo, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy
pzp
została odrzucona oferta nr 3 Odwołującego, gdyż została złożona przez Wykonawcę
wykluczonego z udziału w postępowaniu.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy pzp z post
ępowania o udzielenie zamówienia wyklucza
się wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu […]
Zamawiający przed udzieleniem zamówienia, którego wartość jest równa lub przekracza
kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, wzywa wykonawcę,
którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 10
dni, terminie aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających
okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1. […] - art. 26 ust. 1 ustawy pzp.
Zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy pzp
jeżeli wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym
mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o
których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia
postępowania, oświadczenia lub dokumenty są niekompletne, zawierają błędy lub budzą
wskazane przez zamawiającego wątpliwości, zamawiający wzywa do ich złożenia,
uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania wyjaśnień w terminie przez siebie
wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia
wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie
postępowania.
Artykuł 26 ust. 2c ustawy pzp stanowi, że jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie
może złożyć dokumentów dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej wymaganych
przez zamawiającego, może złożyć inny dokument, który w wystarczający sposób
potwierdza spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku udziału w postępowaniu
[…].
W myśl art. 26 ust. 2f ustawy pzp jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia odpowiedniego
przebiegu postępowania o udzielenie zamówienia, zamawiający może na każdym etapie
postępowania wezwać wykonawców do złożenia wszystkich lub niektórych oświadczeń lub
dokumentów potwierdzających, że nie podlegają wykluczeniu, spełniają warunki udziału
w
postępowaniu lub kryteria selekcji, a jeżeli zachodzą uzasadnione podstawy do uznania,
że złożone uprzednio oświadczenia lub dokumenty nie są już aktualne, do złożenia
aktualnych oświadczeń lub dokumentów.
Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia w celu potwierdzenia spełniania przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji
ekonomicznej lub
finansowej zamawiający może żądać następujących dokumentów:
3)
informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej
wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie
nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
W ocenie Izby zarzuty naruszenia przywołanych przez Odwołującego przepisów prawa są
nieuzasadnione.
Na wstępie wskazania wymaga, że w niniejszym postępowaniu odwoławczym bezsporne
było pomiędzy Stronami, że umowa kredytu (pierwsza i ostatnia strona) złożona przez
Odwołującego w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego wygasła w dniu 22 czerwca 2018
r.
Odwołujący przedłożył w postępowaniu szereg dokumentów, żaden jednak nie stanowił
wymaganej warunkiem
informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.
Co więcej, Odwołujący nie wskazał w pismach kierowanych do Zamawiającego, że
z
uzasadnionej przyczyny nie może złożyć dokumentów dotyczących sytuacji finansowej lub
ekonomicznej wymaganych przez zamawiającego, co uprawiałoby go do złożenia innego
dokumentu, który w wystarczający sposób potwierdzałby spełnianie opisanego przez
zamawiającego warunku udziału w postępowaniu (art. 26 ust. 2c ustawy pzp). Podkreślić
należy, że Zamawiający w kierowanych wezwaniach wskazywał na tą okoliczność, iż celem
wykazania spełniania warunku udziału w postępowaniu Wykonawca jest zobowiązany
przedstawić informację banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. W decyzji
o wykluczeniu Odwołującego z postępowania Zamawiający w odniesieniu do złożonej
umowy kredytu wskazał na jego nieaktualność. Odwołujący domagał się więc zbadania
powyższego dokumentu, jako wykazującego w jego ocenie warunek udziału w
postępowaniu: zdolność kredytową Wykonawcy w wysokości co najmniej 2 000 000.00
złotych w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed upływem terminu składania ofert,
gdyż jak zaznaczał Rozporządzenie nie stawia wymagania odnośnie aktualności
d
okumentów. Argumentacja Odwołującego nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa,
jak i w świetle bieżącego orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej oraz stanowiska doktryny.
Izba podziela w całości twierdzenia Zamawiającego zawarte w odpowiedzi na odwołanie. Po
pierwsze, na konieczność złożenia dokumentów cechujących się aktualnością wskazuje
dyspozycja art. 26 ust. 1 ustawy pzp. I
naczej mówiąc okoliczności stwierdzone w
dokumentach
składanych na potwierdzenie warunków udziału w postępowaniu powinny być
pra
wdziwe na dzień ich złożenia (oddawać rzeczywistość w momencie ich złożenia) i
odnosić się do aktualnego stanu faktycznego. Co istotne, okoliczność spełnienia warunków
udziału w postępowaniu musi charakteryzować się ciągłością, co oznacza, że wykonawca
jest zobowiązany spełniać warunki nie tylko w dacie składania ofert ale przez cały okres aż
do zakończenia postępowania. Na taką interpretację wskazuje treść art. 26 ust. 2f ustawy
pzp. Zamawiający może zwrócić się o złożenie dokumentów, które stały się już nieaktualne
na każdym etapie postępowania tak aby wykonawca dawał rękojmię należytego wykonania
zamówienia aż do zakończenia postępowania. Dotyczy to jednak sytuacji, gdy w toku
postępowania dokumenty wcześniej potwierdzające warunki udziału w toku postępowania
stały się nieaktualne. Warunki udziału w postępowaniu mają na celu wyłonienie wykonawcy
zdolnego do wykonania zamówienia, nie zaś zdolnego wyłącznie na dzień składania ofert,
dlatego też stan ich spełnienia musi być utrzymany również na moment ich złożenia.
Okoliczność podnoszona przez Odwołującego, że Rozporządzenie nie określa górnej
granicy ważności dokumentów - w tym przypadku - informacji banku lub kasy
oszczędnościowo - kredytowej, nie oznacza że Zamawiający nie jest zobowiązany wymagać
dokumentów aktualnych. Jak słusznie wskazał Zamawiający, Rozporządzenie oraz ustawę
pz
p należy interpretować łącznie, a nakaz uzupełnienia dokumentów aktualnych wynika
wprost z ustawy pzp -
art. 26 ust. 1. Odwołujący złożył na wezwanie Zamawiającego
dokumenty nie będące informacją banku czy kasy oszczędnościowo - kredytowej, w tym
umowę kredytu, której brak aktualności stał się przedmiotem sporu. Tym samym, w świetle
przywołanych postanowień SIWZ Izba uznała, że Zamawiający słusznie wykluczył
Odwołującego z postępowania, gdyż Wykonawca nie wykazał spełnienia warunków udziału
w postępowaniu w zakresie zdolności ekonomicznej lub finansowej. W konsekwencji Izba nie
uwzględniła także pozostałych zarzutów odwołania dotyczących wezwania do wyjaśnień w
trybie art. 26 ust. 4 ustawy pzp oraz unieważnienia postępowania.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy stosownie do
wyniku spraw oraz zgodnie z § 3 pkt. 1 i 2 oraz § 5 ust. 3 pkt. 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972)
zaliczając na poczet niniejszego postępowania odwoławczego
koszt wpis
u od odwołania uiszczony przez Odwołującego oraz zasądzając od Odwołującego
na rzecz Z
amawiającego koszty zastępstwa prawnego na podstawie faktury Vat złożonej
przez Z
amawiającego na rozprawie.
Izba nie uwzględniła kosztów w wysokości 90,00 z tytułu kosztów zastępstwa prawnego,
stosowni
e bowiem do § 3 pkt 2 lit b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972),
do
kosztów postępowania odwoławczego zalicza się wynagrodzenie pełnomocników, jednak
nie wyższe niż 3 600,00 zł.
Przewodniczący: ………………….…………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 2198/18 z dnia 2018-11-09
- Sygn. akt KIO 2247/18 z dnia 2018-11-07
- Sygn. akt KIO 2141/18 z dnia 2018-10-30
- Sygn. akt KIO 2134/18 z dnia 2018-10-30
- Sygn. akt KIO 2174/18 z dnia 2018-10-25
