rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-03-22
rok: 2023
data dokumentu: 2023-03-22
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 620/23
KIO 620/23
Komisja w składzie:
Przewodniczący: Izabela Niedziałek - Bujak Członkowie: Bartosz Stankiewicz, Ryszard Tetzlaff Protokolant: Adam Skowroński
Przewodniczący: Izabela Niedziałek - Bujak Członkowie: Bartosz Stankiewicz, Ryszard Tetzlaff Protokolant: Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 marca 2023 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odw
oławczej w dniu 6 marca 2023 r. przez Odwołującego –
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie: Agrobex Budownictwo Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Kochanowskiego 7, 60-845 Poznań, Agrobex
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Kochanowskiego 7, 60-845 Poznań w
post
ępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Poznańskie Towarzystwo
Bud
ownictwa Społecznego Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Konfederacka
4, 60-
281 Poznań
przy udziale
Wykonawcy Budimex
Spółka Akcyjna, ul. Siedmiogrodzka 9, 01-204 Warszawa,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odw
oławczej w dniu 6 marca 2023 r. przez Odwołującego –
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie: Agrobex Budownictwo Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Kochanowskiego 7, 60-845 Poznań, Agrobex
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Kochanowskiego 7, 60-845 Poznań w
post
ępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Poznańskie Towarzystwo
Bud
ownictwa Społecznego Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. Konfederacka
4, 60-
281 Poznań
przy udziale
Wykonawcy Budimex
Spółka Akcyjna, ul. Siedmiogrodzka 9, 01-204 Warszawa,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1.
Oddala odwołanie.
2. Kosztami
postępowania obciąża Odwołującego i:
2.1 zalicza w poczet ko
sztów postępowania odwoławczego kwotę 20.000 zł 00 gr.
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytu
łem wpisu od odwołania,
2.2
zasądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 3.951 zł 64 gr. (słownie:
trzy tysiące dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych sześćdziesiąt cztery grosze)
tytułem zwrotu kosztów strony w tym kosztów wynagrodzenia pełnomocnika oraz
kosztów dojazdu na posiedzenie i rozprawę.
Stosownie do art. 580 ust. 1 ustawy z dnia 11 wr
ześnia 2019 r. – Prawo Zamówień
Publicznych (Dz. U. 2022 r., poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia
jego d
oręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do S
ądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodni
czący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 620/23
U z a s a d n i e n i e
W post
ępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Poznańskie Towarzystwo
Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, w trybie podstawowym bez
negocjacji na
budowę zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażem
podziemnym w Poznaniu na polu inwestycyjnym 7MW (sygn. po
stępowania: ZP-
18/PN/2022), og
łoszonym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 07.12.2022 r.,
2022/S 236-680982, wobec
czynności z 22.02.2023 r. polegającej na wyborze oferty
najkorzystniejszej (Budimex), Wykonawc
y wspólnie ubiegający się o zamówienie: Agrobex
Budownictwo Sp. z o.o. i Agrobex Sp. z o.o. (Odwo
łujący) wnieśli w dniu 06.03.2023 r.
odwo
łanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej (sygn. akt KIO 620/23).
O
dwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów prawa:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8, 10 Pzp w zw. z art. 109 ust. 1
pkt 7 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty Budimex mimo,
iż wykonawca ten w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
Z
amawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu z
postępowania (zataił informację o wprowadzeniu w błąd zamawiających również w innych
postępowaniach niż wskazane w wyjaśnieniach do JEDZ złożonych do art. 109 ust. 1 pkt
10 Pzp) l
ub w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprow
adzające w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
Zamawia
jącego w postępowaniu o udzielenie zamówienia w zakresie, w jakim Budimex w
złożonym JEDZ oraz wyjaśnieniach do JEDZ nie wskazał wszystkich przypadków, w
których doszło do wprowadzenia zamawiających w błąd przy przedstawianiu informacji,
że nie podlega wykluczeniu z postępowania w zakresie występowania przesłanki z art.
1
09 ust. 1 pkt 10 Pzp w związku z zaniechaniem poinformowania zmawiających o tym, iż
wykonawca nie wykonał lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie
wykonywał istotne zobowiązanie wynikające z zawartej umowy w sprawie zamówienia
publicznego co
doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady;
2. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a i c Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp w zw. z art. 110 ust. 2 i 3
Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp pr
zez zaniechanie odrzucenia oferty Budimex mimo, iż
wykonawca ten
podlegał wykluczeniu oraz nie złożył w przewidzianym terminie tzw.
samooczyszczenia w zakresie wskazania wszystkich
przypadków, w których doszło
w
prowadzenia zamawiających w błąd przy przedstawianiu informacji, że nie podlega
wykluczeniu z
postępowania, jak również złożone wraz z JEDZ oraz w toku postępowania
wyjaśniającego w zakresie podlegania wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp są
niewystarczające do wykazania rzetelności wykonawcy Budimex;
3. art. 109 ust. 1 pkt 8 i 10 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a Pzp w zw. z art. 109 ust. 1
pkt 7 Pzp w zw. z art. 110 ust. 2 i 3 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp przez zaniechanie
odrzucenia oferty Budimex mimo, iż wykonawca ten podlegała wykluczeniu z
postępowania, gdyż w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa
wprow
adził Zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji zawartych w
samooczyszczeniu,
że nie podlega wykluczeniu z postępowania, przedstawił niepełny
stan faktyczny
w zakresie okoliczności związanych z przesłankami podlegania
wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp, lub co najmniej
w wyniku lekkomyślności lub
niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzającego Zamawiającego w błąd ww.
zakresie,
a które to informacje mają istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
Zamawiającego w zakresie wykluczenia z postępowania – wykonawca w sposób
lakoniczny
, a zatem niewystraczający w kontekście art. 110 ust. 2 i 3 Pzp opisał
okoliczn
ości związane z nieprawidłowościami przy realizacji zamówień;
4. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a i c Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp w zw. z art. 110 ust. 2 i 3
Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp przez zaniechanie odrzuce
nia oferty Budimex mimo, iż
wykonawca ten
podlegał wykluczeniu oraz nie złożył w przewidzianym terminie (wraz z
ofertą) tzw. samooczyszczenia w zakresie wyjaśnienia okoliczności wykluczenia
wykon
awcy przez zamawiającego – Sprăva Železnic z postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego pod nazwą „Przebudowa peronów i utworzenie dostępu bez
barier na dworcu kolejowym Lovosice
”.
Mając powyższe na względzie Odwołujący wnosi o nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej i powtórzenie czynności badania i
oceny ofert, wykluczenie Budimex z
postępowania i odrzucenie jego oferty i dokonania
wyboru oferty najkorzystniejszej.
W uzasadnieniu za
rzutów Odwołujący wskazał na dokumenty złożone przez Budimex w
zakresie wykazania braku podstaw do wykluczenia z postępowania w oparciu o fakultatywne
przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7, 8 i 10 Ustawy Pzp. Wraz z ofertą Wykonawca złożył
oświadczenie w JEDZ, w którym udzielił odpowiedzi na pytania dotyczące podstaw
wykluczenia potwierdzając okoliczności mogące prowadzić do jego wykluczenia,
jednocześnie prezentując w załączonych do oferty dokumentach szczegółowy opis. W dniu
31.01.2023 r. Budimex przedstawił z własnej inicjatywy aktualizację wyjaśnień w zakresie art.
109 ust. 1 pkt 10 Pz
p w odniesieniu do wykluczenia wykonawcy z postępowania Lovosice.
W
oparciu o te dokumenty Odwołujący uznał, iż oferta podlegać powinna odrzuceniu w
związku z brakiem wskazania wszystkich przypadków, w których wykonawca wprowadził
zamawiających publicznych w błąd na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10. O tym, iż w trzech
postępowaniach Wykonawca wprowadził zamawiających w błąd rozstrzyga ostatecznie
wyrok z dnia 14.03.2022 r. w sprawie sygn. akt KIO 449/22, jednak pomimo tego
rozstrzygnięcia Budimex w kolejnych dwóch postępowaniach miał nie informować o
okolicznościach związanych z naliczeniem kary umownej z tytułu zwłoki w wykonaniu umowy
zawartej z Miast
em Tarnów na „Budowę Centrum Przygotowań Paraolimpijskich –
Przebudowa Hali Sportowo-
Widowiskowej Jaskółka przy ul. Traugutta 3a”. Odwołujący na
rozprawie ograniczył zarzut w tym zakresie do wskazania dwóch zamawiających, którzy mieli
zostać wprowadzeni w błąd oświadczeniami składanym w postępowaniu, tj.: na „Rozbudowa
DW
878 na odcinku od granicy miasta Rzeszowa (ul. Lubelska) do DW 869 (data składania
ofert 12.01.2022 r.; data wyboru oferty Budimex 07.03.2022 r.; data zawarcia umowy
20.05.2022 r.) oraz obecny Zamawiający w postępowaniu na zadanie: „Budowa zespołu
budynków mieszkalnych na polu inwestycyjnym 6MW przy ul. Literackiej w Poznaniu” (sygn.
7/PN/2022)
. W postępowaniach tych zamawiający zastrzegli w dokumentacji zastosowanie
przesłanek wykluczenia z postępowania z art. 109 ust. 1 pkt 7, 8 i 10 Pzp. Zamawiający
zostali w
prowadzeni w błąd przez Budimex, gdyż Wykonawca powinien był przyznać się w
JEDZ do nieprawidłowości w ramach realizacji umowy na rzecz Urzędu Miasta Tarnowa. W
konsekw
encji, powinien był przyznać się w ramach przedmiotowego postępowania, że
wprowadził ww. zamawiających w błąd i uwzględnić ww. przypadki wypełnienia przesłanek z
art.
109 ust. 1 pkt 10 Pzp w ramach samooczyszczenia złożonego w obecnie prowadzonym
postępowaniu. Samooczyszczenie dokonane w sposób wybiórczy, tj. ograniczone do trzech
postępowań, w których Wykonawca został wykluczony na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10
Pzp, nie można uznać za skuteczne. Odwołujący wskazał na szkodę, jaką mieli ponieść
zamawiający, gdyż zostali pozbawieni możliwości zbadania rzetelności Budimex jako
wykonawcy, a finalnie doszło do zawarcia umowy. W efekcie również w niniejszym
postępowaniu Zamawiający otrzymał niepełne informacje o wszystkich okolicznościach
faktycznych
, co samo w sobie powinno stanowić podstawę do wykluczenia wykonawcy.
W
związku z powyższym, wykluczenie Budimex z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1
pkt 10 Pzp, w ocenie Odwołującego jest zasadne i konieczne. Co więcej, zasadne jest
również uznanie, że procedura samooczyszczenia przeprowadzona przez Budimex była
niewys
tarczająca, bowiem mimo jej formalnego przeprowadzenia wykonawca w dalszym
ciągu podaje niepełne informacje co do przesłanek wykluczenia, jak również z uwagi na fakt,
że dotyczy ona art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp, a nie wdrożenia środków naprawczych związanych
z faktem wprowadzenia zamawiających w błąd.
W
dalszej części uzasadnienia Odwołujący odniósł się do procedury self-cleaningu w
zakresie art.
109 ust. 1 pkt 7 Pzp, wskazując na wybrany fragment ze str. 19 dokumentu,
opisujący w jego ocenie w sposób ogólny przypadki naliczenia kar umownych. Taki sposób
przedstawienia
informacji
uniemo
żliwia weryfikację rzetelności Wykonawcy oraz
prawdziwości składanych przez niego oświadczeń. Zgodnie z art. 110 ust. 2 Pzp Wykonawca
powinien szczegółowo opisać okoliczności faktyczne związane z naliczeniem kar umownych
(opisać w odniesieniu do każdej umowy na czym konkretnie polegały nieprawidłowości),
określić ich wysokość oraz wskazać czy szkoda została naprawiona, a jeżeli tak to w jaki
sposób. Zasygnalizowanie faktu naliczenia kar umownych nie powinno być uznane za
skuteczne przeprowadzenie procedury samooczyszczenia. Odwołujący wskazał na niepełną
informację dotycząca kar umownych naliczonych na kontrakcie dotyczącym budowy nowego
bloku energetycznego w Elek
trowni Turów, w której pominięto karę w wysokości
7.489.193,82 zł z tytułu zwłoki w podpisaniu Protokołu Przejęcia Bloku do Eksploatacji – kara
naliczona w dniu 20 maja 2021 r.
Ponadto, zastrzeżenie Odwołującego budzi procedura w jakiej Budimex uzupełnił po terminie
składania ofert informacje o wykluczeniu go w dniu 28.11.2022 r. z postępowania Lovosice
na podstawie art. 48 ust. 2 lit a i c czeskiej ustawy nr 134
/2016 o zamówieniach publicznych,
w którym złożył ofertę w konsorcjum. Informacja do Zamawiającego została przekazana w
dniu 31.01.2023 r.
, co należy uznać za spóźnione, gdyż okoliczności te były znane Budimex
w dniu składania oferty (24.01.2023 r.). W dniu 30.01.2023 r. miały zostać wdrożone środki
naprawcze
, która to procedura w ocenie Odwołującego jest niewystarczająca w kontekście
art. 110 ust. 2 Pzp.
Zamawiaj
ący złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o oddalenie odwołania (pismo z
20.03.2023 r.).
Do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego przystąpił wykonawca Budimex
S.A.
W piśmie z dnia 21.03.2023 r. Wykonawca odniosło się do zarzutów odwołania
wnosząc o jego oddalenie.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania zarzut
ów w odwołaniu zastosowanie znajdowały przepisy ustawy z dnia 11
wrze
śnia 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 z późn. zm.),
obowi
ązującej w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, zwana dalej
Usta
wą.
Odwo
łanie nie podlegało odrzuceniu.
Rozpoznaj
ąc odwołanie Izba miała na uwadze stan faktyczny ustalony w oparciu o
dokumentacj
ę postępowania złożoną do akt sprawy, w tym treść swz, oświadczenia i
do
kumenty składane przez Budimex w zakresie związanym z podstawą zarzutów odwołania.
Izba ustali
ła i zważyła.
Zamawiający w niniejszym postępowaniu zdecydował o wprowadzeniu przesłanek
fakultatywnych wyk
luczenia wykonawcy z postępowania określonych w przepisach art. 109
ust. 1 pkt 7, 8 i 10 (ro
zdział IX ust. 4 swz).
W
związku z powyższym wykonawcy w formularzu JEDZ wypełniali część dotyczącą
przesłanek związanych z oceną podmiotową wykonawcy, udzielając odpowiedzi na pytania:
1.
„czy wykonawca wedle własnej wiedzy naruszył swoje obowiązki w dziedzinie prawa
środowiska, prawa socjalnego, prawa pracy?”;
2.
„czy wykonawca znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsze umowa w sprawie
zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub
wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której
nałożone został odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą
wcześniejszą umową?”;
3.
„czy wykonawca może potwierdzić, że:
a) nie
jest winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji
wymaganych do weryfikacji braku podstaw wykluczenia lub weryfikacji spełnienia
kryteriów kwalifikacji;
b) nie
zataił tych informacji;
c) jest
w stanie niezwłocznie przedstawić dokumenty potwierdzające wymagane przez
instytucję zamawiającą lub podmiot zamawiający;
d) nie
przedsięwziął kroków, aby w bezprawny sposób wpłynąć na proces podejmowania
decyzji przez instytucję zamawiającą lub podmiot zamawiający, pozyskać informacje
poufne
, które mogą dać mu nienależną przewagę w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, lub w skutek zaniedbania przedstawić wprowadzające w błąd informacje,
które mogą mieć istotny wpływ na decyzje w sprawie wykluczenia, kwalifikacji lub
udzielenia zamówienia?”.
Budimex
w formularzu JEDZ na powyższe pytania udzielił odpowiedzi:
1.
„tak” opis okoliczności w osobnym pliku;
2.
„tak” – dokumenty w załączeniu do oferty;
3.
„Nie” – dokumenty w załączeniu do oferty.
W
dniu 31.01.2023 r. Budimex uzupełnił informacje i przedstawił aktualizację wyjaśnień w
zakresie art. 109 ust. 1 pkt 10 Ustawy
w zakresie postępowania Lovosice i decyzji o
wykluczeniu go
z tego postępowania.
W
sprawie okoliczności faktyczne związane z oświadczeniami Budimex składanymi w tym i
innych postępowaniach zasadniczo nie budzą wątpliwości, co należy odnieść tak do
stwierdzenia, iż Budimex potwierdza fakt wykluczenia go w lutym i marcu 2022 r. z trzech
po
stępowań prowadzonych przez oddziały GDDKiA na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10
Ustawy, tj. na
„Projekt i budowa drogi ekspresowej S10 Bydgoszcz-Toruń odcinek 1od węzła
Bydgoszcz Południe do węzła Emilianowo wraz z rozbudową DK25” (Oddział w
Bydgoszczy);
„Budowa obwodnicy Morawicy i Woli Morawickiej w ciągu drogi krajowej nr 73,
Odcinek II Morawica
– Wola Morawicka (realizacja w systemie Projektuj i Buduj)” (Oddział w
Kielcach);
„”Projekt i budowa drogi ekspresowej S-10 Bydgoszcz-Toruń, odcinek 2 od węzła
E
milianowo do węzła Solec” (Oddział w Bydgoszczy). Za wprowadzające w błąd tych
zamawiających uznane zostało oświadczenie w JEDZ dotyczące przesłanki wykluczenia
opisanej w art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy,
w którym wykonawca nie potwierdził swojej
odpowiedzial
ności za naruszenia do jakich doszło na kontrakcie z Urzędem Miasta Tarnowa
na
„Budowa Centrum Przygotowań Paraolimpijskich – Przebudowa Hali Sportowo –
Widowiskowej
Jaskółka przy ul. Traugutta 3a”, w którym naliczona została kara umowa z
t
ytułu zwłoki w wykonaniu umowy. Prawidłowość decyzji o wykluczeniu Budimex z
postępowania potwierdził wyrok Krajowej Izby Odwoławczej w sprawie KIO 449/22 z
14.03.2022 r.
Mając na uwadze okres 3 lat przedawnienia liczony od dnia nałożenia kary
umownej, co miało miejsce 16 czerwca 2019 r., informacje o wystąpieniu zdarzenia
wypełniającego przesłankę z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy powinny być przekazywane
zamawiającym do 15 czerwca 2022 r.
Nie
budzi również sporu, iż w dwóch wskazanych przez Odwołującego przetargach Budimex
nie
przyznał się do faktu naliczenia kary umownej za Halę Jaskółka, co dotyczyć ma
postępowań na „Rozbudowa DW 878 na odcinku na granicy miasta Rzeszowa (ul. Lubelska)
do DW 86
9 (termin składani ofert 21.01.2022 r., data wyboru oferty Budimex 7.03.3022 r.,
data zawarcia umowy 20.05.2022 r.) oraz prowadzonego przez obecnego Zamawiającego
postępowania na „Budowa zespołu budynków mieszkalnych na polu inwestycyjnym 6MW
przy ul. Literackiej w Poznaniu
” (nr. ZP-7/PN/2022). W tych postępowaniach Budimex nie był
wykluczony na podstawie art.
109 ust. 1 pkt 10 Ustawy za wprowadzenie zamawiających w
błąd przy przedstawianiu informacji o braku podstaw do wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7
Ustawy.
W
oświadczeniu złożonym Zamawiającemu w przedmiotowym postępowaniu Budimex w
wyjaśnieniach do formularza JEDZ odniósł się szczegółowo do przypadków, które mogą
prowadzić do wykluczenia z postępowania. Nie przedstawił natomiast informacji o tym, iż
miał wprowadzić w błąd we wskazanych powyżej dwóch postępowaniach, w których
zama
wiający nie mieli wiedzy o naliczonej karze umownej za Halę Jaskółka.
Izba oddaliła odwołanie w całości.
Wskazane w podstawie
faktycznej zarzutów okoliczności mają wskazywać, iż wprowadzenie
Z
amawiającego w błąd w obecnym postępowaniu miało być wynikiem braku podania w
dokumencie załączonym do JEDZ, iż w dwóch postępowaniach wprowadził zamawiających
w błąd nie informując o przyczynach, które skutkować powinny wykluczeniem na podstawie
fakultatywnej przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy. W tych postępowaniach wykonawca
nie został wykluczony, gdyż zamawiający nie mieli wiedzy o zdarzeniach, które wyczerpywać
miały przesłankę do wykluczenia z postępowania, uwzględniając okoliczność, iż wykonawca
podlega wykluczeniu w okresie 3-letniego przedawnienia (do 15.06.2022 r.). Zatajenie w
samooczyszczeniu wprowadzenia w błąd również innych zamawiających, w ocenie
Odwołującego, stanowi o zamierzonym działaniu lub rażącym niedbalstwie wykonawcy,
dotyczy informacji ocenianych pod kątem przesłanek wykluczenia i miało istotny wpływ na
decyzje. Ponadto, w zakresie selfcleaningu
do przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy
Budimex
miał w sposób bardzo ogólny wskazać na naliczenie kar umownych, określając je
jako
„pomijalne”, co uniemożliwiało weryfikację rzetelności Wykonawcy oraz prawdziwości
składanych przez niego oświadczeń. Wykonawca miał również pominąć karę za opóźnienie
w
podpisaniu protokołu przejęcia bloku energetycznego Turów do eksploatacji. Kolejna
ok
oliczność dotyczy uzupełnienia samooczyszczenia w zakresie sprawy Lovosice i decyzji
zamawiającego czeskiego o wykluczeniu z postępowania z 28.11.2022 r., już po terminie
składania ofert, co zdaniem Odwołującego należy ocenić, jako działalnie spóźnione i
nieskuteczne.
W
ocenie składu orzekającego, żadna z okoliczności podniesionych w odwołaniu nie mogła
prowadzić do stwierdzenia, iż Zamawiający w obecnym postępowaniu miał dopuścić się
naruszenia przepi
sów wskazanych w petitum odwołania.
O
dnosząc się do rzekomego wprowadzenia Zamawiającego w błąd treścią oświadczeń
sk
ładanych w JEDZ wraz z wyjaśnieniami, w sprawie nie budziło zastrzeżeń, że udzielając
odpowiedzi w JEDZ
na pytania związane z przesłankami wykluczenia z postępowania
Budimex przyznał się do wystąpienia opisanych w pytaniach zdarzeń, prezentując szczegóły
w
załączonych do oferty wyjaśnieniach. Odwołujący w tym zakresie nie odnosił się do
opisanych w dokumentach sytuacji,
wskazując na brak przyznania się Wykonawcy do
wprowadzenia w błąd w innych postępowaniach, w których w jego ocenie Budimex powinien
by
ł przyznać się do odpowiedzialności kontraktowej i kary umownej naliczonej za zwłokę w
realizacji Hali
Jaskółka.
W tym za
kresie należy wskazać, iż odwołanie wnoszone jest na czynności i zaniechania
zamawiającego w danym postępowaniu, tymczasem zarzuty prowadziłyby do konieczności
oceny
przez skład orzekający, czy w innych postępowaniach doszło do wprowadzenia
zamawiających w błąd, co powinno prowadzić do wykluczenia Budimex na podstawie art.
109 ust. 1 pkt 10 Ustawy.
Odwołujący przyjął wprawdzie, iż to obecny Zamawiający miał
zostać wprowadzony w błąd, ale podstawą dla tego twierdzenia jest uznanie, że w dwóch
innych przet
argach Budimex miał wprowadzić tych zamawiających w błąd, do czego miał się
przed
Zamawiającym nie przyznać. Odwołujący wskazując na rozstrzygnięcie w sprawie
sygn. akt
KIO 449/22 wywodził możliwość stwierdzenia, iż Budimex zobowiązany był w
okresie przedawnienia
naruszenia obowiązków kontraktowych do podawania informacji,
które mogą rzutować na ocenę rzetelności wykonawcy w postępowaniach. W ocenie składu
or
zekającego, nie jest dopuszczalne przyjęcie, iż orzeczenie w sprawie KIO 449/22
rozst
rzyga na przyszłość i we wszystkich postępowaniach o prawidłowości oświadczeń
składanych przez Budimex i poprawności decyzji o braku lub wykluczeniu na tej podstawie
wykonawcy z postępowań przetargowych. Tym samym nie można w oparciu o ten wyrok
przesądzić, iż doszło do wprowadzenia innych zamawiających w błąd przez brak podania
informacji o naliczeniu kary umownej na Budimex.
Skład orzekający rozstrzyga odwołanie na
czynności danego zamawiającego w konkretnym postępowaniu przetargowym i nie może
odnosić się do prawidłowości decyzji innych zamawiających i rozstrzygnięć w innych
postępowaniach, które nie były poddane wcześniejsze analizie w ramach środków
odwo
ławczych. Oceniając przesłanki wykluczenia danego wykonawcy z postępowania
należy oceniać stan faktyczny istniejący w danym postępowaniu, co nie może obejmować
okoliczności, które dotyczyć miały innych zamawiających i nie zostały one potwierdzone
wyrokiem,
lub ostateczną decyzją zamawiających o wykluczeniu wykonawcy z
postępowania. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Zamówień Publicznych
w Warszawie, który w orzeczeniu z dnia 4 kwietnia 2022 r., sygn. akt: XXIII Zs 156/21
podkreślił, iż rolą Izby nie jest ocena zdarzeń, jakie wystąpiły we wcześniejszych
postępowaniach, co do których nie składano nawet odwołania. Zarzuty te były obecnie
spóźnione. Ocena zachowania podmiotów w powiązaniu z zaniechaniami zamawiającego w
danym postępowaniu jest możliwa wyłącznie w danym postępowaniu przetargowym.
P
rzyjęcie odmiennego stanowiska mogłoby spowodować brak pewności obrotu
gospodarczego, a w przetargach pub
licznych mogłoby całkowicie zaburzyć funkcjonowanie
danych podmiotów na rynku.
P
rzenosząc powyższe tezy na stan badanej sprawy skład orzekający stwierdził, iż
Odwołujący nie wykazał, aby Zamawiający został wprowadzony w błąd oświadczeniami
składanymi w postępowaniu. Samo wskazanie na uchybienia do jakich miałby się dopuścić
Budimex w innych postępowaniach nie mogło mieć znaczenia dla oceny czynności i decyzji
o wyborze oferty w obe
cnym postępowaniu. Ponadto, na obecnym etapie, jak również w
momencie składania oferty w obecnym postępowaniu okoliczności dotyczące
odpowiedzialności kontraktowej Budimex-u za uchybienia w realizacji umowy na Halę
Jask
ółka, z uwagi na upływ okresu przedawnienia, co nastąpiło 15.06.2022 r., nie mają
żadnego znaczenia prawnego w kontekście oceny rzetelności tego wykonawcy na potrzeby
weryfikacji podmiotowej w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Tym
samym przyjęcie konstrukcji zarzutu, w którym Odwołujący stwierdza możliwość
wprowadzenia w błąd w zakresie oświadczenia związanego z przesłanką wykluczenia z
postępowania z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy, co do którego nie jest możliwe przyjęcie
odpowiedzialności rzutującej na ocenę wiarygodności wykonawcy, nie może prowadzić do
wykluczenia z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10 Ustawy. Ponownie należy
podkreślić, iż skład orzekający może stwierdzić, czy doszło do wprowadzenia w błąd w
danym postępowaniu, co w niniejszej sprawie nie było możliwe bez stwierdzenia, że do
wprowadzenia w błąd doszło w innych postępowaniach przetargowych, w których
oświadczenia Budimexu nie były kwestionowane. Tym samym skład orzekający musiałby się
odnie
ść do okoliczności związanych z brakiem przekazania informacji o karze umownej,
oceną w jaki sposób mogło mieć to znaczenie dla oceny oferty, przy uwzględnieniu
następczego – względem decyzji o wyborze oferty Budimex, rozstrzygnięcia w sprawie KIO
449/22., do czeg
o odnosił się Odwołujący w piśmie procesowym z 22.03.2022 r. Są to
okoliczności wykraczające poza stan faktyczny sprawy w postępowaniu, w którym odwołanie
jest wniesione
i nie mogą być wzięte pod uwagę w świetle art. 552 ust. 1 Ustawy.
O
dnosząc się natomiast do skuteczności procedury samooczyszczenia w zakresie
przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy skład orzekający uznał, iż Odwołujący nie wykazał,
aby
okoliczności dotyczące kar umownych naliczonych na kontraktach realizowanych przez
Budimex wyczerpywały przesłankę do wykluczenia z postępowania, a tym samym, iż
konieczne b
yło przeprowadzenie procedury self-cleaningu. Tym samym również ocena
wyjaśnień dotyczących zdarzeń, które nie wymagają podjęcia procedury samooczyszczenia
nie
może prowadzić do naruszenia art. 110 ust. 2 Ustawy. Odwołujący przyznaje w piśmie
procesowym,
iż faktycznie wyjaśnienia złożone w odniesieniu do art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp nie
mają charakteru typowego samooczyszczenia, a stanowią bardziej opis historii kontraktowej
Budimex i związanej z tą historią nieprawidłowościami (…) Odwołujący nie wskazuje, że
Budimex nie przeprowadził typowego self-cleaningu z uwzględnieniem np. wdrożenia
środków naprawczych – nie to jest istotą zarzutów. Istotą zarzutów jest brak przedstawienia
wszystkich okoliczności faktycznych i niewskazanie w dokumencie złożonym wraz z ofertą
wszystkich przypadków, w których doszło do nieprawidłowości. Odwołujący podnosił w tym
zakresie
brak precyzji i skąpość danych dotyczących szczegółowego opisu zdarzenia, które
doprowadziło do naliczenia karu umownej w wysokości przekraczającej 7 mln za zwłokę w
podpisaniu protokołu przejęcia bloku w Elektrowni w Turowie.
Odwołujący nie podjął się wykazania wszystkich przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy
pozwalaj
ących na stwierdzenie, iż zachodzi podstaw do samooczyszczenia w zakresie
wskazanej kary umownej. Sama
notyfikacja zdarzeń nie może przesądzać o tym, czy
naliczon
ą dla umowy Turów karę za opóźnienie w podpisaniu protokołu odbioru należało
trakto
wać, jako odszkodowanie. Ponieważ na odwołującym spoczywa ciężar wykazania
zasadności twierdzeń o naruszeniu przepisów Ustawy, przy braku inicjatywy dowodowej,
skład orzekający nie ma podstaw do przyjęcia stanowiska Odwołującego. Odnosząc się
wyłącznie do kwestii wykładni prawa należy podkreślić, iż zarzut naruszenia art. 110 ust. 2
Ustawy
nie może być podstawą żądania wykluczenia wykonawcy z postępowania, jeżeli nie
zachodzi obowiązek samooczyszczenia, a ten powiązany jest wprost z przesłankami
wykluczenia
z postępowania (patrz wyrok SO w Warszawie, XXIII Zs 71/22). Nie można
zatem formułować wytycznych dla oceny wyjaśnień, które nie stanowią typowego self-
cleaningu.
Skład orzekający nie przyjął również, jako wystarczającego dla stwierdzenia nieskuteczności
procedury samooczyszczenia w zakresie w
jakim Budimex uzupełnił informacje po złożeniu
oferty w
zakresie informacji o wykluczeniu go z postępowania w przetargu Lovosice,
twierdzenia o
bezwzględnej konieczności złożenia tych informacji już w ofercie. Budimex
przeka
zując z własnej inicjatywy informacje aktualizujące jego sytuację prawną dołożył
staranności w tym, aby zapewnić dostęp do informacji o wykluczeniu go z postępowania.
Procedura samooczyszczenia stanowi element weryfikacji podmiotowej wykonawcy i
podlega regułom dotyczącym składania i uzupełninia dokumentów i oświadczeń. Co istotne
oświadczenie w JEDZ pozostaje aktualne, co do udzielonych odpowiedzi. Również
stanowisko Odwołującego w zakresie aktualizacji informacji nie jest konsekwentne. Sam w
tr
eści odwołania przyznaje, iż taka możliwość jest dopuszczalna, gdyby do wykluczenia
wykonawcy doszło na kilka dni przed terminem składania ofert, co miałoby uzasadniać
późniejsze przesłanie informacji aktualizującej. Ponadto, w odniesieniu do argumentów
podnoszonych w zakresie
wcześniejszych zarzutów Odwołujący dopuszczał możliwość
uzu
pełnienia informacji mogących wpływać na ocenę wiarygodności wykonawcy nawet po
wyborze oferty najkorzystniejszej, a tym samym nie ma podstaw do twierdzenia, aby
uzupełnienie dokumentów dokonane w trakcie weryfikacji podmiotowej wykonawcy, samo w
sobie stanowiło przeszkodę do przyjęcia uzupełnionych dokumentów.
O kosztac
h postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. § 5, § 8 ust 2
pkt. 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2020 r. w sprawie
szcze
gółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437). Izba zaliczyła do
kosztów postępowania odwoławczego wpis oraz koszty Zamawiającego w wysokości
ustalonej na podst
awie rachunków złożonych przed zamknięciem rozprawy i obciążyła nim
Odwo
łującego w całości.
Przewodnic
zący:
……………………………………..
Członkowie:
……………………………………..
……………………………………..
1.
Oddala odwołanie.
2. Kosztami
postępowania obciąża Odwołującego i:
2.1 zalicza w poczet ko
sztów postępowania odwoławczego kwotę 20.000 zł 00 gr.
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytu
łem wpisu od odwołania,
2.2
zasądza od Odwołującego na rzecz Zamawiającego kwotę 3.951 zł 64 gr. (słownie:
trzy tysiące dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych sześćdziesiąt cztery grosze)
tytułem zwrotu kosztów strony w tym kosztów wynagrodzenia pełnomocnika oraz
kosztów dojazdu na posiedzenie i rozprawę.
Stosownie do art. 580 ust. 1 ustawy z dnia 11 wr
ześnia 2019 r. – Prawo Zamówień
Publicznych (Dz. U. 2022 r., poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od dnia
jego d
oręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do S
ądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodni
czący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 620/23
U z a s a d n i e n i e
W post
ępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Poznańskie Towarzystwo
Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, w trybie podstawowym bez
negocjacji na
budowę zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażem
podziemnym w Poznaniu na polu inwestycyjnym 7MW (sygn. po
stępowania: ZP-
18/PN/2022), og
łoszonym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 07.12.2022 r.,
2022/S 236-680982, wobec
czynności z 22.02.2023 r. polegającej na wyborze oferty
najkorzystniejszej (Budimex), Wykonawc
y wspólnie ubiegający się o zamówienie: Agrobex
Budownictwo Sp. z o.o. i Agrobex Sp. z o.o. (Odwo
łujący) wnieśli w dniu 06.03.2023 r.
odwo
łanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej (sygn. akt KIO 620/23).
O
dwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów prawa:
1. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 8, 10 Pzp w zw. z art. 109 ust. 1
pkt 7 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp przez zaniechanie odrzucenia oferty Budimex mimo,
iż wykonawca ten w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził
Z
amawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu z
postępowania (zataił informację o wprowadzeniu w błąd zamawiających również w innych
postępowaniach niż wskazane w wyjaśnieniach do JEDZ złożonych do art. 109 ust. 1 pkt
10 Pzp) l
ub w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje
wprow
adzające w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
Zamawia
jącego w postępowaniu o udzielenie zamówienia w zakresie, w jakim Budimex w
złożonym JEDZ oraz wyjaśnieniach do JEDZ nie wskazał wszystkich przypadków, w
których doszło do wprowadzenia zamawiających w błąd przy przedstawianiu informacji,
że nie podlega wykluczeniu z postępowania w zakresie występowania przesłanki z art.
1
09 ust. 1 pkt 10 Pzp w związku z zaniechaniem poinformowania zmawiających o tym, iż
wykonawca nie wykonał lub nienależycie wykonał albo długotrwale nienależycie
wykonywał istotne zobowiązanie wynikające z zawartej umowy w sprawie zamówienia
publicznego co
doprowadziło do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy,
odszkodowania, wykonania zastępczego lub realizacji uprawnień z tytułu rękojmi za wady;
2. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a i c Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp w zw. z art. 110 ust. 2 i 3
Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp pr
zez zaniechanie odrzucenia oferty Budimex mimo, iż
wykonawca ten
podlegał wykluczeniu oraz nie złożył w przewidzianym terminie tzw.
samooczyszczenia w zakresie wskazania wszystkich
przypadków, w których doszło
w
prowadzenia zamawiających w błąd przy przedstawianiu informacji, że nie podlega
wykluczeniu z
postępowania, jak również złożone wraz z JEDZ oraz w toku postępowania
wyjaśniającego w zakresie podlegania wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp są
niewystarczające do wykazania rzetelności wykonawcy Budimex;
3. art. 109 ust. 1 pkt 8 i 10 Pzp w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a Pzp w zw. z art. 109 ust. 1
pkt 7 Pzp w zw. z art. 110 ust. 2 i 3 Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp przez zaniechanie
odrzucenia oferty Budimex mimo, iż wykonawca ten podlegała wykluczeniu z
postępowania, gdyż w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa
wprow
adził Zamawiającego w błąd przy przedstawianiu informacji zawartych w
samooczyszczeniu,
że nie podlega wykluczeniu z postępowania, przedstawił niepełny
stan faktyczny
w zakresie okoliczności związanych z przesłankami podlegania
wykluczeniu z art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp, lub co najmniej
w wyniku lekkomyślności lub
niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzającego Zamawiającego w błąd ww.
zakresie,
a które to informacje mają istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
Zamawiającego w zakresie wykluczenia z postępowania – wykonawca w sposób
lakoniczny
, a zatem niewystraczający w kontekście art. 110 ust. 2 i 3 Pzp opisał
okoliczn
ości związane z nieprawidłowościami przy realizacji zamówień;
4. art. 226 ust. 1 pkt 2 lit a i c Pzp w zw. z art. 109 ust. 1 pkt 10 Pzp w zw. z art. 110 ust. 2 i 3
Pzp w zw. z art. 16 pkt 1-3 Pzp przez zaniechanie odrzuce
nia oferty Budimex mimo, iż
wykonawca ten
podlegał wykluczeniu oraz nie złożył w przewidzianym terminie (wraz z
ofertą) tzw. samooczyszczenia w zakresie wyjaśnienia okoliczności wykluczenia
wykon
awcy przez zamawiającego – Sprăva Železnic z postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego pod nazwą „Przebudowa peronów i utworzenie dostępu bez
barier na dworcu kolejowym Lovosice
”.
Mając powyższe na względzie Odwołujący wnosi o nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej i powtórzenie czynności badania i
oceny ofert, wykluczenie Budimex z
postępowania i odrzucenie jego oferty i dokonania
wyboru oferty najkorzystniejszej.
W uzasadnieniu za
rzutów Odwołujący wskazał na dokumenty złożone przez Budimex w
zakresie wykazania braku podstaw do wykluczenia z postępowania w oparciu o fakultatywne
przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7, 8 i 10 Ustawy Pzp. Wraz z ofertą Wykonawca złożył
oświadczenie w JEDZ, w którym udzielił odpowiedzi na pytania dotyczące podstaw
wykluczenia potwierdzając okoliczności mogące prowadzić do jego wykluczenia,
jednocześnie prezentując w załączonych do oferty dokumentach szczegółowy opis. W dniu
31.01.2023 r. Budimex przedstawił z własnej inicjatywy aktualizację wyjaśnień w zakresie art.
109 ust. 1 pkt 10 Pz
p w odniesieniu do wykluczenia wykonawcy z postępowania Lovosice.
W
oparciu o te dokumenty Odwołujący uznał, iż oferta podlegać powinna odrzuceniu w
związku z brakiem wskazania wszystkich przypadków, w których wykonawca wprowadził
zamawiających publicznych w błąd na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10. O tym, iż w trzech
postępowaniach Wykonawca wprowadził zamawiających w błąd rozstrzyga ostatecznie
wyrok z dnia 14.03.2022 r. w sprawie sygn. akt KIO 449/22, jednak pomimo tego
rozstrzygnięcia Budimex w kolejnych dwóch postępowaniach miał nie informować o
okolicznościach związanych z naliczeniem kary umownej z tytułu zwłoki w wykonaniu umowy
zawartej z Miast
em Tarnów na „Budowę Centrum Przygotowań Paraolimpijskich –
Przebudowa Hali Sportowo-
Widowiskowej Jaskółka przy ul. Traugutta 3a”. Odwołujący na
rozprawie ograniczył zarzut w tym zakresie do wskazania dwóch zamawiających, którzy mieli
zostać wprowadzeni w błąd oświadczeniami składanym w postępowaniu, tj.: na „Rozbudowa
DW
878 na odcinku od granicy miasta Rzeszowa (ul. Lubelska) do DW 869 (data składania
ofert 12.01.2022 r.; data wyboru oferty Budimex 07.03.2022 r.; data zawarcia umowy
20.05.2022 r.) oraz obecny Zamawiający w postępowaniu na zadanie: „Budowa zespołu
budynków mieszkalnych na polu inwestycyjnym 6MW przy ul. Literackiej w Poznaniu” (sygn.
7/PN/2022)
. W postępowaniach tych zamawiający zastrzegli w dokumentacji zastosowanie
przesłanek wykluczenia z postępowania z art. 109 ust. 1 pkt 7, 8 i 10 Pzp. Zamawiający
zostali w
prowadzeni w błąd przez Budimex, gdyż Wykonawca powinien był przyznać się w
JEDZ do nieprawidłowości w ramach realizacji umowy na rzecz Urzędu Miasta Tarnowa. W
konsekw
encji, powinien był przyznać się w ramach przedmiotowego postępowania, że
wprowadził ww. zamawiających w błąd i uwzględnić ww. przypadki wypełnienia przesłanek z
art.
109 ust. 1 pkt 10 Pzp w ramach samooczyszczenia złożonego w obecnie prowadzonym
postępowaniu. Samooczyszczenie dokonane w sposób wybiórczy, tj. ograniczone do trzech
postępowań, w których Wykonawca został wykluczony na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10
Pzp, nie można uznać za skuteczne. Odwołujący wskazał na szkodę, jaką mieli ponieść
zamawiający, gdyż zostali pozbawieni możliwości zbadania rzetelności Budimex jako
wykonawcy, a finalnie doszło do zawarcia umowy. W efekcie również w niniejszym
postępowaniu Zamawiający otrzymał niepełne informacje o wszystkich okolicznościach
faktycznych
, co samo w sobie powinno stanowić podstawę do wykluczenia wykonawcy.
W
związku z powyższym, wykluczenie Budimex z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1
pkt 10 Pzp, w ocenie Odwołującego jest zasadne i konieczne. Co więcej, zasadne jest
również uznanie, że procedura samooczyszczenia przeprowadzona przez Budimex była
niewys
tarczająca, bowiem mimo jej formalnego przeprowadzenia wykonawca w dalszym
ciągu podaje niepełne informacje co do przesłanek wykluczenia, jak również z uwagi na fakt,
że dotyczy ona art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp, a nie wdrożenia środków naprawczych związanych
z faktem wprowadzenia zamawiających w błąd.
W
dalszej części uzasadnienia Odwołujący odniósł się do procedury self-cleaningu w
zakresie art.
109 ust. 1 pkt 7 Pzp, wskazując na wybrany fragment ze str. 19 dokumentu,
opisujący w jego ocenie w sposób ogólny przypadki naliczenia kar umownych. Taki sposób
przedstawienia
informacji
uniemo
żliwia weryfikację rzetelności Wykonawcy oraz
prawdziwości składanych przez niego oświadczeń. Zgodnie z art. 110 ust. 2 Pzp Wykonawca
powinien szczegółowo opisać okoliczności faktyczne związane z naliczeniem kar umownych
(opisać w odniesieniu do każdej umowy na czym konkretnie polegały nieprawidłowości),
określić ich wysokość oraz wskazać czy szkoda została naprawiona, a jeżeli tak to w jaki
sposób. Zasygnalizowanie faktu naliczenia kar umownych nie powinno być uznane za
skuteczne przeprowadzenie procedury samooczyszczenia. Odwołujący wskazał na niepełną
informację dotycząca kar umownych naliczonych na kontrakcie dotyczącym budowy nowego
bloku energetycznego w Elek
trowni Turów, w której pominięto karę w wysokości
7.489.193,82 zł z tytułu zwłoki w podpisaniu Protokołu Przejęcia Bloku do Eksploatacji – kara
naliczona w dniu 20 maja 2021 r.
Ponadto, zastrzeżenie Odwołującego budzi procedura w jakiej Budimex uzupełnił po terminie
składania ofert informacje o wykluczeniu go w dniu 28.11.2022 r. z postępowania Lovosice
na podstawie art. 48 ust. 2 lit a i c czeskiej ustawy nr 134
/2016 o zamówieniach publicznych,
w którym złożył ofertę w konsorcjum. Informacja do Zamawiającego została przekazana w
dniu 31.01.2023 r.
, co należy uznać za spóźnione, gdyż okoliczności te były znane Budimex
w dniu składania oferty (24.01.2023 r.). W dniu 30.01.2023 r. miały zostać wdrożone środki
naprawcze
, która to procedura w ocenie Odwołującego jest niewystarczająca w kontekście
art. 110 ust. 2 Pzp.
Zamawiaj
ący złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o oddalenie odwołania (pismo z
20.03.2023 r.).
Do
postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego przystąpił wykonawca Budimex
S.A.
W piśmie z dnia 21.03.2023 r. Wykonawca odniosło się do zarzutów odwołania
wnosząc o jego oddalenie.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania zarzut
ów w odwołaniu zastosowanie znajdowały przepisy ustawy z dnia 11
wrze
śnia 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 z późn. zm.),
obowi
ązującej w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, zwana dalej
Usta
wą.
Odwo
łanie nie podlegało odrzuceniu.
Rozpoznaj
ąc odwołanie Izba miała na uwadze stan faktyczny ustalony w oparciu o
dokumentacj
ę postępowania złożoną do akt sprawy, w tym treść swz, oświadczenia i
do
kumenty składane przez Budimex w zakresie związanym z podstawą zarzutów odwołania.
Izba ustali
ła i zważyła.
Zamawiający w niniejszym postępowaniu zdecydował o wprowadzeniu przesłanek
fakultatywnych wyk
luczenia wykonawcy z postępowania określonych w przepisach art. 109
ust. 1 pkt 7, 8 i 10 (ro
zdział IX ust. 4 swz).
W
związku z powyższym wykonawcy w formularzu JEDZ wypełniali część dotyczącą
przesłanek związanych z oceną podmiotową wykonawcy, udzielając odpowiedzi na pytania:
1.
„czy wykonawca wedle własnej wiedzy naruszył swoje obowiązki w dziedzinie prawa
środowiska, prawa socjalnego, prawa pracy?”;
2.
„czy wykonawca znajdował się w sytuacji, w której wcześniejsze umowa w sprawie
zamówienia publicznego, wcześniejsza umowa z podmiotem zamawiającym lub
wcześniejsza umowa w sprawie koncesji została rozwiązana przed czasem, lub w której
nałożone został odszkodowanie bądź inne porównywalne sankcje w związku z tą
wcześniejszą umową?”;
3.
„czy wykonawca może potwierdzić, że:
a) nie
jest winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji
wymaganych do weryfikacji braku podstaw wykluczenia lub weryfikacji spełnienia
kryteriów kwalifikacji;
b) nie
zataił tych informacji;
c) jest
w stanie niezwłocznie przedstawić dokumenty potwierdzające wymagane przez
instytucję zamawiającą lub podmiot zamawiający;
d) nie
przedsięwziął kroków, aby w bezprawny sposób wpłynąć na proces podejmowania
decyzji przez instytucję zamawiającą lub podmiot zamawiający, pozyskać informacje
poufne
, które mogą dać mu nienależną przewagę w postępowaniu o udzielenie
zamówienia, lub w skutek zaniedbania przedstawić wprowadzające w błąd informacje,
które mogą mieć istotny wpływ na decyzje w sprawie wykluczenia, kwalifikacji lub
udzielenia zamówienia?”.
Budimex
w formularzu JEDZ na powyższe pytania udzielił odpowiedzi:
1.
„tak” opis okoliczności w osobnym pliku;
2.
„tak” – dokumenty w załączeniu do oferty;
3.
„Nie” – dokumenty w załączeniu do oferty.
W
dniu 31.01.2023 r. Budimex uzupełnił informacje i przedstawił aktualizację wyjaśnień w
zakresie art. 109 ust. 1 pkt 10 Ustawy
w zakresie postępowania Lovosice i decyzji o
wykluczeniu go
z tego postępowania.
W
sprawie okoliczności faktyczne związane z oświadczeniami Budimex składanymi w tym i
innych postępowaniach zasadniczo nie budzą wątpliwości, co należy odnieść tak do
stwierdzenia, iż Budimex potwierdza fakt wykluczenia go w lutym i marcu 2022 r. z trzech
po
stępowań prowadzonych przez oddziały GDDKiA na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10
Ustawy, tj. na
„Projekt i budowa drogi ekspresowej S10 Bydgoszcz-Toruń odcinek 1od węzła
Bydgoszcz Południe do węzła Emilianowo wraz z rozbudową DK25” (Oddział w
Bydgoszczy);
„Budowa obwodnicy Morawicy i Woli Morawickiej w ciągu drogi krajowej nr 73,
Odcinek II Morawica
– Wola Morawicka (realizacja w systemie Projektuj i Buduj)” (Oddział w
Kielcach);
„”Projekt i budowa drogi ekspresowej S-10 Bydgoszcz-Toruń, odcinek 2 od węzła
E
milianowo do węzła Solec” (Oddział w Bydgoszczy). Za wprowadzające w błąd tych
zamawiających uznane zostało oświadczenie w JEDZ dotyczące przesłanki wykluczenia
opisanej w art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy,
w którym wykonawca nie potwierdził swojej
odpowiedzial
ności za naruszenia do jakich doszło na kontrakcie z Urzędem Miasta Tarnowa
na
„Budowa Centrum Przygotowań Paraolimpijskich – Przebudowa Hali Sportowo –
Widowiskowej
Jaskółka przy ul. Traugutta 3a”, w którym naliczona została kara umowa z
t
ytułu zwłoki w wykonaniu umowy. Prawidłowość decyzji o wykluczeniu Budimex z
postępowania potwierdził wyrok Krajowej Izby Odwoławczej w sprawie KIO 449/22 z
14.03.2022 r.
Mając na uwadze okres 3 lat przedawnienia liczony od dnia nałożenia kary
umownej, co miało miejsce 16 czerwca 2019 r., informacje o wystąpieniu zdarzenia
wypełniającego przesłankę z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy powinny być przekazywane
zamawiającym do 15 czerwca 2022 r.
Nie
budzi również sporu, iż w dwóch wskazanych przez Odwołującego przetargach Budimex
nie
przyznał się do faktu naliczenia kary umownej za Halę Jaskółka, co dotyczyć ma
postępowań na „Rozbudowa DW 878 na odcinku na granicy miasta Rzeszowa (ul. Lubelska)
do DW 86
9 (termin składani ofert 21.01.2022 r., data wyboru oferty Budimex 7.03.3022 r.,
data zawarcia umowy 20.05.2022 r.) oraz prowadzonego przez obecnego Zamawiającego
postępowania na „Budowa zespołu budynków mieszkalnych na polu inwestycyjnym 6MW
przy ul. Literackiej w Poznaniu
” (nr. ZP-7/PN/2022). W tych postępowaniach Budimex nie był
wykluczony na podstawie art.
109 ust. 1 pkt 10 Ustawy za wprowadzenie zamawiających w
błąd przy przedstawianiu informacji o braku podstaw do wykluczenia z art. 109 ust. 1 pkt 7
Ustawy.
W
oświadczeniu złożonym Zamawiającemu w przedmiotowym postępowaniu Budimex w
wyjaśnieniach do formularza JEDZ odniósł się szczegółowo do przypadków, które mogą
prowadzić do wykluczenia z postępowania. Nie przedstawił natomiast informacji o tym, iż
miał wprowadzić w błąd we wskazanych powyżej dwóch postępowaniach, w których
zama
wiający nie mieli wiedzy o naliczonej karze umownej za Halę Jaskółka.
Izba oddaliła odwołanie w całości.
Wskazane w podstawie
faktycznej zarzutów okoliczności mają wskazywać, iż wprowadzenie
Z
amawiającego w błąd w obecnym postępowaniu miało być wynikiem braku podania w
dokumencie załączonym do JEDZ, iż w dwóch postępowaniach wprowadził zamawiających
w błąd nie informując o przyczynach, które skutkować powinny wykluczeniem na podstawie
fakultatywnej przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy. W tych postępowaniach wykonawca
nie został wykluczony, gdyż zamawiający nie mieli wiedzy o zdarzeniach, które wyczerpywać
miały przesłankę do wykluczenia z postępowania, uwzględniając okoliczność, iż wykonawca
podlega wykluczeniu w okresie 3-letniego przedawnienia (do 15.06.2022 r.). Zatajenie w
samooczyszczeniu wprowadzenia w błąd również innych zamawiających, w ocenie
Odwołującego, stanowi o zamierzonym działaniu lub rażącym niedbalstwie wykonawcy,
dotyczy informacji ocenianych pod kątem przesłanek wykluczenia i miało istotny wpływ na
decyzje. Ponadto, w zakresie selfcleaningu
do przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy
Budimex
miał w sposób bardzo ogólny wskazać na naliczenie kar umownych, określając je
jako
„pomijalne”, co uniemożliwiało weryfikację rzetelności Wykonawcy oraz prawdziwości
składanych przez niego oświadczeń. Wykonawca miał również pominąć karę za opóźnienie
w
podpisaniu protokołu przejęcia bloku energetycznego Turów do eksploatacji. Kolejna
ok
oliczność dotyczy uzupełnienia samooczyszczenia w zakresie sprawy Lovosice i decyzji
zamawiającego czeskiego o wykluczeniu z postępowania z 28.11.2022 r., już po terminie
składania ofert, co zdaniem Odwołującego należy ocenić, jako działalnie spóźnione i
nieskuteczne.
W
ocenie składu orzekającego, żadna z okoliczności podniesionych w odwołaniu nie mogła
prowadzić do stwierdzenia, iż Zamawiający w obecnym postępowaniu miał dopuścić się
naruszenia przepi
sów wskazanych w petitum odwołania.
O
dnosząc się do rzekomego wprowadzenia Zamawiającego w błąd treścią oświadczeń
sk
ładanych w JEDZ wraz z wyjaśnieniami, w sprawie nie budziło zastrzeżeń, że udzielając
odpowiedzi w JEDZ
na pytania związane z przesłankami wykluczenia z postępowania
Budimex przyznał się do wystąpienia opisanych w pytaniach zdarzeń, prezentując szczegóły
w
załączonych do oferty wyjaśnieniach. Odwołujący w tym zakresie nie odnosił się do
opisanych w dokumentach sytuacji,
wskazując na brak przyznania się Wykonawcy do
wprowadzenia w błąd w innych postępowaniach, w których w jego ocenie Budimex powinien
by
ł przyznać się do odpowiedzialności kontraktowej i kary umownej naliczonej za zwłokę w
realizacji Hali
Jaskółka.
W tym za
kresie należy wskazać, iż odwołanie wnoszone jest na czynności i zaniechania
zamawiającego w danym postępowaniu, tymczasem zarzuty prowadziłyby do konieczności
oceny
przez skład orzekający, czy w innych postępowaniach doszło do wprowadzenia
zamawiających w błąd, co powinno prowadzić do wykluczenia Budimex na podstawie art.
109 ust. 1 pkt 10 Ustawy.
Odwołujący przyjął wprawdzie, iż to obecny Zamawiający miał
zostać wprowadzony w błąd, ale podstawą dla tego twierdzenia jest uznanie, że w dwóch
innych przet
argach Budimex miał wprowadzić tych zamawiających w błąd, do czego miał się
przed
Zamawiającym nie przyznać. Odwołujący wskazując na rozstrzygnięcie w sprawie
sygn. akt
KIO 449/22 wywodził możliwość stwierdzenia, iż Budimex zobowiązany był w
okresie przedawnienia
naruszenia obowiązków kontraktowych do podawania informacji,
które mogą rzutować na ocenę rzetelności wykonawcy w postępowaniach. W ocenie składu
or
zekającego, nie jest dopuszczalne przyjęcie, iż orzeczenie w sprawie KIO 449/22
rozst
rzyga na przyszłość i we wszystkich postępowaniach o prawidłowości oświadczeń
składanych przez Budimex i poprawności decyzji o braku lub wykluczeniu na tej podstawie
wykonawcy z postępowań przetargowych. Tym samym nie można w oparciu o ten wyrok
przesądzić, iż doszło do wprowadzenia innych zamawiających w błąd przez brak podania
informacji o naliczeniu kary umownej na Budimex.
Skład orzekający rozstrzyga odwołanie na
czynności danego zamawiającego w konkretnym postępowaniu przetargowym i nie może
odnosić się do prawidłowości decyzji innych zamawiających i rozstrzygnięć w innych
postępowaniach, które nie były poddane wcześniejsze analizie w ramach środków
odwo
ławczych. Oceniając przesłanki wykluczenia danego wykonawcy z postępowania
należy oceniać stan faktyczny istniejący w danym postępowaniu, co nie może obejmować
okoliczności, które dotyczyć miały innych zamawiających i nie zostały one potwierdzone
wyrokiem,
lub ostateczną decyzją zamawiających o wykluczeniu wykonawcy z
postępowania. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Zamówień Publicznych
w Warszawie, który w orzeczeniu z dnia 4 kwietnia 2022 r., sygn. akt: XXIII Zs 156/21
podkreślił, iż rolą Izby nie jest ocena zdarzeń, jakie wystąpiły we wcześniejszych
postępowaniach, co do których nie składano nawet odwołania. Zarzuty te były obecnie
spóźnione. Ocena zachowania podmiotów w powiązaniu z zaniechaniami zamawiającego w
danym postępowaniu jest możliwa wyłącznie w danym postępowaniu przetargowym.
P
rzyjęcie odmiennego stanowiska mogłoby spowodować brak pewności obrotu
gospodarczego, a w przetargach pub
licznych mogłoby całkowicie zaburzyć funkcjonowanie
danych podmiotów na rynku.
P
rzenosząc powyższe tezy na stan badanej sprawy skład orzekający stwierdził, iż
Odwołujący nie wykazał, aby Zamawiający został wprowadzony w błąd oświadczeniami
składanymi w postępowaniu. Samo wskazanie na uchybienia do jakich miałby się dopuścić
Budimex w innych postępowaniach nie mogło mieć znaczenia dla oceny czynności i decyzji
o wyborze oferty w obe
cnym postępowaniu. Ponadto, na obecnym etapie, jak również w
momencie składania oferty w obecnym postępowaniu okoliczności dotyczące
odpowiedzialności kontraktowej Budimex-u za uchybienia w realizacji umowy na Halę
Jask
ółka, z uwagi na upływ okresu przedawnienia, co nastąpiło 15.06.2022 r., nie mają
żadnego znaczenia prawnego w kontekście oceny rzetelności tego wykonawcy na potrzeby
weryfikacji podmiotowej w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Tym
samym przyjęcie konstrukcji zarzutu, w którym Odwołujący stwierdza możliwość
wprowadzenia w błąd w zakresie oświadczenia związanego z przesłanką wykluczenia z
postępowania z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy, co do którego nie jest możliwe przyjęcie
odpowiedzialności rzutującej na ocenę wiarygodności wykonawcy, nie może prowadzić do
wykluczenia z postępowania na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 10 Ustawy. Ponownie należy
podkreślić, iż skład orzekający może stwierdzić, czy doszło do wprowadzenia w błąd w
danym postępowaniu, co w niniejszej sprawie nie było możliwe bez stwierdzenia, że do
wprowadzenia w błąd doszło w innych postępowaniach przetargowych, w których
oświadczenia Budimexu nie były kwestionowane. Tym samym skład orzekający musiałby się
odnie
ść do okoliczności związanych z brakiem przekazania informacji o karze umownej,
oceną w jaki sposób mogło mieć to znaczenie dla oceny oferty, przy uwzględnieniu
następczego – względem decyzji o wyborze oferty Budimex, rozstrzygnięcia w sprawie KIO
449/22., do czeg
o odnosił się Odwołujący w piśmie procesowym z 22.03.2022 r. Są to
okoliczności wykraczające poza stan faktyczny sprawy w postępowaniu, w którym odwołanie
jest wniesione
i nie mogą być wzięte pod uwagę w świetle art. 552 ust. 1 Ustawy.
O
dnosząc się natomiast do skuteczności procedury samooczyszczenia w zakresie
przesłanki z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy skład orzekający uznał, iż Odwołujący nie wykazał,
aby
okoliczności dotyczące kar umownych naliczonych na kontraktach realizowanych przez
Budimex wyczerpywały przesłankę do wykluczenia z postępowania, a tym samym, iż
konieczne b
yło przeprowadzenie procedury self-cleaningu. Tym samym również ocena
wyjaśnień dotyczących zdarzeń, które nie wymagają podjęcia procedury samooczyszczenia
nie
może prowadzić do naruszenia art. 110 ust. 2 Ustawy. Odwołujący przyznaje w piśmie
procesowym,
iż faktycznie wyjaśnienia złożone w odniesieniu do art. 109 ust. 1 pkt 7 Pzp nie
mają charakteru typowego samooczyszczenia, a stanowią bardziej opis historii kontraktowej
Budimex i związanej z tą historią nieprawidłowościami (…) Odwołujący nie wskazuje, że
Budimex nie przeprowadził typowego self-cleaningu z uwzględnieniem np. wdrożenia
środków naprawczych – nie to jest istotą zarzutów. Istotą zarzutów jest brak przedstawienia
wszystkich okoliczności faktycznych i niewskazanie w dokumencie złożonym wraz z ofertą
wszystkich przypadków, w których doszło do nieprawidłowości. Odwołujący podnosił w tym
zakresie
brak precyzji i skąpość danych dotyczących szczegółowego opisu zdarzenia, które
doprowadziło do naliczenia karu umownej w wysokości przekraczającej 7 mln za zwłokę w
podpisaniu protokołu przejęcia bloku w Elektrowni w Turowie.
Odwołujący nie podjął się wykazania wszystkich przesłanek z art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy
pozwalaj
ących na stwierdzenie, iż zachodzi podstaw do samooczyszczenia w zakresie
wskazanej kary umownej. Sama
notyfikacja zdarzeń nie może przesądzać o tym, czy
naliczon
ą dla umowy Turów karę za opóźnienie w podpisaniu protokołu odbioru należało
trakto
wać, jako odszkodowanie. Ponieważ na odwołującym spoczywa ciężar wykazania
zasadności twierdzeń o naruszeniu przepisów Ustawy, przy braku inicjatywy dowodowej,
skład orzekający nie ma podstaw do przyjęcia stanowiska Odwołującego. Odnosząc się
wyłącznie do kwestii wykładni prawa należy podkreślić, iż zarzut naruszenia art. 110 ust. 2
Ustawy
nie może być podstawą żądania wykluczenia wykonawcy z postępowania, jeżeli nie
zachodzi obowiązek samooczyszczenia, a ten powiązany jest wprost z przesłankami
wykluczenia
z postępowania (patrz wyrok SO w Warszawie, XXIII Zs 71/22). Nie można
zatem formułować wytycznych dla oceny wyjaśnień, które nie stanowią typowego self-
cleaningu.
Skład orzekający nie przyjął również, jako wystarczającego dla stwierdzenia nieskuteczności
procedury samooczyszczenia w zakresie w
jakim Budimex uzupełnił informacje po złożeniu
oferty w
zakresie informacji o wykluczeniu go z postępowania w przetargu Lovosice,
twierdzenia o
bezwzględnej konieczności złożenia tych informacji już w ofercie. Budimex
przeka
zując z własnej inicjatywy informacje aktualizujące jego sytuację prawną dołożył
staranności w tym, aby zapewnić dostęp do informacji o wykluczeniu go z postępowania.
Procedura samooczyszczenia stanowi element weryfikacji podmiotowej wykonawcy i
podlega regułom dotyczącym składania i uzupełninia dokumentów i oświadczeń. Co istotne
oświadczenie w JEDZ pozostaje aktualne, co do udzielonych odpowiedzi. Również
stanowisko Odwołującego w zakresie aktualizacji informacji nie jest konsekwentne. Sam w
tr
eści odwołania przyznaje, iż taka możliwość jest dopuszczalna, gdyby do wykluczenia
wykonawcy doszło na kilka dni przed terminem składania ofert, co miałoby uzasadniać
późniejsze przesłanie informacji aktualizującej. Ponadto, w odniesieniu do argumentów
podnoszonych w zakresie
wcześniejszych zarzutów Odwołujący dopuszczał możliwość
uzu
pełnienia informacji mogących wpływać na ocenę wiarygodności wykonawcy nawet po
wyborze oferty najkorzystniejszej, a tym samym nie ma podstaw do twierdzenia, aby
uzupełnienie dokumentów dokonane w trakcie weryfikacji podmiotowej wykonawcy, samo w
sobie stanowiło przeszkodę do przyjęcia uzupełnionych dokumentów.
O kosztac
h postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. § 5, § 8 ust 2
pkt. 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 2020 r. w sprawie
szcze
gółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437). Izba zaliczyła do
kosztów postępowania odwoławczego wpis oraz koszty Zamawiającego w wysokości
ustalonej na podst
awie rachunków złożonych przed zamknięciem rozprawy i obciążyła nim
Odwo
łującego w całości.
Przewodnic
zący:
……………………………………..
Członkowie:
……………………………………..
……………………………………..
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 3393/22 z dnia 2023-12-30
- Sygn. akt KIO 603/23 z dnia 2023-03-24
- Sygn. akt KIO 615/23 z dnia 2023-03-21
- Sygn. akt KIO 604/23 z dnia 2023-03-21
- Sygn. akt KIO 649/23 z dnia 2023-03-21
