rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-04-28
rok: 2021
data dokumentu: 2021-04-28
rok: 2021
sygnatury akt.:
KIO 806/21
KIO 806/21
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2021 r.
w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 marca 2021 r. przez
wykonawcę Bakamax Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opatowie
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei z
siedzibą we Wrocławiu
przy udziale wykonawcy J. W.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Firma
Usługowo-Budowlana IKSLOW-TOR J. W. z siedzibą w Gryfowie Śląskim,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 marca 2021 r. przez
wykonawcę Bakamax Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opatowie
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei z
siedzibą we Wrocławiu
przy udziale wykonawcy J. W.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Firma
Usługowo-Budowlana IKSLOW-TOR J. W. z siedzibą w Gryfowie Śląskim,
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1.
Oddala odwołanie.
2.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawcę Bakamax Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opatowie i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych
zero groszy)
uiszczoną przez wykonawcę Bakamax Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opatowie tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………………
Sygn. akt KIO 806/21
U z a s a d n i e n i e
Dolnośląska Służba Dróg i Kolei z siedzibą we Wrocławiu, dalej „Zamawiający”,
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na Rewitalizacja linii kolejowych nr 317 i nr 33
6 na odcinku Gryfów Śląski -
Mirsk-
Świeradów-Zdrój: Etap I - Przygotowanie placu pod rewitalizację. Postępowanie
prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. t.j. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.),
dalej „ustawa Pzp”.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza kwoty określonej
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu
zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 31 grudnia 2020 r. pod
numerem 776901-N-2020.
W dniu 15 marca 2021 r.
wykonawca Bakamax Spółka z ograniczoną
odpo
wiedzialnością z siedzibą w Opatowie, dalej „Odwołujący”, wniósł odwołanie, zarzucając
Zamawiającemu naruszenie:
1.
Art. 7 ust. 1 i ust. 3 ustawy Pzp przez przeprowadzenie postępowania w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców i
nieudzielenie zamówienia wyłącznie wykonawcy, wybranemu zgodnie z przepisami ustawy.
2.
Art. 89 ust. 1 pkt 4)
i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp polegającym na odrzuceniu oferty
Odwołującego przez niezasadne przyjęcie, iż oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia, w szczególności poprzez okoliczność, że wyjaśnienia
Odwołującego potwierdziły, że zaproponowana przez Odwołującego cena jest rażąco niska,
bowiem niemo
żliwym jest wykonanie pozycji „Wycinka drzew wymagających pozwolenia na
wycinkę 317 i 336” pod względem finansowym i czasowym.
3.
Art. 90 ust. 1 (i z ostrożności 1a) w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4) i art 90 ust. 3 ustawy Pzp
przez jego zastosowanie i wezwanie do wyjaśnień, w sytuacji kiedy wezwanie było ogólne a
cena oferty odwołującego, jak i jej istotne części składowe, nie powinny budzić wątpliwości,
ponieważ nie jest ceną rażąco niską oraz nie jest niższa o ponad 30% od wartości
zamówienia, powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust 1 i 2 ustawy.
4.
Art. 91 ust. 1 w zw. z art 2 pkt 5 ustawy Pzp przez wybór oferty, która nie jest ofertą
najkorzystniejszą w świetle kryteriów opisanych w SIWZ, z uwagi na fakt, iż oferta
odwołującego była najkorzystniejszą ofertą w postępowaniu, niepodlegającą odrzuceniu.
ewentua
lnie z ostrożności procesowej (zarzut ewentualny):
5.
Art. 90 ust. 1 (1a) w zw. z art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 87 ust. 1
ustawy Pzp przez zaniechanie ponowne
go wezwania Odwołującego do udzielenia wyjaśnień
dotyczących kwestionowanej przez Zamawiającego ceny pozycji kalkulacji kosztów, wobec
powzięcia wątpliwości co do wyjaśnień jednej pozycji i ocenienie tych wątpliwości na
niekorzyść Odwołującego, odrzucając jego ofertę.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości, nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia wyboru oferty najkorzystniejszej; unieważnienia odrzucenia oferty
Odwołującego; dokonania powtórnej czynności badania i oceny ofert z udziałem oferty
Odwołującego; ewentualnie z ostrożności procesowej o nakazanie Zamawiającemu
ponownego wezwania Odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie wątpliwości,
dotyczących treści złożonych wyjaśnień w przedmiocie ceny jego oferty.
Odwołujący podnosił, iż Zamawiający bezzasadnie odrzucił jego ofertę, a wzywając
Odwołującego do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny ograniczył się jedynie do
przytoczenia w wezwaniu literalnej treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Odwołujący nie
zlekceważył wezwania, lecz starał się wykazać okoliczności, które uznał za mające
znaczenie. Z pisma Zamawiającego uzasadniającego odrzucenie oferty Odwołującego na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp wynika, że wyłączną
przyczyną odrzucenia oferty był fakt uznania przez Zamawiającego niemożliwości wykonania
jednej
pozycji cenowej „Wycinka drzew wymagających pozwolenia na wycinkę 317 i 336”
pod względem finansowym i czasowym. Zamawiający podał w uzasadnieniu odrzucenia, iż
dokonał tej decyzji w oparciu o konsultacje z jakimiś firmami zajmującymi się wycinką drzew,
zamiast oprzeć swoją decyzję, w sytuacji pojawienia się wątpliwości, o wyjaśnienia
Odwołującego. Zamawiający nie tylko w wezwaniu do złożenia wyjaśnień, ale także w
uzasadnieniu odrzucenia oferty, nie wska
zuje na jakikolwiek inny element oferty, który
budziłby jego wątpliwości.
Zamawiający zaakceptował więc całe wyjaśnienia Odwołującego, poza pozycją wartą
jedynie 13.714, 50 zł brutto, przy cenie całej oferty wynoszącej 1.273 314, 45 zł brutto, która
w żaden sposób nie jest istotną częścią składową ceny, wpływającą nawet w małym stopniu
na cenę całości zadania. Odnosząc się do zakwestionowanej pozycji, Zamawiający przyjął
jako kryterium czas wykonania zadania, co mobilizuje
Odwołującego do wykonania
zamówienia w sposób jak najbardziej profesjonalny i ekonomiczny przy założeniu ceny
ryczałtowej. Zamawiający oceniając złożone wyjaśnienia przyjął, że pewne roboty mogą być
całkowicie niemożliwe do zrealizowania, nie przedstawiając w tym zakresie żadnych
dowodów, opierając się na jakichś konsultacjach z firmami i „katalogu norm czasu dla prac
leśnych”, na który nie powinien się powoływać, ponieważ do prac z tej pozycji wcale nie musi
mieć zastosowania, bowiem w tej pozycji są prace przygotowawcze, a nie związane z
gospodarką pracy leśnej, z zagospodarowaniem, urządzaniem lasu.
Ponadto, Odwołujący mimo braku nałożonego przez Zamawiającego obowiązku
odbycia wizji lokalnej w terenie, dokładnie przeanalizował miejsce prac, w szczególności stan
istniejącego zadrzewienia, co pozwoliło na uwzględnienie nowoczesnych metod realizacji
zamówienia i przygotowanie korzystnej cenowo oferty. Według oceny Odwołującego,
popartej ofertami firm specjalizujących się w tego typu robotach, możliwe jest wykonanie
zakwestionowanych przez Za
mawiającego czynności, tj. wycinka krzewów i drzew wraz z
uprzątnięciem terenu przez pracowników fizycznych oraz sprzęt specjalistyczny (forwadery,
harwestery, frezy, mulczery itp.).
Jako dowód możliwości wykonania pozycji „Wycinka drzew wymagających
pozwolenia na
wycinkę 317 i 336” Odwołujący przedłożył oferty 3 firm, które są w stanie, jako
podwykonawca,
zrealizować wymienione tam roboty, za cenę niższą od niego. Odwołujący
wystąpił o jeszcze bardziej szczegółowe wyliczenia oferty (kosztorysy) do ewentualnego
podwykonawcy, który przedstawił swoją ofertę na etapie przygotowania oferty. Dlatego,
między innymi, posiadając takie oferty, Odwołujący mógł przyjąć zysk na realizacji całego
za
dania w wysokości prawie 350 tyś. zł. Potwierdzeniem złożenia przez Odwołującego oferty
z ceną rynkową, nieodbiegającą od innych robót tego rodzaju na rynku, jest fakt złożenia w
postępowaniu co najmniej 3 ofert o podobnej cenie.
Do postępowania odwoławczego w dniu 17 marca 2021 r. przystąpił po stronie
Zamawiającego wykonawca J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma
Usługowo-Budowlana IKSLOW-TOR J. W. z siedzibą w Gryfowie Śląskim, dalej
„Przystępujący”, wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron oraz uczestnika postępowania odwoławczego, złożone w pismach procesowych,
jak też podczas rozprawy, Izba stwierdziła, iż odwołanie zasługuje na oddalenie.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania,
w szczególności: z protokołu postępowania o udzielenie zamówienia, ogłoszenia
o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jej modyfikacji, ofert
wykonawców, wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, informacji Zamawiającego o
odrzuceniu oferty Odwołującego. Izba wzięła również pod uwagę stanowiska wyrażone w
odwołaniu, piśmie procesowym Przystępującego, a także oświadczenia i stanowiska stron
oraz uczestnika post
ępowania odwoławczego wyrażone ustnie do protokołu posiedzenia
i rozprawy w dniu 23 kwietnia 2021 r.
Uwzględniając powyższe, Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 11
września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z
2019 poz. 2020) do postępowań odwoławczych, o których mowa w uchylanej ustawie,
wszczętych po dniu 31 grudnia 2020 r., dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia
wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021 r. stosuje się przepisy ustawy z dnia 11 września
2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019). Z uwagi na powyższe,
Izba wydając wyrok w postępowaniu odwoławczym, wszczętym na skutek odwołania
wniesionego w dniu 15 marca
2021 r., zastosowała przepisy ustawy z dnia 11 września 2019
r. Prawo zamówień publicznych, dalej „ustawa nPzp”.
Izba ustaliła, że nie zaszła żadna z przesłanek, o których stanowi art. 528 ustawy
nPzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Ponad
to, Izba stwierdziła, że Odwołującemu przysługiwało prawo do skorzystania ze
środka ochrony prawnej, gdyż wypełniono materialnoprawną przesłankę interesu w
uzyskaniu zamówienia, określoną w art. 505 ust. 1 ustawy nPzp, kwalifikowaną możliwością
poniesieni
a szkody, będącej konsekwencją zaskarżonej w odwołaniu czynności.
Izba, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu, doszła do przekonania, iż w niniejszym
postępowaniu nie doszło do naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, które miało
wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, a tym
samym, na podstawie art. 554 ust. 1 ustawy
nPzp, rozpoznawane odwołanie nie zasługiwało
na uwzględnienie.
Izba u
staliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego pod nazwą Rewitalizacja linii kolejowych nr 317 i nr 336 na odcinku Gryfów
Śląski - Mirsk - Świeradów Zdrój: Etap I – przygotowanie placu pod rewitalizację.
Zgodnie z pkt 11.4
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dalej „SIWZ”, ofertę
stanowił wypełniony „FORMULARZ OFERTY” oraz ZESTAWIENIE CENOWE – wg
załącznika do SIWZ. Stosownie do pkt 12.1 SIWZ cena oferty zostanie wyliczona przez
Wykonawcę w oparciu o Zestawienie cenowe, którego wzór stanowi załącznik do SIWZ.
Zestawienie cenowe, o którym mowa w pkt 12.1. SIWZ Wykonawca wypełnia ściśle według
kolejności pozycji. Wykonawca określi wartości netto oraz brutto dla wszystkich pozycji
wymienionych w Zestawieniu. Wykonawca
obliczając cenę oferty musi uwzględnić wszystkie
pozycje opisane w Zestawieniu cenowym. Wykonawca nie może samodzielnie wprowadzać
żadnych zmian. Wykonawca winien przedstawić w ofercie cenę za wykonanie całości
przedmiotu zamówienia, uwzględniając wszelkie niezbędne koszty związane z realizacją
zamówienia, wymagane opłaty bez względu na okoliczności i źródła ich powstania oraz
opusty, których Wykonawca zamierza udzielić. Cena ofertowa powinna uwzględniać
wszystkie elementy składające się na wykonanie przedmiotu zamówienia.
Po modyfikacji SIWZ Zestawienie cenowe dla linii 317 składało się z siedmiu pozycji,
które należało uzupełnić w zakresie wartości netto i wartości brutto, tj.: 1. Wycinka i
karczowanie krzaków wraz z oczyszczeniem terenu oraz utylizacją pozostałości po wycince;
2.
Wycinka i karczowanie drzew nie wymagających pozwolenia wraz z oczyszczeniem terenu
oraz utylizacją pozostałości po wycince; 3. Wycinka drzew wymagających pozwolenia na
wycinkę (827 sztuk); 4. Mechaniczna rozbiórka torów kolejowych na podkładach
drewnianych; 5.
Mechaniczna rozbiórka torów kolejowych na podkładach betonowych; 6.
Roboty
ziemne
wykonane
mechanicznie
z
transportem
urobku
samochodami
samowyładowczymi; 7. Ścięcie ławy torowiska na głębokość do 20 cm wraz z utylizacją.
Zestawienie cenowe dla linii 336 również składało się z siedmiu pozycji, które należało
uzupełnić w zakresie wartości netto i wartości brutto, tj.: 1. Wycinka i karczowanie krzaków
wraz z oczyszczeniem terenu oraz utylizacją pozostałości po wycince; 2. Wycinka i
karczowanie drzew nie wymagających pozwolenia wraz z oczyszczeniem terenu oraz
utylizacją pozostałości po wycince; 3. Wycinka drzew wymagających pozwolenia na wycinkę
(428 sztuk); 4.
Mechaniczna rozbiórka torów kolejowych na podkładach drewnianych; 5.
Mechaniczna rozbiórka rozjazdów kolejowych zwyczajnych o promieniu 190m i skosie 1:9
S49; 6. Roboty ziemne wykonane mechanicznie z transportem urobku samochodami
samowyładowczymi; 7. Ścięcie ławy torowiska na głębokość do 20 cm wraz z utylizacją.
Zgodni
e z postanowieniami załącznika do SIWZ nazwanego „wykaz drzew”, w
zakres przedmiotu zamówienia wchodzi m.in. wycięcie 1255 szt. drzew rosnących wzdłuż
linii kolejowej nr 317 i nr 336 wymagających pozwolenia na wycinkę.
Zamawiający ustalił kryterium oceny ofert w taki sposób, że cena oferty ma wagę
60%, a termin realizacji umowy, jeżeli wyniesie 3 miesiące, ma wagę 40%.
Zamawiający ustalił wartość zamówienia jako kwotę 2.000.000,00 zł. Piętnastu
wykonawców złożyło oferty w postępowaniu. Odwołujący podał w ofercie cenę 1.273.314,45
zł brutto, a w załączniku pn. „Zestawienie cenowe dla zadania „Rewitalizacja linii kolejowych
nr 317 i nr 336 relacji Gryfów Śląski – Mirsk Świeradów Zdrój” podał, że wykona wycinkę 827
szt. drzew wymagających pozwolenia na wycinkę za cenę 5600,00 zł netto (6888,00 zł
brutto) dla linii kolejowej nr 317 oraz, że wykona wycinkę 428 szt. drzew wymagających
pozwolenia na wycinkę za cenę 5550,00 zł netto (6826,50 zł brutto) dla linii kolejowej nr 336,
czyli łącznie za 13 714,50 zł brutto.
Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, pismem z 5 lutego 2021 r., w
celu ustalenia czy złożona przez Odwołującego oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w
stosunku do przedmiotu zamówienia, wezwał Odwołującego do złożenia wyczerpujących
wyjaśnień, w tym do złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu.
Odwołujący 9 lutego 2021 r. udzielił wyjaśnień, w tym wskazał w zakresie wycinki
drzew wymagających pozwolenia na wycinkę linii 317 i 336, że:
1.
Wycinka i karczowanie drzew. Koszty jakie zostały przewidziane do tego zadania to
min. koszt amortyzacji własnego sprzętu budowlanego (piły spalinowe, chwytaki) Koszt
amortyzacji sprzętu — 400,00 zł brutto
2.
Oczyszczeniem terenu. Koszty jakie zostały przewidziane do tego zadania to min.
koszt amortyzacji własnego sprzętu budowlanego (piły spalinowe, chwytaki, koparki
dwudrogowe wraz z pełnym osprzętem min in. w zrywaki do korzeni drzew ) Koszt
amortyzacji sprzętu, koszty paliw i obsługi codziennej — 2.400,00 zł brutto
3.
Załadunek i transport drzewa do zamawiającego. Koszty jakie zostały przewidziane
do tego zadania to min. koszt amortyzacji własnego sprzętu budowlanego (, koparki
dwudrogowe wraz z pełnym osprzętem min in. w chwytaki do załadunku, samochody
ci
ężarowe ) Koszt amortyzacji sprzętu, koszty paliw i obsługi codziennej 4.000,00 zł brutto
4.
Utylizacja pozostałości po wycince. Utylizacja pozostałości po wycince do powtórnego
przetworzenia co pozwala uniknąć kosztów utylizacji.
Podsumowanie godzin pracy dl
a pozycji nr. 1 Praca 8 pracowników po 8 godz. (8 osób x 8
godz. x 2 dni 128 godz.) Stawka godzinowa dla jednego pracownika
— 24,50zł x 128
3.136/00 zł brutto.
Zamawiający pismem z dnia 10 marca 2021 r., sprostowanym 11 marca 2021 r.,
poinformował o wyborze oferty Przystępującego jako najkorzystniejszej, równocześnie o
odrzuceniu oferty Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp w związku z
art. 90 ust. 3 ustawy Pzp wskazując, że w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego,
wykonawca złożył wyjaśnienia, które w ocenie Zamawiającego potwierdzają, że cena jest
rażąco niska. Powołując się na Państwa kalkulację kosztów “Wycinki drzew wymagających
pozwolenia na wycinkę 317 i 336”, niemożliwym jest wykonanie tej pozycji pod względem
finansowym i czasowy
m. Przyjęli Państwo, że do wycinki 1255 szt. drzew wymagających
pozwolenia na wycinkę, potrzebują 8 pracowników, którzy w 2 dni robocze po 8h pracy wytną
w/w ilość drzew. Z tego wynika, że 1 pracownik wytnie 157 szt. drzew przez 16h pracy. Czyli
ok. 1 szt.
co 6 min. Zamawiający po konsultacji z firmami zajmującymi się wycinką drzew i
po sprawdzeniu „Katalogu norm czasu dla prac leśnych” stwierdza, że jest to całkowicie
niemożliwe do zrealizowania. Przygotowanie stanowiska do ścinki, ścinka wraz z obaleniem,
okrzesywanie, wycinka dłużyc i kłód, kłodowanie, wyrzynka grubizny, zwózka kłód i układanie
surowca w miejscu wskazanym przez Zamawiającego jest niemożliwa w 6 min czyli 0,1
roboczo-
godziny. Katalog prac leśnych przy uwzględnieniu najniższego stopnia trudności
zajmuję ponad 1,3 roboczo-godziny na wycinkę drzewa. Ponadto kwota podana na
wykonanie danej pozycji to łącznie 13 714,50 zł brutto. 13 714,50 zł/1255 szt. = 10,93 zł/szt.
Brutto. Mając powyższe na uwadze złożone przez Państwa wyjaśnienia potwierdzają, że
cena jest rażąco niska.
Izba stwierdziła, że niezasadne są zarzuty naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy Pzp wskazanych w odwołaniu. Izba doszła do przekonania, że oferta
Odwołującego podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3
ustawy Pzp, zgodnie z którymi zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę
lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 90 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub kosztu (...) 1a. W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co
najmniej 30% od: 1)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i
usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej
arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia (…).
Oznacza to, że zamawiający był uprawniony do żądania wyjaśnień w zakresie rażąco
niskiej ceny nie tylko w sytuacjach określonych w art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp, tj. gdy
cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o
należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie
z art. 35 ust. 1 i 2
lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, ale w każdej
sytuacji, w której cena wydaje mu się rażąco niska i budzi wątpliwości co do możliwości
wykonania zamówienia zgodnie z jego wymaganiami lub z wymaganiami wynikającymi z
przepisów odrębnych. Zamawiający może powziąć wątpliwości w oparciu o szereg
czynników, w tym doświadczenie nabyte przy udzielaniu tego rodzaju zamówień, znajomość
cen obowiązujących na rynku, cen innych ofert złożonych w postępowaniu itp. Zatem,
zamawiający ma prawo do wezwania w zakresie rażąco niskiej ceny zawsze, gdy wzbudzi
ona jego wątpliwości, niezależnie czy został spełniony którykolwiek z ww. progów.
Natomiast profesjonalista,
jakim niewątpliwie jest Odwołujący, ubiegający się i
uzyskujący zamówienia publiczne zgodnie z procedurami określonymi w ustawie Pzp, winien
mieć świadomość, iż kierowane do niego wezwanie w trybie art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp
oznacza konieczność wyjaśnienia w jak najszerszy sposób podstaw wyceny i kalkulacji całej
ceny ofertowej i wykazania, że cena ta będzie pokrywała co najmniej wszystkie koszty
związane z realizacją zamówienia. To na wykonawcy, do którego jest kierowane takie
wezwanie spoczywa ciężar wykazania powyższego Zamawiającemu. To także na
wykonawcy spoczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny i to
wykonawca ma najlepszą wiedzę, w jaki sposób kalkulował ofertę.
Izba ustaliła, że wezwanie Zamawiającego rzeczywiście było dość ogólne, niemniej
odnosiło się do złożenia wyczerpujących wyjaśnień, w tym do złożenia dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu. Odwołujący udzielając odpowiedzi przedłożył
kalkulację kosztów wykonania w zakresie pozycji wymienionych w zestawieniu cenowym,
stanowiącym załącznik do oferty. Niemniej wykonawca winien dochować należytej
staranności przy formułowaniu swoich wyjaśnień, uwzględniając także okoliczność, iż
wskazanie
poszczególnych kosztów, niepopartych dowodami, może istotnie wpłynąć na
uznanie jego ceny
za nierynkową.
Zgodnie z art. 537 pkt 1 ustawy nPzp
ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem
postępowania odwoławczego. W konsekwencji należy przyjąć, że rolą odwołującego się
wykonawcy, który kwestionuje prawidłowość oceny złożonych przez niego wyjaśnień, jest
udowodnienie przed Izbą, że były one prawidłowe, a tym samym że decyzja zamawiającego
o odrzuceniu oferty
była błędna. Odwołujący nie powinien jednak przedstawiać nowych
dowodów na potwierdzenie prawidłowości przedłożonej zamawiającemu kalkulacji,
zwłaszcza jeżeli zawierałyby one nieznane zamawiającemu w dacie rozstrzygnięcia
postępowania informacje.
Zatem, z
ałączone do odwołania dowody w postaci trzech ofert winny zostać
załączone do wyjaśnień. Tym bardziej, że biorąc pod uwagę, że wezwanie kierowane jest do
profesjonalnego uczestnika obrotu gospodarczego, wobec które stosowany jest miernik
podwyższonej staranności (art. 355 § 2 Kodeksu cywilnego), Odwołujący winien zdawać
sobie sprawę, że na potwierdzenie realności poszczególnych cen zobowiązany jest dołączyć
dowody. Niewątpliwie działaniem błędnym jest kompletowanie dowodów na etapie
postępowania odwoławczego, a nie przesłanie ich w terminie wskazanym w wezwaniu do
wyjaśnień. Wszelkie informacje przedstawione przez wykonawcę muszą być znane
zamawiającemu na konkretnym etapie postępowania, celem umożliwienia mu podjęcia
decyzji co do ewentualnego odrzucenia of
erty. Rozprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą
nie może stanowić kolejnego etapu procedury określonej w art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp.
Ponadto, na
uwagę zasługuje fakt, że oferta wykonawcy K. Usługi Transportowe
Wycinka Drzew oraz oferta J. K.
Usługi dla Leśnictwa i Rolnictwa nie zawierają dat,
natomiast prze
dłożone na rozprawie kosztorysy zostały sporządzone w dniu 22 kwietnia
2021
r., zatem kilka miesięcy po wystosowanym do Odwołującego wezwaniu do wyjaśnień.
Izba oceniając wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny złożone przez Odwołującego
stwierdza, że składały się one wyłącznie z wyjaśnień oraz kalkulacji, bez wskazania
dowodów mających potwierdzać prezentowane stanowisko, a oferta spółki Zigger Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością również została załączona dopiero do odwołania. Brak
załączenia dowodów obciąża wykonawcę, skutkiem czego jest zazwyczaj odrzucenie jego
oferty.
Odwołujący nie załączył żadnych dowodów, które potwierdzałyby, że jest w stanie
wykonać prawidłowo usługę wycinki drzew wymagających pozwolenia na wycinkę wzdłuż linii
317 i 336. Ograniczył się jedynie do podania kilku kosztów i podsumowania, z którego
wynika, że 8 pracowników w ciągu 2 dni roboczych dokona wycinki 1255 szt. drzew, co
zgodnie z wyliczeniami Zamawiającego oznacza, że każdy z pracowników, wykonując pracę
przez 8 godzin bez żadnej przerwy dokona wycinki 1 drzewa w czasie ok. 6 minut.
Wyjaśnienia Odwołującego nie nawiązują do wycinki za pomocą maszyn specjalistycznych
typu harwester, forwarder, na które powołuje się w odwołaniu (w wyjaśnieniach mowa o
piłach, chwytakach, koparkach). Bez znaczenia pozostaje argumentacja Odwołującego, iż
wyliczenie sprzętu stanowi katalog otwarty, bowiem jeśli specjalistyczne maszyny miały
zostać skierowane do realizacji zamówienia to należało je wskazać, podając równocześnie
ich koszt.
Nadto, nawet gdyby przyjąć, że uwarunkowania terenu na miejscu realizacji
zamówienia (teren górzysty, wąski pas - o szer. 3,5 metra, na jakim ma być realizowana
usługa, wzdłuż linii kolejowych), nie wyłączają możliwości zastosowania specjalistycznych
pojazdów do wycinania drzew, to wyjaśnienia Odwołującego nie zawierają informacji
związanych z kosztem pracy motogodziny specjalistycznych pojazdów do wycinania drzew
(brak wskazania ich liczby, modelu, dowodu dysponowania takimi pojazdami).
Jeżeli
okolicznością uprawdopodobniającą oszczędności wykonawcy miało być posiadanie
odpowiedniego sprzętu specjalistycznego należało przedstawić konkretne dowody, na tę
okoliczność. Odwołujący nie przedstawił również w wyjaśnieniach żadnych dowodów
dotyczących tychże kosztów.
Zdaniem Izby, koszt
wycinki drzew wymagających pozwolenia na wycinkę stanowi
istotną część składową ceny oferty. O powyższym przesądził Zamawiający dzieląc
wykonanie przedmiotu zamówienia dla każdej z linii na siedem osobnych zadań, co do
których wymagał wskazania w zestawieniu cenowym, składanym wraz z ofertą, podania
osobnych dla każdej z siedmiu pozycji cen, które w sumie składają się na cenę oferty.
Zamawiający oczekiwał, aby każda cena wskazana w danej pozycji z zestawienia cenowego
obejmowała całkowity koszt wykonania tej części przedmiotu zamówienia w przyjętej
jednostce rozliczenia, jaką jest wyodrębniony rodzaj usług. Powyższe także potwierdzają
postanowienia pkt 12 SIWZ,
zawierające sposób opisania przez wykonawcę części
składowych ceny oferty według wyodrębnionych przez Zamawiającego grup usług w
zestawieniu.
Izba podziela stanowisko Zamawiającego, że nie jest możliwe prawidłowe wykonanie
wycinki 1 drzewa za pomo
cą 1 pracownika w około 6 minut za cenę 6,77 zł netto, więc
Odwołujący zaoferował nierealną stawkę za wycinkę drzew wymagających pozwolenia na
wycinkę. Gdyby Odwołujący przyjął realną cenę za wykonanie usługi wycinki drzew
wymagających pozwolenia na wycinkę, to wartość ta zwiększałaby cenę całej jego oferty.
Zatem cena za wycinkę stanowi istotną część składową ceny oferty Odwołującego i jako taka
jest rażąco niska, co z kolei przekłada się na zaniżenie całej ceny ofertowej.
W konsekwencji Zamawiający prawidłowo odrzucił ofertę Odwołującego, który nie
obalił domniemania rażąco niskiej ceny oferty, gdyż nie był w stanie wykazać realności
istotnej części składowej ceny oferty. Odnosząc się do przywołania przez Zamawiającego
katalogu prac leśnych Izba podziela stanowisko Przystępującego, iż może on mieć charakter
pomocniczy, bowiem zawiera wartości uśrednione, czyli realne.
Izba podziela pogląd, że ustawodawca nie określił, ile razy zamawiający może
ponawiać wezwania do wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny. Wezwanie do złożenia
wyjaśnień może być skierowane do wykonawcy nawet kilkakrotnie w sytuacji, gdy na
podstawie złożonych wyjaśnień powstają dalsze kwestie i nowe wątpliwości wymagające
wyjaśnienia. Niemniej, nie oznacza to, że zamawiający powinien przejmować za wykonawcę
ini
cjatywę w dążeniu do udowodnienia realności elementów mających wpływ na wysokość
zaoferowanej ceny. Zamawiający, będąc gospodarzem postępowania, winien przestrzegać
podstawowych zasad, takich jak chociażby zasady bezstronności, uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców. Ponowne wezwania do wyjaśnienia w rzeczywistości
tego samego zakresu informacji, przy zaniechaniu rzetelnego i starannego działania
wykonawcy podczas złożenia wyjaśnień niepopartych dowodami, należałoby uznać za
naruszenie nie
tylko art. 90 ust. 1, ale również art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Uwzględniając powyższe w ocenie Izby nie doszło też do naruszenia art. 91 ust. 1
ustawy Pzp, ani zasad prawa zamówień publicznych opisanych w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Dodatkowo, Odwołujący w treści odwołania nie podał na czym polega naruszenie art. 7 ust.
1 i 3, poprzestając jedynie na przytoczeniu ich treści, a dopiero na rozprawie wskazał, w
czym upatruje naruszenia ww. przepisów.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach
postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku
na podstawie art. 575 ustawy nPzp oraz w oparciu o przepisy §8 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu
od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………………………
1.
Oddala odwołanie.
2.
Kosztami postępowania odwoławczego obciąża wykonawcę Bakamax Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Opatowie i zalicza w poczet kosztów
postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych
zero groszy)
uiszczoną przez wykonawcę Bakamax Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Opatowie tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………………
Sygn. akt KIO 806/21
U z a s a d n i e n i e
Dolnośląska Służba Dróg i Kolei z siedzibą we Wrocławiu, dalej „Zamawiający”,
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na Rewitalizacja linii kolejowych nr 317 i nr 33
6 na odcinku Gryfów Śląski -
Mirsk-
Świeradów-Zdrój: Etap I - Przygotowanie placu pod rewitalizację. Postępowanie
prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. t.j. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.),
dalej „ustawa Pzp”.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza kwoty określonej
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu
zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu 31 grudnia 2020 r. pod
numerem 776901-N-2020.
W dniu 15 marca 2021 r.
wykonawca Bakamax Spółka z ograniczoną
odpo
wiedzialnością z siedzibą w Opatowie, dalej „Odwołujący”, wniósł odwołanie, zarzucając
Zamawiającemu naruszenie:
1.
Art. 7 ust. 1 i ust. 3 ustawy Pzp przez przeprowadzenie postępowania w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców i
nieudzielenie zamówienia wyłącznie wykonawcy, wybranemu zgodnie z przepisami ustawy.
2.
Art. 89 ust. 1 pkt 4)
i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp polegającym na odrzuceniu oferty
Odwołującego przez niezasadne przyjęcie, iż oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia, w szczególności poprzez okoliczność, że wyjaśnienia
Odwołującego potwierdziły, że zaproponowana przez Odwołującego cena jest rażąco niska,
bowiem niemo
żliwym jest wykonanie pozycji „Wycinka drzew wymagających pozwolenia na
wycinkę 317 i 336” pod względem finansowym i czasowym.
3.
Art. 90 ust. 1 (i z ostrożności 1a) w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4) i art 90 ust. 3 ustawy Pzp
przez jego zastosowanie i wezwanie do wyjaśnień, w sytuacji kiedy wezwanie było ogólne a
cena oferty odwołującego, jak i jej istotne części składowe, nie powinny budzić wątpliwości,
ponieważ nie jest ceną rażąco niską oraz nie jest niższa o ponad 30% od wartości
zamówienia, powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust 1 i 2 ustawy.
4.
Art. 91 ust. 1 w zw. z art 2 pkt 5 ustawy Pzp przez wybór oferty, która nie jest ofertą
najkorzystniejszą w świetle kryteriów opisanych w SIWZ, z uwagi na fakt, iż oferta
odwołującego była najkorzystniejszą ofertą w postępowaniu, niepodlegającą odrzuceniu.
ewentua
lnie z ostrożności procesowej (zarzut ewentualny):
5.
Art. 90 ust. 1 (1a) w zw. z art. 90 ust. 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 87 ust. 1
ustawy Pzp przez zaniechanie ponowne
go wezwania Odwołującego do udzielenia wyjaśnień
dotyczących kwestionowanej przez Zamawiającego ceny pozycji kalkulacji kosztów, wobec
powzięcia wątpliwości co do wyjaśnień jednej pozycji i ocenienie tych wątpliwości na
niekorzyść Odwołującego, odrzucając jego ofertę.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania w całości, nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia wyboru oferty najkorzystniejszej; unieważnienia odrzucenia oferty
Odwołującego; dokonania powtórnej czynności badania i oceny ofert z udziałem oferty
Odwołującego; ewentualnie z ostrożności procesowej o nakazanie Zamawiającemu
ponownego wezwania Odwołującego do złożenia wyjaśnień w zakresie wątpliwości,
dotyczących treści złożonych wyjaśnień w przedmiocie ceny jego oferty.
Odwołujący podnosił, iż Zamawiający bezzasadnie odrzucił jego ofertę, a wzywając
Odwołującego do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny ograniczył się jedynie do
przytoczenia w wezwaniu literalnej treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Odwołujący nie
zlekceważył wezwania, lecz starał się wykazać okoliczności, które uznał za mające
znaczenie. Z pisma Zamawiającego uzasadniającego odrzucenie oferty Odwołującego na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp wynika, że wyłączną
przyczyną odrzucenia oferty był fakt uznania przez Zamawiającego niemożliwości wykonania
jednej
pozycji cenowej „Wycinka drzew wymagających pozwolenia na wycinkę 317 i 336”
pod względem finansowym i czasowym. Zamawiający podał w uzasadnieniu odrzucenia, iż
dokonał tej decyzji w oparciu o konsultacje z jakimiś firmami zajmującymi się wycinką drzew,
zamiast oprzeć swoją decyzję, w sytuacji pojawienia się wątpliwości, o wyjaśnienia
Odwołującego. Zamawiający nie tylko w wezwaniu do złożenia wyjaśnień, ale także w
uzasadnieniu odrzucenia oferty, nie wska
zuje na jakikolwiek inny element oferty, który
budziłby jego wątpliwości.
Zamawiający zaakceptował więc całe wyjaśnienia Odwołującego, poza pozycją wartą
jedynie 13.714, 50 zł brutto, przy cenie całej oferty wynoszącej 1.273 314, 45 zł brutto, która
w żaden sposób nie jest istotną częścią składową ceny, wpływającą nawet w małym stopniu
na cenę całości zadania. Odnosząc się do zakwestionowanej pozycji, Zamawiający przyjął
jako kryterium czas wykonania zadania, co mobilizuje
Odwołującego do wykonania
zamówienia w sposób jak najbardziej profesjonalny i ekonomiczny przy założeniu ceny
ryczałtowej. Zamawiający oceniając złożone wyjaśnienia przyjął, że pewne roboty mogą być
całkowicie niemożliwe do zrealizowania, nie przedstawiając w tym zakresie żadnych
dowodów, opierając się na jakichś konsultacjach z firmami i „katalogu norm czasu dla prac
leśnych”, na który nie powinien się powoływać, ponieważ do prac z tej pozycji wcale nie musi
mieć zastosowania, bowiem w tej pozycji są prace przygotowawcze, a nie związane z
gospodarką pracy leśnej, z zagospodarowaniem, urządzaniem lasu.
Ponadto, Odwołujący mimo braku nałożonego przez Zamawiającego obowiązku
odbycia wizji lokalnej w terenie, dokładnie przeanalizował miejsce prac, w szczególności stan
istniejącego zadrzewienia, co pozwoliło na uwzględnienie nowoczesnych metod realizacji
zamówienia i przygotowanie korzystnej cenowo oferty. Według oceny Odwołującego,
popartej ofertami firm specjalizujących się w tego typu robotach, możliwe jest wykonanie
zakwestionowanych przez Za
mawiającego czynności, tj. wycinka krzewów i drzew wraz z
uprzątnięciem terenu przez pracowników fizycznych oraz sprzęt specjalistyczny (forwadery,
harwestery, frezy, mulczery itp.).
Jako dowód możliwości wykonania pozycji „Wycinka drzew wymagających
pozwolenia na
wycinkę 317 i 336” Odwołujący przedłożył oferty 3 firm, które są w stanie, jako
podwykonawca,
zrealizować wymienione tam roboty, za cenę niższą od niego. Odwołujący
wystąpił o jeszcze bardziej szczegółowe wyliczenia oferty (kosztorysy) do ewentualnego
podwykonawcy, który przedstawił swoją ofertę na etapie przygotowania oferty. Dlatego,
między innymi, posiadając takie oferty, Odwołujący mógł przyjąć zysk na realizacji całego
za
dania w wysokości prawie 350 tyś. zł. Potwierdzeniem złożenia przez Odwołującego oferty
z ceną rynkową, nieodbiegającą od innych robót tego rodzaju na rynku, jest fakt złożenia w
postępowaniu co najmniej 3 ofert o podobnej cenie.
Do postępowania odwoławczego w dniu 17 marca 2021 r. przystąpił po stronie
Zamawiającego wykonawca J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma
Usługowo-Budowlana IKSLOW-TOR J. W. z siedzibą w Gryfowie Śląskim, dalej
„Przystępujący”, wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron oraz uczestnika postępowania odwoławczego, złożone w pismach procesowych,
jak też podczas rozprawy, Izba stwierdziła, iż odwołanie zasługuje na oddalenie.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania,
w szczególności: z protokołu postępowania o udzielenie zamówienia, ogłoszenia
o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jej modyfikacji, ofert
wykonawców, wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, informacji Zamawiającego o
odrzuceniu oferty Odwołującego. Izba wzięła również pod uwagę stanowiska wyrażone w
odwołaniu, piśmie procesowym Przystępującego, a także oświadczenia i stanowiska stron
oraz uczestnika post
ępowania odwoławczego wyrażone ustnie do protokołu posiedzenia
i rozprawy w dniu 23 kwietnia 2021 r.
Uwzględniając powyższe, Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 11
września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z
2019 poz. 2020) do postępowań odwoławczych, o których mowa w uchylanej ustawie,
wszczętych po dniu 31 grudnia 2020 r., dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia
wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021 r. stosuje się przepisy ustawy z dnia 11 września
2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019). Z uwagi na powyższe,
Izba wydając wyrok w postępowaniu odwoławczym, wszczętym na skutek odwołania
wniesionego w dniu 15 marca
2021 r., zastosowała przepisy ustawy z dnia 11 września 2019
r. Prawo zamówień publicznych, dalej „ustawa nPzp”.
Izba ustaliła, że nie zaszła żadna z przesłanek, o których stanowi art. 528 ustawy
nPzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Ponad
to, Izba stwierdziła, że Odwołującemu przysługiwało prawo do skorzystania ze
środka ochrony prawnej, gdyż wypełniono materialnoprawną przesłankę interesu w
uzyskaniu zamówienia, określoną w art. 505 ust. 1 ustawy nPzp, kwalifikowaną możliwością
poniesieni
a szkody, będącej konsekwencją zaskarżonej w odwołaniu czynności.
Izba, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu, doszła do przekonania, iż w niniejszym
postępowaniu nie doszło do naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, które miało
wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, a tym
samym, na podstawie art. 554 ust. 1 ustawy
nPzp, rozpoznawane odwołanie nie zasługiwało
na uwzględnienie.
Izba u
staliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego pod nazwą Rewitalizacja linii kolejowych nr 317 i nr 336 na odcinku Gryfów
Śląski - Mirsk - Świeradów Zdrój: Etap I – przygotowanie placu pod rewitalizację.
Zgodnie z pkt 11.4
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dalej „SIWZ”, ofertę
stanowił wypełniony „FORMULARZ OFERTY” oraz ZESTAWIENIE CENOWE – wg
załącznika do SIWZ. Stosownie do pkt 12.1 SIWZ cena oferty zostanie wyliczona przez
Wykonawcę w oparciu o Zestawienie cenowe, którego wzór stanowi załącznik do SIWZ.
Zestawienie cenowe, o którym mowa w pkt 12.1. SIWZ Wykonawca wypełnia ściśle według
kolejności pozycji. Wykonawca określi wartości netto oraz brutto dla wszystkich pozycji
wymienionych w Zestawieniu. Wykonawca
obliczając cenę oferty musi uwzględnić wszystkie
pozycje opisane w Zestawieniu cenowym. Wykonawca nie może samodzielnie wprowadzać
żadnych zmian. Wykonawca winien przedstawić w ofercie cenę za wykonanie całości
przedmiotu zamówienia, uwzględniając wszelkie niezbędne koszty związane z realizacją
zamówienia, wymagane opłaty bez względu na okoliczności i źródła ich powstania oraz
opusty, których Wykonawca zamierza udzielić. Cena ofertowa powinna uwzględniać
wszystkie elementy składające się na wykonanie przedmiotu zamówienia.
Po modyfikacji SIWZ Zestawienie cenowe dla linii 317 składało się z siedmiu pozycji,
które należało uzupełnić w zakresie wartości netto i wartości brutto, tj.: 1. Wycinka i
karczowanie krzaków wraz z oczyszczeniem terenu oraz utylizacją pozostałości po wycince;
2.
Wycinka i karczowanie drzew nie wymagających pozwolenia wraz z oczyszczeniem terenu
oraz utylizacją pozostałości po wycince; 3. Wycinka drzew wymagających pozwolenia na
wycinkę (827 sztuk); 4. Mechaniczna rozbiórka torów kolejowych na podkładach
drewnianych; 5.
Mechaniczna rozbiórka torów kolejowych na podkładach betonowych; 6.
Roboty
ziemne
wykonane
mechanicznie
z
transportem
urobku
samochodami
samowyładowczymi; 7. Ścięcie ławy torowiska na głębokość do 20 cm wraz z utylizacją.
Zestawienie cenowe dla linii 336 również składało się z siedmiu pozycji, które należało
uzupełnić w zakresie wartości netto i wartości brutto, tj.: 1. Wycinka i karczowanie krzaków
wraz z oczyszczeniem terenu oraz utylizacją pozostałości po wycince; 2. Wycinka i
karczowanie drzew nie wymagających pozwolenia wraz z oczyszczeniem terenu oraz
utylizacją pozostałości po wycince; 3. Wycinka drzew wymagających pozwolenia na wycinkę
(428 sztuk); 4.
Mechaniczna rozbiórka torów kolejowych na podkładach drewnianych; 5.
Mechaniczna rozbiórka rozjazdów kolejowych zwyczajnych o promieniu 190m i skosie 1:9
S49; 6. Roboty ziemne wykonane mechanicznie z transportem urobku samochodami
samowyładowczymi; 7. Ścięcie ławy torowiska na głębokość do 20 cm wraz z utylizacją.
Zgodni
e z postanowieniami załącznika do SIWZ nazwanego „wykaz drzew”, w
zakres przedmiotu zamówienia wchodzi m.in. wycięcie 1255 szt. drzew rosnących wzdłuż
linii kolejowej nr 317 i nr 336 wymagających pozwolenia na wycinkę.
Zamawiający ustalił kryterium oceny ofert w taki sposób, że cena oferty ma wagę
60%, a termin realizacji umowy, jeżeli wyniesie 3 miesiące, ma wagę 40%.
Zamawiający ustalił wartość zamówienia jako kwotę 2.000.000,00 zł. Piętnastu
wykonawców złożyło oferty w postępowaniu. Odwołujący podał w ofercie cenę 1.273.314,45
zł brutto, a w załączniku pn. „Zestawienie cenowe dla zadania „Rewitalizacja linii kolejowych
nr 317 i nr 336 relacji Gryfów Śląski – Mirsk Świeradów Zdrój” podał, że wykona wycinkę 827
szt. drzew wymagających pozwolenia na wycinkę za cenę 5600,00 zł netto (6888,00 zł
brutto) dla linii kolejowej nr 317 oraz, że wykona wycinkę 428 szt. drzew wymagających
pozwolenia na wycinkę za cenę 5550,00 zł netto (6826,50 zł brutto) dla linii kolejowej nr 336,
czyli łącznie za 13 714,50 zł brutto.
Zamawiający na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, pismem z 5 lutego 2021 r., w
celu ustalenia czy złożona przez Odwołującego oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w
stosunku do przedmiotu zamówienia, wezwał Odwołującego do złożenia wyczerpujących
wyjaśnień, w tym do złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu.
Odwołujący 9 lutego 2021 r. udzielił wyjaśnień, w tym wskazał w zakresie wycinki
drzew wymagających pozwolenia na wycinkę linii 317 i 336, że:
1.
Wycinka i karczowanie drzew. Koszty jakie zostały przewidziane do tego zadania to
min. koszt amortyzacji własnego sprzętu budowlanego (piły spalinowe, chwytaki) Koszt
amortyzacji sprzętu — 400,00 zł brutto
2.
Oczyszczeniem terenu. Koszty jakie zostały przewidziane do tego zadania to min.
koszt amortyzacji własnego sprzętu budowlanego (piły spalinowe, chwytaki, koparki
dwudrogowe wraz z pełnym osprzętem min in. w zrywaki do korzeni drzew ) Koszt
amortyzacji sprzętu, koszty paliw i obsługi codziennej — 2.400,00 zł brutto
3.
Załadunek i transport drzewa do zamawiającego. Koszty jakie zostały przewidziane
do tego zadania to min. koszt amortyzacji własnego sprzętu budowlanego (, koparki
dwudrogowe wraz z pełnym osprzętem min in. w chwytaki do załadunku, samochody
ci
ężarowe ) Koszt amortyzacji sprzętu, koszty paliw i obsługi codziennej 4.000,00 zł brutto
4.
Utylizacja pozostałości po wycince. Utylizacja pozostałości po wycince do powtórnego
przetworzenia co pozwala uniknąć kosztów utylizacji.
Podsumowanie godzin pracy dl
a pozycji nr. 1 Praca 8 pracowników po 8 godz. (8 osób x 8
godz. x 2 dni 128 godz.) Stawka godzinowa dla jednego pracownika
— 24,50zł x 128
3.136/00 zł brutto.
Zamawiający pismem z dnia 10 marca 2021 r., sprostowanym 11 marca 2021 r.,
poinformował o wyborze oferty Przystępującego jako najkorzystniejszej, równocześnie o
odrzuceniu oferty Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp w związku z
art. 90 ust. 3 ustawy Pzp wskazując, że w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego,
wykonawca złożył wyjaśnienia, które w ocenie Zamawiającego potwierdzają, że cena jest
rażąco niska. Powołując się na Państwa kalkulację kosztów “Wycinki drzew wymagających
pozwolenia na wycinkę 317 i 336”, niemożliwym jest wykonanie tej pozycji pod względem
finansowym i czasowy
m. Przyjęli Państwo, że do wycinki 1255 szt. drzew wymagających
pozwolenia na wycinkę, potrzebują 8 pracowników, którzy w 2 dni robocze po 8h pracy wytną
w/w ilość drzew. Z tego wynika, że 1 pracownik wytnie 157 szt. drzew przez 16h pracy. Czyli
ok. 1 szt.
co 6 min. Zamawiający po konsultacji z firmami zajmującymi się wycinką drzew i
po sprawdzeniu „Katalogu norm czasu dla prac leśnych” stwierdza, że jest to całkowicie
niemożliwe do zrealizowania. Przygotowanie stanowiska do ścinki, ścinka wraz z obaleniem,
okrzesywanie, wycinka dłużyc i kłód, kłodowanie, wyrzynka grubizny, zwózka kłód i układanie
surowca w miejscu wskazanym przez Zamawiającego jest niemożliwa w 6 min czyli 0,1
roboczo-
godziny. Katalog prac leśnych przy uwzględnieniu najniższego stopnia trudności
zajmuję ponad 1,3 roboczo-godziny na wycinkę drzewa. Ponadto kwota podana na
wykonanie danej pozycji to łącznie 13 714,50 zł brutto. 13 714,50 zł/1255 szt. = 10,93 zł/szt.
Brutto. Mając powyższe na uwadze złożone przez Państwa wyjaśnienia potwierdzają, że
cena jest rażąco niska.
Izba stwierdziła, że niezasadne są zarzuty naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy Pzp wskazanych w odwołaniu. Izba doszła do przekonania, że oferta
Odwołującego podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3
ustawy Pzp, zgodnie z którymi zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską cenę
lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 90 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne
części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą
wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów,
zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących
wyliczenia ceny lub kosztu (...) 1a. W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co
najmniej 30% od: 1)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i
usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej
arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia (…).
Oznacza to, że zamawiający był uprawniony do żądania wyjaśnień w zakresie rażąco
niskiej ceny nie tylko w sytuacjach określonych w art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp, tj. gdy
cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o
należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie
z art. 35 ust. 1 i 2
lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, ale w każdej
sytuacji, w której cena wydaje mu się rażąco niska i budzi wątpliwości co do możliwości
wykonania zamówienia zgodnie z jego wymaganiami lub z wymaganiami wynikającymi z
przepisów odrębnych. Zamawiający może powziąć wątpliwości w oparciu o szereg
czynników, w tym doświadczenie nabyte przy udzielaniu tego rodzaju zamówień, znajomość
cen obowiązujących na rynku, cen innych ofert złożonych w postępowaniu itp. Zatem,
zamawiający ma prawo do wezwania w zakresie rażąco niskiej ceny zawsze, gdy wzbudzi
ona jego wątpliwości, niezależnie czy został spełniony którykolwiek z ww. progów.
Natomiast profesjonalista,
jakim niewątpliwie jest Odwołujący, ubiegający się i
uzyskujący zamówienia publiczne zgodnie z procedurami określonymi w ustawie Pzp, winien
mieć świadomość, iż kierowane do niego wezwanie w trybie art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp
oznacza konieczność wyjaśnienia w jak najszerszy sposób podstaw wyceny i kalkulacji całej
ceny ofertowej i wykazania, że cena ta będzie pokrywała co najmniej wszystkie koszty
związane z realizacją zamówienia. To na wykonawcy, do którego jest kierowane takie
wezwanie spoczywa ciężar wykazania powyższego Zamawiającemu. To także na
wykonawcy spoczywa obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny i to
wykonawca ma najlepszą wiedzę, w jaki sposób kalkulował ofertę.
Izba ustaliła, że wezwanie Zamawiającego rzeczywiście było dość ogólne, niemniej
odnosiło się do złożenia wyczerpujących wyjaśnień, w tym do złożenia dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu. Odwołujący udzielając odpowiedzi przedłożył
kalkulację kosztów wykonania w zakresie pozycji wymienionych w zestawieniu cenowym,
stanowiącym załącznik do oferty. Niemniej wykonawca winien dochować należytej
staranności przy formułowaniu swoich wyjaśnień, uwzględniając także okoliczność, iż
wskazanie
poszczególnych kosztów, niepopartych dowodami, może istotnie wpłynąć na
uznanie jego ceny
za nierynkową.
Zgodnie z art. 537 pkt 1 ustawy nPzp
ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem
postępowania odwoławczego. W konsekwencji należy przyjąć, że rolą odwołującego się
wykonawcy, który kwestionuje prawidłowość oceny złożonych przez niego wyjaśnień, jest
udowodnienie przed Izbą, że były one prawidłowe, a tym samym że decyzja zamawiającego
o odrzuceniu oferty
była błędna. Odwołujący nie powinien jednak przedstawiać nowych
dowodów na potwierdzenie prawidłowości przedłożonej zamawiającemu kalkulacji,
zwłaszcza jeżeli zawierałyby one nieznane zamawiającemu w dacie rozstrzygnięcia
postępowania informacje.
Zatem, z
ałączone do odwołania dowody w postaci trzech ofert winny zostać
załączone do wyjaśnień. Tym bardziej, że biorąc pod uwagę, że wezwanie kierowane jest do
profesjonalnego uczestnika obrotu gospodarczego, wobec które stosowany jest miernik
podwyższonej staranności (art. 355 § 2 Kodeksu cywilnego), Odwołujący winien zdawać
sobie sprawę, że na potwierdzenie realności poszczególnych cen zobowiązany jest dołączyć
dowody. Niewątpliwie działaniem błędnym jest kompletowanie dowodów na etapie
postępowania odwoławczego, a nie przesłanie ich w terminie wskazanym w wezwaniu do
wyjaśnień. Wszelkie informacje przedstawione przez wykonawcę muszą być znane
zamawiającemu na konkretnym etapie postępowania, celem umożliwienia mu podjęcia
decyzji co do ewentualnego odrzucenia of
erty. Rozprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą
nie może stanowić kolejnego etapu procedury określonej w art. 90 ust. 1 i 1a ustawy Pzp.
Ponadto, na
uwagę zasługuje fakt, że oferta wykonawcy K. Usługi Transportowe
Wycinka Drzew oraz oferta J. K.
Usługi dla Leśnictwa i Rolnictwa nie zawierają dat,
natomiast prze
dłożone na rozprawie kosztorysy zostały sporządzone w dniu 22 kwietnia
2021
r., zatem kilka miesięcy po wystosowanym do Odwołującego wezwaniu do wyjaśnień.
Izba oceniając wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny złożone przez Odwołującego
stwierdza, że składały się one wyłącznie z wyjaśnień oraz kalkulacji, bez wskazania
dowodów mających potwierdzać prezentowane stanowisko, a oferta spółki Zigger Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością również została załączona dopiero do odwołania. Brak
załączenia dowodów obciąża wykonawcę, skutkiem czego jest zazwyczaj odrzucenie jego
oferty.
Odwołujący nie załączył żadnych dowodów, które potwierdzałyby, że jest w stanie
wykonać prawidłowo usługę wycinki drzew wymagających pozwolenia na wycinkę wzdłuż linii
317 i 336. Ograniczył się jedynie do podania kilku kosztów i podsumowania, z którego
wynika, że 8 pracowników w ciągu 2 dni roboczych dokona wycinki 1255 szt. drzew, co
zgodnie z wyliczeniami Zamawiającego oznacza, że każdy z pracowników, wykonując pracę
przez 8 godzin bez żadnej przerwy dokona wycinki 1 drzewa w czasie ok. 6 minut.
Wyjaśnienia Odwołującego nie nawiązują do wycinki za pomocą maszyn specjalistycznych
typu harwester, forwarder, na które powołuje się w odwołaniu (w wyjaśnieniach mowa o
piłach, chwytakach, koparkach). Bez znaczenia pozostaje argumentacja Odwołującego, iż
wyliczenie sprzętu stanowi katalog otwarty, bowiem jeśli specjalistyczne maszyny miały
zostać skierowane do realizacji zamówienia to należało je wskazać, podając równocześnie
ich koszt.
Nadto, nawet gdyby przyjąć, że uwarunkowania terenu na miejscu realizacji
zamówienia (teren górzysty, wąski pas - o szer. 3,5 metra, na jakim ma być realizowana
usługa, wzdłuż linii kolejowych), nie wyłączają możliwości zastosowania specjalistycznych
pojazdów do wycinania drzew, to wyjaśnienia Odwołującego nie zawierają informacji
związanych z kosztem pracy motogodziny specjalistycznych pojazdów do wycinania drzew
(brak wskazania ich liczby, modelu, dowodu dysponowania takimi pojazdami).
Jeżeli
okolicznością uprawdopodobniającą oszczędności wykonawcy miało być posiadanie
odpowiedniego sprzętu specjalistycznego należało przedstawić konkretne dowody, na tę
okoliczność. Odwołujący nie przedstawił również w wyjaśnieniach żadnych dowodów
dotyczących tychże kosztów.
Zdaniem Izby, koszt
wycinki drzew wymagających pozwolenia na wycinkę stanowi
istotną część składową ceny oferty. O powyższym przesądził Zamawiający dzieląc
wykonanie przedmiotu zamówienia dla każdej z linii na siedem osobnych zadań, co do
których wymagał wskazania w zestawieniu cenowym, składanym wraz z ofertą, podania
osobnych dla każdej z siedmiu pozycji cen, które w sumie składają się na cenę oferty.
Zamawiający oczekiwał, aby każda cena wskazana w danej pozycji z zestawienia cenowego
obejmowała całkowity koszt wykonania tej części przedmiotu zamówienia w przyjętej
jednostce rozliczenia, jaką jest wyodrębniony rodzaj usług. Powyższe także potwierdzają
postanowienia pkt 12 SIWZ,
zawierające sposób opisania przez wykonawcę części
składowych ceny oferty według wyodrębnionych przez Zamawiającego grup usług w
zestawieniu.
Izba podziela stanowisko Zamawiającego, że nie jest możliwe prawidłowe wykonanie
wycinki 1 drzewa za pomo
cą 1 pracownika w około 6 minut za cenę 6,77 zł netto, więc
Odwołujący zaoferował nierealną stawkę za wycinkę drzew wymagających pozwolenia na
wycinkę. Gdyby Odwołujący przyjął realną cenę za wykonanie usługi wycinki drzew
wymagających pozwolenia na wycinkę, to wartość ta zwiększałaby cenę całej jego oferty.
Zatem cena za wycinkę stanowi istotną część składową ceny oferty Odwołującego i jako taka
jest rażąco niska, co z kolei przekłada się na zaniżenie całej ceny ofertowej.
W konsekwencji Zamawiający prawidłowo odrzucił ofertę Odwołującego, który nie
obalił domniemania rażąco niskiej ceny oferty, gdyż nie był w stanie wykazać realności
istotnej części składowej ceny oferty. Odnosząc się do przywołania przez Zamawiającego
katalogu prac leśnych Izba podziela stanowisko Przystępującego, iż może on mieć charakter
pomocniczy, bowiem zawiera wartości uśrednione, czyli realne.
Izba podziela pogląd, że ustawodawca nie określił, ile razy zamawiający może
ponawiać wezwania do wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny. Wezwanie do złożenia
wyjaśnień może być skierowane do wykonawcy nawet kilkakrotnie w sytuacji, gdy na
podstawie złożonych wyjaśnień powstają dalsze kwestie i nowe wątpliwości wymagające
wyjaśnienia. Niemniej, nie oznacza to, że zamawiający powinien przejmować za wykonawcę
ini
cjatywę w dążeniu do udowodnienia realności elementów mających wpływ na wysokość
zaoferowanej ceny. Zamawiający, będąc gospodarzem postępowania, winien przestrzegać
podstawowych zasad, takich jak chociażby zasady bezstronności, uczciwej konkurencji oraz
równego traktowania wykonawców. Ponowne wezwania do wyjaśnienia w rzeczywistości
tego samego zakresu informacji, przy zaniechaniu rzetelnego i starannego działania
wykonawcy podczas złożenia wyjaśnień niepopartych dowodami, należałoby uznać za
naruszenie nie
tylko art. 90 ust. 1, ale również art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Uwzględniając powyższe w ocenie Izby nie doszło też do naruszenia art. 91 ust. 1
ustawy Pzp, ani zasad prawa zamówień publicznych opisanych w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Dodatkowo, Odwołujący w treści odwołania nie podał na czym polega naruszenie art. 7 ust.
1 i 3, poprzestając jedynie na przytoczeniu ich treści, a dopiero na rozprawie wskazał, w
czym upatruje naruszenia ww. przepisów.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach
postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do wyniku
na podstawie art. 575 ustawy nPzp oraz w oparciu o przepisy §8 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów
postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu
od odwołania (Dz. U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący: ………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1640/21 z dnia 2021-07-07
- Sygn. akt KIO 1381/21, KIO 1388/21 z dnia 2021-07-05
- Sygn. akt KIO 1704/21 z dnia 2021-07-01
- Sygn. akt KIO 1320/21 z dnia 2021-06-28
- Sygn. akt KIO 1285/21 z dnia 2021-06-25
