rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-01-04
rok: 2022
data dokumentu: 2023-01-04
rok: 2022
sygnatury akt.:
KIO 3373/22
KIO 3373/22
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 stycznia 2023 r. w Warszawie odwołania wniesionego
d
o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 grudnia 2022 r. przez wykonawcę
COMUNALE Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT”
w Czempiniu
przy udzial
e wykonawcy PreZero Service Zachód Sp. z o. o. z siedzibą w Kiełczu
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
d
o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 grudnia 2022 r. przez wykonawcę
COMUNALE Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT”
w Czempiniu
przy udzial
e wykonawcy PreZero Service Zachód Sp. z o. o. z siedzibą w Kiełczu
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Oddala o
dwołanie w całości.
2.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego i zalicza w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł (słownie: piętnaście tysięcy
złotych, zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………
Sygn. akt:
KIO 3373/22
Uzasadnienie
Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” w Czempiniu,
dalej jako: „Zamawiający”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.
U. z 2022 r. poz. 1710), dalej jako: „ustawa PZP”, którego przedmiotem jest odbiór odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Buk – Sektor II, numer
postępowania: CZO.271.11.2022.
Szacunkowa wartość przedmiotowego zamówienia przekracza progi unijne o jakich mowa w
art. 3 ustawy PZP.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 3
października 2022 r. pod numerem 2022/S 190-538220.
W dniu 19 grudnia 2022 r. do Pr
ezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawcy
COMUNALE Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, dalej jako: „Odwołujący”, w
którym zarzucił on Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 224 ust. 1 ustawy PZP poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania
Wykonawcy -
PreZero Service Zachód Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej ceny, pomimo iż wydaje się
rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i powinna budzić wątpliwości
Zamawiającego,
2. art. 16 pkt 1 ustawy PZP poprzez prowadzenie p
ostępowania w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W związku z postawionymi zarzutami Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
powtórzenie czynności badania i oceny ofert w postępowaniu, po uprzednim wezwaniu
Wykonawcy -
PreZero Service Zachód Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej ceny.
Stanowisko Odwołującego:
Argumentując postawione zarzuty Odwołujący skupił się w szczególności na okoliczności, że
istotna część składowa (tj. w zakresie odbioru przeterminowanych leków z aptek) w ofercie
Przystępującego spełnia przesłanki określone w art. 224 ust. 1 ustawy PZP, co uzasadnia
skierowanie
wezwania do wyjaśnień w tym zakresie, a w przypadku gdy złożone wyjaśnienia
wraz z dowodami nie uzasadnią podanej w ofercie istotnej części składowej ceny –
odrzucenie oferty na podstawie art. 224 ust. 6 ustawy PZP i art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP.
Tymczasem Zamawiający pominął wskazane okoliczności i nie dokonał w ogóle czynności
wezwania Wykonawcy do wyjaśnień, co w konsekwencji mogło mieć wpływ na wynik
przedmiotowego Post
ępowania.
Jak kontynuował Odwołujący przepis art. 224 ust. 1 ustawy PZP nie precyzuje okoliczności,
które mogą powodować po stronie zamawiającego wątpliwości, ale wskazuje na to, że w
sytuacji, gdy takie poweźmie, m.in. co do cen istotnych części składowych, które w jego
ocenie mogą stwarzać zagrożenie, że przedmiot zamówienia nie zostanie wykonany zgodnie
m.in. z postawionymi przez niego wymaganiami, jest obowiązany zażądać od wykonawców
wyjaśnień. Oznacza to, że zamawiający mając m.in. na uwadze dokonaną przez siebie
analizę cen na rynku, własne doświadczenie przy udzielaniu podobnych zamówień, ceny
złożonych w postępowaniu ofert, a przede wszystkim specyfikę zamówienia, dokonuje oceny
pozyskanych ofert w aspekcie możliwości należytego wykonania umowy za podane w nich
ceny i w razie powzięcia w tym zakresie wątpliwości (a w tym przypadku powinny mieć one
miejsce
– przyp. aut.) występuje do wykonawców o wyjaśnienia tych cen.
Odwołujący dodał, że w ww. postępowaniu Przystępujący zaoferował kwotę jednostkową
n
etto (za odbiór i transport przeterminowanych leków) w wysokości 500 zł. Za taką kwotę nie
jest możliwe wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Świadczy o tym nie
ty
lko porównanie jego kwoty tj. 500 zł z kwotami zaoferowanymi przez innych wykonawców
w tym postępowaniu (od minimum 1500 zł do 2900 zł netto), ale przede wszystkim
zestawienie jej z realnymi kosztami realizacji aby wypełnić wymagania z SWZ m.in. biorąc
pod
uwagę liczbę km, wykaz aptek gm. Buk, z których będą odbierane przeterminowane leki,
częstotliwość odbiorów, koszt paliwa, czas przejazdu, koszty pracownicze. Ten poziom
różnic cenowych w odniesieniu do istotnych elementów ceny uprawdopodabnia uzasadnione
wątpliwości co do możliwości należytego wykonania zamówienia przez Wykonawcę.
Niezbędne jest więc w tym zakresie wezwanie przez Zamawiającego i wyjaśnienie przez
Wykonawcę kwoty tej istotnej części składowej zaoferowanej ceny.
Dla poparcia swojej argument
acji Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia 25 stycznia 2022
r., sygn. ak
t KIO oraz zwrócił uwagę, że sformułowania „istotna część składowa
zaoferowanej ceny” nie należy uznawać wyłącznie takiej części składowej ceny, która
stanowi istotny ułamek ceny oferty, ale również część składową ceny oferty, będącą ceną
(wynagrodzeniem)
za wykonanie świadczenia, które ma istotne znaczenie merytoryczne.
Dokonał następnie omówienia stanu faktycznego z ww. sprawy oraz przedstawił
argumentację na poparcie twierdzenia, że do czynienia mamy z istotną częścią składową
zamówienia. Zdaniem Odwołującego oceny, czy dana część składowa ceny stanowi część
istotną, należy dokonywać z uwzględnieniem treści dokumentów zamówienia, a w niniejszej
sprawie:
- we wzorze umowy wskazana zost
ała minimalna wielkość świadczenia stron tj. w zakresie
odbioru i transp
ortu przeterminowanych leków zebranych w aptekach 1,02 Mg,
- zg
odnie z postanowieniem rozdziału XV ust. 2 SWZ w cenie należy uwzględnić wszystkie
wymagania określone w SWZ oraz wszelkie koszty, jakie poniesie Wykonawca z tytułu
należytej oraz zgodnej z obowiązującymi przepisami realizacji przedmiotu zamówienia. W
formularzu ofertowym wyszczególniona została pozycja pn. „Usługa odbioru i transportu
przeterminowanych leków”. Dodatkowo pod tabelą w Formularzu ofertowym zawarto także
oświadczenie składane przez Wykonawcę cyt. „1) w cenie mojej/naszej oferty zostały
uwzględnione wszystkie koszty związane z realizacją przedmiotu zamówienia zgodnie z
opisem przedmiotu zamówienia oraz istotnymi postanowieniami umowy określonymi w SWZ,
w tym koszty paliwa do sprzętu niezbędnego do wykonania przedmiotu zamówienia”,
-
stosownie do rozdziału XXI ust. 5 pkt 3 SWZ wykonawca zobowiązany jest przed
podpisaniem umowy przedłożyć Zamawiającemu harmonogram odbioru odpadów
komunalnych, w tym zmieszanych odpadów komunalnych, bioodpadów, selektywnie
zebranych odpadów komunalnych, odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego, harmonogram odbioru „choinek bożonarodzeniowych” oraz
ha
rmonogram odbioru przeterminowanych leków z aptek zlokalizowanych na terenie danej
gminy w wersjach papierowych. Na istotność części składowej odbioru przeterminowanych
leków wskazuje także m.in. fakt przewidzenia we wzorze umowy przez Zamawiającego kar
um
ownych, które miałby zapłacić Wykonawca za nieodebranie przeterminowanych leków
zebranych w aptekach zlokalizowanych na terenie gminy lub odebranie tych leków po
terminie.
Zamawiający podsumował, że pozycja pn. transport przeterminowanych leków ma istotne
znaczenie merytoryczne
wobec czego stanowi istotną część składową ceny w rozumieniu
art. 224 ust. 1 ustawy PZP
. Skoro dana usługa jest częścią zamówienia podlegającą
wycenie, to powinna zostać wyceniona w sposób rzetelny i realny. Jeżeli zamawiający
określa w SWZ, że cena musi uwzględniać wszystkie wymagania SWZ oraz obejmować
wszelkie koszty, jakie poniesie wykonawca z tytułu należytej oraz zgodnej z obowiązującymi
przepisami realizacji przedmiotu zamówienia, to odnosi się to nie tylko do ceny całkowitej
o
ferty, ale w ocenie KIO zasadę tę należy odnieść także do cen jednostkowych.
Stanowisko Zamawiającego:
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 grudnia 2022 r. swoje stanowisko przedstawił
Zamawiający, wnosząc o oddalenie odwołania.
Zamawiający podkreślił, iż dokonał badania złożonych ofert pod kątem okoliczności, o
których mowa w art. 224. W szczególności dokonał wyliczeń, z których wynikało, że średnia
arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert wynosi 3.116.669,14 zł. Z kolei szacunkowa
wartość zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i usług wynosi
2.97
2.979,50 zł.
Zamawiający zobowiązany byłby zwrócić się do Wykonawców o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenie dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub ich istotnych części składowych w
przypadku, gdy cen
y całkowite ofert złożonych w przedmiotowym postępowaniu byłyby
niższe o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od
towarów i usług tj. gdyby ceny ofert wynosiły 2.081.085,65 zł i mniej lub były niższe o co
najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert tj. gdyby ceny ofert
wynosiły 2.181.668,40 zł i mniej.
W odniesieniu do powyższego, w ocenie Komisji Przetargowej, zaoferowana przez
Przystępującego cena (oferta najwyżej oceniona w przyjętych kryteriach) nie wydała się
Komisji Przetargowej rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i nie budziła
wątpliwości Komisji Przetargowej co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia (art. 224 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych). W świetle powyższego, w ocenie Komisji Przetargowej, nie
istni
ał po stronie Zamawiającego obowiązek zwrócenia się, ani do ww. Wykonawcy, ani też
do żadnego z pozostałych Wykonawców, o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub ich istotnych cz
ęści składowych.
Zamawiający zwrócił uwagę, że żądanie wyjaśnień w celu zbadania, czy oferta zawiera
rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia stanowi wyłączną kompetencję
zamawiającego jako podmiotu, który prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego. W niniejszej sprawie
Zamawiający nie miał obowiązku stosować art. 224 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych, o czym świadczy np.:
-
brak zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy PZP,
- prawo Wykonawcy
zaoferowania realizacji odbioru i transportu przeterminowanych leków
oraz całej przedmiotowej usługi w wysokościach wskazanych w ofercie oraz prawo
Zamawiającego do dania wiary Przystępującemu, iż za zaoferowaną cenę zrealizuje
należycie przedmiotowe zamówienie,
-
długoletnie doświadczenie Przystępującego w realizacji podobnych zamówień oraz skala
jego przedsiębiorstwa.
Zamawiający wskazał również na wyrok KIO z dnia 22 grudnia 2022 r., w którym Izba
oddaliła odwołanie orzekając, iż Zamawiający: Związek Międzygminny „Centrum
Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” we wskazanym stanie sprawy nie miał obowiązku
stosowania art. 224 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych a zaoferowana cena nie
stanowiła rażąco niskiej.
Zamawiający nie zakwestionował twierdzenia, że cena za odbiór i transport
przeterminowanych leków stanowi istotną część składową ceny całej usługi odbioru i
transportu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Buk – Sektor
II. Zaznacz
ył jednak, tak jak wskazał wyżej, iż byłby zobligowany do zastosowania procedury
z art. 224 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w sytuacji powzięcia wątpliwości co do
zaoferowanych cen. Takich wątpliwości Zamawiający nie nabrał, a zatem skierowanie
wezwania nie było obligatoryjne.
Stanowisko Prz
ystępującego:
Pismem procesowym z dnia 2 stycznia 2023 r. stanowisko w sprawie zajął Przystępujący,
wnosząc o oddalenie odwołania.
Przystępujący wskazał, że Odwołujący w swoim stanowisku ograniczył się do ogólnikowego
stwierdzenia, iż: a) stawka 500 zł/Mg jest znacznie niższa od pozostałych ofert i rzekomo nie
pokrywa „realnych kosztów realizacji”; b) przeterminowane leki są istotnym elementem oferty
bo odbiór odpadów odbywa się zgodnie z harmonogramem, a nienależyte wykonanie tego
zobowiązania obarczone jest karą umowną.
Jak kontynuował, Odwołujący w zasadzie nie przedstawił żadnych konkretnych argumentów
świadczących o tym, że wspomniane 500 zł za transport 1 Mg przeterminowanych leków
powinno jawić się jako rażąco niska kwota. Owszem, odbiega od cen innych wykonawców,
jednakże z punktu widzenia specyfiki tego świadczenia wcale nie musiała być podejrzana.
Zamawiający w tym samym czasie ogłosił kilkanaście odrębnych postępowań, na
analogiczne usługi w poszczególnych gminach związku Centrum Zagospodarowania
Odpadów – SELEKT. Patrząc przekrojowo, stawki za odbiór leków wahały się od 100 zł
(najniższa kwota na sektor I – gm. Brodnica) do nawet 5000 zł. Przy czym w wielu
przetargach składano propozycje na poziomie niecałych 400 zł. Zaobserwować można grupę
w
ykonawców wysoko wyceniających ten element, oraz takich, którzy o wiele niżej to
oferowali. Co jednak kluczowe, a oparciu o takie „suche” porównanie nie sposób stwierdzić,
czy mamy do czynienia z rażąco niskimi, czy rażąco wygórowanymi kwotami. Lakoniczna
wzmianka Odwołującego, iż 500 zł nie pokryje kosztów jest niemożliwa do weryfikacji, gdyż
Odwołujący nie wskazał na wydatki, które należy ponieść. Przedstawił subiektywne i skrajnie
ogólnikowe stanowisko. Tymczasem na kanwie art. 224 ust. 1 PZP nie wystarczy
perspektywa wykonawcy, który, co oczywiste, patrzy przez pryzmat własnego interesu
ekonomicznego. Konieczne jest wykazanie, że Zamawiający powinien powziąć uzasadnione
wątpliwości co do ceny. Tego w odwołaniu zabrakło.
Kolejno wypada zauważyć, że szacowana ilości przeterminowanych leków w stosunku do
łącznej masy odpadów przewidzianych do odbioru, stanowi ok. 0,01% (jedna tona vs 9200
ton). Natomiast udział ceny leków w łącznej kwocie to ok. 0,02% (510 zł vs niecałe 2 500 000
zł). Ustawodawca nie bez powodu uzależnił badanie ceny na okoliczność jej zaniżenia tylko
w razie gdy jej istotne części składowe wzbudzają obawy. Analizowanie wszystkich kosztów
wymagałoby od Zamawiających wiedzy specjalistycznej i powodowało przedłużanie
postępowań. Wszak gdyby z przepisu art. 224 ust. 1 PZP usunąć wyraz „istotne”, to
praktycznie w każdym postępowaniu należałoby uruchamiać procedurę wyjaśnienia rażąco
niskiej ceny. Wspomniana regulacja, w aktualnym brzmieniu, stanowi narzędzie dla
zamawiającego umożliwiające usuwanie ewentualnych wątpliwości związanych z kalkulacją
ceny. Nie ma na celu generowanie dodatkowej pracy poprzez obligatoryjne sprawdzanie
błahych pozycji kosztowych. Jeśli dla Zamawiającego, bacząc na jego doświadczenia, stawki
nie budzą obaw, to trudno, niejako „na siłę”, zmuszać go do zbędnego wysiłku związanego z
analizą nieznaczących aspektów zamówienia.
Zdaniem Przystępującego okoliczność, iż odbiór odpadów odbywa się według
harmonogramu (1 raz w miesiącu), a jego naruszenie wiąże się z odpowiedzialnością
kontaktową nie determinuje wniosku, że mamy do czynienia z istotną częścią składową
zamówienia. Zamawiający ma prawo oczekiwać, że wszystkie zobowiązania wykonawcy,
będą jednakowo należycie świadczone. Hipoteza art. 224 ust. 1 PZP referuje do istotnej
części składowej zaoferowanej ceny. Dopiero gdy element, który z natury swej powinien
znacząco wpływać na cenę zostanie zaskakująco nisko wyceniony, wystąpi obowiązek
zbadania przyczyn tego stanu rzeczy. W niniejszej sprawie, zakładając hipotetycznie, że
staw
ka za transport przeterminowanych leków powinna wynosić nawet 2900 zł netto
(najwyższa z zaoferowanych), to nadal byłoby to ok. 0,1-0,2% zakresu zamówienia. Jest to
śladowy udział.
Podsumowując Przystępujący wskazał, iż irrelewantne pozostają wywody Izby poczynione w
sprawie KIO 69/22, bowiem w tamtym przypadku to zamawiającemu, a nie wykonawcy,
towarzyszyły obiekcje co do realności cen. Nie może więc dziwić oddalenie odwołania
wykonawcy, odbierającego stronie zamawiającej uprawnienia do weryfikacji stawek, które
wzbudziły wątpliwości. W niniejszej sprawie sytuacja jest zgoła odmienna. Zamawiający nie
odnalazł powodów, dla których miałby tracić czas na sprawdzanie wyceny marginalnego
elementu zamówienia.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron i uczestników postępowania, na
podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania na podstawie art. 528 ustawy PZP. Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący posiada
interes we wniesieniu odwołania wynikający z art. 505 ustawy PZP.
Izba postanowiła dopuścić do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
wykonawcę PreZero Service Zachód Sp. z o. o. z siedzibą w Kiełczu. Przystąpienie wpłynęło
w terminie i spełnione zostały pozostałe wymogi formalne, a zatem należało uznać je za
skuteczne.
Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy,
tj. przede wszystkim w oparciu o d
okumentację przedmiotowego postępowania, której treść
była kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego
przedmiotem jest o
dbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy
Buk
– Sektor II, numer postępowania: CZO.271.11.2022.
Zgodnie z załącznikiem nr 8 do SWZ pn. „Opis przedmiotu zamówienia” w ramach
zamówienia Wykonawca zobowiązany jest odebrać niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne, selektywnie zbierane odpady komunalne, odpady zebrane w PSZOK,
przeterminowane leki zebrane w aptekach oraz odpady zebrane w elektropunktach.
Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do odbioru została określona w wysokości
4797,00 Mg dl
a odpadów niesegregowanych (zmieszanych), 3921,00 Mg dla odpadów
zebranych selektywnie, 482 Mg dla odpadów zebranych w PSZOK oraz 1,02 Mg dla
przeterminowanych leków.
Wartość szacunkowa przedmiotowego zamówienia to 2.752.758,80 zł netto, co po
powiększeniu o należny podatek (8%) daje 2.972.979,50 zł.
Średnia arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert to 3.116.669,14 zł brutto.
Zgodnie z protokołem z otwarcia ofert, złożonych zostało 7 ofert. W formularzu ofertowym
należało oddzielnie wskazać kwotę jedn. netto (odpady zmieszane), kwotę jedn. netto
(odpady selektywne), kwotę jedn. netto (odpady z PSZOK), kwotę jedn. netto
(przeterminowane leki), kwotę netto ogółem oraz kwotę brutto ogółem, a także termin
płatności.
Zgodnie z ofertą Przystępującego zaoferował on wykonanie przedmiotu zamówienia za
łączną kwotę 2.498.970,00 zł netto (2.698.887,60 zł brutto), w tym:
-
usługę odbioru i transportu przeterminowanych leków za cenę jednostkową 500,00 zł netto.
Pozostałe oferty za ww. pozycję w formularzu ofertowym wskazywały na ceny od 1 500,00
do 2 900,00
zł netto.
Zgodnie z informacją z dnia 9 grudnia 2022 r., za najkorzystniejszą wybrano ofertę
wykonawcy PreZero Service Zachód Sp. z o. o. z punktacją wynoszącą 100 pkt. Na drugim
miejscu up
lasowała się oferta Odwołującego z punktacją na poziomie 98,89 pkt.
Izba zważyła, co następuje:
Jak stanowi art. 224 ust. 1 ustawy PZP, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny
lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. Z powyższego
wynika, że nie tylko cena całkowita oferty może podlegać badaniu pod kątem rażąco niskiej
ceny, ale również jej istotne części składowe.
Przepis art. 224 ust. 1 ustawy PZP determinuje kryterium badania ceny oferty lub jej istotnej
części składowej pod kątem rażąco niskiego charakteru, którym jest przekonanie
Zamawiającego co do tego, że dana cena wydaję się być rażąco niska lub budzi jego
wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami
określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Pamiętać
przy tym należy, że rażąco niski charakter może mieć całkowita cena oferty, jak też jej
istotne części składowe.
W zakresie interpretacji pojęcia istotnej części składowej Izba w pełni podziela stanowisko
wyrażone w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 stycznia 2019 r., w którym
wskazano, że istotnymi są te elementy, których wartościowy udział w przedmiocie
zamówienia jest znaczny lub od których – ze względu na ich merytoryczne znaczenie –
zależy osiągnięcie zasadniczych celów, dla których zamówienie jest udzielane. Chodzi więc
o elementy istotne pod względem wartościowym lub merytorycznym, mogące zaważyć na
powodzeniu zamówienia jako całości (KIO 2678/18).
Zatem biorąc pod uwagę okoliczności rozpatrywanego stanu faktycznego, kluczowym dla
rozstrzygnięcia zasadności przedmiotowego zarzutu jest ustalenie czy cena za transport
przeterminowanych leków stanowi istotną część składową ceny całej oferty, a w razie
twierdzącej odpowiedzi czy zamawiający powinien był powziąć wątpliwości co do wysokości
tej ceny i wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień w zakresie jej kalkulacji.
Odwołujący twierdzenie o istotności części składowej ceny oferty za transport
przeterminowanych leków opiera głównie na tym, że Zamawiający wyodrębnił w formularzu
ofertowym dodatkową pozycję do uzupełnienia przez wykonawców, tj. oczekiwał wskazania
odrębnie ceny za transport przeterminowanych leków. Dodatkowo Odwołujący wskazuje na
obowiązek opracowania harmonogramu wywozu leków oraz potencjalne kary umowne, jakie
w razie niedochowania harmonogramów mogą obciążyć wykonawcę. Powyższe nie może
jednak automatycznie przesądzać o istotności tego składnika cenowego. To samo dotyczy
odrębnego opisania tej części świadczenia w ramach OPZ. O istotności części składowych
ceny lub kosztu świadczyć może ich wartość, a także wielkość lub rozmiar, a tym samym
znaczący udział w całości zamówienia oraz wpływ na jego wykonanie. Zdaniem Izby w
przedm
iotowej sprawie nie można mówić o tym, by część składowa ceny oferty, jaką jest
cena za
odbiór i transport przeterminowanych leków, stanowiła istotną jej część składową.
Niewykonanie tej części świadczenia nie wpłynie zasadniczo na główny przedmiot
zamówienia, którym w przypadku przedmiotowego postępowania jest odbiór i transport
odpadów niesegregowanych, zbieranych w PSZOK oraz zbieranych selektywnie. Zdaniem
Izby nie ulega wątpliwości, że to w oparciu o te elementy zamówienia wykonawcy szacują
cenę oferty, opracowują odpowiednie harmonogramy i dopiero po ich ustaleniu niejako
„podpinają” dodatkowo transport przeterminowanych leków by przy okazji realizacji ww.
elementów, zapewnić również ich odbiór.
Zwrócić również należy uwagę, że szacowana ilość przeterminowanych leków niezbędnych
do odebrania to 1,02 Mg. Z kolei szacowana
łączna ilość pozostałych odpadów
przewidzianych do odebrania to 9200 Mg. Stosunek szacowanej ilości przeterminowanych
leków do szacowanej ilości pozostałych odpadów, stanowi ok. 0.01%, co jest niemalże
ilością śladową.
Za wiarygodne Izba uznała twierdzenia Przystępującego podnoszone na rozprawie, że
transport przeterminowanych leków nie musi odbywać się przy użyciu odrębnego pojazdu, a
może być realizowany również w ramach transportu odpadów innego rodzaju, oczywiście
przy spełnieniu odpowiednich warunków dotyczących segregacji łącznie przewożonych
odpadów. Powyższe wynika wprost z § 6 ust. 1 wzoru umowy i pozwala na odpowiednią
optymalizację kosztów związanych z transportem przeterminowanych leków, co ostatecznie
prowadzi do
obniżenia kosztu świadczenia takiej usługi. Świadczy to również o ubocznym
charakterze odbioru i transportu przeterminowanych leków, skoro zrealizowanie tej części
świadczenia może bez problemu odbywać się w czasie odbioru pozostałych odpadów.
Uboczny charakter odbioru i transportu leków potwierdza także częstotliwość odbioru tychże
odpadów, określona przez Zamawiającego na jeden raz w miesiącu, w sytuacji gdy odpady
innego rodzaju np. odpady niesegregowane w przypadku
spółdzielni, odbierane mają być
dwa razy w tygodniu.
Niezależnie od kwestii uznania bądź nie ceny za odbiór i transport przeterminowanych leków
za istotną część składową ceny oferty wskazać należy, iż dla uwzględnienia zarzutu
naruszenia art. 224 ust. 1 u
stawy PZP Odwołujący musiałby wykazać, że w tych konkretnych
okolicznościach faktycznych Zamawiający powinien był powziąć wątpliwości w zakresie ceny
za odbiór i transport przeterminowanych leków. Tymczasem odwołujący oparł swoje
twierdzenie jedynie na por
ównaniu ceny oferty Przystępującego z innymi cenami oraz na
blankietowym twierdzeniu, że zestawienie jej z realnymi kosztami realizacji nie jest
wystarczające aby wypełnić wymagania z SWZ. Odwołujący nie przedstawił jednak w
zasadzie żadnych argumentów, że cena jednostkowa 500 zł za transport przeterminowanych
leków powinna jawić się jako rażąco niska kwota, a tym samym wzbudzić wątpliwości
zamawiającego. Pewnie próby w tym zakresie pojawiły się na rozprawie, jednak Izba nie
dała im wiary uznając je za subiektywne założenia Odwołującego, które nie muszą mieć
odzwierciedlenia w założeniach Przystępującego. Dodatkowo Odwołujący w żaden sposób
nie udowodnił podnoszonych przez siebie twierdzeń.
Dodać również należy, iż Zamawiający poddając pod ocenę wartość wycenionej przez
wykonawcę usługi musi mieć na względzie całokształt okoliczności wpływających na tę
ocenę, czyli wiedzę na temat wykonawcy oraz zakresu świadczenia usługi wynikająca z
opisu przedmiotu zamówienia, która musi być poparta własnym doświadczeniem
zamawiającego. W przedmiotowym postępowaniu zamawiający taką wiedzą dysponował,
gdyż świadomy był skali przedsiębiorstwa prowadzonego przez Przystępującego, jego
długoletniego doświadczenia pozwalającego na optymalizację kosztów czy też prawidłowej i
z nal
eżytą starannością realizacji kontraktów w zakresie odbierania i transportu odpadów
komunalnych
wykonywanych uprzednio na rzecz Zamawiającego. Niezależnie zatem od
tego czy kwestionowana przez Odwołującego część ma istotny charakter, brak jest
obiektywnych
przesłanek by twierdzić, że Zamawiający miał podstawy do powzięcia
wątpliwości w zakresie ceny zaoferowanej za odbiór i transport przeterminowanych leków.
Z powyższych względów odwołanie zasługiwało na oddalenie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku sprawy na
podstawie art. 575 ustawy PZP oraz w oparciu o § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:
…………………………….
1. Oddala o
dwołanie w całości.
2.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża odwołującego i zalicza w poczet
kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł (słownie: piętnaście tysięcy
złotych, zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
……………………
Sygn. akt:
KIO 3373/22
Uzasadnienie
Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” w Czempiniu,
dalej jako: „Zamawiający”, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.
U. z 2022 r. poz. 1710), dalej jako: „ustawa PZP”, którego przedmiotem jest odbiór odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Buk – Sektor II, numer
postępowania: CZO.271.11.2022.
Szacunkowa wartość przedmiotowego zamówienia przekracza progi unijne o jakich mowa w
art. 3 ustawy PZP.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 3
października 2022 r. pod numerem 2022/S 190-538220.
W dniu 19 grudnia 2022 r. do Pr
ezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wykonawcy
COMUNALE Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, dalej jako: „Odwołujący”, w
którym zarzucił on Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 224 ust. 1 ustawy PZP poprzez jego niezastosowanie i zaniechanie wezwania
Wykonawcy -
PreZero Service Zachód Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej ceny, pomimo iż wydaje się
rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i powinna budzić wątpliwości
Zamawiającego,
2. art. 16 pkt 1 ustawy PZP poprzez prowadzenie p
ostępowania w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W związku z postawionymi zarzutami Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
powtórzenie czynności badania i oceny ofert w postępowaniu, po uprzednim wezwaniu
Wykonawcy -
PreZero Service Zachód Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia istotnej części składowej ceny.
Stanowisko Odwołującego:
Argumentując postawione zarzuty Odwołujący skupił się w szczególności na okoliczności, że
istotna część składowa (tj. w zakresie odbioru przeterminowanych leków z aptek) w ofercie
Przystępującego spełnia przesłanki określone w art. 224 ust. 1 ustawy PZP, co uzasadnia
skierowanie
wezwania do wyjaśnień w tym zakresie, a w przypadku gdy złożone wyjaśnienia
wraz z dowodami nie uzasadnią podanej w ofercie istotnej części składowej ceny –
odrzucenie oferty na podstawie art. 224 ust. 6 ustawy PZP i art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy PZP.
Tymczasem Zamawiający pominął wskazane okoliczności i nie dokonał w ogóle czynności
wezwania Wykonawcy do wyjaśnień, co w konsekwencji mogło mieć wpływ na wynik
przedmiotowego Post
ępowania.
Jak kontynuował Odwołujący przepis art. 224 ust. 1 ustawy PZP nie precyzuje okoliczności,
które mogą powodować po stronie zamawiającego wątpliwości, ale wskazuje na to, że w
sytuacji, gdy takie poweźmie, m.in. co do cen istotnych części składowych, które w jego
ocenie mogą stwarzać zagrożenie, że przedmiot zamówienia nie zostanie wykonany zgodnie
m.in. z postawionymi przez niego wymaganiami, jest obowiązany zażądać od wykonawców
wyjaśnień. Oznacza to, że zamawiający mając m.in. na uwadze dokonaną przez siebie
analizę cen na rynku, własne doświadczenie przy udzielaniu podobnych zamówień, ceny
złożonych w postępowaniu ofert, a przede wszystkim specyfikę zamówienia, dokonuje oceny
pozyskanych ofert w aspekcie możliwości należytego wykonania umowy za podane w nich
ceny i w razie powzięcia w tym zakresie wątpliwości (a w tym przypadku powinny mieć one
miejsce
– przyp. aut.) występuje do wykonawców o wyjaśnienia tych cen.
Odwołujący dodał, że w ww. postępowaniu Przystępujący zaoferował kwotę jednostkową
n
etto (za odbiór i transport przeterminowanych leków) w wysokości 500 zł. Za taką kwotę nie
jest możliwe wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Świadczy o tym nie
ty
lko porównanie jego kwoty tj. 500 zł z kwotami zaoferowanymi przez innych wykonawców
w tym postępowaniu (od minimum 1500 zł do 2900 zł netto), ale przede wszystkim
zestawienie jej z realnymi kosztami realizacji aby wypełnić wymagania z SWZ m.in. biorąc
pod
uwagę liczbę km, wykaz aptek gm. Buk, z których będą odbierane przeterminowane leki,
częstotliwość odbiorów, koszt paliwa, czas przejazdu, koszty pracownicze. Ten poziom
różnic cenowych w odniesieniu do istotnych elementów ceny uprawdopodabnia uzasadnione
wątpliwości co do możliwości należytego wykonania zamówienia przez Wykonawcę.
Niezbędne jest więc w tym zakresie wezwanie przez Zamawiającego i wyjaśnienie przez
Wykonawcę kwoty tej istotnej części składowej zaoferowanej ceny.
Dla poparcia swojej argument
acji Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia 25 stycznia 2022
r., sygn. ak
t KIO oraz zwrócił uwagę, że sformułowania „istotna część składowa
zaoferowanej ceny” nie należy uznawać wyłącznie takiej części składowej ceny, która
stanowi istotny ułamek ceny oferty, ale również część składową ceny oferty, będącą ceną
(wynagrodzeniem)
za wykonanie świadczenia, które ma istotne znaczenie merytoryczne.
Dokonał następnie omówienia stanu faktycznego z ww. sprawy oraz przedstawił
argumentację na poparcie twierdzenia, że do czynienia mamy z istotną częścią składową
zamówienia. Zdaniem Odwołującego oceny, czy dana część składowa ceny stanowi część
istotną, należy dokonywać z uwzględnieniem treści dokumentów zamówienia, a w niniejszej
sprawie:
- we wzorze umowy wskazana zost
ała minimalna wielkość świadczenia stron tj. w zakresie
odbioru i transp
ortu przeterminowanych leków zebranych w aptekach 1,02 Mg,
- zg
odnie z postanowieniem rozdziału XV ust. 2 SWZ w cenie należy uwzględnić wszystkie
wymagania określone w SWZ oraz wszelkie koszty, jakie poniesie Wykonawca z tytułu
należytej oraz zgodnej z obowiązującymi przepisami realizacji przedmiotu zamówienia. W
formularzu ofertowym wyszczególniona została pozycja pn. „Usługa odbioru i transportu
przeterminowanych leków”. Dodatkowo pod tabelą w Formularzu ofertowym zawarto także
oświadczenie składane przez Wykonawcę cyt. „1) w cenie mojej/naszej oferty zostały
uwzględnione wszystkie koszty związane z realizacją przedmiotu zamówienia zgodnie z
opisem przedmiotu zamówienia oraz istotnymi postanowieniami umowy określonymi w SWZ,
w tym koszty paliwa do sprzętu niezbędnego do wykonania przedmiotu zamówienia”,
-
stosownie do rozdziału XXI ust. 5 pkt 3 SWZ wykonawca zobowiązany jest przed
podpisaniem umowy przedłożyć Zamawiającemu harmonogram odbioru odpadów
komunalnych, w tym zmieszanych odpadów komunalnych, bioodpadów, selektywnie
zebranych odpadów komunalnych, odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego, harmonogram odbioru „choinek bożonarodzeniowych” oraz
ha
rmonogram odbioru przeterminowanych leków z aptek zlokalizowanych na terenie danej
gminy w wersjach papierowych. Na istotność części składowej odbioru przeterminowanych
leków wskazuje także m.in. fakt przewidzenia we wzorze umowy przez Zamawiającego kar
um
ownych, które miałby zapłacić Wykonawca za nieodebranie przeterminowanych leków
zebranych w aptekach zlokalizowanych na terenie gminy lub odebranie tych leków po
terminie.
Zamawiający podsumował, że pozycja pn. transport przeterminowanych leków ma istotne
znaczenie merytoryczne
wobec czego stanowi istotną część składową ceny w rozumieniu
art. 224 ust. 1 ustawy PZP
. Skoro dana usługa jest częścią zamówienia podlegającą
wycenie, to powinna zostać wyceniona w sposób rzetelny i realny. Jeżeli zamawiający
określa w SWZ, że cena musi uwzględniać wszystkie wymagania SWZ oraz obejmować
wszelkie koszty, jakie poniesie wykonawca z tytułu należytej oraz zgodnej z obowiązującymi
przepisami realizacji przedmiotu zamówienia, to odnosi się to nie tylko do ceny całkowitej
o
ferty, ale w ocenie KIO zasadę tę należy odnieść także do cen jednostkowych.
Stanowisko Zamawiającego:
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 grudnia 2022 r. swoje stanowisko przedstawił
Zamawiający, wnosząc o oddalenie odwołania.
Zamawiający podkreślił, iż dokonał badania złożonych ofert pod kątem okoliczności, o
których mowa w art. 224. W szczególności dokonał wyliczeń, z których wynikało, że średnia
arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert wynosi 3.116.669,14 zł. Z kolei szacunkowa
wartość zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i usług wynosi
2.97
2.979,50 zł.
Zamawiający zobowiązany byłby zwrócić się do Wykonawców o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenie dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub ich istotnych części składowych w
przypadku, gdy cen
y całkowite ofert złożonych w przedmiotowym postępowaniu byłyby
niższe o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od
towarów i usług tj. gdyby ceny ofert wynosiły 2.081.085,65 zł i mniej lub były niższe o co
najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert tj. gdyby ceny ofert
wynosiły 2.181.668,40 zł i mniej.
W odniesieniu do powyższego, w ocenie Komisji Przetargowej, zaoferowana przez
Przystępującego cena (oferta najwyżej oceniona w przyjętych kryteriach) nie wydała się
Komisji Przetargowej rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i nie budziła
wątpliwości Komisji Przetargowej co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia (art. 224 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych). W świetle powyższego, w ocenie Komisji Przetargowej, nie
istni
ał po stronie Zamawiającego obowiązek zwrócenia się, ani do ww. Wykonawcy, ani też
do żadnego z pozostałych Wykonawców, o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub ich istotnych cz
ęści składowych.
Zamawiający zwrócił uwagę, że żądanie wyjaśnień w celu zbadania, czy oferta zawiera
rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia stanowi wyłączną kompetencję
zamawiającego jako podmiotu, który prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego. W niniejszej sprawie
Zamawiający nie miał obowiązku stosować art. 224 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych, o czym świadczy np.:
-
brak zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy PZP,
- prawo Wykonawcy
zaoferowania realizacji odbioru i transportu przeterminowanych leków
oraz całej przedmiotowej usługi w wysokościach wskazanych w ofercie oraz prawo
Zamawiającego do dania wiary Przystępującemu, iż za zaoferowaną cenę zrealizuje
należycie przedmiotowe zamówienie,
-
długoletnie doświadczenie Przystępującego w realizacji podobnych zamówień oraz skala
jego przedsiębiorstwa.
Zamawiający wskazał również na wyrok KIO z dnia 22 grudnia 2022 r., w którym Izba
oddaliła odwołanie orzekając, iż Zamawiający: Związek Międzygminny „Centrum
Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” we wskazanym stanie sprawy nie miał obowiązku
stosowania art. 224 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych a zaoferowana cena nie
stanowiła rażąco niskiej.
Zamawiający nie zakwestionował twierdzenia, że cena za odbiór i transport
przeterminowanych leków stanowi istotną część składową ceny całej usługi odbioru i
transportu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Buk – Sektor
II. Zaznacz
ył jednak, tak jak wskazał wyżej, iż byłby zobligowany do zastosowania procedury
z art. 224 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w sytuacji powzięcia wątpliwości co do
zaoferowanych cen. Takich wątpliwości Zamawiający nie nabrał, a zatem skierowanie
wezwania nie było obligatoryjne.
Stanowisko Prz
ystępującego:
Pismem procesowym z dnia 2 stycznia 2023 r. stanowisko w sprawie zajął Przystępujący,
wnosząc o oddalenie odwołania.
Przystępujący wskazał, że Odwołujący w swoim stanowisku ograniczył się do ogólnikowego
stwierdzenia, iż: a) stawka 500 zł/Mg jest znacznie niższa od pozostałych ofert i rzekomo nie
pokrywa „realnych kosztów realizacji”; b) przeterminowane leki są istotnym elementem oferty
bo odbiór odpadów odbywa się zgodnie z harmonogramem, a nienależyte wykonanie tego
zobowiązania obarczone jest karą umowną.
Jak kontynuował, Odwołujący w zasadzie nie przedstawił żadnych konkretnych argumentów
świadczących o tym, że wspomniane 500 zł za transport 1 Mg przeterminowanych leków
powinno jawić się jako rażąco niska kwota. Owszem, odbiega od cen innych wykonawców,
jednakże z punktu widzenia specyfiki tego świadczenia wcale nie musiała być podejrzana.
Zamawiający w tym samym czasie ogłosił kilkanaście odrębnych postępowań, na
analogiczne usługi w poszczególnych gminach związku Centrum Zagospodarowania
Odpadów – SELEKT. Patrząc przekrojowo, stawki za odbiór leków wahały się od 100 zł
(najniższa kwota na sektor I – gm. Brodnica) do nawet 5000 zł. Przy czym w wielu
przetargach składano propozycje na poziomie niecałych 400 zł. Zaobserwować można grupę
w
ykonawców wysoko wyceniających ten element, oraz takich, którzy o wiele niżej to
oferowali. Co jednak kluczowe, a oparciu o takie „suche” porównanie nie sposób stwierdzić,
czy mamy do czynienia z rażąco niskimi, czy rażąco wygórowanymi kwotami. Lakoniczna
wzmianka Odwołującego, iż 500 zł nie pokryje kosztów jest niemożliwa do weryfikacji, gdyż
Odwołujący nie wskazał na wydatki, które należy ponieść. Przedstawił subiektywne i skrajnie
ogólnikowe stanowisko. Tymczasem na kanwie art. 224 ust. 1 PZP nie wystarczy
perspektywa wykonawcy, który, co oczywiste, patrzy przez pryzmat własnego interesu
ekonomicznego. Konieczne jest wykazanie, że Zamawiający powinien powziąć uzasadnione
wątpliwości co do ceny. Tego w odwołaniu zabrakło.
Kolejno wypada zauważyć, że szacowana ilości przeterminowanych leków w stosunku do
łącznej masy odpadów przewidzianych do odbioru, stanowi ok. 0,01% (jedna tona vs 9200
ton). Natomiast udział ceny leków w łącznej kwocie to ok. 0,02% (510 zł vs niecałe 2 500 000
zł). Ustawodawca nie bez powodu uzależnił badanie ceny na okoliczność jej zaniżenia tylko
w razie gdy jej istotne części składowe wzbudzają obawy. Analizowanie wszystkich kosztów
wymagałoby od Zamawiających wiedzy specjalistycznej i powodowało przedłużanie
postępowań. Wszak gdyby z przepisu art. 224 ust. 1 PZP usunąć wyraz „istotne”, to
praktycznie w każdym postępowaniu należałoby uruchamiać procedurę wyjaśnienia rażąco
niskiej ceny. Wspomniana regulacja, w aktualnym brzmieniu, stanowi narzędzie dla
zamawiającego umożliwiające usuwanie ewentualnych wątpliwości związanych z kalkulacją
ceny. Nie ma na celu generowanie dodatkowej pracy poprzez obligatoryjne sprawdzanie
błahych pozycji kosztowych. Jeśli dla Zamawiającego, bacząc na jego doświadczenia, stawki
nie budzą obaw, to trudno, niejako „na siłę”, zmuszać go do zbędnego wysiłku związanego z
analizą nieznaczących aspektów zamówienia.
Zdaniem Przystępującego okoliczność, iż odbiór odpadów odbywa się według
harmonogramu (1 raz w miesiącu), a jego naruszenie wiąże się z odpowiedzialnością
kontaktową nie determinuje wniosku, że mamy do czynienia z istotną częścią składową
zamówienia. Zamawiający ma prawo oczekiwać, że wszystkie zobowiązania wykonawcy,
będą jednakowo należycie świadczone. Hipoteza art. 224 ust. 1 PZP referuje do istotnej
części składowej zaoferowanej ceny. Dopiero gdy element, który z natury swej powinien
znacząco wpływać na cenę zostanie zaskakująco nisko wyceniony, wystąpi obowiązek
zbadania przyczyn tego stanu rzeczy. W niniejszej sprawie, zakładając hipotetycznie, że
staw
ka za transport przeterminowanych leków powinna wynosić nawet 2900 zł netto
(najwyższa z zaoferowanych), to nadal byłoby to ok. 0,1-0,2% zakresu zamówienia. Jest to
śladowy udział.
Podsumowując Przystępujący wskazał, iż irrelewantne pozostają wywody Izby poczynione w
sprawie KIO 69/22, bowiem w tamtym przypadku to zamawiającemu, a nie wykonawcy,
towarzyszyły obiekcje co do realności cen. Nie może więc dziwić oddalenie odwołania
wykonawcy, odbierającego stronie zamawiającej uprawnienia do weryfikacji stawek, które
wzbudziły wątpliwości. W niniejszej sprawie sytuacja jest zgoła odmienna. Zamawiający nie
odnalazł powodów, dla których miałby tracić czas na sprawdzanie wyceny marginalnego
elementu zamówienia.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron i uczestników postępowania, na
podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Krajowa Izba
Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba stwierdziła, iż nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania na podstawie art. 528 ustawy PZP. Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący posiada
interes we wniesieniu odwołania wynikający z art. 505 ustawy PZP.
Izba postanowiła dopuścić do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
wykonawcę PreZero Service Zachód Sp. z o. o. z siedzibą w Kiełczu. Przystąpienie wpłynęło
w terminie i spełnione zostały pozostałe wymogi formalne, a zatem należało uznać je za
skuteczne.
Izba dokonała ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy,
tj. przede wszystkim w oparciu o d
okumentację przedmiotowego postępowania, której treść
była kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny sprawy:
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego
przedmiotem jest o
dbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy
Buk
– Sektor II, numer postępowania: CZO.271.11.2022.
Zgodnie z załącznikiem nr 8 do SWZ pn. „Opis przedmiotu zamówienia” w ramach
zamówienia Wykonawca zobowiązany jest odebrać niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne, selektywnie zbierane odpady komunalne, odpady zebrane w PSZOK,
przeterminowane leki zebrane w aptekach oraz odpady zebrane w elektropunktach.
Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do odbioru została określona w wysokości
4797,00 Mg dl
a odpadów niesegregowanych (zmieszanych), 3921,00 Mg dla odpadów
zebranych selektywnie, 482 Mg dla odpadów zebranych w PSZOK oraz 1,02 Mg dla
przeterminowanych leków.
Wartość szacunkowa przedmiotowego zamówienia to 2.752.758,80 zł netto, co po
powiększeniu o należny podatek (8%) daje 2.972.979,50 zł.
Średnia arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert to 3.116.669,14 zł brutto.
Zgodnie z protokołem z otwarcia ofert, złożonych zostało 7 ofert. W formularzu ofertowym
należało oddzielnie wskazać kwotę jedn. netto (odpady zmieszane), kwotę jedn. netto
(odpady selektywne), kwotę jedn. netto (odpady z PSZOK), kwotę jedn. netto
(przeterminowane leki), kwotę netto ogółem oraz kwotę brutto ogółem, a także termin
płatności.
Zgodnie z ofertą Przystępującego zaoferował on wykonanie przedmiotu zamówienia za
łączną kwotę 2.498.970,00 zł netto (2.698.887,60 zł brutto), w tym:
-
usługę odbioru i transportu przeterminowanych leków za cenę jednostkową 500,00 zł netto.
Pozostałe oferty za ww. pozycję w formularzu ofertowym wskazywały na ceny od 1 500,00
do 2 900,00
zł netto.
Zgodnie z informacją z dnia 9 grudnia 2022 r., za najkorzystniejszą wybrano ofertę
wykonawcy PreZero Service Zachód Sp. z o. o. z punktacją wynoszącą 100 pkt. Na drugim
miejscu up
lasowała się oferta Odwołującego z punktacją na poziomie 98,89 pkt.
Izba zważyła, co następuje:
Jak stanowi art. 224 ust. 1 ustawy PZP, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny
lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. Z powyższego
wynika, że nie tylko cena całkowita oferty może podlegać badaniu pod kątem rażąco niskiej
ceny, ale również jej istotne części składowe.
Przepis art. 224 ust. 1 ustawy PZP determinuje kryterium badania ceny oferty lub jej istotnej
części składowej pod kątem rażąco niskiego charakteru, którym jest przekonanie
Zamawiającego co do tego, że dana cena wydaję się być rażąco niska lub budzi jego
wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami
określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Pamiętać
przy tym należy, że rażąco niski charakter może mieć całkowita cena oferty, jak też jej
istotne części składowe.
W zakresie interpretacji pojęcia istotnej części składowej Izba w pełni podziela stanowisko
wyrażone w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 stycznia 2019 r., w którym
wskazano, że istotnymi są te elementy, których wartościowy udział w przedmiocie
zamówienia jest znaczny lub od których – ze względu na ich merytoryczne znaczenie –
zależy osiągnięcie zasadniczych celów, dla których zamówienie jest udzielane. Chodzi więc
o elementy istotne pod względem wartościowym lub merytorycznym, mogące zaważyć na
powodzeniu zamówienia jako całości (KIO 2678/18).
Zatem biorąc pod uwagę okoliczności rozpatrywanego stanu faktycznego, kluczowym dla
rozstrzygnięcia zasadności przedmiotowego zarzutu jest ustalenie czy cena za transport
przeterminowanych leków stanowi istotną część składową ceny całej oferty, a w razie
twierdzącej odpowiedzi czy zamawiający powinien był powziąć wątpliwości co do wysokości
tej ceny i wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień w zakresie jej kalkulacji.
Odwołujący twierdzenie o istotności części składowej ceny oferty za transport
przeterminowanych leków opiera głównie na tym, że Zamawiający wyodrębnił w formularzu
ofertowym dodatkową pozycję do uzupełnienia przez wykonawców, tj. oczekiwał wskazania
odrębnie ceny za transport przeterminowanych leków. Dodatkowo Odwołujący wskazuje na
obowiązek opracowania harmonogramu wywozu leków oraz potencjalne kary umowne, jakie
w razie niedochowania harmonogramów mogą obciążyć wykonawcę. Powyższe nie może
jednak automatycznie przesądzać o istotności tego składnika cenowego. To samo dotyczy
odrębnego opisania tej części świadczenia w ramach OPZ. O istotności części składowych
ceny lub kosztu świadczyć może ich wartość, a także wielkość lub rozmiar, a tym samym
znaczący udział w całości zamówienia oraz wpływ na jego wykonanie. Zdaniem Izby w
przedm
iotowej sprawie nie można mówić o tym, by część składowa ceny oferty, jaką jest
cena za
odbiór i transport przeterminowanych leków, stanowiła istotną jej część składową.
Niewykonanie tej części świadczenia nie wpłynie zasadniczo na główny przedmiot
zamówienia, którym w przypadku przedmiotowego postępowania jest odbiór i transport
odpadów niesegregowanych, zbieranych w PSZOK oraz zbieranych selektywnie. Zdaniem
Izby nie ulega wątpliwości, że to w oparciu o te elementy zamówienia wykonawcy szacują
cenę oferty, opracowują odpowiednie harmonogramy i dopiero po ich ustaleniu niejako
„podpinają” dodatkowo transport przeterminowanych leków by przy okazji realizacji ww.
elementów, zapewnić również ich odbiór.
Zwrócić również należy uwagę, że szacowana ilość przeterminowanych leków niezbędnych
do odebrania to 1,02 Mg. Z kolei szacowana
łączna ilość pozostałych odpadów
przewidzianych do odebrania to 9200 Mg. Stosunek szacowanej ilości przeterminowanych
leków do szacowanej ilości pozostałych odpadów, stanowi ok. 0.01%, co jest niemalże
ilością śladową.
Za wiarygodne Izba uznała twierdzenia Przystępującego podnoszone na rozprawie, że
transport przeterminowanych leków nie musi odbywać się przy użyciu odrębnego pojazdu, a
może być realizowany również w ramach transportu odpadów innego rodzaju, oczywiście
przy spełnieniu odpowiednich warunków dotyczących segregacji łącznie przewożonych
odpadów. Powyższe wynika wprost z § 6 ust. 1 wzoru umowy i pozwala na odpowiednią
optymalizację kosztów związanych z transportem przeterminowanych leków, co ostatecznie
prowadzi do
obniżenia kosztu świadczenia takiej usługi. Świadczy to również o ubocznym
charakterze odbioru i transportu przeterminowanych leków, skoro zrealizowanie tej części
świadczenia może bez problemu odbywać się w czasie odbioru pozostałych odpadów.
Uboczny charakter odbioru i transportu leków potwierdza także częstotliwość odbioru tychże
odpadów, określona przez Zamawiającego na jeden raz w miesiącu, w sytuacji gdy odpady
innego rodzaju np. odpady niesegregowane w przypadku
spółdzielni, odbierane mają być
dwa razy w tygodniu.
Niezależnie od kwestii uznania bądź nie ceny za odbiór i transport przeterminowanych leków
za istotną część składową ceny oferty wskazać należy, iż dla uwzględnienia zarzutu
naruszenia art. 224 ust. 1 u
stawy PZP Odwołujący musiałby wykazać, że w tych konkretnych
okolicznościach faktycznych Zamawiający powinien był powziąć wątpliwości w zakresie ceny
za odbiór i transport przeterminowanych leków. Tymczasem odwołujący oparł swoje
twierdzenie jedynie na por
ównaniu ceny oferty Przystępującego z innymi cenami oraz na
blankietowym twierdzeniu, że zestawienie jej z realnymi kosztami realizacji nie jest
wystarczające aby wypełnić wymagania z SWZ. Odwołujący nie przedstawił jednak w
zasadzie żadnych argumentów, że cena jednostkowa 500 zł za transport przeterminowanych
leków powinna jawić się jako rażąco niska kwota, a tym samym wzbudzić wątpliwości
zamawiającego. Pewnie próby w tym zakresie pojawiły się na rozprawie, jednak Izba nie
dała im wiary uznając je za subiektywne założenia Odwołującego, które nie muszą mieć
odzwierciedlenia w założeniach Przystępującego. Dodatkowo Odwołujący w żaden sposób
nie udowodnił podnoszonych przez siebie twierdzeń.
Dodać również należy, iż Zamawiający poddając pod ocenę wartość wycenionej przez
wykonawcę usługi musi mieć na względzie całokształt okoliczności wpływających na tę
ocenę, czyli wiedzę na temat wykonawcy oraz zakresu świadczenia usługi wynikająca z
opisu przedmiotu zamówienia, która musi być poparta własnym doświadczeniem
zamawiającego. W przedmiotowym postępowaniu zamawiający taką wiedzą dysponował,
gdyż świadomy był skali przedsiębiorstwa prowadzonego przez Przystępującego, jego
długoletniego doświadczenia pozwalającego na optymalizację kosztów czy też prawidłowej i
z nal
eżytą starannością realizacji kontraktów w zakresie odbierania i transportu odpadów
komunalnych
wykonywanych uprzednio na rzecz Zamawiającego. Niezależnie zatem od
tego czy kwestionowana przez Odwołującego część ma istotny charakter, brak jest
obiektywnych
przesłanek by twierdzić, że Zamawiający miał podstawy do powzięcia
wątpliwości w zakresie ceny zaoferowanej za odbiór i transport przeterminowanych leków.
Z powyższych względów odwołanie zasługiwało na oddalenie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku sprawy na
podstawie art. 575 ustawy PZP oraz w oparciu o § 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:
…………………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt 1, KIO 413/23, KIO 510/23 z dnia 2023-03-21
- Sygn. akt KIO 625/23 z dnia 2023-03-16
- Sygn. akt KIO 578/23 z dnia 2023-03-16
- Sygn. akt KIO 635/23 z dnia 2023-03-15
- Sygn. akt KIO 631/23 z dnia 2023-03-15
