rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-12-07
rok: 2021
data dokumentu: 2021-12-07
rok: 2021
sygnatury akt.:
KIO 3449/21
KIO 3449/21
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2021 r. w
Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 listopada 2021 r. przez wykonawcę
Wrotom sp. z o.o. w Krakowie
w postępowaniu prowadzonym przez Dom Pomocy Społecznej w Bobrku
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Citonet-
Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A.
w Toruniu
, zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 listopada 2021 r. przez wykonawcę
Wrotom sp. z o.o. w Krakowie
w postępowaniu prowadzonym przez Dom Pomocy Społecznej w Bobrku
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Citonet-
Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A.
w Toruniu
, zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala
odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę Wrotom sp. z o.o. w Krakowie i zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr (słownie: siedmiu
tysięcy pięciuset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Wrotom sp. z o.o. w
Krakowie
tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 3449/21
U z a s a d n i e n i e
Dom Pomocy Społecznej w Bobrku, zwany dalej „zamawiającym”, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września
2019 r. -
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwanej dalej
„ustawą Pzp” lub „Pzp”, którego przedmiotem są „usługi pralnicze dla Domu Pomocy
Społecznej w Bobrku”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
8 listopada 2021 r., nr 2021/BZP 00260502/01.
Wobec czynności i zaniechań zamawiającego w ww. postępowaniu w dniu 26
listopada 2021
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł odwołanie wykonawca
Wrotom sp. z o.o. w Krakowie, zwany
dalej „odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8, art. 224 ust. 2
oraz art. 239 ust. 1 i 2 ustawy Pzp
przez wybór oferty konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o.
w Krakowie oraz
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu jako
przedstawiającej najkorzystniejszą ofertę, pomimo, iż oferta ta zawierała rażąco niską cenę.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o. w Krakowie
oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu;
2)
powtórzenia oceny ofert i wezwanie do złożenia wyjaśnień konsorcjum Citonet-Kraków
sp. z o.o. w Krakowie o
raz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu,
ewentualnie odrzucenia przedmiotowej oferty jako oferty zawierającej rażąco niską cenę.
W uza
sadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zamawiający nie wezwał Konsorcjum
do złożenia wyjaśnień w przedmiocie wskazanej przez niego ceny, pomimo, iż zachodziły
uzasadnione podstawy ku temu, by uznać, iż cena ta jest rażąco niska. Odwołujący
argumentował, że na to zwrócił uwagę zamawiającemu w treści pisma z 17.11.2021 r.
Uważał, że oferta złożona przez Konsorcjum zawierała bowiem cenę, w sposób rażący
odbiegającą w stosunku do ofert złożonych przez pozostałych oferentów. Odwołujący
podniósł, że wskazał, opierając się na treści art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp, na rażącą
dysproporcję ceny oferty Konsorcjum względem średniej arytmetycznej cen wszystkich ofert
niepodlegających odrzuceniu. Zdaniem odwołującego zamawiający zobligowany był do
zwrócenia się wobec oferenta (Konsorcjum) o udzielenie stosownych wyjaśnień. Według
odwołującego, rozbieżność ta w żaden sposób nie wynikała z okoliczności oczywistych,
niewymagających wyjaśnienia. Odwołujący argumentował, iż średnia arytmetyczna
wszystkich złożonych ofert wynosiła 4,62 zł brutto za 1 kg prania, natomiast cena złożona
przez konsorcjum opiewała na kwotę 2,71 zł brutto za 1 kg prania. Zdaniem odwołującego
p
owyższa okoliczność wskazuje, iż przestawiona cena jest niższa o 41% od średniej
arytmetycznej wszystkich ofert złożonych w przedmiotowym postępowaniu. Odwołujący
wywiódł, że zamawiający w odpowiedzi na powyższe pismo ograniczył się jedynie do
wskazania, iż rozbieżność ceny (jej rażąco niskość) wynika z okoliczności oczywistych,
niewymagających wyjaśnienia. Powołał się on na fakt „zawyżenia” średniej arytmetycznej
cen złożonych ofert poprzez jednego z uczestników postępowania, a co za tym idzie
doprowadzenie do przedmiotowej dysproporcji. Z tego faktu z
amawiający wyprowadził
wniosek, iż brak jest potrzeby wzywana oferenta do złożenia wyjaśnień, a zarazem, iż cena
oferty Konsorcjum nie jest rażąco niska. W następstwie powyższego, zamawiający nie
wezwał oferenta do udzielenia wyjaśnień, ani również nie odrzucił jego oferty, wybierając ją
zarazem
jako
ofertę
najkorzystniejszą.
Zdaniem
odwołującego
rozstrzygnięcie
z
amawiającego cechowało się skrajną arbitralnością, wobec czego nie zasługuje ono na
uwzględnienie.
Zdaniem odwołującego, trudno uznać, iż wykonanie przedmiotu zamówienia w cenie
wskazanej przez Konsorcjum odpowiada obecnym warunkom i stawkom rynkowym.
Odwołujący wywiódł, że ocena oferty w kwestii rażącej dysproporcji ceny nie może być
arbitralna, a powinna być poprzedzona całościową analizą wszystkich wskazanych wyżej
czynników, w tym zwłaszcza wyjaśnień danego oferenta. Odwołujący argumentował, że
stosowanie zaniżonych cen rozpatrywane może zostać również na płaszczyźnie czynu
nieuczciwej konkurencji, jako działanie zmierzające w istocie do wyeliminowania innych
podmiotów z określonego rynku usług.
Odwołujący zwrócił uwagę na treść ofert składanych przez Konsorcjum w
przedmiotowym okresie w an
alogicznych postępowaniach ogłaszanych przez innych
zamawiających. Tytułem przykładu wskazał, iż w tegorocznym postępowaniu dot. usług
pralniczych dla Szpitala Rydygiera w Krakowie cena zawarta w ofercie Konsorcjum w
przeliczeniu na 1 kg opiewała na kwotę 3,51 zł netto, czyli 4,32 zł brutto. Natomiast w drugim
postępowaniu w przedmiocie zamówienia dla Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu
stawka ta wynosiła 3,34 zł netto, tj. 4,11 zł brutto w przeliczeniu na 1 kg prania. Również
zbliżoną stawkę Konsorcjum zaoferowało w przetargu dla Centrum Zdrowia w Mikołowie,
określając stawkę jednostkową w przeliczeniu na 1 kg prania w wysokości 3,16 zł netto (jest
to jednocześnie stawka brutto, ponieważ oferent powołał się na fakt zwolnienia w tym
przypadku z podatku VAT).
Zdaniem odwołującego, w świetle powyższego trudno uznać, iż
cena wskazana w ofercie Kon
sorcjum jest ceną rynkową. Argumentował, że odbiega ona od
stawek proponowanych przez samo Konsorcjum na gruncie analogicznych postępowań.
Zdaniem odwołującego, należy mieć na względzie okoliczności powszechnie znane w
przedmiocie wzrostu cen nośników energii i materiałów stosowanych w usługach
pralniczych. Fakt ten szczegółowo obrazuje zestawienie przedstawiające wzrost cen prania 1
kg w pralni na przełomie stycznia – października 2021 r. Z zestawienia wynika, iż w
przedmiotowym okresie doszło do wzrostu cen składników cenotwórczych. Takimi
składnikami są m.in. koszt gazu, wody i ścieków, energii elektrycznej, środków chemicznych,
transportu. Każda z tych części składowych odnotowała wzrost, co przekłada się na wzrost
kosztu usług pralniczych. Według odwołującego należy mieć zarazem wzgląd na planowane,
dalsze podwyżki cen m.in. gazu oraz prądu, a zarazem podniesienie od stycznia 2022 r.
płacy minimalnej z kwoty 2800 zł brutto do kwoty 3010 zł brutto, tj. o 7,5%. Znaczny wzrost
cen planowany jest również na rynku środków piorących, stanowiących podstawę
wykonywanej działalności. Tym bardziej nie jest prawdopodobne, aby cena zaoferowana
przez Konsorcjum pozwała na realizację przedmiotu zamówienia w sposób dla niego
opłacalny.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania. W
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, zachowując termin
ustawowy oraz wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego
zgłosili przystąpienie wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia Citonet-
Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w
Toruniu
, zwani dalej również „przystępującym”. Złożyli pismo procesowe z 6 grudnia 2021 r.,
w którym wnieśli o oddalenie odwołania. W piśmie i w trakcie rozprawy przedstawili
uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji warunków
zamówienia (SWZ), informację z otwarcia ofert, oferty, w tym ofertę wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Citonet-Kraków sp. z o.o. w
Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu,
zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej z 22 listopada 2021 r.
, załączniki do
odwołania, załączniki do odpowiedzi na odwołanie, załączniki do zgłoszenia
przystąpienia, załączniki do pisma procesowego przystępującego z 6 grudnia 2021 r.,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia, stanowiska i dokumenty złożone przez
strony i uczestnika
w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza
ustaliła i zważyła, co następuje:
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Stosownie do art. 224 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od
wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych.
2. W p
rzypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
o
fert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu
postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może
zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207)
lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane
zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
4. W przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany
żądać wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4
i 6.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z
dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę jeżeli
zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Ustalono, że przedmiotem zamówienia są „usługi pralnicze dla Domu Pomocy
Społecznej w Bobrku”.
Ustalono także, że zamawiający ustalił wartość szacunkową zamówienia powiększoną o
wartość podatku VAT na kwotę 268.348,61 zł.
Ustalono także, że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły
następujące oferty:
1)
odwołującego z ceną brutto 337.708,80 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 3,52 zł,
2) wykonawcy Pralnia Silesia sp. z o.o. w Katowicach
z ceną brutto 361.324,80 zł i ceną
brutto za 1 kg prania -
3,76 zł;
3) wykonawcy F.H.U. Kontrast, J. P., Tychy
z ceną brutto 814.752,00 zł i ceną brutto za 1kg
prania -
8,48 zł;
4) wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Citonet-Kraków sp. z
o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu z
ceną brutto 260.160,00 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 2,71 zł.
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia kwotę 268.400 zł brutto (por.
informacja z otwarcia ofert
i o kwocie przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia, w
dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego na nośniku elektronicznym).
Ustalono również, że pismem z 17 listopada 2021 r. odwołujący zwrócił się do
zamawiającego w wnioskiem o skierowanie do wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia Citonet-Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady
Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu wezwania do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny w trybie art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp. Odwołujący
wskazał, że cena oferty ww. konsorcjum jest niższa o 30% od średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu.
W dalszej kolejności ustalono, że pismem z 18 listopada 2021 r. zamawiający
poinformował odwołującego, że nie zamierza wszcząć procedury wyjaśniającej.
Zamawiający wskazał, że w postępowaniu zostały złożone cztery oferty z następującymi
cenami:
1)
361.324,80 zł,
2)
260.160 zł,
3)
814.752 zł,
4)
337.708,80 zł.
Wartość szacunkowa zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i
usług wynosiła 268.348,61 zł. Wśród złożonych ofert, oferta nr 2 ma cenę zbliżoną do tej
wartości, oferty nr 1 i 4 są wyższe od wartości szacunkowej zamówienia powiększonej o VAT
o odpowiednio 34,6% i 25,8%, natomiast oferta nr 3 jest ponad trzykrotnie wyższa od
wartości szacunkowej powiększonej o VAT. Cena trzeciej oferty przesądziła o wysokiej
średniej arytmetycznej złożonych ofert i o tym, że cena oferty wykonawcy nr 2 okazała się
niższa o ponad 30% od tej średniej.
O tak wysokiej średniej złożonych ofert przesądziło nie co najmniej kilka ofert, co
świadczyłoby o tym, że co do zasady cena rynkowa zamówienia jest wysoka, ale przesądziła
o tym cena jednej oferty. Fakt, że cena tylko jednej oferty jest tak wysoka, zwłaszcza w
porównaniu do szacunku Zamawiającego, nakazuje przyjąć, że to cena oferty nr 3 jest
zawyżona, nie zaś - że cena oferty nr 2 jest zaniżona. W postępowaniu mamy zatem do
czynienia z pięcioma kwotami i cztery z nich: wartość szacunkowa powiększona o VAT oraz
ceny ofert wykonawców nr 2 i 4 oscylują wokół 300 000 zł, natomiast tylko jedna kwota, tj.
cena oferty nr 3 przekracza kwotę 814 000 zł.
Gdyby w postępowaniu złożono więcej ofert z ceną zbliżoną do ceny oferty nr 3,
można byłoby przyjąć, że to wartość zamówienia jest niedoszacowana i cena oferty nr 2 jest
zaniżona. Powyższa sytuacja pozwala na uznanie, że rozbieżność pomiędzy ceną
wykonawcy nr 2, a średnią arytmetyczną złożonych ofert, wynika z okoliczności oczywistych
nie wymagających wyjaśnienia. Tą okolicznością oczywistą jest fakt, że to cena oferty nr 3
została zawyżona i sztucznie wpłynęła na wysoką średnią arytmetyczną złożonych ofert.
Tym samym w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający jest zwolniony z obowiązku
wezwania wykonawcy nr 2 do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny. W konsekwencji
nie zachodziła także podstawa do stwierdzenia, że cena oferty wykonawcy nr 2 jest ceną
rażąco niską.
Następnie ustalono, że pismem z 22 listopada 2021 r., zamawiający zawiadomił
odwołującego o wyborze oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Citonet-Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych S.A. w Toruniu jako najkorzystniejszej.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Z przepisu art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp wynika,
że co do zasady w razie gdy cena
badanej oferty
odbiega o ponad 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich
niepodlegających odrzuceniu ofert, to obowiązkiem zamawiającego jest skierowanie do
wykonawcy wezwania do złożenia wyjaśnień co do elementów cenotwórczych. Jednakże
ustawodawca przewidział także możliwość zwolnienia zamawiającego od takiego obowiązku
w sytuacji, w której rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, niewymagających
wyjaśnienia. To czy rzeczywiście rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych,
niewymagających wyjaśnienia, ustala się na podstawie wszystkich okoliczności danej
sprawy.
Izba stwierdziła, że w analizowanej sprawie zamawiający zetknął się z sytuacją
uprawniającą go do zrezygnowania ze skierowania wezwania do przystępującego. Ustalono,
że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły następujące oferty:
1)
odwołującego z ceną brutto 337.708,80 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 3,52 zł,
2)
wykonawcy Pralnia Silesia sp. z o.o. w Katowicach z ceną brutto 361.324,80 zł i ceną
brutto za 1 kg prania -
3,76 zł;
3) wykonawcy F.H.U. Kontrast, J. P.
, Tychy z ceną brutto 814.752,00 zł i ceną brutto za 1kg
prania -
8,48 zł;
4)
przystępującego z ceną brutto 260.160,00 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 2,71 zł.
Jak wynikało z powyższego zestawienia, cena oferty przystępującego, to jest 260.160 zł,
rzeczywiście odbiegała o ponad 30% od średniej cen wszystkich, niepodlegających
odrzuceniu ofert. Średnia arytmetyczna cen wszystkich ofert wyniosła bowiem 443.486,40 zł.
Jednakże, jak słusznie dostrzegł zamawiający, tak wysoka średnia arytmetyczna cen
wynikała wyłącznie z bardzo wysokiej ceny oferty, złożonej przez wykonawcę J. P., F.H.U.
Kontrast, która kształtowała się na poziomie 814.752 zł. Podkreślenia wymagało, że po
odrzuceniu ceny tej oferty, ceny pozostałych ofert, tj. odpowiednio odwołującego na poziomie
337.708,80 zł i wykonawcy Pralnia Silesia sp. z o.o. - 361.324,80 zł, nie odbiegały o ponad
30 % od ceny oferty przystępującego. Dodatkowo na uwagę zasługiwał fakt, że zamawiający
na sfinansowanie zamówienia przeznaczył kwotę 268.400 zł brutto, a więc kwotę jedynie
nieznacznie przewyższającą cenę oferty przystępującego. Wreszcie przy ocenie zaistniałej
sytuacji zamawiający słusznie wziął pod uwagę stawki z dotychczasowej umowy zawartej
przez niego z firmą Pralnia Wod-Chem Mandryk sp. j., która do końca 2021 r. świadczyła
przedmiotową usługę. Cena za 1 kg prania, jaka wynikała z § 3 ww. umowy, tj. 2,71 zł brutto,
okazała się identyczna ze stawką, jaką zaoferował przystępujący w tym postępowaniu.
Wartość całej tej umowy wyniosła zaś 262.352,39 zł brutto (por. umowa nr
DPS.252.2.4.2020 z dnia 1 grudnia 2020 r. za
warta przez zamawiającego z Pralnia Wod-
Chem Mandryk sp. j.,
załączona do odpowiedzi na odwołanie). Powyższe ustalenia
prowadziły do wniosku, że wszystkie bez wyjątku ceny, szacunki zamawiającego i stawka z
dotychczasowej umowy kształtowały się w okolicach 300 tysięcy złotych. Tylko jedyna cena
oferty wykonawcy J. P., F.H.U.
Kontrast okazała się ponad dwukrotnie wyższa od wszystkich
tych cen i szacunków.
Przy wyrok
owaniu wzięto również pod uwagę, że nawet dowody załączone do odwołania
świadczyły o zawyżeniu ceny przez wykonawcę J. P., F.H.U. Kontrast. Odwołujący załączył
do odwołania, jako załącznik nr 9, zestawienie własne obrazujące dostępne mu minimalne
koszty wy
prania 1 kg w pralni w okresie od stycznia do października 2021 r. Koszty te, wedle
ww. szacunku, wyniosły od 2,27 zł za 1 kg w styczniu 2021 r. do 2,75 zł za 1 kg prania w
październiku 2021 r. Jak wynikało zatem z tego zestawienia, koszty te pozostawały ponad
trzykrotnie
niższe od ceny za 1kg prania zaoferowanej przez wykonawcę J. P., F.H.U.
Kontrast,
wynoszącej aż 8,48 zł.
W tej sytuacji zamawiający słusznie uznał, że powstała rozbieżność między ceną oferty
przystępującego a średnią arytmetyczną cen wszystkich, niepodlegających odrzuceniu ofert
wynika z okoliczności oczywistych, niewymagających wyjaśnienia, a mianowicie zawyżenia
ceny ofertowej przez jednego z oferentów tj. J.P., F.H.U. Kontrast. Po odrzuceniu tej ceny
średnia arytmetyczna cen pozostałych ofert wynosiła 319.731,20 zł i nie była wyższa od ceny
oferty przystępującego o ponad 30%, a nawet nie zbliżała się do tej wartości.
W dalszej
kolejności należało odnieść się do kolejnych twierdzeń odwołującego i
przedstawianych przez niego
dowodów, które zmierzały do wykazania, że cena ofertowa
przystępującego powinna wzbudzić wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
zamówienia za zaoferowana cenę.
Odwołujący podniósł, że wykonawca świadczący usługę na rzecz zamawiającego w 2021
r., tj. Pralnia Wod-Chem Mandryk sp. j. w
Częstochowie, realizował świadczenie za cenę
2,71 zł za 1 kg pranie. Wskazywał, że stawka ta okazała się identyczna ze stawką
zaoferowaną przez przystępującego na 2022 r. Odwołujący wykazał również, składając w
trakcie rozprawy porozumienie z 11 grudnia 2020 r.
zawarte przez siebie z ww. wykonawcą,
że podzlecił on odwołującemu wykonanie całości umowy nr DPS.252.2.4.2020 z dnia 1
grudnia 2020 r. zawartej z zamawiającym. Wedle oświadczenia odwołującego, w trakcie
realizacji usługi pranie odbierane od zamawiającego w 2021 r było wożone do pralni
odwołującego w Krakowie, a więc do tej samej miejscowości, do jakieś pranie zamierzał
zawozić przystępujący. Z realizację usługi, wedle zapewnień odwołującego, miał on
uzyskiwać stawkę 2,71 zł za 1 kg prania.
Abstrahując od dopuszczalności na gruncie obecnej jak i poprzedniej ustawy Pzp
podzlecenia wykonania
całości usługi podwykonawcy, powyższe oznaczało, że również dla
odwołującego – jako podwykonawcy Pralnia Wod-Chem Mandryk sp. j. w Częstochowie –
okazało się rentowne świadczenie usługi pralniczej na rzecz zamawiającego po cenie 2,71
za 1 kg prania.
Odwołujący wskazywał wprawdzie, że koszty świadczenia usługi pralniczej wzrosły i w
2022 r. będą kształtować się na wyższym poziomie niż w b.r. Celem wykazania tych
okoliczności złożył m.in. zestawienie własne – koszty wyprania 1 kg w pralni na przełomie I-X
2021 r.
(załącznik nr 9 do odwołania). Z przywoływanego zestawienia wynikało, że koszt
wyprania
1 kg w styczniu 2021 r. wynosił 2,27 zł, zaś w październiku 2021 r. wzrósł do 2,75
zł. Jeśli chodzi o wyższą z ww. kwot, to składały się na nią: koszt płacy 1,2 zł, koszty gaz-
kotły-para – 0,5 zł, woda i ścieki na poziomie 0,22 zł, energia elektryczna - 0,22 zł, chemia-
folia 0,21 zł, oraz transport 0,4 zł, co łącznie przekładało się na 2,75 zł minimalnego kosztu
przypadającego na 1kg prania.
Przystępujący w piśmie procesowym z 6 grudnia 2021 r. nie zakwestionował kosztów
płacy, gazu-kotła-pary oraz energii elektrycznej oszacowanych w zestawieniu przez
odwołującego. Jednocześnie przystępujący dowodami załączonymi do pisma procesowego z
6 grudnia 2021 r. wyka
zał, że w jego przypadku występują wyjątkowo korzystne okoliczności
umożliwiające obniżenie w kalkulacji kosztów transportu, wody i ścieków oraz chemii i folii.
Przestępujący wykazał po pierwsze, że koszt transportu 1 kg prania z siedziby
zamawiającego do jego pralni i z powrotem wyniesie 0,03 zł netto, a nie 0.40 zł, jak szacował
odwołujący.
Możliwość obniżenia kosztu transportu wynikała z faktu wykonywania przez
p
rzystępującego umowy o świadczenie usług pralniczych na rzecz Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Oświęcimiu, która będzie obowiązywała w trakcie realizacji przedmiotu
zamówienia. Jak wynikało z ww. umowy, przystępujący zobowiązany będzie codziennie od
poniedziałku do soboty transportować pranie ze swej pralni w Krakowie do Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Oświęcimiu i z powrotem (por. pkt 1.5. f załącznika nr 1 do umowy z Zespołem
Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu z dnia 4 grudnia 2020 r., nr ZOZ.DZP.271.5.II.2020,
załączony do pisma przystępującego z 6 grudnia 2021 r.). Przystępujący wyjaśnił przy tym w
piśmie, czemu odwołujący nie zaprzeczał, że odległość pomiędzy siedzibą Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Oświęcimiu a siedzibą Zamawiającego wynosi ok. 6 km. W tej sytuacji
oczywistym jest
możliwość wykorzystania tego samego samochodu do transportu również
prania z siedziby
zamawiającego, które zgodnie z OPZ będzie odbierane 3 razy w tygodniu
(por. pkt A.3 załącznika nr 1 do SWZ).
Izba uznała za wiarygodne podawane przez przystępującego w piśmie stawki
transportu bielizny (według aktualnych stawek przewoźników współpracujących z
p
rzystępującym) wynoszące ok. 2,00 zł netto za 1 km. Powyższe wynikało z faktury nr
01/10/2021 z 15 października 2021 r. wystawionej przez przewoźnika P.P.H.U. Zwierzak,
A.L.,
wraz z załączonym do niej wyliczeniem, na którym ujawniono ww. stawkę (por. ww.
faktura -
załącznik do pisma procesowego przystępującego z 6 grudnia 2021 r.).
W tej sytuacji za wykazane uznano, że dla przystępującego miesięczny koszt
transportu prania do/z siedziby
zamawiającego przedstawiał się następująco: 6 km x 2
(przejazd w d
wie strony) x 12 dostaw (3 dostawy w tygodniu, czyli 12 dostaw w miesiącu) x
2,00 zł = 288,00 zł. Przystępujący prawidłowo wyliczył także, że miesięczna ilość prania
wyniesie ok. 8 000 kg (96 000 kg wskazane w
załączniku nr 1 do SWZ - opisie przedmiotu
zam
ówienia / 12 miesięcy obowiązywania umowy). W tej sytuacji k
oszt transportu 1 kg
prania wyniesie zatem
dla przystępującego: 288,00 zł / 8 000 kg = 0,03 zł. Powyższe
oznaczało możliwość redukcji kosztów
kosztu transportu 1 kg prania wynikającego z
szacunku
załączonego odwołania z 0,40 zł do 0,03 zł, to jest o 0,37 zł. Wyliczenia
przystępującego nie zostały obalone przez odwołującego jakimkolwiek dowodem
przeciwnym.
Odwołujący nie zakwestionował w szczególności możliwości wykorzystania
przez
przystępującego przy świadczeniu usługi na rzecz zamawiającego samochodu
wożącego pranie z ZOZ w Oświęcimiu do pralni przystępującego w Krakowie.
W dalszej kolejności stwierdzono, że przestępujący w piśmie procesowym z 6 grudnia
2021 r. udowodnił także, iż w jego przypadku koszt zużycia wody i odbioru ścieków
przypadający na 1 kg prania wynosi nie 0,22 zł netto, jak utrzymywał odwołujący w swym
zestawieniu
, ale 0,08 zł netto.
Przy
stępujący udowodnił, że ilość wody zużywanej w jego pralni w Krakowie do
wyprania 1 kg wynosi ok. 8 litrów Powyższe wynikało z załączonego do pisma r
aportu
parametrów prania z tunelu pralniczego przystępującego za październik 2021 r. (ostatnia
kolumna w tabeli drugiej od góry raportu). Z faktury wystawionej zaś przez dostawcę usług
dostawy wody i odbioru ścieków wynikało, że koszt dostawy 1 m
3
wody i odbioru 1 m
3
ścieków kształtował się na poziomie 43 609,17 zł / 4 279 m
3
= 10,19 zł (por. faktura nr S06
304697/21 z 3.11.2021 r., wystawiona przez Wodociągi Miasta Krakowa S.A., załącznik do
pisma z 6 grudnia 2021 r.).
W tej sytuacji, w braku dowodu przeciwnego,
należało przyjąć, że
istotnie w przypadku
przystępującego koszt zużycia wody i odbioru ścieków przypadający na
1 kg prania wyniesie 0,008 m
3
x 10,19 zł = 0,08 zł.
Powyższe oznaczało oszczędność w
stosunku do minimalnego kosztu podawanego przez o
dwołującego w zestawieniu na
poziomie 0,14 zł
za 1 kg prania.
Następnie stwierdzono, że według odwołującego koszt chemii i folii przypadający na
1 kg prania
miał wynieść 0,21 zł netto. Przystępujący zaprzeczył w piśmie procesowym z 6
grudnia 2021 r.
aby musiał uwzględniać taki koszt chemii i folii. Argumentował, że koszt
chemi
i (środków piorących) i folii przypadający na 1 kg prania wyniesie natomiast 0,14 zł
netto. W tej sytuacji sporny fakt powinien
wykazać odwołujący. Izba stwierdziła, że
o
dwołujący na poparcie swych twierdzeń nie przedstawił żadnego dowodu. Przypomnienia
wymaga
ło w tym miejscu, że przy postawieniu zarzutu zaniechania wezwania innego
wykonawcy
do złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ustawy Pzp, ciężar dowodu iż
zamawiający powinien powziąć uzasadnione wątpliwości aby wezwać wykonawcę do
wyjaśnień ceny, spoczywał na odwołującym, zgodnie z klasycznym rozkładem ciężaru
dowodu wynikającym z art. 6 KC. W szczególności nie obowiązywał tu odwrócony rozkład
ciężaru dowodu tak jak to ma miejsce w sytuacji, gdy wykonawca wezwany do złożenia
wyjaśnień, poprzez złożone wyjaśnienia nie obali ciężaru rażąco niskiej ceny, o którym
mowa w art. 224 ust. 5 ustawy Pzp.
W tej sytuacji
ciężar wykazania spornej okoliczności faktycznej, a więc, że minimalny
koszt chemii i folii przypadający na 1 kg prania wynosi 0,21 zł netto, spoczywał na
odwołującym. Izba stwierdziła, że odwołujący tego ciężaru nie udźwignął. Odwołujący
wykazał jedynie poprzez pismo Chemische Fabrik Kreussler & Co GmbH w Wiesbaden, że
od 1 grudnia 2021 r. dostawca ten podnosi
odwołującemu ceny katalogowe niektórych grup
artykułów chemicznych. Odwołujący nie przedstawił jednak jakichkolwiek wyliczeń ani nie
wykazał, że po podwyżce koszt chemii i folii przypadający na 1 kg prania wynosi 0,21 zł
netto. Wobec
powyższego ten fakt nie został wykazany przez odwołującego.
Reasumując z ustalonego przez Izbę stanu faktycznego wynikało, że w przypadku
przystępującego koszty, które powinien uwzględnić przy szacowaniu ceny ofertowej będą
niższe od szacunków odwołującego tylko z tytułu tych trzech omawianych pozycji
kosztowych
o 0,58 zł za 1 kg prania. Po odjęciu od 2,75 zł owych 0,58 zł otrzymujemy koszty
na poziomie
2,17 zł netto za 1 kg prania. Po dodaniu podatku VAT zaś minimalne koszty,
jakie na podstawie
dostępnych mu warunków powinien skalkulować przystający, kształtowały
się na poziomie 2,66 zł brutto za 1kg prania. Minimalne koszty na poziomie 2,66 zł brutto za
1 kg prania okazały się o 5 groszy niższe od stawki 2,71 zł brutto zaoferowanej przez
wykonawcę w ofercie. Powyższe oznaczało, że brak było podstaw do wszczynania
procedery
wyjaśniającej przez zamawiającego w stosunku do ceny ofertowej
przystępującego, gdyż cena tej oferty w świetle zgromadzonego w sprawie materiału
dowodowego
nie musiała wzbudzać wątpliwości zamawiającego, tak jak utrzymywał
odwołujący.
W
końcowej części odwołania odwołujący przywołał także stawki, po jakich
przystępujący miał świadczyć usługi pralnicze na rzecz innych podmiotów. Odwołujący
podniósł, że w tegorocznym postępowaniu dot. usług pralniczych dla Szpitala Rydygiera w
Krakowie nr DZP.271-105/2021 cena zawarta w ofercie
przystępującego w przeliczeniu na 1
kg opiewała na kwotę 3,51 zł netto, czyli 4,32 zł brutto. Izba stwierdziła, że powyższe
twierdzenia
odwołującego nie polegały na prawdzie. Jak wynikało z oferty przystępującego
złożonej w ww. postępowaniu, załączonej do pisma przystępującego z 6 grudnia 2021 r.,
zaoferowana przez niego stawka za 1 kg prania w tym post
ępowaniu wyniosła 2,34 zł netto i
2,88 zł brutto za 1kg prania, a nie 4,32 zł, jak utrzymywał odwołujący. Ponadto cena tej oferty
nie
była najniższa w tym postępowaniu, co wynikało z zestawienia cen ofertowych z 11
czerwca 2021 r. złożonych w ww. postępowaniu, załączonego do odwołania.
Odnośnie zaś stawek zaoferowanych przez przystępującego dla Śląskiego Centrum
Chorób Serca w Zabrzu - 3,34 zł netto, 4,11 zł brutto w przeliczeniu na 1 kg prania, czy dla
Centrum Zdrowia w Mikołowie, w wysokości 3,16 zł netto, to nie zostało wykazane przez
odwołującego, że warunki świadczenia tych usługi są identyczne czy zbliżone do usługi
zamawianej. Temu za
ś zaprzeczał przystępujący w piśmie z 6 grudnia 2021 r. twierdząc, że
ww. stawki są wyższe, gdyż uwzględniają pranie specjalistycznej odzieży operacyjnej i
fartuchów barierowych, sortowanie i pakowanie prania na poszczególne oddziały. Ponadto
przystępujący zwrócił uwagę na wyższe koszty transportu, z uwagi na większą odległość
Zabrza i Mikołowa od pralni przystępującego w Krakowie. W braku dowodu przeciwnego
Izba stwierdziła, że nie ma podstaw aby stwierdzić, że warunki i okoliczności świadczenia
obu
usług są identyczne do usług zamawianych.
Oddaleniu podlegał zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp przez
zan
iechanie odrzucenia oferty przystępującego, który miał zaoferować cenę rażąco niską w
stosunku do przedmiotu zamówienia. Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że
zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przed
miotu zamówienia. Nie było sporne między stronami, że zamawiający nie kierował do
przystępującego wezwania do złożenia wyjaśnień co do elementów oferty mających wpływ
na wysokość ceny lub kosztu w trybie art. 224 ust. 1 ani w trybie art. 224 ust. 2 ustawy Pzp.
Izba podkreśla akcentowany w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości jak również
samej Izby pogląd, że zamawiający nie może automatycznie odrzucić oferty wykonawcy z
powodu zaoferowania przez niego ceny rażąco niskiej, bez umożliwienia mu złożenia
stosownych wyjaśnień. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraził pogląd „Art. 29 ust. 5
Dyrektywy Rady 71/305, od stosowania którego Kraje Członkowskie nie mogą odstąpić w
żadnym istotnym stopniu, zakazuje Krajom Członkowskim wprowadzania przepisów, które
wymagają automatycznej dyskwalifikacji ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia,
według kryterium arytmetycznego, zobowiązuje natomiast zamawiającego do zastosowania
procedury analizy ofert, przewidzianej w tej dyrektywie, która daje oferentowi sposobność
przedstawienia wyjaśnień. (Wyrok ETS z dnia 18.06.1991 r. w sprawie C - 295/89 („Impresa
Dona Alfonsa”). Stanowisko Trybunału znajduje odzwierciedlenie w ustawie Pzp, która
stanowi w art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, że „Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych”. Zatem
niedopuszczalne jest automatyczne ustalenie przez zamawiającego, iż zaoferowano cenę
noszącą znamiona ceny rażąco niskiej bez umożliwienia wykonawcy złożenia stosownych
wyjaśnień. Nie ulegało zaś wątpliwości, że zamawiający nie wzywał przystępującego do
złożenia wyjaśnień obrazujących sposób kalkulowania ceny (art. 224 ust. 1 i ust. 2 ustawy
Pzp). Zatem żądanie odrzucenia jego oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
należało ocenić jako przedwczesne.
Tymczasem odwołujący, niezależnie od postawionego zarzutu zaniechania wezwania do
złożenia wyjaśnień, domagał się w odwołaniu również nakazania zamawiającemu
automatycznego odrzucenia oferty, co jest niedopuszczalne na gruncie ustawy Pzp i
przywołanego orzecznictwa TSUE. Zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
podlegał zatem oddaleniu.
Wobec
powyższego odwołanie, jako niezasadne, podlegało oddaleniu.
Stosownie do art. 553 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.),
o oddaleniu odwołania lub jego
uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje
postanowienie
. Orzeczenie Izby, o którym mowa w pkt 1 sentencji, miało charakter
merytoryczny, gdyż odnosiło się do oddalenia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby zawarte w
pkt 2 sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło kosztów postępowania, a zatem
było postanowieniem. O tym, że orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Izby jest
postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III CZP 109/05
(OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art. 553 ust. 1 ustawy Pzp wynika zakaz
wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok.
Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięć o charakterze merytorycznym
(pkt 1 sentencji) i formalnym (pkt 2 sentencji), całe orzeczenie musiało przybrać postać
wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców. W analizowanej sprawie
n
ie stwierdzono zarzucanych naruszeń ustawy Pzp, co skutkowało oddaleniem odwołania.
Wobec powyższego, na podstawie art. 553 ustawy Pzp, orzeczono jak w pkt 1
sentencji.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 575 ustawy Pzp, strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za
wynik procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę
„przegrywającą” sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, w: Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M.
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
W analizowanej sprawie Izba
oddaliła odwołanie. Odpowiedzialność za wynik
postępowania ponosił zatem odwołujący. Na koszty postępowania składał się wpis od
odwołania uiszczony przez odwołującego w kwocie 7.500 zł.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w spra
wie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………….…
1. oddala
odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę Wrotom sp. z o.o. w Krakowie i zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr (słownie: siedmiu
tysięcy pięciuset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Wrotom sp. z o.o. w
Krakowie
tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia
11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 3449/21
U z a s a d n i e n i e
Dom Pomocy Społecznej w Bobrku, zwany dalej „zamawiającym”, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września
2019 r. -
Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.), zwanej dalej
„ustawą Pzp” lub „Pzp”, którego przedmiotem są „usługi pralnicze dla Domu Pomocy
Społecznej w Bobrku”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych
8 listopada 2021 r., nr 2021/BZP 00260502/01.
Wobec czynności i zaniechań zamawiającego w ww. postępowaniu w dniu 26
listopada 2021
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł odwołanie wykonawca
Wrotom sp. z o.o. w Krakowie, zwany
dalej „odwołującym”.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8, art. 224 ust. 2
oraz art. 239 ust. 1 i 2 ustawy Pzp
przez wybór oferty konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o.
w Krakowie oraz
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu jako
przedstawiającej najkorzystniejszą ofertę, pomimo, iż oferta ta zawierała rażąco niską cenę.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty konsorcjum Citonet-Kraków sp. z o.o. w Krakowie
oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu;
2)
powtórzenia oceny ofert i wezwanie do złożenia wyjaśnień konsorcjum Citonet-Kraków
sp. z o.o. w Krakowie o
raz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu,
ewentualnie odrzucenia przedmiotowej oferty jako oferty zawierającej rażąco niską cenę.
W uza
sadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zamawiający nie wezwał Konsorcjum
do złożenia wyjaśnień w przedmiocie wskazanej przez niego ceny, pomimo, iż zachodziły
uzasadnione podstawy ku temu, by uznać, iż cena ta jest rażąco niska. Odwołujący
argumentował, że na to zwrócił uwagę zamawiającemu w treści pisma z 17.11.2021 r.
Uważał, że oferta złożona przez Konsorcjum zawierała bowiem cenę, w sposób rażący
odbiegającą w stosunku do ofert złożonych przez pozostałych oferentów. Odwołujący
podniósł, że wskazał, opierając się na treści art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp, na rażącą
dysproporcję ceny oferty Konsorcjum względem średniej arytmetycznej cen wszystkich ofert
niepodlegających odrzuceniu. Zdaniem odwołującego zamawiający zobligowany był do
zwrócenia się wobec oferenta (Konsorcjum) o udzielenie stosownych wyjaśnień. Według
odwołującego, rozbieżność ta w żaden sposób nie wynikała z okoliczności oczywistych,
niewymagających wyjaśnienia. Odwołujący argumentował, iż średnia arytmetyczna
wszystkich złożonych ofert wynosiła 4,62 zł brutto za 1 kg prania, natomiast cena złożona
przez konsorcjum opiewała na kwotę 2,71 zł brutto za 1 kg prania. Zdaniem odwołującego
p
owyższa okoliczność wskazuje, iż przestawiona cena jest niższa o 41% od średniej
arytmetycznej wszystkich ofert złożonych w przedmiotowym postępowaniu. Odwołujący
wywiódł, że zamawiający w odpowiedzi na powyższe pismo ograniczył się jedynie do
wskazania, iż rozbieżność ceny (jej rażąco niskość) wynika z okoliczności oczywistych,
niewymagających wyjaśnienia. Powołał się on na fakt „zawyżenia” średniej arytmetycznej
cen złożonych ofert poprzez jednego z uczestników postępowania, a co za tym idzie
doprowadzenie do przedmiotowej dysproporcji. Z tego faktu z
amawiający wyprowadził
wniosek, iż brak jest potrzeby wzywana oferenta do złożenia wyjaśnień, a zarazem, iż cena
oferty Konsorcjum nie jest rażąco niska. W następstwie powyższego, zamawiający nie
wezwał oferenta do udzielenia wyjaśnień, ani również nie odrzucił jego oferty, wybierając ją
zarazem
jako
ofertę
najkorzystniejszą.
Zdaniem
odwołującego
rozstrzygnięcie
z
amawiającego cechowało się skrajną arbitralnością, wobec czego nie zasługuje ono na
uwzględnienie.
Zdaniem odwołującego, trudno uznać, iż wykonanie przedmiotu zamówienia w cenie
wskazanej przez Konsorcjum odpowiada obecnym warunkom i stawkom rynkowym.
Odwołujący wywiódł, że ocena oferty w kwestii rażącej dysproporcji ceny nie może być
arbitralna, a powinna być poprzedzona całościową analizą wszystkich wskazanych wyżej
czynników, w tym zwłaszcza wyjaśnień danego oferenta. Odwołujący argumentował, że
stosowanie zaniżonych cen rozpatrywane może zostać również na płaszczyźnie czynu
nieuczciwej konkurencji, jako działanie zmierzające w istocie do wyeliminowania innych
podmiotów z określonego rynku usług.
Odwołujący zwrócił uwagę na treść ofert składanych przez Konsorcjum w
przedmiotowym okresie w an
alogicznych postępowaniach ogłaszanych przez innych
zamawiających. Tytułem przykładu wskazał, iż w tegorocznym postępowaniu dot. usług
pralniczych dla Szpitala Rydygiera w Krakowie cena zawarta w ofercie Konsorcjum w
przeliczeniu na 1 kg opiewała na kwotę 3,51 zł netto, czyli 4,32 zł brutto. Natomiast w drugim
postępowaniu w przedmiocie zamówienia dla Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu
stawka ta wynosiła 3,34 zł netto, tj. 4,11 zł brutto w przeliczeniu na 1 kg prania. Również
zbliżoną stawkę Konsorcjum zaoferowało w przetargu dla Centrum Zdrowia w Mikołowie,
określając stawkę jednostkową w przeliczeniu na 1 kg prania w wysokości 3,16 zł netto (jest
to jednocześnie stawka brutto, ponieważ oferent powołał się na fakt zwolnienia w tym
przypadku z podatku VAT).
Zdaniem odwołującego, w świetle powyższego trudno uznać, iż
cena wskazana w ofercie Kon
sorcjum jest ceną rynkową. Argumentował, że odbiega ona od
stawek proponowanych przez samo Konsorcjum na gruncie analogicznych postępowań.
Zdaniem odwołującego, należy mieć na względzie okoliczności powszechnie znane w
przedmiocie wzrostu cen nośników energii i materiałów stosowanych w usługach
pralniczych. Fakt ten szczegółowo obrazuje zestawienie przedstawiające wzrost cen prania 1
kg w pralni na przełomie stycznia – października 2021 r. Z zestawienia wynika, iż w
przedmiotowym okresie doszło do wzrostu cen składników cenotwórczych. Takimi
składnikami są m.in. koszt gazu, wody i ścieków, energii elektrycznej, środków chemicznych,
transportu. Każda z tych części składowych odnotowała wzrost, co przekłada się na wzrost
kosztu usług pralniczych. Według odwołującego należy mieć zarazem wzgląd na planowane,
dalsze podwyżki cen m.in. gazu oraz prądu, a zarazem podniesienie od stycznia 2022 r.
płacy minimalnej z kwoty 2800 zł brutto do kwoty 3010 zł brutto, tj. o 7,5%. Znaczny wzrost
cen planowany jest również na rynku środków piorących, stanowiących podstawę
wykonywanej działalności. Tym bardziej nie jest prawdopodobne, aby cena zaoferowana
przez Konsorcjum pozwała na realizację przedmiotu zamówienia w sposób dla niego
opłacalny.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania. W
trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, zachowując termin
ustawowy oraz wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść zamawiającego
zgłosili przystąpienie wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia Citonet-
Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w
Toruniu
, zwani dalej również „przystępującym”. Złożyli pismo procesowe z 6 grudnia 2021 r.,
w którym wnieśli o oddalenie odwołania. W piśmie i w trakcie rozprawy przedstawili
uzasadnienie faktyczne i prawne swego stanowiska.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia specyfikacji warunków
zamówienia (SWZ), informację z otwarcia ofert, oferty, w tym ofertę wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Citonet-Kraków sp. z o.o. w
Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu,
zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej z 22 listopada 2021 r.
, załączniki do
odwołania, załączniki do odpowiedzi na odwołanie, załączniki do zgłoszenia
przystąpienia, załączniki do pisma procesowego przystępującego z 6 grudnia 2021 r.,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia, stanowiska i dokumenty złożone przez
strony i uczestnika
w trakcie posiedzenia i rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza
ustaliła i zważyła, co następuje:
Art. 16 ustawy Pzp stanowi, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób:
1) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) przejrzysty;
3) proporcjonalny.
Stosownie do art. 224 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w
dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od
wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych.
2. W p
rzypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej
przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych
o
fert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający
zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu
postępowania, w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może
zwrócić się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
3. Wyjaśnienia, o których mowa w ust. 1, mogą dotyczyć w szczególności:
1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy;
2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług
albo związanych z realizacją robót budowlanych;
3) oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę;
4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207)
lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane
zamówienie;
5) zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej;
6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska;
8) wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia
podwykonawcy.
4. W przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany
żądać wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4
i 6.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z
dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę jeżeli
zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Ustalono, że przedmiotem zamówienia są „usługi pralnicze dla Domu Pomocy
Społecznej w Bobrku”.
Ustalono także, że zamawiający ustalił wartość szacunkową zamówienia powiększoną o
wartość podatku VAT na kwotę 268.348,61 zł.
Ustalono także, że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły
następujące oferty:
1)
odwołującego z ceną brutto 337.708,80 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 3,52 zł,
2) wykonawcy Pralnia Silesia sp. z o.o. w Katowicach
z ceną brutto 361.324,80 zł i ceną
brutto za 1 kg prania -
3,76 zł;
3) wykonawcy F.H.U. Kontrast, J. P., Tychy
z ceną brutto 814.752,00 zł i ceną brutto za 1kg
prania -
8,48 zł;
4) wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Citonet-Kraków sp. z
o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu z
ceną brutto 260.160,00 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 2,71 zł.
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia kwotę 268.400 zł brutto (por.
informacja z otwarcia ofert
i o kwocie przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia, w
dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego na nośniku elektronicznym).
Ustalono również, że pismem z 17 listopada 2021 r. odwołujący zwrócił się do
zamawiającego w wnioskiem o skierowanie do wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia Citonet-Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady
Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu wezwania do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny w trybie art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp. Odwołujący
wskazał, że cena oferty ww. konsorcjum jest niższa o 30% od średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu.
W dalszej kolejności ustalono, że pismem z 18 listopada 2021 r. zamawiający
poinformował odwołującego, że nie zamierza wszcząć procedury wyjaśniającej.
Zamawiający wskazał, że w postępowaniu zostały złożone cztery oferty z następującymi
cenami:
1)
361.324,80 zł,
2)
260.160 zł,
3)
814.752 zł,
4)
337.708,80 zł.
Wartość szacunkowa zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i
usług wynosiła 268.348,61 zł. Wśród złożonych ofert, oferta nr 2 ma cenę zbliżoną do tej
wartości, oferty nr 1 i 4 są wyższe od wartości szacunkowej zamówienia powiększonej o VAT
o odpowiednio 34,6% i 25,8%, natomiast oferta nr 3 jest ponad trzykrotnie wyższa od
wartości szacunkowej powiększonej o VAT. Cena trzeciej oferty przesądziła o wysokiej
średniej arytmetycznej złożonych ofert i o tym, że cena oferty wykonawcy nr 2 okazała się
niższa o ponad 30% od tej średniej.
O tak wysokiej średniej złożonych ofert przesądziło nie co najmniej kilka ofert, co
świadczyłoby o tym, że co do zasady cena rynkowa zamówienia jest wysoka, ale przesądziła
o tym cena jednej oferty. Fakt, że cena tylko jednej oferty jest tak wysoka, zwłaszcza w
porównaniu do szacunku Zamawiającego, nakazuje przyjąć, że to cena oferty nr 3 jest
zawyżona, nie zaś - że cena oferty nr 2 jest zaniżona. W postępowaniu mamy zatem do
czynienia z pięcioma kwotami i cztery z nich: wartość szacunkowa powiększona o VAT oraz
ceny ofert wykonawców nr 2 i 4 oscylują wokół 300 000 zł, natomiast tylko jedna kwota, tj.
cena oferty nr 3 przekracza kwotę 814 000 zł.
Gdyby w postępowaniu złożono więcej ofert z ceną zbliżoną do ceny oferty nr 3,
można byłoby przyjąć, że to wartość zamówienia jest niedoszacowana i cena oferty nr 2 jest
zaniżona. Powyższa sytuacja pozwala na uznanie, że rozbieżność pomiędzy ceną
wykonawcy nr 2, a średnią arytmetyczną złożonych ofert, wynika z okoliczności oczywistych
nie wymagających wyjaśnienia. Tą okolicznością oczywistą jest fakt, że to cena oferty nr 3
została zawyżona i sztucznie wpłynęła na wysoką średnią arytmetyczną złożonych ofert.
Tym samym w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający jest zwolniony z obowiązku
wezwania wykonawcy nr 2 do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny. W konsekwencji
nie zachodziła także podstawa do stwierdzenia, że cena oferty wykonawcy nr 2 jest ceną
rażąco niską.
Następnie ustalono, że pismem z 22 listopada 2021 r., zamawiający zawiadomił
odwołującego o wyborze oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Citonet-Kraków sp. z o.o. w Krakowie oraz Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych S.A. w Toruniu jako najkorzystniejszej.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Z przepisu art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp wynika,
że co do zasady w razie gdy cena
badanej oferty
odbiega o ponad 30% od średniej arytmetycznej cen wszystkich
niepodlegających odrzuceniu ofert, to obowiązkiem zamawiającego jest skierowanie do
wykonawcy wezwania do złożenia wyjaśnień co do elementów cenotwórczych. Jednakże
ustawodawca przewidział także możliwość zwolnienia zamawiającego od takiego obowiązku
w sytuacji, w której rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, niewymagających
wyjaśnienia. To czy rzeczywiście rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych,
niewymagających wyjaśnienia, ustala się na podstawie wszystkich okoliczności danej
sprawy.
Izba stwierdziła, że w analizowanej sprawie zamawiający zetknął się z sytuacją
uprawniającą go do zrezygnowania ze skierowania wezwania do przystępującego. Ustalono,
że do upływu terminu składania ofert do zamawiającego wpłynęły następujące oferty:
1)
odwołującego z ceną brutto 337.708,80 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 3,52 zł,
2)
wykonawcy Pralnia Silesia sp. z o.o. w Katowicach z ceną brutto 361.324,80 zł i ceną
brutto za 1 kg prania -
3,76 zł;
3) wykonawcy F.H.U. Kontrast, J. P.
, Tychy z ceną brutto 814.752,00 zł i ceną brutto za 1kg
prania -
8,48 zł;
4)
przystępującego z ceną brutto 260.160,00 zł i ceną brutto za 1 kg prania – 2,71 zł.
Jak wynikało z powyższego zestawienia, cena oferty przystępującego, to jest 260.160 zł,
rzeczywiście odbiegała o ponad 30% od średniej cen wszystkich, niepodlegających
odrzuceniu ofert. Średnia arytmetyczna cen wszystkich ofert wyniosła bowiem 443.486,40 zł.
Jednakże, jak słusznie dostrzegł zamawiający, tak wysoka średnia arytmetyczna cen
wynikała wyłącznie z bardzo wysokiej ceny oferty, złożonej przez wykonawcę J. P., F.H.U.
Kontrast, która kształtowała się na poziomie 814.752 zł. Podkreślenia wymagało, że po
odrzuceniu ceny tej oferty, ceny pozostałych ofert, tj. odpowiednio odwołującego na poziomie
337.708,80 zł i wykonawcy Pralnia Silesia sp. z o.o. - 361.324,80 zł, nie odbiegały o ponad
30 % od ceny oferty przystępującego. Dodatkowo na uwagę zasługiwał fakt, że zamawiający
na sfinansowanie zamówienia przeznaczył kwotę 268.400 zł brutto, a więc kwotę jedynie
nieznacznie przewyższającą cenę oferty przystępującego. Wreszcie przy ocenie zaistniałej
sytuacji zamawiający słusznie wziął pod uwagę stawki z dotychczasowej umowy zawartej
przez niego z firmą Pralnia Wod-Chem Mandryk sp. j., która do końca 2021 r. świadczyła
przedmiotową usługę. Cena za 1 kg prania, jaka wynikała z § 3 ww. umowy, tj. 2,71 zł brutto,
okazała się identyczna ze stawką, jaką zaoferował przystępujący w tym postępowaniu.
Wartość całej tej umowy wyniosła zaś 262.352,39 zł brutto (por. umowa nr
DPS.252.2.4.2020 z dnia 1 grudnia 2020 r. za
warta przez zamawiającego z Pralnia Wod-
Chem Mandryk sp. j.,
załączona do odpowiedzi na odwołanie). Powyższe ustalenia
prowadziły do wniosku, że wszystkie bez wyjątku ceny, szacunki zamawiającego i stawka z
dotychczasowej umowy kształtowały się w okolicach 300 tysięcy złotych. Tylko jedyna cena
oferty wykonawcy J. P., F.H.U.
Kontrast okazała się ponad dwukrotnie wyższa od wszystkich
tych cen i szacunków.
Przy wyrok
owaniu wzięto również pod uwagę, że nawet dowody załączone do odwołania
świadczyły o zawyżeniu ceny przez wykonawcę J. P., F.H.U. Kontrast. Odwołujący załączył
do odwołania, jako załącznik nr 9, zestawienie własne obrazujące dostępne mu minimalne
koszty wy
prania 1 kg w pralni w okresie od stycznia do października 2021 r. Koszty te, wedle
ww. szacunku, wyniosły od 2,27 zł za 1 kg w styczniu 2021 r. do 2,75 zł za 1 kg prania w
październiku 2021 r. Jak wynikało zatem z tego zestawienia, koszty te pozostawały ponad
trzykrotnie
niższe od ceny za 1kg prania zaoferowanej przez wykonawcę J. P., F.H.U.
Kontrast,
wynoszącej aż 8,48 zł.
W tej sytuacji zamawiający słusznie uznał, że powstała rozbieżność między ceną oferty
przystępującego a średnią arytmetyczną cen wszystkich, niepodlegających odrzuceniu ofert
wynika z okoliczności oczywistych, niewymagających wyjaśnienia, a mianowicie zawyżenia
ceny ofertowej przez jednego z oferentów tj. J.P., F.H.U. Kontrast. Po odrzuceniu tej ceny
średnia arytmetyczna cen pozostałych ofert wynosiła 319.731,20 zł i nie była wyższa od ceny
oferty przystępującego o ponad 30%, a nawet nie zbliżała się do tej wartości.
W dalszej
kolejności należało odnieść się do kolejnych twierdzeń odwołującego i
przedstawianych przez niego
dowodów, które zmierzały do wykazania, że cena ofertowa
przystępującego powinna wzbudzić wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
zamówienia za zaoferowana cenę.
Odwołujący podniósł, że wykonawca świadczący usługę na rzecz zamawiającego w 2021
r., tj. Pralnia Wod-Chem Mandryk sp. j. w
Częstochowie, realizował świadczenie za cenę
2,71 zł za 1 kg pranie. Wskazywał, że stawka ta okazała się identyczna ze stawką
zaoferowaną przez przystępującego na 2022 r. Odwołujący wykazał również, składając w
trakcie rozprawy porozumienie z 11 grudnia 2020 r.
zawarte przez siebie z ww. wykonawcą,
że podzlecił on odwołującemu wykonanie całości umowy nr DPS.252.2.4.2020 z dnia 1
grudnia 2020 r. zawartej z zamawiającym. Wedle oświadczenia odwołującego, w trakcie
realizacji usługi pranie odbierane od zamawiającego w 2021 r było wożone do pralni
odwołującego w Krakowie, a więc do tej samej miejscowości, do jakieś pranie zamierzał
zawozić przystępujący. Z realizację usługi, wedle zapewnień odwołującego, miał on
uzyskiwać stawkę 2,71 zł za 1 kg prania.
Abstrahując od dopuszczalności na gruncie obecnej jak i poprzedniej ustawy Pzp
podzlecenia wykonania
całości usługi podwykonawcy, powyższe oznaczało, że również dla
odwołującego – jako podwykonawcy Pralnia Wod-Chem Mandryk sp. j. w Częstochowie –
okazało się rentowne świadczenie usługi pralniczej na rzecz zamawiającego po cenie 2,71
za 1 kg prania.
Odwołujący wskazywał wprawdzie, że koszty świadczenia usługi pralniczej wzrosły i w
2022 r. będą kształtować się na wyższym poziomie niż w b.r. Celem wykazania tych
okoliczności złożył m.in. zestawienie własne – koszty wyprania 1 kg w pralni na przełomie I-X
2021 r.
(załącznik nr 9 do odwołania). Z przywoływanego zestawienia wynikało, że koszt
wyprania
1 kg w styczniu 2021 r. wynosił 2,27 zł, zaś w październiku 2021 r. wzrósł do 2,75
zł. Jeśli chodzi o wyższą z ww. kwot, to składały się na nią: koszt płacy 1,2 zł, koszty gaz-
kotły-para – 0,5 zł, woda i ścieki na poziomie 0,22 zł, energia elektryczna - 0,22 zł, chemia-
folia 0,21 zł, oraz transport 0,4 zł, co łącznie przekładało się na 2,75 zł minimalnego kosztu
przypadającego na 1kg prania.
Przystępujący w piśmie procesowym z 6 grudnia 2021 r. nie zakwestionował kosztów
płacy, gazu-kotła-pary oraz energii elektrycznej oszacowanych w zestawieniu przez
odwołującego. Jednocześnie przystępujący dowodami załączonymi do pisma procesowego z
6 grudnia 2021 r. wyka
zał, że w jego przypadku występują wyjątkowo korzystne okoliczności
umożliwiające obniżenie w kalkulacji kosztów transportu, wody i ścieków oraz chemii i folii.
Przestępujący wykazał po pierwsze, że koszt transportu 1 kg prania z siedziby
zamawiającego do jego pralni i z powrotem wyniesie 0,03 zł netto, a nie 0.40 zł, jak szacował
odwołujący.
Możliwość obniżenia kosztu transportu wynikała z faktu wykonywania przez
p
rzystępującego umowy o świadczenie usług pralniczych na rzecz Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Oświęcimiu, która będzie obowiązywała w trakcie realizacji przedmiotu
zamówienia. Jak wynikało z ww. umowy, przystępujący zobowiązany będzie codziennie od
poniedziałku do soboty transportować pranie ze swej pralni w Krakowie do Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Oświęcimiu i z powrotem (por. pkt 1.5. f załącznika nr 1 do umowy z Zespołem
Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu z dnia 4 grudnia 2020 r., nr ZOZ.DZP.271.5.II.2020,
załączony do pisma przystępującego z 6 grudnia 2021 r.). Przystępujący wyjaśnił przy tym w
piśmie, czemu odwołujący nie zaprzeczał, że odległość pomiędzy siedzibą Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Oświęcimiu a siedzibą Zamawiającego wynosi ok. 6 km. W tej sytuacji
oczywistym jest
możliwość wykorzystania tego samego samochodu do transportu również
prania z siedziby
zamawiającego, które zgodnie z OPZ będzie odbierane 3 razy w tygodniu
(por. pkt A.3 załącznika nr 1 do SWZ).
Izba uznała za wiarygodne podawane przez przystępującego w piśmie stawki
transportu bielizny (według aktualnych stawek przewoźników współpracujących z
p
rzystępującym) wynoszące ok. 2,00 zł netto za 1 km. Powyższe wynikało z faktury nr
01/10/2021 z 15 października 2021 r. wystawionej przez przewoźnika P.P.H.U. Zwierzak,
A.L.,
wraz z załączonym do niej wyliczeniem, na którym ujawniono ww. stawkę (por. ww.
faktura -
załącznik do pisma procesowego przystępującego z 6 grudnia 2021 r.).
W tej sytuacji za wykazane uznano, że dla przystępującego miesięczny koszt
transportu prania do/z siedziby
zamawiającego przedstawiał się następująco: 6 km x 2
(przejazd w d
wie strony) x 12 dostaw (3 dostawy w tygodniu, czyli 12 dostaw w miesiącu) x
2,00 zł = 288,00 zł. Przystępujący prawidłowo wyliczył także, że miesięczna ilość prania
wyniesie ok. 8 000 kg (96 000 kg wskazane w
załączniku nr 1 do SWZ - opisie przedmiotu
zam
ówienia / 12 miesięcy obowiązywania umowy). W tej sytuacji k
oszt transportu 1 kg
prania wyniesie zatem
dla przystępującego: 288,00 zł / 8 000 kg = 0,03 zł. Powyższe
oznaczało możliwość redukcji kosztów
kosztu transportu 1 kg prania wynikającego z
szacunku
załączonego odwołania z 0,40 zł do 0,03 zł, to jest o 0,37 zł. Wyliczenia
przystępującego nie zostały obalone przez odwołującego jakimkolwiek dowodem
przeciwnym.
Odwołujący nie zakwestionował w szczególności możliwości wykorzystania
przez
przystępującego przy świadczeniu usługi na rzecz zamawiającego samochodu
wożącego pranie z ZOZ w Oświęcimiu do pralni przystępującego w Krakowie.
W dalszej kolejności stwierdzono, że przestępujący w piśmie procesowym z 6 grudnia
2021 r. udowodnił także, iż w jego przypadku koszt zużycia wody i odbioru ścieków
przypadający na 1 kg prania wynosi nie 0,22 zł netto, jak utrzymywał odwołujący w swym
zestawieniu
, ale 0,08 zł netto.
Przy
stępujący udowodnił, że ilość wody zużywanej w jego pralni w Krakowie do
wyprania 1 kg wynosi ok. 8 litrów Powyższe wynikało z załączonego do pisma r
aportu
parametrów prania z tunelu pralniczego przystępującego za październik 2021 r. (ostatnia
kolumna w tabeli drugiej od góry raportu). Z faktury wystawionej zaś przez dostawcę usług
dostawy wody i odbioru ścieków wynikało, że koszt dostawy 1 m
3
wody i odbioru 1 m
3
ścieków kształtował się na poziomie 43 609,17 zł / 4 279 m
3
= 10,19 zł (por. faktura nr S06
304697/21 z 3.11.2021 r., wystawiona przez Wodociągi Miasta Krakowa S.A., załącznik do
pisma z 6 grudnia 2021 r.).
W tej sytuacji, w braku dowodu przeciwnego,
należało przyjąć, że
istotnie w przypadku
przystępującego koszt zużycia wody i odbioru ścieków przypadający na
1 kg prania wyniesie 0,008 m
3
x 10,19 zł = 0,08 zł.
Powyższe oznaczało oszczędność w
stosunku do minimalnego kosztu podawanego przez o
dwołującego w zestawieniu na
poziomie 0,14 zł
za 1 kg prania.
Następnie stwierdzono, że według odwołującego koszt chemii i folii przypadający na
1 kg prania
miał wynieść 0,21 zł netto. Przystępujący zaprzeczył w piśmie procesowym z 6
grudnia 2021 r.
aby musiał uwzględniać taki koszt chemii i folii. Argumentował, że koszt
chemi
i (środków piorących) i folii przypadający na 1 kg prania wyniesie natomiast 0,14 zł
netto. W tej sytuacji sporny fakt powinien
wykazać odwołujący. Izba stwierdziła, że
o
dwołujący na poparcie swych twierdzeń nie przedstawił żadnego dowodu. Przypomnienia
wymaga
ło w tym miejscu, że przy postawieniu zarzutu zaniechania wezwania innego
wykonawcy
do złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ustawy Pzp, ciężar dowodu iż
zamawiający powinien powziąć uzasadnione wątpliwości aby wezwać wykonawcę do
wyjaśnień ceny, spoczywał na odwołującym, zgodnie z klasycznym rozkładem ciężaru
dowodu wynikającym z art. 6 KC. W szczególności nie obowiązywał tu odwrócony rozkład
ciężaru dowodu tak jak to ma miejsce w sytuacji, gdy wykonawca wezwany do złożenia
wyjaśnień, poprzez złożone wyjaśnienia nie obali ciężaru rażąco niskiej ceny, o którym
mowa w art. 224 ust. 5 ustawy Pzp.
W tej sytuacji
ciężar wykazania spornej okoliczności faktycznej, a więc, że minimalny
koszt chemii i folii przypadający na 1 kg prania wynosi 0,21 zł netto, spoczywał na
odwołującym. Izba stwierdziła, że odwołujący tego ciężaru nie udźwignął. Odwołujący
wykazał jedynie poprzez pismo Chemische Fabrik Kreussler & Co GmbH w Wiesbaden, że
od 1 grudnia 2021 r. dostawca ten podnosi
odwołującemu ceny katalogowe niektórych grup
artykułów chemicznych. Odwołujący nie przedstawił jednak jakichkolwiek wyliczeń ani nie
wykazał, że po podwyżce koszt chemii i folii przypadający na 1 kg prania wynosi 0,21 zł
netto. Wobec
powyższego ten fakt nie został wykazany przez odwołującego.
Reasumując z ustalonego przez Izbę stanu faktycznego wynikało, że w przypadku
przystępującego koszty, które powinien uwzględnić przy szacowaniu ceny ofertowej będą
niższe od szacunków odwołującego tylko z tytułu tych trzech omawianych pozycji
kosztowych
o 0,58 zł za 1 kg prania. Po odjęciu od 2,75 zł owych 0,58 zł otrzymujemy koszty
na poziomie
2,17 zł netto za 1 kg prania. Po dodaniu podatku VAT zaś minimalne koszty,
jakie na podstawie
dostępnych mu warunków powinien skalkulować przystający, kształtowały
się na poziomie 2,66 zł brutto za 1kg prania. Minimalne koszty na poziomie 2,66 zł brutto za
1 kg prania okazały się o 5 groszy niższe od stawki 2,71 zł brutto zaoferowanej przez
wykonawcę w ofercie. Powyższe oznaczało, że brak było podstaw do wszczynania
procedery
wyjaśniającej przez zamawiającego w stosunku do ceny ofertowej
przystępującego, gdyż cena tej oferty w świetle zgromadzonego w sprawie materiału
dowodowego
nie musiała wzbudzać wątpliwości zamawiającego, tak jak utrzymywał
odwołujący.
W
końcowej części odwołania odwołujący przywołał także stawki, po jakich
przystępujący miał świadczyć usługi pralnicze na rzecz innych podmiotów. Odwołujący
podniósł, że w tegorocznym postępowaniu dot. usług pralniczych dla Szpitala Rydygiera w
Krakowie nr DZP.271-105/2021 cena zawarta w ofercie
przystępującego w przeliczeniu na 1
kg opiewała na kwotę 3,51 zł netto, czyli 4,32 zł brutto. Izba stwierdziła, że powyższe
twierdzenia
odwołującego nie polegały na prawdzie. Jak wynikało z oferty przystępującego
złożonej w ww. postępowaniu, załączonej do pisma przystępującego z 6 grudnia 2021 r.,
zaoferowana przez niego stawka za 1 kg prania w tym post
ępowaniu wyniosła 2,34 zł netto i
2,88 zł brutto za 1kg prania, a nie 4,32 zł, jak utrzymywał odwołujący. Ponadto cena tej oferty
nie
była najniższa w tym postępowaniu, co wynikało z zestawienia cen ofertowych z 11
czerwca 2021 r. złożonych w ww. postępowaniu, załączonego do odwołania.
Odnośnie zaś stawek zaoferowanych przez przystępującego dla Śląskiego Centrum
Chorób Serca w Zabrzu - 3,34 zł netto, 4,11 zł brutto w przeliczeniu na 1 kg prania, czy dla
Centrum Zdrowia w Mikołowie, w wysokości 3,16 zł netto, to nie zostało wykazane przez
odwołującego, że warunki świadczenia tych usługi są identyczne czy zbliżone do usługi
zamawianej. Temu za
ś zaprzeczał przystępujący w piśmie z 6 grudnia 2021 r. twierdząc, że
ww. stawki są wyższe, gdyż uwzględniają pranie specjalistycznej odzieży operacyjnej i
fartuchów barierowych, sortowanie i pakowanie prania na poszczególne oddziały. Ponadto
przystępujący zwrócił uwagę na wyższe koszty transportu, z uwagi na większą odległość
Zabrza i Mikołowa od pralni przystępującego w Krakowie. W braku dowodu przeciwnego
Izba stwierdziła, że nie ma podstaw aby stwierdzić, że warunki i okoliczności świadczenia
obu
usług są identyczne do usług zamawianych.
Oddaleniu podlegał zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp przez
zan
iechanie odrzucenia oferty przystępującego, który miał zaoferować cenę rażąco niską w
stosunku do przedmiotu zamówienia. Art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp stanowi, że
zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przed
miotu zamówienia. Nie było sporne między stronami, że zamawiający nie kierował do
przystępującego wezwania do złożenia wyjaśnień co do elementów oferty mających wpływ
na wysokość ceny lub kosztu w trybie art. 224 ust. 1 ani w trybie art. 224 ust. 2 ustawy Pzp.
Izba podkreśla akcentowany w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości jak również
samej Izby pogląd, że zamawiający nie może automatycznie odrzucić oferty wykonawcy z
powodu zaoferowania przez niego ceny rażąco niskiej, bez umożliwienia mu złożenia
stosownych wyjaśnień. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraził pogląd „Art. 29 ust. 5
Dyrektywy Rady 71/305, od stosowania którego Kraje Członkowskie nie mogą odstąpić w
żadnym istotnym stopniu, zakazuje Krajom Członkowskim wprowadzania przepisów, które
wymagają automatycznej dyskwalifikacji ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia,
według kryterium arytmetycznego, zobowiązuje natomiast zamawiającego do zastosowania
procedury analizy ofert, przewidzianej w tej dyrektywie, która daje oferentowi sposobność
przedstawienia wyjaśnień. (Wyrok ETS z dnia 18.06.1991 r. w sprawie C - 295/89 („Impresa
Dona Alfonsa”). Stanowisko Trybunału znajduje odzwierciedlenie w ustawie Pzp, która
stanowi w art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, że „Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w
zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych”. Zatem
niedopuszczalne jest automatyczne ustalenie przez zamawiającego, iż zaoferowano cenę
noszącą znamiona ceny rażąco niskiej bez umożliwienia wykonawcy złożenia stosownych
wyjaśnień. Nie ulegało zaś wątpliwości, że zamawiający nie wzywał przystępującego do
złożenia wyjaśnień obrazujących sposób kalkulowania ceny (art. 224 ust. 1 i ust. 2 ustawy
Pzp). Zatem żądanie odrzucenia jego oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
należało ocenić jako przedwczesne.
Tymczasem odwołujący, niezależnie od postawionego zarzutu zaniechania wezwania do
złożenia wyjaśnień, domagał się w odwołaniu również nakazania zamawiającemu
automatycznego odrzucenia oferty, co jest niedopuszczalne na gruncie ustawy Pzp i
przywołanego orzecznictwa TSUE. Zarzut naruszenia art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
podlegał zatem oddaleniu.
Wobec
powyższego odwołanie, jako niezasadne, podlegało oddaleniu.
Stosownie do art. 553 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.),
o oddaleniu odwołania lub jego
uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje
postanowienie
. Orzeczenie Izby, o którym mowa w pkt 1 sentencji, miało charakter
merytoryczny, gdyż odnosiło się do oddalenia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby zawarte w
pkt 2 sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło kosztów postępowania, a zatem
było postanowieniem. O tym, że orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Izby jest
postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III CZP 109/05
(OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art. 553 ust. 1 ustawy Pzp wynika zakaz
wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok.
Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięć o charakterze merytorycznym
(pkt 1 sentencji) i formalnym (pkt 2 sentencji), całe orzeczenie musiało przybrać postać
wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 554 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców. W analizowanej sprawie
n
ie stwierdzono zarzucanych naruszeń ustawy Pzp, co skutkowało oddaleniem odwołania.
Wobec powyższego, na podstawie art. 553 ustawy Pzp, orzeczono jak w pkt 1
sentencji.
Zgodnie z art. 557 ustawy Pzp,
w wyroku oraz w postanowieniu kończącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 575 ustawy Pzp, strony oraz uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący
sprzeciw ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów
postępowania odwoławczego stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza,
że „obowiązuje w nim, analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za
wynik procesu, według której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę
„przegrywającą” sprawę (por. art. 98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192
ustawy -
Prawo zamówień publicznych, w: Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M.
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
W analizowanej sprawie Izba
oddaliła odwołanie. Odpowiedzialność za wynik
postępowania ponosił zatem odwołujący. Na koszty postępowania składał się wpis od
odwołania uiszczony przez odwołującego w kwocie 7.500 zł.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono
stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art. 557 oraz art. 575 ustawy Pzp oraz w
oparciu o przepisy § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w spra
wie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………….…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 561/22, KIO 563/22, KIO 573/22, KIO 574/22, KIO 575/22, KIO 577/22, KIO 579/22, KIO 581/22, KIO 587/22, KIO 589/22 z dnia 2022-05-16
- Sygn. akt KIO 1104/22 z dnia 2022-05-13
- Sygn. akt KIO 1006/22, KIO 991/22 z dnia 2022-05-09
- Sygn. akt KIO 971/22 z dnia 2022-04-25
- Sygn. akt KIO 835/22, KIO 846/22 z dnia 2022-04-15
