eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plBaza orzeczeń KIO2008 › Sygn. akt: KIO/UZP 270/08
rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2008-04-09
rok: 2008
sygnatury akt.:

KIO/UZP 270/08

Komisja w składzie:
Przewodniczący: Agnieszka Trojanowska Członkowie: Klaudia Szczytowska - Maziarz, Magdalena Grabarczyk Protokolant: Lidia Ziółkowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu/ rozprawie w dniu/ w dniach 9 kwietnia 2008r. w Warszawie
odwołania wniesionego przez POLCOURT S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Gen.
Zajączka 11 lok. C7
od rozstrzygnięcia przez zamawiającego Akademię Wychowania
Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, ul. Kazimierza Górskiego 1

protestu / protestów z dnia 6 marca 2008r.

przy udziale xxx zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego xxx po stronie
odwołującego sięoraz xxx – po stronie zamawiającego.


orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i unieważnia postępowanie



2. kosztami postępowania obciąża Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu im.
Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, ul. Kazimierza Górskiego
i nakazuje:

1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty w wysokości
4.064

00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu

uiszczonego

przez POLCOURT S.A. z siedzibą w Warszawie, ul.
Gen. Zajączka 11 lok. C7

2)
dokonaćwpłaty kwoty 7 664 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy sześćset
sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) przez Akademię Wychowania
Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku, ul.
Kazimierza Górskiego
na rzecz POLCOURT S.A. z siedzibą w Warszawie,
ul. Gen. Zajączka 11 lok. C7
stanowiącej uzasadnione koszty strony
poniesione z tytułu uzasadnionych kosztów zastępstwa przez pełnomocnika i
wpisu,

3)
dokonaćwpłaty kwoty xxx zł xx. gr (słownie: xxxx ) przez xxxx na rzecz
Urzędu ZamówieńPublicznych na rachunek dochodów własnych UZP,

4)
dokonaćzwrotu kwoty 15 936 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześćzłotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
ZamówieńPublicznych na rzecz POLCOURT S.A. z siedzibą w Warszawie,
ul. Gen. Zajączka 11 lok. C7

Uzasadnienie


Postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na modernizacjęstadionu
lekkoatletycznego – ETAP I – przy AWFiS w Gdańsku wszczął Zamawiający - Akademia
Wychowania Fizycznego i Sportu im. JędrzejaŚniadeckiego w Gdańsku, ul. Kazimierza
Górskiego 1 ogłoszeniem w Biuletynie ZamówieńPublicznych nr 41176/2008 z dnia 28
lutego 2008r.
TreśćSpecyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia została zamieszczona na stronie
internetowej Zamawiającego http//:awf.gdansk.sisco.info w dniu 28 lutego 2008r.
Na treśćSIWZ protest wniósł POLCOURT S.A. z siedzibąw Warszawie, ul. Gen. Zajączka
11 lok. C7 – zwany dalej Odwołującym w dniu 6 marca 2008r.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 7 ust. 1, art. 22 ust. 2, art. 29 ust. 1 i 2,
art. 30 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówieńpublicznych (DZ. U. t.j. z
2007r. nr 233 poz. 1655 – zwanej w skrócie ustawą) oraz rozporządzenia Prezesa Rady

Ministrów z dnia 19 maja 2006r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich możeżądać
zamawiający od wykonawcy oraz form w jakich te dokumenty mogąbyćskładane (Dz. U. nr
87 poz. 605) poprzez przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
ustalenie warunków udziału w postępowaniu i opis przedmiotu zamówienia w sposób
naruszający zasadęzachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Opis przedmiotu zamówienia wskazuje na jednego producenta i utrudnia dostęp innym
przedsiębiorcom do rynku przez rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie, gdyż
Zamawiającyżąda konkretnego produktu jakim jest nawierzchnia poliuretanowa typu
CONIPUR M o parametrach opisanych w aprobacie technicznej ITB AT-15-6236/2003.
Odwołujący wniósł o :
1. rezygnacjęzżądania referencji wykonania stadionu w konkretnej technologii
nawierzchni
z
pełnego
poliuretanu.
Doświadczenie
wykonawcy,
zdaniem
Odwołującego, powinno byćdokumentowane referencjami dotyczącymi prac
budowlanych w zakresie takiej technologii w jakiej będzie realizował prace
budowlane,
2. rezygnacjęzżądania wykonania nawierzchni poliuretanowej z pełnego poliuretanu,
ponieważnawierzchnia prefabrykowana lub inny system nawierzchni poliuretanowej
np. spray, sandwicz nie różni sięw zakresie jakości i walorów użytkowych od
nawierzchni nieprefabrykowanej i wymóg ten w sposób całkowicie nieuzasadniony
eliminuje z możliwości ubiegania sięo udzielenie zamówienia wykonawców
dysponujących nawierzchniami prefabrykowanymi. Podkreślił,że znacznie więcej
obiektów sportowych wykonanych w technologii nawierzchni prefabrykowanej
posiada certyfikaty IAAF. Ponadto IAAF na swojej stronie internetowej zawarła
informację,że udziela certyfikatów na równych zasadach nawierzchniom wszystkich
typów, w tym prefabrykowanym uznając ich jakośćza równoważną,
3. rezygnacjęz wymogu wybudowania stadionu o pow. min 6000 m2 , który uzyskałświadectwo Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (PZLA), ponieważprzepisy nie
wskazująna możliwośćani obowiązek wydawania przez PZLA jakichkolwiek
certyfikatów bądźświadectw, na co wskazuje fakt,żeświadectwa PZLA nie ma wśród
dokumentów jakie należy dołączyćdo oferty,
4. rezygnacjęw siwz i w załączniku nr 1 „Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia” z
powołania na nawierzchniępoliuretanowąCONIPUR M o parametrach minimalnych.
Opisane parametry w załączniku nr 1 badane sątylko i wyłącznie przez Instytut
Techniki Budowlanej (ITB). Minimalne parametry techniczne określone przez
Zamawiającego sąprzepisane z aprobaty technicznej ITB AT-15-6236/2003.
Skreślenie wymagania spełnienia konkretnych parametrów technicznych dla
nawierzchni poliuretanowych opisanych w Aprobacie Technicznej ITB AT-15-

6236/2003 jest uzasadnione faktem ich spełnienia wyłącznie przez jeden produkt
jednego producenta. Nie wiadomo co to sąparametry minimalne, może to prowadzić
do dowolnego uznania czy jakiśelement opisu technicznego jest lepszy bądźgorszy
od opisanego, aprobata ta dotyczy konkretnego wyrobu nawierzchni CONIPUR M a
nie
typu
produktu.
Aprobata
została
wydana
na
podstawie
przepisów
nieobowiązujących od dnia 24 grudnia 2004 r. Nie ma nawierzchni „typu CONIPUR
M” jest albo nawierzchnia CONIPUR M albo inne nawierzchnie. Użycie takiego
warunku zmusza do zastosowania tylko tej jednej nawierzchni. Zamawiający
powinien wymienićposzczególne wymogi techniczne stawiane nawierzchni ze
skazaniem
poszczególnych
minimalnych
i
maksymalnych
warunków
dla
poszczególnych wymogów.
5. dopuszczenie do przetargu wszystkich nawierzchni poliuretanowych posiadających
certyfikat IAAF oraz spełniających wymagania normy PN-EU 14877
6. skreślenie wymagania Aprobaty Technicznej ITB lub Rekomendacji ITB , gdyż
przedmiotowa
Aprobata
lub
Rekomendacja
dla
nawierzchni
sportowych
zewnętrznych nie obowiązuje w aktualnym stanie prawnym i takie dokumenty nie są
wydawane przez ITB. W tym przypadku wykonawcy i producenci, którzy weszli na
rynek polski po zmianie prawa, uwzględniając powyższy zapis, sąwyeliminowani i nie
mogąuczestniczyćw postępowaniu.
7. skreślenie wymagania klasyfikacji ogniowej dla nawierzchni , gdyżdokument ten nie
jest wymagany w aktualnym stanie prawnym
8. skreślenie wymagania badańna zawartośćpierwiastków niebezpiecznych, gdyż
dokument ten nie jest wymagany w aktualnym stanie prawnym
9. w przypadku udokumentowania wady prawnej w niniejszym postępowaniu
unieważnienie postępowania na mocy art. 93 ust. 1 pkt 7.
Odwołujący w uzasadnieniu wskazał,że opis przedmiotu zamówienia nie może wskazywać
na konkretny produkt lub wykonawcę, bo takie działanie utrudnia uczciwąkonkurencjęi
równe traktowanie wykonawców i jest sprzeczne z art. 29 ust. 1 ustawy. Twierdzi,że
Zamawiający manipuluje postępowaniem, gdyżżąda określonych parametrów technicznych
nawierzchni w połączeniu z wymaganymi dokumentami. W Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia Zamawiający opisał nawierzchnięsyntetycznąConipur M o parametrach
technicznych minimalnych, zgodnych z AprobatąTechnicznąITB AT-15-6236/2003 i normą
PN-EN 14877.Parametry wskazane przez Zamawiającego w SIWZ badane sąw aprobatach
technicznych i rekomendacjach, które nie obowiązująod 24 grudnia 2004r. Zamawiający
oczekuje także,że nawierzchnia będzie spełniaćwymogi normy PN-EN 14877
„Nawierzchnie syntetyczne odkrytych terenów sportowych- Specyfikacja”, ale określone
przez Zamawiającego parametry nie sąbadane w ramach tej normy. Natomiast badania

parametrów wskazanych przez Zamawiającego dokonuje wyłącznie ITB. Parametry
określone przez Zamawiającego spełnia tylko i wyłącznie konkretna nawierzchnia, jakąjest
Conipur M. Zamawiający uniemożliwił złożenie oferty w oparciu o inne nawierzchnie m.in.
takich firm jak: BSG, STI, Polytan, Herculan Wszystkie te nawierzchnie sąstosowane na
bieżniach lekkoatletycznych i mającertyfikat IAAF. Mogąbyćna nich rozgrywane zawody
najwyższej rangi. Fakt wyboru przez Zamawiającego konkretnego produktu Odwołujący
wykazuje na podstawie tabeli, obejmującej parametry techniczne innych nawierzchni, które
uzyskały certyfikat IAAF, a nie spełniająwymogów technicznych określonych przez
Zamawiającego. Na tej podstawie Odwołujący uważa,że Zamawiający preferuje
nawierzchnięConipur M, której producentem jest Conica. Producent ten jest związany
umowami wyłączności z określonymi wykonawcami i nie przekaże innym wykonawcom
swojej oferty cenowej, ani nie sprzeda tego materiału. Odwołujący stoi na stanowisku,że
wymóg oferowania konkretnej nawierzchni nie jest uzasadnionyżadnymi szczególnymi
potrzebami Zamawiającego. Powołuje Wyrok Zespołu Arbitrów z dnia 15.12.2006 r.
sygn. akt UZP/ZO/0-2926/06. Wykonanie zamówienia przy zastosowaniu innych materiałów
w równym stopniu gwarantuje zachowanie wszelkich parametrów użytkowych i
funkcjonalnych, nie wprowadza jakiegokolwiek zagrożenia dla prawidłowego wykonania
zamówienia. Taki opis przedmiotu zamówienia narusza także według Odwołującego art. 29
ust. 2 ustawy
Odwołujący podnosi,że wymóg dołączenia do oferty aprobaty, bądźrekomendacji ITB jest
nieuzasadniony i nie mieści sięw katalogu dokumentów jakich Zamawiający możeżądaćod
wykonawców. Wskazuje,że od 1 maja 2004 r. rynek wyrobów budowlanych regulowany jest
ustawąo wyrobach budowlanych z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 881).
Zgodnie z art. 9 ust. 1 tej ustawy aprobaty techniczne mogąbyćwydawane dla wyrobów
objętych mandatami udzielonymi przez KomisjęEuropejskąna opracowanie europejskich
norm zharmonizowanych lub wytycznych do Europejskich Aprobat Technicznych (wykaz
mandatów zamieszczony jest w obwieszczeniu Ministra Infrastruktury z dnia 5 lipca 2004 r. –
Monitor Polski Nr 32/2004, poz. 571). Wyroby do wykonywania nawierzchni sportowych
zewnętrznych nie sąobjęte tymi mandatami. W związku z tym Aprobaty Techniczne dla tego
typu wyrobów, zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu dzisiejszym, nie sąwymagane.
Jednocześnie art. 9 ust. 7 ustawy o wyrobach budowlanych przewiduje możliwość
ustanawiania aprobat technicznych dla wyrobów budowlanych, nieobjętych mandatami, które
będąumieszczone w wykazie wyrobów, określonym przez właściwego Ministra do spraw
budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej na wniosek jednostki organizacyjnej
upoważnionej do wydawania aprobat i zamieszczonym w rozporządzeniu. Wykaz taki nie
został dotychczas określony. Rekomendacja ITB jest dokumentem dobrowolnym. Zatem
wymóg SIWZ w tym zakresie stanowi także naruszenie art. 7 ust. 1 ustawy.

Odwołujący wskazuje także na dyskryminujący warunek udziału w postępowaniu jakim jestżądanie wykazania sięw okresie ostatnich 5 lat przed dniem wszczęcia postępowania -a jeśli
okres prowadzenia działalności jest krótszy, to w tym okresie - co najmniej 1 umowąna
roboty budowlane o wartości brutto nie mniejszej niż1,5 mln zł każda, polegających na
wykonaniu kompleksowej budowy stadionu lekkoatletycznego z bieżniąmin. 400 mb, który
uzyskał certyfikat PZLA, obejmujący wykonanie podbudów, odwodnienia liniowego, montaż
profesjonalnej nawierzchni tartanowej z tzw. pełnego poliuretanu o powierzchni nie mniejszej
niż6000 m2 oraz malowanie linii. Dla Odwołującego naruszeniem równego traktowania
wykonawców jestżądanie wykonania nawierzchni tartanowej z pełnego poliuretanu.
Wskazuje na roboty budowlane, spełniające inne wymogi Zamawiającego w ramach tego
warunku, które wykonał, a które tylko z powodu rodzaju zastosowanej nawierzchni, nie mogą
służyćpotwierdzeniu spełniania warunku. Powołuje sięw tym miejscu na
§
1 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Podkreśla,że postawienie takiego warunku
preferuje wykonawców, którzy zrealizowali stadiony z wylewanego poliuretanu i nie
dopuszcza Wykonawców, którzy zrealizowali zadania z nawierzchni prefabrykowanej lub
innego systemu nawierzchni poliuretanowej np. spray lub sandwicz
.
Zamawiający rozstrzygnął protest w dniu 17 marca 2008r. częściowo go uwzględniając w pkt
4, 5, i 8 tj. zrezygnował w siwz i w załączniku nr 1 „ Szczegółowy opis przedmiotu
zamówienia” z powołania na nawierzchniępoliuretanowąCONIPUR M o parametrach
minimalnych, dopuścił do przetargu wszystkie nawierzchnie poliuretanowe posiadające
certyfikat IAAF oraz spełniające wymagania normy PN-EU 14877, skreślił wymagania badań
na zawartośćpierwiastków niebezpiecznych. W pozostałym zakresie protest oddalił.
Postanowił, na skutek uwzględnienia częściowego protestu, wprowadzićnastępujące zmiany
do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia:
4.1. Załącznik 1 – „Szczegółowy opis przedmiotu Zamówienia”:
B-07 NAWIERZCHNIA SYNTETYCZNA POLIURETANOWA
-

przy wskazaniu znaku towarowego „CONIPUR” dopisaćwyrazy „ np.” i „lub
równowa
żny”
-

w pozycji 2. MATERIAŁY - „Charakterystyka nawierzchni” zmienićwymagane
parametry nawierzchni –tj. usunąćtabelę–„Parametry” i dodaćzapis, jak poniżej:
„Wymagane parametry nawierzchni:
-

Twardośćwedług metody Shore’a: min. 40,0 Sh.A
-

Współczynnik tarcia kinetycznego powierzchni w stanie suchym lub mokrym: min. 0,2
-

Mrozoodpornośćoceniona przyrostem masy: nie więcej niż1,0%
-

Wytrzymałośćna rozciąganie: min. 0,4 Mpa
-

Wytrzymałośćna rozdzieranie: min. 30 N”

-

pozycji 7 „Wymagane dokumenty dotyczące nawierzchni” zmienićzapis:
„Dokument potwierdzający zgodnośćparametrów oferowanej nawierzchni z polskąnormą
PN-EU 14877” na zapis:
„Wyniki badańna zgodnośćparametrów oferowanej nawierzchni z polskąnormąPN-EN
14877”

-

usunąćzapis „Badania na zawartośćpierwiastków niebezpiecznych”
-

4.2. p. 6.6.5 SIWZ - „Dokumenty dotyczące nawierzchni”
-

zmienićzapis p. 3: „Dokument potwierdzający zgodnośćparametrów oferowanej
nawierzchni z polskąnormąPN-EU 14877” na zapis: „Wyniki badańna zgodność
parametrów oferowanej nawierzchni z polskąnormąPN-EN 14877,
-

usunąćzapis „Badania na zawartośćpierwiastków niebezpiecznych”
Odwołujący wniósł odwołanie w dniu 21 marca 2008r. W odwołaniu podtrzymał swoje
zarzuty i wnioski, za wyjątkiem wniosku o modyfikacjęSIWZ poprzez skreślenie wymagania
badańna zawartośćpierwiastków niebezpiecznych, oraz zmieniłżądanie w zakresie
modyfikacji SIWZ, oczekując usunięcia powołania sięna nawierzchniępoliuretanową
CONIPUR M o parametrach minimalnych.
Izba dopuściła jako dowód dokumentacjępostępowania – SIWZ wraz z załącznikami,
zapytania i wyjaśnienia do SIWZ, protokół postępowania wraz z załącznikami oraz listę
produktów do nawierzchni torów posiadających certyfikat IAAF wraz z tłumaczeniem
przysięgłym, pisma Firmy Kaszub, Prestiże, Greatsport, pismo Piotra Pałdyna – projektanta
dokumentacji projektowej do niniejszego postępowania, aprobaty AT-15-2512/2001,aprobaty
AT-15-6890/2006, aprobaty AT-15-6462/2004, referencji Urzędu Miasta Łodzi, zestawienia
nawierzchni poliuretanowych oględzin okazanych przez Zamawiającego i Odwołującego
próbek rodzajów nawierzchni pełnej poliuretanowej, spray, sandwicz, prefabrykowanej.
Izba ustaliła i zważyła co następuje

Stan faktyczny według wykonanej modyfikacji z dnia 17 marca 2008r. :

Przedmiotem zamówienia jest modernizacja stadionu lekkoatletycznego – ETAP I – przy
AWFiS w Gdańsku. Zakres robót budowlanych obejmuje:
-

przebudowęstadionu głównego z wymianąnawierzchni sztucznej, zwiększeniem
bieżni o dwa tory, konstrukcjąwsporcząi tablicąwyświetlania wyników, robotami
elektrycznymi (w tym urządzeniami do pomiaru czasu i odległości)
-

budowęstadionu treningowego o bieżni dwutorowej przy boisku wielofunkcyjnym,
-

wymianęnawierzchni sztucznej w hali bieżni.
Zamawiający dopuszcza złożenie oferty równoważnej, tj. ujęcie w ofercie, a następnie
zastosowanie innych produktów niżpodane w Załączniku 1 – „Szczegółowy opis przedmiotu

zamówienia” pod warunkiem zapewnienia parametrów nie gorszych niżokreślone ww.
załączniku.
Zamawiający oczekuje wykazania siędoświadczeniem i wiedzą(pkt 5.2 SIWZ) w realizacji
zamówienia poprzez zrealizowanie przez Wykonawcęco najmniej jednej umowy na roboty
budowlane o wartości co najmniej 1 500 000,00 złotych brutto, w okresie ostatnich pięciu lat
przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – w tym okresie, odpowiadającąswoim rodzajem i wartością
robotom budowlanym, stanowiącym przedmiot zamówienia, Za roboty budowlane
odpowiadające swoim rodzajem przedmiotowi zamówienia Zamawiający rozumie
kompleksowąbudowęstadionu lekkoatletycznego z bieżniąmin. 400 mb, który uzyskał
certyfikat PZLA, obejmującąwykonanie podbudów, odwodnienia liniowego, montaż
profesjonalnej nawierzchni tartanowej z tzw. pełnego poliuretanu o powierzchni nie mniejszej
niż6.000 m2 oraz malowanie linii.
Ocena spełnienia ww. warunków dokonana zostanie w oparciu o informacje zawarte w nw.
dokumentach i oświadczeniach, złożonych przez Wykonawcę, zgodnie z formułą„spełnia –
nie spełnia”. Z treści załączonych dokumentów musi wynikaćjednoznacznie, iżWykonawca
spełnił ww. warunki.
Na potwierdzenie spełniania powyższego warunku wymaga w pkt 6.4.1 SIWZ złożenia
Załącznika 3 - wykazu wykonanych robót budowlanych w okresie ostatnich pięciu lat przed
dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – w tym okresie, odpowiadających swoim rodzajem i wartością
robotom budowlanym stanowiącym przedmiot zamówienia, z podaniem ich wartości oraz
daty i miejsca wykonania oraz załączeniem dokumentów potwierdzających,że roboty te
zostały wykonane należycie. Z dokumentów potwierdzających należyte wykonanie robót
musi jednoznacznie wynikać,że Wykonawca spełnia warunek dot. robót budowlanych
odpowiadających swoim rodzajem przedmiotowi zamówienia (pkt. 5.2. SIWZ)
Ponadto Zamawiający wymaga w pkt 6.6 SIWZ złożenia także innych dokumentów, których
nie złożenie, jak oświadcza Zamawiający, skutkuje odrzuceniem oferty :
-

kosztorysu ofertowego,
-

harmonogramu realizacji wykonania przedmiotu zamówienia,
-

oświadczenia Wykonawcy o zapoznaniu sięz miejscem robót budowlanych,
-

załącznika 2 - Zbiorcze zestawienie kosztów,
-

dokumentów dotyczących nawierzchni:
a) Certyfikatu IAAF,
b) Aprobaty lub rekomendacji ITB lub ewent. innego dokumentu (atest, certyfikat,
wyniki badańitp.) wydanego przez instytucjęuprawnionądo badańi

certyfikowania wyrobów, potwierdzający,że nawierzchnia posiadażądane
parametry,
c) wyników badańna zgodnośćparametrów oferowanej nawierzchni z polskąnormą
PN-EN 14877,
d) atestu higienicznego PZH,
e) autoryzacji producenta systemu,
f) karty technicznej systemu,
g) klasyfikacji ogniowej systemu (dokumentu wydanego przez uprawnionąinstytucję
klasyfikujący produkt jako trudno zapalny),
-

dokumentów dotyczących wyposażenia stadionu – Karty katalogowe proponowanego
wyposażenia (patrz B-12 w specyfikacji technicznej Załącznika 1),
-

wzoru umowy (uzupełnionej o dane Wykonawcy, zaparafowanej na każdej stronie i
zaakceptowanej na ostatniej podpisem z pieczęcią),
-

oświadczenia o powierzeniu wykonania pozycji/części zamówienia podwykonawcom,
zawierające informacje o nazwie podwykonawcy oraz powierzanej mu części
zamówienia/ zakresu prac.
W Specyfikacji technicznej – załącznik 1 do SIWZ pkt B-07 dla nawierzchni syntetycznej
poliuretanowej stawia następujące wymagania :
Charakterystyka nawierzchni.
Nawierzchnia sportowa bezspoinowa, poliuretanowo-gumowa, grubośćmin. 14 mm,
nieprzepuszczalna dla wody, do użytkowania w butach z kolcami, wykonywana
bezpośrednio na placu budowy z granulatu gumowego, połączonego lepiszczem
poliuretanowym –np. Conipur M. lub równoważny na podbudowie asfaltobetonowej lub
betonowej. Służy do pokrywania nawierzchni bieżni lekkoatletycznych, sektorów i rozbiegów
konkurencji technicznych zawodów lekkoatletycznych na obiektach, na których odbywająsię
zawodyświatowej rangi. Nawierzchnia musi spełniaćwymogi Międzynarodowej Federacji
Amatorskiej Lekkoatletyki (IAAF). Nawierzchnia musi posiadaćbadania na zgodnośćz
wymaganiami normy PN-EN 14877 „Nawierzchnie syntetyczne odkrytych terenów
sportowych – Specyfikacja”.
Wymagane parametry nawierzchni:
-

Twardośćwedług metody Shore’a: min. 40,0 Sh.A
-

Współczynnik tarcia kinetycznego powierzchni w stanie suchym lub mokrym: min. 0,2
-

Mrozoodpornośćoceniona przyrostem masy: nie więcej niż1,0%
-

Wytrzymałośćna rozciąganie: min. 0,4 Mpa
-

Wytrzymałośćna rozdzieranie: min. 30 N
Impregnacja podło
ża.

Ma za zadanie stworzenie warstwy adhezyjnej, związanie luźnych cząsteczek podłoża. Do
tego celu używa sięnp. preparat gruntujący np. „CONIPUR 74” lub równoważny przy
podbudowie asfaltobetonowej – nie impregnuje się.
Zużycie impregnatu: 0,15-0,20 kg/m2 (w zależności od struktury podłoża) .
Wykonuje sięjąręcznie – za pomocąwałka lub mechanicznie – poprzez natrysk pistoletem.
Impregnat jest jednoskładnikowy.
Warstwa dolna.
Wykonuje sięjąw następujący sposób. System PU np. CONIPUR 208 lub równoważny
mieszany jest w proporcji wagowej składników A:B = 100:95. Składnik A powinien być
wstępnie wymieszany. Mieszaćnależy w mieszalnikach do PU o wymuszonym działaniu tak,
aby nie napowietrzyćsystemu. Obroty mieszalnika nie mogąprzekraczać300 obr/min.
Możliwe teżjest do składników A i B pyłu gumowego - max. 5%. Następnie system ten
wylewany jest na odpowiednio przygotowane podłoże (patrz: podbudowa, impregnacja) oraz
rozprowadzany raklami. Rakle posiadają„zęby” o wysokości zależnej odżądanej grubości
rozprowadzonego systemu PU. Teoretyczne zużycie systemu PU dla spodniej warstwy
nawierzchni poliuretanowej powinno wynosićok. 2,20 kg. Należy pamiętać, iżw przypadku
nierówności podłoża z asfaltobetonu lub nie dostatecznym jego zagęszczeniu, zużycie
systemu PU wzrośnie. Po upływie 5-10 min. warstwęPU zasypuje sięz nadmiarem,
granulatem EPDM o granulacji 1-4 mm, który pod wpływem swojego ciężaru topi sięw
warstwie PU. Należy nie dopuszczaćdo powstawania „łysych plam”. Przyjęto teoretycznie, iż
zużycie granulatu EPDM wynosi 2,20 kg na 1 m2. Po utwardzeniu systemu ( ok. 16 h )
nadmiar granulatu należy zebrać.
Warstwa górna – użytkowa.
Warstwa górna jest wykonywana tak samo jak poprzednie warstwy, lecz stosowany jest
system PU np. CONIPUR 210(221) lub równoważny, a materiałem wypełniającym system
PU jest granulat EPDM ośrednicy ziarna 1-4 mm. Kolor EPDM-u powinien korespondowaćz
kolorem użytego systemu PU. Grubośćwarstwy wynosi ok. 4-5 mm, przy zużyciu materiału
np.CONIPUR-210 lub równoważny, wynoszącym 3,00 kg lub materiału np. CONIPUR- 221
lub równoważny, wynoszącym 3,20 kg i 2,80 kg granulatu EPDM na 1 m2.
Całkowita grubośćsystemu wynosi ok. 14,0 mm
Wymagane dokumenty dotyczące nawierzchni.
-

Certyfikat IAAF
-

Aprobata lub rekomendacja ITB lub ewent. inny dokument (atest, certyfikat, wyniki
badańitp.), wydany przez instytucjęuprawnionądo badańi certyfikowania wyrobów,
potwierdzający,że nawierzchnia posiadażądane parametry
-

wyniki badańna zgodnośćparametrów oferowanej nawierzchni z polskąnormąPN-
EN 14877

-

Atest higieniczny PZH
-

Deklaracja zgodności (dokument odbiorowy)
-

Autoryzacja producenta systemu
-

Karta techniczna systemu
-

Klasyfikacja ogniowa systemu (dokument wydany przez uprawnionąinstytucję
klasyfikujący produkt jako trudno zapalny)
Cena za 1 m2 nawierzchni poliuretanowej obejmuje:
- prace pomiarowe,
- dostarczenie materiałów w miejsce wbudowania,
- ułożenie nawierzchni,
- przeprowadzenie pomiarów i badańlaboratoryjnych określonych w ST,
- inne czynności bezpośrednio związane z wykonaniem nawierzchni.
Zamawiający, na pytanie z dnia 27 marca 2008r. wyjaśnił,że wymaga spełnienia łącznie
postawionych kryteriów w technologii pełnego poliuretanu.
Natomiast na zapytania z dnia 28 marca 2008r. wskazał,że :
1. dopuszcza możliwośćposługiwania sięcertyfikatem IAAF zamiennie z
certyfikatem PZLA.
2.

Zamawiający nie uzna nawierzchni składającej sięz warstwy spodniej
wykonanej z masy poliuretanowej z wyselekcjonowanym kauczukowym
granulatem amortyzującym oraz warstwyścieralnej o wysokiej odporności
wykonanej z masy poliuretanowej posypanej barwionym granulatem
EPDM spełniającej postawione przez Zamawiającego parametry za
spełniającąwymogi z uwagi na oczekiwanie jednorodnego wypełnienia –
patrz Załącznik 1 – Specyfikacja techniczna – B-07 pkt 4.1,4.2,4.3.

3.

Zamawiający oczekuje,że Wykonawca udowodni,że wyniki badańw
oparciu o normęDIN sązgodne z normąPN-EN 14877 czyli wyniki badań
zostanąporównane z normąPN-EN 14877 i normąDIN.

Izba zważyła,
1. w zakresieżądania modyfikacji SIWZ poprzez rezygnacjęzżądania referencji
wykonania stadionu w konkretnej technologii nawierzchni z pełnego poliuretanu.
Odwołujący oferuje wykonanie nawierzchni z pełnego poliuretanu – dane ze strony
internetowej Odwołującego –
„PEŁNY SYSTEM POLIURETANOWY:

Standardowo stosuje sięgrubość13 mm. Górnąwarstwęstanowi barwny granulat
EPDM. System instaluje sięjedno- lub wielowarstwowo. Nawierzchnia jest

nieprzepuszczalna dla wody, odporna na kolce, przeznaczona na bieżnie
lekkoatletyczne dla sportu wyczynowego.”
oraz przyznanie na rozprawie,że oferuje nawierzchnięz pełnego poliuretanu Polytan.
Nawierzchnie z pełnego poliuretanu oferujątakże inne firmy wskazane w liście
produktów do nawierzchni torów posiadających certyfikat IAAF.
Jednakże z § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia RM z 19 maja 2006r. w sprawie
dokumentów jakich możeżądaćzamawiający od wykonawców na potwierdzenie
spełniania warunku udziału w postępowaniu oraz form w jakich te dokumenty mogą
byćskładane, wynikaże dokumenty – referencje mająpotwierdzaćjedynie,że roboty
zostały wykonane należycie. Jest to dokument nie pochodzący od wykonawcy
składającego ofertę, ale od osoby trzeciej. Ani Zamawiający, ani wykonawcy nie
mogąnarzucaćzakresu referencji, innego niżwynika to z treści rozporządzenia.śądanie zatem, aby z referencji wynikało w jakiej technologii zostało wykonane
zamówienie jestżądaniem zbyt daleko idącym i nie znajdującym oparcia w
przepisach prawa. Nadto warunek aby przedmiot wykazywanego doświadczenia był
wykonany technikąidentycznąz oferowanąw przedmiotowym postępowaniu jest
sprzeczny z upoważnieniem wynikającym z § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia.
Ustawodawca posłużył siępojęciem rodzaju, a nie pojęciem tożsamości, czyli rodzaj
to typ, gatunek. Przy wykazywaniu siędoświadczeniem trzeba konstrukcjętego
warunku odnieśćdo przedmiotu zamówienia, a jest nim wykonanie modernizacji
stadionu sportowego, a nie wąsko wykonanie nawierzchni w określonej technologii,
jak w tym przypadku z pełnego poliuretanu. Wykonawca ma posiadaćdoświadczenie
w zakresie stopnia skomplikowania inwestycji, obciążeńfinansowych z niej
wynikających, organizacji pracy, ale nie można oczekiwać,że wykonanie danego
zamówienia w innej technologii, niżoczekiwana przez Zamawiającego, pozbawia go
waloru posiadania doświadczenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy referencja potwierdza
wykonanie należyte inwestycji. Zamawiający poza stwierdzeniem,że skorożąda
wykonania przedmiotu zamówienia w części odnoszącej siędo nawierzchni w
technologii z pełnego poliuretanu, to ma prawożądać,żeby wykonawcy wykazali się
doświadczeniem właśnie w takich konkretnych realizacjach, nie podał przekonującej
argumentacji, przemawiającej za potrzebąochrony uzasadnionych interesów
Zamawiającego, którąkierował sięprzy konstruowaniu warunku. Izba nie uznała za
przekonujące,że ręczny charakter wykonania nawierzchni w tej technologii ma
przeważające znaczenie dla oceny dopuszczalności warunku.
Tym samym zarzut został potwierdzony i Izba stwierdziła naruszenie art. 7 ust. 1
ustawy oraz §1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia RM z 19 maja 2006r. w sprawie
dokumentów jakich możeżądaćzamawiający od wykonawców na potwierdzenie

spełniania warunku udziału w postępowaniu oraz form w jakich te dokumenty mogą
byćskładane.
2. w zakresieżądania modyfikacji SIWZ poprzez rezygnacjęz wymogu wybudowania
stadionu o pow. min 6000 m2 , który uzyskałświadectwo Polskiego Związku Lekkiej
Atletyki (PZLA), ponieważprzepisy nie wskazująna możliwość, ani obowiązek
wydawania przez PZLA jakichkolwiek certyfikatów bądźświadectw, na co wskazuje
fakt,żeświadectwa PZLA nie ma wśród dokumentów, jakie należy dołączyćdo
oferty.
Polski Związek Lekkiej Atletyki jest związkiem sportowym w rozumieniu art. 8 ustawy
o kulturze fizycznej. W
§
9 ust. 1 pkt. 2 swojego statutu do zadańPZLA należy
planowanie, wnioskowanie i opiniowanie potrzeb w zakresie budowy obiektów
lekkoatletycznych oraz zaopatrzenia w sprzęt lekkoatletyczny. Na tej podstawie
Komisja ds. Obiektów i Sprzętu wydaje atest pomiarowy bieżni 400 m oraz weryfikuje
stadiony. PZLA jest członkiem Międzynarodowej Federacji Lekkiej Atletyki.
Zamawiający w odpowiedzi na pytanie 1 w wyjaśnieniach z dnia 28 lutego 2008r.
wskazał,że uzna za wystarczające legitymowanie sięcertyfikatem IAAF w miejsceświadectwa PZLA. Izba stoi na stanowisku,że nie jest to jedynie modyfikacja
dokumentu potwierdzającego spełnianie warunku, albowiem na potwierdzenie
spełniania warunku wykonawca miał przedłożyćreferencje, w których Zlecający
robotębudowlanąmiał zaświadczyć,że zrealizowany obiekt został zweryfikowany
przez PZLA. Tym samym rozszerzenie warunku o uznanie za wystarczające,że
obiekt posiada certyfikat IAAF jest w rzeczywistości zmianąwarunku. Można
przyznaćracjęZamawiającemu jedynie w tym względzie,że dokonując modyfikacji
rozszerzył krąg podmiotów mogących sięubiegaćo zamówienie o podmioty
zagraniczne, które nie realizowały obiektów w Polsce. Jednakże z art. 38 ust. 5
ustawy wynika zakaz jakichkolwiek zmian określonego w ogłoszeniu warunku udziału
w postępowaniu, tak zawężających jak i rozszerzających krąg podmiotów mogących
ubiegaćsięo zamówienie. Na marginesie należy zauważyć,że PZLA nie wydajeświadectw, ale atesty.
Tym samym Izba stwierdza naruszenie art. 38 ust. 5 ustawy, co skutkuje z mocy art.
93 ust. 1 pkt. 7 ustawy koniecznościąunieważnienia postępowania.
3. w zakresieżądania modyfikacji SIWZ poprzez rezygnacjęw SIWZ i w załączniku nr 1
„Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia” z powołania na nawierzchnię
poliuretanowąCONIPUR M o parametrach minimalnych.
Izba dała wiaręOdwołującemu,że wskazanie konkretnego produktu jednego
producenta zostało utrzymane, mimo dopisania parametrów równoważności, a to
przez opis technologii wykonania zastrzeżonej dla jednego producenta oraz wybór

parametrów i oczekiwanie jednorodnego wypełnienia (wyjaśnienia do pytania 2 z dnia
28 marca 2008r.). Poza sporem jest pomiędzy stronami,że technologięwykonania
nawierzchni z pełnego poliuretanu oferuje wielu producentów iże nawierzchnie takie
posiadającertyfikaty IAAF. Natomiast sporne pomiędzy stronami jest, czy wymóg
wykonania przedmiotu zamówienia w technologii pełnego poliuretanu jest
uzasadniony potrzebami Zamawiającego i czy poprzez opis przedmiotu zamówienia
Zamawiający nie ograniczył konkurencji w taki sposób,że dopuścił do udziału w
postępowaniu tylko tych wykonawców, który posiadająautoryzacjęfirmy Conica.
Należy wskazać,że opis przedmiotu zamówienia, jak słusznie zauważa Odwołujący
powoduje,że wykonawcy oferujący nawierzchnie innych producentów, aby móc
wziąćudział w postępowaniu, musieliby zaoferowaćnawierzchnie wykonane
sprzecznie z kartątechnicznąproducenta, a w konsekwencji mogłoby dojśćdo
odmowy przyznania nawierzchni certyfikatu IAAF, na którym zależy Zamawiającemu.
Projektant
sporządzający
dokumentację
projektową
dla
przedmiotowego
postępowania przewidział możliwośćzastosowania wypełnieńtak granulatem SBR
jak i EPDM. Ten wybór był zastrzeżony dla wykonawców, a nie jak twierdził
Zamawiający podczas rozprawy, dla Zamawiającego. Zamawiający zatem powinien
był oba wypełnienia dopuścić, uznając rozwiązania za równoważne. Nadto
wskazanie,że przy opisie przedmiotu zamówienia Zamawiający kierował się, poza
wymogami norm, własnym doświadczeniem, oczekiwaniami kadry dydaktycznej, oraz
opiniami innych użytkowników nawierzchni i aprobatami technicznymi trzech
producentów, nie daje jeszcze podstaw do przyjęcia,że dopuścił w rzeczywistości
możliwośćskładania ofert równoważnych. Zwłaszcza,że modyfikacja dokonana
przez Zamawiającego obejmuje w dalszym ciągu wskazanie konkretnego produktu,
co prawda z zastrzeżeniem parametrów minimalnych równoważności, ale należy
wziąćpod uwagętakże ograniczenia wykonawców wynikające z określonego w SIWZ
sposobu wykonania przedmiotu zamówienia. Nadto należy wskazać,że dla
przeprowadzania zawodów o randze międzynarodowej,światowej i krajowej tak IAAF,
jak i PZLA dopuszczająwszystkie nawierzchnie syntetyczne, a więc także typu spray,
sandwicz, prefabrykowane. Oczywistym jest,że Zamawiający może oczekiwać
pozyskania przedmiotu zamówienia w najlepszej dostępnej technologii, ale nie może
tego robićw taki sposób,że narusza zasady równego traktowania wykonawców. Tym
samym decydując sięna konkretnątechnologię, powinien przy opisie przedmiotu
zamówienia wskazaćrozwiązania równoważne – parametry minimalne, tak samego
przedmiotu, jak i sposobu jego wykonania, jeśli dla wykonania przedmiotu ten sposób
ma znaczenie, odróżniające produkty poszczególnych producentów. Zamawiający nie
może twierdzić,że nie ograniczył konkurencji, bo pomiędzy wykonawcami

oferującymi produkt danej firmy istnieje konkurencja. Takie stanowisko jest sprzeczne
z orzecznictwem ETS, który np. w sprawie oprogramowania komputerowego czy
sprzętu komputerowego zakazał takiego określania warunków przedmiotowych, które
ograniczałyby uczciwąkonkurencjędo jednego producenta.
W tej sytuacji Izba stwierdziła,że Zamawiający dopuścił sięnaruszenia art. 29 ust. 1
– 3 ustawy i uznała,że zachodzi koniecznośćprzychylenia siędożądania
Odwołującego, tj. unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt. 7
ustawy.
4. skreślenie wymagania Aprobaty Technicznej ITB lub Rekomendacji ITB, gdyż
przedmiotowa
Aprobata
lub
Rekomendacja
dla
nawierzchni
sportowych
zewnętrznych nie obowiązuje w aktualnym stanie prawnym i takie dokumenty nie są
wydawane przez ITB.
Na rozprawie Odwołujący oświadczył,że wyżej sformułowany zarzut precyzuje w ten
sposób,że niedopuszczalnośćżądania upatruje w tym,że parametry na
potwierdzenie, których składane mająbyćpowyższe dokumenty sądyskryminujące
oraz niedopuszczalny, jego zdaniem jest, wymóg pozyskania tych dokumentów od
jednej jednostki certyfikującej jakąjest ITB. Odnośnie parametrów Izba podtrzymuje
swoje powyższe stanowisko. Zamawiający natomiast nie zaprzeczył twierdzeniu,że
nie tylko ITB może wydawaćdokumenty potwierdzające spełnianie parametrów. Tym
samym Izba uznała,że wymóg jest nieuzasadniony, a dokument zbędny wświetle
art. 25 ust. 1 ustawy, w brzmieniu podanym w SIWZ.

5. w zakresieżądania modyfikacji SIWZ poprzez dopuszczenie do przetargu wszystkich
nawierzchni poliuretanowych posiadających certyfikat IAAF oraz spełniających
wymagania normy PN-EU 14877
Zamawiający zmodyfikował SIWZ w tym zakresie, jednakże Izba uznaje,że
wprowadzenie takiego zapisu do SIWZ, bez usunięcia wyżej wskazanych wadliwości,
czyni tęczynnośćpozornąi nie pozwala na uznanie jej za wystarczającąw
niniejszym postępowaniu. Zamawiający może opisaćprzedmiot zamówienia,
odnosząc siędo obowiązujących norm i określając parametry, które uznaje za na tyle
dla niego istotne,że posiadając uzasadnione potrzeby np. treningowe, niektóre
parametry podwyższy tak, aby przedmiot był odporny w pełni na zużycie – biegi w
kolcach, szczególnie narażone na zniszczenie w wyniku intensywnego zużycia,
elementy bieżni np. zeskok. Jednak z opisu przedmiotu zamówienia nie może
wynikaćwybór konkretnego producenta i jedynie iluzoryczne dopuszczenie rozwiązań
równoważnych. Taki opis przedmiotu zamówienia pozostaje w sprzeczności z art. 29
ust. 1 – 3 ustawy w związku z art. 7 ust. 1 ustawy i skutkuje koniecznością

unieważnienia postępowania, zgodnie z wnioskiem Odwołującego, na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 7 ustawy.
6. w zakresieżądania modyfikacji SIWZ poprzez skreślenie wymagania klasyfikacji
ogniowej dla nawierzchni, gdyżdokument ten nie jest wymagany w aktualnym stanie
prawnym.
Obiekty sportowe powinny zapewniaćbezpieczeństwo pożarowe. Polska przyjęła
zharmonizowanąnormę– europejskąklasyfikacjęogniowąPN-EN 13501-1:2007.
Normy te zostały wydane na podstawie Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich w
sprawie zbliżenia ustaw i aktów wykonawczych Państw Członkowskich dotyczących
wyrobów budowlanych (89/106/EEC). Nadto przedmiotem zamówienia jest także
położenie nawierzchni w hali zamkniętej, co zgodnie z § 260 rozporządzenia Ministra
Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadaćbudynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 poz. 690 z 2003r. ze
zm.) w pomieszczeniach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50
osób stosowanie łatwo zapalnych wykładzin podłogowych, jest zabronione. Bieżnie
lekkoatletyczne nie mogąstważaćzagrożenia pożarowego, nie mogłyby sięwówczas
odbywaćna nich zawody – jako imprezy masowe. Zagrożenie wywołania ognia jest w
takich sytuacjach bardzo duże, niedopałek papierosa zrzucony z trybuny, nadmierne
rozgrzanie promieniami słonecznymi i bieżnia staje sięnaturalnym pasem ognia.
Natomiast wykonana z materiałów trudno palnych jest barierąprzeciwogniowąi
zapobiega rozprzestrzenianiu siępożaru. Jednakże ocena spełniania tego wymogu
może odbywaćsięw odniesieniu do gotowego produktu vide § 3 ust. 1 pkt. 12 i 3
rozporządzenia w sprawie dokumentów (op. cit.) nie może byćdokonywana przed
złożeniem ofert, a dopiero po wykonaniu nawierzchni. W tej sytuacjiżądanie
przedłożenia klasyfikacji ogniowej do oferty jestżądaniem nadmiernym i jest
nieuzasadnione. Izba dopatrzyła sięnaruszenia art. 7 ust. 1i art. 25 ust. 1 ustawy.

7. w zakresieżądania modyfikacji SIWZ poprzez skreślenie wymagania badańna
zawartośćpierwiastków niebezpiecznych, gdyżdokument ten nie jest wymagany w
aktualnym stanie prawnym
Zostało zmodyfikowane przez Zamawiającego zgodnie zżądaniem Odwołującego.
Mając na uwadze powyższe Izba stwierdziła naruszenia przepisów ustawy w tym art. 7 ust.
1, art. 22 ust. 2, art. 29 ust. 1 i 2, art. 30 ust. 4 ustawy, skutkujących unieważnieniem
postępowania w trybie art. 93 ust. 1 pkt. 7 ustawy i uznała,że odwołanie zasługuje na
uwzględnienie.

O kosztach rozstrzygnięto stosownie do wyników postępowania odwoławczego na podstawie
art. 191 ust. 6 i 7 pzp nakazując Zamawiającemu pokryćOdwołującemu uzasadnione koszty
zastępstwa przez pełnomocnika i wpisu.

Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówieńpublicznych
(Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163, z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych do Sądu Okręgowego w Gdańsku.

Przewodniczący:

………………………………

Członkowie:

………………………………

………………………………



Wcześniejsze orzeczenia:

Baza orzeczeń KIO - wyszukiwarka

od: do:

Najnowsze orzeczenia

Dodaj swoje pytanie