rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2022-01-31
rok: 2022
data dokumentu: 2022-01-31
rok: 2022
sygnatury akt.:
KIO 30/22
KIO 30/22
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 stycznia 2022 r.
w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 stycznia 2022 r. przez
wykonawcę: SIGMA S.A., ul. Barak 6, 21-002 Jastków w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego: Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m.st. Warszawie Sp. z
o.o., ul. Obozowa 43, 01- 161 Warszawa,
w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 stycznia 2022 r. przez
wykonawcę: SIGMA S.A., ul. Barak 6, 21-002 Jastków w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego: Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m.st. Warszawie Sp. z
o.o., ul. Obozowa 43, 01- 161 Warszawa,
orzeka:
1.
oddala
odwołanie;
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę: SIGMA S.A., ul. Barak 6, 21-002
Jastków, i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę:
SIGMA S.A., ul. Barak 6, 21-
002 Jastków tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust.1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący
………………………………
Sygn. akt: KIO 30/22
Uzasadnienie
Zamawiający: Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m.st. Warszawie sp. z o.o.
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest
„Dostawa i montaż wraz z projektowaniem wykonawczym urządzeń wchodzących w skład
linii
technologicznej do segregacji odpadów surowcowych zbieranych selektywnie wraz z
infrastrukturą towarzyszącą”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 24 grudnia 2021 r. pod nr 2021/S 250-660135.
Wykonawca SIGMA S.A.
z siedzibą w Jastkowie wniósł odwołanie wobec czynności
Zamawiającego polegającej na określeniu w treści ogłoszenia oraz Specyfikacji Warunków
Zamówienia kryterium oceny ofert „liczba separatorów optycznych” z wagą 30% (pkt 11.2.5
ogłoszenia o zamówieniu, pkt 20 SWZ), czym naruszył przepisy ustawy z dnia 11 września
2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwanej dalej
„Pzp”.
Odwołujący wyjaśnił, że jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą
m.in. w zakresie dostawy linii technologicznych do sortowania odpadów. W związku z tym,
że Odwołujący jest zainteresowany złożeniem oferty w przedmiotowym postępowaniu
posiada interes we wniesieniu odwołania na postanowienia ogłoszenia i SWZ, które w ocenie
O
dwołującego naruszają uczciwą konkurencję i przepisy ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił naruszenie przez Zamawiającego:
1) art. 240 ust. 2 Pzp, poprzez un
iemożliwienie weryfikacji i porównania poziomu
oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na podstawie informacji przedstawianych w
ofertach, z uwagi na fakt, że wprowadzone kryterium „liczba separatorów optycznych”
prowadzić może do złożenia ofert o zupełnie innym zakresie dostaw, co znajdzie
odwzorowanie także w kryterium ceny;
2) art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp,
poprzez przyjęcie, że kryterium
„liczba separatorów optycznych” jest związane z przedmiotem zamówienia, a nadto stanowi
kryterium jakościowe, podczas gdy w rzeczywistości kryterium to dotyczy przedmiotu
za
mówienia, nie w aspekcie badania uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, ale w aspekcie
opis
u przedmiotu zamówienia, ponieważ to m.in. separatory optyczne są przedmiotem
dostaw;
3) art. 246 ust. 1 Pzp,
poprzez zastosowanie kryterium ceny o wadze przekraczającej 60%
albowiem zastosowanie kryterium „liczba separatorów optycznych” o wadze 30% oznacza
„wyłączenie” z całego przedmiotu zamówienie jednego elementu, którego liczbę ma określić
wykonawca, a wraz ze wzrostem liczby zastosowanych separatorów w sposób naturalny
rośnie też cena całego zamówienia, co czyni łatwiejszym uzyskanie zamówienia dla tych
wykonawców, którzy mają dostęp do pozyskania w niższej cenie wyłącznie jednego
elementu zamówienia, jakim są separatory;
4) art. 247 ust. 1 i 2 Pzp, poprzez przyz
nanie kryterium „liczba separatorów optycznych” wagi
30%,
a nadto określenie wzrostu punktacji za każdy dodatkowy separator w postępie
geometrycznym;
5) art. 16 pkt 1 Pzp,
poprzez wprowadzenie kryterium „liczba separatorów optycznych” w taki
sposób, że narusza ono uczciwą konkurencję i wprowadza nierówne traktowanie
wykonawców;
6) art. 92 ust. 1 i 2 Pzp,
poprzez wyłączenie możliwości składania ofert wariantowych,
podc
zas gdy w rzeczywistości oferty z różną liczbą separatorów optycznych stanowią oferty
wariantowe.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu usunięcia
kryterium „liczba separatorów optycznych” z kryteriów oceny ofert w postępowaniu.
Odwołujący wyjaśnił, że w opisie przedmiotu zamówienia (pkt 28 SWZ) Zamawiający
wskaz
ał, że wydajność linii zapewni przetwarzanie 10 000 Mg/rok odpadów przy pracy
jednozmianowej i odpowiednio 20 000 Mg/rok przy pracy dwuzmianowej oraz 30 000 Mg/rok
prz
y pracy trzyzmianowej, z możliwością docelowego zwiększenia wydajności do 60 000
Mg/rok w
wyniku doposażenia instalacji o kolejne przewidziane urządzenia sortujące.
W pkt 20 SWZ Zamawiający określił następujące kryteria oceny ofert: Cena oferty
Waga
— 60 %, Liczba separatorów optycznych Waga — 30 %, Okres gwarancji Waga - 10
%.
W ocenie Odwołującego, o ile kryterium ceny oraz okresu gwarancji nie budzą
wątpliwości, to kryterium „liczba separatorów optycznych” zdaje się wzbudzać wątpliwości co
do jego zgodn
ości z przepisami ustawy Pzp.
Sposób punktacji w tym kryterium Zamawiający przedstawił w pkt 20.1.3 SWZ.
Zamawiający przyjął słuszne założenie, że do uzyskania planowanej wydajności linii
sortowania, podanej w opisie przedmiotu zamówienia, wystarczających będzie 7
separatorów. Potwierdza to dodatkowo stwierdzenie zawarte w opisie kryterium, że oferta
zawierająca mniejszą liczbę separatorów optycznych niż 7 zostanie odrzucona (co czyni z
tego kryterium oceny element opisu przedmiotu zamówienia).
Zważywszy, że postępowanie dotyczy dostawy urządzeń wchodzących w skład linii
do segregacji odpadów surowcowych, to ilość dostarczanych urządzeń powinna stanowić
element opisu przedm
iotu zamówienia. Jeżeli zaś Zamawiający zdecydował się opisać
przedmi
ot zamówienia za pomocą elementu funkcjonalnego (określona wydajność na
zmianę) i dodatkowo postawił warunek minimalnej ilości separatorów optycznych (7), to
wprowadzenie dodatkowego kryterium „liczba separatorów optycznych” w sposób, w jaki
uczynił to Zamawiający, narusza przepisy Pzp.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający w żaden sposób nie powiązał zwiększenia
ilości separatorów optycznych z wydajnością, co eliminuje pierwiastek kryterium
jakościowego z tego kryterium. Gdyby np. wymagał osiągnięcia wydajności 11 000 Mg/rok
odpadów przy pracy jednozmianowej przy 8 separatorach, to można by uznać, że kryterium
to pozostawałoby w związku z przedmiotem zamówienia.
W brzmieniu określonym w SWZ kryterium to pozostaje wyłącznie zwiększeniem
zakresu dostaw, co
właściwie powinno odbyć się w ramach prawa opcji, po cenie ustalonej w
postępowaniu. W istocie wprowadzone kryterium „liczba separatorów optycznych” służy
kupowaniu dodatkowych punktów w postępowaniu przez wykonawców, którzy są w stanie
zaoferować w niższej cenie jeden z elementów linii (chociaż ważny) jakim jest separator.
Przy tak ustalonych kryteriach o
ceny ofert każdy dodany separator, którego koszt
pozyskania może różnić się dla poszczególnych wykonawców o ok. 200 tys. zł, będzie
przekładał się na możliwość zwiększenia ceny nawet o ok. 5 milionów złotych — w
przypadku porównania ofert z 7-ma i 10-ma separatorami.
Ponieważ Zamawiający oczekuje wydajności linii na poziomie 10 000 Mg/rok
odpadów przy pracy jednozmianowej, co możliwe jest do osiągnięcia przy zastosowaniu 7
separatorów, nie ma potrzeby sztucznego zawyżania liczby tych separatorów tylko dla
umożliwienia uzyskania przewagi przez jednego wykonawcę względem innych. Dodatkowo
wątpliwości wzbudza sposób przyznawania punktów za dodatkowe separatory. Nie jest jasne
z jakich powodów każdy kolejny separator pomiędzy 7 a 10 jest punktowany w przyroście
geometrycznym a powyżej 10 - dodatkowych punktów nie ma. Uznając, że liczba 10
separatorów stanowi optimum Zamawiający mógł wskazać, że wykonawca powinien
zastosować w linii 10 separatorów. Sposób ustalenia kryterium i przyznawania punktów
wprowadzony prz
ez Zamawiającego promuje jednak wykonawców, którzy zdecydują się na
większy wydatek w postaci dodatkowych separatorów optycznych tylko po to, aby finalnie
uzyskać przewagę nad konkurencją pomimo wyższej ceny. Ponieważ zaś separatory
optyczne z pewnością nie są dostępne dla wszystkich wykonawców w jednakowej cenie, to
decydującym o wyniku całego postępowania może stać się różnica na cenie poszczególnych
sep
aratorów. Chociaż nie interesuje ona Zamawiającego to zdaniem Odwołującego prowadzi
do obejścia przepisów Pzp o maksymalnej wadze kryterium ceny 60%. W istocie będą to
bowiem dwa kryteria ceny przedmiotu zamówienia: jedno ogólne — cena całości o wadze
60%, a drugie szczególne — cena części przedmiotu zamówienia, tj. separatorów
optycznych o wadze 30% stanow
iąca niejako odwróconą cenę. I nie stanowi tu
kontrargumentu, że przecież wszystkie poza cenowe kryteria oceny ofert wiążą się z
kosztami dla wykonawcy, jako chociażby dłuższy okres gwarancji to także większy koszt,
który znajduje odzwierciedlenie w ogólnej cenie. Należy jednak zauważyć, że w przypadku
kryterium „liczba separatorów optycznych” odnosi się ono wprost do określenia zakresu
zamówienia (jego przedmiotu), pozwalając wykonawcy określić samodzielnie wariant, w
którym wykona zamówienie. Co więcej, wariant ten pozbawiony jest znaczenia dla spełnienia
głównego elementu opisu przedmiotu zamówienia, tj. wydajności całej linii sortowania
odpadów.
Pismem z dnia 20 stycznia 2022 r.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie.
Wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od Odwołującego na rzecz
Zamawiającego kosztów postępowania odwoławczego.
Zamawiający wyjaśniał, że przedmiotem zamówienia jest wykonanie Kontraktu nr 6
pn.: „Dostawa i montaż wraz z projektowaniem wykonawczym urządzeń wchodzących w
skład linii technologicznej do segregacji odpadów surowcowych suchych na terenie Zakładu
Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych (ZUSOK) w Warszawie”, spełniającej
wymagania Najlepszej Dostępnej Techniki (BAT) oraz przepisów prawa w tym zakresie.
Przedmiot zamówienia obejmuje w szczególności zaprojektowanie, dostawę i montaż
kompletnej linii technologicznej do odzysku odpadów w procesie segregacji odpadów
selektywnie zebranych z wykorzystaniem separatorów oraz prasowaniem i belowaniem
odzyskiwan
ych surowców wtórnych. Wydajność linii zrealizowanej w Etapie 1 inwestycji
zapewni przetwarzanie 30 000 Mg/rok odpadów zbieranych selektywnie przy pracy
trzyzmianowej
z możliwością docelowego zwiększenia wydajności do 60 000 Mg/rok w
wyniku dopo
sażenia instalacji o kolejne przewidziane urządzenia sortujące w przyszłości –
będzie to przedmiotem Etapu 2 inwestycji.
Zamawiający przytoczył treść postanowień OPZ, w tym pkt 3.1., pkt 4.3.2., pkt
4.3.2.1., pkt 4.4.1.5., pkt 4.4.1.1.2
i wskazał, że zadaniem wykonawcy, który pozyska
z
amówienie, będzie przygotowanie oryginalnego projektu technologicznego, w którym to
wykonawca ten zaplanuje szczegółową budowę linii technologicznej, decydując o
umiejscowieniu i ilości poszczególnych wskazanych w OPZ urządzeń, z tym zastrzeżeniem,
że w odniesieniu do separatorów optycznych, ich planowana w projekcie technologicznym
liczba nie może być mniejsza niż 7. Co istotne, Zamawiający przeprowadził przed
wszczęciem Postępowania wstępne konsultacje rynkowe, w czasie których okazało się, że
biorące w nich udział podmioty, przedstawiały odmienne wstępne rozwiązania projektowe w
zakresie linii technologicznej, zakładając różne umiejscowienie i ilość poszczególnych
urządzeń wchodzących w jej skład. Powyższe utwierdziło Zamawiającego w decyzji o
pozostawieniu w zakresie projektowania, rozplanowania położenia i ilości sprzętu i urządzeń
dużej dozy swobody wykonawcom, przy uwzględnieniu jednak zakładanej i określonej
decyzją środowiskową wydajności instalacji na poziomie 30.000 Mg/rok przy pracy
trzyzmianowej, oczekiwanych poziomów odzysku surowców i jakości uzyskanego materiału
wyjściowego.
Wymagania wobec separatorów optycznych Zamawiający sformułował w pkt 4.3.2.1.
ppkt 5, doszczegóławiając je w opisowy sposób w pkt 4.5.6. OPZ, w którym wskazano m.in.,
że: „- Separator musi być urządzeniem kompletnym, wkomponowanym w linię sortowania. -
Cel: Zadaniem separatora jest automatyczne wydzielenie ze strumienia odpadów, danej
frakcji, określonego rodzaju materiału”.
W celu wyjaśnienia tego, jak planowana do zaprojektowania instalacja ma działać,
należy odnieść się do pkt 4.3.3. OPZ, w którym została opisana: „Charakterystyka pracy
poszczególnych
segmentów
technologicznych
instalacji
sortowania
dla
trybu
podstawowego
”.
Bardzo istotny jest
również fakt, że w OPZ Zamawiający określił tzw. parametry
gwarantowane, których spełnienie zobowiązany jest wykazać wykonawca w toku procedury
odbiorowej. Parametry Gwarantowane dla realizacji Etapu 1 inwes
tycji Zamawiający
ukształtował następująco:
„5.10.2.1 Parametry Gwarantowane dla realizacji Etapu 1 inwestycji
Przepustowość całkowita roczna: nie mniejsza niż 30 000 Mg/rok selektywnie zebranych
odpadów zbieranych w systemie „żółty pojemnik/worek” i zbieranych w systemie „niebieski
pojemnik/worek”, przy pracy trzyzmianowej (liczona proporcjonalnie do okresu prowadzenia
prób i ciężaru nasypowego).
1. Dla sortowania odpadów zbieranych w systemie „żółty pojemnik/worek” dla wariantu
podstawowego instalacji (…)
d) Odzysk frakcji materiałowych na poziomie:
-
≥80% metali żelaznych z frakcji 0-50/60 i 50/60-340 mm,
-
≥80% metali nieżelaznych z frakcji 0-50/60 i 50/60-340 mm,
-
≥80% frakcji tworzyw sztucznych (m.in. PE, PET, PP, PS), kartoników po
produktach płynnych np. Tetra Pak przeznaczonych do produkcji paliwa
alternatywnego z frakcji 50/60- 340 mm,
-
≥80% papieru z frakcji 50/60-340 mm, - ≥80% PET z frakcji 50/60-340 mm, przy
przepustowości instalacji ≥6,2 Mg/h oraz udziale poszczególnych frakcji i składzie
podanym w niniejszym OPZ,
(…)
f) Zapewnienie wydzielenia w procesie automatycznej segregacji:
-
min. 9 jednorodnych frakcji materiałowych tworzyw sztucznych,
-
min. 2 jednorodnych frakcji materiałowych metali, to jest metali żelaznych i
nieżelaznych, - min. 2 jednorodnych frakcji papieru, tj. karton, papier mix, -
kartoników wielomateriałowych.
2. Dla sortowania odpadów papieru zbieranych w systemie „niebieski pojemnik/worek” dla
wariantu podstawowego instalacji
e) Odzysk frakcji materiałowych na poziomie: - ≥85% papieru z frakcji 50/60-340 mm, przy
przepustowości instalacji ≥8,5 Mg/h oraz udziale poszczególnych frakcji i składzie podanym
w niniejszym OPZ, (…)
g) Zapewnienie wydzielenia w procesie automatycznej segregacji:
-
min. 2 jednorodnych frakcji papieru, tj. karton i papier mix.
-
odpadów balastowych o stopniu czystości zależnym od charakterystyki
strumienia wejściowego, z możliwością wydzielenia frakcji surowcowych.
Zamawiający wskazał w SWZ, że: „20.1.3. Punkty w kryterium „Liczba separatorów
optycznych” będą przyznawane wg następujących zasad określonych w poniższej tabeli (1
pkt = 1%):
Uwaga: wykazane wartości powinny być podane w sztukach separatorów optycznych, które
zostaną zainstalowane na linii technologicznej zaprojektowanej dla instalacji o wydajności
wynoszącej 30 000 Mg/rok. Zamawiający nie dopuszcza zakwalifikowania separatorów
optycznych pracujących w trybie dwutorowym lub trzytorowym, jako oddzielnych urządzeń
funkcjonujących niezależnie i liczonych jako 2 lub 3 separatory.
Opis:
Wykonawca wskazuje
deklarowaną liczbę sztuk separatorów optycznych w Formularzu
Cenowym.
Minimalna, dopuszczalna liczba separatorów optycznych wynosi 7 sztuk, jeżeli
Wykonawca zaoferuje taką liczbę (minimalną dopuszczalną liczbę separatorów optycznych),
to otrzyma 0 pkt. Jeżeli Wykonawca zaoferuje 8 sztuk separatorów optycznych, to otrzyma 5
pkt, a za 9 sztuk separatorów optycznych otrzyma 15 pkt. W przypadku, gdy Wykonawca
wskaże do zainstalowania 10 sztuk lub więcej separatorów optycznych, to otrzyma 30 pkt.
Separator optyczny dwu lub trzytorowy k
walifikuje się jako jedna sztuka separatora
optycznego.
Oferta zawierająca liczbę sztuk separatorów optycznych mniejszą niż 7 zostanie odrzucona.
W przypadku braku wskazania przez Wykonawcę w ofercie liczby sztuk separatorów
optycznych, Zamawiający przyjmie, że Wykonawca oferuje minimalną liczbę, tj. 7.”
Zamawiający wyjaśnił, że za realizację zamówienia przewidział wynagrodzenie
ryczałtowe, jednak składać się na nie będą wyceny poszczególnych elementów linii
technologicznej, które podlegać będą szczegółowej wycenie w ramach Formularza
cenowego.
Zam
awiający przedstawił charakterystykę separatorów optycznych jako urządzeń
zapewniających automatyzację procesu sortowania odpadów zbieranych selektywnie.
Wyjaśnił, że sortowanie odpadów zbieranych selektywnie może odbywać się na
zróżnicowanym poziomie automatyzacji procesu. W miejsce stosowanej dawniej techniki
sortowania ręcznego opartego na manualnej segregacji w nowoczesnych, nowo
budowanych sortowaniach poziom automatyzacji sukcesywnie wzrasta. Dotyczy to każdego
rodzaju odpadów komunalnych zbieranych selektywnie. Przyczyny tego trendu są
następujące:
-
wzrastające wymagane poziomy recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia
wymagane od gmin, przenoszone przez nie na instalacje sortowania odpadów;
- ro
snące wymagania jakościowe stawiane przez odbiorców wysegregowanych surowców
wtórnych przekładające się na wysokość przychodów z ich sprzedaży, a w wielu wypadkach
na możliwość uzyskania jakichkolwiek przychodów w miejsce ponoszenia kosztów
zagospodarowania niehandlowych frakcji;
-
rosnąca ilość rodzajów materiałów wprowadzanych na rynek oraz ich zmienność
niemożliwa do rozpoznania i wysortowania ręcznego bez analizy składu materiałowego przy
wykorzystaniu rozwiązań opartych o specjalistyczne oprogramowanie i sztuczną inteligencję;
-
rosnące koszty pracy związane z rosnącymi obciążeniami oraz rosnącymi wymaganiami
pracowników. Jest to trend utrzymujący się w ostatnich latach na rynku pracy zwłaszcza w
dużych ośrodkach miejskich oraz ich okolicach;
- trudn
ości z pozyskaniem pracowników o określonych, wymaganych kwalifikacjach
zwłaszcza w dużych ośrodkach miejskich oraz ich okolicach.
Automatyzacja procesu sortowania poza wzrostem efektywności w zakresie czystości
i ilości wydzielanych surowców wtórnych, zapewnia także większe możliwości regulacji
p
rzebiegu procesu sortowania i dostosowania się do aktualnego zapotrzebowania rynku na
konkretne rodzaje surowców wtórnych.
Obecnie jedynym rozwiązaniem technicznym automatyzującym proces sortowania
stosowanym
na skalę przemysłową są separatory optyczne.
Separatory optyczne są istotnymi urządzeniami w procesie sortowania odpadów, w
szczególności tworzyw sztucznych. Zajmują się one bowiem oddzielaniem odpadów
wykonanych z konkretnego materiału, koloru lub należących do konkretnej frakcji od
pozostałych. Dzięki temu można wydzielić ze strumienia odpadów tylko te elementy, które są
wykonane z surowców wtórnych pożądanych w procesie sortowania i przekazać je do
dalszego przetwarzania w procesach recyklingu.
Stworzenie wydajnej linii sortowniczej wymaga zastosowania kilku lub nawet
kilkunastu separatorów optycznych. Pracują one w pełni automatycznie, jednak każdy może
wykonywać nieco inne działania. Urządzenia te pozwalają oddzielać odpady/surowce na
podstawie:
-
rodz
aju materiału, z którego są wykonane,
-
cech materiałowych,
-
koloru,
-
kształtu,
-
rozmiaru,
-
właściwości (także np. metalu lub szkła).
Najważniejszą częścią separatorów optycznych są specjalne czujniki - detektory,
które skanują odpady wędrujące przenośnikiem taśmowym. Rejestrują ich kształt, kolor,
strukturę, gęstość i kilka innych parametrów pozwalających rozpoznać, z jakim materiałem
mamy do czynienia. Rozpoznane automat
ycznie elementy są oddzielane od pozostałych za
pomocą pneumatycznych dysz. Cały proces odbywa się automatycznie. Co istotne,
separatory ustawione w systemie kaskadowym (postawione jeden za drugim) zapewniają
wydzielanie wielu jednorodnych strumieni kierow
anych następnie do segregacji i/lub
doczyszczania manualnego.
Ponieważ praca separatorów optycznych cechuje się określoną skutecznością
(określaną poziomem odzysku frakcji materiałowej), w celu uzyskania wyższej czystości
produktu wejściowego (względnie większej ilości frakcji) i ograniczenia lub wręcz rezygnacji z
pracy
ludzkiej,
w
prakt
yce często stosowane są rozwiązania z separacją
dwustopniową/sortowaniem dwustopniowym. W takiej konfiguracji drugi/każdy kolejny
separator pełni funkcję inspekcyjno – doczyszczającą, zapewniając wyższą jakość produktu
bez spadku wydajności (separatory optyczne pełniące w całym układzie linii technologicznej
funkcję doczyszczającą z reguły zaprogramowane są na separację/doczyszczanie jednej
frakcji materiałowej np. folii LDPE, PE, PET danego koloru).
Zastosowanie minimalnej wskazanej w OPZ liczby 7-iu sep
aratorów optycznych
spowoduje osiągnięcie wymaganego minimalnego poziomu odzysku pożądanych do
uzyskania frakcji materiałowych (tj. m. in. ≥80% frakcji tworzyw sztucznych (m.in. PE, PET,
PP, PS), kartoników po produktach płynnych np. Tetra Pak oraz minimalizacji frakcji
przeznaczonych do produkcji paliwa alternatywnego z frakcji 50/60- 340 mm). Zamontowanie
w ciągu technologicznym instalacji do sortowania dodatkowych separatorów optycznych
szeregowo pozwala z kolei osiągnąć wyższą jakość produktu wyjściowego (względnie
pozwala na wydzielenie większej ilości frakcji) przy jednoczesnym zmniejszeniu konieczności
doczyszczania wyrobu przez czynnik ludzki ze względu na automatyzację procesu.
Tym samym, jakkolwiek większa ilość zainstalowanych separatorów optycznych
pomimo, że skutkuje wzrostem kosztów inwestycyjnych, przynosi wzrost jakości
wysortowanego materiału i korzyści w postaci:
-
zwiększenia czystości, a co za tym idzie jakości uzyskiwanych surowców wtórnych,
które Zamawiający może sprzedać osiągając zysk, co może przekładać się na brak
konieczności podnoszenia opłat dla mieszkańców,
-
możliwości zwiększenia ilości wyseparowanych frakcji materiałowych,
-
zwiększenia elastyczności instalacji,
-
umożliwienia dopasowania instalacji do zmieniającego się strumienia
przetwarzanego odpadu, -
większego zautomatyzowania procesu sortowania i
zmniejszenia
zaangażowania lub nawet eliminację czynnika ludzkiego,
-
ograniczenia
ciągle rosnących kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników.
Uwzględniając obecne trendy demograficzne, gospodarcze i rynkowe zwiększanie
poziomu automatyzacji procesu sortowania poprzez zastosowanie większej ilości
separatorów optycznych ma racjonalne uzasadnienie, przekładając się na efektywność
ekonomiczną przedsięwzięcia, jakim jest instalacja sortowania odpadów. Wysoka
automatyzacja procesu sortowania zwiększa znacznie elastyczność pracy sortowni,
zapewniając wyższą efektywność przy optymalizacji kosztów eksploatacyjnych.
Zarzut naruszenia art. 240 ust. 2 i art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp.
Zarzut naruszenia art. 246 ust. 1 Pzp.
Zamawiający wskazał, że jest jednoosobową spółką prawa handlowego należącą do
Miasta St
ołecznego Warszawy, której głównym przedmiotem działalności jest odbiór
odpadów komunalnych od mieszkańców stolicy oraz zagospodarowanie ich w ramach
realizacji powierzonego zadania własnego gminy. Tym samym Zamawiający podlega
kwalifikacji jako podmiot prawa publicznego na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy Pzp. Zgodnie
zaś z art. 246 ust. 1 ustawy Pzp: „Zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2,
oraz ich związki nie stosują kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert albo jako
kryterium
o wadze przekraczającej 60%”. Stosowanie kryterium ceny lub kosztu ze
znaczeniem przekraczającym 60% (w tym ze znaczeniem 100%) jest dozwolone bez
żadnych ograniczeń dla zamawiających spoza sektora finansów publicznych oraz
nieobjętych art. 4 pkt 2 ustawy Pzp.
Z powyższych względów postawiony zarzut powinien podlegać oddaleniu, ponieważ
nakaz wynikający z art. 246 ust. 1 Pzp nie jest skierowany do zamawiających posiadających
status podmiotów prawa publicznego. Skoro więc Zamawiający ma swobodę w określeniu
znaczenia kryterium cenowego, a przepis art. 246 ust. 1 Pzp w ogóle nie znajduje
zastosowania do Zam
awiającego, stawianie zarzutu Zamawiającemu naruszenia tego
przepisu jest bezprzedmiotowe.
Niezależenie od przedstawionej wyżej argumentacji, postawiony zarzut jest również
nieuzasadniony merytorycznie, bowiem w ramach jakościowego kryterium oceny ofert
premiowane jest rozwiązanie techniczne, którego efektem będzie m.in. uzyskanie większego
stopnia doczys
zczenia odpadów. Oczywistym jest, że takie rozwiązania mogą wymagać od
wykonawcy większego zaangażowania cenowego, co jest rekompensowane możliwością
uzy
skania punktów w ramach jakościowego kryterium oceny ofert. Nie jest również w żadnej
mierze prawdą, że Zamawiający „wyłączył z przedmiotu zamówienia” jeden
element/urządzenie, którego liczbę ma określić wykonawca. Zamawiający podkreślił, że cały
oferowany
układ technologiczny ma składać się z co najmniej kilkunastu/kilkudziesięciu
różnych specjalistycznych urządzeń, o ilości i układzie których będzie decydował
wykonawca, gdyż zgodnie z pkt 4.3.2.1. OPZ: „Ilość urządzeń jest dowolna i zależna od
zastosowany
ch rozwiązań technologicznych.”. Jedynie w zakresie separatorów optycznych,
zamawiający określił sztywną liczbę minimalną – 7 sztuk, zwiększenie której premiuje w
jakościowym kryterium oceny ofert.
Zarzut naruszenia art. 247 ust. 1 i 2 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp.
Zamawiający zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 247 ust. 1 i 2 Pzp, Zamawiający w
sposób jednoznaczny i precyzyjny określił w ogłoszeniu o zamówieniu i dokumentach
zamówienia wagę, jaką przypisał każdemu ze stosowanych w postępowaniu kryteriów.
Zas
tosowane kryteria mają charakter różnicujący i pozwalają dokonać wyboru oferty
najkorzystniejszej, tym samym brak jest podstaw do uznania, że doszło do naruszenia art.
247 ust. 1 i 2 opisanego w odwołaniu.
W każdym przypadku sposób oceny w ramach kryterium należy dostosować do
okoliczności i powinien on być pochodną tego, na czym polega w danym przypadku jakość i
jak można ją zmierzyć. Ustawa Pzp nie zakazuje przy tym przyznawania punktów w ramach
kryterium w postępie geometrycznym. W okolicznościach sprawy miarą jakości jest czystość
uzyskiwanego materiału, stąd wzrost ilości punktów możliwych do uzyskania w ramach
kryteriów geometrycznie do ilości oferowanych dodatkowo separatorów optycznych jest
uzasadniony i racjonalny. Pozwala on również na różnicowanie ofert i promowanie
wykonawców, którzy oferują rozwiązanie lepiej spełniające cele udzielenia zamówienia
określone przez Zamawiającego w OPZ. Postęp geometryczny w punktacji za każdy
dodatkowy separator optyczny (5 pkt, 15 pkt, 30 pkt) jest uzasadniony i
wiąże się z
wykładniczym wzrostem możliwego zysku ze sprzedaży większej ilości surowca
wyjściowego osiąganego z uwagi na wyższy stopnień jego doczyszczenia i elastyczności
instalacji (każdy dodatkowy separator optyczny przekłada się na taki wzrost jakości).
Zamawiający wyjaśnił, że kryterium dodatkowych separatorów optycznych zostało
przeanalizowane przez zespół techniczny po stronie Zamawiającego, a wagi zostały
dobrane optymalnie, przy uwzględnieniu uwarunkowań rynkowych, zaś Odwołujący nie
przedstawił żadnej argumentacji, choćby uprawdopodabniającej niezgodność z prawem
zasto
sowanego sposobu przyznawania punktów w ramach jakościowego kryterium oceny
ofert odnoszącego się do dodatkowych separatorów. Optymalny wzrost jakości przy
planowanej w Etapie 1 wyd
ajności, zdaniem Zamawiającego, pozwoli osiągnąć
wykorzystanie w instalacji 10-
iu separatorów, stąd maksymalna premiowana liczba
dodatkowych separatorów została określona na 3. Powyższe nie wyłącza możliwości
zastosowania większej ilości separatorów optycznych, jednak takie rozwiązanie nie
spowoduje przyznania większej ilości punktów w ramach omawianego kryterium oceny ofert.
Zamawiający zauważa, że każdy wykonawca będzie musiał zaprojektować, a
następnie dostarczyć i zamontować co najmniej 7 separatorów optycznych. Tym samym, co
najmniej taka ilość ww. urządzeń musi zostać nabyta przez każdego wykonawcę. Biorąc pod
uwagę wysokie wymagania techniczne postawione przez Zamawiającego w OPZ w
odniesieniu do parametrów separatorów optycznych, koszt tych urządzeń będzie na pewno
stanowił istotną część składową ceny, jednak wcale niekoniecznie najwyższą. Zamawiający
wskaz
ał, że maszyn i urządzeń, które mają być zamontowane na linii technologicznej jest co
najmniej kilkanaście rodzajów, przy czym niektóre z nich będą dostarczane w większych niż
pojedyncza sztuka ilościach. Z uwagi na fakt, że to wykonawca będzie dobierał nie tylko
określony typ danych urządzeń spełniających wymagania minimalne SWZ, ale i liczbę tych
urządzeń, nie sposób uznać za choćby uprawdopodobnioną tezę, że różnica w cenie 3-ech
dodatkowych separatorów, będzie czynnikiem przesądzającym o zwycięstwie danego
wykonawcy nad innymi.
Z zasad logiki i doświadczenia życiowego wynika, że w przypadku zamawiania
większej ilości sztuk towaru, można pozyskać niższą cenę. Jednocześnie za całkowicie
nieuzasadnione Zamawiający uważa twierdzenia Odwołującego jakoby z faktu, że być może
niektóre mniejsze podmioty – w domyśle Odwołujący – mogą liczyć na wyższe ogólne ceny
zakupu sprzętu specjalistycznego objętego przedmiotem zamówienia niż podmioty większe,
wynika dyskryminujący charakter zastosowanego kryterium. Zamawiający nie ma żadnego
wpływu na wielkość, potencjał i kontakty handlowe wykonawców, którzy złożą oferty w
p
ostępowaniu. Zamawiający nie może tworzyć warunków, kryteriów, czy opisywać
przedm
iotu zamówienia w sposób, który będzie promował małych wykonawców, a piętnował
większych, którzy być może mogą liczyć na lepsze warunki handlowe od dostawców lub na
odwrót. Zamawiający wskazał, że traktuje równo wszystkich wykonawców i każdy ma
jednakowe szanse ubiegania się o zamówienia, niezależnie od tego jaką pozycję i
możliwości negocjacyjne ma na rynku.
Zamawiający zauważył także, że argumentacja Odwołującego, wedle której podmioty,
które zakupią spełniające wymagania Zamawiającego separatory optyczne taniej, mają
większe szanse na pozyskanie zamówienia jest ogólnie prawdziwa niezależnie od tego, czy
Zamawiający zastosowałby jakościowe kryterium oceny ofert odnoszące się do możliwości
zaoferowania dodatkowych separatorów, czy też nie. Gdyby bowiem, wymaganiem
minimalnym był obowiązek dostawy 10 separatorów, także niższą cenę mógłby zaoferować
wyko
nawca, który kupi je wszystkie na lepszych warunkach. Co istotne, nie jest prawdą
zawarte w odwołaniu twierdzenie, że Zamawiającego „nie interesuje cena zakupu
separatorów optycznych, gdyż wykonawcy podać mają tylko liczbę separatorów, a nie za
jaką cenę je nabyli”. Zamawiający zwraca uwagę na konstrukcję Formularza cenowego, w
kt
órym każdy wykonawca ma w poz. 3-15 podać ilość/liczbę wymaganych urządzeń do
zabudowy linii technologicznej wraz z podaniem ich cen jednostkowych netto, łącznych cen
netto, stawki
podatku VAT i łącznej ceny brutto. W Preambule Formularza Cenowego
wskazano
z kolei, że podstawą określenia ceny ofert – całkowitej ceny ryczałtowej za
Przedmiot Zamówienia jest Formularz cenowy, gdzie całkowita cena ryczałtowa rozbita jest
na ceny ryczałtowe za poszczególne pozycje formularza. W ten sposób cena oferowana za
prze
dmiot zamówienia jest sumą częściowych cen ryczałtowych za pozycje określone w
Formularzu Cenowym. Powyższe pokazuje, że argumentacja Odwołującego w
przedmiotowym zakresie jest nie
trafiona i błędna.
Zarzut naruszenia art. 92 ust. 1 i 2 Pzp, poprzez wyłączenie możliwości składania ofert
wariantowych podczas gdy w rzeczywistości oferty z różną liczbą separatorów optycznych
stanowią oferty wariantowe.
Zamawiający wskazał, że przez ofertę wariantową należy rozumieć ofertę
przewidującą, zgodnie z warunkami określonymi w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, odmienny niż określony przez zamawiającego sposób wykonania zamówienia
publicznego. Jak wskazuje się w doktrynie: „w przypadku, gdy zamawiający dopuścił lub
postawił wymóg składania ofert wariantowych, wykonawca może przykładowo
zaproponować stosowanie innych materiałów, niż przewidywał zamawiający, albo rozwiązań
technicznych, których zamawiający nie przewidział, opisując sposób wykonania
zamówienia”. Możliwość złożenia oferty wariantowej zależy od decyzji zamawiającego,
której nie musi on uzasadniać.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający przewiduje możliwość wykonania
przedmiotu zamówienia przy zaoferowaniu różnej liczby poszczególnych wymaganych OPZ
rodzajów urządzeń (za ilość i dobór urządzeń/sprzętu do budowy linii technologicznej
sortowni odpowi
ada wykonawca, byleby pozwoliły one na spełnienie co najmniej
parametrów gwarantowanych, w tym osiągnięcie wymaganej wydajności instalacji), z tym
zastrzeżeniem, że Zamawiający wymaga zastosowania co najmniej 7 separatorów
optycznych, premiując w ramach kryterium jakościowego dodatkowe separatory optyczne,
jednak w ściśle określonym zakresie (od 1-ego do 3-ech dodatkowych separatorów). O
wariantowości nie może być więc mowy, gdyż po pierwsze de facto Zamawiający nie określił
jednego wiążącego wszystkich wykonawców schematu realizacji instalacji technologicznej,
dla którego alternatywę miałaby stanowić oferta wariantowa w rozumieniu ustawy Pzp. Co
bowiem istotne, każdy wykonawca może samodzielnie dobrać sprzęt i jego ilości, z
uwzględnieniem zastrzeżenia odnoszącego się do minimalnej liczby koniecznych do
zastosowania separatorów optycznych i możliwości rozszerzenia minimalnej wymaganej
obligatoryjnie ilości separatorów o dodatkowe maksymalnie 3 – sztuki. Po drugie, wbrew
twierdzeniom Odwołującego – wykonawcy nie mają w żadnym razie pola do oferowania
wykonania przedmiotu zamówienia za pomocą rozwiązań, których Zamawiający w ogóle nie
przewidział. Wykonawcy są bowiem zobowiązany co najmniej do zastosowania sprzętu
wskazanego w OPZ (w Formularzu cenowym wskazan
o, że: „Zamawiający nie dopuszcza
braku wyceny przez Wykonawcę którejkolwiek z pozycji tabeli Formularza Cenowego (z
pozycji 1-
24). W przypadku braku wskazania przez Wykonawcę ceny dla którejkolwiek z
pozycji tabeli Formularza Cenowego (z pozycji 124) lub
wskazania wartości „0” dla
którejkolwiek z pozycji tabeli Formularza Cenowego (z pozycji 1-24) lub wskazania, że dana
pozycja jest ujęta w którejś z pozostałych pozycji Formularza Cenowego, Zamawiający
o
drzuci ofertę Wykonawcy, jako niezgodną z SWZ”. Biorąc pod uwagę powyższe, zarzut
naruszenia art. 91 ust. 1 i 2 Pzp jest bezzasadny.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Odwołanie zostało rozpoznane w granicach zarzutów przedstawionych w odwołaniu,
stosownie do art. 555 Pzp.
Odwołujący wykazał posiadanie legitymacji uprawniającej do wniesienia odwołania,
stosownie do dyspozycji art. 505 ust. 1 Pzp.
Z
godnie z Opisem przedmiotu zamówienia, zamówienie obejmuje zaprojektowanie,
dostaw
ę i montaż linii technologicznej do segregacji odpadów surowcowych zbieranych
selektywnie, która będzie pozwalała na wyodrębnienie handlowych surowców wtórnych, w
tym m.in. makulatury, tworzyw sztucznych, opakowa
ń wielomateriałowych, opakowań z
metali żelaznych i nieżelaznych przeznaczonych do recyklingu oraz wyodrębnienie frakcji
balastowej, przeznaczonej do termicznego przekształcania w ITPOK jako frakcji nienadającej
się do recyklingu, przygotowanie wyodrębnionych frakcji do ostatecznego ich
zagospodarowa
nia tj.: prasowanie frakcji surowców wtórnych przeznaczonych do recyklingu
(układ prasowania wewnątrz hali sortowni), skierowanie frakcji drobnej i pozostałej
balastowej w obszar odbioru balastu i dalej systemem przenośników bezpośrednio do
obszaru przyjęcia w bunkrze ITPOK, z zapewnieniem możliwości awaryjnego załadunku
balastu w hali sortowni i
wyodrębnienie frakcji powyżej 340 mm do kabiny manualnego
sortowania/odzysku.
Zamawiający wymaga, aby instalacja zapewniała możliwość przyjmowania i
sortowania różnych strumieni odpadów komunalnych zbieranych selektywnie, odpadów
opakowaniowych,
przy
zapewnieniu
prowadzenia
dalece
efektywnego
procesu,
umożliwiającego osiągniecie maksymalnych, możliwych do uzyskania poziomów odzysku
frakcji materiałowych.
Zamawiający w OPZ opisał szczegółowe wymagania wobec procesu
technologicznego sortowania odpadów określając minimalne wymagania dla poszczególnych
segmentów linii technologicznej. Zamawiający określił także w OPZ wykaz urządzeń
kluczowych dla instalacji wraz z wykazem minimalnych parametrów technicznych, z tym
zas
trzeżeniem, że o ilości urządzeń zdecyduje wykonawca w zależności od zastosowanych
rozwiązań technologicznych z wyjątkiem separatorów optycznych, których minimalną liczbę
określił Zamawiający jako – 7 sztuk. Dobór wszystkich urządzeń Linii Technologicznej
Sortowni odpadów dla wariantu podstawowego i po rozbudowie powinien być dokonany
przez wykonawcę w Projekcie Technologicznym. Zamawiający przytoczył stosowne
postanowienia SWZ w odpowiedzi na odwołanie, których treści Odwołujący nie
kwestionował.
Zamawiaj
ący wyjaśnił, że opis przedmiotu zamówienia uwzględnia wyniki konsultacji
rynkowych,
które potwierdziły zasadność pozostawienia wykonawcom swobody w zakresie
projektowania, rozplanowania położenia i ilości sprzętu i urządzeń, przy uwzględnieniu
zakładanej wydajności instalacji na poziomie 30.000 Mg/rok przy pracy trzyzmianowej,
oczekiwanyc
h poziomów odzysku surowców i jakości uzyskanego materiału wyjściowego.
Zamawiający określił w OPZ tzw. parametry gwarantowane, wymagane przy odbiorze Etapu
1 inwestycji,
w tym przepustowość całkowitą roczną, poziom odzysku poszczególnych frakcji
materiałowych, minimalną ilość frakcji, której wydzielenie w procesie automatycznej
segregacji zostanie zapewniona przez wykonawcę.
Określając minimalną ilość separatorów optycznych Zamawiający postawił
wymagania, aby s
eparator był urządzeniem kompletnym, wkomponowanym w linię
sortowania
oraz aby służył on automatycznemu wydzieleniu ze strumienia odpadów, danej
frakcji, określonego rodzaju materiału.
W pkt 20 SWZ Zamawiający określił następujące kryteria oceny ofert:
Cena oferty
z wagą — 60 %
Liczba separatorów optycznych z wagą — 30 %
Okres gwarancji
z wagą - 10 %
W ramach kryterium „liczba separatorów optycznych” Zamawiający postanowił, że
wykonawca wska
że deklarowaną liczbę sztuk separatorów optycznych w Formularzu
Cenowym. J
eżeli wykonawca zaoferuje liczbę 7 szt. (minimalną dopuszczalną liczbę
separatorów optycznych), to otrzyma 0 pkt, jeżeli zaoferuje 8 szt. separatorów optycznych, to
otrzyma 5 pkt, a za 9 szt.
separatorów optycznych otrzyma 15 pkt. W przypadku, gdy
Wykonawca wskaże do zainstalowania 10 sztuk lub więcej separatorów optycznych, to
otrzyma 30 pkt.
W danym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje:
W ocenie Izby, nie
potwierdziły się w niniejszej sprawie zarzuty:
- naruszenia art. 240 ust. 2 Pzp,
poprzez uniemożliwienie weryfikacji i porównania poziomu
oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na podstawie informacji przedstawianych w
ofertach, z uwagi na fakt, że wprowadzone kryterium „liczba separatorów optycznych”
prowadzić może do złożenia ofert o zupełnie innym zakresie dostaw, co znajdzie
odwzorowanie także w kryterium ceny;
- naruszenia art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp,
poprzez przyjęcie, że
kryterium „liczba separatorów optycznych” jest związane z przedmiotem zamówienia a nadto
stanowi kryterium jakościowe, podczas gdy w rzeczywistości kryterium to dotyczy przedmiotu
zamówienia, ale nie w aspekcie badania uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, ale w
aspekcie opisu przedmiotu
zamówienia, ponieważ to m.in. separatory optyczne są
przedmiotem dostaw w niniejszym postępowaniu
Zgodnie z art. 240 ust. 2 Pzp, kryteria oceny ofert i ich opis nie mogą pozostawiać
zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru najkorzystniejszej oferty oraz umożliwiają
weryfikację i porównanie poziomu oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na
podstawie informacji przedstawianych w ofertach.
Stosownie do art. 241 ust. 1 Pzp, k
ryteria oceny ofert muszą być związane z
przedmiotem zamówienia. W ustępie 2 wskazuje się, że związek kryteriów oceny ofert z
przedmiotem zamówienia istnieje wówczas, gdy kryteria te dotyczą robót budowlanych,
dostaw lub usług, będących przedmiotem zamówienia w dowolnych aspektach oraz w
odniesieniu do dowolnych etapów ich cyklu życia, w tym do elementów składających się na
proces produkcji, dostarczania lub wprowadzania na ryn
ek, nawet jeżeli elementy te nie są
istotną cechą przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp, n
ajkorzystniejsza oferta może zostać wybrana na
podstawie
kryteriów jakościowych oraz ceny lub kosztu.
Kryterium
określone przez Zamawiającego jako „liczba separatorów optycznych” z
wagą 30% jest kryterium poza cenowym odnoszącym się do jakości przedmiotu zamówienia.
Jak wyjaśnił Zamawiający, uzasadnieniem do sposobu określenia powyższego
kryterium jest wymóg:
- automatyzacji linii technologicznej,
-
co raz wyższych wymagań jakościowych stawianych dla surowców wtórnych,
-
rosnącej ilości rodzajów materiałów wprowadzanych na rynek oraz ich zmienności
niemożliwej do rozpoznania i wysortowania ręcznego,
-
rosnących kosztów pracy związanych z rosnącymi obciążeniami oraz rosnącymi
wymaganiami pracowników.
W ocenie Izby,
nie budzi wątpliwości fakt, że automatyzacja procesu sortowania
odpadów, poza wzrostem efektywności w zakresie czystości i ilości wydzielanych surowców
wtórnych, zapewnia większe możliwości dostosowania procesu sortowania do aktualnego
zapotrzebowania rynku na konkretne rodzaje surowców wtórnych. Separatory optyczne
pozwalają oddzielać odpady na podstawie: rodzaju materiału, cech materiałowych, koloru,
kształtu, rozmiaru, właściwości (także np. metalu lub szkła). Automatyzacja prowadzi m.in.
do zastąpienia dawnej techniki sortowania ręcznego opartego na manualnej segregacji w
zakresie
wszystkich rodzajów odpadów komunalnych zbieranych selektywnie i tym samym
zwiększenia ochrony zdrowia pracowników narażonych na niekorzystne warunki pracy, w
tym minimalizacji zagrożenia mikrobiologicznego dla pracowników. Jak wyjaśnił
Zamawiający, sortowanie manualne nie jest tak dokładne jak sortowanie za pomocą
separatorów optycznych, które są wyposażone w bardzo czułe urządzenia, które posiadają
znacznie wyższe od człowieka zdolności do rozróżniania np. konkretnych materiałów i frakcji.
Z punktu widze
nia uzasadnionych i obiektywnych potrzeb Zamawiającego, za bardzo
istotne należy także uznać rosnące wymagania odnośnie poziomów recyklingu oraz
przygotowania do ponownego użycia odpadów, rosnące wymagania jakościowe odbiorców
wysegregowanych surowców wtórnych, przekładające się na możliwe przychody z ich
sprzedaży, wzrost ilości i zmienność rodzajów odpadów niemożliwa do rozpoznania i
wysortowania ręcznego bez analizy składu materiałowego przez specjalistyczne
oprogramowanie i sztuczną inteligencję oraz wzrost kosztów pracy. Wzrost efektywności w
zakresie czystości i ilości wydzielanych surowców wtórnych zapewnia większe możliwości
dostosowania się do aktualnego zapotrzebowania rynku na konkretne rodzaje surowców
wtórnych.
Wzrost czystości, a tym samym jakości wydzielonych frakcji surowcowych, przekłada
się także na ograniczenie ilości odpadów kierowanych np. jako paliwo alternatywne do
spalenia -
odpady wiążą się z koniecznością poniesienia wysokiego kosztu ich utylizacji w
spalarni.
Izba podzieliła pogląd Zamawiającego, że uwzględniając obecne trendy
demograficzne, gospodarcze i rynkowe,
zwiększanie poziomu automatyzacji procesu
sortowania,
poprzez zastosowanie większej ilości separatorów optycznych, ma racjonalne
uzasadnienie, przekładając się na efektywność ekonomiczną przedsięwzięcia – instalacji
sortowania odpadów.
Izba zważyła także, że Odwołujący sam przyznał na rozprawie, zgadzając się ze
stanowiskiem Zamawiającego, że aktualnie jedynym rozwiązaniem technicznym
automatyzującym proces sortowania odpadów, stosowanym na skalę przemysłową są
separatory optyczne.
Odwołujący wskazywał jedynie dodatkowo, że alternatywnym
rozwiązaniem pozwalającym na osiągniecie wyższego stopnia doczyszczania odpadów jest
zatrudnienie większej ilości pracowników przy sortowaniu odpadów. Takie rozwiązanie nie
wychodzi jednak naprzeciw aktualnym potrzebom Zamawiającego, który decydując się na
automatyzacj
ę procesu reaguje na stale rosnące wymagania tego rynku. Chociaż większa
ilość zainstalowanych separatorów optycznych może skutkować wzrostem kosztów
inwestycyjnych, to przyniesie
także wzrost jakości wysortowanego materiału i korzyści z tym
związane. Przedmiotowe kryterium umożliwia dostarczenie instalacji, która odpowiadać
będzie, w najwyższym możliwym na tym etapie stopniu, na złożoność i specyfikę przedmiotu
zamówienia oraz na potrzeby Zamawiającego.
Jednocześnie należy wskazać, że ustalone kryterium odnoszące się do liczby
separatorów optycznych w żadnym razie nie pozostawia Zamawiającemu nieograniczonej
swobody wyboru najkorzystniejszej oferty. Zastosowane kryterium ma charakter wymierny,
obiektywny, policzalny i poddaj
ę się prostej weryfikacji. Sposób oceny kryterium
odnoszącego się do dodatkowych separatorów optycznych opiera się na deklaracji
wykonawcy składanej w Formularzu cenowym, która będzie podlegała weryfikacji na etapie
projektowania, a następnie odbioru instalacji. Opis kryterium dotyczącego dodatkowych
separatorów optycznych został sformułowany w sposób czytelny, a ocena oferty w tym
zakresie jest pozbawiona ja
kichkolwiek subiektywnych elementów. Tym samym twierdzenie
Odwołującego o naruszeniu art. 240 ust. 2 Pzp, należy uznać za bezpodstawne.
Niezależnie od zastosowania powyższego kryterium, Zamawiający dokona
weryfikacji
i porównania poziomu oferowanego wykonywania przedmiotu zamówienia w
oparciu o informacje zawarte
w Formularzu cenowym, który każdy wykonawca powinien
złożyć wraz z ofertą (w tym poz. nr 10 Formularza cenowego Wykonawca ma wpisać
oferowaną liczbę separatorów optycznych, jednostkową cenę netto jednego separatora
optycznego i łączną cenę netto oferowanych separatorów optycznych, stawkę podatku VAT i
łączną cenę brutto w omawianym zakresie).
Odwołujący podnosił, że wymagana ilość separatorów optycznych powinna być
określona przez Zamawiającego w OPZ. Treść OPZ nie pozostawia jednak wątpliwości, że
Zamawiający opisał szczegółowe wymagania minimalne dotyczące przedmiotu zamówienia,
których spełnienie jest konieczne do porównania ofert w zakresie spełnienia wymagań
gwarantowanych.
Odwołujący potwierdził w odwołaniu, że do uzyskania planowanej
wydajności linii sortowania, podanej w opisie przedmiotu zamówienia, wystarczających
będzie 7 separatorów. Odwołujący nie wykazał jednocześnie, że użycie dodatkowych
separatorów optycznych w liczbie 1-3 szt. nie wpłynie na uzyskanie lepszych efektów
s
ortowania odpadów. Nie można się zgodzić z Odwołującym, że zwiększenie liczby
separatorów powinno być powiązane wyłącznie z wydajnością linii, gdyż, jak zauważył sam
Odwołujący, wymaganie co do wydajności musi być spełnione już przy minimalnej liczbie
separatorów. Jednocześnie niezasadne jest twierdzenie Odwołującego, że „W brzmieniu
określonym w SWZ kryterium to pozostaje zaś włącznie zwiększeniem zakresu dostaw […]”.
Separatory optyczne,
tak jak wszystkie urządzenia dostarczane w ramach linii
technologicznej muszą wynikać z projektu technologicznego oraz muszą spełniać
wymagania, aby s
eparator był urządzeniem kompletnym, wkomponowanym w linię
sortowania
oraz aby służył automatycznemu wydzieleniu ze strumienia odpadów, danej
frakcji, określonego rodzaju materiału. Nie można zatem twierdzić, że dodatkowy separator
optyczny jest urządzeniem zbędnym (jedynie zapasowym) z punktu widzenia wymagań
dotyczących opisu przedmiotu zamówienia.
Zastosowane kry
terium odnoszące się do dodatkowych separatorów optycznych ma
jednoznaczny
związek z przedmiotem zamówienia i prowadzi do pozyskania przez
Zamawiającego linii technologicznej charakteryzującej się możliwie najwyższą
automatyzacją i efektywnością instalacji w danych warunkach. W ocenie Izby, w świetle
zgromadzonego
materiału dowodowego w tej sprawie nie ma wątpliwości, że decyzja
Zamawiającego o zastosowaniu kryterium jakościowego, wynika z obiektywnie
uzasadnionych potrzeb Z
amawiającego, rachunku ekonomicznego oraz przeznaczenia i
funkcji jakie ma pełnić linia technologiczna będąca przedmiotem zamówienia.
Zarzut naruszenia art. 240 ust. 2 i art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1
Pzp oraz zarzut naruszenia art. 246 ust. 1 Pzp, poprzez zastosowanie kryterium ceny o
wadze przekraczającej 60% albowiem zastosowanie kryterium „liczby separatorów
optycznych” o wadze 30% oznacza „wyłączenie” z całego przedmiotu zamówienie jednego
elementu, którego liczbę ma określić wykonawca, a wraz ze wzrostem liczby zastosowanych
separ
atorów w sposób naturalny rośnie też cena całego zamówienia, co czyni łatwiejszym
uzyskania zamówienia dla tych wykonawców, którzy mają dostęp do pozyskania w niższej
cenie wyłącznie jednego elementu zamówienia, jakim są separatory.
Z
arzut Odwołującego jest bezpodstawny.
Zamawiający jest podmiotem prawa publicznego w rozumieniu art. 4 pkt 3 Pzp.
Zgodnie z art. 246 ust. 1 Pzp, z
amawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, oraz
ich związki nie stosują kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert albo jako
kryterium o wadze przekraczającej 60%. Nakaz wynikający z art. 246 ust. 1 Pzp nie dotyczy
zatem
zamawiających posiadających status podmiotów prawa publicznego. Odwołujący sam
przyznał na rozprawie, że stawiając ten zarzut popełnił błąd, odnosząc przepis art. 246 ust. 1
Pzp do Zamawiającego.
Niezależnie od powyższego, podkreślenia wymaga fakt, że w ramach jakościowego
kryterium oceny ofert
Zamawiający premiuje rozwiązanie techniczne, którego efektem
będzie m.in. uzyskanie większego stopnia doczyszczenia odpadów niż przy zastosowaniu
minimalnej liczby separatorów. Zaoferowanie takiego rozwiązania może wymagać od
wykonawcy
zwiększenia kosztów realizacji zamówienia, co jest jednak rekompensowane
możliwością uzyskania punktów w ramach jakościowego kryterium oceny ofert. Jak wynika z
OPZ, oferowana linia technologiczna
ma składać się z wielu specjalistycznych urządzeń. O
ich układzie i ilości zdecyduje wykonawca, zgodnie z pkt 4.3.2.1. OPZ. W świetle
postanowień OPZ, Zamawiający nie „wyłączył z przedmiotu zamówienia” separatorów
optycznych jako wymaganego elementu przedmiotu zamówienia. Bezpodstawne i
nieuz
asadnione jest twierdzenie, że kryterium to jest faktycznie „odwróconym” kryterium
ceny separatorów Możliwe do zaoferowania przez wykonawcę dodatkowe 1- 3 sztuki
separatorów optycznych, jako czynnik wpływający na jakość przedmiotu zamówienia,
umożliwia uzyskanie dodatkowych punktów w przypadku zaoferowania przez wykonawcę
linii pozwalającej na osiągniecie celów zamówienia (wysokiej jakości sortowania odpadów) w
możliwie najwyższym stopniu.
Za gołosłowne należało uznać twierdzenia Odwołującego, że „decydującym o wyniku
całego postępowania może stać się różnica na cenie poszczególnych separatorów”.
Odwołujący nie wykazał bowiem w toku postępowania okoliczności, że cena separatorów
optycznych jest decydującym i najbardziej istotnym kosztowo elementem ceny oferty.
Zarzut naruszenia art. 247 ust. 1 i 2 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp, poprzez przyznanie kryterium
„liczba separatorów optycznych” wagi 30%, a nadto określenie wzrostu punktacji za każdy
dodatkowy separator w postępie geometrycznym.
W ocenie Izby,
zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 247 ust. 1 i 2 Pzp, w
ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach
zamówienia zamawiający określa wagę, jaką przypisuje każdemu z kryteriów wybranych do
celów ustalenia oferty najkorzystniejszej, z wyjątkiem sytuacji, gdy najkorzystniejszą ofertę
określa się wyłącznie na podstawie ceny. Wagi przypisane każdemu z kryteriów mogą być
wyrażone za pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością maksymalną.
Zamawiający opisał sposób oceny ofert w kryterium „liczba separatorów optycznych”
w sposób, który pozwala na przyznanie większej ilości punktów ofercie odpowiednio do
stopnia wzrostu ocenianego parametru. S
posób oceny w ramach tego kryterium jest
dostosowany
do okoliczności, które mają istotne znaczenie dla Zamawiającego z punktu
widzenia jakości przedmiotu zamówienia - miarą jakości jest czystość uzyskiwanego
materiału w wyniku tzw. doczyszczania. Waga przypisana kryterium została wyrażona za
pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością maksymalną. Jak słusznie wskazał
Zamawiający, ustawa Pzp nie zakazuje przyznawania punktów w ramach kryterium w
postępie geometrycznym. Zauważyć jednak należy, że w tym przypadku punkty nie są
przypisane w
postępie geometrycznym z uwagi na fakt, że punktacja odpowiednio – 5, 15 i
30 pkt nie stanowi ciągu (postępu) geometrycznego, ze względu na brak zastosowania
stałego ilorazu ciągu liczb (określających liczbę punktów).
Za
mawiający w przedmiotowym postępowaniu w sposób jednoznaczny i precyzyjny
określił w ogłoszeniu o zamówieniu i SWZ wagę, jaką przypisał każdemu z przyjętych w
p
ostępowaniu kryteriów oceny ofert. Zastosowane przez Zamawiającego kryteria mają
charakter jedno
znaczny, jasny, w pełni mierzalny i obiektywny. Określone w ten sposób
kryteria pozwalają, aby na ich postawie dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej. Nie doszło
zatem do naruszenia art. 247 ust. 1 i 2 Pzp.
Zarzut naruszenia art. 92 ust. 1 i 2 Pzp, po
przez wyłączenie możliwości składania ofert
wariantowych, podczas gdy w rzeczywistości oferty z różną liczbą separatorów optycznych
stanowią oferty wariantowe.
Zarzut niniejszy jest niezasadny.
Zgodnie z art. 92 ust. 1 Pzp, Zamawiający może dopuścić albo wymagać w
ogłoszeniu o zamówieniu, a jeżeli ogłoszenie o zamówieniu nie było wymagane, w
dokumentach zamówienia, złożenia oferty wariantowej. Oferta wariantowa musi być
związana z przedmiotem zamówienia. Zgodnie z ust. 2, jeżeli zamawiający wymaga lub
do
puszcza możliwość złożenia oferty wariantowej, określa w dokumentach zamówienia:
1) minimalne wymagania dla oferty wariantowej, oraz wymagania dotyczące ich składania, w
szczególności informację o możliwości złożenia oferty wariantowej wraz z ofertą podstawową
albo zamiast oferty podstawowej;
2) kryteria oceny ofert, w sposób zapewniający możliwość ich zastosowania zarówno w
odniesieniu do oferty podstawowej, jak i oferty wariantowej.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający nie dopuścił ani nie wymagał w
ogłoszeniu o zamówieniu złożenia oferty wariantowej. Zamawiający nie skorzystał zatem z
uprawnienia, które mu przysługuje. Brak sformułowania stosownych postanowień w
ogłoszeniu o zamówieniu oznacza, że wymaganie odnośnie możliwości lub obowiązku
złożenia oferty wariantowej w danym postępowaniu nie występuje, gdyż wymaga ono
jednoznacznego zak
omunikowania wykonawcom w dokumentach zamówienia. Nie można
wywodzić możliwości złożenia oferty wariantowej w sposób dorozumiany z jakichkolwiek
innych postanowień SWZ, w szczególności wówczas gdy odpowiednie jednoznaczne
postanowienia w tym zakresie nie zostały przez Zamawiającego zawarte w ogłoszeniu o
zamówieniu.
Dodatkowo wskazać należy, że jak wynika z Opisu przedmiotu zamówienia,
Zamawiający nie określił jednego wiążącego wszystkich wykonawców schematu realizacji
instalacji technologicznej, dla którego alternatywę miałaby stanowić oferta wariantowa.
Przedmiot zamówienia musi być zrealizowany przez wykonawcę z uwzględnieniem
wymagań, określonych przez Zamawiającego w SWZ. Każdy wykonawca może
samodzielnie dobrać sprzęt i jego ilości, które pozwolą na wykonanie linii technologicznej
spełniającej wszystkie funkcjonalności określone w SWZ, z uwzględnieniem zastrzeżenia
odnoszącego się do minimalnej liczby koniecznych do zastosowania separatorów
optycznych. Nawet jednak w tym przypadku wykonawca ma
możliwość rozszerzenia
minimalnej wymaganej obligatoryjnie ilości separatorów o dodatkowe maksymalnie 3 –
sztuki.
Z
a ilość i dobór urządzeń/sprzętu do budowy linii technologicznej sortowni odpadów,
które pozwolą na spełnienie co najmniej parametrów gwarantowanych odpowiada
wykonawca
, co nie oznacza że oferty będą nieporównywalne czy wariantowe, gdyż
Zamawiający jednoznacznie opisał w SWZ rozwiązania, za pomocą których wykonawca ma
zaproponować wykonanie przedmiotu zamówienia. Brak spełnienia tych wymagań będzie
skutkował, zgodnie z SWZ, odrzuceniem oferty, co Zamawiający wprost zastrzegł w OPZ (w
opisie zawartym w Formularzu cenowym).
Biorąc pod uwagę powyższe, zarzut naruszenia art. 91 ust. 1 i 2 Pzp Izba uznała za
bezzasadny.
Zarzut naruszenia art. 16 pkt I Pzp, poprzez wprowadzenie kryterium „liczba separatorów
optycznych” w taki sposób, że narusza ono uczciwą konkurencję i wprowadza nierówne
traktowanie wykonawców.
Zarz
ut powyższy nie potwierdził się.
W świetle wyjaśnień Zamawiającego oraz wobec braku przedłożenia jakichkolwiek
dowodów przez Odwołującego nie można zgodzić się z twierdzeniem, że Zamawiający
sztucznie
zawyżył liczbę separatorów optycznych (w ramach kryterium) „tylko dla
umożliwienia uzyskania przewagi jednego wykonawcy względem innych”. Odwołujący nie
uprawdopodobnił nawet okoliczności, że sposób ustalenia omawianego kryterium i
przyznawania punktów wprowadzony przez Zamawiającego promuje wykonawców, którzy
zdecydują się na większy wydatek w postaci dodatkowych separatorów optycznych tylko po
to, aby finalnie uzyskać przewagę nad konkurencją pomimo wyższej ceny. Zamawiający
jasno bowiem
przedstawił uzasadnienie dla oczekiwań odnośnie zaoferowania technologii,
która będzie wychodziła naprzeciw racjonalnym, obiektywnym i ekonomicznym potrzebom
Zamawiającego. Odwołujący jednocześnie w żaden sposób nie wykazał, że różnica w cenie
3 szt.
dodatkowych separatorów optycznych, będzie czynnikiem przesądzającym o
zwyci
ęstwie danego wykonawcy nad innymi. Odwołujący nie przedstawił także dowodów
potwierdzających prawdziwość tezy, że mniejsze podmioty uzyskują wyższe ceny zakupu
sprzętu specjalistycznego objętego przedmiotem zamówienia niż podmioty większe.
W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Zamawiający ma obowiązek
w taki
sposób sformułować warunki zamówienia, aby dotyczyły one w sposób równy
wszystkich wykonawców. W świetle warunków zamówienia wszyscy potencjalni wykonawcy
muszą mieć równe szanse ubiegania się o zamówienie. Argumentacja Odwołującego w
powyższym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.
Uwzględniając stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak w
sentencji, na podstawie art. 553 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i art. 575 ustawy
Pzp oraz § 5 pkt 1 oraz § 8 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
(Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:
…………………………
1.
oddala
odwołanie;
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę: SIGMA S.A., ul. Barak 6, 21-002
Jastków, i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę:
SIGMA S.A., ul. Barak 6, 21-
002 Jastków tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust.1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący
………………………………
Sygn. akt: KIO 30/22
Uzasadnienie
Zamawiający: Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m.st. Warszawie sp. z o.o.
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest
„Dostawa i montaż wraz z projektowaniem wykonawczym urządzeń wchodzących w skład
linii
technologicznej do segregacji odpadów surowcowych zbieranych selektywnie wraz z
infrastrukturą towarzyszącą”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 24 grudnia 2021 r. pod nr 2021/S 250-660135.
Wykonawca SIGMA S.A.
z siedzibą w Jastkowie wniósł odwołanie wobec czynności
Zamawiającego polegającej na określeniu w treści ogłoszenia oraz Specyfikacji Warunków
Zamówienia kryterium oceny ofert „liczba separatorów optycznych” z wagą 30% (pkt 11.2.5
ogłoszenia o zamówieniu, pkt 20 SWZ), czym naruszył przepisy ustawy z dnia 11 września
2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwanej dalej
„Pzp”.
Odwołujący wyjaśnił, że jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą
m.in. w zakresie dostawy linii technologicznych do sortowania odpadów. W związku z tym,
że Odwołujący jest zainteresowany złożeniem oferty w przedmiotowym postępowaniu
posiada interes we wniesieniu odwołania na postanowienia ogłoszenia i SWZ, które w ocenie
O
dwołującego naruszają uczciwą konkurencję i przepisy ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił naruszenie przez Zamawiającego:
1) art. 240 ust. 2 Pzp, poprzez un
iemożliwienie weryfikacji i porównania poziomu
oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na podstawie informacji przedstawianych w
ofertach, z uwagi na fakt, że wprowadzone kryterium „liczba separatorów optycznych”
prowadzić może do złożenia ofert o zupełnie innym zakresie dostaw, co znajdzie
odwzorowanie także w kryterium ceny;
2) art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp,
poprzez przyjęcie, że kryterium
„liczba separatorów optycznych” jest związane z przedmiotem zamówienia, a nadto stanowi
kryterium jakościowe, podczas gdy w rzeczywistości kryterium to dotyczy przedmiotu
za
mówienia, nie w aspekcie badania uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, ale w aspekcie
opis
u przedmiotu zamówienia, ponieważ to m.in. separatory optyczne są przedmiotem
dostaw;
3) art. 246 ust. 1 Pzp,
poprzez zastosowanie kryterium ceny o wadze przekraczającej 60%
albowiem zastosowanie kryterium „liczba separatorów optycznych” o wadze 30% oznacza
„wyłączenie” z całego przedmiotu zamówienie jednego elementu, którego liczbę ma określić
wykonawca, a wraz ze wzrostem liczby zastosowanych separatorów w sposób naturalny
rośnie też cena całego zamówienia, co czyni łatwiejszym uzyskanie zamówienia dla tych
wykonawców, którzy mają dostęp do pozyskania w niższej cenie wyłącznie jednego
elementu zamówienia, jakim są separatory;
4) art. 247 ust. 1 i 2 Pzp, poprzez przyz
nanie kryterium „liczba separatorów optycznych” wagi
30%,
a nadto określenie wzrostu punktacji za każdy dodatkowy separator w postępie
geometrycznym;
5) art. 16 pkt 1 Pzp,
poprzez wprowadzenie kryterium „liczba separatorów optycznych” w taki
sposób, że narusza ono uczciwą konkurencję i wprowadza nierówne traktowanie
wykonawców;
6) art. 92 ust. 1 i 2 Pzp,
poprzez wyłączenie możliwości składania ofert wariantowych,
podc
zas gdy w rzeczywistości oferty z różną liczbą separatorów optycznych stanowią oferty
wariantowe.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu usunięcia
kryterium „liczba separatorów optycznych” z kryteriów oceny ofert w postępowaniu.
Odwołujący wyjaśnił, że w opisie przedmiotu zamówienia (pkt 28 SWZ) Zamawiający
wskaz
ał, że wydajność linii zapewni przetwarzanie 10 000 Mg/rok odpadów przy pracy
jednozmianowej i odpowiednio 20 000 Mg/rok przy pracy dwuzmianowej oraz 30 000 Mg/rok
prz
y pracy trzyzmianowej, z możliwością docelowego zwiększenia wydajności do 60 000
Mg/rok w
wyniku doposażenia instalacji o kolejne przewidziane urządzenia sortujące.
W pkt 20 SWZ Zamawiający określił następujące kryteria oceny ofert: Cena oferty
Waga
— 60 %, Liczba separatorów optycznych Waga — 30 %, Okres gwarancji Waga - 10
%.
W ocenie Odwołującego, o ile kryterium ceny oraz okresu gwarancji nie budzą
wątpliwości, to kryterium „liczba separatorów optycznych” zdaje się wzbudzać wątpliwości co
do jego zgodn
ości z przepisami ustawy Pzp.
Sposób punktacji w tym kryterium Zamawiający przedstawił w pkt 20.1.3 SWZ.
Zamawiający przyjął słuszne założenie, że do uzyskania planowanej wydajności linii
sortowania, podanej w opisie przedmiotu zamówienia, wystarczających będzie 7
separatorów. Potwierdza to dodatkowo stwierdzenie zawarte w opisie kryterium, że oferta
zawierająca mniejszą liczbę separatorów optycznych niż 7 zostanie odrzucona (co czyni z
tego kryterium oceny element opisu przedmiotu zamówienia).
Zważywszy, że postępowanie dotyczy dostawy urządzeń wchodzących w skład linii
do segregacji odpadów surowcowych, to ilość dostarczanych urządzeń powinna stanowić
element opisu przedm
iotu zamówienia. Jeżeli zaś Zamawiający zdecydował się opisać
przedmi
ot zamówienia za pomocą elementu funkcjonalnego (określona wydajność na
zmianę) i dodatkowo postawił warunek minimalnej ilości separatorów optycznych (7), to
wprowadzenie dodatkowego kryterium „liczba separatorów optycznych” w sposób, w jaki
uczynił to Zamawiający, narusza przepisy Pzp.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający w żaden sposób nie powiązał zwiększenia
ilości separatorów optycznych z wydajnością, co eliminuje pierwiastek kryterium
jakościowego z tego kryterium. Gdyby np. wymagał osiągnięcia wydajności 11 000 Mg/rok
odpadów przy pracy jednozmianowej przy 8 separatorach, to można by uznać, że kryterium
to pozostawałoby w związku z przedmiotem zamówienia.
W brzmieniu określonym w SWZ kryterium to pozostaje wyłącznie zwiększeniem
zakresu dostaw, co
właściwie powinno odbyć się w ramach prawa opcji, po cenie ustalonej w
postępowaniu. W istocie wprowadzone kryterium „liczba separatorów optycznych” służy
kupowaniu dodatkowych punktów w postępowaniu przez wykonawców, którzy są w stanie
zaoferować w niższej cenie jeden z elementów linii (chociaż ważny) jakim jest separator.
Przy tak ustalonych kryteriach o
ceny ofert każdy dodany separator, którego koszt
pozyskania może różnić się dla poszczególnych wykonawców o ok. 200 tys. zł, będzie
przekładał się na możliwość zwiększenia ceny nawet o ok. 5 milionów złotych — w
przypadku porównania ofert z 7-ma i 10-ma separatorami.
Ponieważ Zamawiający oczekuje wydajności linii na poziomie 10 000 Mg/rok
odpadów przy pracy jednozmianowej, co możliwe jest do osiągnięcia przy zastosowaniu 7
separatorów, nie ma potrzeby sztucznego zawyżania liczby tych separatorów tylko dla
umożliwienia uzyskania przewagi przez jednego wykonawcę względem innych. Dodatkowo
wątpliwości wzbudza sposób przyznawania punktów za dodatkowe separatory. Nie jest jasne
z jakich powodów każdy kolejny separator pomiędzy 7 a 10 jest punktowany w przyroście
geometrycznym a powyżej 10 - dodatkowych punktów nie ma. Uznając, że liczba 10
separatorów stanowi optimum Zamawiający mógł wskazać, że wykonawca powinien
zastosować w linii 10 separatorów. Sposób ustalenia kryterium i przyznawania punktów
wprowadzony prz
ez Zamawiającego promuje jednak wykonawców, którzy zdecydują się na
większy wydatek w postaci dodatkowych separatorów optycznych tylko po to, aby finalnie
uzyskać przewagę nad konkurencją pomimo wyższej ceny. Ponieważ zaś separatory
optyczne z pewnością nie są dostępne dla wszystkich wykonawców w jednakowej cenie, to
decydującym o wyniku całego postępowania może stać się różnica na cenie poszczególnych
sep
aratorów. Chociaż nie interesuje ona Zamawiającego to zdaniem Odwołującego prowadzi
do obejścia przepisów Pzp o maksymalnej wadze kryterium ceny 60%. W istocie będą to
bowiem dwa kryteria ceny przedmiotu zamówienia: jedno ogólne — cena całości o wadze
60%, a drugie szczególne — cena części przedmiotu zamówienia, tj. separatorów
optycznych o wadze 30% stanow
iąca niejako odwróconą cenę. I nie stanowi tu
kontrargumentu, że przecież wszystkie poza cenowe kryteria oceny ofert wiążą się z
kosztami dla wykonawcy, jako chociażby dłuższy okres gwarancji to także większy koszt,
który znajduje odzwierciedlenie w ogólnej cenie. Należy jednak zauważyć, że w przypadku
kryterium „liczba separatorów optycznych” odnosi się ono wprost do określenia zakresu
zamówienia (jego przedmiotu), pozwalając wykonawcy określić samodzielnie wariant, w
którym wykona zamówienie. Co więcej, wariant ten pozbawiony jest znaczenia dla spełnienia
głównego elementu opisu przedmiotu zamówienia, tj. wydajności całej linii sortowania
odpadów.
Pismem z dnia 20 stycznia 2022 r.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie.
Wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od Odwołującego na rzecz
Zamawiającego kosztów postępowania odwoławczego.
Zamawiający wyjaśniał, że przedmiotem zamówienia jest wykonanie Kontraktu nr 6
pn.: „Dostawa i montaż wraz z projektowaniem wykonawczym urządzeń wchodzących w
skład linii technologicznej do segregacji odpadów surowcowych suchych na terenie Zakładu
Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych (ZUSOK) w Warszawie”, spełniającej
wymagania Najlepszej Dostępnej Techniki (BAT) oraz przepisów prawa w tym zakresie.
Przedmiot zamówienia obejmuje w szczególności zaprojektowanie, dostawę i montaż
kompletnej linii technologicznej do odzysku odpadów w procesie segregacji odpadów
selektywnie zebranych z wykorzystaniem separatorów oraz prasowaniem i belowaniem
odzyskiwan
ych surowców wtórnych. Wydajność linii zrealizowanej w Etapie 1 inwestycji
zapewni przetwarzanie 30 000 Mg/rok odpadów zbieranych selektywnie przy pracy
trzyzmianowej
z możliwością docelowego zwiększenia wydajności do 60 000 Mg/rok w
wyniku dopo
sażenia instalacji o kolejne przewidziane urządzenia sortujące w przyszłości –
będzie to przedmiotem Etapu 2 inwestycji.
Zamawiający przytoczył treść postanowień OPZ, w tym pkt 3.1., pkt 4.3.2., pkt
4.3.2.1., pkt 4.4.1.5., pkt 4.4.1.1.2
i wskazał, że zadaniem wykonawcy, który pozyska
z
amówienie, będzie przygotowanie oryginalnego projektu technologicznego, w którym to
wykonawca ten zaplanuje szczegółową budowę linii technologicznej, decydując o
umiejscowieniu i ilości poszczególnych wskazanych w OPZ urządzeń, z tym zastrzeżeniem,
że w odniesieniu do separatorów optycznych, ich planowana w projekcie technologicznym
liczba nie może być mniejsza niż 7. Co istotne, Zamawiający przeprowadził przed
wszczęciem Postępowania wstępne konsultacje rynkowe, w czasie których okazało się, że
biorące w nich udział podmioty, przedstawiały odmienne wstępne rozwiązania projektowe w
zakresie linii technologicznej, zakładając różne umiejscowienie i ilość poszczególnych
urządzeń wchodzących w jej skład. Powyższe utwierdziło Zamawiającego w decyzji o
pozostawieniu w zakresie projektowania, rozplanowania położenia i ilości sprzętu i urządzeń
dużej dozy swobody wykonawcom, przy uwzględnieniu jednak zakładanej i określonej
decyzją środowiskową wydajności instalacji na poziomie 30.000 Mg/rok przy pracy
trzyzmianowej, oczekiwanych poziomów odzysku surowców i jakości uzyskanego materiału
wyjściowego.
Wymagania wobec separatorów optycznych Zamawiający sformułował w pkt 4.3.2.1.
ppkt 5, doszczegóławiając je w opisowy sposób w pkt 4.5.6. OPZ, w którym wskazano m.in.,
że: „- Separator musi być urządzeniem kompletnym, wkomponowanym w linię sortowania. -
Cel: Zadaniem separatora jest automatyczne wydzielenie ze strumienia odpadów, danej
frakcji, określonego rodzaju materiału”.
W celu wyjaśnienia tego, jak planowana do zaprojektowania instalacja ma działać,
należy odnieść się do pkt 4.3.3. OPZ, w którym została opisana: „Charakterystyka pracy
poszczególnych
segmentów
technologicznych
instalacji
sortowania
dla
trybu
podstawowego
”.
Bardzo istotny jest
również fakt, że w OPZ Zamawiający określił tzw. parametry
gwarantowane, których spełnienie zobowiązany jest wykazać wykonawca w toku procedury
odbiorowej. Parametry Gwarantowane dla realizacji Etapu 1 inwes
tycji Zamawiający
ukształtował następująco:
„5.10.2.1 Parametry Gwarantowane dla realizacji Etapu 1 inwestycji
Przepustowość całkowita roczna: nie mniejsza niż 30 000 Mg/rok selektywnie zebranych
odpadów zbieranych w systemie „żółty pojemnik/worek” i zbieranych w systemie „niebieski
pojemnik/worek”, przy pracy trzyzmianowej (liczona proporcjonalnie do okresu prowadzenia
prób i ciężaru nasypowego).
1. Dla sortowania odpadów zbieranych w systemie „żółty pojemnik/worek” dla wariantu
podstawowego instalacji (…)
d) Odzysk frakcji materiałowych na poziomie:
-
≥80% metali żelaznych z frakcji 0-50/60 i 50/60-340 mm,
-
≥80% metali nieżelaznych z frakcji 0-50/60 i 50/60-340 mm,
-
≥80% frakcji tworzyw sztucznych (m.in. PE, PET, PP, PS), kartoników po
produktach płynnych np. Tetra Pak przeznaczonych do produkcji paliwa
alternatywnego z frakcji 50/60- 340 mm,
-
≥80% papieru z frakcji 50/60-340 mm, - ≥80% PET z frakcji 50/60-340 mm, przy
przepustowości instalacji ≥6,2 Mg/h oraz udziale poszczególnych frakcji i składzie
podanym w niniejszym OPZ,
(…)
f) Zapewnienie wydzielenia w procesie automatycznej segregacji:
-
min. 9 jednorodnych frakcji materiałowych tworzyw sztucznych,
-
min. 2 jednorodnych frakcji materiałowych metali, to jest metali żelaznych i
nieżelaznych, - min. 2 jednorodnych frakcji papieru, tj. karton, papier mix, -
kartoników wielomateriałowych.
2. Dla sortowania odpadów papieru zbieranych w systemie „niebieski pojemnik/worek” dla
wariantu podstawowego instalacji
e) Odzysk frakcji materiałowych na poziomie: - ≥85% papieru z frakcji 50/60-340 mm, przy
przepustowości instalacji ≥8,5 Mg/h oraz udziale poszczególnych frakcji i składzie podanym
w niniejszym OPZ, (…)
g) Zapewnienie wydzielenia w procesie automatycznej segregacji:
-
min. 2 jednorodnych frakcji papieru, tj. karton i papier mix.
-
odpadów balastowych o stopniu czystości zależnym od charakterystyki
strumienia wejściowego, z możliwością wydzielenia frakcji surowcowych.
Zamawiający wskazał w SWZ, że: „20.1.3. Punkty w kryterium „Liczba separatorów
optycznych” będą przyznawane wg następujących zasad określonych w poniższej tabeli (1
pkt = 1%):
Uwaga: wykazane wartości powinny być podane w sztukach separatorów optycznych, które
zostaną zainstalowane na linii technologicznej zaprojektowanej dla instalacji o wydajności
wynoszącej 30 000 Mg/rok. Zamawiający nie dopuszcza zakwalifikowania separatorów
optycznych pracujących w trybie dwutorowym lub trzytorowym, jako oddzielnych urządzeń
funkcjonujących niezależnie i liczonych jako 2 lub 3 separatory.
Opis:
Wykonawca wskazuje
deklarowaną liczbę sztuk separatorów optycznych w Formularzu
Cenowym.
Minimalna, dopuszczalna liczba separatorów optycznych wynosi 7 sztuk, jeżeli
Wykonawca zaoferuje taką liczbę (minimalną dopuszczalną liczbę separatorów optycznych),
to otrzyma 0 pkt. Jeżeli Wykonawca zaoferuje 8 sztuk separatorów optycznych, to otrzyma 5
pkt, a za 9 sztuk separatorów optycznych otrzyma 15 pkt. W przypadku, gdy Wykonawca
wskaże do zainstalowania 10 sztuk lub więcej separatorów optycznych, to otrzyma 30 pkt.
Separator optyczny dwu lub trzytorowy k
walifikuje się jako jedna sztuka separatora
optycznego.
Oferta zawierająca liczbę sztuk separatorów optycznych mniejszą niż 7 zostanie odrzucona.
W przypadku braku wskazania przez Wykonawcę w ofercie liczby sztuk separatorów
optycznych, Zamawiający przyjmie, że Wykonawca oferuje minimalną liczbę, tj. 7.”
Zamawiający wyjaśnił, że za realizację zamówienia przewidział wynagrodzenie
ryczałtowe, jednak składać się na nie będą wyceny poszczególnych elementów linii
technologicznej, które podlegać będą szczegółowej wycenie w ramach Formularza
cenowego.
Zam
awiający przedstawił charakterystykę separatorów optycznych jako urządzeń
zapewniających automatyzację procesu sortowania odpadów zbieranych selektywnie.
Wyjaśnił, że sortowanie odpadów zbieranych selektywnie może odbywać się na
zróżnicowanym poziomie automatyzacji procesu. W miejsce stosowanej dawniej techniki
sortowania ręcznego opartego na manualnej segregacji w nowoczesnych, nowo
budowanych sortowaniach poziom automatyzacji sukcesywnie wzrasta. Dotyczy to każdego
rodzaju odpadów komunalnych zbieranych selektywnie. Przyczyny tego trendu są
następujące:
-
wzrastające wymagane poziomy recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia
wymagane od gmin, przenoszone przez nie na instalacje sortowania odpadów;
- ro
snące wymagania jakościowe stawiane przez odbiorców wysegregowanych surowców
wtórnych przekładające się na wysokość przychodów z ich sprzedaży, a w wielu wypadkach
na możliwość uzyskania jakichkolwiek przychodów w miejsce ponoszenia kosztów
zagospodarowania niehandlowych frakcji;
-
rosnąca ilość rodzajów materiałów wprowadzanych na rynek oraz ich zmienność
niemożliwa do rozpoznania i wysortowania ręcznego bez analizy składu materiałowego przy
wykorzystaniu rozwiązań opartych o specjalistyczne oprogramowanie i sztuczną inteligencję;
-
rosnące koszty pracy związane z rosnącymi obciążeniami oraz rosnącymi wymaganiami
pracowników. Jest to trend utrzymujący się w ostatnich latach na rynku pracy zwłaszcza w
dużych ośrodkach miejskich oraz ich okolicach;
- trudn
ości z pozyskaniem pracowników o określonych, wymaganych kwalifikacjach
zwłaszcza w dużych ośrodkach miejskich oraz ich okolicach.
Automatyzacja procesu sortowania poza wzrostem efektywności w zakresie czystości
i ilości wydzielanych surowców wtórnych, zapewnia także większe możliwości regulacji
p
rzebiegu procesu sortowania i dostosowania się do aktualnego zapotrzebowania rynku na
konkretne rodzaje surowców wtórnych.
Obecnie jedynym rozwiązaniem technicznym automatyzującym proces sortowania
stosowanym
na skalę przemysłową są separatory optyczne.
Separatory optyczne są istotnymi urządzeniami w procesie sortowania odpadów, w
szczególności tworzyw sztucznych. Zajmują się one bowiem oddzielaniem odpadów
wykonanych z konkretnego materiału, koloru lub należących do konkretnej frakcji od
pozostałych. Dzięki temu można wydzielić ze strumienia odpadów tylko te elementy, które są
wykonane z surowców wtórnych pożądanych w procesie sortowania i przekazać je do
dalszego przetwarzania w procesach recyklingu.
Stworzenie wydajnej linii sortowniczej wymaga zastosowania kilku lub nawet
kilkunastu separatorów optycznych. Pracują one w pełni automatycznie, jednak każdy może
wykonywać nieco inne działania. Urządzenia te pozwalają oddzielać odpady/surowce na
podstawie:
-
rodz
aju materiału, z którego są wykonane,
-
cech materiałowych,
-
koloru,
-
kształtu,
-
rozmiaru,
-
właściwości (także np. metalu lub szkła).
Najważniejszą częścią separatorów optycznych są specjalne czujniki - detektory,
które skanują odpady wędrujące przenośnikiem taśmowym. Rejestrują ich kształt, kolor,
strukturę, gęstość i kilka innych parametrów pozwalających rozpoznać, z jakim materiałem
mamy do czynienia. Rozpoznane automat
ycznie elementy są oddzielane od pozostałych za
pomocą pneumatycznych dysz. Cały proces odbywa się automatycznie. Co istotne,
separatory ustawione w systemie kaskadowym (postawione jeden za drugim) zapewniają
wydzielanie wielu jednorodnych strumieni kierow
anych następnie do segregacji i/lub
doczyszczania manualnego.
Ponieważ praca separatorów optycznych cechuje się określoną skutecznością
(określaną poziomem odzysku frakcji materiałowej), w celu uzyskania wyższej czystości
produktu wejściowego (względnie większej ilości frakcji) i ograniczenia lub wręcz rezygnacji z
pracy
ludzkiej,
w
prakt
yce często stosowane są rozwiązania z separacją
dwustopniową/sortowaniem dwustopniowym. W takiej konfiguracji drugi/każdy kolejny
separator pełni funkcję inspekcyjno – doczyszczającą, zapewniając wyższą jakość produktu
bez spadku wydajności (separatory optyczne pełniące w całym układzie linii technologicznej
funkcję doczyszczającą z reguły zaprogramowane są na separację/doczyszczanie jednej
frakcji materiałowej np. folii LDPE, PE, PET danego koloru).
Zastosowanie minimalnej wskazanej w OPZ liczby 7-iu sep
aratorów optycznych
spowoduje osiągnięcie wymaganego minimalnego poziomu odzysku pożądanych do
uzyskania frakcji materiałowych (tj. m. in. ≥80% frakcji tworzyw sztucznych (m.in. PE, PET,
PP, PS), kartoników po produktach płynnych np. Tetra Pak oraz minimalizacji frakcji
przeznaczonych do produkcji paliwa alternatywnego z frakcji 50/60- 340 mm). Zamontowanie
w ciągu technologicznym instalacji do sortowania dodatkowych separatorów optycznych
szeregowo pozwala z kolei osiągnąć wyższą jakość produktu wyjściowego (względnie
pozwala na wydzielenie większej ilości frakcji) przy jednoczesnym zmniejszeniu konieczności
doczyszczania wyrobu przez czynnik ludzki ze względu na automatyzację procesu.
Tym samym, jakkolwiek większa ilość zainstalowanych separatorów optycznych
pomimo, że skutkuje wzrostem kosztów inwestycyjnych, przynosi wzrost jakości
wysortowanego materiału i korzyści w postaci:
-
zwiększenia czystości, a co za tym idzie jakości uzyskiwanych surowców wtórnych,
które Zamawiający może sprzedać osiągając zysk, co może przekładać się na brak
konieczności podnoszenia opłat dla mieszkańców,
-
możliwości zwiększenia ilości wyseparowanych frakcji materiałowych,
-
zwiększenia elastyczności instalacji,
-
umożliwienia dopasowania instalacji do zmieniającego się strumienia
przetwarzanego odpadu, -
większego zautomatyzowania procesu sortowania i
zmniejszenia
zaangażowania lub nawet eliminację czynnika ludzkiego,
-
ograniczenia
ciągle rosnących kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników.
Uwzględniając obecne trendy demograficzne, gospodarcze i rynkowe zwiększanie
poziomu automatyzacji procesu sortowania poprzez zastosowanie większej ilości
separatorów optycznych ma racjonalne uzasadnienie, przekładając się na efektywność
ekonomiczną przedsięwzięcia, jakim jest instalacja sortowania odpadów. Wysoka
automatyzacja procesu sortowania zwiększa znacznie elastyczność pracy sortowni,
zapewniając wyższą efektywność przy optymalizacji kosztów eksploatacyjnych.
Zarzut naruszenia art. 240 ust. 2 i art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp.
Zarzut naruszenia art. 246 ust. 1 Pzp.
Zamawiający wskazał, że jest jednoosobową spółką prawa handlowego należącą do
Miasta St
ołecznego Warszawy, której głównym przedmiotem działalności jest odbiór
odpadów komunalnych od mieszkańców stolicy oraz zagospodarowanie ich w ramach
realizacji powierzonego zadania własnego gminy. Tym samym Zamawiający podlega
kwalifikacji jako podmiot prawa publicznego na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy Pzp. Zgodnie
zaś z art. 246 ust. 1 ustawy Pzp: „Zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2,
oraz ich związki nie stosują kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert albo jako
kryterium
o wadze przekraczającej 60%”. Stosowanie kryterium ceny lub kosztu ze
znaczeniem przekraczającym 60% (w tym ze znaczeniem 100%) jest dozwolone bez
żadnych ograniczeń dla zamawiających spoza sektora finansów publicznych oraz
nieobjętych art. 4 pkt 2 ustawy Pzp.
Z powyższych względów postawiony zarzut powinien podlegać oddaleniu, ponieważ
nakaz wynikający z art. 246 ust. 1 Pzp nie jest skierowany do zamawiających posiadających
status podmiotów prawa publicznego. Skoro więc Zamawiający ma swobodę w określeniu
znaczenia kryterium cenowego, a przepis art. 246 ust. 1 Pzp w ogóle nie znajduje
zastosowania do Zam
awiającego, stawianie zarzutu Zamawiającemu naruszenia tego
przepisu jest bezprzedmiotowe.
Niezależenie od przedstawionej wyżej argumentacji, postawiony zarzut jest również
nieuzasadniony merytorycznie, bowiem w ramach jakościowego kryterium oceny ofert
premiowane jest rozwiązanie techniczne, którego efektem będzie m.in. uzyskanie większego
stopnia doczys
zczenia odpadów. Oczywistym jest, że takie rozwiązania mogą wymagać od
wykonawcy większego zaangażowania cenowego, co jest rekompensowane możliwością
uzy
skania punktów w ramach jakościowego kryterium oceny ofert. Nie jest również w żadnej
mierze prawdą, że Zamawiający „wyłączył z przedmiotu zamówienia” jeden
element/urządzenie, którego liczbę ma określić wykonawca. Zamawiający podkreślił, że cały
oferowany
układ technologiczny ma składać się z co najmniej kilkunastu/kilkudziesięciu
różnych specjalistycznych urządzeń, o ilości i układzie których będzie decydował
wykonawca, gdyż zgodnie z pkt 4.3.2.1. OPZ: „Ilość urządzeń jest dowolna i zależna od
zastosowany
ch rozwiązań technologicznych.”. Jedynie w zakresie separatorów optycznych,
zamawiający określił sztywną liczbę minimalną – 7 sztuk, zwiększenie której premiuje w
jakościowym kryterium oceny ofert.
Zarzut naruszenia art. 247 ust. 1 i 2 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp.
Zamawiający zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 247 ust. 1 i 2 Pzp, Zamawiający w
sposób jednoznaczny i precyzyjny określił w ogłoszeniu o zamówieniu i dokumentach
zamówienia wagę, jaką przypisał każdemu ze stosowanych w postępowaniu kryteriów.
Zas
tosowane kryteria mają charakter różnicujący i pozwalają dokonać wyboru oferty
najkorzystniejszej, tym samym brak jest podstaw do uznania, że doszło do naruszenia art.
247 ust. 1 i 2 opisanego w odwołaniu.
W każdym przypadku sposób oceny w ramach kryterium należy dostosować do
okoliczności i powinien on być pochodną tego, na czym polega w danym przypadku jakość i
jak można ją zmierzyć. Ustawa Pzp nie zakazuje przy tym przyznawania punktów w ramach
kryterium w postępie geometrycznym. W okolicznościach sprawy miarą jakości jest czystość
uzyskiwanego materiału, stąd wzrost ilości punktów możliwych do uzyskania w ramach
kryteriów geometrycznie do ilości oferowanych dodatkowo separatorów optycznych jest
uzasadniony i racjonalny. Pozwala on również na różnicowanie ofert i promowanie
wykonawców, którzy oferują rozwiązanie lepiej spełniające cele udzielenia zamówienia
określone przez Zamawiającego w OPZ. Postęp geometryczny w punktacji za każdy
dodatkowy separator optyczny (5 pkt, 15 pkt, 30 pkt) jest uzasadniony i
wiąże się z
wykładniczym wzrostem możliwego zysku ze sprzedaży większej ilości surowca
wyjściowego osiąganego z uwagi na wyższy stopnień jego doczyszczenia i elastyczności
instalacji (każdy dodatkowy separator optyczny przekłada się na taki wzrost jakości).
Zamawiający wyjaśnił, że kryterium dodatkowych separatorów optycznych zostało
przeanalizowane przez zespół techniczny po stronie Zamawiającego, a wagi zostały
dobrane optymalnie, przy uwzględnieniu uwarunkowań rynkowych, zaś Odwołujący nie
przedstawił żadnej argumentacji, choćby uprawdopodabniającej niezgodność z prawem
zasto
sowanego sposobu przyznawania punktów w ramach jakościowego kryterium oceny
ofert odnoszącego się do dodatkowych separatorów. Optymalny wzrost jakości przy
planowanej w Etapie 1 wyd
ajności, zdaniem Zamawiającego, pozwoli osiągnąć
wykorzystanie w instalacji 10-
iu separatorów, stąd maksymalna premiowana liczba
dodatkowych separatorów została określona na 3. Powyższe nie wyłącza możliwości
zastosowania większej ilości separatorów optycznych, jednak takie rozwiązanie nie
spowoduje przyznania większej ilości punktów w ramach omawianego kryterium oceny ofert.
Zamawiający zauważa, że każdy wykonawca będzie musiał zaprojektować, a
następnie dostarczyć i zamontować co najmniej 7 separatorów optycznych. Tym samym, co
najmniej taka ilość ww. urządzeń musi zostać nabyta przez każdego wykonawcę. Biorąc pod
uwagę wysokie wymagania techniczne postawione przez Zamawiającego w OPZ w
odniesieniu do parametrów separatorów optycznych, koszt tych urządzeń będzie na pewno
stanowił istotną część składową ceny, jednak wcale niekoniecznie najwyższą. Zamawiający
wskaz
ał, że maszyn i urządzeń, które mają być zamontowane na linii technologicznej jest co
najmniej kilkanaście rodzajów, przy czym niektóre z nich będą dostarczane w większych niż
pojedyncza sztuka ilościach. Z uwagi na fakt, że to wykonawca będzie dobierał nie tylko
określony typ danych urządzeń spełniających wymagania minimalne SWZ, ale i liczbę tych
urządzeń, nie sposób uznać za choćby uprawdopodobnioną tezę, że różnica w cenie 3-ech
dodatkowych separatorów, będzie czynnikiem przesądzającym o zwycięstwie danego
wykonawcy nad innymi.
Z zasad logiki i doświadczenia życiowego wynika, że w przypadku zamawiania
większej ilości sztuk towaru, można pozyskać niższą cenę. Jednocześnie za całkowicie
nieuzasadnione Zamawiający uważa twierdzenia Odwołującego jakoby z faktu, że być może
niektóre mniejsze podmioty – w domyśle Odwołujący – mogą liczyć na wyższe ogólne ceny
zakupu sprzętu specjalistycznego objętego przedmiotem zamówienia niż podmioty większe,
wynika dyskryminujący charakter zastosowanego kryterium. Zamawiający nie ma żadnego
wpływu na wielkość, potencjał i kontakty handlowe wykonawców, którzy złożą oferty w
p
ostępowaniu. Zamawiający nie może tworzyć warunków, kryteriów, czy opisywać
przedm
iotu zamówienia w sposób, który będzie promował małych wykonawców, a piętnował
większych, którzy być może mogą liczyć na lepsze warunki handlowe od dostawców lub na
odwrót. Zamawiający wskazał, że traktuje równo wszystkich wykonawców i każdy ma
jednakowe szanse ubiegania się o zamówienia, niezależnie od tego jaką pozycję i
możliwości negocjacyjne ma na rynku.
Zamawiający zauważył także, że argumentacja Odwołującego, wedle której podmioty,
które zakupią spełniające wymagania Zamawiającego separatory optyczne taniej, mają
większe szanse na pozyskanie zamówienia jest ogólnie prawdziwa niezależnie od tego, czy
Zamawiający zastosowałby jakościowe kryterium oceny ofert odnoszące się do możliwości
zaoferowania dodatkowych separatorów, czy też nie. Gdyby bowiem, wymaganiem
minimalnym był obowiązek dostawy 10 separatorów, także niższą cenę mógłby zaoferować
wyko
nawca, który kupi je wszystkie na lepszych warunkach. Co istotne, nie jest prawdą
zawarte w odwołaniu twierdzenie, że Zamawiającego „nie interesuje cena zakupu
separatorów optycznych, gdyż wykonawcy podać mają tylko liczbę separatorów, a nie za
jaką cenę je nabyli”. Zamawiający zwraca uwagę na konstrukcję Formularza cenowego, w
kt
órym każdy wykonawca ma w poz. 3-15 podać ilość/liczbę wymaganych urządzeń do
zabudowy linii technologicznej wraz z podaniem ich cen jednostkowych netto, łącznych cen
netto, stawki
podatku VAT i łącznej ceny brutto. W Preambule Formularza Cenowego
wskazano
z kolei, że podstawą określenia ceny ofert – całkowitej ceny ryczałtowej za
Przedmiot Zamówienia jest Formularz cenowy, gdzie całkowita cena ryczałtowa rozbita jest
na ceny ryczałtowe za poszczególne pozycje formularza. W ten sposób cena oferowana za
prze
dmiot zamówienia jest sumą częściowych cen ryczałtowych za pozycje określone w
Formularzu Cenowym. Powyższe pokazuje, że argumentacja Odwołującego w
przedmiotowym zakresie jest nie
trafiona i błędna.
Zarzut naruszenia art. 92 ust. 1 i 2 Pzp, poprzez wyłączenie możliwości składania ofert
wariantowych podczas gdy w rzeczywistości oferty z różną liczbą separatorów optycznych
stanowią oferty wariantowe.
Zamawiający wskazał, że przez ofertę wariantową należy rozumieć ofertę
przewidującą, zgodnie z warunkami określonymi w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, odmienny niż określony przez zamawiającego sposób wykonania zamówienia
publicznego. Jak wskazuje się w doktrynie: „w przypadku, gdy zamawiający dopuścił lub
postawił wymóg składania ofert wariantowych, wykonawca może przykładowo
zaproponować stosowanie innych materiałów, niż przewidywał zamawiający, albo rozwiązań
technicznych, których zamawiający nie przewidział, opisując sposób wykonania
zamówienia”. Możliwość złożenia oferty wariantowej zależy od decyzji zamawiającego,
której nie musi on uzasadniać.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający przewiduje możliwość wykonania
przedmiotu zamówienia przy zaoferowaniu różnej liczby poszczególnych wymaganych OPZ
rodzajów urządzeń (za ilość i dobór urządzeń/sprzętu do budowy linii technologicznej
sortowni odpowi
ada wykonawca, byleby pozwoliły one na spełnienie co najmniej
parametrów gwarantowanych, w tym osiągnięcie wymaganej wydajności instalacji), z tym
zastrzeżeniem, że Zamawiający wymaga zastosowania co najmniej 7 separatorów
optycznych, premiując w ramach kryterium jakościowego dodatkowe separatory optyczne,
jednak w ściśle określonym zakresie (od 1-ego do 3-ech dodatkowych separatorów). O
wariantowości nie może być więc mowy, gdyż po pierwsze de facto Zamawiający nie określił
jednego wiążącego wszystkich wykonawców schematu realizacji instalacji technologicznej,
dla którego alternatywę miałaby stanowić oferta wariantowa w rozumieniu ustawy Pzp. Co
bowiem istotne, każdy wykonawca może samodzielnie dobrać sprzęt i jego ilości, z
uwzględnieniem zastrzeżenia odnoszącego się do minimalnej liczby koniecznych do
zastosowania separatorów optycznych i możliwości rozszerzenia minimalnej wymaganej
obligatoryjnie ilości separatorów o dodatkowe maksymalnie 3 – sztuki. Po drugie, wbrew
twierdzeniom Odwołującego – wykonawcy nie mają w żadnym razie pola do oferowania
wykonania przedmiotu zamówienia za pomocą rozwiązań, których Zamawiający w ogóle nie
przewidział. Wykonawcy są bowiem zobowiązany co najmniej do zastosowania sprzętu
wskazanego w OPZ (w Formularzu cenowym wskazan
o, że: „Zamawiający nie dopuszcza
braku wyceny przez Wykonawcę którejkolwiek z pozycji tabeli Formularza Cenowego (z
pozycji 1-
24). W przypadku braku wskazania przez Wykonawcę ceny dla którejkolwiek z
pozycji tabeli Formularza Cenowego (z pozycji 124) lub
wskazania wartości „0” dla
którejkolwiek z pozycji tabeli Formularza Cenowego (z pozycji 1-24) lub wskazania, że dana
pozycja jest ujęta w którejś z pozostałych pozycji Formularza Cenowego, Zamawiający
o
drzuci ofertę Wykonawcy, jako niezgodną z SWZ”. Biorąc pod uwagę powyższe, zarzut
naruszenia art. 91 ust. 1 i 2 Pzp jest bezzasadny.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Odwołanie zostało rozpoznane w granicach zarzutów przedstawionych w odwołaniu,
stosownie do art. 555 Pzp.
Odwołujący wykazał posiadanie legitymacji uprawniającej do wniesienia odwołania,
stosownie do dyspozycji art. 505 ust. 1 Pzp.
Z
godnie z Opisem przedmiotu zamówienia, zamówienie obejmuje zaprojektowanie,
dostaw
ę i montaż linii technologicznej do segregacji odpadów surowcowych zbieranych
selektywnie, która będzie pozwalała na wyodrębnienie handlowych surowców wtórnych, w
tym m.in. makulatury, tworzyw sztucznych, opakowa
ń wielomateriałowych, opakowań z
metali żelaznych i nieżelaznych przeznaczonych do recyklingu oraz wyodrębnienie frakcji
balastowej, przeznaczonej do termicznego przekształcania w ITPOK jako frakcji nienadającej
się do recyklingu, przygotowanie wyodrębnionych frakcji do ostatecznego ich
zagospodarowa
nia tj.: prasowanie frakcji surowców wtórnych przeznaczonych do recyklingu
(układ prasowania wewnątrz hali sortowni), skierowanie frakcji drobnej i pozostałej
balastowej w obszar odbioru balastu i dalej systemem przenośników bezpośrednio do
obszaru przyjęcia w bunkrze ITPOK, z zapewnieniem możliwości awaryjnego załadunku
balastu w hali sortowni i
wyodrębnienie frakcji powyżej 340 mm do kabiny manualnego
sortowania/odzysku.
Zamawiający wymaga, aby instalacja zapewniała możliwość przyjmowania i
sortowania różnych strumieni odpadów komunalnych zbieranych selektywnie, odpadów
opakowaniowych,
przy
zapewnieniu
prowadzenia
dalece
efektywnego
procesu,
umożliwiającego osiągniecie maksymalnych, możliwych do uzyskania poziomów odzysku
frakcji materiałowych.
Zamawiający w OPZ opisał szczegółowe wymagania wobec procesu
technologicznego sortowania odpadów określając minimalne wymagania dla poszczególnych
segmentów linii technologicznej. Zamawiający określił także w OPZ wykaz urządzeń
kluczowych dla instalacji wraz z wykazem minimalnych parametrów technicznych, z tym
zas
trzeżeniem, że o ilości urządzeń zdecyduje wykonawca w zależności od zastosowanych
rozwiązań technologicznych z wyjątkiem separatorów optycznych, których minimalną liczbę
określił Zamawiający jako – 7 sztuk. Dobór wszystkich urządzeń Linii Technologicznej
Sortowni odpadów dla wariantu podstawowego i po rozbudowie powinien być dokonany
przez wykonawcę w Projekcie Technologicznym. Zamawiający przytoczył stosowne
postanowienia SWZ w odpowiedzi na odwołanie, których treści Odwołujący nie
kwestionował.
Zamawiaj
ący wyjaśnił, że opis przedmiotu zamówienia uwzględnia wyniki konsultacji
rynkowych,
które potwierdziły zasadność pozostawienia wykonawcom swobody w zakresie
projektowania, rozplanowania położenia i ilości sprzętu i urządzeń, przy uwzględnieniu
zakładanej wydajności instalacji na poziomie 30.000 Mg/rok przy pracy trzyzmianowej,
oczekiwanyc
h poziomów odzysku surowców i jakości uzyskanego materiału wyjściowego.
Zamawiający określił w OPZ tzw. parametry gwarantowane, wymagane przy odbiorze Etapu
1 inwestycji,
w tym przepustowość całkowitą roczną, poziom odzysku poszczególnych frakcji
materiałowych, minimalną ilość frakcji, której wydzielenie w procesie automatycznej
segregacji zostanie zapewniona przez wykonawcę.
Określając minimalną ilość separatorów optycznych Zamawiający postawił
wymagania, aby s
eparator był urządzeniem kompletnym, wkomponowanym w linię
sortowania
oraz aby służył on automatycznemu wydzieleniu ze strumienia odpadów, danej
frakcji, określonego rodzaju materiału.
W pkt 20 SWZ Zamawiający określił następujące kryteria oceny ofert:
Cena oferty
z wagą — 60 %
Liczba separatorów optycznych z wagą — 30 %
Okres gwarancji
z wagą - 10 %
W ramach kryterium „liczba separatorów optycznych” Zamawiający postanowił, że
wykonawca wska
że deklarowaną liczbę sztuk separatorów optycznych w Formularzu
Cenowym. J
eżeli wykonawca zaoferuje liczbę 7 szt. (minimalną dopuszczalną liczbę
separatorów optycznych), to otrzyma 0 pkt, jeżeli zaoferuje 8 szt. separatorów optycznych, to
otrzyma 5 pkt, a za 9 szt.
separatorów optycznych otrzyma 15 pkt. W przypadku, gdy
Wykonawca wskaże do zainstalowania 10 sztuk lub więcej separatorów optycznych, to
otrzyma 30 pkt.
W danym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje:
W ocenie Izby, nie
potwierdziły się w niniejszej sprawie zarzuty:
- naruszenia art. 240 ust. 2 Pzp,
poprzez uniemożliwienie weryfikacji i porównania poziomu
oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na podstawie informacji przedstawianych w
ofertach, z uwagi na fakt, że wprowadzone kryterium „liczba separatorów optycznych”
prowadzić może do złożenia ofert o zupełnie innym zakresie dostaw, co znajdzie
odwzorowanie także w kryterium ceny;
- naruszenia art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp,
poprzez przyjęcie, że
kryterium „liczba separatorów optycznych” jest związane z przedmiotem zamówienia a nadto
stanowi kryterium jakościowe, podczas gdy w rzeczywistości kryterium to dotyczy przedmiotu
zamówienia, ale nie w aspekcie badania uzasadnionych potrzeb Zamawiającego, ale w
aspekcie opisu przedmiotu
zamówienia, ponieważ to m.in. separatory optyczne są
przedmiotem dostaw w niniejszym postępowaniu
Zgodnie z art. 240 ust. 2 Pzp, kryteria oceny ofert i ich opis nie mogą pozostawiać
zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru najkorzystniejszej oferty oraz umożliwiają
weryfikację i porównanie poziomu oferowanego wykonania przedmiotu zamówienia na
podstawie informacji przedstawianych w ofertach.
Stosownie do art. 241 ust. 1 Pzp, k
ryteria oceny ofert muszą być związane z
przedmiotem zamówienia. W ustępie 2 wskazuje się, że związek kryteriów oceny ofert z
przedmiotem zamówienia istnieje wówczas, gdy kryteria te dotyczą robót budowlanych,
dostaw lub usług, będących przedmiotem zamówienia w dowolnych aspektach oraz w
odniesieniu do dowolnych etapów ich cyklu życia, w tym do elementów składających się na
proces produkcji, dostarczania lub wprowadzania na ryn
ek, nawet jeżeli elementy te nie są
istotną cechą przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 242 ust. 1 pkt 1 Pzp, n
ajkorzystniejsza oferta może zostać wybrana na
podstawie
kryteriów jakościowych oraz ceny lub kosztu.
Kryterium
określone przez Zamawiającego jako „liczba separatorów optycznych” z
wagą 30% jest kryterium poza cenowym odnoszącym się do jakości przedmiotu zamówienia.
Jak wyjaśnił Zamawiający, uzasadnieniem do sposobu określenia powyższego
kryterium jest wymóg:
- automatyzacji linii technologicznej,
-
co raz wyższych wymagań jakościowych stawianych dla surowców wtórnych,
-
rosnącej ilości rodzajów materiałów wprowadzanych na rynek oraz ich zmienności
niemożliwej do rozpoznania i wysortowania ręcznego,
-
rosnących kosztów pracy związanych z rosnącymi obciążeniami oraz rosnącymi
wymaganiami pracowników.
W ocenie Izby,
nie budzi wątpliwości fakt, że automatyzacja procesu sortowania
odpadów, poza wzrostem efektywności w zakresie czystości i ilości wydzielanych surowców
wtórnych, zapewnia większe możliwości dostosowania procesu sortowania do aktualnego
zapotrzebowania rynku na konkretne rodzaje surowców wtórnych. Separatory optyczne
pozwalają oddzielać odpady na podstawie: rodzaju materiału, cech materiałowych, koloru,
kształtu, rozmiaru, właściwości (także np. metalu lub szkła). Automatyzacja prowadzi m.in.
do zastąpienia dawnej techniki sortowania ręcznego opartego na manualnej segregacji w
zakresie
wszystkich rodzajów odpadów komunalnych zbieranych selektywnie i tym samym
zwiększenia ochrony zdrowia pracowników narażonych na niekorzystne warunki pracy, w
tym minimalizacji zagrożenia mikrobiologicznego dla pracowników. Jak wyjaśnił
Zamawiający, sortowanie manualne nie jest tak dokładne jak sortowanie za pomocą
separatorów optycznych, które są wyposażone w bardzo czułe urządzenia, które posiadają
znacznie wyższe od człowieka zdolności do rozróżniania np. konkretnych materiałów i frakcji.
Z punktu widze
nia uzasadnionych i obiektywnych potrzeb Zamawiającego, za bardzo
istotne należy także uznać rosnące wymagania odnośnie poziomów recyklingu oraz
przygotowania do ponownego użycia odpadów, rosnące wymagania jakościowe odbiorców
wysegregowanych surowców wtórnych, przekładające się na możliwe przychody z ich
sprzedaży, wzrost ilości i zmienność rodzajów odpadów niemożliwa do rozpoznania i
wysortowania ręcznego bez analizy składu materiałowego przez specjalistyczne
oprogramowanie i sztuczną inteligencję oraz wzrost kosztów pracy. Wzrost efektywności w
zakresie czystości i ilości wydzielanych surowców wtórnych zapewnia większe możliwości
dostosowania się do aktualnego zapotrzebowania rynku na konkretne rodzaje surowców
wtórnych.
Wzrost czystości, a tym samym jakości wydzielonych frakcji surowcowych, przekłada
się także na ograniczenie ilości odpadów kierowanych np. jako paliwo alternatywne do
spalenia -
odpady wiążą się z koniecznością poniesienia wysokiego kosztu ich utylizacji w
spalarni.
Izba podzieliła pogląd Zamawiającego, że uwzględniając obecne trendy
demograficzne, gospodarcze i rynkowe,
zwiększanie poziomu automatyzacji procesu
sortowania,
poprzez zastosowanie większej ilości separatorów optycznych, ma racjonalne
uzasadnienie, przekładając się na efektywność ekonomiczną przedsięwzięcia – instalacji
sortowania odpadów.
Izba zważyła także, że Odwołujący sam przyznał na rozprawie, zgadzając się ze
stanowiskiem Zamawiającego, że aktualnie jedynym rozwiązaniem technicznym
automatyzującym proces sortowania odpadów, stosowanym na skalę przemysłową są
separatory optyczne.
Odwołujący wskazywał jedynie dodatkowo, że alternatywnym
rozwiązaniem pozwalającym na osiągniecie wyższego stopnia doczyszczania odpadów jest
zatrudnienie większej ilości pracowników przy sortowaniu odpadów. Takie rozwiązanie nie
wychodzi jednak naprzeciw aktualnym potrzebom Zamawiającego, który decydując się na
automatyzacj
ę procesu reaguje na stale rosnące wymagania tego rynku. Chociaż większa
ilość zainstalowanych separatorów optycznych może skutkować wzrostem kosztów
inwestycyjnych, to przyniesie
także wzrost jakości wysortowanego materiału i korzyści z tym
związane. Przedmiotowe kryterium umożliwia dostarczenie instalacji, która odpowiadać
będzie, w najwyższym możliwym na tym etapie stopniu, na złożoność i specyfikę przedmiotu
zamówienia oraz na potrzeby Zamawiającego.
Jednocześnie należy wskazać, że ustalone kryterium odnoszące się do liczby
separatorów optycznych w żadnym razie nie pozostawia Zamawiającemu nieograniczonej
swobody wyboru najkorzystniejszej oferty. Zastosowane kryterium ma charakter wymierny,
obiektywny, policzalny i poddaj
ę się prostej weryfikacji. Sposób oceny kryterium
odnoszącego się do dodatkowych separatorów optycznych opiera się na deklaracji
wykonawcy składanej w Formularzu cenowym, która będzie podlegała weryfikacji na etapie
projektowania, a następnie odbioru instalacji. Opis kryterium dotyczącego dodatkowych
separatorów optycznych został sformułowany w sposób czytelny, a ocena oferty w tym
zakresie jest pozbawiona ja
kichkolwiek subiektywnych elementów. Tym samym twierdzenie
Odwołującego o naruszeniu art. 240 ust. 2 Pzp, należy uznać za bezpodstawne.
Niezależnie od zastosowania powyższego kryterium, Zamawiający dokona
weryfikacji
i porównania poziomu oferowanego wykonywania przedmiotu zamówienia w
oparciu o informacje zawarte
w Formularzu cenowym, który każdy wykonawca powinien
złożyć wraz z ofertą (w tym poz. nr 10 Formularza cenowego Wykonawca ma wpisać
oferowaną liczbę separatorów optycznych, jednostkową cenę netto jednego separatora
optycznego i łączną cenę netto oferowanych separatorów optycznych, stawkę podatku VAT i
łączną cenę brutto w omawianym zakresie).
Odwołujący podnosił, że wymagana ilość separatorów optycznych powinna być
określona przez Zamawiającego w OPZ. Treść OPZ nie pozostawia jednak wątpliwości, że
Zamawiający opisał szczegółowe wymagania minimalne dotyczące przedmiotu zamówienia,
których spełnienie jest konieczne do porównania ofert w zakresie spełnienia wymagań
gwarantowanych.
Odwołujący potwierdził w odwołaniu, że do uzyskania planowanej
wydajności linii sortowania, podanej w opisie przedmiotu zamówienia, wystarczających
będzie 7 separatorów. Odwołujący nie wykazał jednocześnie, że użycie dodatkowych
separatorów optycznych w liczbie 1-3 szt. nie wpłynie na uzyskanie lepszych efektów
s
ortowania odpadów. Nie można się zgodzić z Odwołującym, że zwiększenie liczby
separatorów powinno być powiązane wyłącznie z wydajnością linii, gdyż, jak zauważył sam
Odwołujący, wymaganie co do wydajności musi być spełnione już przy minimalnej liczbie
separatorów. Jednocześnie niezasadne jest twierdzenie Odwołującego, że „W brzmieniu
określonym w SWZ kryterium to pozostaje zaś włącznie zwiększeniem zakresu dostaw […]”.
Separatory optyczne,
tak jak wszystkie urządzenia dostarczane w ramach linii
technologicznej muszą wynikać z projektu technologicznego oraz muszą spełniać
wymagania, aby s
eparator był urządzeniem kompletnym, wkomponowanym w linię
sortowania
oraz aby służył automatycznemu wydzieleniu ze strumienia odpadów, danej
frakcji, określonego rodzaju materiału. Nie można zatem twierdzić, że dodatkowy separator
optyczny jest urządzeniem zbędnym (jedynie zapasowym) z punktu widzenia wymagań
dotyczących opisu przedmiotu zamówienia.
Zastosowane kry
terium odnoszące się do dodatkowych separatorów optycznych ma
jednoznaczny
związek z przedmiotem zamówienia i prowadzi do pozyskania przez
Zamawiającego linii technologicznej charakteryzującej się możliwie najwyższą
automatyzacją i efektywnością instalacji w danych warunkach. W ocenie Izby, w świetle
zgromadzonego
materiału dowodowego w tej sprawie nie ma wątpliwości, że decyzja
Zamawiającego o zastosowaniu kryterium jakościowego, wynika z obiektywnie
uzasadnionych potrzeb Z
amawiającego, rachunku ekonomicznego oraz przeznaczenia i
funkcji jakie ma pełnić linia technologiczna będąca przedmiotem zamówienia.
Zarzut naruszenia art. 240 ust. 2 i art. 241 ust. 1 i 2 Pzp w zw. z art. 242 ust. 1 pkt 1
Pzp oraz zarzut naruszenia art. 246 ust. 1 Pzp, poprzez zastosowanie kryterium ceny o
wadze przekraczającej 60% albowiem zastosowanie kryterium „liczby separatorów
optycznych” o wadze 30% oznacza „wyłączenie” z całego przedmiotu zamówienie jednego
elementu, którego liczbę ma określić wykonawca, a wraz ze wzrostem liczby zastosowanych
separ
atorów w sposób naturalny rośnie też cena całego zamówienia, co czyni łatwiejszym
uzyskania zamówienia dla tych wykonawców, którzy mają dostęp do pozyskania w niższej
cenie wyłącznie jednego elementu zamówienia, jakim są separatory.
Z
arzut Odwołującego jest bezpodstawny.
Zamawiający jest podmiotem prawa publicznego w rozumieniu art. 4 pkt 3 Pzp.
Zgodnie z art. 246 ust. 1 Pzp, z
amawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, oraz
ich związki nie stosują kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert albo jako
kryterium o wadze przekraczającej 60%. Nakaz wynikający z art. 246 ust. 1 Pzp nie dotyczy
zatem
zamawiających posiadających status podmiotów prawa publicznego. Odwołujący sam
przyznał na rozprawie, że stawiając ten zarzut popełnił błąd, odnosząc przepis art. 246 ust. 1
Pzp do Zamawiającego.
Niezależnie od powyższego, podkreślenia wymaga fakt, że w ramach jakościowego
kryterium oceny ofert
Zamawiający premiuje rozwiązanie techniczne, którego efektem
będzie m.in. uzyskanie większego stopnia doczyszczenia odpadów niż przy zastosowaniu
minimalnej liczby separatorów. Zaoferowanie takiego rozwiązania może wymagać od
wykonawcy
zwiększenia kosztów realizacji zamówienia, co jest jednak rekompensowane
możliwością uzyskania punktów w ramach jakościowego kryterium oceny ofert. Jak wynika z
OPZ, oferowana linia technologiczna
ma składać się z wielu specjalistycznych urządzeń. O
ich układzie i ilości zdecyduje wykonawca, zgodnie z pkt 4.3.2.1. OPZ. W świetle
postanowień OPZ, Zamawiający nie „wyłączył z przedmiotu zamówienia” separatorów
optycznych jako wymaganego elementu przedmiotu zamówienia. Bezpodstawne i
nieuz
asadnione jest twierdzenie, że kryterium to jest faktycznie „odwróconym” kryterium
ceny separatorów Możliwe do zaoferowania przez wykonawcę dodatkowe 1- 3 sztuki
separatorów optycznych, jako czynnik wpływający na jakość przedmiotu zamówienia,
umożliwia uzyskanie dodatkowych punktów w przypadku zaoferowania przez wykonawcę
linii pozwalającej na osiągniecie celów zamówienia (wysokiej jakości sortowania odpadów) w
możliwie najwyższym stopniu.
Za gołosłowne należało uznać twierdzenia Odwołującego, że „decydującym o wyniku
całego postępowania może stać się różnica na cenie poszczególnych separatorów”.
Odwołujący nie wykazał bowiem w toku postępowania okoliczności, że cena separatorów
optycznych jest decydującym i najbardziej istotnym kosztowo elementem ceny oferty.
Zarzut naruszenia art. 247 ust. 1 i 2 Pzp oraz art. 16 pkt 1 Pzp, poprzez przyznanie kryterium
„liczba separatorów optycznych” wagi 30%, a nadto określenie wzrostu punktacji za każdy
dodatkowy separator w postępie geometrycznym.
W ocenie Izby,
zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 247 ust. 1 i 2 Pzp, w
ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach
zamówienia zamawiający określa wagę, jaką przypisuje każdemu z kryteriów wybranych do
celów ustalenia oferty najkorzystniejszej, z wyjątkiem sytuacji, gdy najkorzystniejszą ofertę
określa się wyłącznie na podstawie ceny. Wagi przypisane każdemu z kryteriów mogą być
wyrażone za pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością maksymalną.
Zamawiający opisał sposób oceny ofert w kryterium „liczba separatorów optycznych”
w sposób, który pozwala na przyznanie większej ilości punktów ofercie odpowiednio do
stopnia wzrostu ocenianego parametru. S
posób oceny w ramach tego kryterium jest
dostosowany
do okoliczności, które mają istotne znaczenie dla Zamawiającego z punktu
widzenia jakości przedmiotu zamówienia - miarą jakości jest czystość uzyskiwanego
materiału w wyniku tzw. doczyszczania. Waga przypisana kryterium została wyrażona za
pomocą przedziału z odpowiednią rozpiętością maksymalną. Jak słusznie wskazał
Zamawiający, ustawa Pzp nie zakazuje przyznawania punktów w ramach kryterium w
postępie geometrycznym. Zauważyć jednak należy, że w tym przypadku punkty nie są
przypisane w
postępie geometrycznym z uwagi na fakt, że punktacja odpowiednio – 5, 15 i
30 pkt nie stanowi ciągu (postępu) geometrycznego, ze względu na brak zastosowania
stałego ilorazu ciągu liczb (określających liczbę punktów).
Za
mawiający w przedmiotowym postępowaniu w sposób jednoznaczny i precyzyjny
określił w ogłoszeniu o zamówieniu i SWZ wagę, jaką przypisał każdemu z przyjętych w
p
ostępowaniu kryteriów oceny ofert. Zastosowane przez Zamawiającego kryteria mają
charakter jedno
znaczny, jasny, w pełni mierzalny i obiektywny. Określone w ten sposób
kryteria pozwalają, aby na ich postawie dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej. Nie doszło
zatem do naruszenia art. 247 ust. 1 i 2 Pzp.
Zarzut naruszenia art. 92 ust. 1 i 2 Pzp, po
przez wyłączenie możliwości składania ofert
wariantowych, podczas gdy w rzeczywistości oferty z różną liczbą separatorów optycznych
stanowią oferty wariantowe.
Zarzut niniejszy jest niezasadny.
Zgodnie z art. 92 ust. 1 Pzp, Zamawiający może dopuścić albo wymagać w
ogłoszeniu o zamówieniu, a jeżeli ogłoszenie o zamówieniu nie było wymagane, w
dokumentach zamówienia, złożenia oferty wariantowej. Oferta wariantowa musi być
związana z przedmiotem zamówienia. Zgodnie z ust. 2, jeżeli zamawiający wymaga lub
do
puszcza możliwość złożenia oferty wariantowej, określa w dokumentach zamówienia:
1) minimalne wymagania dla oferty wariantowej, oraz wymagania dotyczące ich składania, w
szczególności informację o możliwości złożenia oferty wariantowej wraz z ofertą podstawową
albo zamiast oferty podstawowej;
2) kryteria oceny ofert, w sposób zapewniający możliwość ich zastosowania zarówno w
odniesieniu do oferty podstawowej, jak i oferty wariantowej.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający nie dopuścił ani nie wymagał w
ogłoszeniu o zamówieniu złożenia oferty wariantowej. Zamawiający nie skorzystał zatem z
uprawnienia, które mu przysługuje. Brak sformułowania stosownych postanowień w
ogłoszeniu o zamówieniu oznacza, że wymaganie odnośnie możliwości lub obowiązku
złożenia oferty wariantowej w danym postępowaniu nie występuje, gdyż wymaga ono
jednoznacznego zak
omunikowania wykonawcom w dokumentach zamówienia. Nie można
wywodzić możliwości złożenia oferty wariantowej w sposób dorozumiany z jakichkolwiek
innych postanowień SWZ, w szczególności wówczas gdy odpowiednie jednoznaczne
postanowienia w tym zakresie nie zostały przez Zamawiającego zawarte w ogłoszeniu o
zamówieniu.
Dodatkowo wskazać należy, że jak wynika z Opisu przedmiotu zamówienia,
Zamawiający nie określił jednego wiążącego wszystkich wykonawców schematu realizacji
instalacji technologicznej, dla którego alternatywę miałaby stanowić oferta wariantowa.
Przedmiot zamówienia musi być zrealizowany przez wykonawcę z uwzględnieniem
wymagań, określonych przez Zamawiającego w SWZ. Każdy wykonawca może
samodzielnie dobrać sprzęt i jego ilości, które pozwolą na wykonanie linii technologicznej
spełniającej wszystkie funkcjonalności określone w SWZ, z uwzględnieniem zastrzeżenia
odnoszącego się do minimalnej liczby koniecznych do zastosowania separatorów
optycznych. Nawet jednak w tym przypadku wykonawca ma
możliwość rozszerzenia
minimalnej wymaganej obligatoryjnie ilości separatorów o dodatkowe maksymalnie 3 –
sztuki.
Z
a ilość i dobór urządzeń/sprzętu do budowy linii technologicznej sortowni odpadów,
które pozwolą na spełnienie co najmniej parametrów gwarantowanych odpowiada
wykonawca
, co nie oznacza że oferty będą nieporównywalne czy wariantowe, gdyż
Zamawiający jednoznacznie opisał w SWZ rozwiązania, za pomocą których wykonawca ma
zaproponować wykonanie przedmiotu zamówienia. Brak spełnienia tych wymagań będzie
skutkował, zgodnie z SWZ, odrzuceniem oferty, co Zamawiający wprost zastrzegł w OPZ (w
opisie zawartym w Formularzu cenowym).
Biorąc pod uwagę powyższe, zarzut naruszenia art. 91 ust. 1 i 2 Pzp Izba uznała za
bezzasadny.
Zarzut naruszenia art. 16 pkt I Pzp, poprzez wprowadzenie kryterium „liczba separatorów
optycznych” w taki sposób, że narusza ono uczciwą konkurencję i wprowadza nierówne
traktowanie wykonawców.
Zarz
ut powyższy nie potwierdził się.
W świetle wyjaśnień Zamawiającego oraz wobec braku przedłożenia jakichkolwiek
dowodów przez Odwołującego nie można zgodzić się z twierdzeniem, że Zamawiający
sztucznie
zawyżył liczbę separatorów optycznych (w ramach kryterium) „tylko dla
umożliwienia uzyskania przewagi jednego wykonawcy względem innych”. Odwołujący nie
uprawdopodobnił nawet okoliczności, że sposób ustalenia omawianego kryterium i
przyznawania punktów wprowadzony przez Zamawiającego promuje wykonawców, którzy
zdecydują się na większy wydatek w postaci dodatkowych separatorów optycznych tylko po
to, aby finalnie uzyskać przewagę nad konkurencją pomimo wyższej ceny. Zamawiający
jasno bowiem
przedstawił uzasadnienie dla oczekiwań odnośnie zaoferowania technologii,
która będzie wychodziła naprzeciw racjonalnym, obiektywnym i ekonomicznym potrzebom
Zamawiającego. Odwołujący jednocześnie w żaden sposób nie wykazał, że różnica w cenie
3 szt.
dodatkowych separatorów optycznych, będzie czynnikiem przesądzającym o
zwyci
ęstwie danego wykonawcy nad innymi. Odwołujący nie przedstawił także dowodów
potwierdzających prawdziwość tezy, że mniejsze podmioty uzyskują wyższe ceny zakupu
sprzętu specjalistycznego objętego przedmiotem zamówienia niż podmioty większe.
W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Zamawiający ma obowiązek
w taki
sposób sformułować warunki zamówienia, aby dotyczyły one w sposób równy
wszystkich wykonawców. W świetle warunków zamówienia wszyscy potencjalni wykonawcy
muszą mieć równe szanse ubiegania się o zamówienie. Argumentacja Odwołującego w
powyższym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.
Uwzględniając stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak w
sentencji, na podstawie art. 553 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i art. 575 ustawy
Pzp oraz § 5 pkt 1 oraz § 8 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 30 grudnia 2020 r.
w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
(Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:
…………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 21/22 z dnia 2022-01-31
- Sygn. akt KIO 22/22 z dnia 2022-01-27
- Sygn. akt KIO 17/22 z dnia 2022-01-24
- Sygn. akt KIO 16/22 z dnia 2022-01-24
- Sygn. akt KIO 28/22 z dnia 2022-01-21
