rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2022-09-01
rok: 2022
data dokumentu: 2022-09-01
rok: 2022
sygnatury akt.:
KIO 2166/22
KIO 2166/22
ński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2022 r. w Warszawie odwo
łania
wni
esionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 17 sierpnia 2022 r. przez
wykonawcę odwołującego: STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska 51/2, 60-189 Poznań,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Dzierzgoń, Plac Wolności 1,
82-440 Dzierzg
oń,
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2022 r. w Warszawie odwo
łania
wni
esionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 17 sierpnia 2022 r. przez
wykonawcę odwołującego: STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska 51/2, 60-189 Poznań,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Dzierzgoń, Plac Wolności 1,
82-440 Dzierzg
oń,
orzeka:
1.
odrzuca
odwołanie w zakresie zarzutu nr 2 w zakresie dotyczącym zastosowania przez
zamawiającego narzędzi i urządzeń komunikacji elektronicznej, które są
dyskryminujące, nieinteroperacyjne i ograniczają wykonawcom dostęp do postępowania
o u
dzielenie zamówienia lub konkursu,
2.
oddala odw
ołanie w pozostałym zakresie,
3.
kosz
tami postępowania obciąża odwołującego: STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska
51/2, 60-
189 Poznań, i:
3.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dzies
ięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od
odwołania.
3.2.
zasądza od odwołującego: STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska 51/2, 60-189 Poznań,
na rzecz zamawiającego: Gmina Dzierzgoń, Plac Wolności 1, 82-440 Dzierzgoń, kwotę
3 600
zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu
kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
KIO 2166/22
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1
1 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni
o
d dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odw
oławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewo
dniczący: ……………………
KIO 2166/22
Sygn. akt KIO 2166/22
UZASADNIENIE
Zamawiający - Gmina Dzierzgoń, Plac Wolności 1, 82-440 Dzierzgoń, prowadzi w trybie
podstawowym
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Kompleksowe
dostosowanie sys
temu segregacji odpadów w Gminie Dzierzgoń celem przeciwdziałania
COVID-
19 i innym chorobom zakaźnym”, nr referencyjny: TI.271.63.2022. Ogłoszenie o
zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 19.07.2021 r.,
nr 2022/BZP 00266546/01.
Pismem z dnia 12.08.2022 r.
zamawiający poinformował m.in. o odrzuceniu oferty
wykonawcy
STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska 51/2, 60-189 Poznań (dalej: „odwołujący”).
W dniu 17.08.2022 r. do Prezesa Krajowej Izby Odw
oławczej wpłynęło odwołanie,
w kt
órym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 63 ust. 2
ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz.U.
z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwanej dalej:
„ustawą Pzp”, poprzez jego niewłaściwe
z
astosowanie i uznanie, że oferta odwołującego (w zakresie części nr 1) nie została
opatrzona odpowiednim podpisem elektronicznym, mimo złożenia oferty opatrzonej
prawidłowym podpisem zaufanym oraz uznanie, że oferta odwołującego nie została
sporządzona w sposób zgodny z wymaganiami technicznymi określonymi przez
zamawiającego, w sytuacji gdy odwołujący sporządził ofertę w postaci elektronicznej
w ogólnie dostępnym formacie danych (pdf.) i złożył ją w formie elektronicznej opatrzonej
podpisem zaufanym, a zatem zgodnie z wymaganiami z
amawiającego,
2) art. 16 pkt 1 w zw. z art. 64 ustawy Pzp
poprzez nierówne traktowanie wykonawców
w niniejszym postępowaniu oraz zastosowanie przez zamawiającego narzędzi i urządzeń
komunikacji elektro
nicznej, które są dyskryminujące, nieinteroperacyjne i ograniczają
wykonawcom dostęp do postępowania o udzielenie zamówienia lub konkursu, oraz
niezbadanie przyczyn braku walidacji oferty o
dwołującego.
W
szczególności odwołujący podniósł, co następuje.
„Odwołujący w dniu 12 sierpnia 2022 r. otrzymał pismo Zamawiającego z Informacją
o wyborze oferty najkorzystniejszej, gdzie została zawarta informacja o odrzuceniu oferty
Stallove. Zgodnie z tre
ścią uzasadnienia odrzucenia oferty Stallove Zamawiający po
przeprowadzeniu analizy ofert otrzymanych w przedmiotowym postępowaniu rzekomo ustalił,
że oferta nr 4 złożona na realizację części 1 zamówienia przez wskazanego Wykonawcę, nie
została opatrzona odpowiednim podpisem elektronicznym, zgodnie z wymogami określonymi
w art. 63 ust. 2 ustawy PZP oraz zgodnie ze stosownym opisem w tej zawartym w SWZ.
Weryfikacja dokumentów wskazanej oferty, pod kątem opatrzenia ich wymaganym
KIO 2166/22
podpisem, przeprowadzona przy u
życiu odpowiednich aplikacji komputerowych wskazuje
wynik negatywny. Uwzględniając powyższe Zamawiający stwierdził, że oferta jest niezgodna
z przepisami ustawy i zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt. 3 ustawy - podlega odrzuceniu. (
…)
Stallove dla każdego podpisanego pliku posiada potwierdzenie złożenia podpisu
zaufanego, potwierdzający — co należy podkreślić - co do sekundy datę złożenia podpisów
w postępowaniu. Dla każdego pliku składającego się na treść oferty Odwołujący posiada
pot
wierdzenia złożenia podpisów. (…)
Następnie podpisane dokumenty Stallove załadował na platformę postępowania:
https://platformazakupowa.pl/transakcja/641698
.
Podkreślić trzeba, że na platformie
postępowania znajduje się informacja, że wykonawca winien przed złożeniem oferty
podpisać ofertę podpisem zaufanym. Poniżej przekazuję zdjęcie platformy zakupowej
postępowania: (…)
Jak wskazano powyżej, Wykonawca złożył więc ofertę zgodnie z wymaganiami
postępowania, oraz dokonał czynności podpisania i złożenia oferty zgodnie z Instrukcją dla
wykonawców, odrębnie dla każdego pliku oferty.
Następnie wykonał czynności zgodnie z Instrukcją, gdzie ścieżka dla złożenia
podpisu osobistego lub zaufanego na ka
żdym dokumencie osobno wygląda następująco —
poniżej przekazuję dokładne odwzorowanie Instrukcji:
9.1. Pobierz wszystkie pliki dołączone do postępowania na swój komputer,
9.2. Wypełnij pliki na swoim komputerze, a następnie podpisz pliki, które zamierzasz
dołączyć do oferty lub wniosku kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem
zaufanym lub podpisem osobistym.
9.
3. Dołącz wszystkie podpisane pliki do Formularza składania oferty lub wniosku na
platformazakupowa.pl,
9.
4. Kliknij w przycisk Przejdź do podsumowania,
9.5. Na
stępnie w drugim kroku składania oferty lub wniosku należy sprawdzić poprawność
złożonej oferty, załączonych plików oraz ich ilości,
9.6. Do celów kontrolnych możesz opcjonalnie sprawdzić ważność i poprawność swojego
elektronicznego podpisu kwalifikowanego i w tym celu:
9.6.1. p
obrać plik w formacie XML,
9.6.2. po wgraniu XML system dokona wstępnej analizy i wyświetli informację o tym, czy plik
XML został podpisany prawidłowo,
9.6.3. uzyskaną informację należy traktować jako weryfikację pomocniczą, gdyż to
zamawiający przeprowadzi proces badania ofert w postępowaniu w tym weryfikacji podpisu,
9.6.4. Przyczyny błędnej walidacji elektronicznego podpisu kwalifikowanego podczas jego
weryfikacji mogą być następujące:
9.6.41. brak podpisu na dokumencie XML,
KIO 2166/22
9.6.4.2. podpis kwalifikowany
utracił ważność,
9.6.4.3
. niewłaściwy formatu podpisu,
9.6.4.
4. użycie podpisu niekwalifikowanego,
9.6.4.5. zmodyfikowano plik XML,
9.6.4.6.
załączenie przez wykonawcę niewłaściwego pliku XML.
9.
7. Niezależnie od wyświetlonego komunikatu możesz kliknąć przycisk Złóż ofertę, aby
z
akończyć etap składania oferty,
9.8. Następnie system zaszyfruje ofertę lub wniosek wykonawcy, tak by ta była niedostępna
dla zamawiającego do terminu otwarcia ofert lub złożenia wniosków o dopuszczenie do
ud
ziału w postępowaniu zgodnie z art. 221 Ustawy Prawo Zamówień Publicznych,
Odwołujący się wykonał wszystkie wyżej wymienione czynności w postępowaniu,
zgodnie z Instrukcją, punkt po punkcie, co wykazał wskazanymi wyżej dowodami. W toku
s
kładania ofert nie pojawiły się żadne problemy z walidacją podpisu. Oferta została złożona
na platformie zakupowej zgodnie z instrukcją. (…)
Konsekwencją prawidłowego złożenia oferty było to, że oferta została prawidłowo
załadowana na platformie i otwarta w dacie otwarcia ofert. Zgodnie z Informacją z otwarcia
ofert w przedmiotowym postępowaniu oferta Wykonawcy została złożona o godzinie 8:37:04.
Podkreślić przy tym stanowczo trzeba, że w Informacji z otwarcia ofert z dnia
4 sierpnia 2022 r. zamieszczone
j na platformie postępowania w pkt. 2 wskazano
jednoznacznie i w
yraźnie: 2. Wykaz ofert, złożonych przez Wykonawców w prowadzonym
postępowaniu, zgodnie z ogłoszeniem o zamówieniu publicznym, z dnia 19 lipca 2022 r. oraz
SWZ. (
…)
Zamawiaj
ący potwierdził, że w ofercie znajduje się w miejscu podpisu pole z jakimiś
danymi, ale podpis nie wyświetla się w całości. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że wydruk
dokumentów przesłanych przez Zamawiającego jako zwalidowanych negatywnie zawiera
odwzorowanie podpisu, mimo
że Zamawiający go rzekomo „nie widzi”. Zamawiający dokonał
weryfikacji poświadczenia podpisu za pośrednictwem różnych aplikacji i co istotne — wynik
badania nie jest rozstrzygający, gdyż w opinii Zamawiającego niektóre pliki w złożonej
ofercie są podpisane prawidłowo, a niektóre nie. Przyznał to sam Zamawiający w swojej
korespondencji
— jest to fakt przyznany nie wymagający dowodu.
Nadto Odwołujący się załącza do odwołania wyniki walidacji dokonanej przez
Zamawiającego, która w odniesieniu do niektórych plików wskazuje na walidację negatywną,
w innych na
pozytywną, a w przypadku walidacji za pośrednictwem systemu SAWPE -
nierozstrzygającą — nie wskazującą na to, że podpis nie został złożony. Powyższe nie
wzbudziło żadnej wątpliwości Zamawiającego lecz spowodowało automatyczne odrzucenie
oferty Odwołującego się. (…)
KIO 2166/22
Zgodnie z art. 63 ust. 2 Pzp postępowaniu o udzielenie zamówienia lub konkursie
o wartości mniejszej niż progi unijne ofertę, wniosek o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie, oświadczenie, o którym mowa
w art. 125 u
st. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie elektronicznej lub w postaci
elektronicznej opatrzonej podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
W niniejszym postępowaniu Wykonawca podpisał ofertę podpisem zaufanym, za
pośrednictwem systemu epuap, powiązanym z rachunkiem bankowym Odwołującego się -
Bankiem Millenium, co wykazano dowodam
i wskazanymi powyżej.
Istotne wydaje się, że w niniejszym postępowaniu Odwołujący się złożył ofertę przy
wykorzystaniu komputera MacBook firmy Apple, o czym Zamawiający miał wiedzę, gdyż
przesłał w toku korespondencji prowadzonej w Postępowaniu Odwołującemu pliki
automatycznie oznaczone jako 0_1_MACOX. (
…)
Na
komputerze osobistym Odwołującego się oferta wyświetla się prawidłowo wraz ze
znaczniki
em podpisu oraz umożliwione jest dokonanie wydruku oferty z tymże znacznikiem.
Na komputerze Zamawiającego pojawia się według Zamawiającego w miejscu podpisu puste
pole.
Natomiast w wydruku plików znajdujących się w posiadaniu Zamawiającego,
odwzorowanie podpisu już się pojawia.
Na
jwyższa Izba Kontroli już w 2019 r. zauważyła, że stosowane przez firmę Apple
systemy op
eracyjne MacOS i iOS mogą być niekompatybilne z systemami np. miniportalu,
co naruszało w jej ocenie zasadę neutralności technologicznej. Powyższa informacja została
ud
ostępniona publicznie w postaci Wystąpienia pokontrolnego Najwyższej Izby Kontroli,
gdzi
e Izba zauważyła przypadki braku możliwości złożenia ofert przez wykonawców
korzystających z oprogramowania Apple.
Powyższe nie wzbudziło żadnych wątpliwości Zamawiającego, mimo posiadania
przez niego wiedzy o tym, że niektóre oprogramowania nie współpracują ze sobą - nie są
interoperacyjne. (
…)
N
ie można wykluczyć, że w niniejszym Postępowaniu miała miejsce sytuacja, w której
zastosowane przez Zamawiającego oprogramowanie nie funkcjonowało prawidłowo
w odniesieniu do oprogramowania firmy Apple, uniemożliwiając dokonanie prawidłowej
walidacji oferty.
Niezależnie od powyższego analizując ścieżkę plików zapisanych przez
Zamawiającego w odrębnych folderach zawierających oferty wykonawców w Postępowaniu
mogło dojść do sytuacji, w której przy dokonywaniu zapisu oferty Zamawiający nieświadomie
dokon
ał naruszenia integralności ofert wykonawców. Przy dokonywaniu walidacji przez
Zamawiającego pojawiają się bowiem inne godziny podpisu niż daty znacznika podpisu
wskazanego w ofercie.
W przedmiotowej sprawie istotny jest
fakt, że dokumenty składające się na ofertę
KIO 2166/22
zawierają znacznik czasu dla podpisu, który jest identyczny - odpowiada co do sekundy
potwierdzeniem złożenia podpisu z epuap. Taki znacznik potwierdza, że podpis istniał w
danym momencie. Odwołujący się przedstawił szereg dowodów potwierdzających fakt
składania podpisów na ofercie za pośrednictwem epuap przy potwierdzeniu za
pośrednictwem Banku Millenium.
Zamawiający w niniejszym postępowaniu potwierdził w Informacji z otwarcia ofert
prawidłowość złożonej oferty. Nadto po dokonanej weryfikacji Zamawiający potwierdził, że
na ofercie znajduje się jakieś pole w miejscu przeznaczonym na podpis a część załączników
składających się na ofertę zawiera prawidłowy podpis.
Tym samym brak jest przesłanek uzasadniających odrzucenie oferty odwołującego.
Odrzuceniu podlega oferta
w sytuacji, gdy oświadczenie woli nie zostało złożone w postaci
elektronicznej i nie opatrzono go podpisem zaufanym, a oferta nie została złożona zgodnie z
SWZ. W niniejszym postępowaniu taka sytuacja nie zachodzi. Odwołujący się, co wykazano
powy
żej wykonał w postępowaniu wszystkie czynności zgodnie z Instrukcją. Przytoczone
okoliczności oraz przedstawione dowody w pełni uzasadniają, że odrzucenie oferty
Odwołującego przez Zamawiającego narusza przepisy ustawy - Prawo zamówień
publicznych. Za
mawiający tym samym naruszył podstawowe zasady prawa zamówień
publicznych przede wszystkim przez brak traktowania wszystkich oferentów na - równych
prawach i brak pro
wadzenia postępowania w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji. Zamawia
jący dopuścił się w postępowaniu zaniechań i czynności
podważających zaufanie co do prawidłowości i rzetelności prowadzonego postępowania. (…)
W przypadku dalszych wątpliwości Zamawiającego i nie uznania powyższych
argumentów jest powołanie biegłego z zakresu informatyki celem wykazania faktu
prawidłowości podpisu. Podkreślić bowiem trzeba, że zbadanie prawidłowości podpisu i
pr
zyczyn nieprawidłowej walidacji wymaga wiadomości specjalnych, których nie posiada ani
Zamawiający ani Wysoka Izba. Kwestionowanie podpisu jedynie z tej przyczyny, że podpis
nie wyświetla się prawidłowo na komputerze Zamawiającego, jest w ocenie Odwołującego
się znacznym nadużyciem.
Podkreślić trzeba, że w niniejszym Postępowaniu uzasadnienie odrzucenia oferty jest
lakoniczne, a walidacja oferty niejedn
oznaczna. Zamawiający skupił się na udowodnianiu
Wykonawcy, że podpis nie przechodzi weryfikacji, ale w żaden sposób nie zbadał ani nie
ustalił przyczyn takiego stanu rzeczy. (…)”
W
związku z powyższym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2)
unieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego,
3)
powtórzenia czynności badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu,
4) dokonania wyboru oferty
odwołującego jako najkorzystniejszej.
KIO 2166/22
Pismem z dnia 29.08.2022
r. zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której
wniósł o jego oddalenie.
W trakcie rozprawy strony podtrzyma
ły swoje stanowiska.
Krajo
wa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest utworzenie bazy transportowo-magazynowej wraz
z dostawą kontenerów, ogrodzonej, wyposażonej w sprzęt i odpowiednią infrastrukturę
techniczną, do sortowania i odbioru segregowanych odpadów komunalnych na terenie
Gminy Dzierzgoń oraz dostawa pojazdów specjalistycznych do odbioru i przeładunku
odpadów segregowanych, w tym samochody ciężarowe z zabudową (śmieciarki), samochód
skrzyniowy, minikoparka z oprzyrządowaniem, ładowarka teleskopowa z oprzyrządowaniem.
Przedmiot zamówienia został podzielony na pięć części. Niniejsze postępowanie
odwoławcze dotyczy części nr 1.
W rozdziale XIII
specyfikacji warunków zamówienia (dalej: „swz”) pn. „Informacje
o sposobie porozumiewania się Zamawiającego z Wykonawcami oraz przekazywania
oświadczeń lub dokumentów”, zamawiający wskazał m.in.:
6. Zamawiający, zgodnie z § 11 ust. 2 i 3 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2020r. w spra
wie sposobu sporządzania i przekazywania informacji oraz wymagań
technicznych dla dokumentów elektronicznych oraz środków komunikacji elektronicznej w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursie (Dz.U. z 2020r. poz. 2452
-
dalej: “Rozporządzenie w sprawie środków komunikacji”), określa niezbędne wymagania
sprzętowo - aplikacyjne umożliwiające pracę na platformazakupowa.pl, tj.:
a) stały dostęp do sieci Internet o gwarantowanej przepustowości nie mniejszej niż 512 kb/s,
b) komputer klasy P
C lub MAC o następującej konfiguracji: pamięć min. 2 GB Ram, procesor
Intel IV 2 GHZ lub jego nowsza wersja, j
eden z systemów operacyjnych - MS Windows 7,
Mac Os x 10 4, Linux, lub ich nowsze wersje,
c) zainstalowana dowolna przeglądarka internetowa, w przypadku Internet Explorer
minimalnie wersja 10 0.,
d) włączona obsługa JavaScript,
e) zainstalowany program Adobe Acrobat Reader lub in
ny obsługujący format plików .pdf,
f) Platformazakupowa.pl działa według standardu przyjętego w komunikacji sieciowej -
kodowanie UTF8,
g) oznaczenie czasu odbioru danych przez platformę zakupową stanowi datę oraz dokładny
czas (hh:mm:ss) generowany wg. czasu lokalnego serwera synchronizowanego z zegarem
KIO 2166/22
Głównego Urzędu Miar.
7. Wykonawca, przystępując do niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego:
a) akceptuje warunki korzystania z platformazakupowa.pl określone w Regulaminie
zamieszczonym na stronie internetowej pod li
nkiem w zakładce „Regulamin" oraz uznaje go
za wiążący,
b) zapoznał i stosuje się do Instrukcji składania ofert/wniosków dostępnej pod linkiem.
8. Zamawiający nie ponosi odpowiedzialności za złożenie oferty w sposób niezgodny
z Instrukc
ją korzystania z platformazakupowa.pl, w szczególności za sytuację, gdy
Zamawiający zapozna się z treścią oferty przed upływem terminu składania ofert (np.
złożenie oferty w zakładce „Wyślij wiadomość do Zamawiającego”). Taka oferta zostanie
uznana przez Z
amawiającego za ofertę handlową i nie będzie brana pod uwagę
w p
rzedmiotowym postępowaniu ponieważ nie został spełniony obowiązek narzucony
w art. 221 ustawy PZP.
9
. Zamawiający informuje, że instrukcje korzystania z platformazakupowa.pl dotyczące
w szczególności logowania, składania wniosków o wyjaśnienie treści SWZ, składania ofert
oraz innych czynności podejmowanych w niniejszym postępowaniu przy użyciu
platformaz
akupowa.pl znajdują się w zakładce „Instrukcje dla Wykonawców" na stronie
internetowej pod adresem: https://platformazakupowa.pl/strona/45-instrukcje.
W rozdziale XIV swz pn.
„Opis sposobu przygotowania ofert oraz dokumentów
wymaganych przez Zamawiającego w SWZ”,
zamawia
jący wskazał m.in.:
1. Oferta oraz wymagane załączniki do oferty (wymienione w pkt 3) składane elektronicznie,
muszą zostać podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub elektronicznym
podpisem zaufanym lub elektronicznym podpisem osobistym. W procesie składania oferty
wraz z wymaganymi załącznikami oraz podmiotowych środków dowodowych na platformie,
od
powiedni podpis elektroniczny Wykonawca może złożyć bezpośrednio na dokumencie,
który następnie przesyła do systemu (opcja rekomendowana przez platformazakupowa.pl)
o
raz dodatkowo dla całego pakietu dokumentów w kroku 2 Formularza składania oferty (po
klik
nięciu w przycisk Przejdź do podsumowania).
4. Oferta p
owinna być:
1) sporządzona na podstawie załączników niniejszej SWZ w języku polskim,
2) złożona przy użyciu środków komunikacji elektronicznej tzn. za pośrednictwem
https://platformazakupowa.pl/pn/um_dzierzgon,
3) podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub elektronicznym podpisem
zaufanym lub elektronicznym podpisem osobistym przez osobę/osoby upoważnioną
/upoważnione.
KIO 2166/22
5. Podpisy kwalifikowane wykorz
ystywane przez Wykonawców do podpisywania wszelkich
plików muszą spełniać „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na
rynku wewnętrznym (eIDAS) (UE) nr 910/2014 - od 1 lipca 2016 roku”.
6. W pr
zypadku wykorzystania formatu podpisu XAdES zewnętrzny, Zamawiający wymaga
dołączenia odpowiedniej ilości plików tj. podpisywanych plików z danymi oraz plików XAdES.
W
związku z ustaleniem przez zamawiającego, że oferta złożona przez odwołującego
i załączniki do niej nie zostały podpisane podpisem elektronicznym, strony prowadziły
korespondencję drogą e-mail. W mailu z dnia 11.08.2022 r. zamawiający poinformował
odwołującego:
„W odpowiedzi na maila jn. (oraz przesłaną w tej samej sprawie - wiadomość
w komunikatorze platformy zaku
powej, na stronie prowadzonego postępowania) niniejszym
informuję, że weryfikacja podpisów na przesłanej przez Państwa ofercie (wraz
z załącznikami wymaganymi na tym etapie postępowania), odbyła się w dniu 05.08.2022r. -
za p
omocą wskazanego jn. systemu SAWPE oraz dodatkowo za pomocą 3-ch innych
aplikacji (w tym: https://www.gov.pl/web/gov/podpisz-dokument-elektroniczniewykorzystaj-
podpis-
zaufany; PWPW Centrum Usług Zaufania - Sigillum; KIR Szafir). W każdym
przypadku wynik weryfikacji jest negaty
wny. W załączeniu przesyłam 2 pakiety plików,
zawierające dokumenty z przeprowadzonej weryfikacji.
W pakiecie pierwszym zawarto dokumenty weryfikacyjne dla pełnych paczek otrzymanej
oferty, tj.
osobno dla paczki z ofertą i załącznikami oraz osobno dla paczki z dokumentami
niejawnymi. W pakiecie drugim zawarto dokumenty weryfikacyjne dla poszcz
ególnych
dokumentów (po wypakowaniu w/w paczek). W celu poprawnej identyfikacji poszczególnych
dokumentów, w pakiecie drugim wprowadzono oznaczenia cyfrowe tj. odpowiednio: 1_ -
dokumenty z paczki z ofertą i załącznikami; 2_ - dokumenty z paczki z dokumentami
niejawnymi.
Otrzymane od Państwa (w aktualnej korespondencji) dokumenty weryfikacyjne, są takie
same jak te,
które otrzymaliśmy w wyniku weryfikacji w dniu 05.08.2022r. za pomocą
wskazanego jn. Systemu SAWPE. Dokumenty te -
niestety nie potwierdzają faktu podpisania
oferty i załączników w sposób zgodny z wymogami ustawy PZP (art. 63 ust. 2) oraz
warunkami określonymi w SWZ. Jedyny prawidłowo podpisany dokument, to dokument
zawarty w pace z dokumentami niejawnymi i w tym przypadku dokument weryfikacyjny bez
żadnych wątpliwości wskazuje na ten fakt. Gdyby oferta i załączniki do oferty były podpisane
-
dokument weryfikacyjny zostałby wygenerowany w podobnej formie jak ten dla
dokumentów niejawnych.
KIO 2166/22
Wskazanie na to, że złożona przez Państwa oferta (w postaci pliku pdf) posiada sygnaturę
informującą o jej podpisaniu, nie stanowi formalnego potwierdzenia tego faktu, wobec
opisanej jw.
– negatywnej weryfikacji. Ustalenie okoliczności, w jakich w/w sygnatura
znalazła się na ofercie (a także na załącznikach do oferty) - pozostaje w Państwa gestii.
Uwzględniając powyższe, w ocenie Zamawiającego - nie ma podstaw do uznania Państwa
oferty, jako złożonej prawidłowo (zgodnie z wymogami ustawy PZP oraz warunkami
określonymi w SWZ).”
Pismem z dnia 12.08.2022 r. zamawiaj
ący poinformował, że w części nr 1
postępowania jako najkorzystniejsza została wybrana oferta wykonawcy REMBUD KP, zaś
oferta od
wołującego została odrzucona. W uzasadnieniu zamawiający wskazał:
„Po przeprowadzeniu analizy ofert otrzymanych w przedmiotowym postępowaniu
Zamawiający ustalił, że oferta nr 4 złożona na realizację części 1 zamówienia przez
wskazanego Wykonawcę, nie została opatrzona odpowiednim podpisem elektronicznym,
zgodnie z wymogami określonymi w art. 63 ust. 2 ustawy PZP oraz zgodnie ze stosownym
opisem w tej kwestii, zawartym w SWZ. Weryfikacja dokumentów wskazanej oferty, pod
kątem opatrzenia ich wymaganym podpisem, przeprowadzona przy użyciu odpowiednich
aplikacji komputerowych -
wskazuje wynik negatywny. Uwzględniając powyższe
Zamawiający stwierdził, że oferta jest niezgodna z przepisami ustawy i zgodnie z art. 226
ust. 1 pkt. 3 ustawy - podlega odrzuceniu
”.
Krajowa
Izba
Odw
oławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i u
względniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron
złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy,
zważyła, co następuje.
W pierwsz
ej kolejności Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy
Pzp, tj. istnienie po stro
nie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia przez niego szkody z uwagi na kwestionowa
ną czynność zamawiającego.
Ponadto Iz
ba stwierdziła, że w stosunku do zarzutu nr 2 w zakresie, w jakim dotyczy
on
„zastosowania przez zamawiającego narzędzi i urządzeń komunikacji elektronicznej,
które są dyskryminujące, nieinteroperacyjne i ograniczają wykonawcom dostęp do
postępowania o udzielenie zamówienia lub konkursu”, ziściła się przesłanka skutkująca
odrzuceniem odwołania. Należy zauważyć, że zarzut ten odnosi się w istocie do treści swz,
która została opublikowana przez zamawiającego w dniu 19.07.2022 r. Oznacza to, że
termin na w
niesienie odwołania wobec treści swz upłynął w dniu 25.07.2022 r. (art. 515
KIO 2166/22
ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 509 ust. 2 ustawy Pzp).
Tym samym wniesienie odwołania
w dniu 17.08.2022 r. oznacza
, że w zakresie ww. zarzutu zostało ono wniesione po upływie
terminu określonego w ustawie Pzp, dlatego też w ww. zakresie podlega odrzuceniu na
podstawie art. 528 pkt 3 ustawy Pzp.
Odnos
ząc się do pozostałych zarzutów podniesionych w odwołaniu, należy
pr
zytoczyć właściwe przepisy.
Zgodnie z art. 63 ust. 2 ustawy Pzp, w
postępowaniu o udzielenie zamówienia lub
konkursie o wartości mniejszej niż progi unijne ofertę, wniosek o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie, oświadczenie, o którym mowa
w art. 125 ust. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie elektronicznej lub w postaci
elektronicznej opatrzonej podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp, z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest
niezgodna z przepisami ustawy.
W niniejszej sprawie nie jest sporne między stronami, że oferta i wymienione w swz
załączniki do niej miały być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub
elektronicznym podpisem zaufanym lub elektronicznym podpisem osobistym (pkt XIV.1.
swz). Sporne jes
t natomiast to, czy złożone przez odwołującego dokumenty zostały
opatrzone takim podpisem, przy czym w niniejszym przypadku chodzi o podpis zaufany, jako
wybrany przez o
dwołującego. Odnosząc się zatem do argumentacji stron i przedłożonych
przez
nich dowodów, Izba stwierdziła, co następuje.
W pierwszej
kolejności należy podnieść, że nie jest zasadny argument odwołującego
odnoszący się do informacji z otwarcia ofert, z której odwołujący wywodzi, że zamawiający
pierwotnie
uznał jego ofertę za złożoną prawidłowo, a następnie zmienił zdanie w tej kwestii.
Informacja z otwarcia ofert jest podawana w celu ujawnienia, jakie oferty
zostały złożone
w danym postępowaniu, natomiast czynności badania i oceny tych ofert następują dopiero
po ich otwarciu. Nie
należy zatem utożsamiać sformułowań zawartych w informacji
z otwarcia ofert z wynikiem badania i oceny tych ofert, gdyż w trakcie otwarcia ofert
zamawiaj
ący nie badają i nie oceniają ofert. Tym samym treść informacji z otwarcia ofert nie
dowodzi, że zamawiający na jakimkolwiek etapie postępowania uznał ofertę odwołującego
za złożoną prawidłowo.
Przechodząc do kwestii podpisu, należy stwierdzić, że nie jest dowodem na
prawidłowe podpisanie przez odwołującego oferty i załączników do niej, samo widoczne
odwzorowanie/znacznik tego podpisu na dokumencie.
Odwołujący dołączył bowiem do
odwołania wydrukowane dokumenty, w tym ofertę, z widocznym znacznikiem podpisu:
PODPIS ZAUFANY
KIO 2166/22
R.M C.
04.08.2022 01:42:00 (GMT+2)
Dokument podpisany elektronicznie
podpisem zaufanym
Aby jednak podpis mógł być uznany za prawidłowy i ważny, konieczne jest dokonanie jego
walidacji za pomo
cą przewidzianych do tego programów weryfikacyjnych. Zamawiający
przeprowadził taką weryfikację z wykorzystaniem czterech różnych walidatorów, tj. aplikacji
komputerowej
systemu
SAWPE:
https://weryfikacjapodpisu.pl/verification/#dropzone
,
aplikacji
https://www.gov.pl/web/gov/podpisz-dokument-elektronicznie-wykorzystaj-podpis-
zaufany
, PWPW
Centrum Usług Zaufania – Sigillum oraz KIR Szafir. Walidacja przy użyciu
każdej z nich dała wynik negatywny wskazujący na brak podpisu. Potwierdzeniem
powyższego są znajdujące się w dokumentacji postępowania skany komunikatów
prz
ykładowo: PWPW Centrum Usług Zaufania – Sigillum – „Status: Niepodpisany”, czy KIR
Szafir
– „Wskazany plik nie zawiera podpisów”, czy w oprogramowaniu SAWPE, gdzie
weryfikacja
nie generuje żadnej informacji o podpisie i o danych osoby, która złożyła podpis.
Również przeprowadzona podczas rozprawy weryfikacja podpisu na platformie
zakupowej, przy użyciu oprogramowania SAWPE oraz w elektronicznym serwisie
Rzeczypospolitej Polskiej
dotyczącym podpisu zaufanego, przyniosła negatywny rezultat,
tj.
pojawiał się komunikat o braku podpisu lub że weryfikator nie wykrył pliku z podpisem.
Wobec
powyższych ustaleń Izba stwierdziła, że zamawiający wykazał, że oferta
odwołującego podlegała odrzuceniu jako niepodpisana wymaganym podpisem
elektronicznym.
Jednocześnie Izba stwierdziła, że powyższym ustaleniom nie przeczą argumenty i
dowody
podnoszone przez odwołującego.
Jak już wskazano powyżej, samo widoczne odwzorowanie podpisu na
wydrukowanym dokumencie nie potwierdza,
że podpis elektroniczny został faktycznie
złożony. Nie potwierdzają też tego dowody dołączone przez odwołującego do odwołania.
Przede wszystkim, jak s
łusznie zwrócił uwagę zamawiający, dołączone przez odwołującego
informacje pn.
„Szczegóły złożonego podpisu”, a także informacje z Profilu zaufanego
(
powiadomienia@pz.gov.pl
)
wskazujące m.in. godziny złożenia podpisów, nie zawierają
żadnych danych pozwalających na ich powiązanie z konkretnym dokumentem, zatem nie
p
otwierdzają złożenia podpisu na tych dokumentach, które były wymagane i złożone
w niniejszym postępowaniu. W dodatku niektóre z załączonych skanów informacji z Profilu
zaufanego
wskazują na godziny, które nie pokrywają się z godzinami wynikającymi ze
„Szczegółów złożonego podpisu”, np. godzina 21:52 (wskazywana przez zamawiającego na
rozprawie jako 21:57) z dnia 03.08.2022 r. i godzina 0:54 z dnia 04.08.2022 r. nie
pozostają
KIO 2166/22
w zgodzie z żadną godziną wskazywaną w „Szczegółach złożonego podpisu” i w odwołaniu.
Tym samym dowody te
nie mogą przesądzać o tym, że oferta i załączniki do niej zostały
prawidłowo podpisane podpisem zaufanym. Powyższe potwierdza złożony przez
odwołującego dowód w postaci korespondencji z przedstawicielką platformy zakupowej
z dnia 11 i 12.08.2022 r., w ramach k
tórej odwołujący uzyskał na zadane pytanie odpowiedź:
„Na zdjęciu przedstawiony jest znacznik graficzny podpisu, jednak nie jest on jedynym
elementem, który świadczy o poprawności podpisu”.
Należy także zwrócić uwagę na pozostałą treść ww. wiadomości mailowej od
przedstawicielki platformy zakupowej:
„Platforma zakupowa nie weryfikuje plików podczas
składania oferty przez wykonawców. To po stronie wykonawcy leży obowiązek upewnienia
się, że pliki są odpowiednio podpisywane”. W tym miejscu należy przypomnieć, że mimo
możliwości zweryfikowania podpisu przez samego składającego podpis, zgodnie z pkt 9.6.
Instrukcji składania ofert na platformie zakupowej, odwołujący tego nie zrobił, co potwierdza
też dowód złożony przez zamawiającego w postaci korespondencji mailowej
z przedstawicielem platformy z dnia 29.08.2022 r.:
„Nie została przeprowadzona opcjonalna
weryfikacja podpisu kwalifikowanego w drugim kroku. Brak jest podpisu kontrolnego
”.
Wracaj
ąc do wiadomości mailowej z korespondencji prowadzonej przez
odwołującego z przedstawicielką platformy zakupowej, należy przytoczyć jej dalszą treść:
„Poprawnie podpisany plik podpisem zaufanym powinien przechodzić weryfikację na stronie
rządowej do tego przeznaczonej, tj.
https://obywatel.gov.pl/nforms/signer/upload?xForms
AppName=SIGNER
. Niestety pliki nie przechodzą poprawnie weryfikacji, co uniemożliwia
dokonanie jednoznacznego potwierdzenia pochodzenia oraz integralno
ści danych w postaci
elektronicznej
”. Ze złożonego dowodu wynika zatem, że weryfikacji podpisu należy
dokonywać na stronie rządowej i że pliki przekazane przez odwołującego takiej pozytywnej
weryfikacji nie przeszły.
Podnosz
ony przez odwołującego fakt, że spośród przekazanych plików dokumentów
jeden (
„załącznik A”) został podpisany, co stwierdził nawet zamawiający, nie stanowi
potwierdzenia,
że pozostałe również zostały prawidłowo podpisane. Przede wszystkim
należy zauważyć, że załącznik ten zawiera dokumenty, co do których nie wymagano podpisu
elektronicznego (pkt XIV.3. swz), w tym
także dokumenty podmiotowe, których złożenie
w o
góle nie było wymagane na tym etapie postępowania (pkt X.3. swz). Ponadto fakt
pozytywnej walidacji podpisu na t
ym załączniku podważa argumentację odwołującego,
jakoby
przyczyną negatywnej walidacji podpisów na pozostałych dokumentach, w tym
ofercie, było niewłaściwe działanie platformy zakupowej lub zastosowanie przez
odwołującego oprogramowania macOS. Skoro możliwe było prawidłowe podpisanie ww.
załącznika A, to nie ma podstaw do stwierdzenia, że działanie platformy zakupowej lub
oprogramowania mac
OS stanęło na przeszkodzie pozytywnej weryfikacji podpisów, którymi
KIO 2166/22
opatrzono pozostałe dokumenty.
Ustaleniom Izby nie
przeczą także spostrzeżenia odwołującego z weryfikacji
podpisów w trakcie rozprawy. Rzeczywiście w trakcie weryfikacji podpisu na załączniku A,
pojawił się komunikat, że weryfikator nie wykrył pliku z podpisem, podczas gdy wcześniejsza
weryfikacja podpisu
przez zamawiającego w postępowaniu wykazała, że akurat ten załącznik
jest podpisany prawidłowo. Ponadto na stronie rządowej po dodaniu rozpakowanego
dokumentu oferty pojawił się komunikat, że plik jest nieprawidłowy. Należy jednak zauważyć,
że podpis dotyczący załącznika A nie był w ogóle kwestionowany przez zamawiającego
i nie jest przedmiotem niniejszego postępowania odwoławczego. Natomiast komunikat
o nieprawidłowości pliku oferty nie zmienia faktu, że weryfikacja podpisu dotyczącego tej
oferty kilkakrotnie dała rezultat negatywny.
Odnosząc się z kolei do powoływanego przez odwołującego wyroku o sygn. akt
KIO 2051/21 z dnia 30.08.2021 r.
, należy zauważyć, że dotyczył on sytuacji, w której plik
w
ogóle nie mógł zostać poprawnie zaimportowany do programu sprawdzającego, podczas
gdy w przedmiotowej sprawie
każdorazowo (poza jednym przypadkiem na rozprawie) pliki
były importowane do różnych programów i była w stosunku do nich dokonywana weryfikacja,
która za każdym razem wykazywała brak podpisu. Zatem stanowisko Izby wyrażone w ww.
wyroku nie ma przełożenia na stan faktyczny zaistniały w niniejszym postępowaniu. Przy
czym jedy
nie na marginesie należy zauważyć, że odwołujący złożył też jako dowód artykuł
zamieszczony na jednej ze stron internetowych,
którego autor nie zgodził się z tezami
zawartymi w ww. wyroku.
Re
asumując, w niniejszej sprawie Izba stwierdziła, że odwołujący nie wykazał, że
złożone przez niego wymagane w postępowaniu dokumenty, w tym oferta, zostały opatrzone
podpisem
zaufanym.
Wobec
dowodów przedstawionych przez zamawiającego,
argumentacja
odwołującego co do braku poprawnego działania różnych aplikacji
ma
charakter jedynie
przypuszcze
ń, na podstawie których nie można uznać, że odwołujący
prawidłowo podpisał ofertę i załączniki do niej podpisem zaufanym. Dlatego Izba uznała, że
zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 63 ust. 2 i art. 16 pkt 1 ustawy Pzp,
nie potwierdzi
ł się.
Wobec powyższego, Izba postanowiła jak w sentencji wyroku, orzekając na
podstawie art. 552 ust. 1, art. 553 i art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Orzeczenie Izby zostało wydane w oparciu o dokumentację postępowania
KIO 2166/22
oraz w oparciu o stanowiska stron przedstawione na rozprawie i w pismach procesowych.
Izba uznała za nieprzydatne dowody złożone przez odwołującego w postaci innej oferty
z dnia 18.06.2022 r.
, gdyż fakt jej nieodrzucenia w innym postępowaniu nie ma znaczenia
dla obecnie
prowadzonego postępowania oraz w postaci wydruku z platformy zakupowej,
gdyż nie zawiera on żadnych informacji pozwalających na ustalenie opatrzenia dokumentów
podpisem elektronicznym.
O kosztach p
ostępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 574
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 8 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 1 i pkt 2 lit. b)
roz
porządzenia w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r.
poz. 2437).
Przewo
dniczący ………………………….
1.
odrzuca
odwołanie w zakresie zarzutu nr 2 w zakresie dotyczącym zastosowania przez
zamawiającego narzędzi i urządzeń komunikacji elektronicznej, które są
dyskryminujące, nieinteroperacyjne i ograniczają wykonawcom dostęp do postępowania
o u
dzielenie zamówienia lub konkursu,
2.
oddala odw
ołanie w pozostałym zakresie,
3.
kosz
tami postępowania obciąża odwołującego: STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska
51/2, 60-
189 Poznań, i:
3.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dzies
ięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od
odwołania.
3.2.
zasądza od odwołującego: STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska 51/2, 60-189 Poznań,
na rzecz zamawiającego: Gmina Dzierzgoń, Plac Wolności 1, 82-440 Dzierzgoń, kwotę
3 600
zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu
kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
KIO 2166/22
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1
1 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni
o
d dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odw
oławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewo
dniczący: ……………………
KIO 2166/22
Sygn. akt KIO 2166/22
UZASADNIENIE
Zamawiający - Gmina Dzierzgoń, Plac Wolności 1, 82-440 Dzierzgoń, prowadzi w trybie
podstawowym
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Kompleksowe
dostosowanie sys
temu segregacji odpadów w Gminie Dzierzgoń celem przeciwdziałania
COVID-
19 i innym chorobom zakaźnym”, nr referencyjny: TI.271.63.2022. Ogłoszenie o
zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 19.07.2021 r.,
nr 2022/BZP 00266546/01.
Pismem z dnia 12.08.2022 r.
zamawiający poinformował m.in. o odrzuceniu oferty
wykonawcy
STALLOVE sp. z o.o., ul. Złotowska 51/2, 60-189 Poznań (dalej: „odwołujący”).
W dniu 17.08.2022 r. do Prezesa Krajowej Izby Odw
oławczej wpłynęło odwołanie,
w kt
órym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 63 ust. 2
ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz.U.
z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwanej dalej:
„ustawą Pzp”, poprzez jego niewłaściwe
z
astosowanie i uznanie, że oferta odwołującego (w zakresie części nr 1) nie została
opatrzona odpowiednim podpisem elektronicznym, mimo złożenia oferty opatrzonej
prawidłowym podpisem zaufanym oraz uznanie, że oferta odwołującego nie została
sporządzona w sposób zgodny z wymaganiami technicznymi określonymi przez
zamawiającego, w sytuacji gdy odwołujący sporządził ofertę w postaci elektronicznej
w ogólnie dostępnym formacie danych (pdf.) i złożył ją w formie elektronicznej opatrzonej
podpisem zaufanym, a zatem zgodnie z wymaganiami z
amawiającego,
2) art. 16 pkt 1 w zw. z art. 64 ustawy Pzp
poprzez nierówne traktowanie wykonawców
w niniejszym postępowaniu oraz zastosowanie przez zamawiającego narzędzi i urządzeń
komunikacji elektro
nicznej, które są dyskryminujące, nieinteroperacyjne i ograniczają
wykonawcom dostęp do postępowania o udzielenie zamówienia lub konkursu, oraz
niezbadanie przyczyn braku walidacji oferty o
dwołującego.
W
szczególności odwołujący podniósł, co następuje.
„Odwołujący w dniu 12 sierpnia 2022 r. otrzymał pismo Zamawiającego z Informacją
o wyborze oferty najkorzystniejszej, gdzie została zawarta informacja o odrzuceniu oferty
Stallove. Zgodnie z tre
ścią uzasadnienia odrzucenia oferty Stallove Zamawiający po
przeprowadzeniu analizy ofert otrzymanych w przedmiotowym postępowaniu rzekomo ustalił,
że oferta nr 4 złożona na realizację części 1 zamówienia przez wskazanego Wykonawcę, nie
została opatrzona odpowiednim podpisem elektronicznym, zgodnie z wymogami określonymi
w art. 63 ust. 2 ustawy PZP oraz zgodnie ze stosownym opisem w tej zawartym w SWZ.
Weryfikacja dokumentów wskazanej oferty, pod kątem opatrzenia ich wymaganym
KIO 2166/22
podpisem, przeprowadzona przy u
życiu odpowiednich aplikacji komputerowych wskazuje
wynik negatywny. Uwzględniając powyższe Zamawiający stwierdził, że oferta jest niezgodna
z przepisami ustawy i zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt. 3 ustawy - podlega odrzuceniu. (
…)
Stallove dla każdego podpisanego pliku posiada potwierdzenie złożenia podpisu
zaufanego, potwierdzający — co należy podkreślić - co do sekundy datę złożenia podpisów
w postępowaniu. Dla każdego pliku składającego się na treść oferty Odwołujący posiada
pot
wierdzenia złożenia podpisów. (…)
Następnie podpisane dokumenty Stallove załadował na platformę postępowania:
https://platformazakupowa.pl/transakcja/641698
.
Podkreślić trzeba, że na platformie
postępowania znajduje się informacja, że wykonawca winien przed złożeniem oferty
podpisać ofertę podpisem zaufanym. Poniżej przekazuję zdjęcie platformy zakupowej
postępowania: (…)
Jak wskazano powyżej, Wykonawca złożył więc ofertę zgodnie z wymaganiami
postępowania, oraz dokonał czynności podpisania i złożenia oferty zgodnie z Instrukcją dla
wykonawców, odrębnie dla każdego pliku oferty.
Następnie wykonał czynności zgodnie z Instrukcją, gdzie ścieżka dla złożenia
podpisu osobistego lub zaufanego na ka
żdym dokumencie osobno wygląda następująco —
poniżej przekazuję dokładne odwzorowanie Instrukcji:
9.1. Pobierz wszystkie pliki dołączone do postępowania na swój komputer,
9.2. Wypełnij pliki na swoim komputerze, a następnie podpisz pliki, które zamierzasz
dołączyć do oferty lub wniosku kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem
zaufanym lub podpisem osobistym.
9.
3. Dołącz wszystkie podpisane pliki do Formularza składania oferty lub wniosku na
platformazakupowa.pl,
9.
4. Kliknij w przycisk Przejdź do podsumowania,
9.5. Na
stępnie w drugim kroku składania oferty lub wniosku należy sprawdzić poprawność
złożonej oferty, załączonych plików oraz ich ilości,
9.6. Do celów kontrolnych możesz opcjonalnie sprawdzić ważność i poprawność swojego
elektronicznego podpisu kwalifikowanego i w tym celu:
9.6.1. p
obrać plik w formacie XML,
9.6.2. po wgraniu XML system dokona wstępnej analizy i wyświetli informację o tym, czy plik
XML został podpisany prawidłowo,
9.6.3. uzyskaną informację należy traktować jako weryfikację pomocniczą, gdyż to
zamawiający przeprowadzi proces badania ofert w postępowaniu w tym weryfikacji podpisu,
9.6.4. Przyczyny błędnej walidacji elektronicznego podpisu kwalifikowanego podczas jego
weryfikacji mogą być następujące:
9.6.41. brak podpisu na dokumencie XML,
KIO 2166/22
9.6.4.2. podpis kwalifikowany
utracił ważność,
9.6.4.3
. niewłaściwy formatu podpisu,
9.6.4.
4. użycie podpisu niekwalifikowanego,
9.6.4.5. zmodyfikowano plik XML,
9.6.4.6.
załączenie przez wykonawcę niewłaściwego pliku XML.
9.
7. Niezależnie od wyświetlonego komunikatu możesz kliknąć przycisk Złóż ofertę, aby
z
akończyć etap składania oferty,
9.8. Następnie system zaszyfruje ofertę lub wniosek wykonawcy, tak by ta była niedostępna
dla zamawiającego do terminu otwarcia ofert lub złożenia wniosków o dopuszczenie do
ud
ziału w postępowaniu zgodnie z art. 221 Ustawy Prawo Zamówień Publicznych,
Odwołujący się wykonał wszystkie wyżej wymienione czynności w postępowaniu,
zgodnie z Instrukcją, punkt po punkcie, co wykazał wskazanymi wyżej dowodami. W toku
s
kładania ofert nie pojawiły się żadne problemy z walidacją podpisu. Oferta została złożona
na platformie zakupowej zgodnie z instrukcją. (…)
Konsekwencją prawidłowego złożenia oferty było to, że oferta została prawidłowo
załadowana na platformie i otwarta w dacie otwarcia ofert. Zgodnie z Informacją z otwarcia
ofert w przedmiotowym postępowaniu oferta Wykonawcy została złożona o godzinie 8:37:04.
Podkreślić przy tym stanowczo trzeba, że w Informacji z otwarcia ofert z dnia
4 sierpnia 2022 r. zamieszczone
j na platformie postępowania w pkt. 2 wskazano
jednoznacznie i w
yraźnie: 2. Wykaz ofert, złożonych przez Wykonawców w prowadzonym
postępowaniu, zgodnie z ogłoszeniem o zamówieniu publicznym, z dnia 19 lipca 2022 r. oraz
SWZ. (
…)
Zamawiaj
ący potwierdził, że w ofercie znajduje się w miejscu podpisu pole z jakimiś
danymi, ale podpis nie wyświetla się w całości. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że wydruk
dokumentów przesłanych przez Zamawiającego jako zwalidowanych negatywnie zawiera
odwzorowanie podpisu, mimo
że Zamawiający go rzekomo „nie widzi”. Zamawiający dokonał
weryfikacji poświadczenia podpisu za pośrednictwem różnych aplikacji i co istotne — wynik
badania nie jest rozstrzygający, gdyż w opinii Zamawiającego niektóre pliki w złożonej
ofercie są podpisane prawidłowo, a niektóre nie. Przyznał to sam Zamawiający w swojej
korespondencji
— jest to fakt przyznany nie wymagający dowodu.
Nadto Odwołujący się załącza do odwołania wyniki walidacji dokonanej przez
Zamawiającego, która w odniesieniu do niektórych plików wskazuje na walidację negatywną,
w innych na
pozytywną, a w przypadku walidacji za pośrednictwem systemu SAWPE -
nierozstrzygającą — nie wskazującą na to, że podpis nie został złożony. Powyższe nie
wzbudziło żadnej wątpliwości Zamawiającego lecz spowodowało automatyczne odrzucenie
oferty Odwołującego się. (…)
KIO 2166/22
Zgodnie z art. 63 ust. 2 Pzp postępowaniu o udzielenie zamówienia lub konkursie
o wartości mniejszej niż progi unijne ofertę, wniosek o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie, oświadczenie, o którym mowa
w art. 125 u
st. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie elektronicznej lub w postaci
elektronicznej opatrzonej podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
W niniejszym postępowaniu Wykonawca podpisał ofertę podpisem zaufanym, za
pośrednictwem systemu epuap, powiązanym z rachunkiem bankowym Odwołującego się -
Bankiem Millenium, co wykazano dowodam
i wskazanymi powyżej.
Istotne wydaje się, że w niniejszym postępowaniu Odwołujący się złożył ofertę przy
wykorzystaniu komputera MacBook firmy Apple, o czym Zamawiający miał wiedzę, gdyż
przesłał w toku korespondencji prowadzonej w Postępowaniu Odwołującemu pliki
automatycznie oznaczone jako 0_1_MACOX. (
…)
Na
komputerze osobistym Odwołującego się oferta wyświetla się prawidłowo wraz ze
znaczniki
em podpisu oraz umożliwione jest dokonanie wydruku oferty z tymże znacznikiem.
Na komputerze Zamawiającego pojawia się według Zamawiającego w miejscu podpisu puste
pole.
Natomiast w wydruku plików znajdujących się w posiadaniu Zamawiającego,
odwzorowanie podpisu już się pojawia.
Na
jwyższa Izba Kontroli już w 2019 r. zauważyła, że stosowane przez firmę Apple
systemy op
eracyjne MacOS i iOS mogą być niekompatybilne z systemami np. miniportalu,
co naruszało w jej ocenie zasadę neutralności technologicznej. Powyższa informacja została
ud
ostępniona publicznie w postaci Wystąpienia pokontrolnego Najwyższej Izby Kontroli,
gdzi
e Izba zauważyła przypadki braku możliwości złożenia ofert przez wykonawców
korzystających z oprogramowania Apple.
Powyższe nie wzbudziło żadnych wątpliwości Zamawiającego, mimo posiadania
przez niego wiedzy o tym, że niektóre oprogramowania nie współpracują ze sobą - nie są
interoperacyjne. (
…)
N
ie można wykluczyć, że w niniejszym Postępowaniu miała miejsce sytuacja, w której
zastosowane przez Zamawiającego oprogramowanie nie funkcjonowało prawidłowo
w odniesieniu do oprogramowania firmy Apple, uniemożliwiając dokonanie prawidłowej
walidacji oferty.
Niezależnie od powyższego analizując ścieżkę plików zapisanych przez
Zamawiającego w odrębnych folderach zawierających oferty wykonawców w Postępowaniu
mogło dojść do sytuacji, w której przy dokonywaniu zapisu oferty Zamawiający nieświadomie
dokon
ał naruszenia integralności ofert wykonawców. Przy dokonywaniu walidacji przez
Zamawiającego pojawiają się bowiem inne godziny podpisu niż daty znacznika podpisu
wskazanego w ofercie.
W przedmiotowej sprawie istotny jest
fakt, że dokumenty składające się na ofertę
KIO 2166/22
zawierają znacznik czasu dla podpisu, który jest identyczny - odpowiada co do sekundy
potwierdzeniem złożenia podpisu z epuap. Taki znacznik potwierdza, że podpis istniał w
danym momencie. Odwołujący się przedstawił szereg dowodów potwierdzających fakt
składania podpisów na ofercie za pośrednictwem epuap przy potwierdzeniu za
pośrednictwem Banku Millenium.
Zamawiający w niniejszym postępowaniu potwierdził w Informacji z otwarcia ofert
prawidłowość złożonej oferty. Nadto po dokonanej weryfikacji Zamawiający potwierdził, że
na ofercie znajduje się jakieś pole w miejscu przeznaczonym na podpis a część załączników
składających się na ofertę zawiera prawidłowy podpis.
Tym samym brak jest przesłanek uzasadniających odrzucenie oferty odwołującego.
Odrzuceniu podlega oferta
w sytuacji, gdy oświadczenie woli nie zostało złożone w postaci
elektronicznej i nie opatrzono go podpisem zaufanym, a oferta nie została złożona zgodnie z
SWZ. W niniejszym postępowaniu taka sytuacja nie zachodzi. Odwołujący się, co wykazano
powy
żej wykonał w postępowaniu wszystkie czynności zgodnie z Instrukcją. Przytoczone
okoliczności oraz przedstawione dowody w pełni uzasadniają, że odrzucenie oferty
Odwołującego przez Zamawiającego narusza przepisy ustawy - Prawo zamówień
publicznych. Za
mawiający tym samym naruszył podstawowe zasady prawa zamówień
publicznych przede wszystkim przez brak traktowania wszystkich oferentów na - równych
prawach i brak pro
wadzenia postępowania w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji. Zamawia
jący dopuścił się w postępowaniu zaniechań i czynności
podważających zaufanie co do prawidłowości i rzetelności prowadzonego postępowania. (…)
W przypadku dalszych wątpliwości Zamawiającego i nie uznania powyższych
argumentów jest powołanie biegłego z zakresu informatyki celem wykazania faktu
prawidłowości podpisu. Podkreślić bowiem trzeba, że zbadanie prawidłowości podpisu i
pr
zyczyn nieprawidłowej walidacji wymaga wiadomości specjalnych, których nie posiada ani
Zamawiający ani Wysoka Izba. Kwestionowanie podpisu jedynie z tej przyczyny, że podpis
nie wyświetla się prawidłowo na komputerze Zamawiającego, jest w ocenie Odwołującego
się znacznym nadużyciem.
Podkreślić trzeba, że w niniejszym Postępowaniu uzasadnienie odrzucenia oferty jest
lakoniczne, a walidacja oferty niejedn
oznaczna. Zamawiający skupił się na udowodnianiu
Wykonawcy, że podpis nie przechodzi weryfikacji, ale w żaden sposób nie zbadał ani nie
ustalił przyczyn takiego stanu rzeczy. (…)”
W
związku z powyższym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2)
unieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego,
3)
powtórzenia czynności badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu,
4) dokonania wyboru oferty
odwołującego jako najkorzystniejszej.
KIO 2166/22
Pismem z dnia 29.08.2022
r. zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której
wniósł o jego oddalenie.
W trakcie rozprawy strony podtrzyma
ły swoje stanowiska.
Krajo
wa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest utworzenie bazy transportowo-magazynowej wraz
z dostawą kontenerów, ogrodzonej, wyposażonej w sprzęt i odpowiednią infrastrukturę
techniczną, do sortowania i odbioru segregowanych odpadów komunalnych na terenie
Gminy Dzierzgoń oraz dostawa pojazdów specjalistycznych do odbioru i przeładunku
odpadów segregowanych, w tym samochody ciężarowe z zabudową (śmieciarki), samochód
skrzyniowy, minikoparka z oprzyrządowaniem, ładowarka teleskopowa z oprzyrządowaniem.
Przedmiot zamówienia został podzielony na pięć części. Niniejsze postępowanie
odwoławcze dotyczy części nr 1.
W rozdziale XIII
specyfikacji warunków zamówienia (dalej: „swz”) pn. „Informacje
o sposobie porozumiewania się Zamawiającego z Wykonawcami oraz przekazywania
oświadczeń lub dokumentów”, zamawiający wskazał m.in.:
6. Zamawiający, zgodnie z § 11 ust. 2 i 3 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2020r. w spra
wie sposobu sporządzania i przekazywania informacji oraz wymagań
technicznych dla dokumentów elektronicznych oraz środków komunikacji elektronicznej w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursie (Dz.U. z 2020r. poz. 2452
-
dalej: “Rozporządzenie w sprawie środków komunikacji”), określa niezbędne wymagania
sprzętowo - aplikacyjne umożliwiające pracę na platformazakupowa.pl, tj.:
a) stały dostęp do sieci Internet o gwarantowanej przepustowości nie mniejszej niż 512 kb/s,
b) komputer klasy P
C lub MAC o następującej konfiguracji: pamięć min. 2 GB Ram, procesor
Intel IV 2 GHZ lub jego nowsza wersja, j
eden z systemów operacyjnych - MS Windows 7,
Mac Os x 10 4, Linux, lub ich nowsze wersje,
c) zainstalowana dowolna przeglądarka internetowa, w przypadku Internet Explorer
minimalnie wersja 10 0.,
d) włączona obsługa JavaScript,
e) zainstalowany program Adobe Acrobat Reader lub in
ny obsługujący format plików .pdf,
f) Platformazakupowa.pl działa według standardu przyjętego w komunikacji sieciowej -
kodowanie UTF8,
g) oznaczenie czasu odbioru danych przez platformę zakupową stanowi datę oraz dokładny
czas (hh:mm:ss) generowany wg. czasu lokalnego serwera synchronizowanego z zegarem
KIO 2166/22
Głównego Urzędu Miar.
7. Wykonawca, przystępując do niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego:
a) akceptuje warunki korzystania z platformazakupowa.pl określone w Regulaminie
zamieszczonym na stronie internetowej pod li
nkiem w zakładce „Regulamin" oraz uznaje go
za wiążący,
b) zapoznał i stosuje się do Instrukcji składania ofert/wniosków dostępnej pod linkiem.
8. Zamawiający nie ponosi odpowiedzialności za złożenie oferty w sposób niezgodny
z Instrukc
ją korzystania z platformazakupowa.pl, w szczególności za sytuację, gdy
Zamawiający zapozna się z treścią oferty przed upływem terminu składania ofert (np.
złożenie oferty w zakładce „Wyślij wiadomość do Zamawiającego”). Taka oferta zostanie
uznana przez Z
amawiającego za ofertę handlową i nie będzie brana pod uwagę
w p
rzedmiotowym postępowaniu ponieważ nie został spełniony obowiązek narzucony
w art. 221 ustawy PZP.
9
. Zamawiający informuje, że instrukcje korzystania z platformazakupowa.pl dotyczące
w szczególności logowania, składania wniosków o wyjaśnienie treści SWZ, składania ofert
oraz innych czynności podejmowanych w niniejszym postępowaniu przy użyciu
platformaz
akupowa.pl znajdują się w zakładce „Instrukcje dla Wykonawców" na stronie
internetowej pod adresem: https://platformazakupowa.pl/strona/45-instrukcje.
W rozdziale XIV swz pn.
„Opis sposobu przygotowania ofert oraz dokumentów
wymaganych przez Zamawiającego w SWZ”,
zamawia
jący wskazał m.in.:
1. Oferta oraz wymagane załączniki do oferty (wymienione w pkt 3) składane elektronicznie,
muszą zostać podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub elektronicznym
podpisem zaufanym lub elektronicznym podpisem osobistym. W procesie składania oferty
wraz z wymaganymi załącznikami oraz podmiotowych środków dowodowych na platformie,
od
powiedni podpis elektroniczny Wykonawca może złożyć bezpośrednio na dokumencie,
który następnie przesyła do systemu (opcja rekomendowana przez platformazakupowa.pl)
o
raz dodatkowo dla całego pakietu dokumentów w kroku 2 Formularza składania oferty (po
klik
nięciu w przycisk Przejdź do podsumowania).
4. Oferta p
owinna być:
1) sporządzona na podstawie załączników niniejszej SWZ w języku polskim,
2) złożona przy użyciu środków komunikacji elektronicznej tzn. za pośrednictwem
https://platformazakupowa.pl/pn/um_dzierzgon,
3) podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub elektronicznym podpisem
zaufanym lub elektronicznym podpisem osobistym przez osobę/osoby upoważnioną
/upoważnione.
KIO 2166/22
5. Podpisy kwalifikowane wykorz
ystywane przez Wykonawców do podpisywania wszelkich
plików muszą spełniać „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na
rynku wewnętrznym (eIDAS) (UE) nr 910/2014 - od 1 lipca 2016 roku”.
6. W pr
zypadku wykorzystania formatu podpisu XAdES zewnętrzny, Zamawiający wymaga
dołączenia odpowiedniej ilości plików tj. podpisywanych plików z danymi oraz plików XAdES.
W
związku z ustaleniem przez zamawiającego, że oferta złożona przez odwołującego
i załączniki do niej nie zostały podpisane podpisem elektronicznym, strony prowadziły
korespondencję drogą e-mail. W mailu z dnia 11.08.2022 r. zamawiający poinformował
odwołującego:
„W odpowiedzi na maila jn. (oraz przesłaną w tej samej sprawie - wiadomość
w komunikatorze platformy zaku
powej, na stronie prowadzonego postępowania) niniejszym
informuję, że weryfikacja podpisów na przesłanej przez Państwa ofercie (wraz
z załącznikami wymaganymi na tym etapie postępowania), odbyła się w dniu 05.08.2022r. -
za p
omocą wskazanego jn. systemu SAWPE oraz dodatkowo za pomocą 3-ch innych
aplikacji (w tym: https://www.gov.pl/web/gov/podpisz-dokument-elektroniczniewykorzystaj-
podpis-
zaufany; PWPW Centrum Usług Zaufania - Sigillum; KIR Szafir). W każdym
przypadku wynik weryfikacji jest negaty
wny. W załączeniu przesyłam 2 pakiety plików,
zawierające dokumenty z przeprowadzonej weryfikacji.
W pakiecie pierwszym zawarto dokumenty weryfikacyjne dla pełnych paczek otrzymanej
oferty, tj.
osobno dla paczki z ofertą i załącznikami oraz osobno dla paczki z dokumentami
niejawnymi. W pakiecie drugim zawarto dokumenty weryfikacyjne dla poszcz
ególnych
dokumentów (po wypakowaniu w/w paczek). W celu poprawnej identyfikacji poszczególnych
dokumentów, w pakiecie drugim wprowadzono oznaczenia cyfrowe tj. odpowiednio: 1_ -
dokumenty z paczki z ofertą i załącznikami; 2_ - dokumenty z paczki z dokumentami
niejawnymi.
Otrzymane od Państwa (w aktualnej korespondencji) dokumenty weryfikacyjne, są takie
same jak te,
które otrzymaliśmy w wyniku weryfikacji w dniu 05.08.2022r. za pomocą
wskazanego jn. Systemu SAWPE. Dokumenty te -
niestety nie potwierdzają faktu podpisania
oferty i załączników w sposób zgodny z wymogami ustawy PZP (art. 63 ust. 2) oraz
warunkami określonymi w SWZ. Jedyny prawidłowo podpisany dokument, to dokument
zawarty w pace z dokumentami niejawnymi i w tym przypadku dokument weryfikacyjny bez
żadnych wątpliwości wskazuje na ten fakt. Gdyby oferta i załączniki do oferty były podpisane
-
dokument weryfikacyjny zostałby wygenerowany w podobnej formie jak ten dla
dokumentów niejawnych.
KIO 2166/22
Wskazanie na to, że złożona przez Państwa oferta (w postaci pliku pdf) posiada sygnaturę
informującą o jej podpisaniu, nie stanowi formalnego potwierdzenia tego faktu, wobec
opisanej jw.
– negatywnej weryfikacji. Ustalenie okoliczności, w jakich w/w sygnatura
znalazła się na ofercie (a także na załącznikach do oferty) - pozostaje w Państwa gestii.
Uwzględniając powyższe, w ocenie Zamawiającego - nie ma podstaw do uznania Państwa
oferty, jako złożonej prawidłowo (zgodnie z wymogami ustawy PZP oraz warunkami
określonymi w SWZ).”
Pismem z dnia 12.08.2022 r. zamawiaj
ący poinformował, że w części nr 1
postępowania jako najkorzystniejsza została wybrana oferta wykonawcy REMBUD KP, zaś
oferta od
wołującego została odrzucona. W uzasadnieniu zamawiający wskazał:
„Po przeprowadzeniu analizy ofert otrzymanych w przedmiotowym postępowaniu
Zamawiający ustalił, że oferta nr 4 złożona na realizację części 1 zamówienia przez
wskazanego Wykonawcę, nie została opatrzona odpowiednim podpisem elektronicznym,
zgodnie z wymogami określonymi w art. 63 ust. 2 ustawy PZP oraz zgodnie ze stosownym
opisem w tej kwestii, zawartym w SWZ. Weryfikacja dokumentów wskazanej oferty, pod
kątem opatrzenia ich wymaganym podpisem, przeprowadzona przy użyciu odpowiednich
aplikacji komputerowych -
wskazuje wynik negatywny. Uwzględniając powyższe
Zamawiający stwierdził, że oferta jest niezgodna z przepisami ustawy i zgodnie z art. 226
ust. 1 pkt. 3 ustawy - podlega odrzuceniu
”.
Krajowa
Izba
Odw
oławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i u
względniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron
złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy,
zważyła, co następuje.
W pierwsz
ej kolejności Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy
Pzp, tj. istnienie po stro
nie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia przez niego szkody z uwagi na kwestionowa
ną czynność zamawiającego.
Ponadto Iz
ba stwierdziła, że w stosunku do zarzutu nr 2 w zakresie, w jakim dotyczy
on
„zastosowania przez zamawiającego narzędzi i urządzeń komunikacji elektronicznej,
które są dyskryminujące, nieinteroperacyjne i ograniczają wykonawcom dostęp do
postępowania o udzielenie zamówienia lub konkursu”, ziściła się przesłanka skutkująca
odrzuceniem odwołania. Należy zauważyć, że zarzut ten odnosi się w istocie do treści swz,
która została opublikowana przez zamawiającego w dniu 19.07.2022 r. Oznacza to, że
termin na w
niesienie odwołania wobec treści swz upłynął w dniu 25.07.2022 r. (art. 515
KIO 2166/22
ust. 1 pkt 2 lit. a) w zw. z art. 509 ust. 2 ustawy Pzp).
Tym samym wniesienie odwołania
w dniu 17.08.2022 r. oznacza
, że w zakresie ww. zarzutu zostało ono wniesione po upływie
terminu określonego w ustawie Pzp, dlatego też w ww. zakresie podlega odrzuceniu na
podstawie art. 528 pkt 3 ustawy Pzp.
Odnos
ząc się do pozostałych zarzutów podniesionych w odwołaniu, należy
pr
zytoczyć właściwe przepisy.
Zgodnie z art. 63 ust. 2 ustawy Pzp, w
postępowaniu o udzielenie zamówienia lub
konkursie o wartości mniejszej niż progi unijne ofertę, wniosek o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie, oświadczenie, o którym mowa
w art. 125 ust. 1, składa się, pod rygorem nieważności, w formie elektronicznej lub w postaci
elektronicznej opatrzonej podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp, z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest
niezgodna z przepisami ustawy.
W niniejszej sprawie nie jest sporne między stronami, że oferta i wymienione w swz
załączniki do niej miały być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub
elektronicznym podpisem zaufanym lub elektronicznym podpisem osobistym (pkt XIV.1.
swz). Sporne jes
t natomiast to, czy złożone przez odwołującego dokumenty zostały
opatrzone takim podpisem, przy czym w niniejszym przypadku chodzi o podpis zaufany, jako
wybrany przez o
dwołującego. Odnosząc się zatem do argumentacji stron i przedłożonych
przez
nich dowodów, Izba stwierdziła, co następuje.
W pierwszej
kolejności należy podnieść, że nie jest zasadny argument odwołującego
odnoszący się do informacji z otwarcia ofert, z której odwołujący wywodzi, że zamawiający
pierwotnie
uznał jego ofertę za złożoną prawidłowo, a następnie zmienił zdanie w tej kwestii.
Informacja z otwarcia ofert jest podawana w celu ujawnienia, jakie oferty
zostały złożone
w danym postępowaniu, natomiast czynności badania i oceny tych ofert następują dopiero
po ich otwarciu. Nie
należy zatem utożsamiać sformułowań zawartych w informacji
z otwarcia ofert z wynikiem badania i oceny tych ofert, gdyż w trakcie otwarcia ofert
zamawiaj
ący nie badają i nie oceniają ofert. Tym samym treść informacji z otwarcia ofert nie
dowodzi, że zamawiający na jakimkolwiek etapie postępowania uznał ofertę odwołującego
za złożoną prawidłowo.
Przechodząc do kwestii podpisu, należy stwierdzić, że nie jest dowodem na
prawidłowe podpisanie przez odwołującego oferty i załączników do niej, samo widoczne
odwzorowanie/znacznik tego podpisu na dokumencie.
Odwołujący dołączył bowiem do
odwołania wydrukowane dokumenty, w tym ofertę, z widocznym znacznikiem podpisu:
PODPIS ZAUFANY
KIO 2166/22
R.M C.
04.08.2022 01:42:00 (GMT+2)
Dokument podpisany elektronicznie
podpisem zaufanym
Aby jednak podpis mógł być uznany za prawidłowy i ważny, konieczne jest dokonanie jego
walidacji za pomo
cą przewidzianych do tego programów weryfikacyjnych. Zamawiający
przeprowadził taką weryfikację z wykorzystaniem czterech różnych walidatorów, tj. aplikacji
komputerowej
systemu
SAWPE:
https://weryfikacjapodpisu.pl/verification/#dropzone
,
aplikacji
https://www.gov.pl/web/gov/podpisz-dokument-elektronicznie-wykorzystaj-podpis-
zaufany
, PWPW
Centrum Usług Zaufania – Sigillum oraz KIR Szafir. Walidacja przy użyciu
każdej z nich dała wynik negatywny wskazujący na brak podpisu. Potwierdzeniem
powyższego są znajdujące się w dokumentacji postępowania skany komunikatów
prz
ykładowo: PWPW Centrum Usług Zaufania – Sigillum – „Status: Niepodpisany”, czy KIR
Szafir
– „Wskazany plik nie zawiera podpisów”, czy w oprogramowaniu SAWPE, gdzie
weryfikacja
nie generuje żadnej informacji o podpisie i o danych osoby, która złożyła podpis.
Również przeprowadzona podczas rozprawy weryfikacja podpisu na platformie
zakupowej, przy użyciu oprogramowania SAWPE oraz w elektronicznym serwisie
Rzeczypospolitej Polskiej
dotyczącym podpisu zaufanego, przyniosła negatywny rezultat,
tj.
pojawiał się komunikat o braku podpisu lub że weryfikator nie wykrył pliku z podpisem.
Wobec
powyższych ustaleń Izba stwierdziła, że zamawiający wykazał, że oferta
odwołującego podlegała odrzuceniu jako niepodpisana wymaganym podpisem
elektronicznym.
Jednocześnie Izba stwierdziła, że powyższym ustaleniom nie przeczą argumenty i
dowody
podnoszone przez odwołującego.
Jak już wskazano powyżej, samo widoczne odwzorowanie podpisu na
wydrukowanym dokumencie nie potwierdza,
że podpis elektroniczny został faktycznie
złożony. Nie potwierdzają też tego dowody dołączone przez odwołującego do odwołania.
Przede wszystkim, jak s
łusznie zwrócił uwagę zamawiający, dołączone przez odwołującego
informacje pn.
„Szczegóły złożonego podpisu”, a także informacje z Profilu zaufanego
(
powiadomienia@pz.gov.pl
)
wskazujące m.in. godziny złożenia podpisów, nie zawierają
żadnych danych pozwalających na ich powiązanie z konkretnym dokumentem, zatem nie
p
otwierdzają złożenia podpisu na tych dokumentach, które były wymagane i złożone
w niniejszym postępowaniu. W dodatku niektóre z załączonych skanów informacji z Profilu
zaufanego
wskazują na godziny, które nie pokrywają się z godzinami wynikającymi ze
„Szczegółów złożonego podpisu”, np. godzina 21:52 (wskazywana przez zamawiającego na
rozprawie jako 21:57) z dnia 03.08.2022 r. i godzina 0:54 z dnia 04.08.2022 r. nie
pozostają
KIO 2166/22
w zgodzie z żadną godziną wskazywaną w „Szczegółach złożonego podpisu” i w odwołaniu.
Tym samym dowody te
nie mogą przesądzać o tym, że oferta i załączniki do niej zostały
prawidłowo podpisane podpisem zaufanym. Powyższe potwierdza złożony przez
odwołującego dowód w postaci korespondencji z przedstawicielką platformy zakupowej
z dnia 11 i 12.08.2022 r., w ramach k
tórej odwołujący uzyskał na zadane pytanie odpowiedź:
„Na zdjęciu przedstawiony jest znacznik graficzny podpisu, jednak nie jest on jedynym
elementem, który świadczy o poprawności podpisu”.
Należy także zwrócić uwagę na pozostałą treść ww. wiadomości mailowej od
przedstawicielki platformy zakupowej:
„Platforma zakupowa nie weryfikuje plików podczas
składania oferty przez wykonawców. To po stronie wykonawcy leży obowiązek upewnienia
się, że pliki są odpowiednio podpisywane”. W tym miejscu należy przypomnieć, że mimo
możliwości zweryfikowania podpisu przez samego składającego podpis, zgodnie z pkt 9.6.
Instrukcji składania ofert na platformie zakupowej, odwołujący tego nie zrobił, co potwierdza
też dowód złożony przez zamawiającego w postaci korespondencji mailowej
z przedstawicielem platformy z dnia 29.08.2022 r.:
„Nie została przeprowadzona opcjonalna
weryfikacja podpisu kwalifikowanego w drugim kroku. Brak jest podpisu kontrolnego
”.
Wracaj
ąc do wiadomości mailowej z korespondencji prowadzonej przez
odwołującego z przedstawicielką platformy zakupowej, należy przytoczyć jej dalszą treść:
„Poprawnie podpisany plik podpisem zaufanym powinien przechodzić weryfikację na stronie
rządowej do tego przeznaczonej, tj.
https://obywatel.gov.pl/nforms/signer/upload?xForms
AppName=SIGNER
. Niestety pliki nie przechodzą poprawnie weryfikacji, co uniemożliwia
dokonanie jednoznacznego potwierdzenia pochodzenia oraz integralno
ści danych w postaci
elektronicznej
”. Ze złożonego dowodu wynika zatem, że weryfikacji podpisu należy
dokonywać na stronie rządowej i że pliki przekazane przez odwołującego takiej pozytywnej
weryfikacji nie przeszły.
Podnosz
ony przez odwołującego fakt, że spośród przekazanych plików dokumentów
jeden (
„załącznik A”) został podpisany, co stwierdził nawet zamawiający, nie stanowi
potwierdzenia,
że pozostałe również zostały prawidłowo podpisane. Przede wszystkim
należy zauważyć, że załącznik ten zawiera dokumenty, co do których nie wymagano podpisu
elektronicznego (pkt XIV.3. swz), w tym
także dokumenty podmiotowe, których złożenie
w o
góle nie było wymagane na tym etapie postępowania (pkt X.3. swz). Ponadto fakt
pozytywnej walidacji podpisu na t
ym załączniku podważa argumentację odwołującego,
jakoby
przyczyną negatywnej walidacji podpisów na pozostałych dokumentach, w tym
ofercie, było niewłaściwe działanie platformy zakupowej lub zastosowanie przez
odwołującego oprogramowania macOS. Skoro możliwe było prawidłowe podpisanie ww.
załącznika A, to nie ma podstaw do stwierdzenia, że działanie platformy zakupowej lub
oprogramowania mac
OS stanęło na przeszkodzie pozytywnej weryfikacji podpisów, którymi
KIO 2166/22
opatrzono pozostałe dokumenty.
Ustaleniom Izby nie
przeczą także spostrzeżenia odwołującego z weryfikacji
podpisów w trakcie rozprawy. Rzeczywiście w trakcie weryfikacji podpisu na załączniku A,
pojawił się komunikat, że weryfikator nie wykrył pliku z podpisem, podczas gdy wcześniejsza
weryfikacja podpisu
przez zamawiającego w postępowaniu wykazała, że akurat ten załącznik
jest podpisany prawidłowo. Ponadto na stronie rządowej po dodaniu rozpakowanego
dokumentu oferty pojawił się komunikat, że plik jest nieprawidłowy. Należy jednak zauważyć,
że podpis dotyczący załącznika A nie był w ogóle kwestionowany przez zamawiającego
i nie jest przedmiotem niniejszego postępowania odwoławczego. Natomiast komunikat
o nieprawidłowości pliku oferty nie zmienia faktu, że weryfikacja podpisu dotyczącego tej
oferty kilkakrotnie dała rezultat negatywny.
Odnosząc się z kolei do powoływanego przez odwołującego wyroku o sygn. akt
KIO 2051/21 z dnia 30.08.2021 r.
, należy zauważyć, że dotyczył on sytuacji, w której plik
w
ogóle nie mógł zostać poprawnie zaimportowany do programu sprawdzającego, podczas
gdy w przedmiotowej sprawie
każdorazowo (poza jednym przypadkiem na rozprawie) pliki
były importowane do różnych programów i była w stosunku do nich dokonywana weryfikacja,
która za każdym razem wykazywała brak podpisu. Zatem stanowisko Izby wyrażone w ww.
wyroku nie ma przełożenia na stan faktyczny zaistniały w niniejszym postępowaniu. Przy
czym jedy
nie na marginesie należy zauważyć, że odwołujący złożył też jako dowód artykuł
zamieszczony na jednej ze stron internetowych,
którego autor nie zgodził się z tezami
zawartymi w ww. wyroku.
Re
asumując, w niniejszej sprawie Izba stwierdziła, że odwołujący nie wykazał, że
złożone przez niego wymagane w postępowaniu dokumenty, w tym oferta, zostały opatrzone
podpisem
zaufanym.
Wobec
dowodów przedstawionych przez zamawiającego,
argumentacja
odwołującego co do braku poprawnego działania różnych aplikacji
ma
charakter jedynie
przypuszcze
ń, na podstawie których nie można uznać, że odwołujący
prawidłowo podpisał ofertę i załączniki do niej podpisem zaufanym. Dlatego Izba uznała, że
zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 63 ust. 2 i art. 16 pkt 1 ustawy Pzp,
nie potwierdzi
ł się.
Wobec powyższego, Izba postanowiła jak w sentencji wyroku, orzekając na
podstawie art. 552 ust. 1, art. 553 i art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Orzeczenie Izby zostało wydane w oparciu o dokumentację postępowania
KIO 2166/22
oraz w oparciu o stanowiska stron przedstawione na rozprawie i w pismach procesowych.
Izba uznała za nieprzydatne dowody złożone przez odwołującego w postaci innej oferty
z dnia 18.06.2022 r.
, gdyż fakt jej nieodrzucenia w innym postępowaniu nie ma znaczenia
dla obecnie
prowadzonego postępowania oraz w postaci wydruku z platformy zakupowej,
gdyż nie zawiera on żadnych informacji pozwalających na ustalenie opatrzenia dokumentów
podpisem elektronicznym.
O kosztach p
ostępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 574
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 8 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 1 i pkt 2 lit. b)
roz
porządzenia w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r.
poz. 2437).
Przewo
dniczący ………………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 27/23 z dnia 2023-02-01
- Sygn. akt KIO 38/23 z dnia 2023-01-31
- Sygn. akt KIO 87/23 z dnia 2023-01-27
- Sygn. akt KIO 78/23 z dnia 2023-01-27
- Sygn. akt KIO 111/23 z dnia 2023-01-26
