rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2013-05-29
rok: 2013
data dokumentu: 2013-05-29
rok: 2013
sygnatury akt.:
KIO 1125/13
KIO 1125/13
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2013 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 14 maja 2013 r.
przez wykonawcę: Remondis Olsztyn sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w Olsztynie
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Odbiór odpadów komunalnych
z terenu gminy Olsztyn (nr postępowania ZP.271.1.31.2013.c)
prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Olsztyn, Olsztyn
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 14 maja 2013 r.
przez wykonawcę: Remondis Olsztyn sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w Olsztynie
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn. Odbiór odpadów komunalnych
z terenu gminy Olsztyn (nr postępowania ZP.271.1.31.2013.c)
prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Olsztyn, Olsztyn
orzeka:
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża odwołującego: Remondis Olsztyn sp. z o.o. S.K.A.
z siedzibą w Olsztynie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 1125/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Olsztyn – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego,
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; zwanej dalej również „ustawą pzp” lub „pzp”),
postępowanie o udzielenie zamówienia na usługi pn. Odbiór odpadów komunalnych z terenu
gminy Olsztyn (nr postępowania ZP.271.1.31.2013.c).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane jako obligatoryjne w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej 2013/S_087-148450 4 maja 2012 r., w tym samym dniu
Zamawiający zamieścił ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie oraz na swojej stronie
internetowej (www.bip.olsztyn.eu), na której udostępnił również specyfikację istotnych
warunków zamówienia (zwanej również dalej w skrócie „s.i.w.z.” lub „SIWZ”).
Wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8
ustawy pzp.
14 maja 2013 r. (pismem z tej daty) do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniosła
odwołanie wobec postanowień specyfikacji istotnych warunków Remondis Olsztyn sp. z o.o.
S.K.A. z siedzibą w Olsztynie (dalej zwana „Odwołującym”), zachowując wymóg przekazania
kopii odwołania Zamawiającemu.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy
pzp – art. 7 ust 1, art. 22 ust 1 pkt 1-3, art. 22 ust. 4, art. 25 ust. 1 i 2, art. 26, art. 29 ust. 1-3
oraz art 387 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i art. 139 ust 1 pzp – przez
wprowadzenie:
1) odpowiedzialności wykonawcy za osiągnięcie określonych poziomów odzysku, mimo
że przedmiotem umowy jest jedynie odbiór, a nie odbiór i zagospodarowanie odpadów
komunalnych;
2) zapisów niejednoznacznie opisujących przedmiot zamówienia;
3) wymogu posiadania łączności o parametrach technicznych, które wykraczają poza ramy
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawę szczegółowych
wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości
(Dz. U. z 2013 r., poz. 122 z dnia 25 stycznia 2013 r.);
4) obowiązku posiadania urządzeń do gromadzenia odpadów i sprzętu technicznego
w zakresie wykraczającym poza warunki ustalone uchwałą nr XXXUI/602/13 Rady
Miasta Olsztyna z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn;
5) warunku posiadania polisy o wartości nie niższej niż wartość umowy;
Sygn. akt KIO 1125/13
6) braku dookreślenia wartości polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej;
7) braku precyzyjnego określenia terminów rozpoczęcia realizacji zamówienia;
8) opisu przedmiotu zamówienia nieuwzględniającego faktycznych ilości odbieranych
odpadów komunalnych;
9) warunku dotyczącego dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia
w zakresie wykraczającym poza ramy dopuszczalne ustawą pzp;
10) dokumentów niezbędnych na potwierdzenie warunków udziału w postępowaniu
w sposób niezgodny z wymogami ustawy pzp oraz rozporządzenia wykonawczego,
11) wprowadzenie obowiązku dostarczenia dodatkowej wyceny brutto odbioru za 1 Mg
odpadów z poszczególnych rodzajów zabudowy dla sektorów, dla których oferta
wykonawcy została wybrana.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany postanowień
specyfikacji istotnych warunków zamówienia poprzez dostosowanie jej w zakresie wyżej
wymienionym do uregulowań wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów
prawa.
Odwołujący ponadto podał następujące okoliczności prawne i faktyczne
uzasadniające wniesienie odwołania.
1. Odpowiedzialność wykonawcy za osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku, w tym
recyklingu
Odwołujący podał, że przedmiotem zamówienia jest odbiór odpadów komunalnych
z terenu Gminy Olsztyn, co potwierdzają: a) pkt 11.1.1) ogłoszenia w witrynie TED, b) pkt 1,
2 i 3 rozdziału IlI SIWZ, c) § 1 ust. 1 projektu umowy. Według Odwołującego w świetle
dokumentów sporządzonych przez Zamawiającego wykonawca nie jest natomiast
odpowiedzialny za zagospodarowanie odpadów komunalnych.
Odwołujący zarzucił, że mimo to do § 6 projektu umowy wprowadzono zapisy,
na podstawie których wykonawca jest odpowiedzialny za osiągnięcie ustalonych poziomów
recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku frakcji obejmujących papier,
metale, tworzywa sztuczne i szkło, wyliczonych zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawę poziomów recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, niektórych frakcji ¡odpadów komunalnych
(Dz. U. z 2012 r., poz. 645). Zdaniem Odwołującego tak skonstruowany przedmiot
zamówienia, który ogranicza się jedynie do odbioru odpadów komunalnych oraz do
przewiezienia odebranych odpadów komunalnych do ustalonego miejsca odzysku lub
unieszkodliwiania (rozdział III pkt 2 i 3 SIWZ) – uniemożliwia wykonawcy jakiekolwiek
swobodne dysponowanie odpadami komunalnymi.
Sygn. akt KIO 1125/13
Według Odwołującego nawet jednak, gdyby przyjąć, że wykonawca ma obowiązek
zagospodarowania odpadów komunalnych, to trzeba zwrócić uwagę, że osiągnięcie
określonych
poziomów
odzysku
następuje
na
wszystkich
etapach
recyklingu
(zagospodarowania) odpadów komunalnych. Duży udział w osiąganiu poziomów odzysku
mała m.in. regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, na których
działanie wykonawca nie ma wpływu (przy obecnej konstrukcji przedmiotu zamówienia).
W ocenie Odwołującego niedopuszczalne jest więc wprowadzenie do umowy zapisów
o odpowiedzialności wykonawcy za osiągniecie ustalonych przez zamawiającego poziomów
recyklingu.
Zdaniem Odwołującego ograniczenie usługi świadczonej przez wykonawcę
do odbioru odpadów komunalnych oznacza pośrednio, że Zamawiający ma podpisaną
umowę z regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK), a w
związku z tym przyjął na siebie odpowiedzialność za osiągnięcie określonych poziomów
odzysku i recyklingu odpadów. Odwołujący wywiódł, że tym samym omawiane zapisy
specyfikacji i umowy – w zakresie w jakim nakładają na wykonawcę warunek niemożliwy do
spełnienia (odpowiedzialność za prawidłową realizację zadań, które nie są mu powierzone
w ramach postępowania przetargowego) – jest nieważny w świetle art. 387 § 1 i 2 Kodeksu
cywilnego, który znajduje w sprawie zastosowanie na podstawie art. 14 oraz art. 139 ust. 1
Pzp. W konsekwencji niedopuszczalne jest również nałożenie na wykonawcę kary umownej
za nieosiągnięcie poziomów odzysku opisanych w umowie (§ 9).
Odwołujący podkreślił również, że w powyższym zakresie przedmiot zamówienia nie
został opisany w sposób precyzyjny i wyczerpujący, przy uwzględnieniu wymagań
wynikających m.in. z art. 29 ust. 1 pzp. Z rozdziału III pkt 2 i 3 specyfikacji nie sposób
jednoznacznie ustalić czy przedmiotem umowy jest: a) jedynie odbiór wszystkich odpadów
komunalnych, czy też b) odbiór odpadów zmieszanych, odpadów zielonych oraz pozostałości
z sortowania odpadów komunalnych i przewiezienie ich do instalacji, a w pozostałym
zakresie zagospodarowanie odpadów komunalnych zebranych selektywnie.
2. Zarzuty co do warunków odnoszących się do urządzeń do gromadzenia odpadów i sprzętu
technicznego
Odwołujący podał, że w rozdziale III pkt 7 specyfikacji zapisano, co następuje:
Wykaz urządzeń do gromadzenia odpadów i sprzętu technicznego:
1) charakterystyka wołków do selektywnej zbiórki odpadów:
a) materiał – folia polietylenowa LDPE, lub HDPE uniemożliwiającego ich rozerwanie
podczas normalnej eksploatacji,
b) grubość – co najmniej 60 mikronów,
Sygn. akt KIO 1125/13
e) worki muszą zawierać trwałe oznaczenie nazwy lub logo Wykonawcy
2) pojemniki do gromadzenia odpadów, które zapewni Wykonawca, muszą być czyste,
nieuszkodzone, sprawne technicznie, bez śladów korozji.
Odwołujący zarzucił, że w powyższym zakresie wymóg specyfikacji jest sprzeczny
z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, które w ogóle nie ustalają jakiegokolwiek
warunku co do grubości worków do gromadzenia odpadów komunalnych oraz materiału,
z którego mają być one wykonane. Warunki co do rodzajów worków i kontenerów
przeznaczonych do gromadzenia odpadów komunalnych, jak również ich charakterystykę
ustala natomiast uchwała nr XXXIII/602/13 Rady Miasta Olsztyna z dnia 7 marca 2013 r.
w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Olsztyn.
Odwołujący wskazał, że regulamin ustala jedynie kolor worków, które mają być
przeznaczone do poszczególnych rodzajów odpadów. Inne cechy worków na odpady nie są
natomiast wymienione.
Ponadto według Odwołującego ustalenie, że podstawione pojemniki mają być „bez
śladów korozji” jest nieprecyzyjne i może budzić w przyszłości spory pomiędzy wybranym
wykonawcą a Zamawiającym. Szczególnie w sytuacji, gdy ślady korozji będą niewielkie lub
wręcz mikroskopijne.
3. Zarzuty co do wartości polisy
Odwołujący podał, że w rozdziale III pkt 5 ppkt 24 specyfikacji Zamawiający
wprowadził wymóg dołączenia do umowy polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej na wartość nie niższą od wartości umowy.
Zdaniem Odwołującego biorąc pod uwagę, że wartość całego zamówienia wyniesie
około 32 min złotych – wymagana suma ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej jest
nadmiernie wygórowana oraz nieadekwatna do przedmiotu zamówienia i potencjalnych
szkód, które mogą być wyrządzone.
4. Dostarczenie do mieszkańców harmonogramu realizacji usług i termin rozpoczęcia
realizacji usługi
Odwołujący podniósł, że warunki specyfikacji, w tym projektu umowy, odnoszące się
do dostarczenia harmonogramu oraz terminu rozpoczęcia realizacji usługi powinny być
ze sobą skorelowane. W rozdziale III pkt 8 specyfikacji został określony harmonogram
odbioru i transportu odpadów, który jest jednak nierealny i powinien zostać zmieniony.
Wykonawca ma 2 tygodnie od dnia podpisania umowy na sporządzenie harmonogramu,
który następnie musi być zatwierdzony przez Zamawiającego. W ciągu kolejnych dwóch
tygodni od dnia zatwierdzenia wykazu przez Zamawiającego wykonawca ma czas
na dostarczenie harmonogramu do mieszkańców poszczególnych nieruchomości.
Sygn. akt KIO 1125/13
Według Odwołującego biorąc pod uwagę, że termin składania ofert wyznaczono
na 12 czerwca 2013 r., najwcześniejszy możliwy termin dostarczenia harmonogramów
do mieszkańców przypada około połowy lipca 2013 r. Natomiast rozpoczęcie realizacji
umowy ma nastąpić od 1 lipca 2013 r.
Dodatkowo Odwołujący zarzucił, że w specyfikacji brak jest informacji na temat
przekazania wykazu nieruchomości, do których należy dostarczyć pojemniki. Jedynie w § 5
ust. 1 pkt 3 projektu umowy znajduje się zapis, że Zamawiający zobowiązuje się udostępnić
wykonawcy aplikację, w której umieszczone są informacje o nieruchomościach objętych
obowiązkiem odbierania odpadów. Nie wskazano jednak terminu, w którym Zamawiający
udostępni aplikację wybranym wykonawcom. Odwołujący wywiódł, że w powyższym zakresie
zapisy specyfikacji są nieprecyzyjne i nie spełniają warunku opisu przedmiotu zamówienia
w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.
5. Zarzuty co do obowiązku dostarczenia dodatkowego harmonogramu
Odwołujący podał, że w rozdziale XIII pkt 1 ppkt 3 specyfikacji wprowadzono
obowiązek złożenia wyceny brutto odbioru za 1 Mg odpadów z poszczególnych rodzajów
zabudowy (zabudowa jednorodzinna, zabudowa wielorodzinna, tereny niezamieszkałe) dla
sektorów, w których oferta wykonawcy została wybrana.
Zdaniem Odwołującego żądanie sporządzenia takiej wyceny nie znajduje żadnego
uzasadnienia. Nie jest ona bowiem ani elementem oferty, ani też żadnym załącznikiem do
niej. Według Odwołującego nie ma więc podstaw prawnych, aby Zamawiający mógł żądać
takiego dokumentu. Zwłaszcza że załącznikiem do oferty nie jest szczegółowa wycena
wynagrodzenia za odbiór poszczególnych rodzajów odpadów.
6. Dysponowanie osobami zdolnymi do wykonania zamówienia
Odwołujący podał, że w rozdziale V pkt 3b specyfikacji Zamawiający określił,
że warunek dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia uzna za spełniony
jeśli wykonawca wykaże, że nawiązał umowę z osobami uprawnionymi do kierowania
pojazdem do odbioru odpadów komunalnych, posiadającymi prawo jazdy kategorii C lub
G+E, zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z
2012 r. poz. 1137, 1448) oraz posiadającymi minimum 2 lata doświadczenia w zakresie
obsługi pojazdu do odbierania odpadów komunalnych, tj. dla I części - 6 osób, II części - 7
osób, 111 części - 6 osób, IV części - 7 osób, V części - 6 osób, VI części - 7 osób.
Odwołujący podniósł, że w świetle art. 22 ust. 1 pzp wykonawca ma się wykazać
wiedzą i doświadczeniem niezbędnym do zrealizowania przedmiotu zamówienia.
Zamawiający nie jest natomiast uprawniony do badania czy wiedzę i doświadczenie posiada
personel lub współpracownicy wykonawcy, który składa ofertę. Ten warunek specyfikacji
Sygn. akt KIO 1125/13
wykracza poza ramy organizacji przetargów w formie zamówień publicznych określone
ustawą i właściwym rozporządzeniem.
29 maja 2013 r. Zamawiający złożył na posiedzeniu z udziałem Stron odpowiedź na
odwołanie (datowaną na 20 maja 2013 r.) – wnosząc o jego oddalenie.
Na wstępie Zamawiający stwierdził, że zgodnie z art. 180 ust. 3 ustawy pzp
odwołanie powinno miedzy innymi zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów oraz określać
żądanie. Zdaniem Zamawiającego Odwołujący – stawiając w treści odwołania zarzuty
niezgodności SWIZ z przepisami ustawy pzp – zawarł bardzo ogólne sformułowania,
uniemożliwiając ustosunkowanie się do części z nich. Ponadto również żądania Odwołujący
przedstawił w sposób bardzo ogólny, bez odnoszenia się do poszczególnych zarzutów
wnioskując o nakazanie Zamawiającemu dostosowanie SIWZ do uregulowań wynikających z
powszechnie obowiązujących przepisów prawa.
W odniesieniu do pierwszego zarzutu Zamawiający zauważył, że wzór umowy jest
integralną częścią SIWZ, a zapisy w niej zawarte powinny czytane łącznie. Zamawiający
wywiódł, że osiągniecie poziomów odzysku, które przeniósł na wykonawcę dotyczy
odbieranych przez wykonawcę odpadów zebranych selektywnie. Zamawiający nie zgodził się
z argumentacją Odwołującego, gdyż pozostawił wykonawcy wybór instalacji odzysku
i unieszkodliwiania odpadów (zgodnie z art. 9e ust. 1 pkt. 1 ustawy o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach; Dz. U. poz. 391, z późn. zm.), do której będzie on dostarczał odpady
zebrane selektywnie. Tym samym dając wykonawcy usługi możliwość działania zgodnie
z zasadami gospodarowania odpadami – wyboru najlepszej dostępnej technologii,
a w konsekwencji – wpływu na wybór instalacji, która zapewni wymagany poziom odzysku
tychże odpadów. Według Zamawiającego powyższe znajduje również odzwierciedlenie
w rozdziale III, ust. 3 SIWZ.
Zamawiający podniósł również, że ustawa o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach (Dz. U. z 2012r. Nr 391 z zm.), która reguluje kwestie osiągnięcia odpowiednich
poziomów recyklingu, nie zabrania przenoszenia obowiązku uzyskania odpowiedniego
poziomu recyklingu na inne podmioty, zwłaszcza te, które w drodze zamówienia publicznego
realizują na rzecz gminy usługę odbioru odpadów. Według Zamawiającego powyższa
argumentacja została również podniesiona w wyroku Izby z 4 stycznia 2013 r. o sygn. akt.
KIO 2829/12.
Odnośnie drugiego zarzutu Zamawiający zadeklarował, że dołożył wszelkich starań
aby przedmiot zamówienia opisać jak najbardziej precyzyjnie i jednoznacznie. W opinii
Zamawiającego Odwołujący nie wskazał w treści odwołania w jakim zakresie przedmiot
Sygn. akt KIO 1125/13
zamówienia nie spełnia obowiązku nałożonego przez art. 29 pzp. Zamawiający podniósł
również, że w toku postępowania, w odpowiedzi na zapytania wykonawców, na bieżąco
uściśla opis przedmiotu zamówienia oraz wyjaśnia wszelkie pojawiające się wątpliwości.
W zakresie punktu trzeciego – żądania posiadania łączności o parametrach, które
wykraczają poza ramy rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych
wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Zamawiający wywiódł, że w § 5 rozporządzenie to wskazuje warunki dla pojazdów, które
należy zapewnić, a więc wymagania minimalne. Zamawiający wyjaśnił, że określając
obowiązek wyposażenia urządzeń w system RFID miał na celu zapewnienie sobie
możliwości zdecydowanie ściślejszej kontroli nad prawidłowym wykonaniem usługi
w zakresie realizacji zatwierdzonego harmonogramu odbioru oraz monitorowania czynności
związanych z odbiorem odpadów. Zamawiający poinformował, że poczynił już w tym zakresie
stosowne kroki, wyposażając się w urządzenia przenośne ze stosowną aplikacją, które mają
umożliwić wymianę danych.
Odnosząc się zarzutu dotyczącego zawyżenia wymagań dotyczących urządzeń
do gromadzenia odpadów oraz sprzętu i niezgodności z przywołaną uchwałą Rady Miasta
Olsztyna, Zamawiający podniósł, że uchwała ta w części dotyczącej worków wskazuje
jedynie ich kolor. Natomiast Zamawiający opisując przedmiot zamówienia doprecyzował
wymagania odnośnie grubości i materiału z którego maja być wykonane. Zamawiający
wyjaśnił, że wynika to z jego doświadczenia, a podane parametry minimalne zapewnią
trwałość worków oraz minimalizują ryzyko ich uszkodzenia podczas eksploatacji. Ponadto
według Zamawiającego podanie w SIWZ parametrów worków, które stanowią istotny element
zamówienia, umożliwi wszystkim wykonawcom dokładniej skalkulować cenę oferty w oparciu
o jednakowe dla wszystkich wymagania.
Odnosząc się do zarzucanej nieprecyzyjność zapisu dotyczącego śladów korozji
na podstawionych pojemnikach na odpady – Zamawiający oświadczył, że uregulował tę
kwestię w modyfikacji SIWZ z 22 maja 2013 r., usuwając zapis o konieczności braku śladów
korozji i pozostawiając jedynie wymóg sprawności technicznej pojemników.
Zamawiający nie podzielił stanowiska Odwołującego w sprawie wartości polisy, która
ma być nie niższa niż wartość umowy. Zamawiający wywiódł, że usługa będąca przedmiotem
zamówienia jest dla niego niesłychanie ważna, stąd na jej prawidłowym wykonaniu zależy
mu w szczególności. Według Zamawiającego ponieważ wykonawca będzie wykonywał
usługę na rozległym terenie, posługując się pojazdami o znacznych gabarytach, to ryzyko
spowodowania szkody w mieniu mieszkańców gminy jest wysokie. Zamawiający oświadczył
ponadto, że złagodził warunek dotyczący doświadczenia kierowców pojazdów przez
Sygn. akt KIO 1125/13
dopuszczenie do wykonania usługi osoby bez doświadczenia w prowadzeniu samochodów
do usuwania odpadów – przychylając się do wniosku Odwołującego. W ocenie
Zamawiającego takie umożliwienie wykonywania usługi przez osoby nieposiadające
doświadczenia w poruszaniu się dużymi pojazdami w środowisku miejskim zwiększa jednak
ryzyko wyrządzenia szkody przez wykonawcę.
W ocenie Zamawiającego zarzut braku precyzyjnego określenia terminów
rozpoczęcia realizacji zamówienia (zarzut siódmy) nie znajduje uzasadnienia, gdyż w SIWZ
wyraźnie określono termin realizacji zamówienia na 24 miesiące od dnia podpisania umowy,
jednak nie wcześniej niż od 1 lipca 2013 r. w przypadku podpisania umowy przed tą datą.
Odnosząc się do poruszonych w dalszej części odwołania kwestii harmonogramu, który
według Odwołującego nie jest możliwy do stworzenia i przekazania mieszkańcom do 1 lipca
2013 r. – Zamawiający oświadczył, że zostało to uregulowane w modyfikacji SWIZ z 22 maja
2013 r. przez nałożenie obowiązku dostarczenia harmonogramu Zamawiającemu przed
podpisaniem umowy. Zamawiający poinformował również, że konsekwentnie z wzoru umowy
usunął również kary za niedostarczenie mu w terminie harmonogramu.
Zamawiający nie zgodził się również z zarzutem, że opis przedmiotu zamówienia nie
uwzględnia faktycznych ilości odbieranych odpadów. Według Zamawiającego w rozdziale III
SIWZ podał z należytą starannością możliwie realne ilości, dokonując ich szacowania.
Zamawiający podkreślił, że ewentualna rozbieżność pomiędzy podanymi ilościami
a rzeczywistą realizacją zamówienia nie będzie niosła negatywnych konsekwencji dla
wykonawców, gdyż rozliczenia będą się odbywały na podstawie rzeczywistych ilości
odebranych odpadów. Ponadto Zamawiający jasno określił w rozdziale XI, ust. 4 SIWZ,
że Cena podana w ofercie jest ceną orientacyjną. Może się ona zmienić w przypadku, gdy
zmienia się ilość odebranych odpadów niezbędnych do wykonania przedmiotu zamówienia.
Zamawiający podsumował, że podanie szacunkowej ilości odpadów w SIWZ oraz formularzu
ofertowym ma na celu przede wszystkim poinformowanie wykonawców o możliwych
ilościach odpadów w celu prawidłowego skalkulowania przez nich oferty oraz umożliwienia
obiektywnego porównanie ofert.
W ocenie Zamawiającego argumentacja wynikająca z dziewiątego punktu odwołania
wraz z uzasadnieniem jest całkowicie chybiona, gdyż zgodnie z § 1, ust. 1 pkt 7)
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form w jakich te dokumenty mogą być składane
zamawiający może żądać wykazu osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu
zamówienia wraz z informacjami między innymi na temat ich kwalifikacji zawodowych oraz
doświadczenia niezbędnych do wykonania zamówienia. Mimo to Zamawiający przychylił się
Sygn. akt KIO 1125/13
do wniosku Odwołującego i złagodził wymaganie dotyczące osób, wprowadzając 20 maja
2013 r. modyfikację SIWZ znoszącą obowiązek posiadania przez osoby, którymi dysponuje
bądź będzie dysponował wykonawca dwuletniego doświadczenia w zakresie obsługi
pojazdów do odbierania odpadów komunalnych.
W opinii Zamawiającego Odwołujący bardzo ogólnie postawił zarzut wskazania
niezgodnych z wymogami ustawy pzp dokumentów niezbędnych na potwierdzenie warunków
udziału w postępowaniu. Zamawiający oświadczył, że nie może odnieść się do takiego
zarzutu, gdyż nie jest w stanie określić o jakie dokumenty chodzi i na czym polega ich
niezgodność z ustawą pzp.
W zakresie ostatniego zarzutu związanego z obowiązkiem dostarczenia przed
podpisaniem umowy wyceny brutto odbioru za 1 Mg odpadów z poszczególnych rodzajów
zabudowy (zabudowa jednorodzinna, zabudowa wielorodzinna, tereny niezamieszkałe –
Zamawiający wywiódł, że skorzystał z uprawnienia żądania szczegółowej wyceny, gdyż
zależy mu na zbadaniu czynników mających wpływ na cenę oferty. Zdaniem Zamawiającego
analogicznie do tej sytuacji zamawiający często żądają od wykonawców robót budowlanych
rozliczanych ryczałtowo złożenia uproszczonego kosztorysu przed podpisaniem umowy.
Zamawiający wskazał ponadto, że taka wycena może w przyszłości mieć dla niego istotne
znaczenie przy kształtowaniu polityki cenowej odbioru odpadów dla mieszkańców gminy.
14 maja 2013 r. Zamawiający zamieścił informację o wniesieniu odwołania oraz kopię
odwołania na swojej stronie internetowej oraz przekazał te dokumenty dotychczas
ujawnionemu wykonawcy.
Izba ustaliła, że do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej nie wpłynęło żadne
zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego w tej sprawie.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych i wpis został przez
Odwołującego uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
Wobec ustalenia w toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających,
że nie została wypełniona żadna przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, o których
mowa w art. 189 ust. 2 pzp, i przy braku w tym zakresie odmiennych wniosków
na posiedzeniu, Izba przeprowadziła rozprawę, podczas której Odwołujący podtrzymał
odwołanie w poniżej opisanym zakresie, natomiast Zamawiający podtrzymał stanowisko
wynikające z odpowiedzi na odwołanie.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron postępowania, uwzględniając
Sygn. akt KIO 1125/13
zgromadzony materiał dowodowy, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i stanowiska Stron – zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone
ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole – Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja
do wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie Izby
Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, o którego
udzielenie może się ubiegać. Jednocześnie objęte zarzutami odwołania naruszenia
przepisów ustawy pzp przez Zamawiającego mogą narażać Odwołującego na szkodę.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, która została również przekazana Izbie w formie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Zamawiającego, to jest przeprowadziła
dowody z następujących dokumentów: ogłoszenia o zamówieniu oraz s.i.w.z. wraz
z wyjaśnieniami i zmianami.
W ramach uwzględnienia stanu rzeczy ustalonego w toku postępowania
odwoławczego (art. 191 ust. 2 pzp) – Izba wzięła pod uwagę również wyjaśnienia i zmiany
treści s.i.w.z., które miały miejsce po wniesieniu odwołania, to jest zmiany treści s.i.w.z. z 20
maja 2013 r. oraz wyjaśnienia i zmiany treści s.i.w.z. z 22 maja 2013 r.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i poczynione ustalenia
faktyczne w zakresie zarzutów podniesionych w odwołaniu i podtrzymanych na rozprawie,
Izba stwierdziła, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
I. ad pkt 1) listy zarzutów i pkt 1 uzasadnienia odwołania
Nie potwierdził się zarzut nieuzasadnionego obarczenia wykonawcy zamówienia
odpowiedzialnością za osiągnięcie określonych poziomów odzysku, pomimo że przedmiotem
umowy jest tylko odbiór odpadów.
Tak sformułowany zarzut opiera się na błędnie ustalonym przez Odwołującego stanie
rzeczy co do zakresu przedmiotu zamówienia wynikającego z s.i.w.z., której integralną
częścią jest załącznik nr 9 – wzór umowy w sprawie zamówienia publicznego. W zakresie
sprecyzowania przedmiotu umowy jej § 1 ust. 2 wprost odsyła do s.i.w.z. Z kolei rozdział III
s.i.w.z. zawiera w pierwszych trzech punktach następująco opisany zakres przedmiotu
zamówienia. W pierwszym punkcie rzeczywiście wskazano, że przedmiotem zamówienia jest
Sygn. akt KIO 1125/13
świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości
zamieszkałych oraz niezamieszkałych znajdujących się na terenie Gminy Olsztyn. Kolejne
dwa punkty precyzują jednak, co następuje. Zgodnie z pkt 2 odebrane od właścicieli
nieruchomości odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania odpadów
komunalnych wykonawca jest zobowiązany dostarczyć do instalacji zastępczej prowadzonej
przez Olsztyński Zakład Komunalny sp. z o.o. w Olsztynie przy ul. Lubelskiej 43D. Natomiast
według pkt 3 odebrane od właścicieli nieruchomości selektywnie zebrane odpady komunalne
przekazywane będą do instalacji odzysku i unieszkodliwiania zgodnie z hierarchią
postępowania z odpadami, o której mowa w art. 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach z późn. zm. Z kolei na mocy § 6 wzoru umowy pn. Wymagane poziomy
recyklingu wykonawca jest zobowiązany do osiągnięcia poziomów recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku frakcji odpadów obejmujących papier, metale, tworzywa
sztuczne i szkło wyliczanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29
maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku
innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. poz. 645), przy czym
poziomy te, których wysokość została sprecyzowana w ust. 2, dotyczą wyłącznie powyżej
wymienionych w ust. 1 frakcji odpadów.
Z uwagi na powyższe okoliczności faktyczne zawarte w pkt 1 uzasadnienia odwołania
wywody należy uznać za bezprzedmiotowe, gdyż dotyczą błędnego wyobrażenia
Odwołującego o postanowieniach s.i.w.z. W szczególności z s.i.w.z. wynika, że wykonawca
odpowiada za osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu dla frakcji odpadów zbieranych
selektywnie. Przy czym w zakresie zagospodarowania tych odpadów ma swobodę
w granicach wynikających z uwarunkowań powszechnie obowiązujących przepisów w
zakresie postępowania z odpadami. Odpowiedzialność wykonawcy za osiągnięcie
określonych poziomów recyklingu odpadów zebranych selektywnie została więc skorelowana
z uprawnieniem wykonawcy do dysponowania tymi odpadami. Skoro wykonawca ponosi
odpowiedzialność za realizację zadań objętych przedmiotem zamówienia, a zatem nie
zaistniały okoliczności, z których w odwołaniu wywiedziono nieważność umowy na podstawie
art. 387 kc. W konsekwencji bezprzedmiotowy jest również zarzut dotyczący zastrzeżonych
w § 9 wzoru umowy kar umownych, gdyż został on wywiedziony wyłącznie w kontekście
rzekomej niemożliwości świadczenia objętego umową.
II. ad pkt 4) listy zarzutów i pkt 2 uzasadnienia odwołania
22 maja 2013 r. Zamawiający dokonał zmiany s.i.w.z. polegającej na skreśleniu
zakwestionowanego w odwołaniu zapisu aby pojemniki do gromadzenia odpadów były bez
Sygn. akt KIO 1125/13
śladów korozji. Odwołujący na rozprawie cofnął zarzut podniesiony w ostatnim akapicie pkt 2
uzasadnienia odwołania.
Natomiast podtrzymany na rozprawie zarzut dotyczący wymaganych na mocy s.i.w.z.
parametrów worków do selektywnej zbiórki odpadów Izba uznała za niezasadny. W pierwszej
kolejności należy zauważyć, że w uzasadnieniu odwołania nie sprecyzowano jaki przepis
ustawy pzp miałby naruszyć Zamawiający. Ponieważ kwestionowane postanowienia są
elementem opisu przedmiotu zamówienia, spośród zbiorczo przywołanych na wstępie
odwołania przepisów ustawy w grę wchodzi art. 29 ust. 1-3 pzp. Jednakże odwołanie nie
zawiera żadnych okoliczności wskazujących na to, że opis worków do selektywnej zbiórki
odpadów nie ma charakteru jednoznacznego i wyczerpującego, czy też może utrudniać
uczciwą konkurencję, względnie w sposób nieuzasadniony odwołuje się do znaków
towarowych, patentów lub pochodzenia. Wręcz przeciwnie przedmiotem zarzutu jest
sprecyzowanie przez Zamawiającego parametrów worków w zakresie ich wytrzymałości
(przez określenie materiału z jakiego mogą być wykonane i grubości) oraz sposobu
oznakowania (trwałe oznakowanie nazwą lub logo wykonawcy). Zamawiający w odpowiedzi
na odwołanie i na rozprawie aż nadto uzasadnił potrzebę doprecyzowania w tym zakresie
opisu przedmiotu zamówienia. Natomiast Odwołujący dopatruje się w tym naruszenia
regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn, obowiązującego
na mocy uchwały Rady Miasta Olsztyna. Jednakże – jak sam zauważył Odwołujący –
przepisy te nie odnoszą się do parametrów technicznych worków, z wyjątkiem określenia ich
koloru dla zapewnienia właściwego gromadzenia odpadów zbieranych w sposób selektywny.
III. ad pkt 5)-6) listy zarzutów i pkt 3 uzasadnienia odwołania
Zgodnie z ppkt 24 pkt 5 rozdziału III s.i.w.z.: Wykonawca będzie ponosił
odpowiedzialność cywilną wobec osób trzecich za skutki zdarzeń wynikających z realizacji
umowy lub za brak podjęcia działań, do których był zobowiązany umową. Wykonawca
dołączy do umowy polisę ubezpieczeniową o wartości nie niższej niż wartość umowy,
dotyczącą odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe podczas i w związku
z prowadzoną działalnością w przedmiocie umowy lub od braku podjęcia stosownych
działań.
Z odwołania wynika, że zakwestionowana została nadmierna wysokość polisy (pkt 5
zarzutów oraz pkt 3 uzasadnienia), względnie brak dookreślenia jej wysokości (pkt 6
zarzutów), co stanowi pewną sprzeczność. Odwołujący nie podważał natomiast samej
zasady ponoszenia przez wykonawcę odpowiedzialności cywilne za szkody wynikłe w
związku z realizacją umowy. Izba zważyła, że również w tym przypadku w uzasadnienia
Sygn. akt KIO 1125/13
odwołania nie sprecyzowano jaki przepis naruszył Zamawiający. Przywołane postanowienie,
choć zawarte w rozdziale III pn. Opis przedmiotu zamówienia, w istocie dotyczy
dodatkowego zobowiązania wykonawcy, z którym zostanie zawarta umowa do
ubezpieczenia się w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Z uzasadnienia zarzutu nie wynika,
że kwestionowane postanowienie jest niejasne czy też narusza uczciwą konkurencję.
Odwołujący zarzuca natomiast, że wymagana suma ubezpieczenia jest nadmiernie
wygórowana w stosunku do przedmiotu zamówienia i potencjalnych szkód, które mogą być
wyrządzone. Izba zważyła, że zgodnie z art. 22 ust. 4 pzp, który został wymieniony
na wstępie odwołania, opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków, o których mowa
w ust. 1 tego art., powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny
do przedmiotu zamówienia. Jednakże kwestionowane postanowienie nie stanowi warunku
udziału w postępowaniu, lecz dodatkowe zobowiązanie umowne. Niezależnie zatem
od oceny jakości argumentacji prezentowanej przez Zamawiającego, Izba nie ma podstaw
do stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy pzp i uwzględnienia w tym zakresie odwołania,
tym bardziej, że do zamknięcia rozprawy Odwołujący nie sprecyzował swojego żądania
w tym zakresie.
IV. ad pkt 7) listy zarzutów i pkt 4 uzasadnienia odwołania
Wyszczególniony na wstępie odwołania (w pkt 7.) zarzut braku precyzyjnego
określenia terminów realizacji zamówienia nie został w ogóle uzasadniony. Tymczasem
w rozdziale IV s.i.w.z. pn. Termin wykonania zamówienia uregulowano, że okres realizacji
zamówienia wynosi 24 miesiące od dnia podpisania umowy, jednak nie wcześniej niż od
1 lipca 2013 r. Wynika z tego jednoznacznie, że zamówienia ma być wykonywane przez
okres 24 miesięcy, liczonego od 1 lipca 2013 r. lub od dnia zawarcia umowy przypadającego
po tej dacie.
Natomiast uzasadnienie odwołania (w pkt 4) zawiera zarzut braku skorelowania
terminu początkowego realizacji zamówienia, co do zasady przypadającego na 1 lipca
2013 r. – z terminami dotyczącymi sporządzenia i doręczenia przez wykonawcę
harmonogramu odbioru i transportu odpadów, gdyż łącznie wykonawca ma na to co najmniej
4 tygodnie od podpisania umowy (2 tygodnie na sporządzenie od podpisania umowy oraz
2 tygodnie na doręczenie od zatwierdzenia przez Zamawiającego), a termin składania ofert
przypada na 12 czerwca 2013 r. Zamawiający odpowiedział na ten zarzut zmianą s.i.w.z.
z 22 maja 2013 r., polegającą na zmianie dotychczasowego terminu na obowiązek
sporządzenia harmonogramu przed podpisaniem umowy. Izba zważyła, że wprowadzona
zmiana nie eliminuje do końca możliwości powstania sytuacji, że 1 lipca 2013 r. formalnie
Sygn. akt KIO 1125/13
rozpocznie się okres realizacji zamówienia, a nie upłynie jeszcze 2-tygodniowy okres
na dostarczenie mieszkańcom przez wykonawcę zatwierdzonego przez Zamawiającego
harmonogramu. Nie stanowi to jednak w ocenie Izby przesłanki do uwzględnienia odwołania
z uwagi na nieprecyzyjny opis przedmiotu zamówienia. Skoro wykonawca ma prawo
doręczyć mieszkańcom harmonogram w określonym terminie, to dopiero po jego
bezskutecznym upływie Zamawiający może egzekwować wykonanie świadczeń objętych tym
harmonogramem.
Niezależnie od powyższego z uzasadnienia odwołania wynika zarzut braku
sprecyzowania terminu w jakim Zamawiający udostępni wykonawcy zamówienia aplikację,
w której umieszczone są informacje o nieruchomościach objętych obowiązkiem odbierania
odpadów. W tym zakresie Zamawiający powołał się na udzieloną 22 maja 2013 r. odpowiedź
na pytanie 10, w której zadeklarował, że będzie w pełni współpracował z wykonawcą przy
tworzeniu harmonogramu między innymi przekazując posiadane informacje. Izba zważyła,
że ppkt 1 pkt 8 rozdziału III s.i.w.z. nie uległ zmianie w zakresie, w jakim przewiduje
sporządzenie
harmonogramu
w
systemie
informatycznym
udostępnionym
przez
Zamawiającego. Logiczne jest zatem, że wykonawca nie może popaść w zwłokę z powodu
nieudostępnienia przez Zamawiającego dostępu do posiadanego przez siebie systemu.
Z tych względów Izba nie dopatrzyła się braku jednoznaczności czy niewystarczającego
opisu przedmiotu zamówienia. W przypadku każdej umowy konieczna jest współpraca obu
stron, zarówno w zakresie świadczeń głównych, jak i szczegółowych obowiązków
umownych.
V. ad pkt 11) listy zarzutów i pkt 5 uzasadnienia odwołania
Choć odwołanie o tym nie wspomina, kwestionowane postanowienie ppkt 3 pkt 1
rozdziału XIII s.i.w.z. stanowi (zgodnie z nazwą tego rozdziału) jedną z formalności, jakie
powinny zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy. Z uwagi na takie
umiejscowienie nie ma żadnych wątpliwości, że nie jest to element treści oferty, który
podlega ocenie w ramach badania jej zgodności z treścią s.i.w.z. Nie jest bowiem wymagane
złożenie oferty uszczegółowionej w zakresie wyceny brutto odbioru za 1 Mg odpadów
z poszczególnych rodzajów nieruchomości dla sektorów, w których oferta danego
wykonawcy została wybrana. Natomiast dopełnienie tak określonej formalności zostało
zastrzeżone pod rygorem uznania, że zawarcie umowy stało się niemożliwe z przyczyn
leżących po stronie wykonawcy, co jednak nie stało się przedmiotem zarzutu odwołania.
Odwołujący zakwestionował natomiast brak podstaw prawnych do żądania wyceny
uszczegóławiającej po terminie składnia ofert, ponownie nie konkretyzując jednak
Sygn. akt KIO 1125/13
o naruszenie jakich przepisów mu chodzi. Na wstępie odwołania wymieniono natomiast
generalnie cały art. 26 pzp, a ponadto art. 25 ust. 1 i 2 pzp, jednak są to wszystko przepisy
dotyczące dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz
wymagań określonych przez zamawiającego dla przedmiotu zamówienia. Odwołujący nie
kwestionuje przy tym, że taka uszczegółowiona wycena mogłaby stać się elementem treści
oferty składanej przez każdego z wykonawców. W ocenie Izby nie ma zatem podstaw, aby
podważał możliwość podania takich informacji po wyborze najkorzystniejszej oferty przez
wykonawcę, który ją złożył. Izba nie przesądza przy tym, czy i w jaki sposób Zamawiający
może sprawdzać prawidłowość takiej dodatkowej kalkulacji czy też egzekwować jej
stosowanie, jeżeli nie wynika to z postanowień wzoru umowy.
VI. ad pkt 9) listy zarzutów i pkt 6 uzasadnienia odwołania
20 maja 2013 r. Zamawiający dokonał zmiany s.i.w.z. polegającej na skreśleniu
zakwestionowanego w odwołaniu wymagania posiadania przez osoby (wykazane w ramach
potencjału kadrowego wykonawcy) minimum dwuletniego doświadczenia w zakresie obsługi
pojazdów do odbierania odpadów komunalnych. Z kolei Odwołujący na rozprawie cofnął
zarzut wynikający z pkt 9 listy zarzutów i pkt 6 uzasadnienia odwołania.
VI. ad pkt 2), 3) ,8) i 10) listy zarzutów
Izba podziela stanowisko Zamawiającego, że w pkt 2) i 10) odwołania wymieniono
zarzuty, które w takim zakresie, w jakim nie znalazły rozwinięcia w uzasadnieniu odwołania,
nie mogą być uznane za prawidłowo podniesione zarzuty, gdyż nie podano żadnych
konkretnych okoliczności faktycznych i prawnych, która pozwalałyby na ocenę ich
zasadności. Powyższe Izba uznaje za adekwatne również w odniesieniu do pkt 3) i 8) listy
zarzutów, pomimo że Zamawiający zdecydował się odnieść to tych zarzutów w odpowiedzi
na odwołanie. W ocenie Izby poprzestanie w odwołaniu na wskazaniu, że bliżej
niesprecyzowane postanowienia s.i.w.z. wprowadzają wymóg posiadania łączności
o parametrach technicznych wykraczających poza przywołany akt prawny, również nie
tworzy zarzutu, który nadawałby się do rozpatrzenia. W szczególności nie wiadomo
co konkretnie z czym miałoby być sprzeczne. Izba wzięła również pod uwagę, że ogólnikowy
zarzut dotyczący braku należytego sprecyzowania ilości odpadów został przez
Odwołującego cofnięty po zapoznaniu się za argumentacją Zamawiającego wyrażoną
w odpowiedzi na odwołanie i na rozprawie (na której przywołano odpowiedź na pytanie 13
i zmiany treści s.i.w.z. z 22 maja 2013 r.).
Sygn. akt KIO 1125/13
Mając powyższe na uwadze, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy
pzp – orzekła, jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu
od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Odwołującego kosztami niniejszego
postępowania, na które złożył się uiszczony przez niego wpis.
Przewodniczący: ………………………………
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża odwołującego: Remondis Olsztyn sp. z o.o. S.K.A.
z siedzibą w Olsztynie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt KIO 1125/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Olsztyn – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego,
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; zwanej dalej również „ustawą pzp” lub „pzp”),
postępowanie o udzielenie zamówienia na usługi pn. Odbiór odpadów komunalnych z terenu
gminy Olsztyn (nr postępowania ZP.271.1.31.2013.c).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane jako obligatoryjne w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej 2013/S_087-148450 4 maja 2012 r., w tym samym dniu
Zamawiający zamieścił ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie oraz na swojej stronie
internetowej (www.bip.olsztyn.eu), na której udostępnił również specyfikację istotnych
warunków zamówienia (zwanej również dalej w skrócie „s.i.w.z.” lub „SIWZ”).
Wartość zamówienia jest większa niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8
ustawy pzp.
14 maja 2013 r. (pismem z tej daty) do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniosła
odwołanie wobec postanowień specyfikacji istotnych warunków Remondis Olsztyn sp. z o.o.
S.K.A. z siedzibą w Olsztynie (dalej zwana „Odwołującym”), zachowując wymóg przekazania
kopii odwołania Zamawiającemu.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy
pzp – art. 7 ust 1, art. 22 ust 1 pkt 1-3, art. 22 ust. 4, art. 25 ust. 1 i 2, art. 26, art. 29 ust. 1-3
oraz art 387 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i art. 139 ust 1 pzp – przez
wprowadzenie:
1) odpowiedzialności wykonawcy za osiągnięcie określonych poziomów odzysku, mimo
że przedmiotem umowy jest jedynie odbiór, a nie odbiór i zagospodarowanie odpadów
komunalnych;
2) zapisów niejednoznacznie opisujących przedmiot zamówienia;
3) wymogu posiadania łączności o parametrach technicznych, które wykraczają poza ramy
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawę szczegółowych
wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości
(Dz. U. z 2013 r., poz. 122 z dnia 25 stycznia 2013 r.);
4) obowiązku posiadania urządzeń do gromadzenia odpadów i sprzętu technicznego
w zakresie wykraczającym poza warunki ustalone uchwałą nr XXXUI/602/13 Rady
Miasta Olsztyna z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn;
5) warunku posiadania polisy o wartości nie niższej niż wartość umowy;
Sygn. akt KIO 1125/13
6) braku dookreślenia wartości polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej;
7) braku precyzyjnego określenia terminów rozpoczęcia realizacji zamówienia;
8) opisu przedmiotu zamówienia nieuwzględniającego faktycznych ilości odbieranych
odpadów komunalnych;
9) warunku dotyczącego dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia
w zakresie wykraczającym poza ramy dopuszczalne ustawą pzp;
10) dokumentów niezbędnych na potwierdzenie warunków udziału w postępowaniu
w sposób niezgodny z wymogami ustawy pzp oraz rozporządzenia wykonawczego,
11) wprowadzenie obowiązku dostarczenia dodatkowej wyceny brutto odbioru za 1 Mg
odpadów z poszczególnych rodzajów zabudowy dla sektorów, dla których oferta
wykonawcy została wybrana.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany postanowień
specyfikacji istotnych warunków zamówienia poprzez dostosowanie jej w zakresie wyżej
wymienionym do uregulowań wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów
prawa.
Odwołujący ponadto podał następujące okoliczności prawne i faktyczne
uzasadniające wniesienie odwołania.
1. Odpowiedzialność wykonawcy za osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku, w tym
recyklingu
Odwołujący podał, że przedmiotem zamówienia jest odbiór odpadów komunalnych
z terenu Gminy Olsztyn, co potwierdzają: a) pkt 11.1.1) ogłoszenia w witrynie TED, b) pkt 1,
2 i 3 rozdziału IlI SIWZ, c) § 1 ust. 1 projektu umowy. Według Odwołującego w świetle
dokumentów sporządzonych przez Zamawiającego wykonawca nie jest natomiast
odpowiedzialny za zagospodarowanie odpadów komunalnych.
Odwołujący zarzucił, że mimo to do § 6 projektu umowy wprowadzono zapisy,
na podstawie których wykonawca jest odpowiedzialny za osiągnięcie ustalonych poziomów
recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku frakcji obejmujących papier,
metale, tworzywa sztuczne i szkło, wyliczonych zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawę poziomów recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, niektórych frakcji ¡odpadów komunalnych
(Dz. U. z 2012 r., poz. 645). Zdaniem Odwołującego tak skonstruowany przedmiot
zamówienia, który ogranicza się jedynie do odbioru odpadów komunalnych oraz do
przewiezienia odebranych odpadów komunalnych do ustalonego miejsca odzysku lub
unieszkodliwiania (rozdział III pkt 2 i 3 SIWZ) – uniemożliwia wykonawcy jakiekolwiek
swobodne dysponowanie odpadami komunalnymi.
Sygn. akt KIO 1125/13
Według Odwołującego nawet jednak, gdyby przyjąć, że wykonawca ma obowiązek
zagospodarowania odpadów komunalnych, to trzeba zwrócić uwagę, że osiągnięcie
określonych
poziomów
odzysku
następuje
na
wszystkich
etapach
recyklingu
(zagospodarowania) odpadów komunalnych. Duży udział w osiąganiu poziomów odzysku
mała m.in. regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, na których
działanie wykonawca nie ma wpływu (przy obecnej konstrukcji przedmiotu zamówienia).
W ocenie Odwołującego niedopuszczalne jest więc wprowadzenie do umowy zapisów
o odpowiedzialności wykonawcy za osiągniecie ustalonych przez zamawiającego poziomów
recyklingu.
Zdaniem Odwołującego ograniczenie usługi świadczonej przez wykonawcę
do odbioru odpadów komunalnych oznacza pośrednio, że Zamawiający ma podpisaną
umowę z regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK), a w
związku z tym przyjął na siebie odpowiedzialność za osiągnięcie określonych poziomów
odzysku i recyklingu odpadów. Odwołujący wywiódł, że tym samym omawiane zapisy
specyfikacji i umowy – w zakresie w jakim nakładają na wykonawcę warunek niemożliwy do
spełnienia (odpowiedzialność za prawidłową realizację zadań, które nie są mu powierzone
w ramach postępowania przetargowego) – jest nieważny w świetle art. 387 § 1 i 2 Kodeksu
cywilnego, który znajduje w sprawie zastosowanie na podstawie art. 14 oraz art. 139 ust. 1
Pzp. W konsekwencji niedopuszczalne jest również nałożenie na wykonawcę kary umownej
za nieosiągnięcie poziomów odzysku opisanych w umowie (§ 9).
Odwołujący podkreślił również, że w powyższym zakresie przedmiot zamówienia nie
został opisany w sposób precyzyjny i wyczerpujący, przy uwzględnieniu wymagań
wynikających m.in. z art. 29 ust. 1 pzp. Z rozdziału III pkt 2 i 3 specyfikacji nie sposób
jednoznacznie ustalić czy przedmiotem umowy jest: a) jedynie odbiór wszystkich odpadów
komunalnych, czy też b) odbiór odpadów zmieszanych, odpadów zielonych oraz pozostałości
z sortowania odpadów komunalnych i przewiezienie ich do instalacji, a w pozostałym
zakresie zagospodarowanie odpadów komunalnych zebranych selektywnie.
2. Zarzuty co do warunków odnoszących się do urządzeń do gromadzenia odpadów i sprzętu
technicznego
Odwołujący podał, że w rozdziale III pkt 7 specyfikacji zapisano, co następuje:
Wykaz urządzeń do gromadzenia odpadów i sprzętu technicznego:
1) charakterystyka wołków do selektywnej zbiórki odpadów:
a) materiał – folia polietylenowa LDPE, lub HDPE uniemożliwiającego ich rozerwanie
podczas normalnej eksploatacji,
b) grubość – co najmniej 60 mikronów,
Sygn. akt KIO 1125/13
e) worki muszą zawierać trwałe oznaczenie nazwy lub logo Wykonawcy
2) pojemniki do gromadzenia odpadów, które zapewni Wykonawca, muszą być czyste,
nieuszkodzone, sprawne technicznie, bez śladów korozji.
Odwołujący zarzucił, że w powyższym zakresie wymóg specyfikacji jest sprzeczny
z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, które w ogóle nie ustalają jakiegokolwiek
warunku co do grubości worków do gromadzenia odpadów komunalnych oraz materiału,
z którego mają być one wykonane. Warunki co do rodzajów worków i kontenerów
przeznaczonych do gromadzenia odpadów komunalnych, jak również ich charakterystykę
ustala natomiast uchwała nr XXXIII/602/13 Rady Miasta Olsztyna z dnia 7 marca 2013 r.
w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Olsztyn.
Odwołujący wskazał, że regulamin ustala jedynie kolor worków, które mają być
przeznaczone do poszczególnych rodzajów odpadów. Inne cechy worków na odpady nie są
natomiast wymienione.
Ponadto według Odwołującego ustalenie, że podstawione pojemniki mają być „bez
śladów korozji” jest nieprecyzyjne i może budzić w przyszłości spory pomiędzy wybranym
wykonawcą a Zamawiającym. Szczególnie w sytuacji, gdy ślady korozji będą niewielkie lub
wręcz mikroskopijne.
3. Zarzuty co do wartości polisy
Odwołujący podał, że w rozdziale III pkt 5 ppkt 24 specyfikacji Zamawiający
wprowadził wymóg dołączenia do umowy polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej na wartość nie niższą od wartości umowy.
Zdaniem Odwołującego biorąc pod uwagę, że wartość całego zamówienia wyniesie
około 32 min złotych – wymagana suma ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej jest
nadmiernie wygórowana oraz nieadekwatna do przedmiotu zamówienia i potencjalnych
szkód, które mogą być wyrządzone.
4. Dostarczenie do mieszkańców harmonogramu realizacji usług i termin rozpoczęcia
realizacji usługi
Odwołujący podniósł, że warunki specyfikacji, w tym projektu umowy, odnoszące się
do dostarczenia harmonogramu oraz terminu rozpoczęcia realizacji usługi powinny być
ze sobą skorelowane. W rozdziale III pkt 8 specyfikacji został określony harmonogram
odbioru i transportu odpadów, który jest jednak nierealny i powinien zostać zmieniony.
Wykonawca ma 2 tygodnie od dnia podpisania umowy na sporządzenie harmonogramu,
który następnie musi być zatwierdzony przez Zamawiającego. W ciągu kolejnych dwóch
tygodni od dnia zatwierdzenia wykazu przez Zamawiającego wykonawca ma czas
na dostarczenie harmonogramu do mieszkańców poszczególnych nieruchomości.
Sygn. akt KIO 1125/13
Według Odwołującego biorąc pod uwagę, że termin składania ofert wyznaczono
na 12 czerwca 2013 r., najwcześniejszy możliwy termin dostarczenia harmonogramów
do mieszkańców przypada około połowy lipca 2013 r. Natomiast rozpoczęcie realizacji
umowy ma nastąpić od 1 lipca 2013 r.
Dodatkowo Odwołujący zarzucił, że w specyfikacji brak jest informacji na temat
przekazania wykazu nieruchomości, do których należy dostarczyć pojemniki. Jedynie w § 5
ust. 1 pkt 3 projektu umowy znajduje się zapis, że Zamawiający zobowiązuje się udostępnić
wykonawcy aplikację, w której umieszczone są informacje o nieruchomościach objętych
obowiązkiem odbierania odpadów. Nie wskazano jednak terminu, w którym Zamawiający
udostępni aplikację wybranym wykonawcom. Odwołujący wywiódł, że w powyższym zakresie
zapisy specyfikacji są nieprecyzyjne i nie spełniają warunku opisu przedmiotu zamówienia
w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.
5. Zarzuty co do obowiązku dostarczenia dodatkowego harmonogramu
Odwołujący podał, że w rozdziale XIII pkt 1 ppkt 3 specyfikacji wprowadzono
obowiązek złożenia wyceny brutto odbioru za 1 Mg odpadów z poszczególnych rodzajów
zabudowy (zabudowa jednorodzinna, zabudowa wielorodzinna, tereny niezamieszkałe) dla
sektorów, w których oferta wykonawcy została wybrana.
Zdaniem Odwołującego żądanie sporządzenia takiej wyceny nie znajduje żadnego
uzasadnienia. Nie jest ona bowiem ani elementem oferty, ani też żadnym załącznikiem do
niej. Według Odwołującego nie ma więc podstaw prawnych, aby Zamawiający mógł żądać
takiego dokumentu. Zwłaszcza że załącznikiem do oferty nie jest szczegółowa wycena
wynagrodzenia za odbiór poszczególnych rodzajów odpadów.
6. Dysponowanie osobami zdolnymi do wykonania zamówienia
Odwołujący podał, że w rozdziale V pkt 3b specyfikacji Zamawiający określił,
że warunek dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia uzna za spełniony
jeśli wykonawca wykaże, że nawiązał umowę z osobami uprawnionymi do kierowania
pojazdem do odbioru odpadów komunalnych, posiadającymi prawo jazdy kategorii C lub
G+E, zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z
2012 r. poz. 1137, 1448) oraz posiadającymi minimum 2 lata doświadczenia w zakresie
obsługi pojazdu do odbierania odpadów komunalnych, tj. dla I części - 6 osób, II części - 7
osób, 111 części - 6 osób, IV części - 7 osób, V części - 6 osób, VI części - 7 osób.
Odwołujący podniósł, że w świetle art. 22 ust. 1 pzp wykonawca ma się wykazać
wiedzą i doświadczeniem niezbędnym do zrealizowania przedmiotu zamówienia.
Zamawiający nie jest natomiast uprawniony do badania czy wiedzę i doświadczenie posiada
personel lub współpracownicy wykonawcy, który składa ofertę. Ten warunek specyfikacji
Sygn. akt KIO 1125/13
wykracza poza ramy organizacji przetargów w formie zamówień publicznych określone
ustawą i właściwym rozporządzeniem.
29 maja 2013 r. Zamawiający złożył na posiedzeniu z udziałem Stron odpowiedź na
odwołanie (datowaną na 20 maja 2013 r.) – wnosząc o jego oddalenie.
Na wstępie Zamawiający stwierdził, że zgodnie z art. 180 ust. 3 ustawy pzp
odwołanie powinno miedzy innymi zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów oraz określać
żądanie. Zdaniem Zamawiającego Odwołujący – stawiając w treści odwołania zarzuty
niezgodności SWIZ z przepisami ustawy pzp – zawarł bardzo ogólne sformułowania,
uniemożliwiając ustosunkowanie się do części z nich. Ponadto również żądania Odwołujący
przedstawił w sposób bardzo ogólny, bez odnoszenia się do poszczególnych zarzutów
wnioskując o nakazanie Zamawiającemu dostosowanie SIWZ do uregulowań wynikających z
powszechnie obowiązujących przepisów prawa.
W odniesieniu do pierwszego zarzutu Zamawiający zauważył, że wzór umowy jest
integralną częścią SIWZ, a zapisy w niej zawarte powinny czytane łącznie. Zamawiający
wywiódł, że osiągniecie poziomów odzysku, które przeniósł na wykonawcę dotyczy
odbieranych przez wykonawcę odpadów zebranych selektywnie. Zamawiający nie zgodził się
z argumentacją Odwołującego, gdyż pozostawił wykonawcy wybór instalacji odzysku
i unieszkodliwiania odpadów (zgodnie z art. 9e ust. 1 pkt. 1 ustawy o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach; Dz. U. poz. 391, z późn. zm.), do której będzie on dostarczał odpady
zebrane selektywnie. Tym samym dając wykonawcy usługi możliwość działania zgodnie
z zasadami gospodarowania odpadami – wyboru najlepszej dostępnej technologii,
a w konsekwencji – wpływu na wybór instalacji, która zapewni wymagany poziom odzysku
tychże odpadów. Według Zamawiającego powyższe znajduje również odzwierciedlenie
w rozdziale III, ust. 3 SIWZ.
Zamawiający podniósł również, że ustawa o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach (Dz. U. z 2012r. Nr 391 z zm.), która reguluje kwestie osiągnięcia odpowiednich
poziomów recyklingu, nie zabrania przenoszenia obowiązku uzyskania odpowiedniego
poziomu recyklingu na inne podmioty, zwłaszcza te, które w drodze zamówienia publicznego
realizują na rzecz gminy usługę odbioru odpadów. Według Zamawiającego powyższa
argumentacja została również podniesiona w wyroku Izby z 4 stycznia 2013 r. o sygn. akt.
KIO 2829/12.
Odnośnie drugiego zarzutu Zamawiający zadeklarował, że dołożył wszelkich starań
aby przedmiot zamówienia opisać jak najbardziej precyzyjnie i jednoznacznie. W opinii
Zamawiającego Odwołujący nie wskazał w treści odwołania w jakim zakresie przedmiot
Sygn. akt KIO 1125/13
zamówienia nie spełnia obowiązku nałożonego przez art. 29 pzp. Zamawiający podniósł
również, że w toku postępowania, w odpowiedzi na zapytania wykonawców, na bieżąco
uściśla opis przedmiotu zamówienia oraz wyjaśnia wszelkie pojawiające się wątpliwości.
W zakresie punktu trzeciego – żądania posiadania łączności o parametrach, które
wykraczają poza ramy rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych
wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Zamawiający wywiódł, że w § 5 rozporządzenie to wskazuje warunki dla pojazdów, które
należy zapewnić, a więc wymagania minimalne. Zamawiający wyjaśnił, że określając
obowiązek wyposażenia urządzeń w system RFID miał na celu zapewnienie sobie
możliwości zdecydowanie ściślejszej kontroli nad prawidłowym wykonaniem usługi
w zakresie realizacji zatwierdzonego harmonogramu odbioru oraz monitorowania czynności
związanych z odbiorem odpadów. Zamawiający poinformował, że poczynił już w tym zakresie
stosowne kroki, wyposażając się w urządzenia przenośne ze stosowną aplikacją, które mają
umożliwić wymianę danych.
Odnosząc się zarzutu dotyczącego zawyżenia wymagań dotyczących urządzeń
do gromadzenia odpadów oraz sprzętu i niezgodności z przywołaną uchwałą Rady Miasta
Olsztyna, Zamawiający podniósł, że uchwała ta w części dotyczącej worków wskazuje
jedynie ich kolor. Natomiast Zamawiający opisując przedmiot zamówienia doprecyzował
wymagania odnośnie grubości i materiału z którego maja być wykonane. Zamawiający
wyjaśnił, że wynika to z jego doświadczenia, a podane parametry minimalne zapewnią
trwałość worków oraz minimalizują ryzyko ich uszkodzenia podczas eksploatacji. Ponadto
według Zamawiającego podanie w SIWZ parametrów worków, które stanowią istotny element
zamówienia, umożliwi wszystkim wykonawcom dokładniej skalkulować cenę oferty w oparciu
o jednakowe dla wszystkich wymagania.
Odnosząc się do zarzucanej nieprecyzyjność zapisu dotyczącego śladów korozji
na podstawionych pojemnikach na odpady – Zamawiający oświadczył, że uregulował tę
kwestię w modyfikacji SIWZ z 22 maja 2013 r., usuwając zapis o konieczności braku śladów
korozji i pozostawiając jedynie wymóg sprawności technicznej pojemników.
Zamawiający nie podzielił stanowiska Odwołującego w sprawie wartości polisy, która
ma być nie niższa niż wartość umowy. Zamawiający wywiódł, że usługa będąca przedmiotem
zamówienia jest dla niego niesłychanie ważna, stąd na jej prawidłowym wykonaniu zależy
mu w szczególności. Według Zamawiającego ponieważ wykonawca będzie wykonywał
usługę na rozległym terenie, posługując się pojazdami o znacznych gabarytach, to ryzyko
spowodowania szkody w mieniu mieszkańców gminy jest wysokie. Zamawiający oświadczył
ponadto, że złagodził warunek dotyczący doświadczenia kierowców pojazdów przez
Sygn. akt KIO 1125/13
dopuszczenie do wykonania usługi osoby bez doświadczenia w prowadzeniu samochodów
do usuwania odpadów – przychylając się do wniosku Odwołującego. W ocenie
Zamawiającego takie umożliwienie wykonywania usługi przez osoby nieposiadające
doświadczenia w poruszaniu się dużymi pojazdami w środowisku miejskim zwiększa jednak
ryzyko wyrządzenia szkody przez wykonawcę.
W ocenie Zamawiającego zarzut braku precyzyjnego określenia terminów
rozpoczęcia realizacji zamówienia (zarzut siódmy) nie znajduje uzasadnienia, gdyż w SIWZ
wyraźnie określono termin realizacji zamówienia na 24 miesiące od dnia podpisania umowy,
jednak nie wcześniej niż od 1 lipca 2013 r. w przypadku podpisania umowy przed tą datą.
Odnosząc się do poruszonych w dalszej części odwołania kwestii harmonogramu, który
według Odwołującego nie jest możliwy do stworzenia i przekazania mieszkańcom do 1 lipca
2013 r. – Zamawiający oświadczył, że zostało to uregulowane w modyfikacji SWIZ z 22 maja
2013 r. przez nałożenie obowiązku dostarczenia harmonogramu Zamawiającemu przed
podpisaniem umowy. Zamawiający poinformował również, że konsekwentnie z wzoru umowy
usunął również kary za niedostarczenie mu w terminie harmonogramu.
Zamawiający nie zgodził się również z zarzutem, że opis przedmiotu zamówienia nie
uwzględnia faktycznych ilości odbieranych odpadów. Według Zamawiającego w rozdziale III
SIWZ podał z należytą starannością możliwie realne ilości, dokonując ich szacowania.
Zamawiający podkreślił, że ewentualna rozbieżność pomiędzy podanymi ilościami
a rzeczywistą realizacją zamówienia nie będzie niosła negatywnych konsekwencji dla
wykonawców, gdyż rozliczenia będą się odbywały na podstawie rzeczywistych ilości
odebranych odpadów. Ponadto Zamawiający jasno określił w rozdziale XI, ust. 4 SIWZ,
że Cena podana w ofercie jest ceną orientacyjną. Może się ona zmienić w przypadku, gdy
zmienia się ilość odebranych odpadów niezbędnych do wykonania przedmiotu zamówienia.
Zamawiający podsumował, że podanie szacunkowej ilości odpadów w SIWZ oraz formularzu
ofertowym ma na celu przede wszystkim poinformowanie wykonawców o możliwych
ilościach odpadów w celu prawidłowego skalkulowania przez nich oferty oraz umożliwienia
obiektywnego porównanie ofert.
W ocenie Zamawiającego argumentacja wynikająca z dziewiątego punktu odwołania
wraz z uzasadnieniem jest całkowicie chybiona, gdyż zgodnie z § 1, ust. 1 pkt 7)
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może
żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form w jakich te dokumenty mogą być składane
zamawiający może żądać wykazu osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu
zamówienia wraz z informacjami między innymi na temat ich kwalifikacji zawodowych oraz
doświadczenia niezbędnych do wykonania zamówienia. Mimo to Zamawiający przychylił się
Sygn. akt KIO 1125/13
do wniosku Odwołującego i złagodził wymaganie dotyczące osób, wprowadzając 20 maja
2013 r. modyfikację SIWZ znoszącą obowiązek posiadania przez osoby, którymi dysponuje
bądź będzie dysponował wykonawca dwuletniego doświadczenia w zakresie obsługi
pojazdów do odbierania odpadów komunalnych.
W opinii Zamawiającego Odwołujący bardzo ogólnie postawił zarzut wskazania
niezgodnych z wymogami ustawy pzp dokumentów niezbędnych na potwierdzenie warunków
udziału w postępowaniu. Zamawiający oświadczył, że nie może odnieść się do takiego
zarzutu, gdyż nie jest w stanie określić o jakie dokumenty chodzi i na czym polega ich
niezgodność z ustawą pzp.
W zakresie ostatniego zarzutu związanego z obowiązkiem dostarczenia przed
podpisaniem umowy wyceny brutto odbioru za 1 Mg odpadów z poszczególnych rodzajów
zabudowy (zabudowa jednorodzinna, zabudowa wielorodzinna, tereny niezamieszkałe –
Zamawiający wywiódł, że skorzystał z uprawnienia żądania szczegółowej wyceny, gdyż
zależy mu na zbadaniu czynników mających wpływ na cenę oferty. Zdaniem Zamawiającego
analogicznie do tej sytuacji zamawiający często żądają od wykonawców robót budowlanych
rozliczanych ryczałtowo złożenia uproszczonego kosztorysu przed podpisaniem umowy.
Zamawiający wskazał ponadto, że taka wycena może w przyszłości mieć dla niego istotne
znaczenie przy kształtowaniu polityki cenowej odbioru odpadów dla mieszkańców gminy.
14 maja 2013 r. Zamawiający zamieścił informację o wniesieniu odwołania oraz kopię
odwołania na swojej stronie internetowej oraz przekazał te dokumenty dotychczas
ujawnionemu wykonawcy.
Izba ustaliła, że do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej nie wpłynęło żadne
zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego w tej sprawie.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych i wpis został przez
Odwołującego uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
Wobec ustalenia w toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających,
że nie została wypełniona żadna przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, o których
mowa w art. 189 ust. 2 pzp, i przy braku w tym zakresie odmiennych wniosków
na posiedzeniu, Izba przeprowadziła rozprawę, podczas której Odwołujący podtrzymał
odwołanie w poniżej opisanym zakresie, natomiast Zamawiający podtrzymał stanowisko
wynikające z odpowiedzi na odwołanie.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron postępowania, uwzględniając
Sygn. akt KIO 1125/13
zgromadzony materiał dowodowy, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia
i stanowiska Stron – zawarte w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone
ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole – Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja
do wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie Izby
Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, o którego
udzielenie może się ubiegać. Jednocześnie objęte zarzutami odwołania naruszenia
przepisów ustawy pzp przez Zamawiającego mogą narażać Odwołującego na szkodę.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, która została również przekazana Izbie w formie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Zamawiającego, to jest przeprowadziła
dowody z następujących dokumentów: ogłoszenia o zamówieniu oraz s.i.w.z. wraz
z wyjaśnieniami i zmianami.
W ramach uwzględnienia stanu rzeczy ustalonego w toku postępowania
odwoławczego (art. 191 ust. 2 pzp) – Izba wzięła pod uwagę również wyjaśnienia i zmiany
treści s.i.w.z., które miały miejsce po wniesieniu odwołania, to jest zmiany treści s.i.w.z. z 20
maja 2013 r. oraz wyjaśnienia i zmiany treści s.i.w.z. z 22 maja 2013 r.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i poczynione ustalenia
faktyczne w zakresie zarzutów podniesionych w odwołaniu i podtrzymanych na rozprawie,
Izba stwierdziła, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
I. ad pkt 1) listy zarzutów i pkt 1 uzasadnienia odwołania
Nie potwierdził się zarzut nieuzasadnionego obarczenia wykonawcy zamówienia
odpowiedzialnością za osiągnięcie określonych poziomów odzysku, pomimo że przedmiotem
umowy jest tylko odbiór odpadów.
Tak sformułowany zarzut opiera się na błędnie ustalonym przez Odwołującego stanie
rzeczy co do zakresu przedmiotu zamówienia wynikającego z s.i.w.z., której integralną
częścią jest załącznik nr 9 – wzór umowy w sprawie zamówienia publicznego. W zakresie
sprecyzowania przedmiotu umowy jej § 1 ust. 2 wprost odsyła do s.i.w.z. Z kolei rozdział III
s.i.w.z. zawiera w pierwszych trzech punktach następująco opisany zakres przedmiotu
zamówienia. W pierwszym punkcie rzeczywiście wskazano, że przedmiotem zamówienia jest
Sygn. akt KIO 1125/13
świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości
zamieszkałych oraz niezamieszkałych znajdujących się na terenie Gminy Olsztyn. Kolejne
dwa punkty precyzują jednak, co następuje. Zgodnie z pkt 2 odebrane od właścicieli
nieruchomości odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania odpadów
komunalnych wykonawca jest zobowiązany dostarczyć do instalacji zastępczej prowadzonej
przez Olsztyński Zakład Komunalny sp. z o.o. w Olsztynie przy ul. Lubelskiej 43D. Natomiast
według pkt 3 odebrane od właścicieli nieruchomości selektywnie zebrane odpady komunalne
przekazywane będą do instalacji odzysku i unieszkodliwiania zgodnie z hierarchią
postępowania z odpadami, o której mowa w art. 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach z późn. zm. Z kolei na mocy § 6 wzoru umowy pn. Wymagane poziomy
recyklingu wykonawca jest zobowiązany do osiągnięcia poziomów recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku frakcji odpadów obejmujących papier, metale, tworzywa
sztuczne i szkło wyliczanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29
maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku
innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. poz. 645), przy czym
poziomy te, których wysokość została sprecyzowana w ust. 2, dotyczą wyłącznie powyżej
wymienionych w ust. 1 frakcji odpadów.
Z uwagi na powyższe okoliczności faktyczne zawarte w pkt 1 uzasadnienia odwołania
wywody należy uznać za bezprzedmiotowe, gdyż dotyczą błędnego wyobrażenia
Odwołującego o postanowieniach s.i.w.z. W szczególności z s.i.w.z. wynika, że wykonawca
odpowiada za osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu dla frakcji odpadów zbieranych
selektywnie. Przy czym w zakresie zagospodarowania tych odpadów ma swobodę
w granicach wynikających z uwarunkowań powszechnie obowiązujących przepisów w
zakresie postępowania z odpadami. Odpowiedzialność wykonawcy za osiągnięcie
określonych poziomów recyklingu odpadów zebranych selektywnie została więc skorelowana
z uprawnieniem wykonawcy do dysponowania tymi odpadami. Skoro wykonawca ponosi
odpowiedzialność za realizację zadań objętych przedmiotem zamówienia, a zatem nie
zaistniały okoliczności, z których w odwołaniu wywiedziono nieważność umowy na podstawie
art. 387 kc. W konsekwencji bezprzedmiotowy jest również zarzut dotyczący zastrzeżonych
w § 9 wzoru umowy kar umownych, gdyż został on wywiedziony wyłącznie w kontekście
rzekomej niemożliwości świadczenia objętego umową.
II. ad pkt 4) listy zarzutów i pkt 2 uzasadnienia odwołania
22 maja 2013 r. Zamawiający dokonał zmiany s.i.w.z. polegającej na skreśleniu
zakwestionowanego w odwołaniu zapisu aby pojemniki do gromadzenia odpadów były bez
Sygn. akt KIO 1125/13
śladów korozji. Odwołujący na rozprawie cofnął zarzut podniesiony w ostatnim akapicie pkt 2
uzasadnienia odwołania.
Natomiast podtrzymany na rozprawie zarzut dotyczący wymaganych na mocy s.i.w.z.
parametrów worków do selektywnej zbiórki odpadów Izba uznała za niezasadny. W pierwszej
kolejności należy zauważyć, że w uzasadnieniu odwołania nie sprecyzowano jaki przepis
ustawy pzp miałby naruszyć Zamawiający. Ponieważ kwestionowane postanowienia są
elementem opisu przedmiotu zamówienia, spośród zbiorczo przywołanych na wstępie
odwołania przepisów ustawy w grę wchodzi art. 29 ust. 1-3 pzp. Jednakże odwołanie nie
zawiera żadnych okoliczności wskazujących na to, że opis worków do selektywnej zbiórki
odpadów nie ma charakteru jednoznacznego i wyczerpującego, czy też może utrudniać
uczciwą konkurencję, względnie w sposób nieuzasadniony odwołuje się do znaków
towarowych, patentów lub pochodzenia. Wręcz przeciwnie przedmiotem zarzutu jest
sprecyzowanie przez Zamawiającego parametrów worków w zakresie ich wytrzymałości
(przez określenie materiału z jakiego mogą być wykonane i grubości) oraz sposobu
oznakowania (trwałe oznakowanie nazwą lub logo wykonawcy). Zamawiający w odpowiedzi
na odwołanie i na rozprawie aż nadto uzasadnił potrzebę doprecyzowania w tym zakresie
opisu przedmiotu zamówienia. Natomiast Odwołujący dopatruje się w tym naruszenia
regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn, obowiązującego
na mocy uchwały Rady Miasta Olsztyna. Jednakże – jak sam zauważył Odwołujący –
przepisy te nie odnoszą się do parametrów technicznych worków, z wyjątkiem określenia ich
koloru dla zapewnienia właściwego gromadzenia odpadów zbieranych w sposób selektywny.
III. ad pkt 5)-6) listy zarzutów i pkt 3 uzasadnienia odwołania
Zgodnie z ppkt 24 pkt 5 rozdziału III s.i.w.z.: Wykonawca będzie ponosił
odpowiedzialność cywilną wobec osób trzecich za skutki zdarzeń wynikających z realizacji
umowy lub za brak podjęcia działań, do których był zobowiązany umową. Wykonawca
dołączy do umowy polisę ubezpieczeniową o wartości nie niższej niż wartość umowy,
dotyczącą odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe podczas i w związku
z prowadzoną działalnością w przedmiocie umowy lub od braku podjęcia stosownych
działań.
Z odwołania wynika, że zakwestionowana została nadmierna wysokość polisy (pkt 5
zarzutów oraz pkt 3 uzasadnienia), względnie brak dookreślenia jej wysokości (pkt 6
zarzutów), co stanowi pewną sprzeczność. Odwołujący nie podważał natomiast samej
zasady ponoszenia przez wykonawcę odpowiedzialności cywilne za szkody wynikłe w
związku z realizacją umowy. Izba zważyła, że również w tym przypadku w uzasadnienia
Sygn. akt KIO 1125/13
odwołania nie sprecyzowano jaki przepis naruszył Zamawiający. Przywołane postanowienie,
choć zawarte w rozdziale III pn. Opis przedmiotu zamówienia, w istocie dotyczy
dodatkowego zobowiązania wykonawcy, z którym zostanie zawarta umowa do
ubezpieczenia się w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Z uzasadnienia zarzutu nie wynika,
że kwestionowane postanowienie jest niejasne czy też narusza uczciwą konkurencję.
Odwołujący zarzuca natomiast, że wymagana suma ubezpieczenia jest nadmiernie
wygórowana w stosunku do przedmiotu zamówienia i potencjalnych szkód, które mogą być
wyrządzone. Izba zważyła, że zgodnie z art. 22 ust. 4 pzp, który został wymieniony
na wstępie odwołania, opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków, o których mowa
w ust. 1 tego art., powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny
do przedmiotu zamówienia. Jednakże kwestionowane postanowienie nie stanowi warunku
udziału w postępowaniu, lecz dodatkowe zobowiązanie umowne. Niezależnie zatem
od oceny jakości argumentacji prezentowanej przez Zamawiającego, Izba nie ma podstaw
do stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy pzp i uwzględnienia w tym zakresie odwołania,
tym bardziej, że do zamknięcia rozprawy Odwołujący nie sprecyzował swojego żądania
w tym zakresie.
IV. ad pkt 7) listy zarzutów i pkt 4 uzasadnienia odwołania
Wyszczególniony na wstępie odwołania (w pkt 7.) zarzut braku precyzyjnego
określenia terminów realizacji zamówienia nie został w ogóle uzasadniony. Tymczasem
w rozdziale IV s.i.w.z. pn. Termin wykonania zamówienia uregulowano, że okres realizacji
zamówienia wynosi 24 miesiące od dnia podpisania umowy, jednak nie wcześniej niż od
1 lipca 2013 r. Wynika z tego jednoznacznie, że zamówienia ma być wykonywane przez
okres 24 miesięcy, liczonego od 1 lipca 2013 r. lub od dnia zawarcia umowy przypadającego
po tej dacie.
Natomiast uzasadnienie odwołania (w pkt 4) zawiera zarzut braku skorelowania
terminu początkowego realizacji zamówienia, co do zasady przypadającego na 1 lipca
2013 r. – z terminami dotyczącymi sporządzenia i doręczenia przez wykonawcę
harmonogramu odbioru i transportu odpadów, gdyż łącznie wykonawca ma na to co najmniej
4 tygodnie od podpisania umowy (2 tygodnie na sporządzenie od podpisania umowy oraz
2 tygodnie na doręczenie od zatwierdzenia przez Zamawiającego), a termin składania ofert
przypada na 12 czerwca 2013 r. Zamawiający odpowiedział na ten zarzut zmianą s.i.w.z.
z 22 maja 2013 r., polegającą na zmianie dotychczasowego terminu na obowiązek
sporządzenia harmonogramu przed podpisaniem umowy. Izba zważyła, że wprowadzona
zmiana nie eliminuje do końca możliwości powstania sytuacji, że 1 lipca 2013 r. formalnie
Sygn. akt KIO 1125/13
rozpocznie się okres realizacji zamówienia, a nie upłynie jeszcze 2-tygodniowy okres
na dostarczenie mieszkańcom przez wykonawcę zatwierdzonego przez Zamawiającego
harmonogramu. Nie stanowi to jednak w ocenie Izby przesłanki do uwzględnienia odwołania
z uwagi na nieprecyzyjny opis przedmiotu zamówienia. Skoro wykonawca ma prawo
doręczyć mieszkańcom harmonogram w określonym terminie, to dopiero po jego
bezskutecznym upływie Zamawiający może egzekwować wykonanie świadczeń objętych tym
harmonogramem.
Niezależnie od powyższego z uzasadnienia odwołania wynika zarzut braku
sprecyzowania terminu w jakim Zamawiający udostępni wykonawcy zamówienia aplikację,
w której umieszczone są informacje o nieruchomościach objętych obowiązkiem odbierania
odpadów. W tym zakresie Zamawiający powołał się na udzieloną 22 maja 2013 r. odpowiedź
na pytanie 10, w której zadeklarował, że będzie w pełni współpracował z wykonawcą przy
tworzeniu harmonogramu między innymi przekazując posiadane informacje. Izba zważyła,
że ppkt 1 pkt 8 rozdziału III s.i.w.z. nie uległ zmianie w zakresie, w jakim przewiduje
sporządzenie
harmonogramu
w
systemie
informatycznym
udostępnionym
przez
Zamawiającego. Logiczne jest zatem, że wykonawca nie może popaść w zwłokę z powodu
nieudostępnienia przez Zamawiającego dostępu do posiadanego przez siebie systemu.
Z tych względów Izba nie dopatrzyła się braku jednoznaczności czy niewystarczającego
opisu przedmiotu zamówienia. W przypadku każdej umowy konieczna jest współpraca obu
stron, zarówno w zakresie świadczeń głównych, jak i szczegółowych obowiązków
umownych.
V. ad pkt 11) listy zarzutów i pkt 5 uzasadnienia odwołania
Choć odwołanie o tym nie wspomina, kwestionowane postanowienie ppkt 3 pkt 1
rozdziału XIII s.i.w.z. stanowi (zgodnie z nazwą tego rozdziału) jedną z formalności, jakie
powinny zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy. Z uwagi na takie
umiejscowienie nie ma żadnych wątpliwości, że nie jest to element treści oferty, który
podlega ocenie w ramach badania jej zgodności z treścią s.i.w.z. Nie jest bowiem wymagane
złożenie oferty uszczegółowionej w zakresie wyceny brutto odbioru za 1 Mg odpadów
z poszczególnych rodzajów nieruchomości dla sektorów, w których oferta danego
wykonawcy została wybrana. Natomiast dopełnienie tak określonej formalności zostało
zastrzeżone pod rygorem uznania, że zawarcie umowy stało się niemożliwe z przyczyn
leżących po stronie wykonawcy, co jednak nie stało się przedmiotem zarzutu odwołania.
Odwołujący zakwestionował natomiast brak podstaw prawnych do żądania wyceny
uszczegóławiającej po terminie składnia ofert, ponownie nie konkretyzując jednak
Sygn. akt KIO 1125/13
o naruszenie jakich przepisów mu chodzi. Na wstępie odwołania wymieniono natomiast
generalnie cały art. 26 pzp, a ponadto art. 25 ust. 1 i 2 pzp, jednak są to wszystko przepisy
dotyczące dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz
wymagań określonych przez zamawiającego dla przedmiotu zamówienia. Odwołujący nie
kwestionuje przy tym, że taka uszczegółowiona wycena mogłaby stać się elementem treści
oferty składanej przez każdego z wykonawców. W ocenie Izby nie ma zatem podstaw, aby
podważał możliwość podania takich informacji po wyborze najkorzystniejszej oferty przez
wykonawcę, który ją złożył. Izba nie przesądza przy tym, czy i w jaki sposób Zamawiający
może sprawdzać prawidłowość takiej dodatkowej kalkulacji czy też egzekwować jej
stosowanie, jeżeli nie wynika to z postanowień wzoru umowy.
VI. ad pkt 9) listy zarzutów i pkt 6 uzasadnienia odwołania
20 maja 2013 r. Zamawiający dokonał zmiany s.i.w.z. polegającej na skreśleniu
zakwestionowanego w odwołaniu wymagania posiadania przez osoby (wykazane w ramach
potencjału kadrowego wykonawcy) minimum dwuletniego doświadczenia w zakresie obsługi
pojazdów do odbierania odpadów komunalnych. Z kolei Odwołujący na rozprawie cofnął
zarzut wynikający z pkt 9 listy zarzutów i pkt 6 uzasadnienia odwołania.
VI. ad pkt 2), 3) ,8) i 10) listy zarzutów
Izba podziela stanowisko Zamawiającego, że w pkt 2) i 10) odwołania wymieniono
zarzuty, które w takim zakresie, w jakim nie znalazły rozwinięcia w uzasadnieniu odwołania,
nie mogą być uznane za prawidłowo podniesione zarzuty, gdyż nie podano żadnych
konkretnych okoliczności faktycznych i prawnych, która pozwalałyby na ocenę ich
zasadności. Powyższe Izba uznaje za adekwatne również w odniesieniu do pkt 3) i 8) listy
zarzutów, pomimo że Zamawiający zdecydował się odnieść to tych zarzutów w odpowiedzi
na odwołanie. W ocenie Izby poprzestanie w odwołaniu na wskazaniu, że bliżej
niesprecyzowane postanowienia s.i.w.z. wprowadzają wymóg posiadania łączności
o parametrach technicznych wykraczających poza przywołany akt prawny, również nie
tworzy zarzutu, który nadawałby się do rozpatrzenia. W szczególności nie wiadomo
co konkretnie z czym miałoby być sprzeczne. Izba wzięła również pod uwagę, że ogólnikowy
zarzut dotyczący braku należytego sprecyzowania ilości odpadów został przez
Odwołującego cofnięty po zapoznaniu się za argumentacją Zamawiającego wyrażoną
w odpowiedzi na odwołanie i na rozprawie (na której przywołano odpowiedź na pytanie 13
i zmiany treści s.i.w.z. z 22 maja 2013 r.).
Sygn. akt KIO 1125/13
Mając powyższe na uwadze, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy
pzp – orzekła, jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu
od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Odwołującego kosztami niniejszego
postępowania, na które złożył się uiszczony przez niego wpis.
Przewodniczący: ………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
