rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-03-04
rok: 2019
data dokumentu: 2019-03-04
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 241/19
KIO 241/19
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 marca 2019 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 lutego 2019 r. przez Wykonawcę –
Generali
Towarzystwo Ubezpieczeń Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul.
Postępu 15b (02-676 Warszawa) w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego –
Gminę Miasta Tychy, Al. Niepodległości 49 (43-100 Tychy)
przy udziale
Wykonawcy
– Gothaer Towarzystwo Ubezpieczeń Spółka Akcyjna z siedzibą w
Warszawie przy ul.
Wołoskiej 22A (02-675 Warszawa) zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 lutego 2019 r. przez Wykonawcę –
Generali
Towarzystwo Ubezpieczeń Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul.
Postępu 15b (02-676 Warszawa) w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego –
Gminę Miasta Tychy, Al. Niepodległości 49 (43-100 Tychy)
przy udziale
Wykonawcy
– Gothaer Towarzystwo Ubezpieczeń Spółka Akcyjna z siedzibą w
Warszawie przy ul.
Wołoskiej 22A (02-675 Warszawa) zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1
Oddala odwołanie.
2
Kosztami postępowania obciąża Wykonawcę Generali Towarzystwo Ubezpieczeń S. A. z
siedzibą w Warszawie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15.0
00 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez
Wykonawcę Generali Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w Warszawie tytułem
wpisu od odwołania;
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący:
………………………………
str. 2
Sygn. akt: KIO 241/19
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego przez Zamawiającego
Gminę Miasto Tychy, na kompleksowe ubezpieczenie Urzędu oraz jednostek
organizacyjnych Miasta Tychy (nr
postępowania: PZP.271.75.2018.KK), ogłoszonym w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 5.10.2018 r., 2018/S 192-434270, wobec
czynności dotyczących zadania nr 1 i polegających na wyborze oferty najkorzystniejszej oraz
zaniechaniu jej odrzucenia, Wykonawca Generali TU S.A. z/s w Warszawie (dalej jako
Odwołujący), wniósł w dniu 11 lutego 2019 r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej (sygn. akt KIO 241/19).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy Gothaer TU
S.A. z uwagi na
rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 90 ust. 2 i 3 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy Gothaer TU
S.A. pomimo
niewystarczających wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny;
3) art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 i 3 Pzp poprzez dokonanie
wyboru oferty niebędącej
ofertą najkorzystniejszą spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych w
niniejszym postępowaniu.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności oceny
złożonych ofert, odrzucenie oferty Gothaer TU SA i dokonanie wyboru oferty Odwołującego.
Zamawiający poinformował wykonawców o wyniku postępowania w zakresie zadania nr 1 w
dniu 1 lutego 2019 r. drogą mailową. Oferta Gothaer TU SA uzyskała łącznie 91 pkt, w tym w
kryterium „cena” 90 pkt oraz 1 pkt w kryterium „warunki fakultatywne (klauzule dodatkowe)”.
Uzasadnienie faktyczne i prawne.
Odwołujący w uzasadnieniu opisał przebieg czynności, jakie podejmował Zamawiający w
postępowaniu wobec oferty Gothaer w zakresie badania, czy nie zawiera ona rażąco niskiej
ceny, w tym podlegające później unieważnieniu - ocenę wyjaśnień z dnia 12 grudnia 2018 r.,
która doprowadziła do wyboru tej oferty. Podstawa zarzutu dotyczy powtórzonych czynności i
złożonych na wezwanie Zamawiającego wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny z dnia
25 stycznia 2019 r.
W ocenie Odwołującego Wykonawca nie wykazał dlaczego oferowana
cena odbiega od cen rynkowych podobnych zamówień, a złożone wyjaśnienia podsumował
jako ogólne zawierające błędnie wyliczoną szkodowość, co powinno prowadzić do
odrzucenia oferty zgodnie z art. 90 ust. 3 Pzp.
Wykonawca miał posłużyć się pismem
str. 3
przygotowanym na potrzeby innego postępowania, w treści pisma nie przedstawił żadnej
kalkulacji mającej na celu uzasadnienie zaoferowania ceny niższej, niż szacunkowa wartość
przedmiotu zamówienia. Wskazał jedynie, że kalkulacja ceny opiera się na „arkuszu
rentowności”, czyli wewnętrznym narzędziu pozwalającym ocenić, czy towarzystwo
ubez
pieczeń jest w stanie przy zaproponowanej cenie za udzieloną ochronę zapewnić sobie
dodatni wynik techniczny, przy uwzględnieniu określonych elementów wpływających na
składkę. W piśmie brakuje wskazania kwotowego, opisującego zysk Wykonawcy.
Odwołujący zakwestionował poprawność wyliczenia szkodowości, na co wpłynął brak
aktualizacji danych historycznych szkodowości zadeklarowanej do programu 2016-2018
(przetarg 2015 r.). Ubezpieczyciel uwzględnia w wyliczeniu ceny brak możliwości uzyskania
zaktualizowanej i
nformacji o rzeczywistej szkodowości dla okresów o zamkniętym terminie
zgłoszenia roszczeń. Ustalenie ceny każdorazowo powinno być poprzedzone oceną
underwritingową ryzyka, na którą składają się konkretne czynności i okoliczności
pozwalające ocenić jakość, rodzaj ryzyka, poziom możliwego zaangażowania. Zamawiający
w załączniku 4c do siwz podał dane dotyczące szkodowości na stan „koniec sierpnia 2018r.”,
a zatem za okres 2 lat i 8 miesięcy. Tymczasem w wyjaśnieniach Wykonawca miał dokonać
wyliczenia ceny na podstawie informacji z ostatnich 3 lat historii szkodowej. Podobnie
dokonał błędnego wyliczenia wartości średnich rocznych dzieląc wartość z 2 lat i 8 miesięcy
przez 3 lata. Świadczyć ma to o braku profesjonalizmu i doświadczenia. W ocenie
Odwołującego nie było podstaw do wyłączenia z kalkulacji szkody o wartości 176.053 PLN,
którą Wykonawca uznał za incydentalną (uderzenie pioruna). W ocenie Odwołującego
szkody naturalne spowodowane zjawiskami naturalnymi powinny być uwzględnione, jako
występujące statystycznie co najmniej raz na 10 lat. Prawdopodobieństwo wystąpienia takiej
szkody w okresie trwania umowy wymaga uwzględnienia tzw. „rezerwy na dużą szkodę”.
Zamawiający nie przewiduje ograniczenia w zakresie zagrożenia ryzykiem powodzi, w tym
ryzyka podtopień w związku z powodzią, czy też wskutek obfitych opadów deszczu –
zniesiona całkowicie franszyza oraz brak akceptacji dla limitu odpowiedzialności podnosi
wagę. Dane o szkodliwości są kluczowe (ale nie jedyne) przy ustaleniu poziomu ryzyka
związanego z zawarciem umowy ubezpieczenia, tj. jakie jest prawdopodobieństwo zajścia
zdarzenia ubezpieczeniowego i jaka jest wysokość szkód z nich wynikających. Składka
powinna być ustalona w takiej wysokości, aby pokryła przyszłe wypłaty z umowy
ubezpieczenia oraz koszty
działalności ubezpieczeniowej, gdyż tylko tak ustalona składka
daje możliwość osiągnięcia zysku oraz wymaga tego art. 33 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej z dnia 10 listopada 2015 r., zgodnie z którą
„ubezpieczyciel zobowiązany jest ustalić składkę ubezpieczeniową w wysokości, która
zapewnia co najmniej wykonanie wszystkich zobowiązań z umów ubezpieczenia i pokrycie
kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu ubezpieczeń.” Wykonawca nie
str. 4
uwzględnił w rachunku trendów i wzrostu ilości szkód (prognozuje się, że w ubezpieczeniach
mienia w okresie 2016-
2018 zrealizuje się ok. 82% wartości szkód wykazanych dla okresu
2010-
2015). Kalkulując cenę oferty na okres 36 miesięcy należy założyć trend wzrostu
szkodowości w sposób zapewniający realną możliwość wykonania umowy w sposób
należyty. Powinno być to wykazane w uzasadnieniu sposobu obliczenia ceny. W odniesieniu
do ubezpieczenia OC w kalkulacji nie powinna być brana pod uwagę zadeklarowana
szkodowość za rok 2018 ponieważ byłoby to sztucznym zaniżaniem średniej rocznej (z
reguły zgłoszenie szkody następuje z dużym opóźnieniem).
Wyjaśnienia nie pozwalały na uznanie, iż cena oferty nie jest rażąco niska, a zatem oferta
podlegała odrzuceniu. Zamawiający nie dopełnił obowiązku rzetelnej oceny oferty,
wybierając ofertę na podstawie ogólnych, lakonicznych wyjaśnień.
Do postępowania odwoławczego skutecznie przystąpił w dniu 12 lutego 2019 r. po stronie
Zamawiającego Wykonawca – Gothaer Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w
Warszawie
(dalej zwany Przystępującym lub Uczestnikiem).
Zamawiający w piśmie z dnia 28.02.2019 r. złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego
oddalenie w całości.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publi
cznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (Dz.
U. z 2018 r.
, poz. 1986 z późn. zm.), w brzmieniu po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 22
czerwca 2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2016.1020), zwanej dalej „Ustawą”.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była do
weryfikacji spełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 Ustawy, tj. istnienia po stronie
Odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w
wyniku kwestionowanej czynności Zamawiającego.
Ponieważ następstwem decyzji o
wyborze oferty
Przystępującego w zadaniu nr 1 jest utrata możliwości uzyskania zamówienia
przez Odwołującego, wniesienie odwołania stanowiło jedyną drogę do wzruszenia
niekorzystnego wyniku postępowania, co wypełnia przesłanki określone w Ustawie.
Na podstawie dokumentacji postępowania, w tym treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (siwz), oferty Przystępującego, a także jego wyjaśnień i dokumentów złożonych
str. 5
w toku postępowania, Izba dokonała ustaleń faktycznych stanowiących podstawę do
wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie podniesionych zarzutów.
Przedmiotem zamówienia jest zawarcie umów ubezpieczenia na rzecz 72 jednostek
wskazanych w załączniku 4a do siwz (tabela). Usługa świadczona ma być w terminie od
01.01.2019 r. (lub od dnia podpisania umowy w przypadku jej zawarcia po tej dacie) do
31.12.2021 r.
Zadanie nr 1 obejmuje ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk, ubezpieczenie szyb od
stłuczenia, ubezpieczenie sprzętu elektronicznego od wszystkich ryzyk, ubezpieczenie
maszyn od uszkodzeń, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Zakres ubezpieczenia w
tym limity odpowiedzialności zostały opisane szczegółowo w załączniku nr 4 do siwz – opis
przedmiotu zamówienia – warunki i zakres ubezpieczenia. Zamawiający wskazał na klauzule
obligatoryjne
(od 1 do 38) oraz klauzule fakultatywne (od 39 do 45). Z pominięciem klauzul nr
39, 40 i 43 w pozostałych klauzulach wprowadzone zostały dodatkowe limity
odpowiedzialności. W załączniku nr 1a Zbiorcze zestawienie kosztów – zadanie nr 1 zawiera
odrębną tabelę do wypełnienia w przypadku akceptacji klauzul fakultatywnych, w której
należało wskazać wysokość składki rocznej oraz za okres 36 miesięcy, lub zaznaczyć
„bezskładkowo” – w razie bezskładkowego włączenia danego składnika majątkowego lub
ryzyka.
Łączna kwota zwiększonej sumy ubezpieczenia, w przypadku akceptacji wszystkich
dodatkowych klauzul, wyniosłaby ok. 63 mln 800 tyś zł.
W pkt
16 siwz Zamawiający określił kryteria oceny ofert, ustalając ich wagi odpowiednio na
poziomie 90% - cena oraz 10% - warunki fakultatywne (klauzule dodatkowe). Wymienionym
klauzulom dodatkowym przyznanych mogło być od 5 do 30 pkt, które podstawione do wzoru
stanowiły podstawę do ustalenia ilości uzyskanych punktów w kryterium oceny ofert.
Akceptując wszystkie dodatkowe klauzule oferta mogła otrzymać 10 pkt za „warunki
fakultatywne”.
Udzielając odpowiedzi na pytania dotyczące zapisów siwz, Zamawiający miedzy innymi w
piśmie z dnia 19 listopada 2018 r. odniósł się do szkody z 2018 r. (MZUiM), na którą została
utworzona rezerwa w kwocie 176.053,28 zł wskazując, że szkoda została zamknięta i
wypłacona. Odszkodowanie zostało wypłacone w wysokości 176.053,28 zł. Opis szkody:
uszkodzenie sterowników sygnalizacji świetlnych na terenie Miasta Tychy wskutek uderzenia
pioruna.
W tym samym piśmie w odpowiedzi na pytanie nr 168 Zamawiający poproszony o
przekazanie informacji o przebiegu szkodowym za okres ostatnich 5 la
t poinformował, że
szkodowość została sporządzona na koniec sierpnia 2018 r. Zamawiający informuje, że z
uwagi na długi okres oczekiwania na dokumenty szkodowe, szkodowość proszę przyjąć
zgodnie z danymi przekazanymi w postępowaniu przetargowym. W odpowiedzi na pytanie nr
str. 6
117 z dnia 22 listopada 2018 r. dotyczące wskazania dnia na jaki została sporządzona
szkodowość i możliwości uaktualnienia informacji na dzień 30.09.2018 r. Zamawiający
powtórzył odpowiedź na pytanie nr 168 wskazując, iż szkodowość została sporządzona na
koniec sierpnia 2018 r. Zamawiający informuje, że z uwagi na długi okres oczekiwania na
dokumenty szkodowe, szkodowość proszę przyjąć zgodnie z danymi przekazanymi w
postępowaniu przetargowym.
Zamawiający ustalił wartość zamówienia w podziale na części, przyjmując dla zadania nr 1
kwotę 3.060.000,00 zł, uwzględniającą wartość przewidywanych zamówień, o których mowa
w art. 67 ust. 1 pkt 6 i 7 oraz w art. 134 ust. 6 pkt 3 Ustawy, tj
. 420.000,00 zł – w zadaniu nr
1.
Na zadanie nr 1 złożonych zostało 5 ofert z cenami brutto: 2.213.559,00 zł (TUiR WARTA
SA), 2.651.805,00 zł. (Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń Ergo Hestia S.A.), 2.191.110,30
zł. (COMPENSA TU SA Vienna Insurance Group), 1.392.861,67 zł (Gothaer TU SA),
2.081.808,00 zł (Generali TU SA).
Odwołujący w ofercie zaakceptował wyłącznie klauzulę nr 37 – kompensacji sum
ubezpieczenia, którą przewidział do włączenia „bezskładkowo”. Klauzula ta nie zwiększała
sumy ubezpieczenia objętej zadaniem nr 1. Zgodnie z opisem klauzuli w OPZ ustala się, że
w przypadku gdy suma ubezpieczenia niektórych pozycji jest wyższa niż ich wartość (tzw.
nadubezpieczenie), nadwyżka ta zostanie zaliczona na pozycje, co do których występuje
niedoubezpieczenie. Wyrównanie sum ubezpieczenia odbywa się w ramach mienia, w
którym wystąpiła szkoda.
Zgodnie ze streszczeniem oceny i porównania ofert złożonych na zadanie nr 1 oferta
wskazana jako najkorzystniejsza (Przystępującego) uzyskała w kryterium pozacenowym 1
pkt, a oferta Odwołującego – 6,5 pkt (za cztery dodatkowe klauzule, w tym klauzule nr 40 i
41, zwiększające sumę ubezpieczenia). Kolejnym ofertom Zamawiający przyznał
odpowiednio 5, 3 i 0 pkt w kryterium „warunki fakultatywne”.
Pismem z dnia 11 grudnia 2018 r. Zamawiający poinformował Gothaer TU SA o poprawieniu
oc
zywistych omyłek rachunkowych w zadaniu nr 1 wynikających ze zmienionej stawki z
„0,28%” na „0,028%” i prawidłowego przeliczenia wartości oferty ubezpieczenia mienia od
wszystkich ryzyk, ubezpieczenia sprzętu elektronicznego od wszystkich ryzyk, ubezpieczenia
maszyn od uszkodzeń, ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W następstwie
powyższych zmian Zamawiający poprawił całkowitą cenę oferty brutto z 1.392.861,61 zł na
1.392.888,00 zł. W tym samym piśmie Zamawiający wezwał Wykonawcę na podstawie art.
90 u
st. 1a ustawy do złożenia pisemnych wyjaśnień w tym przedłożenia dowodów
dotyczących wyliczenia ceny. Zamawiający wskazał na wartość zamówienia określoną w
str. 7
kwocie 2.550.00,00 zł oraz średnią arytmetyczną 2.106.042,06 zł., które spowodowały
powzięcie wątpliwości co do wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami za
cenę 1.392.888,00 zł (niższa o 33,86% od średniej wszystkich złożonych ofert oraz o 45,38%
od wartości zamówienia).
Wykonawca złożył wyjaśnienia w piśmie z dnia 12.12.2018 r. Na skutek odwołania
wniesionego wobec decyzji o
przyjęciu tych wyjaśnień za wystarczające do uznania, iż oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny, Zamawiający unieważnił podjęte czynności i pismem z dnia
22.01.2019 r. ponownie wezwał Gothaer TU SA do wykazania zasadności kalkulacji ceny
oferty z treścią art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z 11 września 2015 r. o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej
– pod kątem wykazania, że ustalenia wysokości składek
dokonano po przeprowadzeniu oceny ryzyka ubezpieczeniowego
. W związku z tym
wykonawca został wezwany do wskazania jaka metoda przyjęta została do kalkulacji ryzyka,
z wykazaniem, czy przy ustaleniu ceny za usługę wzięto pod uwagę średnioroczną
szkodliwość, uśrednione koszty pośrednictwa powiększone o koszty likwidacji szkód i koszty
administracyjne oraz czy uwzględniono potencjalny wynik finansowy. W celu wykazania
powyższego wzywa się wykonawcę do uwzględnienia w swoich wyjaśnieniach wszystkich
istotnych elementów ceny oferty mających wpływ na jej wysokość (składniki cenotwórcze) i
wskazania konkretnych wartości przyjętych do obliczenia poszczególnych istotnych
składników cenotwórczych. Zamawiający wezwał do wykazania, jakie dane wyjściowe
zostały przyjęte do kalkulacji ryzyka – w taki sposób, aby została wykazana łączna wysokość
przyjętych wyjściowo zobowiązań, kosztów oraz dodatkowych rezerw za okres
ubezpieczenia
– w relacji do zaoferowanej w przedmiotowym postępowaniu składki za
ubezpieczenie poszczególnych ryzyk – w sposób, który uzasadnia, że zaoferowana składka
pokrywa
owe potencjalne zobowiązania wynikające z umów ubezpieczenia, koszty oraz
dodatkowe rezerwy i ponadto umożliwia wykonawcy osiągnięcie potencjalnego dodatniego
wyniku technicznego. Jednocześnie informujemy, iż wyjaśnienia wykonawcy w kierunku
uzasadnienia braku rażąco niskiej ceny powinny być złożone z uwzględnieniem
prognozowanej ekspozycji ustalonej na bazie przebiegu historycznych, potencjału
szkodowego określonego na bazie wnioskowanego zakresu ubezpieczenia w powiązaniu z
przedmiotem ubezpieczenia.
W wyjaśnieniach z dnia 25 stycznia 2019 r. Przystępujący, jako metodę przyjętą do
wyliczenia składki ubezpieczeniowej wskazał na ekspercką kalkulację ryzyka opartą o
analizę historycznej szkodowości przedmiotu ubezpieczenia za lata 2016-2018. Składka,
zgodnie z art. 33 ust. 2 i 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej stanowi
ekwiwalent wynagrodzenia za gotowość ponoszenia ryzyka oraz kosztów ponoszonych
przez zakład ubezpieczeń w związku z prowadzoną działalnością. Dane jakie uwzględnił
str. 8
Wykonawca
w wyjaśnieniach dotyczyły szkodowości (lit. A) oraz kosztów wykonywania
działalności ubezpieczeniowej (lit. B). Wykonawca przyjął na podstawie informacji od
Zamawiającego o szkodowości w latach 2016-2018 (prezentowanej w siwz), wysokość
wypłaconych odszkodowań (szkody frekwencyjne na kwotę 422.821,50 zł + szkody OC
228.711,83 zł), wysokość rezerw za okres 3 lat, które wynoszą 180.797,49 zł. (w tym
wykonawca uznał jedną szkodę za incydentalną – na kwotę 176.053 zł.) oraz 60.462,06 zł
(dla OC). Ponadto, Wykonawca na podstawie ilości szkód (144 + 100) wyliczył średnią
roczną (48 szkód i 33 szkody z tytułu OC) i średnią wartość szkody (2.936 zł – bez
uwzględnienia szkody incydentalnej oraz 2.892 zł dla szkody OC). Uznanie 1 szkody za
sz
kodę incydentalną oznacza, że nie została ona przyjęta do skalkulowania wskaźnika
szkodowości. Na podstawie powyższych danych Gothaer TU S.A. przyjął prognozowaną
szkodowość na poziomie 53% (49% dla OC). Zaoferowana w tym zakresie składka za okres
ubezpieczenia 2019-2021 na poziomie 807 861,68 (
585.000 zł dla OC), po uwzględnieniu
kosztów wskazanych w pkt B (poniżej) daje prognozowany wynik techniczny dla ww. ryzyk
wynoszący +19.860 zł. oraz 20.608 zł dla OC, co daje rentowność wykonawcy na poziomie
7,4% i 10,57 % dla OC.
Odnośnie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej
Wykonawca wskazał, iż zostały one skalkulowane odrębnie dla ryzyk związanych z
ubezpieczeniem mienia (pkt 1-
3 zadania nr 1) oraz ryzyka odpowiedzialności cywilnej (pkt 4
zadania nr
1) i wynoszą odpowiednio 39,8 % i 40%.
W oparciu o poczynione ustalenia Izba uznała, iż odwołanie nie zasługiwało na
uwzględnienie.
Zasadniczą dla rozstrzygnięcia w przedmiocie postawionych zarzutów pozostawała ocena
wyjaśnień złożonych przez Gothaer Zamawiającemu w piśmie z dnia 25.01.2019 r., które
stanowiły podstawę wniosków prezentowanych w odwołaniu o rażąco niskiej cenie.
Odwołujący w oparciu o wskazane w wyjaśnieniach okoliczności mające uzasadniać
wysokość składki ubezpieczeniowej, w tym dotyczące szkodowości, podważał prawidłowość
kalkulacji indywidulanej tego Wykonawcy. Kwestią o istotnym znaczeniu miało być
pominięcie pełnych danych dotyczących szkodowości, co miało wpłynąć na zaniżenie
wysokości składki ubezpieczeniowej. Budzącym zastrzeżenie Odwołującego było pominięcie
szkody uznanej za incydentalną, jak również uwzględnienie niepełnej historii szkodowości
Zamawiającego, co miało być spowodowane brakiem uwzględnienia danych za okres
pełnych 3 lat (36 miesięcy). W ocenie Odwołującego dane o szkodliwości miały kluczowe
znaczenie przy ustalaniu poziomu ryzyka związanego z zawarciem umowy ubezpieczenia, tj.
jakie jest prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego i jaka jest wysokość
szkód z nich wynikających. Składka powinna być ustalona w takiej wysokości, aby pokryła
przyszłe wypłaty z umowy ubezpieczenia oraz koszty działalności ubezpieczeniowej, gdyż
str. 9
tylko tak ustalona składka daje możliwość osiągnięcia zysku oraz wymaga tego art. 33
ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej z dnia 10 listopada 2015 r.,
zgodnie z którą „ubezpieczyciel zobowiązany jest ustalić składkę ubezpieczeniową w
wysokości, która zapewnia co najmniej wykonanie wszystkich zobowiązań z umów
ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu
ubezpieczeń.”
Odnosząc się do tak zakreślonej podstawy zarzutu wadliwej oceny wyjaśnień oraz
zaniechania odrzucenia oferty Gothaer (Przystępującego) ocenie Izby podlegały wyjaśnienia
Wykonawcy, w kontekście ustalenia, czy Zamawiający miał podstawy przyjąć je za
wystarczające do usunięcia wątpliwości dotyczących wysokości składki ubezpieczeniowej. W
niniejszej sprawie należało uwzględnić zarówno zakres wezwania, na które odpowiedzią były
wyjaśnienia Wykonawcy z 25.01.2019 r. jak i specyfikę przedmiotu zamówienia,
determinującą sposób obliczenia ceny oferty. Ponieważ ustalenie wysokości składki
ubezpieczeniowej podyktowane jest indywidualnym sposobem oceny ryzyka przez
towarzystwo ubezpieczeń, samo odnoszenie się czy to do wartości szacunkowej
zamówienia, czy też pozostałych złożonych w postępowaniu ofert, nie stanowi metody
właściwej do wyznaczenia poziomu rynkowości zaoferowanej ceny.
Oddalając odwołanie, Izba odniosła się zatem do zasadniczej kwestii podniesionej w
odwołaniu, mającej podważać kalkulację Wykonawcy, tj. błędów, jakie miał popełnić
Wykonawca
przy wyliczeniu składki ubezpieczenia (cena oferty). Dotyczyć miały one
wyliczenia szkodowości, dla której Wykonawca nie uwzględnił szkody „incydentalnej” (na
kwotę 176.053 zł) oraz przyjęcia niepełnych danych za okres 2018 r., co miało przełożenie
między innymi na wyliczenie wartości wypłaconych szkód i ich ilość (średnio zaniżone o
33,21 zł). Wskazując na te błędy Odwołujący podważał możliwość uwzględnienia w kalkulacji
kosztów na wskazanym poziomie (39,8 % i 40%) przy założonej szkodowości (53% i 49%).
Na tej podstawie Odwołujący wykazywał, iż nie jest możliwe aby cena uwzględniała
wszystkie koszty i pozwalała Wykonawcy osiągnąć dodatni wynik techniczny, co miało czynić
wyliczenia błędnymi.
W ocenie Izby prezentowana w odwołaniu i na rozprawie analiza założeń wskazanych w
wyjaśnieniach nie była wystarczająca dla uznania, iż Wykonawca Gothaer w sposób błędny
wyliczył składkę ustaloną dla zadania nr 1 na poziomie 1.392.888,00 zł. netto (w skali 3 lat).
Na wstępie należy zauważyć, iż sama analiza wyjaśnień nie uwzględnia istotnej kwestii,
dotyczącej zakresu klauzul fakultatywnych, które generowały istotny element kosztowy, tj.
zwiększały zakres ochrony i sumę ubezpieczenia, dla której dokonywano wyliczenia składki
ubezpieczeniowej (ceny oferty) w zadaniu nr 1.
Pośród złożonych ofert na zadanie nr 1
oferta Przystępującego uzyskała 1 pkt na 10 możliwych (co wynikało z akceptacji tylko jednej
str. 10
dodatkowej klauzuli
, dla której nie przewidziano w OPZ zwiększenia sumy ubezpieczenia).
Pozostali trzej
wykonawcy, w tym również Odwołujący, zadeklarowali szerszy zakres klauzul
fakultatywnych (
co zwiększałoby zakres i wartość świadczenia podlegającego wycenie). W
ocenie Izby ten element w sposób istotny wpływa na ocenę ofert i możliwości ich
porównywania ze sobą. Uwzględniając specyfikę wyliczania składki (o czym dalej), a także
różny możliwy do zaoferowania zakres świadczenia, porównanie cen z ofert nie pozwalało
na post
awienie jednoznacznych wniosków co do zaoferowania przez Gothaer rażąco niskiej
ceny.
Odnosząc się natomiast do wyjaśnień, ich oceny należało dokonać przy uwzględnieniu
specyfiki
umów ubezpieczenia, która zakłada możliwość różnego podejścia do kalkulacji
ryzyka wystąpienia zdarzeń objętych ubezpieczeniem. Jak wskazał sam Odwołujący w
odwołaniu, kluczowe znaczenie dla ustalenia składki ma ocena ryzyka, dla której przyjmuje
się między innymi dane o szkodowości. Argumentacja Odwołującego w zasadzie
wskazywałaby, iż wysokość składki powinna uwzględniać wszystkie możliwe ryzyka oraz
wysokość wypłaconych odszkodowań, objętych historią szkodowości za okres ostatnich
trzech lat (36 miesięcy). Nie ma to jednak umocowania, ani w zapisach siwz, ani w
przepisach art. 33 ust. 1 i 2 Ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Odnosząc się do zapisów siwz i udzielonych odpowiedzi Zamawiający wprost wskazał, iż do
analizy ryzyka należało przyjąć dane o szkodowości przekazane wykonawcom, czyli
nieuwzględniające pełnej historii szkód za 2018 r. Prezentowane na rozprawie dane
obejmujące cały okres 2018 r., nie były znane w momencie kalkulowania ceny, a tym samym
nie mogły stanowić właściwej perspektywy dla oceny okoliczności wskazanych w
wyjaśnieniach. Ponadto, Odwołujący sugerował, iż składka powinna pozwolić na
zrekompensowanie ewentualnych wypłat dokonanych z tytułu zawartej umowy
ubezpieczenia, co jest sprzeczne z doświadczeniem życiowym, które wskazuje, iż wypłata
odszkodowań następuje z zasobów towarzystwa ubezpieczeń, jakie generuje działalność
ubezpieczeniowa.
Na przykładzie ubezpieczenia OC pojazdów można przyjąć, iż wypłata
odszkodowania nie powoduje wzrostu składki w kolejnym okresie ubezpieczenia do
wysokości, która odpowiadałby wypłaconemu świadczeniu pieniężnemu. W przypadku
kalkulacji ko
sztów świadczenia usługi ubezpieczenia należy mieć na uwadze szerszą
perspektywę, gdyż każdy ubezpieczyciel uwzględnia posiadany portfel umów, które
pozwalają ustalić na jakim poziomie jest w stanie przenieść na siebie ryzyko wystąpienia
zdarzeń objętych polisą ubezpieczenia, czy też wyliczyć koszty prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej. Jak to określił Przystępujący, o cenie decyduje „apetyt na ryzyko”, który
jest indywidualną cechą każdego z ubezpieczycieli. Powyższe czyniło z zasady niewłaściwą
str. 11
argum
entację, która ograniczała się wyłącznie do podważenia kalkulacji matematycznej,
która co istotne nie była oparta na ustandaryzowanym mechanizmie wyliczenia kosztów.
W
ysokość składek ubezpieczeniowych ustala zakład ubezpieczeń na podstawie oceny
ryzyka ub
ezpieczeniowego, stanowiącej element indywidualnego systemu zarządzania
ryzykiem.
Wypełnienie obowiązku zapewnienia ustalania składki w wysokości zapewniającej
wykonanie wszystkich zobowiązań z umowy ubezpieczenia i pokrycia kosztów działalności
ubezpiecze
niowej odbywać może się różnie w zależności od rodzaju ubezpieczeń. Poprzez
doliczanie odpowiedniej proporcji tych kosztów do każdej składki ubezpieczeniowej – tak w
przypadku ubezpieczeń majątkowych oraz w ubezpieczeniach, które nie są związane z UFK
(Ube
zpieczeniowy Fundusz Kapitałowy). W przypadku umów krótkoterminowych, które
zazwyczaj nie podlegają wcześniejszemu rozwiązaniu (np. ubezpieczenie samochodowe OC
lub AC albo tzw. terminowe ubezpieczenia na życie), zakład ubezpieczeń pokrywa wszystkie
koszty
związane z prowadzoną działalnością, ponieważ inkasuje pełną składkę
ubezpieczeniową. Z kolei, w umowach ubezpieczenia na życie związanych z UFK i
zawieranych bezterminowo lub na wiele lat, pokrywanie kosztów działalności
ubezpieczeniowej dokonywane jest
poprzez stopniowe ich potrącanie, np. w cyklach
miesięcznych, w odpowiedniej proporcji, ze środków zainwestowanych przez
ubezpieczającego. Dokonywanie pomiarów ryzyka metodą miary ryzyka wskazaną w ust. 1
pkt 20 komentowanego artykułu jest jednym z elementów systemu zarządzania ryzykiem. W
ramach systemu zarządzania ryzykiem zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji
przeprowadzają własną ocenę ryzyka i wypłacalności, która obejmuje m.in. ogólne potrzeby
w zakresie wypłacalności przy uwzględnieniu specyficznego profilu ryzyka, zatwierdzonych
limitów tolerancji ryzyka oraz strategii działalności zakładu. W tym celu zakład ubezpieczeń i
zakład reasekuracji posiadają procedury odpowiednie do charakteru, skali i złożoności ryzyk
właściwych dla jego działalności, umożliwiające im właściwe określenie i ocenę ryzyk
napotykanych w perspektywie krótkoterminowej i długoterminowej, na jakie są lub mogą być
narażone. W takim przypadku jeżeli stosowany jest model wewnętrzny, ocenę przeprowadza
się wraz z przekalibrowaniem przekształcającym wewnętrzne dane dotyczące ryzyka i
kalibrację kapitałowego wymogu wypłacalności. (komentarz do ustawy o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, rok 2016, red. Piotr Czublun).
Zacytowany fragment z komentarza odnosi się do istotnego elementu, który nie był szeroko
opisany w wyjaśnieniach Gothaer, a dotyczącego „miary ryzyka”, gdyż Wykonawca w tym
zakresie wskazał na ekspercką kalkulację ryzyka opartą o analizę historycznej szkodowości
przedmiotu ubezpieczenia za lata 2016-2018. Poni
eważ to założenia dotyczące wyliczenia
szkodowości stanowiły punkt wyjścia do postawionych w odwołaniu tez Izba uznała, iż opis
procedur przyjętych przez zakład ubezpieczeń miał znaczenie wtórne i jego brak nie czynił
str. 12
niemożliwym przyjęcie wyjaśnień Wykonawcy do analizy i oceny. Izba nie zgodziła się ze
stanowiskiem Odwołującego, iż wyłączenie szkody incydentalnej w wyliczeniu szkodowości
czynić miało kalkulację składki błędną. W ocenie Izby wyłączenie szkody incydentalnej
stanowiło element oceny ryzyka, leżący w gestii Wykonawcy, dokonującego wyliczenia
składki ubezpieczeniowej. Wykonawca wskazał na taki sposób oszacowania ryzyka
wystąpienia zdarzenia, które spowodowało konieczność wypłaty odszkodowania (ocenione
jako „incydentalne”), co nie czyni jeszcze jego wyliczeń wadliwymi. Również Odwołujący
zakładał, iż zdarzenie, które spowodowało wypłatę odszkodowania – szkody naturalne
spowodowane zjawiskami naturalnymi, powinny być uwzględnione, jako występujące
statystycznie co najmniej raz na 10 lat. Skoro szko
da opisana przez Zamawiającego w
odpowiedzi na pytania do siwz, jako
: uszkodzenie sterowników sygnalizacji świetlnych na
terenie Miasta Tychy wskutek uderzenia pioruna
, spowodowana została zjawiskiem
naturalnym w 2018 r., to Wykonawca mógł ocenić ryzyko zaistnienia tego zdarzenia w
perspektywie 3 lat, jako nieistotne dla wyliczenia składki ubezpieczenia od wszelkich ryzyk.
Ponadto, Odwołujący nie kwestionował współczynników przyjętych przez Wykonawcę, jako
nierynkowych, a jedynym uzasadnieniem
dla podważenia ich prawidłowości był braku
uwzględnienia pełnej szkodowości i powodowany tym błąd kalkulacji kosztów, z czym Izba
się nie zgodziła.
Podsumowując, Izba uznała argumentację Odwołującego za nieprzekonującą, a tym samym
zarzuty oparte na wskazanych błędach, jakie miał popełnić Gothaer przy wyliczeniu składki
ubezpieczenia, Izba oddaliła.
W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5 ust. 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis wniesiony przez Odwołującego w kwocie 15.000,00 zł.
Przewodniczący: ……………………….
1
Oddala odwołanie.
2
Kosztami postępowania obciąża Wykonawcę Generali Towarzystwo Ubezpieczeń S. A. z
siedzibą w Warszawie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15.0
00 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez
Wykonawcę Generali Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w Warszawie tytułem
wpisu od odwołania;
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący:
………………………………
str. 2
Sygn. akt: KIO 241/19
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego przez Zamawiającego
Gminę Miasto Tychy, na kompleksowe ubezpieczenie Urzędu oraz jednostek
organizacyjnych Miasta Tychy (nr
postępowania: PZP.271.75.2018.KK), ogłoszonym w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 5.10.2018 r., 2018/S 192-434270, wobec
czynności dotyczących zadania nr 1 i polegających na wyborze oferty najkorzystniejszej oraz
zaniechaniu jej odrzucenia, Wykonawca Generali TU S.A. z/s w Warszawie (dalej jako
Odwołujący), wniósł w dniu 11 lutego 2019 r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej (sygn. akt KIO 241/19).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy Gothaer TU
S.A. z uwagi na
rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 90 ust. 2 i 3 Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy Gothaer TU
S.A. pomimo
niewystarczających wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny;
3) art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 i 3 Pzp poprzez dokonanie
wyboru oferty niebędącej
ofertą najkorzystniejszą spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych w
niniejszym postępowaniu.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności oceny
złożonych ofert, odrzucenie oferty Gothaer TU SA i dokonanie wyboru oferty Odwołującego.
Zamawiający poinformował wykonawców o wyniku postępowania w zakresie zadania nr 1 w
dniu 1 lutego 2019 r. drogą mailową. Oferta Gothaer TU SA uzyskała łącznie 91 pkt, w tym w
kryterium „cena” 90 pkt oraz 1 pkt w kryterium „warunki fakultatywne (klauzule dodatkowe)”.
Uzasadnienie faktyczne i prawne.
Odwołujący w uzasadnieniu opisał przebieg czynności, jakie podejmował Zamawiający w
postępowaniu wobec oferty Gothaer w zakresie badania, czy nie zawiera ona rażąco niskiej
ceny, w tym podlegające później unieważnieniu - ocenę wyjaśnień z dnia 12 grudnia 2018 r.,
która doprowadziła do wyboru tej oferty. Podstawa zarzutu dotyczy powtórzonych czynności i
złożonych na wezwanie Zamawiającego wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny z dnia
25 stycznia 2019 r.
W ocenie Odwołującego Wykonawca nie wykazał dlaczego oferowana
cena odbiega od cen rynkowych podobnych zamówień, a złożone wyjaśnienia podsumował
jako ogólne zawierające błędnie wyliczoną szkodowość, co powinno prowadzić do
odrzucenia oferty zgodnie z art. 90 ust. 3 Pzp.
Wykonawca miał posłużyć się pismem
str. 3
przygotowanym na potrzeby innego postępowania, w treści pisma nie przedstawił żadnej
kalkulacji mającej na celu uzasadnienie zaoferowania ceny niższej, niż szacunkowa wartość
przedmiotu zamówienia. Wskazał jedynie, że kalkulacja ceny opiera się na „arkuszu
rentowności”, czyli wewnętrznym narzędziu pozwalającym ocenić, czy towarzystwo
ubez
pieczeń jest w stanie przy zaproponowanej cenie za udzieloną ochronę zapewnić sobie
dodatni wynik techniczny, przy uwzględnieniu określonych elementów wpływających na
składkę. W piśmie brakuje wskazania kwotowego, opisującego zysk Wykonawcy.
Odwołujący zakwestionował poprawność wyliczenia szkodowości, na co wpłynął brak
aktualizacji danych historycznych szkodowości zadeklarowanej do programu 2016-2018
(przetarg 2015 r.). Ubezpieczyciel uwzględnia w wyliczeniu ceny brak możliwości uzyskania
zaktualizowanej i
nformacji o rzeczywistej szkodowości dla okresów o zamkniętym terminie
zgłoszenia roszczeń. Ustalenie ceny każdorazowo powinno być poprzedzone oceną
underwritingową ryzyka, na którą składają się konkretne czynności i okoliczności
pozwalające ocenić jakość, rodzaj ryzyka, poziom możliwego zaangażowania. Zamawiający
w załączniku 4c do siwz podał dane dotyczące szkodowości na stan „koniec sierpnia 2018r.”,
a zatem za okres 2 lat i 8 miesięcy. Tymczasem w wyjaśnieniach Wykonawca miał dokonać
wyliczenia ceny na podstawie informacji z ostatnich 3 lat historii szkodowej. Podobnie
dokonał błędnego wyliczenia wartości średnich rocznych dzieląc wartość z 2 lat i 8 miesięcy
przez 3 lata. Świadczyć ma to o braku profesjonalizmu i doświadczenia. W ocenie
Odwołującego nie było podstaw do wyłączenia z kalkulacji szkody o wartości 176.053 PLN,
którą Wykonawca uznał za incydentalną (uderzenie pioruna). W ocenie Odwołującego
szkody naturalne spowodowane zjawiskami naturalnymi powinny być uwzględnione, jako
występujące statystycznie co najmniej raz na 10 lat. Prawdopodobieństwo wystąpienia takiej
szkody w okresie trwania umowy wymaga uwzględnienia tzw. „rezerwy na dużą szkodę”.
Zamawiający nie przewiduje ograniczenia w zakresie zagrożenia ryzykiem powodzi, w tym
ryzyka podtopień w związku z powodzią, czy też wskutek obfitych opadów deszczu –
zniesiona całkowicie franszyza oraz brak akceptacji dla limitu odpowiedzialności podnosi
wagę. Dane o szkodliwości są kluczowe (ale nie jedyne) przy ustaleniu poziomu ryzyka
związanego z zawarciem umowy ubezpieczenia, tj. jakie jest prawdopodobieństwo zajścia
zdarzenia ubezpieczeniowego i jaka jest wysokość szkód z nich wynikających. Składka
powinna być ustalona w takiej wysokości, aby pokryła przyszłe wypłaty z umowy
ubezpieczenia oraz koszty
działalności ubezpieczeniowej, gdyż tylko tak ustalona składka
daje możliwość osiągnięcia zysku oraz wymaga tego art. 33 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej z dnia 10 listopada 2015 r., zgodnie z którą
„ubezpieczyciel zobowiązany jest ustalić składkę ubezpieczeniową w wysokości, która
zapewnia co najmniej wykonanie wszystkich zobowiązań z umów ubezpieczenia i pokrycie
kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu ubezpieczeń.” Wykonawca nie
str. 4
uwzględnił w rachunku trendów i wzrostu ilości szkód (prognozuje się, że w ubezpieczeniach
mienia w okresie 2016-
2018 zrealizuje się ok. 82% wartości szkód wykazanych dla okresu
2010-
2015). Kalkulując cenę oferty na okres 36 miesięcy należy założyć trend wzrostu
szkodowości w sposób zapewniający realną możliwość wykonania umowy w sposób
należyty. Powinno być to wykazane w uzasadnieniu sposobu obliczenia ceny. W odniesieniu
do ubezpieczenia OC w kalkulacji nie powinna być brana pod uwagę zadeklarowana
szkodowość za rok 2018 ponieważ byłoby to sztucznym zaniżaniem średniej rocznej (z
reguły zgłoszenie szkody następuje z dużym opóźnieniem).
Wyjaśnienia nie pozwalały na uznanie, iż cena oferty nie jest rażąco niska, a zatem oferta
podlegała odrzuceniu. Zamawiający nie dopełnił obowiązku rzetelnej oceny oferty,
wybierając ofertę na podstawie ogólnych, lakonicznych wyjaśnień.
Do postępowania odwoławczego skutecznie przystąpił w dniu 12 lutego 2019 r. po stronie
Zamawiającego Wykonawca – Gothaer Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w
Warszawie
(dalej zwany Przystępującym lub Uczestnikiem).
Zamawiający w piśmie z dnia 28.02.2019 r. złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego
oddalenie w całości.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publi
cznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (Dz.
U. z 2018 r.
, poz. 1986 z późn. zm.), w brzmieniu po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 22
czerwca 2016 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2016.1020), zwanej dalej „Ustawą”.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była do
weryfikacji spełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 Ustawy, tj. istnienia po stronie
Odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w
wyniku kwestionowanej czynności Zamawiającego.
Ponieważ następstwem decyzji o
wyborze oferty
Przystępującego w zadaniu nr 1 jest utrata możliwości uzyskania zamówienia
przez Odwołującego, wniesienie odwołania stanowiło jedyną drogę do wzruszenia
niekorzystnego wyniku postępowania, co wypełnia przesłanki określone w Ustawie.
Na podstawie dokumentacji postępowania, w tym treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (siwz), oferty Przystępującego, a także jego wyjaśnień i dokumentów złożonych
str. 5
w toku postępowania, Izba dokonała ustaleń faktycznych stanowiących podstawę do
wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie podniesionych zarzutów.
Przedmiotem zamówienia jest zawarcie umów ubezpieczenia na rzecz 72 jednostek
wskazanych w załączniku 4a do siwz (tabela). Usługa świadczona ma być w terminie od
01.01.2019 r. (lub od dnia podpisania umowy w przypadku jej zawarcia po tej dacie) do
31.12.2021 r.
Zadanie nr 1 obejmuje ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk, ubezpieczenie szyb od
stłuczenia, ubezpieczenie sprzętu elektronicznego od wszystkich ryzyk, ubezpieczenie
maszyn od uszkodzeń, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Zakres ubezpieczenia w
tym limity odpowiedzialności zostały opisane szczegółowo w załączniku nr 4 do siwz – opis
przedmiotu zamówienia – warunki i zakres ubezpieczenia. Zamawiający wskazał na klauzule
obligatoryjne
(od 1 do 38) oraz klauzule fakultatywne (od 39 do 45). Z pominięciem klauzul nr
39, 40 i 43 w pozostałych klauzulach wprowadzone zostały dodatkowe limity
odpowiedzialności. W załączniku nr 1a Zbiorcze zestawienie kosztów – zadanie nr 1 zawiera
odrębną tabelę do wypełnienia w przypadku akceptacji klauzul fakultatywnych, w której
należało wskazać wysokość składki rocznej oraz za okres 36 miesięcy, lub zaznaczyć
„bezskładkowo” – w razie bezskładkowego włączenia danego składnika majątkowego lub
ryzyka.
Łączna kwota zwiększonej sumy ubezpieczenia, w przypadku akceptacji wszystkich
dodatkowych klauzul, wyniosłaby ok. 63 mln 800 tyś zł.
W pkt
16 siwz Zamawiający określił kryteria oceny ofert, ustalając ich wagi odpowiednio na
poziomie 90% - cena oraz 10% - warunki fakultatywne (klauzule dodatkowe). Wymienionym
klauzulom dodatkowym przyznanych mogło być od 5 do 30 pkt, które podstawione do wzoru
stanowiły podstawę do ustalenia ilości uzyskanych punktów w kryterium oceny ofert.
Akceptując wszystkie dodatkowe klauzule oferta mogła otrzymać 10 pkt za „warunki
fakultatywne”.
Udzielając odpowiedzi na pytania dotyczące zapisów siwz, Zamawiający miedzy innymi w
piśmie z dnia 19 listopada 2018 r. odniósł się do szkody z 2018 r. (MZUiM), na którą została
utworzona rezerwa w kwocie 176.053,28 zł wskazując, że szkoda została zamknięta i
wypłacona. Odszkodowanie zostało wypłacone w wysokości 176.053,28 zł. Opis szkody:
uszkodzenie sterowników sygnalizacji świetlnych na terenie Miasta Tychy wskutek uderzenia
pioruna.
W tym samym piśmie w odpowiedzi na pytanie nr 168 Zamawiający poproszony o
przekazanie informacji o przebiegu szkodowym za okres ostatnich 5 la
t poinformował, że
szkodowość została sporządzona na koniec sierpnia 2018 r. Zamawiający informuje, że z
uwagi na długi okres oczekiwania na dokumenty szkodowe, szkodowość proszę przyjąć
zgodnie z danymi przekazanymi w postępowaniu przetargowym. W odpowiedzi na pytanie nr
str. 6
117 z dnia 22 listopada 2018 r. dotyczące wskazania dnia na jaki została sporządzona
szkodowość i możliwości uaktualnienia informacji na dzień 30.09.2018 r. Zamawiający
powtórzył odpowiedź na pytanie nr 168 wskazując, iż szkodowość została sporządzona na
koniec sierpnia 2018 r. Zamawiający informuje, że z uwagi na długi okres oczekiwania na
dokumenty szkodowe, szkodowość proszę przyjąć zgodnie z danymi przekazanymi w
postępowaniu przetargowym.
Zamawiający ustalił wartość zamówienia w podziale na części, przyjmując dla zadania nr 1
kwotę 3.060.000,00 zł, uwzględniającą wartość przewidywanych zamówień, o których mowa
w art. 67 ust. 1 pkt 6 i 7 oraz w art. 134 ust. 6 pkt 3 Ustawy, tj
. 420.000,00 zł – w zadaniu nr
1.
Na zadanie nr 1 złożonych zostało 5 ofert z cenami brutto: 2.213.559,00 zł (TUiR WARTA
SA), 2.651.805,00 zł. (Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń Ergo Hestia S.A.), 2.191.110,30
zł. (COMPENSA TU SA Vienna Insurance Group), 1.392.861,67 zł (Gothaer TU SA),
2.081.808,00 zł (Generali TU SA).
Odwołujący w ofercie zaakceptował wyłącznie klauzulę nr 37 – kompensacji sum
ubezpieczenia, którą przewidział do włączenia „bezskładkowo”. Klauzula ta nie zwiększała
sumy ubezpieczenia objętej zadaniem nr 1. Zgodnie z opisem klauzuli w OPZ ustala się, że
w przypadku gdy suma ubezpieczenia niektórych pozycji jest wyższa niż ich wartość (tzw.
nadubezpieczenie), nadwyżka ta zostanie zaliczona na pozycje, co do których występuje
niedoubezpieczenie. Wyrównanie sum ubezpieczenia odbywa się w ramach mienia, w
którym wystąpiła szkoda.
Zgodnie ze streszczeniem oceny i porównania ofert złożonych na zadanie nr 1 oferta
wskazana jako najkorzystniejsza (Przystępującego) uzyskała w kryterium pozacenowym 1
pkt, a oferta Odwołującego – 6,5 pkt (za cztery dodatkowe klauzule, w tym klauzule nr 40 i
41, zwiększające sumę ubezpieczenia). Kolejnym ofertom Zamawiający przyznał
odpowiednio 5, 3 i 0 pkt w kryterium „warunki fakultatywne”.
Pismem z dnia 11 grudnia 2018 r. Zamawiający poinformował Gothaer TU SA o poprawieniu
oc
zywistych omyłek rachunkowych w zadaniu nr 1 wynikających ze zmienionej stawki z
„0,28%” na „0,028%” i prawidłowego przeliczenia wartości oferty ubezpieczenia mienia od
wszystkich ryzyk, ubezpieczenia sprzętu elektronicznego od wszystkich ryzyk, ubezpieczenia
maszyn od uszkodzeń, ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W następstwie
powyższych zmian Zamawiający poprawił całkowitą cenę oferty brutto z 1.392.861,61 zł na
1.392.888,00 zł. W tym samym piśmie Zamawiający wezwał Wykonawcę na podstawie art.
90 u
st. 1a ustawy do złożenia pisemnych wyjaśnień w tym przedłożenia dowodów
dotyczących wyliczenia ceny. Zamawiający wskazał na wartość zamówienia określoną w
str. 7
kwocie 2.550.00,00 zł oraz średnią arytmetyczną 2.106.042,06 zł., które spowodowały
powzięcie wątpliwości co do wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami za
cenę 1.392.888,00 zł (niższa o 33,86% od średniej wszystkich złożonych ofert oraz o 45,38%
od wartości zamówienia).
Wykonawca złożył wyjaśnienia w piśmie z dnia 12.12.2018 r. Na skutek odwołania
wniesionego wobec decyzji o
przyjęciu tych wyjaśnień za wystarczające do uznania, iż oferta
nie zawiera rażąco niskiej ceny, Zamawiający unieważnił podjęte czynności i pismem z dnia
22.01.2019 r. ponownie wezwał Gothaer TU SA do wykazania zasadności kalkulacji ceny
oferty z treścią art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z 11 września 2015 r. o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej
– pod kątem wykazania, że ustalenia wysokości składek
dokonano po przeprowadzeniu oceny ryzyka ubezpieczeniowego
. W związku z tym
wykonawca został wezwany do wskazania jaka metoda przyjęta została do kalkulacji ryzyka,
z wykazaniem, czy przy ustaleniu ceny za usługę wzięto pod uwagę średnioroczną
szkodliwość, uśrednione koszty pośrednictwa powiększone o koszty likwidacji szkód i koszty
administracyjne oraz czy uwzględniono potencjalny wynik finansowy. W celu wykazania
powyższego wzywa się wykonawcę do uwzględnienia w swoich wyjaśnieniach wszystkich
istotnych elementów ceny oferty mających wpływ na jej wysokość (składniki cenotwórcze) i
wskazania konkretnych wartości przyjętych do obliczenia poszczególnych istotnych
składników cenotwórczych. Zamawiający wezwał do wykazania, jakie dane wyjściowe
zostały przyjęte do kalkulacji ryzyka – w taki sposób, aby została wykazana łączna wysokość
przyjętych wyjściowo zobowiązań, kosztów oraz dodatkowych rezerw za okres
ubezpieczenia
– w relacji do zaoferowanej w przedmiotowym postępowaniu składki za
ubezpieczenie poszczególnych ryzyk – w sposób, który uzasadnia, że zaoferowana składka
pokrywa
owe potencjalne zobowiązania wynikające z umów ubezpieczenia, koszty oraz
dodatkowe rezerwy i ponadto umożliwia wykonawcy osiągnięcie potencjalnego dodatniego
wyniku technicznego. Jednocześnie informujemy, iż wyjaśnienia wykonawcy w kierunku
uzasadnienia braku rażąco niskiej ceny powinny być złożone z uwzględnieniem
prognozowanej ekspozycji ustalonej na bazie przebiegu historycznych, potencjału
szkodowego określonego na bazie wnioskowanego zakresu ubezpieczenia w powiązaniu z
przedmiotem ubezpieczenia.
W wyjaśnieniach z dnia 25 stycznia 2019 r. Przystępujący, jako metodę przyjętą do
wyliczenia składki ubezpieczeniowej wskazał na ekspercką kalkulację ryzyka opartą o
analizę historycznej szkodowości przedmiotu ubezpieczenia za lata 2016-2018. Składka,
zgodnie z art. 33 ust. 2 i 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej stanowi
ekwiwalent wynagrodzenia za gotowość ponoszenia ryzyka oraz kosztów ponoszonych
przez zakład ubezpieczeń w związku z prowadzoną działalnością. Dane jakie uwzględnił
str. 8
Wykonawca
w wyjaśnieniach dotyczyły szkodowości (lit. A) oraz kosztów wykonywania
działalności ubezpieczeniowej (lit. B). Wykonawca przyjął na podstawie informacji od
Zamawiającego o szkodowości w latach 2016-2018 (prezentowanej w siwz), wysokość
wypłaconych odszkodowań (szkody frekwencyjne na kwotę 422.821,50 zł + szkody OC
228.711,83 zł), wysokość rezerw za okres 3 lat, które wynoszą 180.797,49 zł. (w tym
wykonawca uznał jedną szkodę za incydentalną – na kwotę 176.053 zł.) oraz 60.462,06 zł
(dla OC). Ponadto, Wykonawca na podstawie ilości szkód (144 + 100) wyliczył średnią
roczną (48 szkód i 33 szkody z tytułu OC) i średnią wartość szkody (2.936 zł – bez
uwzględnienia szkody incydentalnej oraz 2.892 zł dla szkody OC). Uznanie 1 szkody za
sz
kodę incydentalną oznacza, że nie została ona przyjęta do skalkulowania wskaźnika
szkodowości. Na podstawie powyższych danych Gothaer TU S.A. przyjął prognozowaną
szkodowość na poziomie 53% (49% dla OC). Zaoferowana w tym zakresie składka za okres
ubezpieczenia 2019-2021 na poziomie 807 861,68 (
585.000 zł dla OC), po uwzględnieniu
kosztów wskazanych w pkt B (poniżej) daje prognozowany wynik techniczny dla ww. ryzyk
wynoszący +19.860 zł. oraz 20.608 zł dla OC, co daje rentowność wykonawcy na poziomie
7,4% i 10,57 % dla OC.
Odnośnie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej
Wykonawca wskazał, iż zostały one skalkulowane odrębnie dla ryzyk związanych z
ubezpieczeniem mienia (pkt 1-
3 zadania nr 1) oraz ryzyka odpowiedzialności cywilnej (pkt 4
zadania nr
1) i wynoszą odpowiednio 39,8 % i 40%.
W oparciu o poczynione ustalenia Izba uznała, iż odwołanie nie zasługiwało na
uwzględnienie.
Zasadniczą dla rozstrzygnięcia w przedmiocie postawionych zarzutów pozostawała ocena
wyjaśnień złożonych przez Gothaer Zamawiającemu w piśmie z dnia 25.01.2019 r., które
stanowiły podstawę wniosków prezentowanych w odwołaniu o rażąco niskiej cenie.
Odwołujący w oparciu o wskazane w wyjaśnieniach okoliczności mające uzasadniać
wysokość składki ubezpieczeniowej, w tym dotyczące szkodowości, podważał prawidłowość
kalkulacji indywidulanej tego Wykonawcy. Kwestią o istotnym znaczeniu miało być
pominięcie pełnych danych dotyczących szkodowości, co miało wpłynąć na zaniżenie
wysokości składki ubezpieczeniowej. Budzącym zastrzeżenie Odwołującego było pominięcie
szkody uznanej za incydentalną, jak również uwzględnienie niepełnej historii szkodowości
Zamawiającego, co miało być spowodowane brakiem uwzględnienia danych za okres
pełnych 3 lat (36 miesięcy). W ocenie Odwołującego dane o szkodliwości miały kluczowe
znaczenie przy ustalaniu poziomu ryzyka związanego z zawarciem umowy ubezpieczenia, tj.
jakie jest prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego i jaka jest wysokość
szkód z nich wynikających. Składka powinna być ustalona w takiej wysokości, aby pokryła
przyszłe wypłaty z umowy ubezpieczenia oraz koszty działalności ubezpieczeniowej, gdyż
str. 9
tylko tak ustalona składka daje możliwość osiągnięcia zysku oraz wymaga tego art. 33
ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej z dnia 10 listopada 2015 r.,
zgodnie z którą „ubezpieczyciel zobowiązany jest ustalić składkę ubezpieczeniową w
wysokości, która zapewnia co najmniej wykonanie wszystkich zobowiązań z umów
ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu
ubezpieczeń.”
Odnosząc się do tak zakreślonej podstawy zarzutu wadliwej oceny wyjaśnień oraz
zaniechania odrzucenia oferty Gothaer (Przystępującego) ocenie Izby podlegały wyjaśnienia
Wykonawcy, w kontekście ustalenia, czy Zamawiający miał podstawy przyjąć je za
wystarczające do usunięcia wątpliwości dotyczących wysokości składki ubezpieczeniowej. W
niniejszej sprawie należało uwzględnić zarówno zakres wezwania, na które odpowiedzią były
wyjaśnienia Wykonawcy z 25.01.2019 r. jak i specyfikę przedmiotu zamówienia,
determinującą sposób obliczenia ceny oferty. Ponieważ ustalenie wysokości składki
ubezpieczeniowej podyktowane jest indywidualnym sposobem oceny ryzyka przez
towarzystwo ubezpieczeń, samo odnoszenie się czy to do wartości szacunkowej
zamówienia, czy też pozostałych złożonych w postępowaniu ofert, nie stanowi metody
właściwej do wyznaczenia poziomu rynkowości zaoferowanej ceny.
Oddalając odwołanie, Izba odniosła się zatem do zasadniczej kwestii podniesionej w
odwołaniu, mającej podważać kalkulację Wykonawcy, tj. błędów, jakie miał popełnić
Wykonawca
przy wyliczeniu składki ubezpieczenia (cena oferty). Dotyczyć miały one
wyliczenia szkodowości, dla której Wykonawca nie uwzględnił szkody „incydentalnej” (na
kwotę 176.053 zł) oraz przyjęcia niepełnych danych za okres 2018 r., co miało przełożenie
między innymi na wyliczenie wartości wypłaconych szkód i ich ilość (średnio zaniżone o
33,21 zł). Wskazując na te błędy Odwołujący podważał możliwość uwzględnienia w kalkulacji
kosztów na wskazanym poziomie (39,8 % i 40%) przy założonej szkodowości (53% i 49%).
Na tej podstawie Odwołujący wykazywał, iż nie jest możliwe aby cena uwzględniała
wszystkie koszty i pozwalała Wykonawcy osiągnąć dodatni wynik techniczny, co miało czynić
wyliczenia błędnymi.
W ocenie Izby prezentowana w odwołaniu i na rozprawie analiza założeń wskazanych w
wyjaśnieniach nie była wystarczająca dla uznania, iż Wykonawca Gothaer w sposób błędny
wyliczył składkę ustaloną dla zadania nr 1 na poziomie 1.392.888,00 zł. netto (w skali 3 lat).
Na wstępie należy zauważyć, iż sama analiza wyjaśnień nie uwzględnia istotnej kwestii,
dotyczącej zakresu klauzul fakultatywnych, które generowały istotny element kosztowy, tj.
zwiększały zakres ochrony i sumę ubezpieczenia, dla której dokonywano wyliczenia składki
ubezpieczeniowej (ceny oferty) w zadaniu nr 1.
Pośród złożonych ofert na zadanie nr 1
oferta Przystępującego uzyskała 1 pkt na 10 możliwych (co wynikało z akceptacji tylko jednej
str. 10
dodatkowej klauzuli
, dla której nie przewidziano w OPZ zwiększenia sumy ubezpieczenia).
Pozostali trzej
wykonawcy, w tym również Odwołujący, zadeklarowali szerszy zakres klauzul
fakultatywnych (
co zwiększałoby zakres i wartość świadczenia podlegającego wycenie). W
ocenie Izby ten element w sposób istotny wpływa na ocenę ofert i możliwości ich
porównywania ze sobą. Uwzględniając specyfikę wyliczania składki (o czym dalej), a także
różny możliwy do zaoferowania zakres świadczenia, porównanie cen z ofert nie pozwalało
na post
awienie jednoznacznych wniosków co do zaoferowania przez Gothaer rażąco niskiej
ceny.
Odnosząc się natomiast do wyjaśnień, ich oceny należało dokonać przy uwzględnieniu
specyfiki
umów ubezpieczenia, która zakłada możliwość różnego podejścia do kalkulacji
ryzyka wystąpienia zdarzeń objętych ubezpieczeniem. Jak wskazał sam Odwołujący w
odwołaniu, kluczowe znaczenie dla ustalenia składki ma ocena ryzyka, dla której przyjmuje
się między innymi dane o szkodowości. Argumentacja Odwołującego w zasadzie
wskazywałaby, iż wysokość składki powinna uwzględniać wszystkie możliwe ryzyka oraz
wysokość wypłaconych odszkodowań, objętych historią szkodowości za okres ostatnich
trzech lat (36 miesięcy). Nie ma to jednak umocowania, ani w zapisach siwz, ani w
przepisach art. 33 ust. 1 i 2 Ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Odnosząc się do zapisów siwz i udzielonych odpowiedzi Zamawiający wprost wskazał, iż do
analizy ryzyka należało przyjąć dane o szkodowości przekazane wykonawcom, czyli
nieuwzględniające pełnej historii szkód za 2018 r. Prezentowane na rozprawie dane
obejmujące cały okres 2018 r., nie były znane w momencie kalkulowania ceny, a tym samym
nie mogły stanowić właściwej perspektywy dla oceny okoliczności wskazanych w
wyjaśnieniach. Ponadto, Odwołujący sugerował, iż składka powinna pozwolić na
zrekompensowanie ewentualnych wypłat dokonanych z tytułu zawartej umowy
ubezpieczenia, co jest sprzeczne z doświadczeniem życiowym, które wskazuje, iż wypłata
odszkodowań następuje z zasobów towarzystwa ubezpieczeń, jakie generuje działalność
ubezpieczeniowa.
Na przykładzie ubezpieczenia OC pojazdów można przyjąć, iż wypłata
odszkodowania nie powoduje wzrostu składki w kolejnym okresie ubezpieczenia do
wysokości, która odpowiadałby wypłaconemu świadczeniu pieniężnemu. W przypadku
kalkulacji ko
sztów świadczenia usługi ubezpieczenia należy mieć na uwadze szerszą
perspektywę, gdyż każdy ubezpieczyciel uwzględnia posiadany portfel umów, które
pozwalają ustalić na jakim poziomie jest w stanie przenieść na siebie ryzyko wystąpienia
zdarzeń objętych polisą ubezpieczenia, czy też wyliczyć koszty prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej. Jak to określił Przystępujący, o cenie decyduje „apetyt na ryzyko”, który
jest indywidualną cechą każdego z ubezpieczycieli. Powyższe czyniło z zasady niewłaściwą
str. 11
argum
entację, która ograniczała się wyłącznie do podważenia kalkulacji matematycznej,
która co istotne nie była oparta na ustandaryzowanym mechanizmie wyliczenia kosztów.
W
ysokość składek ubezpieczeniowych ustala zakład ubezpieczeń na podstawie oceny
ryzyka ub
ezpieczeniowego, stanowiącej element indywidualnego systemu zarządzania
ryzykiem.
Wypełnienie obowiązku zapewnienia ustalania składki w wysokości zapewniającej
wykonanie wszystkich zobowiązań z umowy ubezpieczenia i pokrycia kosztów działalności
ubezpiecze
niowej odbywać może się różnie w zależności od rodzaju ubezpieczeń. Poprzez
doliczanie odpowiedniej proporcji tych kosztów do każdej składki ubezpieczeniowej – tak w
przypadku ubezpieczeń majątkowych oraz w ubezpieczeniach, które nie są związane z UFK
(Ube
zpieczeniowy Fundusz Kapitałowy). W przypadku umów krótkoterminowych, które
zazwyczaj nie podlegają wcześniejszemu rozwiązaniu (np. ubezpieczenie samochodowe OC
lub AC albo tzw. terminowe ubezpieczenia na życie), zakład ubezpieczeń pokrywa wszystkie
koszty
związane z prowadzoną działalnością, ponieważ inkasuje pełną składkę
ubezpieczeniową. Z kolei, w umowach ubezpieczenia na życie związanych z UFK i
zawieranych bezterminowo lub na wiele lat, pokrywanie kosztów działalności
ubezpieczeniowej dokonywane jest
poprzez stopniowe ich potrącanie, np. w cyklach
miesięcznych, w odpowiedniej proporcji, ze środków zainwestowanych przez
ubezpieczającego. Dokonywanie pomiarów ryzyka metodą miary ryzyka wskazaną w ust. 1
pkt 20 komentowanego artykułu jest jednym z elementów systemu zarządzania ryzykiem. W
ramach systemu zarządzania ryzykiem zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji
przeprowadzają własną ocenę ryzyka i wypłacalności, która obejmuje m.in. ogólne potrzeby
w zakresie wypłacalności przy uwzględnieniu specyficznego profilu ryzyka, zatwierdzonych
limitów tolerancji ryzyka oraz strategii działalności zakładu. W tym celu zakład ubezpieczeń i
zakład reasekuracji posiadają procedury odpowiednie do charakteru, skali i złożoności ryzyk
właściwych dla jego działalności, umożliwiające im właściwe określenie i ocenę ryzyk
napotykanych w perspektywie krótkoterminowej i długoterminowej, na jakie są lub mogą być
narażone. W takim przypadku jeżeli stosowany jest model wewnętrzny, ocenę przeprowadza
się wraz z przekalibrowaniem przekształcającym wewnętrzne dane dotyczące ryzyka i
kalibrację kapitałowego wymogu wypłacalności. (komentarz do ustawy o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, rok 2016, red. Piotr Czublun).
Zacytowany fragment z komentarza odnosi się do istotnego elementu, który nie był szeroko
opisany w wyjaśnieniach Gothaer, a dotyczącego „miary ryzyka”, gdyż Wykonawca w tym
zakresie wskazał na ekspercką kalkulację ryzyka opartą o analizę historycznej szkodowości
przedmiotu ubezpieczenia za lata 2016-2018. Poni
eważ to założenia dotyczące wyliczenia
szkodowości stanowiły punkt wyjścia do postawionych w odwołaniu tez Izba uznała, iż opis
procedur przyjętych przez zakład ubezpieczeń miał znaczenie wtórne i jego brak nie czynił
str. 12
niemożliwym przyjęcie wyjaśnień Wykonawcy do analizy i oceny. Izba nie zgodziła się ze
stanowiskiem Odwołującego, iż wyłączenie szkody incydentalnej w wyliczeniu szkodowości
czynić miało kalkulację składki błędną. W ocenie Izby wyłączenie szkody incydentalnej
stanowiło element oceny ryzyka, leżący w gestii Wykonawcy, dokonującego wyliczenia
składki ubezpieczeniowej. Wykonawca wskazał na taki sposób oszacowania ryzyka
wystąpienia zdarzenia, które spowodowało konieczność wypłaty odszkodowania (ocenione
jako „incydentalne”), co nie czyni jeszcze jego wyliczeń wadliwymi. Również Odwołujący
zakładał, iż zdarzenie, które spowodowało wypłatę odszkodowania – szkody naturalne
spowodowane zjawiskami naturalnymi, powinny być uwzględnione, jako występujące
statystycznie co najmniej raz na 10 lat. Skoro szko
da opisana przez Zamawiającego w
odpowiedzi na pytania do siwz, jako
: uszkodzenie sterowników sygnalizacji świetlnych na
terenie Miasta Tychy wskutek uderzenia pioruna
, spowodowana została zjawiskiem
naturalnym w 2018 r., to Wykonawca mógł ocenić ryzyko zaistnienia tego zdarzenia w
perspektywie 3 lat, jako nieistotne dla wyliczenia składki ubezpieczenia od wszelkich ryzyk.
Ponadto, Odwołujący nie kwestionował współczynników przyjętych przez Wykonawcę, jako
nierynkowych, a jedynym uzasadnieniem
dla podważenia ich prawidłowości był braku
uwzględnienia pełnej szkodowości i powodowany tym błąd kalkulacji kosztów, z czym Izba
się nie zgodziła.
Podsumowując, Izba uznała argumentację Odwołującego za nieprzekonującą, a tym samym
zarzuty oparte na wskazanych błędach, jakie miał popełnić Gothaer przy wyliczeniu składki
ubezpieczenia, Izba oddaliła.
W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5 ust. 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis wniesiony przez Odwołującego w kwocie 15.000,00 zł.
Przewodniczący: ……………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 573/19 z dnia 2019-04-16
- Sygn. akt KIO 574/19 z dnia 2019-04-12
- Sygn. akt KIO 292/19 z dnia 2019-03-27
- Sygn. akt KIO 401/19 z dnia 2019-03-25
- Sygn. akt KIO 414/19 z dnia 2019-03-21
