rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-12-29
rok: 2020
data dokumentu: 2020-12-29
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 3214/20
KIO 3214/20
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 grudnia 2020
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 grudnia 2020 r. przez wykonawcę MIA
architekci Sp. z o.o.
z siedzibą w Poznaniu,
w
postępowaniu prowadzonym przez Gminę Bytom – Miejski Zarząd Dróg i Mostów
w Bytomiu,
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 grudnia 2020 r. przez wykonawcę MIA
architekci Sp. z o.o.
z siedzibą w Poznaniu,
w
postępowaniu prowadzonym przez Gminę Bytom – Miejski Zarząd Dróg i Mostów
w Bytomiu,
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, odrzucenie
– na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 ustawy Pzp
– oferty P. T. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Active
Line P. T. o
raz powtórzenie czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej;
2.
Kosztami postępowania obciąża Gminę Bytom – Miejski Zarząd Dróg i Mostów
w Bytomiu i:
2.1.
zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 11 420 zł 95 gr
(słownie: jedenaście tysięcy czterysta dwadzieścia złotych dziewięćdziesiąt pięć
groszy), stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania (7 500,00 zł), wynagrodzenia pełnomocnika (3 600,00 zł) oraz dojazdu
na rozprawę (320,95 zł).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: …………………
Sygn. akt KIO 3214/20
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Bytom - Miejski Zarząd Dróg i Mostów w Bytomiu – prowadzi
w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
Opracowanie dokumentacji projektowej w ramach projektu pn. „Stworzenie przyjemnych
i
bezpiecznych przestrzeni dla mieszkańców Bytomia, etap II”. Wartość zamówienia jest
mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Pzp. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
23
października 2020 r. pod numerem 601422-N-2020.
W dniu 7 grudnia 2020 r. wykonawca MIA Architekci Sp. z o.o. wniósł odwołanie
wobec wyboru oferty M. T.
, prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Active Line M.
T. . Od
wołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art.
90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 1 i ust. 2 ustawy Pzp poprzez ich niezastosowanie i zaniechanie
odrzucenia oferty ww. wykonawcy jako zawierającej rażąco niską cenę.
Zdaniem
Odwołującego, zaoferowana przez Active Line cena w wysokości
128.412,00 zł jest rażąco niska.
Odwołujący wskazał, że kwota, jaką Zamawiający zamierzał przeznaczyć na
realizację zamówienia wynosiła 215. 000,00 zł brutto. Zamawiający wszczął w stosunku do
Active Line postępowanie wyjaśniające w zakresie rażąco niskiej ceny ofertowej, wzywając
wykonawcę do udzielania wyjaśnień, w tym złożenia dowodów dotyczących sposobu
wyliczenia ceny oferty. W ocenie Odwołującego wykonawca Active Line nie obalił
domniemani
a rażąco niskiej ceny. Złożone wyjaśnienia były lakoniczne i ogólnikowe, nie
stanowiąc faktycznie odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego. Active Line nie przedstawiło
faktycznie kalkulacji poszczególnych elementów cenotwórczych oferty, ograniczając się do
ta
belarycznej kalkulacji 9 ogólnych elementów zamówienia i zapewnienia, że
zaproponowana w ofercie cena jest realna. Elementy zamówienia ujęte w tabeli nie
wyczerpują całego przedmiotu zamówienia w ocenie Odwołującego. Przedstawiona
kalkulacja nie zakłada osiągnięcia zysku. Cena ofertowa jest nierynkowa, nie dając
zabezpieczenia należytego wykonania przedmiotu zamówienia publicznego. Oferta Active
Line winna zostać odrzucona jako zawierająca rażąco niską cenę.
Odwołujący podniósł, że każdorazowe wszczęcie postępowania wyjaśniającego z art.
90 ust. 1 ustawy Pzp tworzy domniemanie, że wycena ofertowa wykonawcy jest rażąco
niska, tj. nierealna, niewiarygodna i nie zapewni należytego wykonania przedmiotu
Sygn. akt KIO 3214/20
zamówienia. Ciężar obalenia domniemania rażąco niskiej ceny spoczywa na wykonawcy,
w
stosunku do którego zostało wszczęte postępowanie wyjaśniające. Wykonawca winien
zatem odpowiedzieć na wezwanie Zamawiającego w sposób pełny i wyczerpujący,
kompleksowo odnosząc się do zaoferowanej ceny i szczegółowo wyjaśniając przyczyny,
z
których wynika poziom cenowy przez niego zaoferowany. W szczególności wyjaśnienia
winny zawierać opis składników cenotwórczych, wraz z dowodami na ich potwierdzenie, aby
można było na ich podstawie zweryfikować prawidłowość poczynionych przez wykonawcę
założeń cenowych. Wyjaśnienia składane przez wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy
Pzp nie mogą stanowić „kalkulacji wstępnej”. Wyjaśnienia muszą być wiarygodne, rzetelne,
a
jednocześnie stanowcze i przekonujące, że cena podana w ofercie jest skalkulowana na
konkretnych, wymiernych, przeanalizowanych i pewnych danych.
Odwołujący wskazał, że w odpowiedzi na skierowane przez Zamawiającego
wezwanie do wyjaśnień Active Line przedstawiło tabelę zawierającą 9 elementów
zamówienia, które – zgodnie z treścią pisma – miały obejmować wszystkie elementy
zamówienia. Active Line wskazało na koszty:
opracowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej
– 18.900,00 złotych netto,
opracowania map sytuacyjno-
wysokościowych do celów projektowych - 21.000,00
„branży drogowej” – 30.000,00 złotych netto,
„branży instalacji w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych
i
elektroenergetycznych” – 25.000,00 złotych netto,
spotkań z mieszkańcami – 2.000,00 złotych netto,
spotkań z Zamawiającym – 2.500,00 złotych netto,
sprawowania nadzoru autorskiego
– 2.500,00 złotych netto,
uzyskania w imieniu Zamawiającego wymaganych prawem uzgodnień, pozwoleń
i decyzji
– 500,00 złotych netto,
„badań” – 2.000,00 złotych netto,
podatku VAT
– 24.012,00 złotych,
co razem daje kwotę 128.412,00 złotych brutto.
Kwota ta wyczerpuje w całości cenę ofertową wskazaną w ofercie Active Line na
wykonanie przedmiotu zamówienia, co prowadzi do konkluzji, że oferta ta nie zakładała
osiągnięcie zysku. Ponadto przedstawiona kalkulacja nie uwzględnia wszystkich elementów
Sygn. akt KIO 3214/20
składających się na przedmiot zamówienia oraz pomija koszty niezbędne do jego wykonania.
Zdaniem Odwołującego Active Line nie uwzględniło w kalkulacji:
udzielania odpowiedzi na pytania dotyczące projektu na etapie postępowania
przetar
gowego (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 4 projektu umowy),
dokonywania niezbędnych zmian w projekcie wynikłych na etapie postępowania
przetargowego na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych lub podczas realizacji
robót (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 5 projektu umowy),
prac projektowych w branży konstrukcyjnej (demontaż wiat, projekt murków
oporowych, schodów terenowych, konstrukcja ogrodzenia, ewentualnej wiaty
rowerowej) i teletechnicznej (monitoring) (Z tabeli wynika, że do realizacji przedmiotu
zamówienia będą zaangażowani: architekt, projektant branży drogowej, elektrycznej
i kosztorysant),
Ponadto Odwołujący podniósł, że wykonawca Active Line pominął:
koszty wydruków dokumentacji projektowej, przedmiarów, specyfikacji i kosztorysów,
ich oprawienia i dostarczenia do Zamawiającego,
koszty utrzymania biura (koszt czynszu najmu, mediów), sprzętu biurowego
(amortyzacja sprzętu komputerowego), oprogramowań branżowych (koszt licencji),
materiałów biurowych, etc. (Active Line wskazało w treści wyjaśnień, że zatrudnia
projektantów, a jedynie z architektem współpracuje na zasadzie umowy cywilno-
prawnej. W ramach stosunku pracy pracodawca jest zobowiązany do zapewniania
pracownikowi odpowiednich warunków pracy, tj. w przypadku pracowników w branży
projektowej odpowiedniej przestrzeni biurowej, sprzętu komputerowego, programów
branżowych, sprzętu biurowego, etc.),
koszty oceny stanu faktycznego (Na dokonanie takiej oceny, zakładającej przyjazd na
teren realizacji przedmiotu zamówienia i jego zbadanie wskazuje Active Line
w
wyjaśnieniach (s. 1 lit. a tiret drugie).
W ocenie Odwołującego wątpliwe wydaje się także skalkulowanie w tabeli
dokumentacji kosztorysowej dla wszystkich branż. Active Line kalkuluje koszt „opracowania
dokumentacji projektowo-ko
sztorysowej” na poziomie 18.900,00 złotych. Choć nie jest to do
końca jasne, co Active Line rozumie pod pojęciem „dokumentacja projektowa”, to – mając na
uwadze wyodrębnienie branży drogowej i branży elektrycznej oraz wskazanie w treści pisma
na współpracę z architektem – wydaje się, że pod tym pojęciem należy rozumieć prace
projektowe wykonane przez architekta. W konsekwencji, „dokumentacja kosztorysowa” ujęta
w tym samym wierszu winna być odnoszona wyłącznie do skosztorysowania branży
Sygn. akt KIO 3214/20
architektonicznej. T
o z kolei oznacza pominięcie skosztorysowania pozostałych branż, tj.
drogowej, elektrycznej oraz
– pominiętych w kalkulacji – konstrukcyjnej i teletechnicznej.
Jeśli nawet jest inaczej, tj. jeśli pod pojęciem „dokumentacji kosztorysowej” ujętej w wierszu
p
ierwszym tabeli należy rozumieć dokumentację obejmującą wykonanie przedmiarów,
specyfikacji technicznej i kosztorysów inwestorskich dla całego przedmiotu zamówienia, to
nie sposób wówczas uznać, że Active Line w sposób jasny i szczegółowy przedstawiło
kalk
ulację cenową poszczególnych elementów zamówienia. W takim stanie rzeczy należy się
bowiem domyślać, jaka część wynagrodzenia określona na poziomie 18.900,00 zł netto
„przypadnie” architektowi, a jaka kosztorysantowi, co z kolei wyklucza ocenę, czy taka
ka
lkulacja odpowiada cenom rynkowym. Nie jest zresztą rzeczą Zamawiającego
samodzielne „dzielenie” kosztów wskazanych przez Active Line.
Odwołujący podniósł, że trudno także uznać za wiarygodną kalkulację odnoszącą się
do kosztów spotkań z mieszkańcami (2.000,00 złotych netto), spotkań z Zamawiającym
(2.500,00 złotych netto) i pełnienia nadzoru autorskiego (2.500,00 złotych netto). Realizacja
zamówienia publicznego obejmuje w sumie 7 lokalizacji, a zatem także obowiązek
przeprowadzenia spotkań z mieszkańcami w tych 7 lokalizacjach. Głównym miejscem
wykonywania działalności Active Line jest Lublin. Dodatkowym miejscem wykonywania
działalności Active Line jest Natalin, także w województwie lubelskim. Koszt samego tylko
jednorazowego dojazdu przedstawiciela Activ
e Line do Bytomia wynosi 648,50 złotych.
Odległość pomiędzy Lublinem a Bytowem wynosi 370 km, stawka „kilometrówki” – 0,8358
zł/km plus koszt diety wynoszący na dzień sporządzenia odwołania 30,00 złotych.
Równocześnie, ze względu na odległość należy rozważyć ewentualne koszty noclegu. Active
Line nie wyjaśniło jednak, jakie koszty jednostkowe kryją się pod ogólnie określonymi
kosztami spotkań z mieszkańcami i Zamawiającym lub pełnienia nadzoru autorskiego.
W
szczególności z kalkulacji przedstawionej przez Active Line nie wynika ile spotkań lub ile
przyjazdów na teren inwestycji w ramach pełnienia nadzoru autorskiego zostało
skalkulowanych w ramach podanej ceny globalnej. Nie wiadomo także, czy tak skalkulowana
cena globalna obejmuje wyłącznie koszty dojazdu, czy także diet i noclegów, a w przypadku
pełnienia nadzoru autorskiego – także wynagrodzenia projektantów.
Zdaniem Odwołującego niewiarygodne jest także skalkulowanie kosztów badań
geotechnicznych na poziomie 2.000,00 złotych. Mając na uwadze, że inwestycja realizowana
jest w 7 lokalizacjach, koszt badań geotechnicznych przypadający na 1 lokalizację wyniósłby
ok. 285,00 złotych.
Dalej Odwołujący podniósł, że wyjaśniając kalkulację ceny ofertowej Active Line
wskazało także na posiadane doświadczenie na rynku zamówień publicznych oraz na zakres
działalności firmy, tj. działanie zarówno w branży projektowej, jak i wykonawczej.
Sygn. akt KIO 3214/20
Wykonywanie robót budowlanych ma poszerzać zakres działalności Active Line, co ma się
z
kolei przekładać na możliwość „przygotowania korzystnej cenowo oferty na wykonanie
dokumentacji projektowej przy bardzo niskiej marży”. Zdaniem Odwołującego posiadane
doświadczenie na rynku zamówień publicznych trudno uznać za okoliczność mogącą realnie
wpłynąć na obniżenie ceny ofertowej. Nawet jednak, jeśli przyjąć, że posiadane
doświadczenie może wpłynąć na ukształtowanie ceny, to Active Line powinno to wykazać
w
odniesieniu do przedmiotu zamówienia, czego zaniechało. Nie sposób odczytać także
intencję Active Line dotyczą zakresu działalności firmy. Nawet jeśli Active Line dopuszcza
przygotowanie dokumentacji projektowej „po kosztach”, by następnie zarobić na
wykonawstwie robót budowlanych, to w przypadku rynku zamówień publicznych takie
założenie jest chybione. Nawet jeśli wykonawca nie zostanie wykluczony z postępowania
przetargowego na realizację robót budowlanych ze względu na naruszenie zasad
konkurencji, to i tak nie ma pewności, że oferta złożona w takim postępowaniu będzie
najkorzystniejsza.
Na marginesie Odwołujący zwrócił także uwagę, że z przedstawionej tabeli kosztowej
wynika, że Active Line w przypadku realizacji przedmiotu zamówienia nie uwzględniło nawet
sygnalizowanej „bardzo niskiej marży”. Marża, nawet niska, zakłada bowiem osiągnięcie
określonego zysku. Z przedstawionej tabeli wynika natomiast, że koszty realizacji przedmiotu
zamówienia pochłaniają w całości zaoferowaną cenę.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru
oferty Active Line jako najkorzystniejszej, odrzucenia ww. oferty jako zawierającą rażąco
niską cenę oraz powtórzenia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron, Izba
ustaliła, co następuje:
Zgodnie z punktem 3.5 SIWZ p
rzedmiot zamówienia obejmuje opracowanie
dokumentacji
projektowo-kosztorysowej
wraz
z
przeniesieniem
praw
autorskich
z
uwzględnieniem uwag, zaleceń i wytycznych Zamawiającego oraz uwag i koniecznych
uzupełnień wymaganych przez instytucje opiniujące lub zatwierdzające poszczególne części
dokumentacji projektowej, a także przeprowadzenie konsultacji z lokalną społecznością.
Dokumentacja projektowa powinna być wykonana w stanie kompletnym z punktu widzenia
celu, któremu ma służyć. Powinna być opracowana zgodnie z obowiązującymi przepisami,
normami i zasadami wiedzy technicznej, być wykonana przez osoby posiadające stosowne
uprawnienia.
Założenia projektowe w fazie opracowania należy na bieżąco konsultować
z
Zamawiającym. W ramach zamówienia Wykonawca w imieniu Zamawiającego złoży
Sygn. akt KIO 3214/20
wniosek o
wydanie decyzji pozwolenia na budowę zgodnie z przepisami Prawa
budowlanego. Zamawiający udzieli pisemnego upoważnienia Wykonawcy do występowania
w imieniu Zamawiającego w wyżej wymienionym zakresie.
Stosownie do punktu 3.6 SIWZ w
ramach zamówienia Wykonawca zobowiązany jest
ponadto do przeprowadzenia co najmniej jednego spotkania z udziałem mieszkańców, dla
każdej z poniższych lokalizacji: ul. Grabowa, Alejka Marka Sienickiego, ul. Witczaka, ul.
Kochanowskiego, ul. Niemcewicza, ul. Stalowa. Wykonawca na k
ażdym z tych spotkań
winien przedstawić wstępną koncepcje rozwiązań zagospodarowania terenu wraz
z
zebraniem uwag od mieszkańców.
Zgodnie z punktem 3.7 SIWZ d
okumentacja projektowa winna zostać wykonana
w formie papierowej w 5 egzemplarzach oraz w jednym egzemplarzu w formie elektronicznej
na nośniku (w formie edytowalnej i nieedytowalnej).
Zgodnie z punktem 3.8 SIWZ w
ykonawca ma obowiązek wykonać wszelkie prace,
czynności oraz uzyskać we własnym zakresie wszelkie niezbędne dokumenty, opinie
i uzgodnienia,
aby opracowana dokumentacja mogła służyć celom, dla jakich została
opracowana i była zgodna z obowiązującymi przepisami.
Punkt 3.10 SIWZ stanowi, że do podstawowych obowiązków Wykonawcy należy
m.in.:
a)
raportowanie Zamawiającemu w formie pisemnej o postępie prac raz na 14 dni licząc od
daty zawarcia umowy,
b)
uczestnictwo w spotkaniach z Zamawiającym w trakcie trwania umowy, na których
Wykonawca będzie zobowiązany do przedłożenia pisemnego sprawozdania
z
wykonanych prac oraz informowania o ich postępie;
c) przenies
ienie na Zamawiającego z chwilą podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego
autorskich praw majątkowych do dokumentacji projektowej, na polach eksploatacji
wskazanych we wzorze umowy;
d)
udzielanie odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez Zamawiającego, na pytania
dotyczące projektu na etapie postępowania przetargowego na wyłonienie wykonawcy
robót ;
e)
dokonanie niezbędnych zmian w projekcie wynikłych na etapie postępowania
przetargowego na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych lub podczas realizacji
robót i korekta błędów w terminie wyznaczonym przez Zamawiającego;
f)
sprawowanie nadzoru autorskiego;
Sygn. akt KIO 3214/20
g)
usunięcia na własny koszt i własnym staraniem stwierdzonych wad i braków
dokumentacji.
W punkcie 16 SIWZ (Opis sposobu obliczenia ceny) Zamawiający zamieścił m.in.
następujące wymagania dotyczące ceny oferty:
16.1. Wykonawca winien skalkulować cenę ryczałtową brutto z uwzględnieniem
obowiązującego 23% podatku VAT.
16.2. Cena ryczałtowa brutto winna zostać skalkulowana zgodnie ze wszystkimi informacjami
zawartymi w niniejsz
ej specyfikacji, w szczególności powinna obejmować wszystkie koszty
i
nakłady związane z realizacją przedmiotu zamówienia w zakresie wynikającym wprost
z
dokumentacji przetargowej, jak również nie ujęte w tej dokumentacji, a bez których nie
można wykonać zamówienia zgodnie z normami i obowiązującymi przepisami.
16.3. W cenie ryczałtowej powinny zostać skalkulowane wszystkie koszty i opłaty
towarzyszące wykonaniu umowy, jakie mogą powstać w związku z realizacją zamówienia,
w
szczególności koszty związane z uzyskaniem wymaganych prawem decyzji, pozwoleń,
opinii itp., przeniesieniem praw autorskich, podatku od towarów i usług (VAT),
ubezpieczenia, robocizny, koszty przejazdów osób realizujących zamówienie, inne koszty/
usługi związane z wykonaniem przedmiotu zamówienia, zysk itp.
16.4. Zamawiający zwraca uwagę, że koszty robocizny przyjęte do kalkulacji ceny nie mogą
być niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej
ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.
Według informacji przedstawionych w protokole postępowania wartość zamówienia
została określona na kwotę 174.770,00 zł. Podana przed otwarciem ofert kwota, jaką
Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, to 215. 000,00 zł brutto.
W postępowaniu zostały złożone oferty z następującymi cenami:
1)
oferta Odwołującego – 167.800,00 zł,
2) oferta Active Line M. T.
– 128.412,00 zł.
Pismem z 10 listopada 2020 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Active Line, na
podstawie art. 90 ust. 1 oraz ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp,
do udzielenia wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów dotyczących sposobu wyliczenia ceny oferty. Zamawiający wskazał
w wezwaniu:
(…) W trakcie badania Państwa oferty złożonej w przedmiotowym postępowaniu ustalono, że
cena ryczałtowa brutto za wykonanie całości przedmiotu zamówienia odbiega o ponad 30%
Sygn. akt KIO 3214/20
od wartości zamówienia oszacowanej przez Zamawiającego (powiększonej o należny
podatek od towarów i usług). W tej sytuacji ustawa kreuje podejrzenie ceny rażąco niskiej
i
nakłada na Zamawiającego obowiązek wystąpienia do Wykonawcy o stosowne wyjaśnienia
i dowody. Cena ryczałtowa Państwa oferty została skalkulowana na poziomie 128.412,00 zł
brutto i stanowi 59,73
% wartości szacunkowej zamówienia ustalonej przez Zamawiającego,
powiększonej o podatek VAT, która wynosi 215.000,00 zł brutto.
W pkt 16 SIWZ („Opis sposobu obliczenia ceny”) Zamawiający wskazał, że: „Wykonawca
winien skalkulować cenę ryczałtową brutto z uwzględnieniem obowiązującego 23% podatku
VAT.”
Cena ryczałtowa brutto winna zostać skalkulowana zgodnie ze wszystkimi informacjami
zawartymi w niniejszej specyfikacji, w szczególności powinna obejmować wszystkie koszty
i
nakłady związane z realizacją przedmiotu zamówienia w zakresie wynikającym wprost
z
dokumentacji przetargowej, jak również nie ujęte w tej dokumentacji, a bez których nie
można wykonać zamówienia zgodnie z normami i obowiązującymi przepisami.
W cenie ryczałtowej powinny zostać skalkulowane wszystkie koszty i opłaty towarzyszące
wykonaniu umowy, jakie mogą powstać w związku z realizacją zamówienia, w szczególności
koszty związane z uzyskaniem wymaganych prawem decyzji, pozwoleń, opinii itp.,
przeniesieniem praw autorskich, podatku od towarów i usług (VAT), ubezpieczenia,
robocizny, koszty przejazdów osób realizujących zamówienie, inne koszty/ usługi związane
z
wykonaniem przedmiotu zamówienia, zysk itp.
Zamawiający zwraca uwagę, że koszty robocizny przyjęte do kalkulacji ceny nie mogą być
niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej
ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.
(…) W związku z powyższym wzywamy do udzielenia szczegółowych wyjaśnień i złożenie
dowodów dotyczących wyliczenia ceny, które pozwoliły na skalkulowanie łącznej ceny
ofertowej brutto na zaoferowanym przez Państwa poziomie (wykonawca może złożyć
dodatkowo np. kosztorys , jako dowód na poparcie swoich argumentów).
Złożone wyjaśnienia i dowody powinny przekonać Zamawiającego i niepodważalnie
wykazać, że proponowana cena nie jest rażąco niska i pozwala na należyte wykonanie
poszczególnych rodzajów robót składających się na całego zamówienia. (…)
Zamawiający zwraca ponadto uwagę, że wynagrodzenie powinno pozwalać na
zbilansowanie kosztów realizacji danego zamówienia. Wykonawca nie może zatem nisko
kalkulować ceny oferty, zakładając osiągnięcie korzyści z innych ubocznych świadczeń czy
przewidując osiągnięcie zysku na innych płaszczyznach działalności.
Sygn. akt KIO 3214/20
Ponieważ celem wyjaśnień jest wzruszenie domniemania ceny rażąco niskiej, muszą być
one konkretne, wyczerpujące i rzeczywiście uzasadniające podaną w ofercie cenę. (…)
W odpowiedzi na powyższe wezwanie wykonawca Active Line złożył następujące
w
yjaśnienia:
(…) wyjaśniamy, iż cena ofertowa została skalkulowana z uwzględnieniem wszystkich
cenotwórczych elementów zamówienia tj. w szczególności:
a)
opracowanie dokumentacji projektowej, w skład której wchodzą:
mapy do celów projektowych;
ocena stanu aktualnego;
projekty alejek, schodów, murków, podjazdów, nawierzchni, ogrodzeń;
projekty placów zabaw, stref rekreacyjnych, ogrodu pamięci, wybiegu dla psów,
przystani rowerowej;
projekty zieleni oraz niezbędnych elementów zagospodarowania;
projekty demontażu ogrodzeń i wiat; projekty oświetlenia, instalacji monitoringu
i
montażu kamer,
b)
sporządzenie specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowalnych,
c)
sporządzenie przedmiaru robót,
d)
sporządzenie kosztorysu inwestorskiego,
e)
sporządzenie protokołu zdawczoodbiorczego,
f)
sprawowanie nadzoru autorskiego.
Dodatkowo wyjaśniamy, że posiadamy wieloletnie doświadczenie w realizacji tego rodzaju
usług, co pozwala nam na rzetelne i dokładne oszacowanie czasochłonności prac i kosztów
związanych z przygotowaniem projektu. Zwracamy w tym miejscu uwagę, iż większość
zamówień na wykonanie dokumentacji projektowej pozyskujemy z postępowań
prowadzonych w trybie zamówienia publicznego j mamy bardzo dobre rozeznanie w tym jak
kształtują się ceny rynkowe za tego rodzaju prace.
Fakt, iż zajmujemy się zarówno projektowaniem, jak i wykonywaniem robót budowlanych
poszerza zakres działalności firmy oraz pozwala na przygotowanie korzystnej cenowo oferty
na wykonanie dokumentacji projektowej przy bardzo niskiej marży.
Zatrudniam
y projektantów, którzy pracują przy projektowaniu szeroko pojętych terenów
otwartych co pozwala nam uniknąć konieczności każdorazowego zatrudniania projektanta na
Sygn. akt KIO 3214/20
potrzeby realizacji danego zlecenia i bezpośrednio wpływa na obniżenie tego kosztu
stanowiącego podstawowy koszt przy kalkulacji usług dotyczących opracowania
dokumentacji projektowej.
Od wielu lat współpracujemy na stałe, na podstawie umowy cywilno-prawnej, z architektem
posiadającym niezbędne uprawnienia dzięki czemu również jesteśmy w stanie obniżyć ten
koszt do minimum.
Cena wskazana przez Wykonawcę w formularzu ofertowym obejmuje wszystkie elementy
zamówienia:
18 900,00 zł
Opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej
21 000,00
zł
Opracowanie map sytuacyjno-
wysokościowych do celów projektowych
30 000,00
zł
Branża drogowa
25 000,00
zł
Branża instalacji w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych
i elektroenergetycznych
2 000,00
zł
Koszt spotkań z mieszkańcami
2 500,00 zł
Koszt spotkań z Zamawiającym
2 500,00 zł
Koszt sprawowania nadzoru autorskiego
500,00 zł
Uzyskanie w imieniu Zamawiającego wymaganych prawem uzgodnień, pozwoleń
oraz decyzji
2 000,00
zł
Badania
104 400,00 zł Razem netto
24 012,00
zł
VAT
128 412,00 zł Razem brutto
Niniejszym potwierdzam, że przedmiot zamówienia został wyceniony zgodnie z założeniami
projektowanymi, zapytaniem ofertowym w wzorem umowy, a zaproponowana w ofercie cena
jest realna, a w związku z tym możliwe będzie wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie
z
podaną ceną.
Izba
zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
ponies
ienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Sygn. akt KIO 3214/20
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4
ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
St
osownie do art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich
istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i
budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodni
e z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177);
2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
3) wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4) wynikaj
ącym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5) powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Art. 90 ust. 1a ustawy Pzp stanowi, że w przypadku gdy cena całkowita oferty jest
niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktual
izowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Sygn. akt KIO 3214/20
Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami po
twierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Na wstępie podkreślić należy, że rozstrzygając sprawę w kontekście przywołanych
wyżej przepisów Izba bada nie tyle samą cenę oferty, co czynność Zamawiającego
pole
gającą na ocenie złożonych przez wykonawcę wyjaśnień i prawidłowość decyzji
o
odrzuceniu oferty tego wykonawcy. Przedmiotem odwołania może być bowiem czynność
lub zaniechanie zamawiającego (art. 180 ust. 1 ustawy Pzp). Rozstrzygnięcie przedmiotowej
sprawy
wymagało odpowiedzi na pytanie, czy na podstawie złożonych przez wykonawcę
Active Line
wyjaśnień Zamawiający był uprawniony do wniosku, że cena zaoferowana nie
jest rażąco niska. Zatem wykazanie prawidłowości ceny musiało nastąpić na etapie
wyjaśnień składanych Zamawiającemu, a niewykazanie w tych wyjaśnieniach, że cena jest
realna, powoduje po stronie Zamawiającego obowiązek odrzucenia oferty. Nie jest natomiast
zadaniem Izby badanie ceny oferty w pełnym aspekcie i ustalanie w postępowaniu
odwoławczym, czy cena rzeczywiście umożliwi realizację zamówienia.
Ponadto podkreślenia wymaga, że w świetle przywołanych wyżej przepisów ustawy
skierowanie wezwania do wyjaśnienia ceny oferty powoduje powstanie po stronie
wykonawcy obowiązku przedstawienia rzetelnych, wyczerpujących i popartych dowodami
wyjaśnień co do sposobu kalkulacji ceny, przyjętych założeń, uwzględnionych czynników
kosztotwórczych i innych okoliczności mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Jak
bowiem wynika z przepisów art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp, na wykonawcy spoczywa ciężar
wykazania prawidłowości ceny, a niewywiązanie się z tego obowiązku skutkuje
koniecznością odrzucenia oferty. Zatem konsekwencją złożenia wyjaśnień, które nie
pozwalają stwierdzić, że zaoferowana cena jest realna, nie są wyczerpujące i poparte
dowodami, jest
– w świetle przywołanych przepisów ustawy – obowiązek odrzucenia oferty.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że o ocenie zasadności przedmiotowego
zarzutu decyduje merytoryczna jakość wyjaśnień złożonych przez wykonawcę, którego cena
jest kwestionowana.
W ocenie Izby wyjaśnienia złożone przez wykonawcę Active Line nie uprawniały
Zamawiającego do stwierdzenia, że zaoferowana cena jest realna. Wykonawca ten złożył
bowiem ogólnikowe i niepoparte dowodami wyjaśnienia, które nie wykazują, że cena nie jest
rażąco niska.
Odnosząc się kolejno do okoliczności wskazanych w wyjaśnieniach, należy
stwierdzić, że w żadnej mierze nie potwierdzają one realności ceny.
Sygn. akt KIO 3214/20
Po pierwsze,
wyjaśnienia zawierają ogólnikowe i gołosłowne oświadczenie
wykonawcy, jakie rodzaje dokumentacji obejmuje cena oferty.
Dalej wykonawca
powołał się na swoje doświadczenie w realizowaniu podobnych
usług, nie wskazał jednak, jak konkretnie przekłada się to doświadczenie na poziom
ponoszonych przez niego kosz
tów i jakie oszczędności może osiągnąć z tego tytułu.
Ponadto wykonawca wskazał, że zakres prowadzonej przez niego działalności
pozwala na przygotowanie oferty przy bardzo niskiej marży, nie wiadomo jednak, jaki jest
poziom tej marży.
Odnosząc się do wskazanej w wyjaśnieniach współpracy z architektem posiadającym
stosowne uprawnienia należy stwierdzić, że również w zakresie tej okoliczności nie
wykazano żadnego wpływu na cenę oferty. Nie wiadomo, jakie są zakładane koszty
współpracy dla celów przedmiotowego zamówienia, a co więcej – nie wskazano na
jakąkolwiek formę zatrudnienia i związane z tym koszty innych specjalistów, których udział
w
realizacji przedmiotu zamówienia jest konieczny (osoby z uprawnieniami konstrukcyjnymi
czy teletechnicznymi).
Poza pow
yższymi ogólnikowymi wyjaśnieniami wykonawca przedstawił tabelę
prezentującą rozbicie ceny ofertowej na 9 składników. W ocenie Izby rozbicie ceny na takim
poziomie ogólności i bez ujawnienia założeń przyjętych do kalkulacji ceny w zakresie
poszczególnych elementów, nie daje żadnej wiedzy o prawidłowości kalkulacji ceny. Ponadto
koszty wskazane w tej tabeli wyczerpują całą cenę ofertową, nie sposób więc na jej
podstawie stwierdzić, czy i jakiej wysokości zysk zakłada wykonawca.
Odnosząc się do przedstawionego rozbicia ceny ofertowej należy stwierdzić, że nie
obejmuje ono wyceny szeregu obowiązków spoczywających na wykonawcy i związanych
z
nimi kosztów. Odwołujący zasadnie wskazał, że nie uwzględniono w nim takich kosztów jak
dotyczące:
udzielania odpowiedzi
na pytania dotyczące projektu na etapie postępowania
przetargowego (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 4 projektu umowy),
dokonywania niezbędnych zmian w projekcie wynikłych na etapie postępowania
przetargowego na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych lub podczas realizacji
robót (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 5 projektu umowy),
prac projektowych w branży konstrukcyjnej (demontaż wiat, projekt murków
oporowych, schodów terenowych, konstrukcja ogrodzenia, ewentualnej wiaty
rowerowej) i tele
technicznej (monitoring) (Z tabeli wynika, że do realizacji przedmiotu
Sygn. akt KIO 3214/20
zamówienia będą zaangażowani: architekt, projektant branży drogowej, elektrycznej
i kosztorysant),
koszty wydruków dokumentacji projektowej, przedmiarów, specyfikacji i kosztorysów,
ic
h oprawienia i dostarczenia do Zamawiającego,
koszty utrzymania biura (koszt czynszu najmu, mediów), sprzętu biurowego
(amortyzacja sprzętu komputerowego), oprogramowań branżowych (koszt licencji),
ma
teriałów biurowych,
koszty oceny stanu faktycznego.
Doda
tkowo stwierdzić należy, że ogólny poziom przedstawionego rozbicia ceny
i
nieprzedstawienie założeń towarzyszących kalkulacji nie pozwala zweryfikować, czy
przedstawiony poziom kosztów dla wskazanych w tabeli elementów jest realny. Nie
wiadomo, jaka pracoc
hłonność jest zakładana dla poszczególnych elementów przedmiotu
zamówienia, jakiej obsady kadrowej wymaga i jakie są stawki wynagrodzeń personelu
wykonawcy
. Co więcej, z wyjaśnień nie wynika, jaki jest zakres przedmiotowy
poszczególnych pozycji przedstawionych w tabeli, przykładowo nie wiadomo, jakich branż
dotyczy pozycja odnosząca się do dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Trudno także
ustalić prawidłowość wyceny związanej z kosztami spotkań z mieszkańcami czy
z
Zamawiającym lub z kosztami badań geotechnicznych, nie wiadomo bowiem, jakie
założenia zostały przyjęte do kalkulacji. O ile nie ma podstaw, aby z całą pewnością
stwierdzić, że koszty te zostały zaniżone, to brak jest jednak informacji pozwalających na
wniosek o poprawności tej wyceny, a to wykonawca składający wyjaśnienia powinien
kompleksowo wyjaśnić sposób kalkulacji ceny, a zaniechania w tym zakresie obciążają tego
wykonawcę.
Nie zasługuje na akceptację stanowisko Zamawiającego, zgodnie z którym nie jest
jego rolą dociekanie takich okoliczności, jak wysokość zysku wykonawcy, czy posiadanie
środków na utrzymanie biura. Wręcz przeciwnie, Zamawiający na podstawie wyjaśnień
złożonych przez wykonawcę powinien powziąć wiedzę, czy cena oferty pozwala na pokrycie
kosztów oraz osiągnięcie zysku, jakiej wielkości zysk jest zakładany, a także czy wykonawca
skalkulował w cenie wszystkie koszty (w tym w jaki sposób przypisał koszty ogólne
przedsiębiorstwa dla potrzeb przedmiotowego zadania) i czy zaoferowana cena pokrywa te
koszty.
Odnosząc się do stanowiska Zamawiającego należy również podkreślić, że
w
znacznej mierze opiera się ono na domysłach co do sposobu kalkulacji ceny,
wyinterpretowaniu określonych okoliczności niewykazanych w wyjaśnieniach oraz na
własnym przekonaniu Zamawiającego co do możliwości zrealizowania przedmiotu
Sygn. akt KIO 3214/20
zamówienia za zaoferowaną cenę. Z powyższego stanowiska Zamawiającego wynika, że
Zamawiający nie tyle ocenił złożone wyjaśnienia, co dokonał oceny na podstawie własnego
przekonania o
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia. Stanowisko takie jest
nieprawidłowe, Zamawiający bowiem zdaje się pomijać, że wezwanie do wyjaśnień
powoduje powstanie obowiązku wykazania prawidłowości kalkulacji ceny, a niewywiązanie
się z tego obowiązku skutkuje koniecznością odrzucenia oferty. Zamawiający w żadnej
mierze nie wykazał, że z wyjaśnień powziął niezbędną wiedzę pozwalającą uznać cenę
oferty za skalkulowaną rzetelnie. Tymczasem zgodnie z art. 190 ust. 1a pkt 2 ustawy Pzp,
w
postępowaniu odwoławczym ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
spoczywa na zamawiającym, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę nie jest uczestnikiem
postępowania. W rozpoznawanej sprawie Zamawiający nie wywiązał się ze spoczywającego
na nim ciężaru dowodu.
Bez wpływu na ocenę zasadności zarzutów pozostaje kwestia nieuwzględnienia
w
cenie oferty podatku dochodowego, który wykonawca będzie musiał zapłacić. Okoliczność
ta nie została wskazana w odwołaniu jako podstawa faktyczna zarzutu, a podniesienie jej
dopiero na rozprawie należy uznać za spóźnione. Niezależnie jednak od tego zarzuty
odwołania okazały się zasadne.
Podsumowując należy stwierdzić, że wyjaśnienia złożone przez wykonawcę Active
Line nie potwierdzają, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. W związku z tym
Zamawiający naruszył przepisy art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez
zaniechanie odrzucenia tej oferty. Ponieważ wskazane naruszenie ma wpływ na wynik
postępowania, odwołanie – stosownie do art. 192 ust. 2 ustawy Pzp – podlegało
uwzględnieniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018
r. poz. 972), sto
sownie do wyniku postępowania obciążając kosztami postępowania
Zamawiającego.
Przewodniczący: …………………
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, odrzucenie
– na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 ustawy Pzp
– oferty P. T. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Active
Line P. T. o
raz powtórzenie czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej;
2.
Kosztami postępowania obciąża Gminę Bytom – Miejski Zarząd Dróg i Mostów
w Bytomiu i:
2.1.
zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 11 420 zł 95 gr
(słownie: jedenaście tysięcy czterysta dwadzieścia złotych dziewięćdziesiąt pięć
groszy), stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania (7 500,00 zł), wynagrodzenia pełnomocnika (3 600,00 zł) oraz dojazdu
na rozprawę (320,95 zł).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: …………………
Sygn. akt KIO 3214/20
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Bytom - Miejski Zarząd Dróg i Mostów w Bytomiu – prowadzi
w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
Opracowanie dokumentacji projektowej w ramach projektu pn. „Stworzenie przyjemnych
i
bezpiecznych przestrzeni dla mieszkańców Bytomia, etap II”. Wartość zamówienia jest
mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Pzp. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
23
października 2020 r. pod numerem 601422-N-2020.
W dniu 7 grudnia 2020 r. wykonawca MIA Architekci Sp. z o.o. wniósł odwołanie
wobec wyboru oferty M. T.
, prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Active Line M.
T. . Od
wołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art.
90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 1 i ust. 2 ustawy Pzp poprzez ich niezastosowanie i zaniechanie
odrzucenia oferty ww. wykonawcy jako zawierającej rażąco niską cenę.
Zdaniem
Odwołującego, zaoferowana przez Active Line cena w wysokości
128.412,00 zł jest rażąco niska.
Odwołujący wskazał, że kwota, jaką Zamawiający zamierzał przeznaczyć na
realizację zamówienia wynosiła 215. 000,00 zł brutto. Zamawiający wszczął w stosunku do
Active Line postępowanie wyjaśniające w zakresie rażąco niskiej ceny ofertowej, wzywając
wykonawcę do udzielania wyjaśnień, w tym złożenia dowodów dotyczących sposobu
wyliczenia ceny oferty. W ocenie Odwołującego wykonawca Active Line nie obalił
domniemani
a rażąco niskiej ceny. Złożone wyjaśnienia były lakoniczne i ogólnikowe, nie
stanowiąc faktycznie odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego. Active Line nie przedstawiło
faktycznie kalkulacji poszczególnych elementów cenotwórczych oferty, ograniczając się do
ta
belarycznej kalkulacji 9 ogólnych elementów zamówienia i zapewnienia, że
zaproponowana w ofercie cena jest realna. Elementy zamówienia ujęte w tabeli nie
wyczerpują całego przedmiotu zamówienia w ocenie Odwołującego. Przedstawiona
kalkulacja nie zakłada osiągnięcia zysku. Cena ofertowa jest nierynkowa, nie dając
zabezpieczenia należytego wykonania przedmiotu zamówienia publicznego. Oferta Active
Line winna zostać odrzucona jako zawierająca rażąco niską cenę.
Odwołujący podniósł, że każdorazowe wszczęcie postępowania wyjaśniającego z art.
90 ust. 1 ustawy Pzp tworzy domniemanie, że wycena ofertowa wykonawcy jest rażąco
niska, tj. nierealna, niewiarygodna i nie zapewni należytego wykonania przedmiotu
Sygn. akt KIO 3214/20
zamówienia. Ciężar obalenia domniemania rażąco niskiej ceny spoczywa na wykonawcy,
w
stosunku do którego zostało wszczęte postępowanie wyjaśniające. Wykonawca winien
zatem odpowiedzieć na wezwanie Zamawiającego w sposób pełny i wyczerpujący,
kompleksowo odnosząc się do zaoferowanej ceny i szczegółowo wyjaśniając przyczyny,
z
których wynika poziom cenowy przez niego zaoferowany. W szczególności wyjaśnienia
winny zawierać opis składników cenotwórczych, wraz z dowodami na ich potwierdzenie, aby
można było na ich podstawie zweryfikować prawidłowość poczynionych przez wykonawcę
założeń cenowych. Wyjaśnienia składane przez wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy
Pzp nie mogą stanowić „kalkulacji wstępnej”. Wyjaśnienia muszą być wiarygodne, rzetelne,
a
jednocześnie stanowcze i przekonujące, że cena podana w ofercie jest skalkulowana na
konkretnych, wymiernych, przeanalizowanych i pewnych danych.
Odwołujący wskazał, że w odpowiedzi na skierowane przez Zamawiającego
wezwanie do wyjaśnień Active Line przedstawiło tabelę zawierającą 9 elementów
zamówienia, które – zgodnie z treścią pisma – miały obejmować wszystkie elementy
zamówienia. Active Line wskazało na koszty:
opracowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej
– 18.900,00 złotych netto,
opracowania map sytuacyjno-
wysokościowych do celów projektowych - 21.000,00
„branży drogowej” – 30.000,00 złotych netto,
„branży instalacji w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych
i
elektroenergetycznych” – 25.000,00 złotych netto,
spotkań z mieszkańcami – 2.000,00 złotych netto,
spotkań z Zamawiającym – 2.500,00 złotych netto,
sprawowania nadzoru autorskiego
– 2.500,00 złotych netto,
uzyskania w imieniu Zamawiającego wymaganych prawem uzgodnień, pozwoleń
i decyzji
– 500,00 złotych netto,
„badań” – 2.000,00 złotych netto,
podatku VAT
– 24.012,00 złotych,
co razem daje kwotę 128.412,00 złotych brutto.
Kwota ta wyczerpuje w całości cenę ofertową wskazaną w ofercie Active Line na
wykonanie przedmiotu zamówienia, co prowadzi do konkluzji, że oferta ta nie zakładała
osiągnięcie zysku. Ponadto przedstawiona kalkulacja nie uwzględnia wszystkich elementów
Sygn. akt KIO 3214/20
składających się na przedmiot zamówienia oraz pomija koszty niezbędne do jego wykonania.
Zdaniem Odwołującego Active Line nie uwzględniło w kalkulacji:
udzielania odpowiedzi na pytania dotyczące projektu na etapie postępowania
przetar
gowego (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 4 projektu umowy),
dokonywania niezbędnych zmian w projekcie wynikłych na etapie postępowania
przetargowego na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych lub podczas realizacji
robót (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 5 projektu umowy),
prac projektowych w branży konstrukcyjnej (demontaż wiat, projekt murków
oporowych, schodów terenowych, konstrukcja ogrodzenia, ewentualnej wiaty
rowerowej) i teletechnicznej (monitoring) (Z tabeli wynika, że do realizacji przedmiotu
zamówienia będą zaangażowani: architekt, projektant branży drogowej, elektrycznej
i kosztorysant),
Ponadto Odwołujący podniósł, że wykonawca Active Line pominął:
koszty wydruków dokumentacji projektowej, przedmiarów, specyfikacji i kosztorysów,
ich oprawienia i dostarczenia do Zamawiającego,
koszty utrzymania biura (koszt czynszu najmu, mediów), sprzętu biurowego
(amortyzacja sprzętu komputerowego), oprogramowań branżowych (koszt licencji),
materiałów biurowych, etc. (Active Line wskazało w treści wyjaśnień, że zatrudnia
projektantów, a jedynie z architektem współpracuje na zasadzie umowy cywilno-
prawnej. W ramach stosunku pracy pracodawca jest zobowiązany do zapewniania
pracownikowi odpowiednich warunków pracy, tj. w przypadku pracowników w branży
projektowej odpowiedniej przestrzeni biurowej, sprzętu komputerowego, programów
branżowych, sprzętu biurowego, etc.),
koszty oceny stanu faktycznego (Na dokonanie takiej oceny, zakładającej przyjazd na
teren realizacji przedmiotu zamówienia i jego zbadanie wskazuje Active Line
w
wyjaśnieniach (s. 1 lit. a tiret drugie).
W ocenie Odwołującego wątpliwe wydaje się także skalkulowanie w tabeli
dokumentacji kosztorysowej dla wszystkich branż. Active Line kalkuluje koszt „opracowania
dokumentacji projektowo-ko
sztorysowej” na poziomie 18.900,00 złotych. Choć nie jest to do
końca jasne, co Active Line rozumie pod pojęciem „dokumentacja projektowa”, to – mając na
uwadze wyodrębnienie branży drogowej i branży elektrycznej oraz wskazanie w treści pisma
na współpracę z architektem – wydaje się, że pod tym pojęciem należy rozumieć prace
projektowe wykonane przez architekta. W konsekwencji, „dokumentacja kosztorysowa” ujęta
w tym samym wierszu winna być odnoszona wyłącznie do skosztorysowania branży
Sygn. akt KIO 3214/20
architektonicznej. T
o z kolei oznacza pominięcie skosztorysowania pozostałych branż, tj.
drogowej, elektrycznej oraz
– pominiętych w kalkulacji – konstrukcyjnej i teletechnicznej.
Jeśli nawet jest inaczej, tj. jeśli pod pojęciem „dokumentacji kosztorysowej” ujętej w wierszu
p
ierwszym tabeli należy rozumieć dokumentację obejmującą wykonanie przedmiarów,
specyfikacji technicznej i kosztorysów inwestorskich dla całego przedmiotu zamówienia, to
nie sposób wówczas uznać, że Active Line w sposób jasny i szczegółowy przedstawiło
kalk
ulację cenową poszczególnych elementów zamówienia. W takim stanie rzeczy należy się
bowiem domyślać, jaka część wynagrodzenia określona na poziomie 18.900,00 zł netto
„przypadnie” architektowi, a jaka kosztorysantowi, co z kolei wyklucza ocenę, czy taka
ka
lkulacja odpowiada cenom rynkowym. Nie jest zresztą rzeczą Zamawiającego
samodzielne „dzielenie” kosztów wskazanych przez Active Line.
Odwołujący podniósł, że trudno także uznać za wiarygodną kalkulację odnoszącą się
do kosztów spotkań z mieszkańcami (2.000,00 złotych netto), spotkań z Zamawiającym
(2.500,00 złotych netto) i pełnienia nadzoru autorskiego (2.500,00 złotych netto). Realizacja
zamówienia publicznego obejmuje w sumie 7 lokalizacji, a zatem także obowiązek
przeprowadzenia spotkań z mieszkańcami w tych 7 lokalizacjach. Głównym miejscem
wykonywania działalności Active Line jest Lublin. Dodatkowym miejscem wykonywania
działalności Active Line jest Natalin, także w województwie lubelskim. Koszt samego tylko
jednorazowego dojazdu przedstawiciela Activ
e Line do Bytomia wynosi 648,50 złotych.
Odległość pomiędzy Lublinem a Bytowem wynosi 370 km, stawka „kilometrówki” – 0,8358
zł/km plus koszt diety wynoszący na dzień sporządzenia odwołania 30,00 złotych.
Równocześnie, ze względu na odległość należy rozważyć ewentualne koszty noclegu. Active
Line nie wyjaśniło jednak, jakie koszty jednostkowe kryją się pod ogólnie określonymi
kosztami spotkań z mieszkańcami i Zamawiającym lub pełnienia nadzoru autorskiego.
W
szczególności z kalkulacji przedstawionej przez Active Line nie wynika ile spotkań lub ile
przyjazdów na teren inwestycji w ramach pełnienia nadzoru autorskiego zostało
skalkulowanych w ramach podanej ceny globalnej. Nie wiadomo także, czy tak skalkulowana
cena globalna obejmuje wyłącznie koszty dojazdu, czy także diet i noclegów, a w przypadku
pełnienia nadzoru autorskiego – także wynagrodzenia projektantów.
Zdaniem Odwołującego niewiarygodne jest także skalkulowanie kosztów badań
geotechnicznych na poziomie 2.000,00 złotych. Mając na uwadze, że inwestycja realizowana
jest w 7 lokalizacjach, koszt badań geotechnicznych przypadający na 1 lokalizację wyniósłby
ok. 285,00 złotych.
Dalej Odwołujący podniósł, że wyjaśniając kalkulację ceny ofertowej Active Line
wskazało także na posiadane doświadczenie na rynku zamówień publicznych oraz na zakres
działalności firmy, tj. działanie zarówno w branży projektowej, jak i wykonawczej.
Sygn. akt KIO 3214/20
Wykonywanie robót budowlanych ma poszerzać zakres działalności Active Line, co ma się
z
kolei przekładać na możliwość „przygotowania korzystnej cenowo oferty na wykonanie
dokumentacji projektowej przy bardzo niskiej marży”. Zdaniem Odwołującego posiadane
doświadczenie na rynku zamówień publicznych trudno uznać za okoliczność mogącą realnie
wpłynąć na obniżenie ceny ofertowej. Nawet jednak, jeśli przyjąć, że posiadane
doświadczenie może wpłynąć na ukształtowanie ceny, to Active Line powinno to wykazać
w
odniesieniu do przedmiotu zamówienia, czego zaniechało. Nie sposób odczytać także
intencję Active Line dotyczą zakresu działalności firmy. Nawet jeśli Active Line dopuszcza
przygotowanie dokumentacji projektowej „po kosztach”, by następnie zarobić na
wykonawstwie robót budowlanych, to w przypadku rynku zamówień publicznych takie
założenie jest chybione. Nawet jeśli wykonawca nie zostanie wykluczony z postępowania
przetargowego na realizację robót budowlanych ze względu na naruszenie zasad
konkurencji, to i tak nie ma pewności, że oferta złożona w takim postępowaniu będzie
najkorzystniejsza.
Na marginesie Odwołujący zwrócił także uwagę, że z przedstawionej tabeli kosztowej
wynika, że Active Line w przypadku realizacji przedmiotu zamówienia nie uwzględniło nawet
sygnalizowanej „bardzo niskiej marży”. Marża, nawet niska, zakłada bowiem osiągnięcie
określonego zysku. Z przedstawionej tabeli wynika natomiast, że koszty realizacji przedmiotu
zamówienia pochłaniają w całości zaoferowaną cenę.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru
oferty Active Line jako najkorzystniejszej, odrzucenia ww. oferty jako zawierającą rażąco
niską cenę oraz powtórzenia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron, Izba
ustaliła, co następuje:
Zgodnie z punktem 3.5 SIWZ p
rzedmiot zamówienia obejmuje opracowanie
dokumentacji
projektowo-kosztorysowej
wraz
z
przeniesieniem
praw
autorskich
z
uwzględnieniem uwag, zaleceń i wytycznych Zamawiającego oraz uwag i koniecznych
uzupełnień wymaganych przez instytucje opiniujące lub zatwierdzające poszczególne części
dokumentacji projektowej, a także przeprowadzenie konsultacji z lokalną społecznością.
Dokumentacja projektowa powinna być wykonana w stanie kompletnym z punktu widzenia
celu, któremu ma służyć. Powinna być opracowana zgodnie z obowiązującymi przepisami,
normami i zasadami wiedzy technicznej, być wykonana przez osoby posiadające stosowne
uprawnienia.
Założenia projektowe w fazie opracowania należy na bieżąco konsultować
z
Zamawiającym. W ramach zamówienia Wykonawca w imieniu Zamawiającego złoży
Sygn. akt KIO 3214/20
wniosek o
wydanie decyzji pozwolenia na budowę zgodnie z przepisami Prawa
budowlanego. Zamawiający udzieli pisemnego upoważnienia Wykonawcy do występowania
w imieniu Zamawiającego w wyżej wymienionym zakresie.
Stosownie do punktu 3.6 SIWZ w
ramach zamówienia Wykonawca zobowiązany jest
ponadto do przeprowadzenia co najmniej jednego spotkania z udziałem mieszkańców, dla
każdej z poniższych lokalizacji: ul. Grabowa, Alejka Marka Sienickiego, ul. Witczaka, ul.
Kochanowskiego, ul. Niemcewicza, ul. Stalowa. Wykonawca na k
ażdym z tych spotkań
winien przedstawić wstępną koncepcje rozwiązań zagospodarowania terenu wraz
z
zebraniem uwag od mieszkańców.
Zgodnie z punktem 3.7 SIWZ d
okumentacja projektowa winna zostać wykonana
w formie papierowej w 5 egzemplarzach oraz w jednym egzemplarzu w formie elektronicznej
na nośniku (w formie edytowalnej i nieedytowalnej).
Zgodnie z punktem 3.8 SIWZ w
ykonawca ma obowiązek wykonać wszelkie prace,
czynności oraz uzyskać we własnym zakresie wszelkie niezbędne dokumenty, opinie
i uzgodnienia,
aby opracowana dokumentacja mogła służyć celom, dla jakich została
opracowana i była zgodna z obowiązującymi przepisami.
Punkt 3.10 SIWZ stanowi, że do podstawowych obowiązków Wykonawcy należy
m.in.:
a)
raportowanie Zamawiającemu w formie pisemnej o postępie prac raz na 14 dni licząc od
daty zawarcia umowy,
b)
uczestnictwo w spotkaniach z Zamawiającym w trakcie trwania umowy, na których
Wykonawca będzie zobowiązany do przedłożenia pisemnego sprawozdania
z
wykonanych prac oraz informowania o ich postępie;
c) przenies
ienie na Zamawiającego z chwilą podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego
autorskich praw majątkowych do dokumentacji projektowej, na polach eksploatacji
wskazanych we wzorze umowy;
d)
udzielanie odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez Zamawiającego, na pytania
dotyczące projektu na etapie postępowania przetargowego na wyłonienie wykonawcy
robót ;
e)
dokonanie niezbędnych zmian w projekcie wynikłych na etapie postępowania
przetargowego na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych lub podczas realizacji
robót i korekta błędów w terminie wyznaczonym przez Zamawiającego;
f)
sprawowanie nadzoru autorskiego;
Sygn. akt KIO 3214/20
g)
usunięcia na własny koszt i własnym staraniem stwierdzonych wad i braków
dokumentacji.
W punkcie 16 SIWZ (Opis sposobu obliczenia ceny) Zamawiający zamieścił m.in.
następujące wymagania dotyczące ceny oferty:
16.1. Wykonawca winien skalkulować cenę ryczałtową brutto z uwzględnieniem
obowiązującego 23% podatku VAT.
16.2. Cena ryczałtowa brutto winna zostać skalkulowana zgodnie ze wszystkimi informacjami
zawartymi w niniejsz
ej specyfikacji, w szczególności powinna obejmować wszystkie koszty
i
nakłady związane z realizacją przedmiotu zamówienia w zakresie wynikającym wprost
z
dokumentacji przetargowej, jak również nie ujęte w tej dokumentacji, a bez których nie
można wykonać zamówienia zgodnie z normami i obowiązującymi przepisami.
16.3. W cenie ryczałtowej powinny zostać skalkulowane wszystkie koszty i opłaty
towarzyszące wykonaniu umowy, jakie mogą powstać w związku z realizacją zamówienia,
w
szczególności koszty związane z uzyskaniem wymaganych prawem decyzji, pozwoleń,
opinii itp., przeniesieniem praw autorskich, podatku od towarów i usług (VAT),
ubezpieczenia, robocizny, koszty przejazdów osób realizujących zamówienie, inne koszty/
usługi związane z wykonaniem przedmiotu zamówienia, zysk itp.
16.4. Zamawiający zwraca uwagę, że koszty robocizny przyjęte do kalkulacji ceny nie mogą
być niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej
ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.
Według informacji przedstawionych w protokole postępowania wartość zamówienia
została określona na kwotę 174.770,00 zł. Podana przed otwarciem ofert kwota, jaką
Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, to 215. 000,00 zł brutto.
W postępowaniu zostały złożone oferty z następującymi cenami:
1)
oferta Odwołującego – 167.800,00 zł,
2) oferta Active Line M. T.
– 128.412,00 zł.
Pismem z 10 listopada 2020 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Active Line, na
podstawie art. 90 ust. 1 oraz ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp,
do udzielenia wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów dotyczących sposobu wyliczenia ceny oferty. Zamawiający wskazał
w wezwaniu:
(…) W trakcie badania Państwa oferty złożonej w przedmiotowym postępowaniu ustalono, że
cena ryczałtowa brutto za wykonanie całości przedmiotu zamówienia odbiega o ponad 30%
Sygn. akt KIO 3214/20
od wartości zamówienia oszacowanej przez Zamawiającego (powiększonej o należny
podatek od towarów i usług). W tej sytuacji ustawa kreuje podejrzenie ceny rażąco niskiej
i
nakłada na Zamawiającego obowiązek wystąpienia do Wykonawcy o stosowne wyjaśnienia
i dowody. Cena ryczałtowa Państwa oferty została skalkulowana na poziomie 128.412,00 zł
brutto i stanowi 59,73
% wartości szacunkowej zamówienia ustalonej przez Zamawiającego,
powiększonej o podatek VAT, która wynosi 215.000,00 zł brutto.
W pkt 16 SIWZ („Opis sposobu obliczenia ceny”) Zamawiający wskazał, że: „Wykonawca
winien skalkulować cenę ryczałtową brutto z uwzględnieniem obowiązującego 23% podatku
VAT.”
Cena ryczałtowa brutto winna zostać skalkulowana zgodnie ze wszystkimi informacjami
zawartymi w niniejszej specyfikacji, w szczególności powinna obejmować wszystkie koszty
i
nakłady związane z realizacją przedmiotu zamówienia w zakresie wynikającym wprost
z
dokumentacji przetargowej, jak również nie ujęte w tej dokumentacji, a bez których nie
można wykonać zamówienia zgodnie z normami i obowiązującymi przepisami.
W cenie ryczałtowej powinny zostać skalkulowane wszystkie koszty i opłaty towarzyszące
wykonaniu umowy, jakie mogą powstać w związku z realizacją zamówienia, w szczególności
koszty związane z uzyskaniem wymaganych prawem decyzji, pozwoleń, opinii itp.,
przeniesieniem praw autorskich, podatku od towarów i usług (VAT), ubezpieczenia,
robocizny, koszty przejazdów osób realizujących zamówienie, inne koszty/ usługi związane
z
wykonaniem przedmiotu zamówienia, zysk itp.
Zamawiający zwraca uwagę, że koszty robocizny przyjęte do kalkulacji ceny nie mogą być
niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej
ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.
(…) W związku z powyższym wzywamy do udzielenia szczegółowych wyjaśnień i złożenie
dowodów dotyczących wyliczenia ceny, które pozwoliły na skalkulowanie łącznej ceny
ofertowej brutto na zaoferowanym przez Państwa poziomie (wykonawca może złożyć
dodatkowo np. kosztorys , jako dowód na poparcie swoich argumentów).
Złożone wyjaśnienia i dowody powinny przekonać Zamawiającego i niepodważalnie
wykazać, że proponowana cena nie jest rażąco niska i pozwala na należyte wykonanie
poszczególnych rodzajów robót składających się na całego zamówienia. (…)
Zamawiający zwraca ponadto uwagę, że wynagrodzenie powinno pozwalać na
zbilansowanie kosztów realizacji danego zamówienia. Wykonawca nie może zatem nisko
kalkulować ceny oferty, zakładając osiągnięcie korzyści z innych ubocznych świadczeń czy
przewidując osiągnięcie zysku na innych płaszczyznach działalności.
Sygn. akt KIO 3214/20
Ponieważ celem wyjaśnień jest wzruszenie domniemania ceny rażąco niskiej, muszą być
one konkretne, wyczerpujące i rzeczywiście uzasadniające podaną w ofercie cenę. (…)
W odpowiedzi na powyższe wezwanie wykonawca Active Line złożył następujące
w
yjaśnienia:
(…) wyjaśniamy, iż cena ofertowa została skalkulowana z uwzględnieniem wszystkich
cenotwórczych elementów zamówienia tj. w szczególności:
a)
opracowanie dokumentacji projektowej, w skład której wchodzą:
mapy do celów projektowych;
ocena stanu aktualnego;
projekty alejek, schodów, murków, podjazdów, nawierzchni, ogrodzeń;
projekty placów zabaw, stref rekreacyjnych, ogrodu pamięci, wybiegu dla psów,
przystani rowerowej;
projekty zieleni oraz niezbędnych elementów zagospodarowania;
projekty demontażu ogrodzeń i wiat; projekty oświetlenia, instalacji monitoringu
i
montażu kamer,
b)
sporządzenie specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowalnych,
c)
sporządzenie przedmiaru robót,
d)
sporządzenie kosztorysu inwestorskiego,
e)
sporządzenie protokołu zdawczoodbiorczego,
f)
sprawowanie nadzoru autorskiego.
Dodatkowo wyjaśniamy, że posiadamy wieloletnie doświadczenie w realizacji tego rodzaju
usług, co pozwala nam na rzetelne i dokładne oszacowanie czasochłonności prac i kosztów
związanych z przygotowaniem projektu. Zwracamy w tym miejscu uwagę, iż większość
zamówień na wykonanie dokumentacji projektowej pozyskujemy z postępowań
prowadzonych w trybie zamówienia publicznego j mamy bardzo dobre rozeznanie w tym jak
kształtują się ceny rynkowe za tego rodzaju prace.
Fakt, iż zajmujemy się zarówno projektowaniem, jak i wykonywaniem robót budowlanych
poszerza zakres działalności firmy oraz pozwala na przygotowanie korzystnej cenowo oferty
na wykonanie dokumentacji projektowej przy bardzo niskiej marży.
Zatrudniam
y projektantów, którzy pracują przy projektowaniu szeroko pojętych terenów
otwartych co pozwala nam uniknąć konieczności każdorazowego zatrudniania projektanta na
Sygn. akt KIO 3214/20
potrzeby realizacji danego zlecenia i bezpośrednio wpływa na obniżenie tego kosztu
stanowiącego podstawowy koszt przy kalkulacji usług dotyczących opracowania
dokumentacji projektowej.
Od wielu lat współpracujemy na stałe, na podstawie umowy cywilno-prawnej, z architektem
posiadającym niezbędne uprawnienia dzięki czemu również jesteśmy w stanie obniżyć ten
koszt do minimum.
Cena wskazana przez Wykonawcę w formularzu ofertowym obejmuje wszystkie elementy
zamówienia:
18 900,00 zł
Opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej
21 000,00
zł
Opracowanie map sytuacyjno-
wysokościowych do celów projektowych
30 000,00
zł
Branża drogowa
25 000,00
zł
Branża instalacji w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych
i elektroenergetycznych
2 000,00
zł
Koszt spotkań z mieszkańcami
2 500,00 zł
Koszt spotkań z Zamawiającym
2 500,00 zł
Koszt sprawowania nadzoru autorskiego
500,00 zł
Uzyskanie w imieniu Zamawiającego wymaganych prawem uzgodnień, pozwoleń
oraz decyzji
2 000,00
zł
Badania
104 400,00 zł Razem netto
24 012,00
zł
VAT
128 412,00 zł Razem brutto
Niniejszym potwierdzam, że przedmiot zamówienia został wyceniony zgodnie z założeniami
projektowanymi, zapytaniem ofertowym w wzorem umowy, a zaproponowana w ofercie cena
jest realna, a w związku z tym możliwe będzie wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie
z
podaną ceną.
Izba
zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
ponies
ienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Sygn. akt KIO 3214/20
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4
ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
St
osownie do art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich
istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i
budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodni
e z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177);
2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
3) wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4) wynikaj
ącym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5) powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Art. 90 ust. 1a ustawy Pzp stanowi, że w przypadku gdy cena całkowita oferty jest
niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktual
izowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Sygn. akt KIO 3214/20
Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami po
twierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Na wstępie podkreślić należy, że rozstrzygając sprawę w kontekście przywołanych
wyżej przepisów Izba bada nie tyle samą cenę oferty, co czynność Zamawiającego
pole
gającą na ocenie złożonych przez wykonawcę wyjaśnień i prawidłowość decyzji
o
odrzuceniu oferty tego wykonawcy. Przedmiotem odwołania może być bowiem czynność
lub zaniechanie zamawiającego (art. 180 ust. 1 ustawy Pzp). Rozstrzygnięcie przedmiotowej
sprawy
wymagało odpowiedzi na pytanie, czy na podstawie złożonych przez wykonawcę
Active Line
wyjaśnień Zamawiający był uprawniony do wniosku, że cena zaoferowana nie
jest rażąco niska. Zatem wykazanie prawidłowości ceny musiało nastąpić na etapie
wyjaśnień składanych Zamawiającemu, a niewykazanie w tych wyjaśnieniach, że cena jest
realna, powoduje po stronie Zamawiającego obowiązek odrzucenia oferty. Nie jest natomiast
zadaniem Izby badanie ceny oferty w pełnym aspekcie i ustalanie w postępowaniu
odwoławczym, czy cena rzeczywiście umożliwi realizację zamówienia.
Ponadto podkreślenia wymaga, że w świetle przywołanych wyżej przepisów ustawy
skierowanie wezwania do wyjaśnienia ceny oferty powoduje powstanie po stronie
wykonawcy obowiązku przedstawienia rzetelnych, wyczerpujących i popartych dowodami
wyjaśnień co do sposobu kalkulacji ceny, przyjętych założeń, uwzględnionych czynników
kosztotwórczych i innych okoliczności mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Jak
bowiem wynika z przepisów art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp, na wykonawcy spoczywa ciężar
wykazania prawidłowości ceny, a niewywiązanie się z tego obowiązku skutkuje
koniecznością odrzucenia oferty. Zatem konsekwencją złożenia wyjaśnień, które nie
pozwalają stwierdzić, że zaoferowana cena jest realna, nie są wyczerpujące i poparte
dowodami, jest
– w świetle przywołanych przepisów ustawy – obowiązek odrzucenia oferty.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że o ocenie zasadności przedmiotowego
zarzutu decyduje merytoryczna jakość wyjaśnień złożonych przez wykonawcę, którego cena
jest kwestionowana.
W ocenie Izby wyjaśnienia złożone przez wykonawcę Active Line nie uprawniały
Zamawiającego do stwierdzenia, że zaoferowana cena jest realna. Wykonawca ten złożył
bowiem ogólnikowe i niepoparte dowodami wyjaśnienia, które nie wykazują, że cena nie jest
rażąco niska.
Odnosząc się kolejno do okoliczności wskazanych w wyjaśnieniach, należy
stwierdzić, że w żadnej mierze nie potwierdzają one realności ceny.
Sygn. akt KIO 3214/20
Po pierwsze,
wyjaśnienia zawierają ogólnikowe i gołosłowne oświadczenie
wykonawcy, jakie rodzaje dokumentacji obejmuje cena oferty.
Dalej wykonawca
powołał się na swoje doświadczenie w realizowaniu podobnych
usług, nie wskazał jednak, jak konkretnie przekłada się to doświadczenie na poziom
ponoszonych przez niego kosz
tów i jakie oszczędności może osiągnąć z tego tytułu.
Ponadto wykonawca wskazał, że zakres prowadzonej przez niego działalności
pozwala na przygotowanie oferty przy bardzo niskiej marży, nie wiadomo jednak, jaki jest
poziom tej marży.
Odnosząc się do wskazanej w wyjaśnieniach współpracy z architektem posiadającym
stosowne uprawnienia należy stwierdzić, że również w zakresie tej okoliczności nie
wykazano żadnego wpływu na cenę oferty. Nie wiadomo, jakie są zakładane koszty
współpracy dla celów przedmiotowego zamówienia, a co więcej – nie wskazano na
jakąkolwiek formę zatrudnienia i związane z tym koszty innych specjalistów, których udział
w
realizacji przedmiotu zamówienia jest konieczny (osoby z uprawnieniami konstrukcyjnymi
czy teletechnicznymi).
Poza pow
yższymi ogólnikowymi wyjaśnieniami wykonawca przedstawił tabelę
prezentującą rozbicie ceny ofertowej na 9 składników. W ocenie Izby rozbicie ceny na takim
poziomie ogólności i bez ujawnienia założeń przyjętych do kalkulacji ceny w zakresie
poszczególnych elementów, nie daje żadnej wiedzy o prawidłowości kalkulacji ceny. Ponadto
koszty wskazane w tej tabeli wyczerpują całą cenę ofertową, nie sposób więc na jej
podstawie stwierdzić, czy i jakiej wysokości zysk zakłada wykonawca.
Odnosząc się do przedstawionego rozbicia ceny ofertowej należy stwierdzić, że nie
obejmuje ono wyceny szeregu obowiązków spoczywających na wykonawcy i związanych
z
nimi kosztów. Odwołujący zasadnie wskazał, że nie uwzględniono w nim takich kosztów jak
dotyczące:
udzielania odpowiedzi
na pytania dotyczące projektu na etapie postępowania
przetargowego (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 4 projektu umowy),
dokonywania niezbędnych zmian w projekcie wynikłych na etapie postępowania
przetargowego na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych lub podczas realizacji
robót (zobowiązanie wynikające z § 4 ust. 1 pkt 5 projektu umowy),
prac projektowych w branży konstrukcyjnej (demontaż wiat, projekt murków
oporowych, schodów terenowych, konstrukcja ogrodzenia, ewentualnej wiaty
rowerowej) i tele
technicznej (monitoring) (Z tabeli wynika, że do realizacji przedmiotu
Sygn. akt KIO 3214/20
zamówienia będą zaangażowani: architekt, projektant branży drogowej, elektrycznej
i kosztorysant),
koszty wydruków dokumentacji projektowej, przedmiarów, specyfikacji i kosztorysów,
ic
h oprawienia i dostarczenia do Zamawiającego,
koszty utrzymania biura (koszt czynszu najmu, mediów), sprzętu biurowego
(amortyzacja sprzętu komputerowego), oprogramowań branżowych (koszt licencji),
ma
teriałów biurowych,
koszty oceny stanu faktycznego.
Doda
tkowo stwierdzić należy, że ogólny poziom przedstawionego rozbicia ceny
i
nieprzedstawienie założeń towarzyszących kalkulacji nie pozwala zweryfikować, czy
przedstawiony poziom kosztów dla wskazanych w tabeli elementów jest realny. Nie
wiadomo, jaka pracoc
hłonność jest zakładana dla poszczególnych elementów przedmiotu
zamówienia, jakiej obsady kadrowej wymaga i jakie są stawki wynagrodzeń personelu
wykonawcy
. Co więcej, z wyjaśnień nie wynika, jaki jest zakres przedmiotowy
poszczególnych pozycji przedstawionych w tabeli, przykładowo nie wiadomo, jakich branż
dotyczy pozycja odnosząca się do dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Trudno także
ustalić prawidłowość wyceny związanej z kosztami spotkań z mieszkańcami czy
z
Zamawiającym lub z kosztami badań geotechnicznych, nie wiadomo bowiem, jakie
założenia zostały przyjęte do kalkulacji. O ile nie ma podstaw, aby z całą pewnością
stwierdzić, że koszty te zostały zaniżone, to brak jest jednak informacji pozwalających na
wniosek o poprawności tej wyceny, a to wykonawca składający wyjaśnienia powinien
kompleksowo wyjaśnić sposób kalkulacji ceny, a zaniechania w tym zakresie obciążają tego
wykonawcę.
Nie zasługuje na akceptację stanowisko Zamawiającego, zgodnie z którym nie jest
jego rolą dociekanie takich okoliczności, jak wysokość zysku wykonawcy, czy posiadanie
środków na utrzymanie biura. Wręcz przeciwnie, Zamawiający na podstawie wyjaśnień
złożonych przez wykonawcę powinien powziąć wiedzę, czy cena oferty pozwala na pokrycie
kosztów oraz osiągnięcie zysku, jakiej wielkości zysk jest zakładany, a także czy wykonawca
skalkulował w cenie wszystkie koszty (w tym w jaki sposób przypisał koszty ogólne
przedsiębiorstwa dla potrzeb przedmiotowego zadania) i czy zaoferowana cena pokrywa te
koszty.
Odnosząc się do stanowiska Zamawiającego należy również podkreślić, że
w
znacznej mierze opiera się ono na domysłach co do sposobu kalkulacji ceny,
wyinterpretowaniu określonych okoliczności niewykazanych w wyjaśnieniach oraz na
własnym przekonaniu Zamawiającego co do możliwości zrealizowania przedmiotu
Sygn. akt KIO 3214/20
zamówienia za zaoferowaną cenę. Z powyższego stanowiska Zamawiającego wynika, że
Zamawiający nie tyle ocenił złożone wyjaśnienia, co dokonał oceny na podstawie własnego
przekonania o
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia. Stanowisko takie jest
nieprawidłowe, Zamawiający bowiem zdaje się pomijać, że wezwanie do wyjaśnień
powoduje powstanie obowiązku wykazania prawidłowości kalkulacji ceny, a niewywiązanie
się z tego obowiązku skutkuje koniecznością odrzucenia oferty. Zamawiający w żadnej
mierze nie wykazał, że z wyjaśnień powziął niezbędną wiedzę pozwalającą uznać cenę
oferty za skalkulowaną rzetelnie. Tymczasem zgodnie z art. 190 ust. 1a pkt 2 ustawy Pzp,
w
postępowaniu odwoławczym ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
spoczywa na zamawiającym, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę nie jest uczestnikiem
postępowania. W rozpoznawanej sprawie Zamawiający nie wywiązał się ze spoczywającego
na nim ciężaru dowodu.
Bez wpływu na ocenę zasadności zarzutów pozostaje kwestia nieuwzględnienia
w
cenie oferty podatku dochodowego, który wykonawca będzie musiał zapłacić. Okoliczność
ta nie została wskazana w odwołaniu jako podstawa faktyczna zarzutu, a podniesienie jej
dopiero na rozprawie należy uznać za spóźnione. Niezależnie jednak od tego zarzuty
odwołania okazały się zasadne.
Podsumowując należy stwierdzić, że wyjaśnienia złożone przez wykonawcę Active
Line nie potwierdzają, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. W związku z tym
Zamawiający naruszył przepisy art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez
zaniechanie odrzucenia tej oferty. Ponieważ wskazane naruszenie ma wpływ na wynik
postępowania, odwołanie – stosownie do art. 192 ust. 2 ustawy Pzp – podlegało
uwzględnieniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018
r. poz. 972), sto
sownie do wyniku postępowania obciążając kosztami postępowania
Zamawiającego.
Przewodniczący: …………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 101/21 z dnia 2021-01-29
- Sygn. akt KIO 3489/20 z dnia 2021-01-29
- Sygn. akt KIO 133/21 z dnia 2021-01-28
- Sygn. akt KIO 88/21 z dnia 2021-01-28
- Sygn. akt KIO 41/21 z dnia 2021-01-28
