rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-11-07
rok: 2019
data dokumentu: 2019-11-07
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 2152/19
KIO 2152/19
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada
2019 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 23 października 2019 r. przez wykonawcę:
Metalzbyt-Hurt Sp. z o.o., ul. Bardowskiego 2, 43-300 Bielsko-
Biała
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Województwo Wielkopolskie –
Wielkopolskie Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance,
ul. Kościuszkowców 2A, 64-932 Stara Łubianka
2019 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 23 października 2019 r. przez wykonawcę:
Metalzbyt-Hurt Sp. z o.o., ul. Bardowskiego 2, 43-300 Bielsko-
Biała
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Województwo Wielkopolskie –
Wielkopolskie Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance,
ul. Kościuszkowców 2A, 64-932 Stara Łubianka
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu w zakresie Zadania nr 1:
1.1. unieważnienie czynności:
- wyboru oferty najkorzystniejszej,
- odrzucenia oferty Odwołującego,
1.2. powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty
Odwołującego;
2. kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Województwo Wielkopolskie –
W
ielkopolskie Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance,
ul. Kościuszkowców 2A, 64-932 Stara Łubianka, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: Metalzbyt-
Hurt Sp. z o.o., ul. Bardowskiego 2, 43-300 Bielsko-
Biała tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od zamawiającego: Województwo Wielkopolskie – Wielkopolskie
Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance, ul. Kościuszkowców 2A,
64-
932 Stara Łubianka na rzecz wykonawcy: Metalzbyt-Hurt Sp. z o.o.,
ul. Bardowskiego 2, 43-300 Bielsko-
Biała kwotę 11 100 zł 00 gr (słownie: jedenaście
tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą uzasadnione koszty postępowania
odwoławczego obejmujące kwoty: wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje
skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w
Poznaniu.
Przewodniczący: …………………………………
Sygn. akt KIO 2152/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Województwo Wielkopolskie, Wielkopolskie Samorządowe Centrum
Edukacji i Terapii w Starej Łubiance – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego: Dostawa materiałów budowlanych na
potrzeby przedsięwzięcia pn.: „Termomodernizacja i rozbudowa budynków Wielkopolskiego
Samorządowego Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance”, Numer referencyjny:
ZP/WSCEiT/2019/2, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. P
rawo zamówień
publicznych, zwanej dalej „ustawa Pzp”, „ustawa” lub „Pzp”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
nr 601688-N-2019 z dnia
25 września 2019 r.
Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwota określona w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Odwołujący – Metalzbyt-Hurt Sp. z o.o. z siedzibą w Bielsku-Białej – wniósł odwołanie,
wskazując – wobec niezgodnych z przepisami ustawy czynności Zamawiającego podjętych w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie części nr 1 pn. „Dostawa płyt
z
wełny mineralnej zgodnie z pkt 2.1. OPZ” (zwanym dalej: Zamówieniem nr 1) oraz w zakresie
części nr 2 pn.: „Dostawa płyt styropianowych zgodnie z pkt 2.2. OPZ” (zwanym dalej:
Zamówieniem nr 2).
Odwołujący wniósł odwołanie od następujących czynności i zaniechań Zamawiającego
w zakresie: Zadania nr 1 - tj.:
1. o
drzucenia oferty Odwołującego;
2. w
yboru jako najkorzystniejszej oferty spółki Skład Materiałów Budowlanych i Opału BOL-
ANN A.T.M. S. sp.
j. z siedzibą w Gnieźnie;
3. zaniechania wyboru oferty O
dwołującego jako najkorzystniejszej.
Na skutek w
w. działań i zaniechań Zamawiający dopuścił się naruszenia następujących
przepisów ustawy w zakresie Zadania nr 1:
1. art. 7 ust. 1 i 3 ustawy poprzez przeprowadzenie p
ostępowania w sposób naruszający
uczciwą konkurencję oraz nierówne traktowanie wykonawców, a to poprzez
nieuzasadnione odrzucenie oferty Odwołującego, a w ślad za tym zaniechanie wyboru
oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w zakresie Zadania nr 1;
2. art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy w zw. z art. 18a pkt 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie
ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 78 § 1
Kodeksu cywilnego, poprzez odrzucenie oferty Odwołującego w zakresie Zadania nr 1
wobec nieuzasadnionego stwierdzenia, że oferta Odwołującego nie została podpisana, a
w konsekwencji, że oferta Odwołującego jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów;
3. art. 91 u
st. 1 ustawy poprzez wybór jako najkorzystniejszej oferty spółki Skład Materiałów
Budowlanych i
Opału BOL-ANN A.T.M. S. sp. j. z siedzibą w Gnieźnie w sytuacji, gdy oferta
Odwołującego jest najkorzystniejsza w ramach przyjętych w postępowaniu kryteriów oceny
oferty w zakresie Zadania nr 1;
4. art. 91 ust. 1 ustawy poprzez zaniechanie wyboru oferty
Odwołującego jako
najkorzystniejszej w sytuacji,
gdy oferty Odwołującego w pełni odpowiada treści SIWZ i jest
najkorzystniejsza w ramach przyjętych w postępowaniu kryteriów oceny oferty w zakresie
Zadania nr 1.
W związku z powyższymi naruszeniami, Odwołujący wniósł o:
1. u
względnienie odwołania w całości w zakresie Zadania nr 1;
2. u
nieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego w zakresie Zadania nr 1;
3. u
nieważnienie czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty spółki Skład Materiałów
Budowlanych i Opa
łu BOL-ANN A.T.M. S. sp. j. z siedzibą w Gnieźnie w zakresie Zadania
nr 1;
4. ponowne przeprowadzenie badania i oceny ofert w zakresie Zadania nr 1;
5. w
ybór oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej z zakresie Zadania nr 1;
6. o
bciążenie Zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego wg norm przepisanych.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania z uwagi na fakt, że w
wyniku działań i zaniechań Zamawiającego opisanych powyżej, doszło do nieuzasadnionego
odrzucenia oferty Odwołującego w zakresie Zadania nr 1, zaniechania wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej w zakresie Zadania nr 1, a także nieuzasadnionego
wyboru oferty spółki Skład Materiałów Budowlanych i Opału BOL-ANN A.T.M. S. sp. j. z
siedzi
bą w Gnieźnie. W związku z powyższym Odwołujący poniesie szkodę w postaci braku
możliwości uzyskania zamówienia publicznego (zawarcia umowy) na realizację dostaw
objętych przedmiotem postępowania w zakresie Zadania nr 1 oraz Zadania nr 2, z uwagi na
fakt, że oferta Odwołującego jest ważna w świetle przepisów Kodeksu cywilnego, jest w pełni
zgodna z treścią SIWZ, a jednocześnie jest najkorzystniejsza pod względem przyjętych
kryteriów oceny ofert w zakresie Zadania nr 1.
W uzasadnieniu odwołania, Odwołujący podniósł, co następuje.
Zamawiający w zakresie części nr 1 pn. „Dostawa płyt z wełny mineralnej zgodnie z pkt 2.1.
OPZ” (zwanym dalej: Zamówieniem nr 1) odrzucił ofertę Odwołującego. Odwołujący nie
zgodził się ze stanowiskiem Zamawiającego z następujących powodów: oferta Odwołującego
jest ważna w świetle dyspozycji art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego, albowiem każda ze stron
dokumentacji ofertowej Odwo
łującego, w tym w szczególności formularz oferty, została
indywidualn
ie podpisana przez prezesa zarządu Odwołującego, a nie jedynie parafowana, jak
to bezzasadnie twierdzi Zamawiaj
ący. Zamawiający myli parafę ze skróconym podpisem -
wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 maja 2018 r., sygn. KIO 7561/18.
Specyfika podpi
su jakim w sposób trwały (powtarzalny) oraz indywidualny posługuje
się prezes zarządu Odwołującego polega na stosowaniu skróconego podpisu, co jest w pełni
dopuszczaln
e w świetle dyspozycji art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego - wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 27 kwietnia 2016 r., sygn. Il CSK 518/15.
Dla wykazania, że prezes zarządu Odwołującego w sposób powtarzalny i indywidualny
posługuje się skróconym podpisem, Odwołujący złożył w załączeniu do odwołania
przykładowe umowy zawarte przez Odwołującego w wyniku rozstrzygnięcia postępowań o
udzielenie zamówienia publicznego prowadzonych w oparciu o przepisy ustawy. Ponadto
Odwołujący złożył przykładowe odwołania wniesione przez Odwołującego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w formie pisemnej w ramach postępowań o udzielenie
zamówienia publicznego prowadzonych w oparciu o przepisy ustawy. Wszystkie ww.
dokumenty zostały skutecznie podpisane i złożone w formie pisemnej, a ważność i
skuteczność tak sporządzonych dokumentów w formie pisemnej nie była nigdy
kwestionowana.
Dowód: -umowa nr 299/19 z dnia 30.09.2019 r.; -umowa nr IPR.273.4.19.2019.2 z dnia
30.09.2019 r.; -o
dwołanie z dnia 14.06.2019 r.; -odwołanie z dnia 23.09.2019 r.
Niezależnie od powyższego, Odwołujący nie zgodził się zarzutem Zamawiającego
jakoby w sposób niezgodny z treścią SIWZ „zaparafował” poszczególne strony dokumentacji
ofertowej (strony 7 i 9),
poprzez złożenie „parafy” w innym miejscu niż dolny prawy róg kartki.
W pierwszej kolejności Odwołujący wskazał, jak to zostało udowodnienie przez Odwołującego
powyżej, że każda ze stron dokumentacji ofertowej Odwołującego została podpisana przez
Odwołującego, a nie zaparafowana. W drugiej kolejności wskazał, że Zamawiający nie może
czynić Odwołującemu zarzutu umiejscowienia „parafy” (w ocenie Zamawiającego), a w istocie
podpisu Odwołującego w innym miejscu niż to wymagał Zamawiający, albowiem takie
postępowanie może być traktowane co najwyżej jako nieistotne uchybienie o charakterze
formalnym, które pozostaje bez wpływu na ważność i skuteczności dokumentacji ofertowej
złożonej przez Odwołującego, w tym w szczególności na ważność i skuteczność złożonego
przez Odwołującego formularza oferty - wyrok KIO z dnia 6 lipca 2010 r., sygn. akt KIO/UZP
1244/10.
Podobnie wskazała KIO w wyroku z dnia 22 marca 2011 r., sygn. akt KIO/466/11.
Nie ma można również czynić Odwołującemu zarzutu, że Odwołujący nie złożył
podpisu w miejscu wyznaczonym przez Zamawiającego we wzorze dokumentu ofertowego -
tj. w rubryce zawartej w wzorze „Oświadczenia o spełnieniu warunków udziału oraz braku
podstaw wyk
luczenia z postępowania”, albowiem, jak to zresztą sam wskazał Zamawiający,
podpis Odwołującego (a nie parafa jak to bezzasadnie twierdzi Zamawiający) znalazł się pod
całością tekstu tworzącego oświadczenie Odwołującego zawartego na stronie 9 dokumentacji
ofertow
ej Odwołującego złożonej w postępowaniu. Ta sama argumentacja odnosi się do
zarzutu Zamawiającego jakoby Odwołujący nie złożył podpisu na formularzu oferty w miejscu
do tego wyznaczonym przez Zamawiającego, tj. na stronie 4 dokumentacji ofertowej
Od
wołującego w przeznaczonej do tego przez Zamawiającego rubryce. Istotne i
rozstrzygające znaczenie ma bowiem fakt, że na stronie 4 dokumentacji ofertowej
Odwołującego (jak i na wszystkich pozostałych stronach dokumentacji ofertowej
Odwołującego) pod tekstem oświadczenia Odwołującego znajduje się własnoręczny i
indywidualny podpis prezesa zarządu Odwołującego, a tym samym taki sposób podpisania
dokumentacji przez Odwołującego powoduje, że Odwołujący w sposób skuteczny i ważny
złożył oświadczenie woli w formie pisemnej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego -
wyrok
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2019 r., sygn. VI ACa 879/18.
Z uwagi na powyższe, oferta Odwołującego złożona w postępowaniu, w zakresie
Zadania nr 1, stano
wi ofertę w rozumieniu art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oraz jest ważna w
rozumieniu art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego, a co za tym cała idzie dokumentacja ofertowa
Odwołującego, w tym w szczególności formularz oferty, została złożona w postępowaniu w
formie pisemnej, tj. jako oświadczenie woli Odwołującego sporządzone w postaci pisemnej i
zaopatrzone w indywidualny i własnoręczny podpis prezesa zarządu Odwołującego.
M
ając powyższe na uwadze, Odwołujący wniósł jak na wstępie.
Załączniki (merytoryczne): dowody powołane w uzasadnieniu odwołania.
Zamawiający – w odpowiedzi na odwołanie – wniósł, na podstawie art. 186 ust. 1
ustawy Pzp, o:
1)
oddalenie odwołania Wykonawcy jako oczywiście bezzasadnego oraz
2)
zasądzenie od Wykonawcy na rzecz Zamawiającego kosztów postępowania
odwoławczego w kwocie 2 214 zł.
W uzasadnieniu
pisma Zamawiający wskazał, co następuje.
Zamawiający pismem z dnia 18 października 2019 r. odrzucił ofertę Wykonawcy złożoną w
postępowaniu. Zamawiający stwierdził, że oferta Wykonawcy składa się z 9 (słownie:
dziewięć) kartek, z czego strony 1-6 i 8 zostały przez Wykonawcę parafowane (dolny prawy
róg kartki), natomiast strony 7 i 9 nie zostały parafowane w ten sposób, a zostały opatrzone
parafą w innym miejscu niż dolny prawy róg kartki. Na stronie 9 osoba upoważniona do
podpisania oferty w imieniu Wykonawcy złożyła swoją parafę w miejscu przeznaczonym na
podpis, tj. w rubryce w
„Oświadczeniu o spełnianiu warunków udziału oraz braku podstaw
wykluczenia z postępowania” (zgodnym ze wzorem stanowiącym Załącznik nr 2 do IDW), a
nadto postawiła kolejną parafę pod całością tekstu.
Osoba upoważniona do podpisania oferty w imieniu Wykonawcy nie złożyła natomiast
swojego podpisu ani parafy na „Formularzu oferty” w miejscu do tego wyznaczonym na
stronie 4 w przeznaczonej do tego rubryce. Na kartce tej w jej prawym dolnym rogu znajduje
się jedynie parafa wraz z pieczątką imienną Prezesa Zarządu Wykonawcy.
Zamawiający stwierdził zatem, że w miejscu do tego wyznaczonym w formularzu oferty
(w odpowi
edniej przeznaczonej do tego rubryce) brak jest podpisu osoby upoważnionej do
reprezentowania Wykonawcy, a nadto stwierdził brak wskazania w tejże rubryce: nazwy
Wykonawcy, imienia i nazwiska osoby upoważnionej do podpisania oferty w imieniu
Wykonawcy, pie
częci Wykonawcy oraz wskazania miejscowości i daty złożenia podpisu.
Mając powyższe na uwadze Zamawiający stwierdził, że w całości nie uzupełniono stosownej
rubryki formularza oferty, a więc, że złożona przez Wykonawcę oferta wbrew wymogom SIWZ
(XV pkt 3 I
DW) nie została przez niego w ogóle podpisana.
Zgodnie z art. 18a pkt 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo
zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1020, ze zm.) w
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed
dniem 1 stycznia 2021 r., prowadzonych przez innych zamawiających niż centralny
zamawiający, oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a ustawy zmienianej w
art. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie pisemnej, albo – za zgodą
zamawiającego – w postaci elektronicznej, opatrzone odpowiednio własnoręcznym podpisem
albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Pomimo więc usunięcia powołaną wyżej
nowelizacją z ustawy art. 82 ust. 2, w którym unormowany był wymóg formy pisemnej dla oferty
wraz z rygorem nieważności, w przedmiotowym postępowaniu obowiązuje zasada pisemności
oferty wraz z rygorem nieważności czynności prawnej w postaci oferty w razie złożenia jej w
innej formie niż pisemna.
Zgodnie z art. 78 § 1 ustawy Kodeks cywilny („kc”), Do zachowania pisemnej formy
czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym
treść oświadczenia woli.
Mając powyższe na uwadze Zamawiający uznał, że brak jest podstaw by uznać, że
przedłożona przez Wykonawcę „oferta” mogła zostać uznana za ofertę w rozumieniu art. 66 §
1 kc w zw. z treścią art. 14 ust. 1 ustawy jako nie spełniającej wymogu art. 78 § 1 kc –
przedłożony w postępowaniu dokument z uwagi na brak podpisu osoby upoważnionej do
reprezentowania Wykonawc
y nie może zostać uznany za ofertę, gdyż nie został sporządzony
w formie pisemnej. Omawiana czynność prawa jest więc nieważna z mocy art. 18a pkt 4
ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz
niektórych innych ustaw.
Brak podpisu oferty przez Wykonawcę nie podlega możliwości uzupełnienia w trybie art.
26 ust. 3 u
stawy. Wobec powyższego Zamawiający podjął decyzję o odrzuceniu oferty
Wykonawcy w myśl art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy w związku z art. art. 18a pkt 4 ustawy z dnia 22
czerwca 2016 r. o zmianie ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw
oraz art. 78 § 1 kc - jako nieważnej na podstawie odrębnych przepisów.
Pismem z dnia 22 października 2019 r. Wykonawca wszczął postępowanie
odwoławcze przed Prezesem Krajowej Izby Odwoławczej w przedmiocie odwołania od
wskazanych czynności i zaniechań Zamawiającego.
Wykonawca zarzucił Zamawiającemu nieuzasadnione odrzucenie jego oferty z powodu
uznania jej jako nieważnej z uwagi na brak podpisu osoby upoważnionej do reprezentowania
Wykonawcy. W ocenie Wykonawcy oferta została podpisana przez Prezes Zarządu P. R., a
wskazywany przez
Zamawiającego odręczny znak nie jest parafą, a jej skróconym podpisem
(KIO 756/18). Według Wykonawcy ów skrócony podpis jest powtarzalny oraz indywidulany
(wyrok Sądu Najwyższego Il CSK 518/15 oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku I ACa 328/18).
Wykonawca wskazał także, że nie jest prawdą jakoby „parafował ofertę niezgodnie z SIWZ, tj.
poprzez złożenie parafy w innym miejscu niż prawy dolny róg kartki, a takie uchybienie nie
może stanowić uchybienia formalnego decydującego o ważności czy skuteczności złożonej
przez niego oferty. Wykonawca wskazał nadto, że nie może Zamawiający czynić mu zarzutu,
że nie złożył podpisu w miejscu do tego wyznaczonym w rubryce w „Oświadczeniu o spełnianiu
warunków udziału oraz braku podstaw wykluczenia z postępowania” zgodnym ze wzorem
stanowiącym Załącznik nr 2 do IDU gdyż – jak twierdzi – podpis osoby upoważnionej do
złożenia oświadczenia w jego imieniu został złożony pod całością tekstu tworzącego
oświadczenie Wykonawcy na stronie 9 dokumentacji ofertowej Wykonawcy, podobnie jak na
stronie 4 formularza oferty. Wykonawca powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w
Warszawie sygn. akt VI ACa 879/18 (w odwołaniu Wykonawcy wyboldowane, że skoro
przepisy prawa nie precyzują, w którym miejscu ma zostać złożony podpis składającego
oświadczenie woli lub wiedzy, to „(...) podpis powinien zostać złożony pod treścią składanego
oświadczenia”) twierdzi, że skoro Prezes jego Zarządu złożył własnoręczny i indywidulany
podpis na stronie 4, jak i na wszystkich stronach jego oferty, to Wykonawca w sposób
skuteczny i ważny złożył oświadczenie woli w formie pisemnej w rozumieniu przepisów
Kodeksu cywilnego.
Zamaw
iający wskazał w pierwszej kolejności, że twierdzenia Wykonawcy jakoby na
stronach złożonej przez niego oferty znajdowały się podpisy Prezesa Zarządu w formie
skróconej, czego dowodem mają być dołączone przez Wykonawcę umowy czy wcześniejsze
odwołania do KIO, nie wytrzymują organoleptycznej weryfikacji. Na wszystkich stronach ofert
znajduje się znak, który nie jest czytelny, ale przy odrobinie dobrej woli da się tam dostrzec
literę: „P” albo „R”. Innego znaku na stronach oferty brak. Na kluczowej stronie 4 formularza
oferty jest nieczytelny znak, który może być literą, ale czy nią jest – nie wiadomo.
Dołączone przez Wykonawcę do odwołania dokumenty dostarczają dowód, że Prezes
Zarządu Wykonawcy – P. R. posługuje się także bardziej skomplikowanym znakiem (np.
strona 5 umowy nr 299/19 z 30.09.2019 r. zawartej z 31 Bazą Lotnictwa Taktycznego w
Poznaniu; co ciekawe znak stawiany p
rzez Prezesa Zarządu Wykonawcy inny jest na stronach
od 1 do 4, gdzie jest widoczne,
że jest to parafa). Podobnie na załącznikach do tej umowy
(Formularz cenowy dla pakietu 1
– Artykuły spawalnicze, Formularz cenowy dla pakietu 2 –
Maty sorbcyjne) złożony został przez Prezesa Zarządu Wykonawcy podpis skrócony, nie zaś
parafa. Analogicznie sytuacja kształtuje się w kolejnej umowie i dwóch odwołaniach do KIO:
widoczne są dwa rodzaje znaków: jeden o prostym nieskomplikowanym charakterze, na który
składają się dwie mało czytelne litery (może „P” i „R”), który uznać należy za parafę, drugi
składający się z kilku (więcej niż dwie) nieczytelnych liter (najprawdopodobniej „RYB”), który
uznać należy za skrócony podpis, o którym rozpisywał się Wykonawca w odwołaniu.
Wykon
awca sam dostarczył więc dowody na poparcie stanowiska Zamawiającego, że w
ofercie są jedynie parafy.
Z uzyskanych przez Zamawiającego dokumentów złożonych do akt rejestrowych
Wykonawcy w Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że Prezes Zarządu Wykonawcy – P.
R.
posługuje się:
1)
pełnym podpisem swojego imienia i nazwiska (uchwała nr 1 i uchwała nr 2 Zwyczajnego
Zgromadzenia Wspólników z 30.06.2019 r.),
2) skróconym podpisem – wzór podpisu Prezesa Zarządu Wykonawcy złożony 3 stycznia 2013
r. przed notariuszem T. J.
Rep. Nr 1 42/2013, przedłożony do akt rejestrowych Krajowego
Rejestru Sądowego w dniu 4 stycznia 2013 r. (karta 668 akt rejestrowych).
Dowód: 1) kopia uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Metalzbyt-Hurt
sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 2)
kopia uchwały nr 2 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników
Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 3) 3 wydruki fotokopii wzoru podpisu P. R.
–
Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. złożony dn. 3.01.2013 r. przed notariuszem T. J.
Rep. A Nr 42/2013; 4)
2 wydruki fotokopii potwierdzenia wykonania przelewu kwoty 500 zł dn.
4.01.2013 r. tytułem uiszczenia opłaty od wniosku do KRS o ujawnienie zmian podpisany
podpisem skróconym przez P. R. jako Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.
Żaden z ww. rodzajów podpisów P. R. nie jest jednak tym znakiem, który znajduje się na
wszystkich dziewięciu stronach oferty. Nie sposób w tych okolicznościach w ocenie
Zamawiającego uznać, że oferta Wykonawcy została podpisana przez Prezesa Zarządu
Wykonawcy
– P. R. poprzez złożenie swojego własnoręcznego podpisu.
W ocenie Zamawiającego wskazane przez Wykonawcę w odwołaniu na poparcie jego
tez dotyczących skuteczności uznania parafy za podpis orzeczenia, przeczą im w
rzeczywistości. Wykonawca powołał się na następujące orzeczenia: 1) KIO 756/18; 2) Il CSK
518/15; 3) I ACa 328/18; 4) VI ACa 879/18.
Powyższe orzeczenia abstrahują w swej istocie od niniejszej sprawy i Wykonawca
posłużył się tezami tych orzeczeń bez związku z do okoliczności dotyczących rozstrzygniętych
w tej sprawie.
Z kolei za zasadnością i trafnością stanowiska Zamawiającego przemawiają choćby
na
stępujące orzeczenia: 1) KIO 2139/15; 2) KIO 2464/17; 3) KIO 1187/13; 4) KIO 1189/17; 5)
KIO 748/15; 6) KIO 2253/113; 7) KIO 1559/13.
Kolejny zarzut Wykonawcy jakoby Zamawiający kwestionował złożenie przez
Wykonawcę parafy na stronie 7 i 9 w innym miejscu niż prawy dolny róg kartki i to miałoby
stanowić uchybienie formalne decydującego o ważności czy skuteczności złożonej przez
niego oferty, jest tyle nietrafny co nieprawdziwy. Zamawiający opisał po prostu jak wyglądała
oferta Wykonawcy:
„Oferta złożona przez Państwa w siedzibie Zamawiającego w dniu 4
października 2019 r. o godz. 07:49 składa się z 9 (słownie: dziewięć) kartek. Zgodnie z wyżej
wska
zanym wymogiem parafowane zostały przez Wykonawcę strony 1-6 i 8, strony 7 i 9 nie
zostały jednak parafowane w ten sposób (dolny prawy róg kartki). Zostały natomiast opatrzone
parafą w innym miejscu niż dolny prawy róg kartki; zwrócić należy szczególnie uwagę na
stronę 9, gdzie osoba upoważniona do podpisania oferty w imieniu Wykonawcy złożyła swoją
parafę w miejscu przeznaczonym na podpis - w rubryce w „Oświadczeniu o spełnianiu
warunków udziału oraz braku podstaw wykluczenia z postępowania” zgodnym ze wzorem
stanowiącym Załącznik nr 2 do IDW, a nadto kolejną parafę pod całością tekstu.”
Żadnych konsekwencji Zamawiający z tego nie wyciągnął wobec Wykonawcy, opis ten
miał jedynie unaocznić odmienny sposób zaparafowania strony 7 i 9 w porównaniu do stron 1-
6 i 8 oferty, szczególnie, że na stronie 4 oferty Wykonawcy w miejscu przeznaczonym na
podpis brak jest tego podpisu (nawet parafy), a na stronie 9 w miejscu przeznaczonym na
podpis -
w rubryce jest parafa. Okoliczność ta w ocenie Zamawiającego była dodatkowym
argumentem potwierdzającym tezę o niepodpisaniu oferty przez Wykonawcę.
W ocenie Zamawiającego odwołanie jest niezasadne i powinno zostać oddalone z uwagi
na fakt, i
ż oferta nie została w ogóle podpisana, a jedynie parafowana.
Załączniki (merytoryczne): 2) kopia uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia
Wsp
ólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 3) kopia uchwały nr 2 Zwyczajnego
Zgromadzenia Wsp
ólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 4) 3 wydruki fotokopii
wzoru podpisu P. R. -
Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. złożony dn. 3.01.2013 r.
przed notariuszem T. J. Rep. A Nr 42/2013; 5) 2 wydruki fotokopii potwierdzenia wykonania
przelewu kwoty 500 zł dn. 4.01.2013 r. tytułem uiszczenia opłaty od wniosku do KRS o
ujawnienie zmian podpisany podpisem skróconym przez P. R. jako Prezesa Zarządu
Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Przedmiot zamówienia – Dostawa materiałów na potrzeby przedsięwzięcia p.n.:
Termomodernizacja i rozbudowa budynków Wielkopolskiego Samorządowego Centrum
Edukacji i Terapii w Starej Łubiance – został podzielony na dwa zadania: 2.1 dostawa płyt z
wełny mineralnej (Zadanie nr 1), 2.2 dostawa płyt styropianowych (Zadanie nr 2) – oceniane
oddzielnie z zastosowaniem tych samych
kryteriów oceny ofert (Część III SIWZ - Opis
przedmiotu zamówienia, pkt 1, 2; Część I SIWZ, Instrukcja dla Wykonawców (IDW), Rozdział
XXVI Kryteria oceny ofert, pkt 2 i 3).
Odwołujący złożył ofertę na dwa Zadania. Oferta została odrzucona w zakresie obu
Z
adań z powodu tych samych okoliczności faktycznych i podstaw prawnych.
Odwołanie dotyczy czynności i zaniechana czynności przez Zamawiającego w zakresie
Z
adania nr 1. W rankingu ofert, dwóch złożonych w postępowaniu, oferta Odwołującego w
zakresie Zadania nr 1
zajęłaby pierwsze miejsce, w zakresie Zadania nr 2 drugie miejsce.
Odwołujący wskazał na rozprawie, że nie wniósł odwołania w zakresie Zadania nr 2,
gdyż stwierdzenie w postępowaniu odwoławczym naruszenia przepisów ustawy przez
Zamawiającego nie miałoby wpływu na wynik postępowania o udzielenie zamówienia w
zakresie tego Zadania (art. 192 ust. 2 ustawy Pzp).
Nie wystąpiły przesłanki odrzucenia odwołania, odwołanie zostało rozpoznane na
rozprawie w granicach zawartych w nim zarzutów.
Izba uznała, że Odwołujący spełnia przesłanki wymaganego interesu w uzyskaniu
zamówienia i występuje potencjalna możliwość poniesienia szkody w wyniku nieuzyskania
zamówienia na skutek naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, zatem
Odwołujący jest legitymowany czynnie do wniesienia odwołania, zgodnie z art. 179 ust. 1
ustawy Pzp.
Stan fa
ktyczny w zakresie objętym odwołaniem.
W SIWZ
– IDW, Rozdział XV Opis sposobu przygotowania oferty, Zamawiający opisał
m.in.:
1. Wymagania podstawowe: (ppkt 1)
złożenie jednej oferty w formie pisemnej; (ppkt 3)
podpisanej przez osoby uprawnione do reprezentowania wykonawcy; (ppkt 5)
wypełnienie
wzorów dokumentów dołączonych do IDW stosownie do jej treści i dołączenie do oferty bądź
też przygotowanie przez wykonawcę w zgodnej z IDW formie; (ppkt 7) opatrzenie podpisów
nieczytelnych pieczęcią umożliwiającą identyfikację (…), bądź załączenie do oferty wzorów
podpisów.
2. Forma oferty
– zalecenia porządkowe: (ppkt 5) Wszystkie zapisane strony oferty powinny
być ponumerowane. Strony te powinny być parafowane przez osobę (lub osoby, jeżeli do
reprezentowania Wykonawcy upoważnione są dwie lub więcej osób) podpisującą
(podpisujące) ofertę zgodnie z treścią dokumentu określającego status prawny Wykonawcy
lub treścią załączonego do oferty pełnomocnictwa. Strony zawierające informacje
nie
wymagane przez Zamawiającego (np. prospekty reklamowe o firmie, jej działalności, itp.)
nie m
uszą być numerowane i parafowane.
Odwołujący złożył ofertę: 1. Załącznik nr 1 do IDW – Formularz oferty – str. 1-4;
załącznik nr 1A – Wykaz cen dla Zadania nr 1 – str. 5; załącznik nr 18 – Wykaz cen dla Zadania
nr 2
– str. 6-7; załącznik nr 2 do IDW – Wzór oświadczenia Wykonawcy o spełnianiu warunków
udziału w postępowaniu (…) – str. 8-9.
Załącznik nr 18 – Wykaz cen dla Zadania nr 2 – str. 6-7, dotyczący Zadania nr 2, nie był
objęty zakresem zarzutów zawartych w odwołaniu.
Na str. 1 oferty
(w tabeli) Odwołujący zamieścił pieczątkę firmową (podobnie jak na
dokumenta
ch składanych przez wykonawców w postępowaniu), zawierającą nazwę firmy i
formę prawną oraz jej dane adresowe, z numerami: NIP, REGON, KRS.
Dane te
w postaci pieczątki firmowej zostały zamieszczone na każdym z załączników –
strony oferty: 5, 6 (Zadanie nr 2), 8.
Na każdej stronie oferty pod zakończonym tekstem została zamieszczona pieczątka
zawierająca nazwę funkcji pełnionej w spółce PREZES ZARZĄDU, imię i nazwisko P. R. osoby
pełniącej tę funkcję, uprawnionej do jednoosobowej reprezentacji Spółki (zgodnie z informacją
z KRS Nr 0000070902
stan na dzień 17.10.2019 r.), więc osoby uprawnionej do sygnowania
odpow
iednich pism i dokumentów Spółki.
Zamawiający określił parafowanie każdej strony oferty przez osobę podpisującą ofertę
jako
zalecenia porządkowe, nie określił w SIWZ żadnego miejsca na stronie oferty, w którym
należało zamieścić parafę, natomiast w Zawiadomieniu o odrzuceniu oferty wskazał jako
wymóg – dolny prawy róg kartki.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego wskazując w Zawiadomieniu o odrzuceniu
oferty
z dnia 18 października 2019 r. m.in. Najistotniejsze jednak, iż osoba upoważniona do
podpisania oferty w imieniu Wykonawcy nie złożyła swojego podpisu ani parafy na
„Formularzu oferty” w miejscu do tego wyznaczonym na stronie 4 w przeznaczonej do tego
rubryce
– na kartce tej w prawym dolnym jej rogu strony jest wyłącznie parafa wraz z pieczęcią
imienną Prezesa Zarządu Wykonawcy. W miejscu do tego wyznaczonym w formularzu oferty
(w rubryce) brak jest również: nazwy Wykonawcy, imienia i nazwiska osoby upoważnionej do
podpisania oferty w imieniu Wykonawcy, pieczęci Wykonawcy oraz wskazania miejscowości i
daty złożenia podpisu – stwierdzić należy, iż nie uzupełniono w całości stosownej rubryki
formularza oferty. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż złożona przez Wykonawcę
oferta wbrew wymogowi SIWZ
powołanemu powyżej nie została przez niego w ogóle
podpisana. (…) Brak podpisu oferty przez Wykonawcę nie podlega możliwości uzupełnienia w
trybie art. 26 ust. 3 ustawy. W konsekwencji oferta Wykonawcy podlega w myśl art. 89 ust. 1
pkt 8 ustawy w związku z art. 18a ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 78 § 1 kc odrzuceniu jako
nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Na rozprawie:
Odwołujący podtrzymał swoje stanowisko i dodatkowo wyjaśnił, wskazując, że w
odpowiedzi na odwołanie Zamawiający w przeważającej mierze powtórzył argumentację
zamieszczoną w Zawiadomieniu o odrzuceniu oferty z 18 października 2019 r. Odnośnie do
załączników załączonych do odpowiedzi na odwołanie wskazał, że Prezes Zarządu Spółki p.
P. R.
podpisała się pełnym imieniem i nazwiskiem jako protokolant w uchwałach zgromadzenia
nr 1 i nr 2 z 30 czerwca 2019 r.
w związku z wymaganiami proceduralnymi w rejestrowanym
przebiegu zgromadzenia. Również przewodniczący zgromadzenia złożył na uchwałach swój
podpis w sposób zgodny z przyjętą procedurą, czyli podpisując pełnym imieniem i nazwiskiem.
3 karty pod tytułem „Wzór podpisu prezesa zarządu” przedstawiają wzór podpisu, jaki złożyła
Prezes Zarządu p. P. R., jako podpis skrócony, wzór poświadczony notarialne (karta 3 oraz 5
– ze wzorem powiększonym). Karta 4, również przedstawia podpis złożony na dokumencie
banku BPH. Odwołujący wskazał, że wzór podpisu potwierdzony u notariusza został
sporządzony w 2013 r., czyli 6 lat temu, a wobec faktu, że dokumenty są podpisywane na
bieżąco, w tym m.in. oferta i dokumentacja z tym związana, wzór tamten mógł być złożony z
większą starannością. Wskazał również, że przy codziennym podpisywaniu pewnej ilości
dokumentów nie ma faktycznej możliwości, by zachować identyczność podpisu na każdym
dokumencie. Podkreślił, że w żadnym punkcie specyfikacji nie został wprowadzony wymóg,
by wykonawca złożył podpis składający się z pełnego imienia i nazwiska. Co więcej, w
R
ozdziale XIV pkt 1 ppkt 7 SIWZ Zamawiający wskazał możliwość złożenia dokumentu z
podpisem nieczytelnym z wymogiem opatrzenia go pieczątką umożliwiającą identyfikację,
bądź dołączenia do oferty karty wzoru podpisu. Odwołujący stwierdził, że postąpił zgodnie z
tym wymaganiem. Odnośnie oferty wskazał, że składa się ona z 9 stron, to jest załącznik nr 1
do IDW -form
ularz oferty, załącznik nr 1A -wykaz cen dla Zadania nr 1 i załącznik nr 2 do IDW
-
wzór oświadczenia wykonawcy), również wykaz cen dla Zadania nr 2. Każda ze stron oferty
(formularz ofertowy z załącznikami) zostały podpisane skróconym podpisem opatrzonym
imienną pieczątką Prezesa Zarządu. Zatem po pierwsze, oferta została podpisana zgodnie z
wymogami SIWZ, po
drugie opatrzenie skróconego podpisu pieczątką imienną (imię,
nazwisko, funkcja) przesądza o tym, że nie jest to parafka, a podpis.
Odwołujący złożył dokumenty stanowiące dowody w sprawie:
1. Zapytanie o udzielenie informacji o PODM z 16 maja 2019 r.
– z podpisem porównywanym
ze złożonym na dokumentacji ofertowej;
2.
Wzory podpisów – strony 1-3 mBank, 3 wzory dotyczące p. P. R. (wzory bez pieczątki
imiennej);
3.
Karta wzorów podpisów, 2 karty Bank PKO – wzór podpisu bez pieczątki oraz z pieczątką
im
ienną;
4.
Wzór podpisu Prezesa Zarządu p. P. R. – złożony przed notariuszem z dn. 03.01.2013 r.
Przedstawione dokumenty wraz z załączonymi do odwołania, w ocenie Odwołującego,
miały potwierdzać, że indywidualny skrócony podpis ma charakter powtarzalny, uznawany w
praktyce obrotu gospodarczego. Podpisy złożone na podstawie wzoru zostały przyjęte przez
dwa banki, również (KRK) potwierdził przyjęcie takiego dokumentu jako właściwego.
Odwołujący stwierdził, że trudno jest znaleźć 2 dokumenty podpisane w sposób identyczny,
ale okazane skrócone podpisy potwierdzają, że oferta została sporządzona i złożona w sposób
prawidłowy, albowiem podpisy są w pełni ważne i skuteczne. Stwierdził również, że nie ma
znaczenia miejsce złożenia podpisu, mimo że Zamawiający twierdził, że podpis powinien być
złożony w prawym dolnym rogu. Odwołujący wyjaśnił, że nie wynika to ze specyfikacji, ale z
argumentacji przedstawionej przez Zamawiającego. Wskazał 2. strony oferty - 7 i 9, gdzie
podpis złożono wyżej niż dolny prawy róg strony, w połowie strony, uznając że nie zmienia to
faktu, że podpis złożony został bezpośrednio pod tekstem oświadczenia woli wykonawcy.
Przepisy Kodeksu cywilnego nie wskazują miejsca złożenia podpisu na dokumencie.
Prezes Z
arządu Spółki p. P. R. oświadczyła, że całą dokumentację ofertową, to jest oferta,
załączniki, pisma, umowy przetargowe - podpisuje właśnie w ten sposób jaki został
przedstawiony wyżej (podpis skrócony z pieczątką imienną), również inne dokumenty –
składane bankom, urzędom i instytucjom, podpisywane są właśnie w taki sposób.
Odwołujący złożył do akt sprawy pismo z 5 listopada 2019 r. wyjaśniając, że treścią pisma jest
przedstawienie tez orzeczniczych na potwierdzenie prawidłowości posługiwania się
skróconym wzorem podpisu w praktyce obrotu gospodarczego nawet, jeżeli taki podpis jest
nieczytelny.
W końcowej części rozprawy Odwołujący wskazał, że zamieszczenie podpisu na stronie 4
oferty pod tekstem oświadczenia wykonawcy, nawet z uchybieniem wymogu o charakterze
formalnym zamieszczenia podpisu w tabeli, powoduje, że oferta jest ważna w świetle prawa
cywilnego. Wszystkie informacje, które miały być podane w tabeli zostały podane na pierwszej
stronie oferty. Ponadto, wskazał, że nie stanowi o nieważności oferty nie podanie w tabeli
nazwy miejscowości i daty sporządzenia oferty (nie stanowiło to podstawy odrzucenia oferty).
Odnośnie parafy, Odwołujący uznał, że skoro podpisał każdą stronę oferty, to nie jest
niezbędna parafa, gdyż podpis nawet skrócony konsumuje również parafę. Również na stronie
2 oferty
– poprawienie błędu w cenie (omyłka) – nie jest zaparafowane, tylko zamieszczono
tam skrócony podpis, konsekwentnie jak w całej dokumentacji ofertowej. Ponadto, na stronie
2 w prawym dolnym rogu znajduje się podpis Prezesa, co również konsumuje ewentualną
parafę związaną z poprawieniem omyłki. Żaden przepis nie definiuje ilości liter przy skróconym
podpisie, zatem porównywanie podpisów przez wykazywanie długości niektórych z nich, nie
stanowi podstawy do odrzucenia oferty. Wskazał umowę nr 299/19 załączoną do odwołania,
w której na ostatniej stronie (5) widnieje podpis Prezesa Zarządu, długość podpisu jest
porównywalna z długością podpisu składanego w ofercie. W następnych załącznikach
podobnie. Umowa IPR (…) strona ostatnia – ostatni zamieszczony podpis jest podpisem
krótszym w rozumieniu przykładów wskazywanych na rozprawie. Podsumowując podtrzymał
stanowisko, że w przypadku składania własnoręcznego podpisu przez osobę, nie ma
możliwości by te podpisy składane kilkukrotnie były identyczne.
Zamawiający:
Podtrzymał stanowisko przedstawione w odpowiedzi na odwołanie i dodatkowo
wy
jaśniając, w pierwszej kolejności podniósł, że oferta Odwołującego w ogóle nie została
podpisana na str. 4. Powyższe znalazło odzwierciedlanie w Zawiadomieniu o odrzuceniu
oferty, strona 2 akapit 1. Wskazał, że na str. 4 w tabeli należało zamieścić podpisy wykonawcy,
nie wypełniono tej tabeli, natomiast w prawnym dolnym rogu zamieszczono wyłącznie parafę.
Zamawiający zdefiniował parafę w ten sposób, że parafa to inicjały, a w tym przypadku wobec
niewyróżnienia przez Zamawiającego inicjałów uznał, że jest to nieokreślony znak graficzny.
Uznał, że wszystkie podpisy Odwołującego to są jednak parafy, których wymagał zgodnie z
Rozdziałem XV pkt 2 ppkt 5 SIWZ. O tym, że jest to parafa świadczy druga strona oferty, gdzie
w pozycji II popra
wiono w zadaniu drugim cenę brutto oferty parafując zmianę takim samym
znakiem graficznym (bez pieczątki imiennej), co odpowiada wymogowi Rozdziału XV pkt 2
ppkt 6 SIWZ.
W kwestii
różnicy między parafowaniem omyłki w cenie oferty, a parafowaniem – zdaniem
Zamawiającego – oferty w prawym dolnym rogu strony, Zamawiający stwierdził, że jest to taki
sam znak graficzny. Zamawiający również potwierdził, że nie zamieścił w specyfikacji wymogu
parafy czy podpisu w prawym dolnym rogu karty. Stwierdził, że występuje różnica między
parafą a skróconym podpisem. Wskazał załączniki do odpowiedzi na odwołanie, stwierdzając,
że wzór podpisu jest dwa razy dłuższy niż parafa, ma dwa dodatkowe elementy i może
stanowić skrócony i nieczytelny podpis. Zamawiający nie kwestionował, że Prezes Zarządu p.
P. R.
posługuje się skróconym podpisem, natomiast kwestionował i wskazywał, że skrócony
podpis nie został zamieszczony w ofercie, gdyż stanowi parafę. Wskazał załącznik do
odwołania – odpis KRS, ostatni dokument w zbiorze załączników, strona 1 – zdaniem
Zamawiającego pierwszy z podpisów jest podpisem, drugi parafą, mimo że potwierdzają ten
sam zakres treści: za zgodność z oryginałem. Na dokumentach złożonych przez
Odwołującego w toku rozprawy również przedstawiono, na każdym z tych dokumentów,
skrócony podpis, w każdym z tych znaków widać kilka liter, które mogą być skrótem nazwiska
Prezesa Zarządu.
Reasumując, Zamawiający stwierdził, że na żadnej ze stron oferty nie zamieszczono podpisu
Odwołującego, natomiast znaki graficzne wraz z pieczątką imienną są to parafy. Strona 7 i 9
oferty
– parafy zamieszczone w innym miejscu niż na pozostałych stronach oferty. Nie stanowi
to zarzutu, nie stanowiło też podstawy odrzucenia oferty. Podniósł także, że Prezes Zarządu
podpisywała w staranniejszy sposób dokumenty składane na rozprawie – stwierdzenie to
dotyczy oświadczenia Odwołującego, że podpis składany przed notariuszem w 2013 r. był
złożony bardziej starannie oraz uległ zmianie na przestrzeni lat. Zamawiający stanął na
stanowisko
, że opatrzenie dokumentu parafą wraz z pieczątką imienną nie stanowi podpisu.
W końcowej części wyjaśnień Zamawiający podkreślił, że opatrzenie pieczątką imienną parafy
nie powoduje, że parafa ta staje się podpisem. Znaki graficzne zamieszczone w ofercie
stanowią parafę wymaganą w SIWZ (służą przygotowaniu oferty do podpisu i zapewniają jej
integralność), zatem oferta nie została podpisana, nie została podpisana podpisem
skróconym. Z powyższego wynika, że Prezes stosuje w obrocie gospodarczym podpis
skrócony, jest on powtarzalny, co wynika z załączonych dokumentów, posługuje się parafą i
właśnie ta parafa została zamieszczona na ofercie.
W ocenie Odwołującego:
-
podpis wraz z pieczątką wskazującą imię, nazwisko i pełnioną funkcję w Spółce stanowi
podpis w rozumieniu art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego i konsumuje parafę składaną przez tę
samą osobę, a zamieszczenie podpisu pod tekstem (oświadczenia woli), a nie w rubryce tabeli,
stanowi uchybienie formalne,
w ocenie Zamawiającego:
- podpis
stanowi parafę, o której mowa w SIWZ w Rozdziale XV pkt 2 ppkt 5, co przesądza,
że oferta nie została podpisana.
Ocena Izby
Na podstawie akt sprawy, postępowania dowodowego przeprowadzonego ze
złożonych dokumentów oraz wyjaśnień stron, Izba uznała, że odwołanie jako zasadne podlega
uwzględnieniu.
Zamawiający wymagał w ramach wymagań podstawowych w zakresie opisu sposobu
przygotowania oferty, złożenia oferty w formie pisemnej. Formę pisemną dokumentu określa
przepis art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy Pzp, stanowiąc, że dla jej
zachowania wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść
oświadczenia woli.
Przepisy ustawy, Kodeksu cywilnego nie określają pojęcia własnoręczny podpis.
Również Zamawiający nie określił tego pojęcia w postanowieniach SIWZ dla potrzeb tego
postępowania. Jedyny zamieszczony wymóg w tym zakresie dotyczący podpisu
nieczytelnego, to możliwość identyfikacji osoby, która go złożyła przy pomocy pieczęci lub
karty wzoru podpisu.
Okoliczności sprawy wskazują, że w tym przypadku nie chodziło
Zamawiającemu o zastosowanie pieczęci jako znaku własnościowego i rozpoznawczego
osoby fizycznej lub prawnej, wyciskanej za pomocą stempla (dodatkowy nośnik odbitki np.
laku) lecz p
ieczątki, której celem było pozostawienie trwałego odcisku na papierze.
Co do własnoręcznego podpisu, biorąc pod uwagę stanowisko doktryny i liczne
orzecznictwo przywołane przez strony, należało uwzględnić fakt, że dopuszczalna jest różna
forma i grafika przedstawienia podpisu, byleby był to indywidualny, powtarzalny, możliwy do
identyfikacji sposób sygnowania przez wykonawcę składanych dokumentów.
Dopuszczenie w SIWZ podpisu nieczytelnego
(brak prawnego rozróżnienia na podpisy
czytelne i nieczytelne), jednoznacznie wskazuje, że Zamawiający przewidział możliwość
podpisania oferty w sposób niemożliwy do odczytania imienia i nazwiska osoby podpisującej i
dopiero
pieczątka identyfikacyjna lub karta wzoru podpisu służyła do identyfikacji osoby.
Ze złożonych dowodów:
-
załączników do odwołania (-umowa nr 299/19 z dnia 30.09.2019 r.; -umowa nr
IPR.273.4.19.2019.2 z dnia 30.09.2019 r.; -
odwołanie z dnia 14.06.2019 r.; -odwołanie z
dnia 23.09.2019 );
-
załączników do odpowiedzi na odwołanie (2) kopia uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia
Wspólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 3) kopia uchwały nr 2
Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 4) 3
wydruki fotokopii wzoru podpisu P. R. -
Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.
złożonego dn. 3.01.2013 r. przed notariuszem T. J. Rep. A Nr 42/2013; 5) 2 wydruki
fotokopii potwierdzenia wykonania przelewu kwoty 500 zł dn. 4.01.2013 r. tytułem
uiszczenia opłaty od wniosku do KRS o ujawnienie zmian podpisanego podpisem
skróconym przez P. R. jako Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.);
-
złożonych na rozprawie przez Odwołującego (1. Zapytanie o udzielenie informacji o PODM
z 16 maja 2019 r.
– z podpisem porównywanym do złożonego na dokumentacji ofertowej;
2. Wzory podpisów – strony 1-3 mBank, 3 wzory dotyczące p. P. R. (wzory bez pieczątki
imiennej); 3. Karta wzorów podpisów, 2 karty Bank PKO – wzór podpisu bez pieczątki oraz
z pieczątką imienną; 4. Wzór podpisu Prezesa Zarządu p. P. R.– złożony przed notariuszem
z dn. 03.01.2013 r.)
– wynika w sposób przekonujący, że podpisy złożone w dokumentacji ofertowej są
porównywalne z podpisami zamieszczonymi w dokumentach stanowiących dowody w
spra
wie, są również powtarzalne i stosowane stale przez osobę, która złożyła podpisy
(oświadczenie Prezesa Zarządu Spółki).
Z dokonanych ustaleń wynika zatem, że Prezes Zarządu Spółki Odwołującej,
uprawniona do jednoosobowej reprezentacji Spółki złożyła swój nieczytelny, skrócony,
własnoręczny podpis na każdej stronie oferty pod treścią oświadczenia woli. W dwóch
przypadkach (jednym dotyczącym Zadania nr 1 - str. 9) podpis z pieczątką identyfikującą został
zamieszczony w połowie strony, bezpośrednio pod końcową częścią oświadczenia woli.
Izba podzieliła stanowisko wynikające z uzasadnienia wyroku z dnia 4 grudnia 2017 r.
sygn. akt KIO 2464/17 wskazujące na podstawie doktryny i orzecznictwa: z przywoływanych
(…) wypowiedzi doktryny i orzecznictwa (wynika, że) kładzie się również nacisk na znaczenie
powtarzalności podpisu, który powinien być złożony w formie zwykle używanej, dzięki czemu
jest ona znana szerszemu kręgowi osób. Istotne jest bowiem, aby niezależnie od skrótowości
skreślonego odręcznie słownego znaku graficznego, zainteresowane osoby trzecie mogły
mieć pewność, że dana osoba chciała w ten sposób podpisać się swoim nazwiskiem.
Mniejsza ilość znaków, wskazywana przez Zamawiającego, jako tworząca krótszy
podpis,
nie stanowi podstawy do uznania nieporównywalności podpisów.
Nie znajduje uzasadnienia w materiale dowodowym stanow
isko Zamawiającego, że
podpisy Prezesa
Zarządu Spółki zidentyfikowane na etapie badania ofert przy pomocy
pieczątki firmowej wskazującej imię, nazwisko i pełnioną funkcję (na rozprawie złożono
również wzory podpisów), stanowią parafy (które – jak wskazał Zamawiający – składają się z
inicjałów osoby parafującej dokument, a zamieszczenie parafy potwierdza gotowość
dokumentu do podpisu)
, zwłaszcza w sytuacji, gdy Zamawiający wymagał podpisania oferty i
– jako zalecenie porządkowe – parafowania zapisanych stron oferty również przez osobę
uprawnioną do reprezentacji wykonawcy, a więc podpisania oferty. Izba podzieliła stanowisko,
że w tym przypadku podpis osoby uprawnionej konsumuje wymaganą dla celów
porządkowych parafę.
Brak wypełnienia tabeli na str. 4 oferty, wobec złożenia podpisu pod treścią
oświadczenia Odwołującego na tej stronie, przy zamieszczeniu nazwy wykonawcy na str. 1,
5, 6 (Zadanie nr 2), 8 oraz zamieszczeniu w tabeli na str.
9 (ostatniej tworzącej ofertę) nazwy
miejscowości i daty sporządzenia oferty, nie stanowi nieważności oferty, gdyż są to uchybienia
o charakterze formalnym.
Resumując powyższe, Izba uznała, że brak było podstaw do odrzucenia oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 78 § 1 Kodeksu
cywilnego, jako nieważnej.
Izba
orzekła jak w sentencji na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp stosownie do jego wyniku, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972). Izba zaliczyła do kosztów wpis uiszczony przez Odwołującego w
kwocie 7 500
zł zgodnie z § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia oraz zasądziła od Zamawiającego na
rzecz
Odwołującego kwotę 11 100 zł stanowiącą uzasadnione koszty postępowania
odwoławczego obejmujące równowartość kwoty wpisu od odwołania oraz koszty
wynagrodzenia
pełnomocnika, jednak nie wyższe niż kwota 3 600 zł, na podstawie rachunku
przedłożonego do akt sprawy, zgodnie z § 3 pkt 2 lit. b w zw. z § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia.
Przewodniczący: …………………………………
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu w zakresie Zadania nr 1:
1.1. unieważnienie czynności:
- wyboru oferty najkorzystniejszej,
- odrzucenia oferty Odwołującego,
1.2. powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty
Odwołującego;
2. kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Województwo Wielkopolskie –
W
ielkopolskie Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance,
ul. Kościuszkowców 2A, 64-932 Stara Łubianka, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: Metalzbyt-
Hurt Sp. z o.o., ul. Bardowskiego 2, 43-300 Bielsko-
Biała tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od zamawiającego: Województwo Wielkopolskie – Wielkopolskie
Samorządowe Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance, ul. Kościuszkowców 2A,
64-
932 Stara Łubianka na rzecz wykonawcy: Metalzbyt-Hurt Sp. z o.o.,
ul. Bardowskiego 2, 43-300 Bielsko-
Biała kwotę 11 100 zł 00 gr (słownie: jedenaście
tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą uzasadnione koszty postępowania
odwoławczego obejmujące kwoty: wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje
skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w
Poznaniu.
Przewodniczący: …………………………………
Sygn. akt KIO 2152/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Województwo Wielkopolskie, Wielkopolskie Samorządowe Centrum
Edukacji i Terapii w Starej Łubiance – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego: Dostawa materiałów budowlanych na
potrzeby przedsięwzięcia pn.: „Termomodernizacja i rozbudowa budynków Wielkopolskiego
Samorządowego Centrum Edukacji i Terapii w Starej Łubiance”, Numer referencyjny:
ZP/WSCEiT/2019/2, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. P
rawo zamówień
publicznych, zwanej dalej „ustawa Pzp”, „ustawa” lub „Pzp”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
nr 601688-N-2019 z dnia
25 września 2019 r.
Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwota określona w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Odwołujący – Metalzbyt-Hurt Sp. z o.o. z siedzibą w Bielsku-Białej – wniósł odwołanie,
wskazując – wobec niezgodnych z przepisami ustawy czynności Zamawiającego podjętych w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie części nr 1 pn. „Dostawa płyt
z
wełny mineralnej zgodnie z pkt 2.1. OPZ” (zwanym dalej: Zamówieniem nr 1) oraz w zakresie
części nr 2 pn.: „Dostawa płyt styropianowych zgodnie z pkt 2.2. OPZ” (zwanym dalej:
Zamówieniem nr 2).
Odwołujący wniósł odwołanie od następujących czynności i zaniechań Zamawiającego
w zakresie: Zadania nr 1 - tj.:
1. o
drzucenia oferty Odwołującego;
2. w
yboru jako najkorzystniejszej oferty spółki Skład Materiałów Budowlanych i Opału BOL-
ANN A.T.M. S. sp.
j. z siedzibą w Gnieźnie;
3. zaniechania wyboru oferty O
dwołującego jako najkorzystniejszej.
Na skutek w
w. działań i zaniechań Zamawiający dopuścił się naruszenia następujących
przepisów ustawy w zakresie Zadania nr 1:
1. art. 7 ust. 1 i 3 ustawy poprzez przeprowadzenie p
ostępowania w sposób naruszający
uczciwą konkurencję oraz nierówne traktowanie wykonawców, a to poprzez
nieuzasadnione odrzucenie oferty Odwołującego, a w ślad za tym zaniechanie wyboru
oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w zakresie Zadania nr 1;
2. art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy w zw. z art. 18a pkt 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie
ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 78 § 1
Kodeksu cywilnego, poprzez odrzucenie oferty Odwołującego w zakresie Zadania nr 1
wobec nieuzasadnionego stwierdzenia, że oferta Odwołującego nie została podpisana, a
w konsekwencji, że oferta Odwołującego jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów;
3. art. 91 u
st. 1 ustawy poprzez wybór jako najkorzystniejszej oferty spółki Skład Materiałów
Budowlanych i
Opału BOL-ANN A.T.M. S. sp. j. z siedzibą w Gnieźnie w sytuacji, gdy oferta
Odwołującego jest najkorzystniejsza w ramach przyjętych w postępowaniu kryteriów oceny
oferty w zakresie Zadania nr 1;
4. art. 91 ust. 1 ustawy poprzez zaniechanie wyboru oferty
Odwołującego jako
najkorzystniejszej w sytuacji,
gdy oferty Odwołującego w pełni odpowiada treści SIWZ i jest
najkorzystniejsza w ramach przyjętych w postępowaniu kryteriów oceny oferty w zakresie
Zadania nr 1.
W związku z powyższymi naruszeniami, Odwołujący wniósł o:
1. u
względnienie odwołania w całości w zakresie Zadania nr 1;
2. u
nieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego w zakresie Zadania nr 1;
3. u
nieważnienie czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty spółki Skład Materiałów
Budowlanych i Opa
łu BOL-ANN A.T.M. S. sp. j. z siedzibą w Gnieźnie w zakresie Zadania
nr 1;
4. ponowne przeprowadzenie badania i oceny ofert w zakresie Zadania nr 1;
5. w
ybór oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej z zakresie Zadania nr 1;
6. o
bciążenie Zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego wg norm przepisanych.
Odwołujący wskazał, że posiada interes we wniesieniu odwołania z uwagi na fakt, że w
wyniku działań i zaniechań Zamawiającego opisanych powyżej, doszło do nieuzasadnionego
odrzucenia oferty Odwołującego w zakresie Zadania nr 1, zaniechania wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej w zakresie Zadania nr 1, a także nieuzasadnionego
wyboru oferty spółki Skład Materiałów Budowlanych i Opału BOL-ANN A.T.M. S. sp. j. z
siedzi
bą w Gnieźnie. W związku z powyższym Odwołujący poniesie szkodę w postaci braku
możliwości uzyskania zamówienia publicznego (zawarcia umowy) na realizację dostaw
objętych przedmiotem postępowania w zakresie Zadania nr 1 oraz Zadania nr 2, z uwagi na
fakt, że oferta Odwołującego jest ważna w świetle przepisów Kodeksu cywilnego, jest w pełni
zgodna z treścią SIWZ, a jednocześnie jest najkorzystniejsza pod względem przyjętych
kryteriów oceny ofert w zakresie Zadania nr 1.
W uzasadnieniu odwołania, Odwołujący podniósł, co następuje.
Zamawiający w zakresie części nr 1 pn. „Dostawa płyt z wełny mineralnej zgodnie z pkt 2.1.
OPZ” (zwanym dalej: Zamówieniem nr 1) odrzucił ofertę Odwołującego. Odwołujący nie
zgodził się ze stanowiskiem Zamawiającego z następujących powodów: oferta Odwołującego
jest ważna w świetle dyspozycji art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego, albowiem każda ze stron
dokumentacji ofertowej Odwo
łującego, w tym w szczególności formularz oferty, została
indywidualn
ie podpisana przez prezesa zarządu Odwołującego, a nie jedynie parafowana, jak
to bezzasadnie twierdzi Zamawiaj
ący. Zamawiający myli parafę ze skróconym podpisem -
wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 maja 2018 r., sygn. KIO 7561/18.
Specyfika podpi
su jakim w sposób trwały (powtarzalny) oraz indywidualny posługuje
się prezes zarządu Odwołującego polega na stosowaniu skróconego podpisu, co jest w pełni
dopuszczaln
e w świetle dyspozycji art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego - wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 27 kwietnia 2016 r., sygn. Il CSK 518/15.
Dla wykazania, że prezes zarządu Odwołującego w sposób powtarzalny i indywidualny
posługuje się skróconym podpisem, Odwołujący złożył w załączeniu do odwołania
przykładowe umowy zawarte przez Odwołującego w wyniku rozstrzygnięcia postępowań o
udzielenie zamówienia publicznego prowadzonych w oparciu o przepisy ustawy. Ponadto
Odwołujący złożył przykładowe odwołania wniesione przez Odwołującego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w formie pisemnej w ramach postępowań o udzielenie
zamówienia publicznego prowadzonych w oparciu o przepisy ustawy. Wszystkie ww.
dokumenty zostały skutecznie podpisane i złożone w formie pisemnej, a ważność i
skuteczność tak sporządzonych dokumentów w formie pisemnej nie była nigdy
kwestionowana.
Dowód: -umowa nr 299/19 z dnia 30.09.2019 r.; -umowa nr IPR.273.4.19.2019.2 z dnia
30.09.2019 r.; -o
dwołanie z dnia 14.06.2019 r.; -odwołanie z dnia 23.09.2019 r.
Niezależnie od powyższego, Odwołujący nie zgodził się zarzutem Zamawiającego
jakoby w sposób niezgodny z treścią SIWZ „zaparafował” poszczególne strony dokumentacji
ofertowej (strony 7 i 9),
poprzez złożenie „parafy” w innym miejscu niż dolny prawy róg kartki.
W pierwszej kolejności Odwołujący wskazał, jak to zostało udowodnienie przez Odwołującego
powyżej, że każda ze stron dokumentacji ofertowej Odwołującego została podpisana przez
Odwołującego, a nie zaparafowana. W drugiej kolejności wskazał, że Zamawiający nie może
czynić Odwołującemu zarzutu umiejscowienia „parafy” (w ocenie Zamawiającego), a w istocie
podpisu Odwołującego w innym miejscu niż to wymagał Zamawiający, albowiem takie
postępowanie może być traktowane co najwyżej jako nieistotne uchybienie o charakterze
formalnym, które pozostaje bez wpływu na ważność i skuteczności dokumentacji ofertowej
złożonej przez Odwołującego, w tym w szczególności na ważność i skuteczność złożonego
przez Odwołującego formularza oferty - wyrok KIO z dnia 6 lipca 2010 r., sygn. akt KIO/UZP
1244/10.
Podobnie wskazała KIO w wyroku z dnia 22 marca 2011 r., sygn. akt KIO/466/11.
Nie ma można również czynić Odwołującemu zarzutu, że Odwołujący nie złożył
podpisu w miejscu wyznaczonym przez Zamawiającego we wzorze dokumentu ofertowego -
tj. w rubryce zawartej w wzorze „Oświadczenia o spełnieniu warunków udziału oraz braku
podstaw wyk
luczenia z postępowania”, albowiem, jak to zresztą sam wskazał Zamawiający,
podpis Odwołującego (a nie parafa jak to bezzasadnie twierdzi Zamawiający) znalazł się pod
całością tekstu tworzącego oświadczenie Odwołującego zawartego na stronie 9 dokumentacji
ofertow
ej Odwołującego złożonej w postępowaniu. Ta sama argumentacja odnosi się do
zarzutu Zamawiającego jakoby Odwołujący nie złożył podpisu na formularzu oferty w miejscu
do tego wyznaczonym przez Zamawiającego, tj. na stronie 4 dokumentacji ofertowej
Od
wołującego w przeznaczonej do tego przez Zamawiającego rubryce. Istotne i
rozstrzygające znaczenie ma bowiem fakt, że na stronie 4 dokumentacji ofertowej
Odwołującego (jak i na wszystkich pozostałych stronach dokumentacji ofertowej
Odwołującego) pod tekstem oświadczenia Odwołującego znajduje się własnoręczny i
indywidualny podpis prezesa zarządu Odwołującego, a tym samym taki sposób podpisania
dokumentacji przez Odwołującego powoduje, że Odwołujący w sposób skuteczny i ważny
złożył oświadczenie woli w formie pisemnej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego -
wyrok
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2019 r., sygn. VI ACa 879/18.
Z uwagi na powyższe, oferta Odwołującego złożona w postępowaniu, w zakresie
Zadania nr 1, stano
wi ofertę w rozumieniu art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oraz jest ważna w
rozumieniu art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego, a co za tym cała idzie dokumentacja ofertowa
Odwołującego, w tym w szczególności formularz oferty, została złożona w postępowaniu w
formie pisemnej, tj. jako oświadczenie woli Odwołującego sporządzone w postaci pisemnej i
zaopatrzone w indywidualny i własnoręczny podpis prezesa zarządu Odwołującego.
M
ając powyższe na uwadze, Odwołujący wniósł jak na wstępie.
Załączniki (merytoryczne): dowody powołane w uzasadnieniu odwołania.
Zamawiający – w odpowiedzi na odwołanie – wniósł, na podstawie art. 186 ust. 1
ustawy Pzp, o:
1)
oddalenie odwołania Wykonawcy jako oczywiście bezzasadnego oraz
2)
zasądzenie od Wykonawcy na rzecz Zamawiającego kosztów postępowania
odwoławczego w kwocie 2 214 zł.
W uzasadnieniu
pisma Zamawiający wskazał, co następuje.
Zamawiający pismem z dnia 18 października 2019 r. odrzucił ofertę Wykonawcy złożoną w
postępowaniu. Zamawiający stwierdził, że oferta Wykonawcy składa się z 9 (słownie:
dziewięć) kartek, z czego strony 1-6 i 8 zostały przez Wykonawcę parafowane (dolny prawy
róg kartki), natomiast strony 7 i 9 nie zostały parafowane w ten sposób, a zostały opatrzone
parafą w innym miejscu niż dolny prawy róg kartki. Na stronie 9 osoba upoważniona do
podpisania oferty w imieniu Wykonawcy złożyła swoją parafę w miejscu przeznaczonym na
podpis, tj. w rubryce w
„Oświadczeniu o spełnianiu warunków udziału oraz braku podstaw
wykluczenia z postępowania” (zgodnym ze wzorem stanowiącym Załącznik nr 2 do IDW), a
nadto postawiła kolejną parafę pod całością tekstu.
Osoba upoważniona do podpisania oferty w imieniu Wykonawcy nie złożyła natomiast
swojego podpisu ani parafy na „Formularzu oferty” w miejscu do tego wyznaczonym na
stronie 4 w przeznaczonej do tego rubryce. Na kartce tej w jej prawym dolnym rogu znajduje
się jedynie parafa wraz z pieczątką imienną Prezesa Zarządu Wykonawcy.
Zamawiający stwierdził zatem, że w miejscu do tego wyznaczonym w formularzu oferty
(w odpowi
edniej przeznaczonej do tego rubryce) brak jest podpisu osoby upoważnionej do
reprezentowania Wykonawcy, a nadto stwierdził brak wskazania w tejże rubryce: nazwy
Wykonawcy, imienia i nazwiska osoby upoważnionej do podpisania oferty w imieniu
Wykonawcy, pie
częci Wykonawcy oraz wskazania miejscowości i daty złożenia podpisu.
Mając powyższe na uwadze Zamawiający stwierdził, że w całości nie uzupełniono stosownej
rubryki formularza oferty, a więc, że złożona przez Wykonawcę oferta wbrew wymogom SIWZ
(XV pkt 3 I
DW) nie została przez niego w ogóle podpisana.
Zgodnie z art. 18a pkt 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo
zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1020, ze zm.) w
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed
dniem 1 stycznia 2021 r., prowadzonych przez innych zamawiających niż centralny
zamawiający, oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a ustawy zmienianej w
art. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie pisemnej, albo – za zgodą
zamawiającego – w postaci elektronicznej, opatrzone odpowiednio własnoręcznym podpisem
albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Pomimo więc usunięcia powołaną wyżej
nowelizacją z ustawy art. 82 ust. 2, w którym unormowany był wymóg formy pisemnej dla oferty
wraz z rygorem nieważności, w przedmiotowym postępowaniu obowiązuje zasada pisemności
oferty wraz z rygorem nieważności czynności prawnej w postaci oferty w razie złożenia jej w
innej formie niż pisemna.
Zgodnie z art. 78 § 1 ustawy Kodeks cywilny („kc”), Do zachowania pisemnej formy
czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym
treść oświadczenia woli.
Mając powyższe na uwadze Zamawiający uznał, że brak jest podstaw by uznać, że
przedłożona przez Wykonawcę „oferta” mogła zostać uznana za ofertę w rozumieniu art. 66 §
1 kc w zw. z treścią art. 14 ust. 1 ustawy jako nie spełniającej wymogu art. 78 § 1 kc –
przedłożony w postępowaniu dokument z uwagi na brak podpisu osoby upoważnionej do
reprezentowania Wykonawc
y nie może zostać uznany za ofertę, gdyż nie został sporządzony
w formie pisemnej. Omawiana czynność prawa jest więc nieważna z mocy art. 18a pkt 4
ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz
niektórych innych ustaw.
Brak podpisu oferty przez Wykonawcę nie podlega możliwości uzupełnienia w trybie art.
26 ust. 3 u
stawy. Wobec powyższego Zamawiający podjął decyzję o odrzuceniu oferty
Wykonawcy w myśl art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy w związku z art. art. 18a pkt 4 ustawy z dnia 22
czerwca 2016 r. o zmianie ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw
oraz art. 78 § 1 kc - jako nieważnej na podstawie odrębnych przepisów.
Pismem z dnia 22 października 2019 r. Wykonawca wszczął postępowanie
odwoławcze przed Prezesem Krajowej Izby Odwoławczej w przedmiocie odwołania od
wskazanych czynności i zaniechań Zamawiającego.
Wykonawca zarzucił Zamawiającemu nieuzasadnione odrzucenie jego oferty z powodu
uznania jej jako nieważnej z uwagi na brak podpisu osoby upoważnionej do reprezentowania
Wykonawcy. W ocenie Wykonawcy oferta została podpisana przez Prezes Zarządu P. R., a
wskazywany przez
Zamawiającego odręczny znak nie jest parafą, a jej skróconym podpisem
(KIO 756/18). Według Wykonawcy ów skrócony podpis jest powtarzalny oraz indywidulany
(wyrok Sądu Najwyższego Il CSK 518/15 oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku I ACa 328/18).
Wykonawca wskazał także, że nie jest prawdą jakoby „parafował ofertę niezgodnie z SIWZ, tj.
poprzez złożenie parafy w innym miejscu niż prawy dolny róg kartki, a takie uchybienie nie
może stanowić uchybienia formalnego decydującego o ważności czy skuteczności złożonej
przez niego oferty. Wykonawca wskazał nadto, że nie może Zamawiający czynić mu zarzutu,
że nie złożył podpisu w miejscu do tego wyznaczonym w rubryce w „Oświadczeniu o spełnianiu
warunków udziału oraz braku podstaw wykluczenia z postępowania” zgodnym ze wzorem
stanowiącym Załącznik nr 2 do IDU gdyż – jak twierdzi – podpis osoby upoważnionej do
złożenia oświadczenia w jego imieniu został złożony pod całością tekstu tworzącego
oświadczenie Wykonawcy na stronie 9 dokumentacji ofertowej Wykonawcy, podobnie jak na
stronie 4 formularza oferty. Wykonawca powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w
Warszawie sygn. akt VI ACa 879/18 (w odwołaniu Wykonawcy wyboldowane, że skoro
przepisy prawa nie precyzują, w którym miejscu ma zostać złożony podpis składającego
oświadczenie woli lub wiedzy, to „(...) podpis powinien zostać złożony pod treścią składanego
oświadczenia”) twierdzi, że skoro Prezes jego Zarządu złożył własnoręczny i indywidulany
podpis na stronie 4, jak i na wszystkich stronach jego oferty, to Wykonawca w sposób
skuteczny i ważny złożył oświadczenie woli w formie pisemnej w rozumieniu przepisów
Kodeksu cywilnego.
Zamaw
iający wskazał w pierwszej kolejności, że twierdzenia Wykonawcy jakoby na
stronach złożonej przez niego oferty znajdowały się podpisy Prezesa Zarządu w formie
skróconej, czego dowodem mają być dołączone przez Wykonawcę umowy czy wcześniejsze
odwołania do KIO, nie wytrzymują organoleptycznej weryfikacji. Na wszystkich stronach ofert
znajduje się znak, który nie jest czytelny, ale przy odrobinie dobrej woli da się tam dostrzec
literę: „P” albo „R”. Innego znaku na stronach oferty brak. Na kluczowej stronie 4 formularza
oferty jest nieczytelny znak, który może być literą, ale czy nią jest – nie wiadomo.
Dołączone przez Wykonawcę do odwołania dokumenty dostarczają dowód, że Prezes
Zarządu Wykonawcy – P. R. posługuje się także bardziej skomplikowanym znakiem (np.
strona 5 umowy nr 299/19 z 30.09.2019 r. zawartej z 31 Bazą Lotnictwa Taktycznego w
Poznaniu; co ciekawe znak stawiany p
rzez Prezesa Zarządu Wykonawcy inny jest na stronach
od 1 do 4, gdzie jest widoczne,
że jest to parafa). Podobnie na załącznikach do tej umowy
(Formularz cenowy dla pakietu 1
– Artykuły spawalnicze, Formularz cenowy dla pakietu 2 –
Maty sorbcyjne) złożony został przez Prezesa Zarządu Wykonawcy podpis skrócony, nie zaś
parafa. Analogicznie sytuacja kształtuje się w kolejnej umowie i dwóch odwołaniach do KIO:
widoczne są dwa rodzaje znaków: jeden o prostym nieskomplikowanym charakterze, na który
składają się dwie mało czytelne litery (może „P” i „R”), który uznać należy za parafę, drugi
składający się z kilku (więcej niż dwie) nieczytelnych liter (najprawdopodobniej „RYB”), który
uznać należy za skrócony podpis, o którym rozpisywał się Wykonawca w odwołaniu.
Wykon
awca sam dostarczył więc dowody na poparcie stanowiska Zamawiającego, że w
ofercie są jedynie parafy.
Z uzyskanych przez Zamawiającego dokumentów złożonych do akt rejestrowych
Wykonawcy w Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że Prezes Zarządu Wykonawcy – P.
R.
posługuje się:
1)
pełnym podpisem swojego imienia i nazwiska (uchwała nr 1 i uchwała nr 2 Zwyczajnego
Zgromadzenia Wspólników z 30.06.2019 r.),
2) skróconym podpisem – wzór podpisu Prezesa Zarządu Wykonawcy złożony 3 stycznia 2013
r. przed notariuszem T. J.
Rep. Nr 1 42/2013, przedłożony do akt rejestrowych Krajowego
Rejestru Sądowego w dniu 4 stycznia 2013 r. (karta 668 akt rejestrowych).
Dowód: 1) kopia uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Metalzbyt-Hurt
sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 2)
kopia uchwały nr 2 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników
Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 3) 3 wydruki fotokopii wzoru podpisu P. R.
–
Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. złożony dn. 3.01.2013 r. przed notariuszem T. J.
Rep. A Nr 42/2013; 4)
2 wydruki fotokopii potwierdzenia wykonania przelewu kwoty 500 zł dn.
4.01.2013 r. tytułem uiszczenia opłaty od wniosku do KRS o ujawnienie zmian podpisany
podpisem skróconym przez P. R. jako Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.
Żaden z ww. rodzajów podpisów P. R. nie jest jednak tym znakiem, który znajduje się na
wszystkich dziewięciu stronach oferty. Nie sposób w tych okolicznościach w ocenie
Zamawiającego uznać, że oferta Wykonawcy została podpisana przez Prezesa Zarządu
Wykonawcy
– P. R. poprzez złożenie swojego własnoręcznego podpisu.
W ocenie Zamawiającego wskazane przez Wykonawcę w odwołaniu na poparcie jego
tez dotyczących skuteczności uznania parafy za podpis orzeczenia, przeczą im w
rzeczywistości. Wykonawca powołał się na następujące orzeczenia: 1) KIO 756/18; 2) Il CSK
518/15; 3) I ACa 328/18; 4) VI ACa 879/18.
Powyższe orzeczenia abstrahują w swej istocie od niniejszej sprawy i Wykonawca
posłużył się tezami tych orzeczeń bez związku z do okoliczności dotyczących rozstrzygniętych
w tej sprawie.
Z kolei za zasadnością i trafnością stanowiska Zamawiającego przemawiają choćby
na
stępujące orzeczenia: 1) KIO 2139/15; 2) KIO 2464/17; 3) KIO 1187/13; 4) KIO 1189/17; 5)
KIO 748/15; 6) KIO 2253/113; 7) KIO 1559/13.
Kolejny zarzut Wykonawcy jakoby Zamawiający kwestionował złożenie przez
Wykonawcę parafy na stronie 7 i 9 w innym miejscu niż prawy dolny róg kartki i to miałoby
stanowić uchybienie formalne decydującego o ważności czy skuteczności złożonej przez
niego oferty, jest tyle nietrafny co nieprawdziwy. Zamawiający opisał po prostu jak wyglądała
oferta Wykonawcy:
„Oferta złożona przez Państwa w siedzibie Zamawiającego w dniu 4
października 2019 r. o godz. 07:49 składa się z 9 (słownie: dziewięć) kartek. Zgodnie z wyżej
wska
zanym wymogiem parafowane zostały przez Wykonawcę strony 1-6 i 8, strony 7 i 9 nie
zostały jednak parafowane w ten sposób (dolny prawy róg kartki). Zostały natomiast opatrzone
parafą w innym miejscu niż dolny prawy róg kartki; zwrócić należy szczególnie uwagę na
stronę 9, gdzie osoba upoważniona do podpisania oferty w imieniu Wykonawcy złożyła swoją
parafę w miejscu przeznaczonym na podpis - w rubryce w „Oświadczeniu o spełnianiu
warunków udziału oraz braku podstaw wykluczenia z postępowania” zgodnym ze wzorem
stanowiącym Załącznik nr 2 do IDW, a nadto kolejną parafę pod całością tekstu.”
Żadnych konsekwencji Zamawiający z tego nie wyciągnął wobec Wykonawcy, opis ten
miał jedynie unaocznić odmienny sposób zaparafowania strony 7 i 9 w porównaniu do stron 1-
6 i 8 oferty, szczególnie, że na stronie 4 oferty Wykonawcy w miejscu przeznaczonym na
podpis brak jest tego podpisu (nawet parafy), a na stronie 9 w miejscu przeznaczonym na
podpis -
w rubryce jest parafa. Okoliczność ta w ocenie Zamawiającego była dodatkowym
argumentem potwierdzającym tezę o niepodpisaniu oferty przez Wykonawcę.
W ocenie Zamawiającego odwołanie jest niezasadne i powinno zostać oddalone z uwagi
na fakt, i
ż oferta nie została w ogóle podpisana, a jedynie parafowana.
Załączniki (merytoryczne): 2) kopia uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia
Wsp
ólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 3) kopia uchwały nr 2 Zwyczajnego
Zgromadzenia Wsp
ólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 4) 3 wydruki fotokopii
wzoru podpisu P. R. -
Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. złożony dn. 3.01.2013 r.
przed notariuszem T. J. Rep. A Nr 42/2013; 5) 2 wydruki fotokopii potwierdzenia wykonania
przelewu kwoty 500 zł dn. 4.01.2013 r. tytułem uiszczenia opłaty od wniosku do KRS o
ujawnienie zmian podpisany podpisem skróconym przez P. R. jako Prezesa Zarządu
Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Przedmiot zamówienia – Dostawa materiałów na potrzeby przedsięwzięcia p.n.:
Termomodernizacja i rozbudowa budynków Wielkopolskiego Samorządowego Centrum
Edukacji i Terapii w Starej Łubiance – został podzielony na dwa zadania: 2.1 dostawa płyt z
wełny mineralnej (Zadanie nr 1), 2.2 dostawa płyt styropianowych (Zadanie nr 2) – oceniane
oddzielnie z zastosowaniem tych samych
kryteriów oceny ofert (Część III SIWZ - Opis
przedmiotu zamówienia, pkt 1, 2; Część I SIWZ, Instrukcja dla Wykonawców (IDW), Rozdział
XXVI Kryteria oceny ofert, pkt 2 i 3).
Odwołujący złożył ofertę na dwa Zadania. Oferta została odrzucona w zakresie obu
Z
adań z powodu tych samych okoliczności faktycznych i podstaw prawnych.
Odwołanie dotyczy czynności i zaniechana czynności przez Zamawiającego w zakresie
Z
adania nr 1. W rankingu ofert, dwóch złożonych w postępowaniu, oferta Odwołującego w
zakresie Zadania nr 1
zajęłaby pierwsze miejsce, w zakresie Zadania nr 2 drugie miejsce.
Odwołujący wskazał na rozprawie, że nie wniósł odwołania w zakresie Zadania nr 2,
gdyż stwierdzenie w postępowaniu odwoławczym naruszenia przepisów ustawy przez
Zamawiającego nie miałoby wpływu na wynik postępowania o udzielenie zamówienia w
zakresie tego Zadania (art. 192 ust. 2 ustawy Pzp).
Nie wystąpiły przesłanki odrzucenia odwołania, odwołanie zostało rozpoznane na
rozprawie w granicach zawartych w nim zarzutów.
Izba uznała, że Odwołujący spełnia przesłanki wymaganego interesu w uzyskaniu
zamówienia i występuje potencjalna możliwość poniesienia szkody w wyniku nieuzyskania
zamówienia na skutek naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, zatem
Odwołujący jest legitymowany czynnie do wniesienia odwołania, zgodnie z art. 179 ust. 1
ustawy Pzp.
Stan fa
ktyczny w zakresie objętym odwołaniem.
W SIWZ
– IDW, Rozdział XV Opis sposobu przygotowania oferty, Zamawiający opisał
m.in.:
1. Wymagania podstawowe: (ppkt 1)
złożenie jednej oferty w formie pisemnej; (ppkt 3)
podpisanej przez osoby uprawnione do reprezentowania wykonawcy; (ppkt 5)
wypełnienie
wzorów dokumentów dołączonych do IDW stosownie do jej treści i dołączenie do oferty bądź
też przygotowanie przez wykonawcę w zgodnej z IDW formie; (ppkt 7) opatrzenie podpisów
nieczytelnych pieczęcią umożliwiającą identyfikację (…), bądź załączenie do oferty wzorów
podpisów.
2. Forma oferty
– zalecenia porządkowe: (ppkt 5) Wszystkie zapisane strony oferty powinny
być ponumerowane. Strony te powinny być parafowane przez osobę (lub osoby, jeżeli do
reprezentowania Wykonawcy upoważnione są dwie lub więcej osób) podpisującą
(podpisujące) ofertę zgodnie z treścią dokumentu określającego status prawny Wykonawcy
lub treścią załączonego do oferty pełnomocnictwa. Strony zawierające informacje
nie
wymagane przez Zamawiającego (np. prospekty reklamowe o firmie, jej działalności, itp.)
nie m
uszą być numerowane i parafowane.
Odwołujący złożył ofertę: 1. Załącznik nr 1 do IDW – Formularz oferty – str. 1-4;
załącznik nr 1A – Wykaz cen dla Zadania nr 1 – str. 5; załącznik nr 18 – Wykaz cen dla Zadania
nr 2
– str. 6-7; załącznik nr 2 do IDW – Wzór oświadczenia Wykonawcy o spełnianiu warunków
udziału w postępowaniu (…) – str. 8-9.
Załącznik nr 18 – Wykaz cen dla Zadania nr 2 – str. 6-7, dotyczący Zadania nr 2, nie był
objęty zakresem zarzutów zawartych w odwołaniu.
Na str. 1 oferty
(w tabeli) Odwołujący zamieścił pieczątkę firmową (podobnie jak na
dokumenta
ch składanych przez wykonawców w postępowaniu), zawierającą nazwę firmy i
formę prawną oraz jej dane adresowe, z numerami: NIP, REGON, KRS.
Dane te
w postaci pieczątki firmowej zostały zamieszczone na każdym z załączników –
strony oferty: 5, 6 (Zadanie nr 2), 8.
Na każdej stronie oferty pod zakończonym tekstem została zamieszczona pieczątka
zawierająca nazwę funkcji pełnionej w spółce PREZES ZARZĄDU, imię i nazwisko P. R. osoby
pełniącej tę funkcję, uprawnionej do jednoosobowej reprezentacji Spółki (zgodnie z informacją
z KRS Nr 0000070902
stan na dzień 17.10.2019 r.), więc osoby uprawnionej do sygnowania
odpow
iednich pism i dokumentów Spółki.
Zamawiający określił parafowanie każdej strony oferty przez osobę podpisującą ofertę
jako
zalecenia porządkowe, nie określił w SIWZ żadnego miejsca na stronie oferty, w którym
należało zamieścić parafę, natomiast w Zawiadomieniu o odrzuceniu oferty wskazał jako
wymóg – dolny prawy róg kartki.
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego wskazując w Zawiadomieniu o odrzuceniu
oferty
z dnia 18 października 2019 r. m.in. Najistotniejsze jednak, iż osoba upoważniona do
podpisania oferty w imieniu Wykonawcy nie złożyła swojego podpisu ani parafy na
„Formularzu oferty” w miejscu do tego wyznaczonym na stronie 4 w przeznaczonej do tego
rubryce
– na kartce tej w prawym dolnym jej rogu strony jest wyłącznie parafa wraz z pieczęcią
imienną Prezesa Zarządu Wykonawcy. W miejscu do tego wyznaczonym w formularzu oferty
(w rubryce) brak jest również: nazwy Wykonawcy, imienia i nazwiska osoby upoważnionej do
podpisania oferty w imieniu Wykonawcy, pieczęci Wykonawcy oraz wskazania miejscowości i
daty złożenia podpisu – stwierdzić należy, iż nie uzupełniono w całości stosownej rubryki
formularza oferty. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż złożona przez Wykonawcę
oferta wbrew wymogowi SIWZ
powołanemu powyżej nie została przez niego w ogóle
podpisana. (…) Brak podpisu oferty przez Wykonawcę nie podlega możliwości uzupełnienia w
trybie art. 26 ust. 3 ustawy. W konsekwencji oferta Wykonawcy podlega w myśl art. 89 ust. 1
pkt 8 ustawy w związku z art. 18a ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy -
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 78 § 1 kc odrzuceniu jako
nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Na rozprawie:
Odwołujący podtrzymał swoje stanowisko i dodatkowo wyjaśnił, wskazując, że w
odpowiedzi na odwołanie Zamawiający w przeważającej mierze powtórzył argumentację
zamieszczoną w Zawiadomieniu o odrzuceniu oferty z 18 października 2019 r. Odnośnie do
załączników załączonych do odpowiedzi na odwołanie wskazał, że Prezes Zarządu Spółki p.
P. R.
podpisała się pełnym imieniem i nazwiskiem jako protokolant w uchwałach zgromadzenia
nr 1 i nr 2 z 30 czerwca 2019 r.
w związku z wymaganiami proceduralnymi w rejestrowanym
przebiegu zgromadzenia. Również przewodniczący zgromadzenia złożył na uchwałach swój
podpis w sposób zgodny z przyjętą procedurą, czyli podpisując pełnym imieniem i nazwiskiem.
3 karty pod tytułem „Wzór podpisu prezesa zarządu” przedstawiają wzór podpisu, jaki złożyła
Prezes Zarządu p. P. R., jako podpis skrócony, wzór poświadczony notarialne (karta 3 oraz 5
– ze wzorem powiększonym). Karta 4, również przedstawia podpis złożony na dokumencie
banku BPH. Odwołujący wskazał, że wzór podpisu potwierdzony u notariusza został
sporządzony w 2013 r., czyli 6 lat temu, a wobec faktu, że dokumenty są podpisywane na
bieżąco, w tym m.in. oferta i dokumentacja z tym związana, wzór tamten mógł być złożony z
większą starannością. Wskazał również, że przy codziennym podpisywaniu pewnej ilości
dokumentów nie ma faktycznej możliwości, by zachować identyczność podpisu na każdym
dokumencie. Podkreślił, że w żadnym punkcie specyfikacji nie został wprowadzony wymóg,
by wykonawca złożył podpis składający się z pełnego imienia i nazwiska. Co więcej, w
R
ozdziale XIV pkt 1 ppkt 7 SIWZ Zamawiający wskazał możliwość złożenia dokumentu z
podpisem nieczytelnym z wymogiem opatrzenia go pieczątką umożliwiającą identyfikację,
bądź dołączenia do oferty karty wzoru podpisu. Odwołujący stwierdził, że postąpił zgodnie z
tym wymaganiem. Odnośnie oferty wskazał, że składa się ona z 9 stron, to jest załącznik nr 1
do IDW -form
ularz oferty, załącznik nr 1A -wykaz cen dla Zadania nr 1 i załącznik nr 2 do IDW
-
wzór oświadczenia wykonawcy), również wykaz cen dla Zadania nr 2. Każda ze stron oferty
(formularz ofertowy z załącznikami) zostały podpisane skróconym podpisem opatrzonym
imienną pieczątką Prezesa Zarządu. Zatem po pierwsze, oferta została podpisana zgodnie z
wymogami SIWZ, po
drugie opatrzenie skróconego podpisu pieczątką imienną (imię,
nazwisko, funkcja) przesądza o tym, że nie jest to parafka, a podpis.
Odwołujący złożył dokumenty stanowiące dowody w sprawie:
1. Zapytanie o udzielenie informacji o PODM z 16 maja 2019 r.
– z podpisem porównywanym
ze złożonym na dokumentacji ofertowej;
2.
Wzory podpisów – strony 1-3 mBank, 3 wzory dotyczące p. P. R. (wzory bez pieczątki
imiennej);
3.
Karta wzorów podpisów, 2 karty Bank PKO – wzór podpisu bez pieczątki oraz z pieczątką
im
ienną;
4.
Wzór podpisu Prezesa Zarządu p. P. R. – złożony przed notariuszem z dn. 03.01.2013 r.
Przedstawione dokumenty wraz z załączonymi do odwołania, w ocenie Odwołującego,
miały potwierdzać, że indywidualny skrócony podpis ma charakter powtarzalny, uznawany w
praktyce obrotu gospodarczego. Podpisy złożone na podstawie wzoru zostały przyjęte przez
dwa banki, również (KRK) potwierdził przyjęcie takiego dokumentu jako właściwego.
Odwołujący stwierdził, że trudno jest znaleźć 2 dokumenty podpisane w sposób identyczny,
ale okazane skrócone podpisy potwierdzają, że oferta została sporządzona i złożona w sposób
prawidłowy, albowiem podpisy są w pełni ważne i skuteczne. Stwierdził również, że nie ma
znaczenia miejsce złożenia podpisu, mimo że Zamawiający twierdził, że podpis powinien być
złożony w prawym dolnym rogu. Odwołujący wyjaśnił, że nie wynika to ze specyfikacji, ale z
argumentacji przedstawionej przez Zamawiającego. Wskazał 2. strony oferty - 7 i 9, gdzie
podpis złożono wyżej niż dolny prawy róg strony, w połowie strony, uznając że nie zmienia to
faktu, że podpis złożony został bezpośrednio pod tekstem oświadczenia woli wykonawcy.
Przepisy Kodeksu cywilnego nie wskazują miejsca złożenia podpisu na dokumencie.
Prezes Z
arządu Spółki p. P. R. oświadczyła, że całą dokumentację ofertową, to jest oferta,
załączniki, pisma, umowy przetargowe - podpisuje właśnie w ten sposób jaki został
przedstawiony wyżej (podpis skrócony z pieczątką imienną), również inne dokumenty –
składane bankom, urzędom i instytucjom, podpisywane są właśnie w taki sposób.
Odwołujący złożył do akt sprawy pismo z 5 listopada 2019 r. wyjaśniając, że treścią pisma jest
przedstawienie tez orzeczniczych na potwierdzenie prawidłowości posługiwania się
skróconym wzorem podpisu w praktyce obrotu gospodarczego nawet, jeżeli taki podpis jest
nieczytelny.
W końcowej części rozprawy Odwołujący wskazał, że zamieszczenie podpisu na stronie 4
oferty pod tekstem oświadczenia wykonawcy, nawet z uchybieniem wymogu o charakterze
formalnym zamieszczenia podpisu w tabeli, powoduje, że oferta jest ważna w świetle prawa
cywilnego. Wszystkie informacje, które miały być podane w tabeli zostały podane na pierwszej
stronie oferty. Ponadto, wskazał, że nie stanowi o nieważności oferty nie podanie w tabeli
nazwy miejscowości i daty sporządzenia oferty (nie stanowiło to podstawy odrzucenia oferty).
Odnośnie parafy, Odwołujący uznał, że skoro podpisał każdą stronę oferty, to nie jest
niezbędna parafa, gdyż podpis nawet skrócony konsumuje również parafę. Również na stronie
2 oferty
– poprawienie błędu w cenie (omyłka) – nie jest zaparafowane, tylko zamieszczono
tam skrócony podpis, konsekwentnie jak w całej dokumentacji ofertowej. Ponadto, na stronie
2 w prawym dolnym rogu znajduje się podpis Prezesa, co również konsumuje ewentualną
parafę związaną z poprawieniem omyłki. Żaden przepis nie definiuje ilości liter przy skróconym
podpisie, zatem porównywanie podpisów przez wykazywanie długości niektórych z nich, nie
stanowi podstawy do odrzucenia oferty. Wskazał umowę nr 299/19 załączoną do odwołania,
w której na ostatniej stronie (5) widnieje podpis Prezesa Zarządu, długość podpisu jest
porównywalna z długością podpisu składanego w ofercie. W następnych załącznikach
podobnie. Umowa IPR (…) strona ostatnia – ostatni zamieszczony podpis jest podpisem
krótszym w rozumieniu przykładów wskazywanych na rozprawie. Podsumowując podtrzymał
stanowisko, że w przypadku składania własnoręcznego podpisu przez osobę, nie ma
możliwości by te podpisy składane kilkukrotnie były identyczne.
Zamawiający:
Podtrzymał stanowisko przedstawione w odpowiedzi na odwołanie i dodatkowo
wy
jaśniając, w pierwszej kolejności podniósł, że oferta Odwołującego w ogóle nie została
podpisana na str. 4. Powyższe znalazło odzwierciedlanie w Zawiadomieniu o odrzuceniu
oferty, strona 2 akapit 1. Wskazał, że na str. 4 w tabeli należało zamieścić podpisy wykonawcy,
nie wypełniono tej tabeli, natomiast w prawnym dolnym rogu zamieszczono wyłącznie parafę.
Zamawiający zdefiniował parafę w ten sposób, że parafa to inicjały, a w tym przypadku wobec
niewyróżnienia przez Zamawiającego inicjałów uznał, że jest to nieokreślony znak graficzny.
Uznał, że wszystkie podpisy Odwołującego to są jednak parafy, których wymagał zgodnie z
Rozdziałem XV pkt 2 ppkt 5 SIWZ. O tym, że jest to parafa świadczy druga strona oferty, gdzie
w pozycji II popra
wiono w zadaniu drugim cenę brutto oferty parafując zmianę takim samym
znakiem graficznym (bez pieczątki imiennej), co odpowiada wymogowi Rozdziału XV pkt 2
ppkt 6 SIWZ.
W kwestii
różnicy między parafowaniem omyłki w cenie oferty, a parafowaniem – zdaniem
Zamawiającego – oferty w prawym dolnym rogu strony, Zamawiający stwierdził, że jest to taki
sam znak graficzny. Zamawiający również potwierdził, że nie zamieścił w specyfikacji wymogu
parafy czy podpisu w prawym dolnym rogu karty. Stwierdził, że występuje różnica między
parafą a skróconym podpisem. Wskazał załączniki do odpowiedzi na odwołanie, stwierdzając,
że wzór podpisu jest dwa razy dłuższy niż parafa, ma dwa dodatkowe elementy i może
stanowić skrócony i nieczytelny podpis. Zamawiający nie kwestionował, że Prezes Zarządu p.
P. R.
posługuje się skróconym podpisem, natomiast kwestionował i wskazywał, że skrócony
podpis nie został zamieszczony w ofercie, gdyż stanowi parafę. Wskazał załącznik do
odwołania – odpis KRS, ostatni dokument w zbiorze załączników, strona 1 – zdaniem
Zamawiającego pierwszy z podpisów jest podpisem, drugi parafą, mimo że potwierdzają ten
sam zakres treści: za zgodność z oryginałem. Na dokumentach złożonych przez
Odwołującego w toku rozprawy również przedstawiono, na każdym z tych dokumentów,
skrócony podpis, w każdym z tych znaków widać kilka liter, które mogą być skrótem nazwiska
Prezesa Zarządu.
Reasumując, Zamawiający stwierdził, że na żadnej ze stron oferty nie zamieszczono podpisu
Odwołującego, natomiast znaki graficzne wraz z pieczątką imienną są to parafy. Strona 7 i 9
oferty
– parafy zamieszczone w innym miejscu niż na pozostałych stronach oferty. Nie stanowi
to zarzutu, nie stanowiło też podstawy odrzucenia oferty. Podniósł także, że Prezes Zarządu
podpisywała w staranniejszy sposób dokumenty składane na rozprawie – stwierdzenie to
dotyczy oświadczenia Odwołującego, że podpis składany przed notariuszem w 2013 r. był
złożony bardziej starannie oraz uległ zmianie na przestrzeni lat. Zamawiający stanął na
stanowisko
, że opatrzenie dokumentu parafą wraz z pieczątką imienną nie stanowi podpisu.
W końcowej części wyjaśnień Zamawiający podkreślił, że opatrzenie pieczątką imienną parafy
nie powoduje, że parafa ta staje się podpisem. Znaki graficzne zamieszczone w ofercie
stanowią parafę wymaganą w SIWZ (służą przygotowaniu oferty do podpisu i zapewniają jej
integralność), zatem oferta nie została podpisana, nie została podpisana podpisem
skróconym. Z powyższego wynika, że Prezes stosuje w obrocie gospodarczym podpis
skrócony, jest on powtarzalny, co wynika z załączonych dokumentów, posługuje się parafą i
właśnie ta parafa została zamieszczona na ofercie.
W ocenie Odwołującego:
-
podpis wraz z pieczątką wskazującą imię, nazwisko i pełnioną funkcję w Spółce stanowi
podpis w rozumieniu art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego i konsumuje parafę składaną przez tę
samą osobę, a zamieszczenie podpisu pod tekstem (oświadczenia woli), a nie w rubryce tabeli,
stanowi uchybienie formalne,
w ocenie Zamawiającego:
- podpis
stanowi parafę, o której mowa w SIWZ w Rozdziale XV pkt 2 ppkt 5, co przesądza,
że oferta nie została podpisana.
Ocena Izby
Na podstawie akt sprawy, postępowania dowodowego przeprowadzonego ze
złożonych dokumentów oraz wyjaśnień stron, Izba uznała, że odwołanie jako zasadne podlega
uwzględnieniu.
Zamawiający wymagał w ramach wymagań podstawowych w zakresie opisu sposobu
przygotowania oferty, złożenia oferty w formie pisemnej. Formę pisemną dokumentu określa
przepis art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy Pzp, stanowiąc, że dla jej
zachowania wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść
oświadczenia woli.
Przepisy ustawy, Kodeksu cywilnego nie określają pojęcia własnoręczny podpis.
Również Zamawiający nie określił tego pojęcia w postanowieniach SIWZ dla potrzeb tego
postępowania. Jedyny zamieszczony wymóg w tym zakresie dotyczący podpisu
nieczytelnego, to możliwość identyfikacji osoby, która go złożyła przy pomocy pieczęci lub
karty wzoru podpisu.
Okoliczności sprawy wskazują, że w tym przypadku nie chodziło
Zamawiającemu o zastosowanie pieczęci jako znaku własnościowego i rozpoznawczego
osoby fizycznej lub prawnej, wyciskanej za pomocą stempla (dodatkowy nośnik odbitki np.
laku) lecz p
ieczątki, której celem było pozostawienie trwałego odcisku na papierze.
Co do własnoręcznego podpisu, biorąc pod uwagę stanowisko doktryny i liczne
orzecznictwo przywołane przez strony, należało uwzględnić fakt, że dopuszczalna jest różna
forma i grafika przedstawienia podpisu, byleby był to indywidualny, powtarzalny, możliwy do
identyfikacji sposób sygnowania przez wykonawcę składanych dokumentów.
Dopuszczenie w SIWZ podpisu nieczytelnego
(brak prawnego rozróżnienia na podpisy
czytelne i nieczytelne), jednoznacznie wskazuje, że Zamawiający przewidział możliwość
podpisania oferty w sposób niemożliwy do odczytania imienia i nazwiska osoby podpisującej i
dopiero
pieczątka identyfikacyjna lub karta wzoru podpisu służyła do identyfikacji osoby.
Ze złożonych dowodów:
-
załączników do odwołania (-umowa nr 299/19 z dnia 30.09.2019 r.; -umowa nr
IPR.273.4.19.2019.2 z dnia 30.09.2019 r.; -
odwołanie z dnia 14.06.2019 r.; -odwołanie z
dnia 23.09.2019 );
-
załączników do odpowiedzi na odwołanie (2) kopia uchwały nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia
Wspólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 3) kopia uchwały nr 2
Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Metalzbyt-Hurt sp. z o.o. z dn. 30.06.2019 r.; 4) 3
wydruki fotokopii wzoru podpisu P. R. -
Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.
złożonego dn. 3.01.2013 r. przed notariuszem T. J. Rep. A Nr 42/2013; 5) 2 wydruki
fotokopii potwierdzenia wykonania przelewu kwoty 500 zł dn. 4.01.2013 r. tytułem
uiszczenia opłaty od wniosku do KRS o ujawnienie zmian podpisanego podpisem
skróconym przez P. R. jako Prezesa Zarządu Metalzbyt-Hurt sp. z o.o.);
-
złożonych na rozprawie przez Odwołującego (1. Zapytanie o udzielenie informacji o PODM
z 16 maja 2019 r.
– z podpisem porównywanym do złożonego na dokumentacji ofertowej;
2. Wzory podpisów – strony 1-3 mBank, 3 wzory dotyczące p. P. R. (wzory bez pieczątki
imiennej); 3. Karta wzorów podpisów, 2 karty Bank PKO – wzór podpisu bez pieczątki oraz
z pieczątką imienną; 4. Wzór podpisu Prezesa Zarządu p. P. R.– złożony przed notariuszem
z dn. 03.01.2013 r.)
– wynika w sposób przekonujący, że podpisy złożone w dokumentacji ofertowej są
porównywalne z podpisami zamieszczonymi w dokumentach stanowiących dowody w
spra
wie, są również powtarzalne i stosowane stale przez osobę, która złożyła podpisy
(oświadczenie Prezesa Zarządu Spółki).
Z dokonanych ustaleń wynika zatem, że Prezes Zarządu Spółki Odwołującej,
uprawniona do jednoosobowej reprezentacji Spółki złożyła swój nieczytelny, skrócony,
własnoręczny podpis na każdej stronie oferty pod treścią oświadczenia woli. W dwóch
przypadkach (jednym dotyczącym Zadania nr 1 - str. 9) podpis z pieczątką identyfikującą został
zamieszczony w połowie strony, bezpośrednio pod końcową częścią oświadczenia woli.
Izba podzieliła stanowisko wynikające z uzasadnienia wyroku z dnia 4 grudnia 2017 r.
sygn. akt KIO 2464/17 wskazujące na podstawie doktryny i orzecznictwa: z przywoływanych
(…) wypowiedzi doktryny i orzecznictwa (wynika, że) kładzie się również nacisk na znaczenie
powtarzalności podpisu, który powinien być złożony w formie zwykle używanej, dzięki czemu
jest ona znana szerszemu kręgowi osób. Istotne jest bowiem, aby niezależnie od skrótowości
skreślonego odręcznie słownego znaku graficznego, zainteresowane osoby trzecie mogły
mieć pewność, że dana osoba chciała w ten sposób podpisać się swoim nazwiskiem.
Mniejsza ilość znaków, wskazywana przez Zamawiającego, jako tworząca krótszy
podpis,
nie stanowi podstawy do uznania nieporównywalności podpisów.
Nie znajduje uzasadnienia w materiale dowodowym stanow
isko Zamawiającego, że
podpisy Prezesa
Zarządu Spółki zidentyfikowane na etapie badania ofert przy pomocy
pieczątki firmowej wskazującej imię, nazwisko i pełnioną funkcję (na rozprawie złożono
również wzory podpisów), stanowią parafy (które – jak wskazał Zamawiający – składają się z
inicjałów osoby parafującej dokument, a zamieszczenie parafy potwierdza gotowość
dokumentu do podpisu)
, zwłaszcza w sytuacji, gdy Zamawiający wymagał podpisania oferty i
– jako zalecenie porządkowe – parafowania zapisanych stron oferty również przez osobę
uprawnioną do reprezentacji wykonawcy, a więc podpisania oferty. Izba podzieliła stanowisko,
że w tym przypadku podpis osoby uprawnionej konsumuje wymaganą dla celów
porządkowych parafę.
Brak wypełnienia tabeli na str. 4 oferty, wobec złożenia podpisu pod treścią
oświadczenia Odwołującego na tej stronie, przy zamieszczeniu nazwy wykonawcy na str. 1,
5, 6 (Zadanie nr 2), 8 oraz zamieszczeniu w tabeli na str.
9 (ostatniej tworzącej ofertę) nazwy
miejscowości i daty sporządzenia oferty, nie stanowi nieważności oferty, gdyż są to uchybienia
o charakterze formalnym.
Resumując powyższe, Izba uznała, że brak było podstaw do odrzucenia oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp w zw. z art. 78 § 1 Kodeksu
cywilnego, jako nieważnej.
Izba
orzekła jak w sentencji na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp stosownie do jego wyniku, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. z 2018 r. poz. 972). Izba zaliczyła do kosztów wpis uiszczony przez Odwołującego w
kwocie 7 500
zł zgodnie z § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia oraz zasądziła od Zamawiającego na
rzecz
Odwołującego kwotę 11 100 zł stanowiącą uzasadnione koszty postępowania
odwoławczego obejmujące równowartość kwoty wpisu od odwołania oraz koszty
wynagrodzenia
pełnomocnika, jednak nie wyższe niż kwota 3 600 zł, na podstawie rachunku
przedłożonego do akt sprawy, zgodnie z § 3 pkt 2 lit. b w zw. z § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia.
Przewodniczący: …………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 2299/19, KIO 2312/19 z dnia 2019-11-27
- Sygn. akt KIO 2294/19 z dnia 2019-11-27
- Sygn. akt KIO 2280/19 z dnia 2019-11-27
- Sygn. akt KIO 2291/19 z dnia 2019-11-26
- Sygn. akt KIO 2270/19 z dnia 2019-11-26
