rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-03-26
rok: 2021
data dokumentu: 2021-03-26
rok: 2021
sygnatury akt.:
KIO 562/21
KIO 562/21
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 marca 2021
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Iz
by Odwoławczej w dniu 22 lutego 2021 r. przez
wykonawcę Garte sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Swarzędzu w postępowaniu prowadzonym
przez Gminę Swarzędz
przy udziale wykonawcy
Ł. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
PLANTIM Ł. P., Białężyn 38, 62-095 Murowana Goślina zgłaszającego swoje przystąpienie
do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 562/21 po stronie Zamawiającego
r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Iz
by Odwoławczej w dniu 22 lutego 2021 r. przez
wykonawcę Garte sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Swarzędzu w postępowaniu prowadzonym
przez Gminę Swarzędz
przy udziale wykonawcy
Ł. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
PLANTIM Ł. P., Białężyn 38, 62-095 Murowana Goślina zgłaszającego swoje przystąpienie
do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO 562/21 po stronie Zamawiającego
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty oraz
nakazuje Zamawiającemu dokonanie ponownego
badania i oceny ofert,
2.
kosztami postępowania obciąża Gminę Swarzędz i:
2.1
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Garte sp.
z o.o. sp.k. z siedzibą w Swarzędzu tytułem wpisu od odwołania,
2.2
zasądza od Gminy Swarzędz na rzecz wykonawcy Garte sp. z o.o. sp.k. z
siedzibą w Swarzędzu kwotę 11 154 zł 60 gr (słownie: jedenaście tysięcy sto pięćdziesiąt
cztery złote sześćdziesiąt groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wpisu od odwołania, kosztów dojazdu na rozprawę i wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust.1 i 580 ust.1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 wraz z późn. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący……………………
Sygn. akt: KIO 562/21
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Gmina Swarzędz wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na
„Pielęgnację i
utrzymanie terenów zieleni na terenie miasta i gminy Swarzędz”, znak sprawy WRPZP.271-
39/2020.
Ogłoszenie o zamówieniu ukazało się w Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 22
grudnia 2020 r., pod numerem 770738-N-2020.
W dniu 17 lutego 2021 r. Odwołujący: Garte sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Swarzędzu
powziął informację o wyborze najkorzystniej oferty wykonawcy Ł. P. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą PLANTIM Ł. P. .
Nie zgadzając się z powyższą czynnością Zamawiającego Odwołujący w dniu 22
lutego 2021 r. wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec czynności i
zaniechań
Zamawiającego polegających na:
1.1.
ocenie ofert oraz wyborze jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy Ł. P.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PLANTIM Ł. P., zwanego dalej Plantim,
1.2.
zaniechaniu odrzucenia oferty złożonej przez Plantim jako oferty zawierającej
rażąco niską cenę.
Zaskarżonym czynnościom Zamawiającego zarzucił naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 i
90 ust. 2 i 3 ustawy z dnia
z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U.
z 2018 r., poz. 1986 ze zm.
), zwanej dalej ustawą Pzp lub Pzp poprzez błędną ocenę oferty i
wyjaśnień Plantim złożonych w trybie art. 90 ust. 1 i 2 Pzp i zaniechanie odrzucenia tej oferty
jako zawierającej rażąco niską cenę.
Z uwagi na powyższe zarzuty wnosił o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie
Zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2) odrzucenia oferty Planti
m jako oferty zawierającej rażąco niską cenę;
3)
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania, w
tym kosztów reprezentacji wg przedstawionych na rozprawie rachunków.
Odwołujący w pierwszej kolejności należy wskazał, że oferta Plantim jest ofertą
zawierającą rażąco niską cenę i jako taka była przez Zamawiającego poddana procedurze
wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp.
P
odkreślił, że zastosowanie procedury z art. 90 ust. 1 Pzp, tworzy domniemanie, że
zaproponowana w ofercie cena n
osi znamiona ceny rażąco niskiej, a zatem dowód na
twierdzenie przeciwne spoczywa na wykonawcy.
Argumentował, że powstanie tego domniemania skutkuje tym, że wykonawca
(Plantim) wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp jeżeli chce je obalić
musi wykazać, iż zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską. W tym też celu
wykonawca musi złożyć takie wyjaśnienia, które jednoznacznie wykażą, że możliwe i realne
jest rzetelne wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę oraz załączyć potwierdzające
to dowody.
Zwrócił uwagę, że w orzecznictwie utrwalił się już jednolity w tym zakresie pogląd, że
owe wyjaśnienia muszą być konkretne, odpowiednio umotywowane i odnoszące się do
danego zamówienia.
W konsekwencji w razie złożenia odwołania na ewentualny wybór podmiotu wcześniej
wezwanego do wyjaśnień ocenie podlegać powinno to, czy zamawiający dysponując takimi,
a nie innymi wyjaśnieniami i potwierdzającymi je dowodami prawidłowo je ocenił i wybrał
ofertę danego wykonawcy.
Zauważył, że sam brak wyjaśnień lub ich niewystarczająca jakość (np. zbytnia
ogólnikowość) jak i brak dowodów stanowi podstawę do uznania, że spełniona została
przesłanka do odrzucenia oferty na podstawie art. 90 ust. 3 Pzp jak i na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 4 Pzp.
Przen
osząc powyższe uwagi na niniejsze postępowanie, przede wszystkim zwrócił
uwagę na istotną rozbieżność pomiędzy ceną ofertową Plantim a wartością Zamówienia
oszacowaną przez Zamawiającego oraz cenami zaoferowanymi przez pozostałych
wykonawców, bowiem Plantim zaoferowało wykonanie przedmiotu zamówienia za kwotę
234.738,00 zł, co stanowi ledwie ok. 68 % wartości zamówienia, oszacowanej przez
Zamawiającego na kwotę 345.000,00 złotych. Również cena Odwołującego była wyższa i
wyniosła 326.592,00 zł.
Wyjaśnił przy tym, że w konsekwencji tych różnic, biorąc pod uwagę brzmienie art. 90
ust. 1 oraz ust. 1a pkt 1 Pzp, Zamawiający w dniu 15 stycznia 2021 r. wezwał Plantim do
złożenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu
zamówienia, w szczególności w zakresie opisanym w art. 90 ust.1 pkt 1-5 Pzp.
Zaznaczył, że Zamawiający wymagał, aby: „Wyjaśnienia winny zawierać wszystkie
okoliczności, czynniki i elementy mające wpływ na zaoferowaną cenę za wykonanie całości
przedmiotu zamówienia, w szczególności: koszty pracy- wymaganych osób do realizacji
przedmiotu zamówienia wraz ze wskazaniem podstaw zatrudnienia, koszty dojazdu, koszty
administracyjne, zysk Wykonawcy, podstawę zwolnienia z podatku od towarów i usług. W
swoich wyjaśnieniach dotyczących rażąco niskiej ceny Wykonawca musi wykazać, iż różnica
pomiędzy ceną ofertową oraz ceną oszacowaną przez Zamawiającego jest uzasadniona
względami obiektywnymi, które pozwalają na wykonanie zamówienia bez poniesienia straty
finansowej lub bez konie
czności finansowania zamówienia z innych źródeł niż
wynagrodzenie umowne.”.
Według Odwołującego - w odpowiedzi na ww. wezwanie, Plantim, złożyło niezwykle
lakoniczne i ogólnikowe wyjaśnienia. Z pisma nie wynikało w żaden sposób, że zaoferowana
przez tego
wykonawcę cena nie jest ceną rażąco niską. Do pisma nie zostały złączone
żadne dowody.
Podniósł, że całe wyjaśnienia opierają się na twierdzeniach Plantim w głównej mierze
skupiających się na metodach oszczędności.
Zarzucił, że Wykonawca w swoich wyjaśnieniach zupełnie pominął kwestie realnych
kosztów jakie musi ponieść (wskazując je tylko wybiorczo i w sposób niepełny) oraz zysku.
Odnosząc się do poszczególnych punktów wyjaśnień stwierdził, co następuje.
Uwagi do punktu 1 wyjaśnień Plantim.
Wyjaśnił, że w punkcie 1 wyjaśnień (Oszczędność metody wykonaniu), Plantim
wskazał, że w zakresie kosztów dojazdów oszczędności przynosi mu „innowacyjna” metoda
organizowania transportu pracowników i materiałów poprzez używanie samochodów
dostawczych o 7 - 9 miejsc
ach dla pasażerów, przy jednoczesnej możliwości dowiezienia
sprzętu i holowaniu przyczep. Metoda ta zdaniem Plantim redukuje koszty przejazdów o
połowę w stosunku do metody dojazdu osobnym samochodem osobowym pracowników oraz
dostawie samochodem ciężarowym sprzętu. „W przypadku prac na terenie gminy Swarzędz
szacowana ilość kilometrów w miesiącu to 2000 km przy dwóch osobnych samochodach
oraz 1000 km przy jednym samochodzie. Oszczędność wynosi 1000 km miesięcznie co daje
przy 10 miesiącach 10.000 km oraz oszczędność 16.000,00 zł netto przy stawce
kilometrowej za samochód dostawczy 1,60 zł. Wartość brutto oszczędności wynosi
19.680,00 zł”.
Wobec powyższych wyjaśnień zauważył, że powyższe wyliczenie jest niepełne.
Nawet gdyby przyjąć, że faktycznie taka liczba kilometrów jest pokonywana w miesiącu to
trzeba jeszcze doliczyć, do wykazanych kosztów dojazdu, odległości pokonywane w obrębie
przedmiotu umowy plus wywóz odpadów.
Zaznaczył przy tym, że owych innowacyjnych metod transportu jednym pojazdem nie
da się realnie wprowadzić.
W związku z tym przekonywał, że Plantim musi nie tylko zabrać pracowników i sprzęt,
ale mieć miejsce na przewożenie odpadów (skoszona trawa, zgrabiane liście, odpady
pozostające po przycinaniu krzewów itp.). Co więcej, zgodnie z umową wykonawca, ma
obsługiwać 54 lokalizacje. Przywożąc jednorazowo 7-9 osób nie będą one pracowały w
jednym miejscu. Muszą być rozwożone pomiędzy punktami, co zwiększa ilość kursów i
koszty. Tak więc wyliczone przez Plantim 1000 km w miesiącu jest zaniżone. Odległość
dzieląca najdalsze lokalizacji to ponad 10 km. Zważywszy na fakt, że wykonawca planuje
używać do transportu 1 busa, będzie musiał rozwozić i zbierać pracowników z różnych
lokalizacji. Przy 15 dniach pracy w miesiącu i 54 lokalizacjach, z zważywszy na cykliczność
usług, na każdej lokalizacji należ być minimum lx w miesiącu, chociaż by w celu wykonania
jednego z 11 planowanych rocznie
koszeń. Oznacza to, że każdego dnia pracownicy będą
musieli się pojawić na 2 do 4 lokalizacjach (54 lokalizacja/15 dni = 3,6). Oznacza to, że w
ocenie Odwołującego będzie pokonywał dodatkowych minimum 20 do 40 km dziennie. Co w
trakcie trwania całej umowy da kosz ok 6480 zł dodatkowo (30 km x 15 dni w miesiącu x 10
miesięcy = 4500 km X 1,6 zł -).
Zauważył również, że Plantim nie wykazał kosztów transportu odpadu do
biokompostowni. Przywołał okoliczność, że w dniu 11 lipca 2019 Zakład
Zagospodarowywania Odpadów w Suchym Lesie (zlokalizowany najbliżej Swarzędza)
poinformował dostawców o zaprzestaniu przyjęcia odpadu o kodzie 20 02 01 od odbiorców
profesjonalnych, co wymusiło wzrost kosztów i konieczność transportowania odpadów do
najbliższych instalacji jakimi są biokompostownie w Genowefie (92,3km od Swarzędza) lub
Jarocinie (65km od Swarzędza).
W związku z tym wskazał, że ustawa o odpadach, zapisami SIWZ, Opis Przedmiotu
Zamówienia pkt.1 Zamawiający definiuje konieczność wywozu odpadów w tym samym dniu i
nie pozwala na jego pozostawienie w terenie. Plantim, deklarując wykonywanie robót
zespołem do 9 osób, przy założonych normatywach wyliczonych na podstawie pkt 2.
złożonych przez Plantim wyjaśnień rażąco niskiej ceny (262,5 rbh/ jedno koszenie całego
zakresu) nie będzie – zdaniem Odwołującego - w stanie wykonać koszenia całego zakresu w
ciągu 1 dnia (262,5 rbh / 8 rbh = 32,8 roboczodnia / 9 osób = 3,64 dnia).
Argumentował, że nawet jeżeli przyjmie się, że Plantim wykona koszenie w ciągu
jednego dnia, ciąży na nim obowiązek odwiezienia całego pokosu. Przy ostrożnym założeniu
pozyskania 0,51 pokosu z 1 m2 z całego zakresu uzyskamy 55.252 m2 x 0,5 dm3 = 27,5 m3
pokosu; Przy średnio wilgotnym pokosie (latem pokos będzie suchy, ale jesienią - mokry)
27,5 m3 to masa ok 4,5T. Do wywiezienia takiej objętości niezbędny jest samochód
ciężarowy z kontenerem. Koszt transportu będzie następujący = 65 km x 2 = 130 km x 5 zł =
650 zł (transport) + koszt przyjęcia pokosu 4,5T x 410,4 zł brutto = 1846,80 zł. Reasumując -
wywóz i utylizacja pokosu z jednego koszenia = (650 zł +1846,80 zł = 2496,80 x 11 koszeń
daje kwotę 27 468,80 zł, której Plantim nie wykazuje.
Zauważył, że w koszty transportu wliczyć należy także takie elementy jak transport
materiałów do wykonania usług (np. ściółki, mat przeciwśniegowych, nawozów itp.) oraz
koszty wywozu i utylizacji odpadów zielonych. Plantim nie przedstawiał żadnych dowodów
jakie koszty przyjął dla całej realizacji, opisując jedynie metody oszczędności. Powyższe
uznać należy za niewystarczające.
Uwagi do punktu 2 wyjaśnień Plantim.
Zwrócił uwagę, że w punkcie 2 wyjaśnień (Rozwiązania techniczne), Plantim wskazał,
że do realizacji zadania zamierza przeznaczyć kosiarki samozbierające skoszoną trawę do
koszy. Systemy ten łącznie dają możliwość ograniczenia o 60% ilości pracowników. Zdaniem
Plantim: „Podczas trwania umowy przewidziane jest 11 koszeń, co daję koszt pracy na
poziomie .88.974 zł. Przy zastosowaniu zautomatyzowanego zbierania 1 transportu
skoszonej trawy koszt ten jest pom
niejszony o kwotę 53,384.76 zł.”.
Według Odwołującego - również, jeżeli chodzi o rzekome oszczędności, które zostały
założone przy wycenie oferty, złożone wyjaśnienia są dalece niewystarczające. Co prawda
Plantim choć wskazuje, w jaki sposób miałoby uzyskać oszczędności rzekomo pozwalające
na zaoferowanie tak niskiej ceny, jednak czyni to w sposób skrajnie wręcz ogólnikowy
(has
łowy). Przede wszystkim jednak Plantim manipuluje swoimi wyjaśnieniami, gdyż użycie
tylko takich kosiarek nie jest całkowicie możliwe.
Stwierdził, że przy pielęgnacji zieleni miejskiej na terenie Swarzędza, trudno jest
wykorzystywać maszyny o których pisze Plantim. Teren podlegający pielęgnacji składa się z
54 lokalizacji rozsianych po terenie miasta i gminy z czego w 32 lokalizacjach są trawniki
podlegające koszeniu. O ile średnia wielkość trawnika podlegającego koszeniu to 1731,4 m
2
,
to 10 lokalizacji (32%) ma rozmiar do 500m
2
, (najmniejsze 20 m2 -
największe 500m
2
). Są to
lokalizacje
na których używanie maszyn o których pisze Plantim jest nieuzasadnione
ekonomicznie i logistycznie (koszty i czas przewozu dużej kosiarki, która nie ma prawa
poruszania się po drogach publicznych są zbyt wysokie, a praca tak dużą kosiarką w małych,
miejskich terenach niewygodna i niewydajna).
Zadeklarował, że dysponuje kosiarkami takimi jak Plantim oraz większymi, także
zbierającymi pokos, a z jego doświadczenia, gdzie realizował to postępowanie w 2020 r,
wynika, że tylko 8 lokalizacji pozwala na taką pracę sprzętem opisanym przez
Odwołującego.
Zaznaczył, że 24 lokalizacje to takie, których obszar koszenia wynosi poniżej 2000m
2,
a często jest to zakres zbliżony do 500m
2
, po
siada skarpy, teren, którym poruszanie się
szerokim sprzętem nie jest możliwy i konieczne jest wykonanie zadań w sposób tradycyjny,
czyli kosiarkami ręcznymi oraz kosami spalinowymi.
Nadto,
wskazał, że obiekty podlegające koszeniu są rozrzucone po terenie gminy.
Odległość pomiędzy najodleglejszymi z nich to 12 km (20 minuty - czas przejazdu w jedną
stronę) Obszar wyznaczony przez krańcowe punktu zakresu robót w postępowaniu po ponad
4500 ha. Zważywszy na fakt, ze są one zlokalizowane po dwóch stronach przecinającej
Swarzędz z w osi wschód-zachód zatłoczonej Drogi Krajowej DK92 - a miasto nie ma w
infrastrukturze skrzyżowań bezkolizyjnych, tylko tradycyjne skrzyżowania z sygnalizacją,
poruszanie się i logistyka koszenia w zakresie zarówno dowożenia pracowników i sprzętu do
koszenia a także (o czym za chwilę) zbierania pokosu jest wysoce czasochłonna.
Dodatkowo,
zwrócił uwagę, że Plantim pokazuje koszt czasu pracy zespołu równy 8h,
a w
edług map Google szacowany przejazd samochodu osobowego od siedziby wykonawcy,
oddalonej od Swarzędza o 33 km wynosi 37min. (zwykły samochód bez przyczepy).
Przejazd tam i z powrotem to to 74min.
Argumentował, że jeśli doliczymy ustawową przerwę w pracy (15min) to faktyczny
czas pracy po odliczeniu przejazdów, przerw w pracy, przerw spowodowanych
rozpakowaniem i załadunkiem sprzętu koszącego nie będzie dłuższy niż 6 godzin.
Pon
adto, zważywszy na „innowacyjny” sposób dowozu pracowników jednym autem,
Odwołujący ocenił, że logistyka polegająca na obsłudze całego zadania (transportu
pomiędzy 54 lokalizacjami) pochłoną dodatkowych 10% strat czasu produkcyjnego.
Wskazał, że Plantim podaje koszt wynagrodzenia minimalnego w wysokości 18,30
zł/rbh, a uwzględniając konieczność zatrudnienia na umowę o pracę oraz koszty
pracownicze rzecz
ywisty koszt Pracodawcy, uwzględniając minimalne wynagrodzenie za
pracę obowiązujące w 2021 roku, wynosi 21 zł.
Podniósł, że zakładając czas dojazdów do Swarzędza - 8hx21zł = 168,00 zł / rbd,
Logistyka wewnętrzna 5% czasu, 6 h efektywnej pracy = 168 /6 = 28 zł/rbh.
Na podstawie wyjaśnień rażąco niskiej ceny Odwołujący stwierdził, że dokonał analizy
założeń pracochłonności prac pielęgnacyjnych w następujący sposób:
Koszt pracy - z
wyliczeń Plantim wynika ilości przejeżdżanych kilometrów (1000 km
miesięcznie, 1 busem).
Na tej podstawie wnioskował, że Odwołujący zamierza pracować 15 dni w m-cu
(odległość do siedziby to 33 km). 2 x 33 km = 66 km. 1000 km / 66 km = 15,6 przyjazdów.
Przyznał, że zważywszy na zakres prac, takie zaangażowanie jest w pełni
uzas
adnione. Przyjmując, że praca wykonywana jest przez zespół 7-9 osób (właściciele nie
są kosztem wg Plantim ) zatem pracuje 5-7 osób - do obliczeń przyjęto 6 osób. Zatem: 6os x
8h x 15 wyjazdów w miesiącu = 720 rbh x 10 miesięcy = 7200 rbh Plantim deklaruje że po
oszczędnościach koszt koszenia (robocizny) to 55 384,76 zł.
Odwołujący z tego można wywnioskował, że ilość roboczogodzin przeznaczonych na
koszenie to wg Plantim: 53.384,76 zł / 18,30 zł/rbh = 2917,20 rb. Jeżeli Odwołujący zakładał
2917,20 rbh na koszenia, do
wykonania pozostałych czynności pozostaje 4282,8 rbh (7200
rbh - 2917,2 rbh = 4282,8 rbh).
W ocenie Odwołującego - dla wyliczenia realnego kosztu rbh przy założeniu dojazdów
z odległej bazy, mają zastosowanie takie same reguły tzn. kosz roboczogodziny, przy
zastosowaniu stawki minimalnej wynagrodzenia (liczonej jako realny koszt pracodawcy)tj
21zł.
Ponadto,
zwrócił uwagę, że do pracy przy pielęgnacji zieleni, wymagani są operatorzy
kosiarek, kierowcy z uprawnieniami do ciągnięcia przyczep, pracownicy z przeszkoleniami w
zakresie m.in. stosowania środków ochrony roślin. Pracownicy z takimi uprawnieniami są
opłacani znacznie wyżej niż na poziomie pensji minimalnej.
Zaznaczył przy tym, że podawana przez Plantim minimalna stawka wynagrodzenia
jako koszt roboczogodziny nie znajduje potwierdzenia na rynku. Obecnie powszechne stawki
kosztorysowe, nawet w usługach nisko wyspecjalizowanych są znacząco wyższe. I tak, dla
porównania, stawka robocizny dla robót ogólnobudowlano-inwestycyjnych w skali kraju
wynosi od 32 zł brutto (minimum) do 39,49 zł brutto (maksimum). Przy czym, dla
województwa wielkopolskiego, stawki te kształtują się następująco - 38 zł brutto (minimum)
do 47,66 zł brutto (maksimum). Dane pochodzą z katalogów RMS - „Bazy Cenowe
Informacja Kwartalna dla I kw. 2021 roku" (wydawnictwo Sekocenbud).
Podsumowując, wskazał, że ilość czasu na koszenie roczne wg Odwołującego: z
ostrożności założył ilość RBH już po oszczędnościach wg wyliczeń tego wykonawcy (2917,2
rbh/rok czyli 265,2 rbh/koszenie)-
2917,20 rbh x 28 zł/h = 81 681,60 zł.
Podniósł, że do powyższego kosztu należy jeszcze doliczyć koszty paliwa do
kosiarek, obsługi serwisowej oraz amortyzacji sprzętu.
Przy czym Odwołujący oszacował, na postawie jego doświadczeń, że powyższe
koszty
są na poziomie 10 % kosztów roboczogodziny.
Jest to kwota ponad 2xkrotnie wyższa niż wskazywana przez Platnim. Zważywszy na
fakt, że opisywana optymalizacja koszenia jest niemożliwa do zrealizowania w warunkach w
p
ostępowaniu, koszt robocizny, a tym bardziej, całej usługi koszenia będzie znacząco
wyższy.
Uwagi do punktu 3 wyjaśnień Plantim.
Nie zgodził się z argumentacją Plantim dotyczącą oszczędności kosztów pracy gdzie
wskazano
, że oszczędności te wynikają z faktu, że część prac wykonywana jest przez
w
łaściciela firmy i jego rodzinę.
P
rzekonywał, że pomijając całkowity brak wyliczenia, koszt pracy właściciela firmy i
jego rodziny musi również być wliczany jako koszt realizacji przedmiotu umowy i powinien on
odzwierciedlać z, jednej strony kwalifikacje i doświadczenie, z drugiej zaś fakt, że gdyby
właściciel nie był zaangażowany w tą inwestycję mógłby realizować inną i na niej również
zarabiać. Ponadto, jako właściciel firmy z przewidywanego dla siebie wynagrodzenia musi
odliczyć koszty danin publicznoprawnych, takich jak składki na ZUS czy podatek dochodowy.
Zarzucił, że Plantim nie przedstawił jakichkolwiek kalkulacji kosztów pracy tzn. jakich
pracowników zatrudnia, jakie mają wynagrodzenie, jakie są koszty pracy pracodawcy itp. i
n
ie przedstawia też żadnych dowodów w tym zakresie.
Uwagi do punktu 4 wyjaśnień Plantim.
Zwrócił uwagę, że Plantim w punkcie 4 wyjaśnień (Cena oferty, a wzrost cen w wyniku
inflacji) wskazał: „Cena oferowana w stosunku do ceny oferty najkorzystniejszej z
wcześniejszego okresu dotyczących przedmiotowego zakresu prac tj. Pielęgnacji zieleni na
terenie miasta i gminy Swarzędz jest wyższa od wskaźnika inflacji publikowanym przez GUS,
który w 2020 roku wyniósł 3.2 %.”.
Wy
jaśnił, że wykonawca powołuję się na cenę rozstrzygnięcia z 2019 roku jaką była
wartość 223 560 zł.
Podkreślił, że w 2019 roku ofertę taką złożyła firma „Ogrodnictwo K. Z.”, która w
obecnym postępowaniu jest związana z firmą „Kwiaty i Zieleń”, wykluczoną za rażąco niska
cenę.
Zaznaczył, że Plantim w swoich obliczeniach powiększa historyczną cenę o stawkę
inflacji 3,25% za 2019r, wywodząc, że to uzasadnia jego cenę w roku 2021.
Według Odwołującego - jest to rozumowanie obarczone poważnym błędem, a Plantim
zataja informację, że w 2020 roku Odwołujący wygrał przetarg oferując cenę 269.502,19zł,
a
le nawet powiększenie tej ceny o inflację, nie będzie miarodajne ze względu na istotne
rozszerzenie zakresu zadania.
Argumentował, że gdyby jednak zastosować taki sam model wyliczenia, bazując
jednak na cenie wyg
rywającej z 2020 roku, otrzyma się: 269 502,19 % 1,034 (inflacja 2020)
= 278.665,26 zł.
Zdaniem Odwołującego - powyższe wyliczenie, nie może jednak zostać poddane
ocenie, be
z analizy przedmiotu zamówienia, bowiem pomiędzy 2019 rokiem, a obecnym
przezn
aczona ilość do pielęgnacji:
-
krzewów liściastych wzrosła o: 20,59%,
-
krzewów iglastych wzrosła o: 17,03%,
-
mis drzew wzrosła o: 46,84%,
-
powierzchnia rabat bylinowych i traw ozdobnych wzrosła o 77,61%, powierzchnia
trawników wzrosła o 15,11%.
Uwagi do punktu
5 wyjaśnień Plantim.
Zarzucił, że porównanie w punkcie 5 wyjaśnień doświadczenia w dwóch gminach:
Dopiewo i Czerwonak nie jest adekwatne do gminy Swarzędz z tego powodu, że zakres
zadań powierzchni i skala tych zamówień jest nieporównywalna.
Z
wrócił uwagę, że zakres prac wykonywanych dla Gminy Dopiewo był znacznie
mniejszy. Przykładowo w Gminie Dopiewo zakres pielęgnacji objęte było łącznie 10.942
krzewy (14% tego co u Zamawiającego), 538 m
2
bylin ( 9% tego co u Zamawiającego),
13.024 m
2
pow. zadarnionej
i trawnika (23% tego co u Zamawiającego).
Natomiast w Gminie Czerwonak, Plantim faktycznie świadczył usługi ale przez okres
ok. 4 miesięcy. Dodatkowo gmina ta znajduje się bliżej siedziby Plantim, co przekłada się na
koszty realizacji zadania.
Dodał, że takie porównanie w żaden sposób nie wyjaśnia przyjętej do oferty kalkulacji
ceny.
Według Odwołującego - biorąc pod uwagę wskazaną powyżej rozbieżność pomiędzy
ofertą Plantim oraz pozostałymi ofertami i wartością szacunkową zamówienia (czego
wykonawca by
ł świadom), Plantim powinno w sposób bardzo dokładny i szczegółowy
przedstawić sposób kalkulacji ceny, a w szczególności właśnie oszczędności, które miałyby
mu
umożliwić wykonanie przedmiotu postępowania za znacznie niższą cenę. W ocenie
Odwołującego - Plantim temu obowiązkowi nie podołało.
Zdaniem Odwołującego - powyższe okoliczności przekładają się na brak
wiarygodności wyjaśnień oraz zaoferowanej ceny. Dla każdej z pozycji wskazanych w
formularzu ofertowym w ramach wyjaśnień do wskazanej ceny jednostkowej wykonawca
powinien wskazać, ile osób będzie realizowało te prace, w jakim wymiarze czasowym, za
jakie wynagrodzenie, jaki będzie koszt materiałów i urządzeń, jaki będzie koszt związanego z
tym transportu. Dodatkowo -
jak sam wykonawca wskazał - powinien również wskazać
koszty ogólne i pośrednie oraz założony zysk uwzględnione w zaoferowanej cenie
jednostkowej. Plantim żadnej z tych okoliczności nie wskazało w sposób jasny i konkretny,
przedstawiając wyłącznie ogólnikowe stwierdzenia.
Podkreślił, że wyjaśnienia te nie zostały poparte żadnymi dowodami, a tym samym
należy je uznać wyłącznie za gołosłowne deklaracje.
Podniósł, że zgodnie z art. 90 ust. 2 Pzp to na Plantim spoczywał obowiązek
wykazania, że zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską. Ogólnikowe
wyjaśnienia, na których poparcie nie przedstawiono żadnych dowodów nie mogły zostać
uznane za skuteczne i obalające domniemanie z art. 90 ust. 1 Pzp.
W ocenie Odwołującego, skoro Plantim jako podmiot profesjonalnie prowadzący
swoją działalność nie wykazało, że zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco
niską, Zamawiający powinien był odrzucić jego ofertę na podstawie art. 90 ust. 3 Pzp,
zgodnie z którym zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub
jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W dniu 26 lutego wyko
nawca Ł. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
PLANTIM Ł. P., Białężyn 38, 62-095 Murowana Goślina, zwany dalej Przystępującym zgłosił
swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego.
Pismem z dnia 23 marca 2021 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie
wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności w
oparciu o treść akt sprawy odwoławczej, w tym treść Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia, zwanej dalej SIWZ, ofertę Przystępującego, wezwanie Zamawiającego z dnia
15 stycznia 2021
r. do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, złożone przez tego wykonawcę
wyjaśnienia z dnia 21 stycznia 2021 r., zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej oferty,
odpowiedzi Zam
awiającego na odwołanie z dnia 23 marca 2021 r., odpowiedzi
Przystępującego na odwołanie z dnia 23 marca 2021 r., jak również na podstawie złożonych
na posiedzeniu i rozprawie przez strony wyjaśnień Izba postanowiła odwołanie uwzględnić.
Odwołanie nie zawierało braków formalnych, wpis został przez Odwołującego
uiszczony, zatem odwołanie podlegało rozpoznaniu.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że przedmiotowe postępowanie przetargowe
zostało wszczęte w dniu 22 grudnia 2021 r., zaś postępowanie odwoławcze zostało
wsz
częte wskutek wniesionego odwołania w dniu 22 lutego 2021 r.
W związku z tym wymaga wskazania, że stosownie do art. 90 ust. 1 przepisów
wprowadzających ustawę - Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r. (Dz.U. z
2019 r. poz. 2020) d
o postępowań o udzielenie zamówienia, o których mowa w ustawie
uchylanej w art. 89, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2021 r. stosuje
się przepisy dotychczasowe. (tj. ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.).
Natomiast w myśl przepisu art. 92 ust. 2 cytowanych wyżej przepisów
intertemporalnych d
o postępowań odwoławczych oraz postępowań toczących się wskutek
wniesienia skargi do sądu, o których mowa w ustawie uchylanej w art. 89,
wszczętych po
dniu 31 grudnia 2020 r., dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia
wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021
r.,
stosuje się przepisy ustawy
,
o której
mowa w art. 1.
(tj. ustawy z dnia 11 września 2019 r.), zwanej dalej nową ustawą Pzp.
Następnie, po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba doszukała się w
d
ziałaniach Zamawiającego naruszenia przepisów art.89 ust.1 pkt 4, art.90 ust.2 i 3 ustawy
Pzp.
Rozpoznając istotę sprawy należy wskazać, że podstawowym, istotnym
zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia była kwestia oceny czy Zamawiający miał
dostateczne
podstawy prawne do odrzucenia oferty Przystępującego jako zawierającej
rażąco niską cenę.
W zakresie niezbędnym do wydania wyroku Izba ustaliła, że wartość przedmiotu
zamówienia została określona przez Zamawiającego na kwotę 362 868,01, 01 zł.
Nadto,
Izba stwierdziła, że w przedmiotowym przetargu sytuacja cenowa
przedstawiała się następująco:
1. oferta
Przystępującego z ceną brutto: 234 738,00 zł,
2.oferta Odwołującego z ceną brutto: 326 592,00 zł,
3. oferta
Kwiaty i Zieleń P. Z.-K. z siedzibą w Jasinie z ceną brutto: 8.945.144,25 zł,
Powyższe zestawienie cenowe wskazuje, że cena oferty Odwołującego była o ponad
30
% niższa od wartości przedmiotu zamówienia.
Opierając się o powyższy zebrany w sprawie materiał dowodowy Izba doszła do
przekonania, że Zamawiający miał podstawę prawną do przeprowadzenia postępowania w
zakresie wyjaśnienia istnienia rażąco niskiej ceny w stosunku do ceny oferty
Przystępującego, co uczynił w piśmie z dnia 15 stycznia 2021 r.
Powyższego stanowiska Izby nie zmieniło w żaden sposób wyjaśnienie
Zamawiającego, że popełnił on błąd przy szacowaniu przedmiotu zamówienia, bowiem nie
przedstawił on w tej mierze żadnych istotnych dowodów potwierdzających aktualizację tej
wartości, a sytuacja złożenia dwóch ofert z niskimi cenami w tym samym przetargu nie może
powodować zmiany tej wartości przy czynności wyboru najkorzystniejszej oferty.
Wobec tego Izba uznała, że Zamawiający prawidłowo skorzystał z dyspozycji
przepisu art. 90 ust.
1 cyt. wyżej ustawy Pzp, który stanowi, że jeżeli zaoferowana cena lub
koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu
zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z
odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie
dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1)
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265);
2)
pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.
3)
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4)
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5)
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
1a.W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
1)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej
arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
W związku z tym Izba, ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 15 stycznia 2021 r.
stosowne wezwanie
do Odwołującego skierował wnioskując o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, wskazując w szczególności okoliczności
wymienione w pkt 1-5 art.90 ust.1 ustawy Pzp.
Dalej, Izba stwierdziła, że Zamawiający w powyższym wezwaniu wskazał, że
wyjaśnienia winny zawierać wszystkie okoliczności i elementy mające wpływ na zaoferowaną
cenę za wykonanie całości przedmiotu zamówienia, w szczególności: koszty pracy –
w
ymaganych osób do realizacji przedmiotu zamówienia wraz ze wskazaniem podstaw
zatrudnienia, koszty dojazdu, koszty administracyjne, zysk, podstawę zwolnienia z podatku
od towarów i usług.
Jeżeli zatem Zamawiający takie wezwanie skierował do Przystępującego, to należało
przyjąć, że zaoferowana przez Przystępującego cena wydawała mu się rażąco niska w
stosunku do przedmiotu zamówienia i wzbudziła jego wątpliwości co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z określonymi przez niego wymaganiami.
W dalszej kolejności, Izba ustaliła, że Odwołujący w dniu 21 stycznia 2021 r. złożył
wyjaśnienia odnoszące się do:
1)
oszczędności metody wykonania,
2)
rozwiązania technicznego,
3)
kosztów pracy,
4)
ceny oferty, a wzrostu cen w wyniku inflacji,
5)
doświadczenia w realizacji podobnych usług w 2020r.
W
nawiązaniu do zgłoszonych zarzutów odwołania nie uszło uwadze Izby, że
Przystępujący w pkt 3 dotyczącym kosztów pracy wskazał jedynie okoliczność, że część
prac wykonywana jest przez właściciela firmy i jego rodzinę, co nie stanowi kosztu. Wobec
tego oświadczył, że w oferowanej cenie wykonania przedmiotu zamówienia nie jest widoczna
praca dwóch osób w okresie 10 miesięcy. Nadto, poinformował, że przyjmując do kalkulacji
najniższe wynagrodzenie jest to kwota 56 000,00 zł.
P
owyższa motywacja Przystępującego – zdaniem Izby - wskazuje na to, że w istocie
koszty pracy nie zostały Zamawiającemu wykazane, a zostały przedstawione jedynie
oszczędności w ramach bliżej nieokreślonych kosztów pracy. Przystępujący nie
zadeklarował ile w istocie osób będzie wykonywać przedmiot zamówienia.
Poza tym, Izba nie dostrzegła w powyższych wyjaśnieniach Przystępującego
żądanych przez Zamawiającego innych elementów kosztotwórczych, takich jak koszty
administracyjne i zysk.
Rozpoznając przedmiotową sprawę w oparciu o powyższy materiał dowodowy należy
zauważyć, że stosownie do przepisu art.90 ust.2 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Wymaga również wskazania, że w myśl przepisu art.90 ust. 3 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W r
ozpoznawanej sprawie sytuacja braku udzielenia wyjaśnień w ogóle nie zaistniała,
a jednak
– według zapatrywania Izby – wyjaśnienia te nie były wystarczające do obalenia
domniemania rażąco niskiej ceny, z uwagi na niepodanie w nich elementów cenotwórczych
takich jak koszty pracy, koszty administracyjne, a także zysku, czego żądał Zamawiający do
oceny wyjaśnień.
W związku z powyższym, mając na uwadze, że koszt pracy stanowił istotną część
składową ceny (sam Zamawiający na rozprawie w dniu 24 marca 2021 r. przyznał, że 90%
wszystkich kosztów związanych z wykonaniem przedmiotu zamówienia, to koszty
pracowników) Izba wyraziła przekonanie, że brak kalkulacji tych kosztów nie mógł
doprowadzić Zamawiającego do wniosku, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Wobec tego
– zdaniem Izby - Zamawiający nie mógł dokonać oceny zaoferowanej
ceny i zawartych w niej kosztów w sposób wszechstronny, z należytą starannością, zgodnie
z treścią przepisu art. 90 ust.3 ustawy Pzp, co skutkuje również koniecznością przyjęcia, że
Przystępujący nie udowodnił, że zaoferowana przez niego cena jest inna niż rażąco niska.
Na tle tej sprawy,
Izba reprezentuje pogląd, że nie jest dopuszczalne ponowne
wezwanie do złożenia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny, bowiem wymagane przez
Z
amawiającego wyjaśnienia w żądanym przez niego zakresie nie zostały w całości złożone,
a te które przedstawił Przystępujący odnosiły się jedynie wyrywkowo do kwestii
oszczędności metody wykonania i rozwiązań technicznych.
Z tego względu należało przyjąć, że przedłożone wyjaśnienia były niewyczerpujące i
niepoparte żadnymi dowodami, uniemożliwiając Zamawiającemu jakąkolwiek ocenę oferty
wykonawcy pod względem realności ceny.
Powyższy pogląd prawny Izby został oparty o jednolitą linię orzecznictwa Krajowej
Izby Odwoławczej (vide: wyroki KIO 1894/19, KIO 1362/19, KIO 1295/19) wykluczającej
możliwość uznania za dowiedziony przez wykonawcę brak rażąco niskiej ceny w sytuacji
przedłożenia przez niego ogólnych, niewyczerpujących i lakonicznych wyjaśnień.
Dodatko
wo wymaga wskazania, że w swoim wyroku z dnia 25 czerwca 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza w sprawie o sygn. akt KIO 1036/19 wyraziła pogląd, że
skierowanie powtórnego wezwania do złożenia wyjaśnień możliwe jest tylko w szczególnie
uzasadnionych przypadkach
i może dotyczyć wykonawcy, który rzetelnie złożył pierwsze
wyjaśnienia, np. gdy w świetle złożonych wcześniej wyjaśnień pojawiły się u zamawiającego
nowe wątpliwości.
W rozpoznawanej sprawie
– zdaniem Izby – z racji nie wykazania w ogóle
powyższych żądanych przez Zamawiającego kosztów należało przyjąć, że wyjaśnienia te nie
były dostatecznie rzetelne.
Powyższego przekonania Izby nie mogą zmienić wnioskowane przez
Przystępującego dowody, które nie zostały Zamawiającemu przedstawione w ramach
prowadzonego
przez niego postępowania wyjaśniającego rażąco niską cenę. Izba nie
znalazła również podstawy do przesłuchania Przystępującego w charakterze świadka w
zakresie nabytego
doświadczenia w Gminie Czerwonak, bowiem to doświadczenie w
wyjaśnieniach w ogóle nie zostało opisane z udowodnieniem jego wpływu na koszty
realizacji obecnego przedmiotu zamówienia i Zamawiający na etapie oceny ofert nie mógł
odnieść się do tego zagadnienia.
Mając powyższe na uwadze zasadnym jest pogląd, że Zamawiający miał podstawę
prawną do odrzucenia oferty Odwołującego na zasadzie art.89 ust.1 pkt 4 ustawy Pzp.
W tym stanie rzeczy, uznając, iż powyższe naruszenia przepisów ustawy miały i
mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, Izba na
podstawie art. 554
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 wraz ze zm.), zwanej dalej ustawą Pzp,
postanowiła odwołanie uwzględnić.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i art.576
ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:…………………………
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty oraz
nakazuje Zamawiającemu dokonanie ponownego
badania i oceny ofert,
2.
kosztami postępowania obciąża Gminę Swarzędz i:
2.1
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Garte sp.
z o.o. sp.k. z siedzibą w Swarzędzu tytułem wpisu od odwołania,
2.2
zasądza od Gminy Swarzędz na rzecz wykonawcy Garte sp. z o.o. sp.k. z
siedzibą w Swarzędzu kwotę 11 154 zł 60 gr (słownie: jedenaście tysięcy sto pięćdziesiąt
cztery złote sześćdziesiąt groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wpisu od odwołania, kosztów dojazdu na rozprawę i wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust.1 i 580 ust.1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 wraz z późn. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący……………………
Sygn. akt: KIO 562/21
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Gmina Swarzędz wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na
„Pielęgnację i
utrzymanie terenów zieleni na terenie miasta i gminy Swarzędz”, znak sprawy WRPZP.271-
39/2020.
Ogłoszenie o zamówieniu ukazało się w Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 22
grudnia 2020 r., pod numerem 770738-N-2020.
W dniu 17 lutego 2021 r. Odwołujący: Garte sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Swarzędzu
powziął informację o wyborze najkorzystniej oferty wykonawcy Ł. P. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą PLANTIM Ł. P. .
Nie zgadzając się z powyższą czynnością Zamawiającego Odwołujący w dniu 22
lutego 2021 r. wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wobec czynności i
zaniechań
Zamawiającego polegających na:
1.1.
ocenie ofert oraz wyborze jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy Ł. P.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PLANTIM Ł. P., zwanego dalej Plantim,
1.2.
zaniechaniu odrzucenia oferty złożonej przez Plantim jako oferty zawierającej
rażąco niską cenę.
Zaskarżonym czynnościom Zamawiającego zarzucił naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 i
90 ust. 2 i 3 ustawy z dnia
z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U.
z 2018 r., poz. 1986 ze zm.
), zwanej dalej ustawą Pzp lub Pzp poprzez błędną ocenę oferty i
wyjaśnień Plantim złożonych w trybie art. 90 ust. 1 i 2 Pzp i zaniechanie odrzucenia tej oferty
jako zawierającej rażąco niską cenę.
Z uwagi na powyższe zarzuty wnosił o uwzględnienie odwołania oraz nakazanie
Zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2) odrzucenia oferty Planti
m jako oferty zawierającej rażąco niską cenę;
3)
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania, w
tym kosztów reprezentacji wg przedstawionych na rozprawie rachunków.
Odwołujący w pierwszej kolejności należy wskazał, że oferta Plantim jest ofertą
zawierającą rażąco niską cenę i jako taka była przez Zamawiającego poddana procedurze
wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp.
P
odkreślił, że zastosowanie procedury z art. 90 ust. 1 Pzp, tworzy domniemanie, że
zaproponowana w ofercie cena n
osi znamiona ceny rażąco niskiej, a zatem dowód na
twierdzenie przeciwne spoczywa na wykonawcy.
Argumentował, że powstanie tego domniemania skutkuje tym, że wykonawca
(Plantim) wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 Pzp jeżeli chce je obalić
musi wykazać, iż zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską. W tym też celu
wykonawca musi złożyć takie wyjaśnienia, które jednoznacznie wykażą, że możliwe i realne
jest rzetelne wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę oraz załączyć potwierdzające
to dowody.
Zwrócił uwagę, że w orzecznictwie utrwalił się już jednolity w tym zakresie pogląd, że
owe wyjaśnienia muszą być konkretne, odpowiednio umotywowane i odnoszące się do
danego zamówienia.
W konsekwencji w razie złożenia odwołania na ewentualny wybór podmiotu wcześniej
wezwanego do wyjaśnień ocenie podlegać powinno to, czy zamawiający dysponując takimi,
a nie innymi wyjaśnieniami i potwierdzającymi je dowodami prawidłowo je ocenił i wybrał
ofertę danego wykonawcy.
Zauważył, że sam brak wyjaśnień lub ich niewystarczająca jakość (np. zbytnia
ogólnikowość) jak i brak dowodów stanowi podstawę do uznania, że spełniona została
przesłanka do odrzucenia oferty na podstawie art. 90 ust. 3 Pzp jak i na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 4 Pzp.
Przen
osząc powyższe uwagi na niniejsze postępowanie, przede wszystkim zwrócił
uwagę na istotną rozbieżność pomiędzy ceną ofertową Plantim a wartością Zamówienia
oszacowaną przez Zamawiającego oraz cenami zaoferowanymi przez pozostałych
wykonawców, bowiem Plantim zaoferowało wykonanie przedmiotu zamówienia za kwotę
234.738,00 zł, co stanowi ledwie ok. 68 % wartości zamówienia, oszacowanej przez
Zamawiającego na kwotę 345.000,00 złotych. Również cena Odwołującego była wyższa i
wyniosła 326.592,00 zł.
Wyjaśnił przy tym, że w konsekwencji tych różnic, biorąc pod uwagę brzmienie art. 90
ust. 1 oraz ust. 1a pkt 1 Pzp, Zamawiający w dniu 15 stycznia 2021 r. wezwał Plantim do
złożenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu
zamówienia, w szczególności w zakresie opisanym w art. 90 ust.1 pkt 1-5 Pzp.
Zaznaczył, że Zamawiający wymagał, aby: „Wyjaśnienia winny zawierać wszystkie
okoliczności, czynniki i elementy mające wpływ na zaoferowaną cenę za wykonanie całości
przedmiotu zamówienia, w szczególności: koszty pracy- wymaganych osób do realizacji
przedmiotu zamówienia wraz ze wskazaniem podstaw zatrudnienia, koszty dojazdu, koszty
administracyjne, zysk Wykonawcy, podstawę zwolnienia z podatku od towarów i usług. W
swoich wyjaśnieniach dotyczących rażąco niskiej ceny Wykonawca musi wykazać, iż różnica
pomiędzy ceną ofertową oraz ceną oszacowaną przez Zamawiającego jest uzasadniona
względami obiektywnymi, które pozwalają na wykonanie zamówienia bez poniesienia straty
finansowej lub bez konie
czności finansowania zamówienia z innych źródeł niż
wynagrodzenie umowne.”.
Według Odwołującego - w odpowiedzi na ww. wezwanie, Plantim, złożyło niezwykle
lakoniczne i ogólnikowe wyjaśnienia. Z pisma nie wynikało w żaden sposób, że zaoferowana
przez tego
wykonawcę cena nie jest ceną rażąco niską. Do pisma nie zostały złączone
żadne dowody.
Podniósł, że całe wyjaśnienia opierają się na twierdzeniach Plantim w głównej mierze
skupiających się na metodach oszczędności.
Zarzucił, że Wykonawca w swoich wyjaśnieniach zupełnie pominął kwestie realnych
kosztów jakie musi ponieść (wskazując je tylko wybiorczo i w sposób niepełny) oraz zysku.
Odnosząc się do poszczególnych punktów wyjaśnień stwierdził, co następuje.
Uwagi do punktu 1 wyjaśnień Plantim.
Wyjaśnił, że w punkcie 1 wyjaśnień (Oszczędność metody wykonaniu), Plantim
wskazał, że w zakresie kosztów dojazdów oszczędności przynosi mu „innowacyjna” metoda
organizowania transportu pracowników i materiałów poprzez używanie samochodów
dostawczych o 7 - 9 miejsc
ach dla pasażerów, przy jednoczesnej możliwości dowiezienia
sprzętu i holowaniu przyczep. Metoda ta zdaniem Plantim redukuje koszty przejazdów o
połowę w stosunku do metody dojazdu osobnym samochodem osobowym pracowników oraz
dostawie samochodem ciężarowym sprzętu. „W przypadku prac na terenie gminy Swarzędz
szacowana ilość kilometrów w miesiącu to 2000 km przy dwóch osobnych samochodach
oraz 1000 km przy jednym samochodzie. Oszczędność wynosi 1000 km miesięcznie co daje
przy 10 miesiącach 10.000 km oraz oszczędność 16.000,00 zł netto przy stawce
kilometrowej za samochód dostawczy 1,60 zł. Wartość brutto oszczędności wynosi
19.680,00 zł”.
Wobec powyższych wyjaśnień zauważył, że powyższe wyliczenie jest niepełne.
Nawet gdyby przyjąć, że faktycznie taka liczba kilometrów jest pokonywana w miesiącu to
trzeba jeszcze doliczyć, do wykazanych kosztów dojazdu, odległości pokonywane w obrębie
przedmiotu umowy plus wywóz odpadów.
Zaznaczył przy tym, że owych innowacyjnych metod transportu jednym pojazdem nie
da się realnie wprowadzić.
W związku z tym przekonywał, że Plantim musi nie tylko zabrać pracowników i sprzęt,
ale mieć miejsce na przewożenie odpadów (skoszona trawa, zgrabiane liście, odpady
pozostające po przycinaniu krzewów itp.). Co więcej, zgodnie z umową wykonawca, ma
obsługiwać 54 lokalizacje. Przywożąc jednorazowo 7-9 osób nie będą one pracowały w
jednym miejscu. Muszą być rozwożone pomiędzy punktami, co zwiększa ilość kursów i
koszty. Tak więc wyliczone przez Plantim 1000 km w miesiącu jest zaniżone. Odległość
dzieląca najdalsze lokalizacji to ponad 10 km. Zważywszy na fakt, że wykonawca planuje
używać do transportu 1 busa, będzie musiał rozwozić i zbierać pracowników z różnych
lokalizacji. Przy 15 dniach pracy w miesiącu i 54 lokalizacjach, z zważywszy na cykliczność
usług, na każdej lokalizacji należ być minimum lx w miesiącu, chociaż by w celu wykonania
jednego z 11 planowanych rocznie
koszeń. Oznacza to, że każdego dnia pracownicy będą
musieli się pojawić na 2 do 4 lokalizacjach (54 lokalizacja/15 dni = 3,6). Oznacza to, że w
ocenie Odwołującego będzie pokonywał dodatkowych minimum 20 do 40 km dziennie. Co w
trakcie trwania całej umowy da kosz ok 6480 zł dodatkowo (30 km x 15 dni w miesiącu x 10
miesięcy = 4500 km X 1,6 zł -).
Zauważył również, że Plantim nie wykazał kosztów transportu odpadu do
biokompostowni. Przywołał okoliczność, że w dniu 11 lipca 2019 Zakład
Zagospodarowywania Odpadów w Suchym Lesie (zlokalizowany najbliżej Swarzędza)
poinformował dostawców o zaprzestaniu przyjęcia odpadu o kodzie 20 02 01 od odbiorców
profesjonalnych, co wymusiło wzrost kosztów i konieczność transportowania odpadów do
najbliższych instalacji jakimi są biokompostownie w Genowefie (92,3km od Swarzędza) lub
Jarocinie (65km od Swarzędza).
W związku z tym wskazał, że ustawa o odpadach, zapisami SIWZ, Opis Przedmiotu
Zamówienia pkt.1 Zamawiający definiuje konieczność wywozu odpadów w tym samym dniu i
nie pozwala na jego pozostawienie w terenie. Plantim, deklarując wykonywanie robót
zespołem do 9 osób, przy założonych normatywach wyliczonych na podstawie pkt 2.
złożonych przez Plantim wyjaśnień rażąco niskiej ceny (262,5 rbh/ jedno koszenie całego
zakresu) nie będzie – zdaniem Odwołującego - w stanie wykonać koszenia całego zakresu w
ciągu 1 dnia (262,5 rbh / 8 rbh = 32,8 roboczodnia / 9 osób = 3,64 dnia).
Argumentował, że nawet jeżeli przyjmie się, że Plantim wykona koszenie w ciągu
jednego dnia, ciąży na nim obowiązek odwiezienia całego pokosu. Przy ostrożnym założeniu
pozyskania 0,51 pokosu z 1 m2 z całego zakresu uzyskamy 55.252 m2 x 0,5 dm3 = 27,5 m3
pokosu; Przy średnio wilgotnym pokosie (latem pokos będzie suchy, ale jesienią - mokry)
27,5 m3 to masa ok 4,5T. Do wywiezienia takiej objętości niezbędny jest samochód
ciężarowy z kontenerem. Koszt transportu będzie następujący = 65 km x 2 = 130 km x 5 zł =
650 zł (transport) + koszt przyjęcia pokosu 4,5T x 410,4 zł brutto = 1846,80 zł. Reasumując -
wywóz i utylizacja pokosu z jednego koszenia = (650 zł +1846,80 zł = 2496,80 x 11 koszeń
daje kwotę 27 468,80 zł, której Plantim nie wykazuje.
Zauważył, że w koszty transportu wliczyć należy także takie elementy jak transport
materiałów do wykonania usług (np. ściółki, mat przeciwśniegowych, nawozów itp.) oraz
koszty wywozu i utylizacji odpadów zielonych. Plantim nie przedstawiał żadnych dowodów
jakie koszty przyjął dla całej realizacji, opisując jedynie metody oszczędności. Powyższe
uznać należy za niewystarczające.
Uwagi do punktu 2 wyjaśnień Plantim.
Zwrócił uwagę, że w punkcie 2 wyjaśnień (Rozwiązania techniczne), Plantim wskazał,
że do realizacji zadania zamierza przeznaczyć kosiarki samozbierające skoszoną trawę do
koszy. Systemy ten łącznie dają możliwość ograniczenia o 60% ilości pracowników. Zdaniem
Plantim: „Podczas trwania umowy przewidziane jest 11 koszeń, co daję koszt pracy na
poziomie .88.974 zł. Przy zastosowaniu zautomatyzowanego zbierania 1 transportu
skoszonej trawy koszt ten jest pom
niejszony o kwotę 53,384.76 zł.”.
Według Odwołującego - również, jeżeli chodzi o rzekome oszczędności, które zostały
założone przy wycenie oferty, złożone wyjaśnienia są dalece niewystarczające. Co prawda
Plantim choć wskazuje, w jaki sposób miałoby uzyskać oszczędności rzekomo pozwalające
na zaoferowanie tak niskiej ceny, jednak czyni to w sposób skrajnie wręcz ogólnikowy
(has
łowy). Przede wszystkim jednak Plantim manipuluje swoimi wyjaśnieniami, gdyż użycie
tylko takich kosiarek nie jest całkowicie możliwe.
Stwierdził, że przy pielęgnacji zieleni miejskiej na terenie Swarzędza, trudno jest
wykorzystywać maszyny o których pisze Plantim. Teren podlegający pielęgnacji składa się z
54 lokalizacji rozsianych po terenie miasta i gminy z czego w 32 lokalizacjach są trawniki
podlegające koszeniu. O ile średnia wielkość trawnika podlegającego koszeniu to 1731,4 m
2
,
to 10 lokalizacji (32%) ma rozmiar do 500m
2
, (najmniejsze 20 m2 -
największe 500m
2
). Są to
lokalizacje
na których używanie maszyn o których pisze Plantim jest nieuzasadnione
ekonomicznie i logistycznie (koszty i czas przewozu dużej kosiarki, która nie ma prawa
poruszania się po drogach publicznych są zbyt wysokie, a praca tak dużą kosiarką w małych,
miejskich terenach niewygodna i niewydajna).
Zadeklarował, że dysponuje kosiarkami takimi jak Plantim oraz większymi, także
zbierającymi pokos, a z jego doświadczenia, gdzie realizował to postępowanie w 2020 r,
wynika, że tylko 8 lokalizacji pozwala na taką pracę sprzętem opisanym przez
Odwołującego.
Zaznaczył, że 24 lokalizacje to takie, których obszar koszenia wynosi poniżej 2000m
2,
a często jest to zakres zbliżony do 500m
2
, po
siada skarpy, teren, którym poruszanie się
szerokim sprzętem nie jest możliwy i konieczne jest wykonanie zadań w sposób tradycyjny,
czyli kosiarkami ręcznymi oraz kosami spalinowymi.
Nadto,
wskazał, że obiekty podlegające koszeniu są rozrzucone po terenie gminy.
Odległość pomiędzy najodleglejszymi z nich to 12 km (20 minuty - czas przejazdu w jedną
stronę) Obszar wyznaczony przez krańcowe punktu zakresu robót w postępowaniu po ponad
4500 ha. Zważywszy na fakt, ze są one zlokalizowane po dwóch stronach przecinającej
Swarzędz z w osi wschód-zachód zatłoczonej Drogi Krajowej DK92 - a miasto nie ma w
infrastrukturze skrzyżowań bezkolizyjnych, tylko tradycyjne skrzyżowania z sygnalizacją,
poruszanie się i logistyka koszenia w zakresie zarówno dowożenia pracowników i sprzętu do
koszenia a także (o czym za chwilę) zbierania pokosu jest wysoce czasochłonna.
Dodatkowo,
zwrócił uwagę, że Plantim pokazuje koszt czasu pracy zespołu równy 8h,
a w
edług map Google szacowany przejazd samochodu osobowego od siedziby wykonawcy,
oddalonej od Swarzędza o 33 km wynosi 37min. (zwykły samochód bez przyczepy).
Przejazd tam i z powrotem to to 74min.
Argumentował, że jeśli doliczymy ustawową przerwę w pracy (15min) to faktyczny
czas pracy po odliczeniu przejazdów, przerw w pracy, przerw spowodowanych
rozpakowaniem i załadunkiem sprzętu koszącego nie będzie dłuższy niż 6 godzin.
Pon
adto, zważywszy na „innowacyjny” sposób dowozu pracowników jednym autem,
Odwołujący ocenił, że logistyka polegająca na obsłudze całego zadania (transportu
pomiędzy 54 lokalizacjami) pochłoną dodatkowych 10% strat czasu produkcyjnego.
Wskazał, że Plantim podaje koszt wynagrodzenia minimalnego w wysokości 18,30
zł/rbh, a uwzględniając konieczność zatrudnienia na umowę o pracę oraz koszty
pracownicze rzecz
ywisty koszt Pracodawcy, uwzględniając minimalne wynagrodzenie za
pracę obowiązujące w 2021 roku, wynosi 21 zł.
Podniósł, że zakładając czas dojazdów do Swarzędza - 8hx21zł = 168,00 zł / rbd,
Logistyka wewnętrzna 5% czasu, 6 h efektywnej pracy = 168 /6 = 28 zł/rbh.
Na podstawie wyjaśnień rażąco niskiej ceny Odwołujący stwierdził, że dokonał analizy
założeń pracochłonności prac pielęgnacyjnych w następujący sposób:
Koszt pracy - z
wyliczeń Plantim wynika ilości przejeżdżanych kilometrów (1000 km
miesięcznie, 1 busem).
Na tej podstawie wnioskował, że Odwołujący zamierza pracować 15 dni w m-cu
(odległość do siedziby to 33 km). 2 x 33 km = 66 km. 1000 km / 66 km = 15,6 przyjazdów.
Przyznał, że zważywszy na zakres prac, takie zaangażowanie jest w pełni
uzas
adnione. Przyjmując, że praca wykonywana jest przez zespół 7-9 osób (właściciele nie
są kosztem wg Plantim ) zatem pracuje 5-7 osób - do obliczeń przyjęto 6 osób. Zatem: 6os x
8h x 15 wyjazdów w miesiącu = 720 rbh x 10 miesięcy = 7200 rbh Plantim deklaruje że po
oszczędnościach koszt koszenia (robocizny) to 55 384,76 zł.
Odwołujący z tego można wywnioskował, że ilość roboczogodzin przeznaczonych na
koszenie to wg Plantim: 53.384,76 zł / 18,30 zł/rbh = 2917,20 rb. Jeżeli Odwołujący zakładał
2917,20 rbh na koszenia, do
wykonania pozostałych czynności pozostaje 4282,8 rbh (7200
rbh - 2917,2 rbh = 4282,8 rbh).
W ocenie Odwołującego - dla wyliczenia realnego kosztu rbh przy założeniu dojazdów
z odległej bazy, mają zastosowanie takie same reguły tzn. kosz roboczogodziny, przy
zastosowaniu stawki minimalnej wynagrodzenia (liczonej jako realny koszt pracodawcy)tj
21zł.
Ponadto,
zwrócił uwagę, że do pracy przy pielęgnacji zieleni, wymagani są operatorzy
kosiarek, kierowcy z uprawnieniami do ciągnięcia przyczep, pracownicy z przeszkoleniami w
zakresie m.in. stosowania środków ochrony roślin. Pracownicy z takimi uprawnieniami są
opłacani znacznie wyżej niż na poziomie pensji minimalnej.
Zaznaczył przy tym, że podawana przez Plantim minimalna stawka wynagrodzenia
jako koszt roboczogodziny nie znajduje potwierdzenia na rynku. Obecnie powszechne stawki
kosztorysowe, nawet w usługach nisko wyspecjalizowanych są znacząco wyższe. I tak, dla
porównania, stawka robocizny dla robót ogólnobudowlano-inwestycyjnych w skali kraju
wynosi od 32 zł brutto (minimum) do 39,49 zł brutto (maksimum). Przy czym, dla
województwa wielkopolskiego, stawki te kształtują się następująco - 38 zł brutto (minimum)
do 47,66 zł brutto (maksimum). Dane pochodzą z katalogów RMS - „Bazy Cenowe
Informacja Kwartalna dla I kw. 2021 roku" (wydawnictwo Sekocenbud).
Podsumowując, wskazał, że ilość czasu na koszenie roczne wg Odwołującego: z
ostrożności założył ilość RBH już po oszczędnościach wg wyliczeń tego wykonawcy (2917,2
rbh/rok czyli 265,2 rbh/koszenie)-
2917,20 rbh x 28 zł/h = 81 681,60 zł.
Podniósł, że do powyższego kosztu należy jeszcze doliczyć koszty paliwa do
kosiarek, obsługi serwisowej oraz amortyzacji sprzętu.
Przy czym Odwołujący oszacował, na postawie jego doświadczeń, że powyższe
koszty
są na poziomie 10 % kosztów roboczogodziny.
Jest to kwota ponad 2xkrotnie wyższa niż wskazywana przez Platnim. Zważywszy na
fakt, że opisywana optymalizacja koszenia jest niemożliwa do zrealizowania w warunkach w
p
ostępowaniu, koszt robocizny, a tym bardziej, całej usługi koszenia będzie znacząco
wyższy.
Uwagi do punktu 3 wyjaśnień Plantim.
Nie zgodził się z argumentacją Plantim dotyczącą oszczędności kosztów pracy gdzie
wskazano
, że oszczędności te wynikają z faktu, że część prac wykonywana jest przez
w
łaściciela firmy i jego rodzinę.
P
rzekonywał, że pomijając całkowity brak wyliczenia, koszt pracy właściciela firmy i
jego rodziny musi również być wliczany jako koszt realizacji przedmiotu umowy i powinien on
odzwierciedlać z, jednej strony kwalifikacje i doświadczenie, z drugiej zaś fakt, że gdyby
właściciel nie był zaangażowany w tą inwestycję mógłby realizować inną i na niej również
zarabiać. Ponadto, jako właściciel firmy z przewidywanego dla siebie wynagrodzenia musi
odliczyć koszty danin publicznoprawnych, takich jak składki na ZUS czy podatek dochodowy.
Zarzucił, że Plantim nie przedstawił jakichkolwiek kalkulacji kosztów pracy tzn. jakich
pracowników zatrudnia, jakie mają wynagrodzenie, jakie są koszty pracy pracodawcy itp. i
n
ie przedstawia też żadnych dowodów w tym zakresie.
Uwagi do punktu 4 wyjaśnień Plantim.
Zwrócił uwagę, że Plantim w punkcie 4 wyjaśnień (Cena oferty, a wzrost cen w wyniku
inflacji) wskazał: „Cena oferowana w stosunku do ceny oferty najkorzystniejszej z
wcześniejszego okresu dotyczących przedmiotowego zakresu prac tj. Pielęgnacji zieleni na
terenie miasta i gminy Swarzędz jest wyższa od wskaźnika inflacji publikowanym przez GUS,
który w 2020 roku wyniósł 3.2 %.”.
Wy
jaśnił, że wykonawca powołuję się na cenę rozstrzygnięcia z 2019 roku jaką była
wartość 223 560 zł.
Podkreślił, że w 2019 roku ofertę taką złożyła firma „Ogrodnictwo K. Z.”, która w
obecnym postępowaniu jest związana z firmą „Kwiaty i Zieleń”, wykluczoną za rażąco niska
cenę.
Zaznaczył, że Plantim w swoich obliczeniach powiększa historyczną cenę o stawkę
inflacji 3,25% za 2019r, wywodząc, że to uzasadnia jego cenę w roku 2021.
Według Odwołującego - jest to rozumowanie obarczone poważnym błędem, a Plantim
zataja informację, że w 2020 roku Odwołujący wygrał przetarg oferując cenę 269.502,19zł,
a
le nawet powiększenie tej ceny o inflację, nie będzie miarodajne ze względu na istotne
rozszerzenie zakresu zadania.
Argumentował, że gdyby jednak zastosować taki sam model wyliczenia, bazując
jednak na cenie wyg
rywającej z 2020 roku, otrzyma się: 269 502,19 % 1,034 (inflacja 2020)
= 278.665,26 zł.
Zdaniem Odwołującego - powyższe wyliczenie, nie może jednak zostać poddane
ocenie, be
z analizy przedmiotu zamówienia, bowiem pomiędzy 2019 rokiem, a obecnym
przezn
aczona ilość do pielęgnacji:
-
krzewów liściastych wzrosła o: 20,59%,
-
krzewów iglastych wzrosła o: 17,03%,
-
mis drzew wzrosła o: 46,84%,
-
powierzchnia rabat bylinowych i traw ozdobnych wzrosła o 77,61%, powierzchnia
trawników wzrosła o 15,11%.
Uwagi do punktu
5 wyjaśnień Plantim.
Zarzucił, że porównanie w punkcie 5 wyjaśnień doświadczenia w dwóch gminach:
Dopiewo i Czerwonak nie jest adekwatne do gminy Swarzędz z tego powodu, że zakres
zadań powierzchni i skala tych zamówień jest nieporównywalna.
Z
wrócił uwagę, że zakres prac wykonywanych dla Gminy Dopiewo był znacznie
mniejszy. Przykładowo w Gminie Dopiewo zakres pielęgnacji objęte było łącznie 10.942
krzewy (14% tego co u Zamawiającego), 538 m
2
bylin ( 9% tego co u Zamawiającego),
13.024 m
2
pow. zadarnionej
i trawnika (23% tego co u Zamawiającego).
Natomiast w Gminie Czerwonak, Plantim faktycznie świadczył usługi ale przez okres
ok. 4 miesięcy. Dodatkowo gmina ta znajduje się bliżej siedziby Plantim, co przekłada się na
koszty realizacji zadania.
Dodał, że takie porównanie w żaden sposób nie wyjaśnia przyjętej do oferty kalkulacji
ceny.
Według Odwołującego - biorąc pod uwagę wskazaną powyżej rozbieżność pomiędzy
ofertą Plantim oraz pozostałymi ofertami i wartością szacunkową zamówienia (czego
wykonawca by
ł świadom), Plantim powinno w sposób bardzo dokładny i szczegółowy
przedstawić sposób kalkulacji ceny, a w szczególności właśnie oszczędności, które miałyby
mu
umożliwić wykonanie przedmiotu postępowania za znacznie niższą cenę. W ocenie
Odwołującego - Plantim temu obowiązkowi nie podołało.
Zdaniem Odwołującego - powyższe okoliczności przekładają się na brak
wiarygodności wyjaśnień oraz zaoferowanej ceny. Dla każdej z pozycji wskazanych w
formularzu ofertowym w ramach wyjaśnień do wskazanej ceny jednostkowej wykonawca
powinien wskazać, ile osób będzie realizowało te prace, w jakim wymiarze czasowym, za
jakie wynagrodzenie, jaki będzie koszt materiałów i urządzeń, jaki będzie koszt związanego z
tym transportu. Dodatkowo -
jak sam wykonawca wskazał - powinien również wskazać
koszty ogólne i pośrednie oraz założony zysk uwzględnione w zaoferowanej cenie
jednostkowej. Plantim żadnej z tych okoliczności nie wskazało w sposób jasny i konkretny,
przedstawiając wyłącznie ogólnikowe stwierdzenia.
Podkreślił, że wyjaśnienia te nie zostały poparte żadnymi dowodami, a tym samym
należy je uznać wyłącznie za gołosłowne deklaracje.
Podniósł, że zgodnie z art. 90 ust. 2 Pzp to na Plantim spoczywał obowiązek
wykazania, że zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco niską. Ogólnikowe
wyjaśnienia, na których poparcie nie przedstawiono żadnych dowodów nie mogły zostać
uznane za skuteczne i obalające domniemanie z art. 90 ust. 1 Pzp.
W ocenie Odwołującego, skoro Plantim jako podmiot profesjonalnie prowadzący
swoją działalność nie wykazało, że zaoferowana przez niego cena nie jest ceną rażąco
niską, Zamawiający powinien był odrzucić jego ofertę na podstawie art. 90 ust. 3 Pzp,
zgodnie z którym zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub
jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera
rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W dniu 26 lutego wyko
nawca Ł. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
PLANTIM Ł. P., Białężyn 38, 62-095 Murowana Goślina, zwany dalej Przystępującym zgłosił
swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego.
Pismem z dnia 23 marca 2021 r. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie
wnosząc o oddalenie odwołania w całości.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności w
oparciu o treść akt sprawy odwoławczej, w tym treść Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia, zwanej dalej SIWZ, ofertę Przystępującego, wezwanie Zamawiającego z dnia
15 stycznia 2021
r. do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, złożone przez tego wykonawcę
wyjaśnienia z dnia 21 stycznia 2021 r., zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej oferty,
odpowiedzi Zam
awiającego na odwołanie z dnia 23 marca 2021 r., odpowiedzi
Przystępującego na odwołanie z dnia 23 marca 2021 r., jak również na podstawie złożonych
na posiedzeniu i rozprawie przez strony wyjaśnień Izba postanowiła odwołanie uwzględnić.
Odwołanie nie zawierało braków formalnych, wpis został przez Odwołującego
uiszczony, zatem odwołanie podlegało rozpoznaniu.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że przedmiotowe postępowanie przetargowe
zostało wszczęte w dniu 22 grudnia 2021 r., zaś postępowanie odwoławcze zostało
wsz
częte wskutek wniesionego odwołania w dniu 22 lutego 2021 r.
W związku z tym wymaga wskazania, że stosownie do art. 90 ust. 1 przepisów
wprowadzających ustawę - Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r. (Dz.U. z
2019 r. poz. 2020) d
o postępowań o udzielenie zamówienia, o których mowa w ustawie
uchylanej w art. 89, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2021 r. stosuje
się przepisy dotychczasowe. (tj. ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.).
Natomiast w myśl przepisu art. 92 ust. 2 cytowanych wyżej przepisów
intertemporalnych d
o postępowań odwoławczych oraz postępowań toczących się wskutek
wniesienia skargi do sądu, o których mowa w ustawie uchylanej w art. 89,
wszczętych po
dniu 31 grudnia 2020 r., dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia
wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021
r.,
stosuje się przepisy ustawy
,
o której
mowa w art. 1.
(tj. ustawy z dnia 11 września 2019 r.), zwanej dalej nową ustawą Pzp.
Następnie, po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba doszukała się w
d
ziałaniach Zamawiającego naruszenia przepisów art.89 ust.1 pkt 4, art.90 ust.2 i 3 ustawy
Pzp.
Rozpoznając istotę sprawy należy wskazać, że podstawowym, istotnym
zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia była kwestia oceny czy Zamawiający miał
dostateczne
podstawy prawne do odrzucenia oferty Przystępującego jako zawierającej
rażąco niską cenę.
W zakresie niezbędnym do wydania wyroku Izba ustaliła, że wartość przedmiotu
zamówienia została określona przez Zamawiającego na kwotę 362 868,01, 01 zł.
Nadto,
Izba stwierdziła, że w przedmiotowym przetargu sytuacja cenowa
przedstawiała się następująco:
1. oferta
Przystępującego z ceną brutto: 234 738,00 zł,
2.oferta Odwołującego z ceną brutto: 326 592,00 zł,
3. oferta
Kwiaty i Zieleń P. Z.-K. z siedzibą w Jasinie z ceną brutto: 8.945.144,25 zł,
Powyższe zestawienie cenowe wskazuje, że cena oferty Odwołującego była o ponad
30
% niższa od wartości przedmiotu zamówienia.
Opierając się o powyższy zebrany w sprawie materiał dowodowy Izba doszła do
przekonania, że Zamawiający miał podstawę prawną do przeprowadzenia postępowania w
zakresie wyjaśnienia istnienia rażąco niskiej ceny w stosunku do ceny oferty
Przystępującego, co uczynił w piśmie z dnia 15 stycznia 2021 r.
Powyższego stanowiska Izby nie zmieniło w żaden sposób wyjaśnienie
Zamawiającego, że popełnił on błąd przy szacowaniu przedmiotu zamówienia, bowiem nie
przedstawił on w tej mierze żadnych istotnych dowodów potwierdzających aktualizację tej
wartości, a sytuacja złożenia dwóch ofert z niskimi cenami w tym samym przetargu nie może
powodować zmiany tej wartości przy czynności wyboru najkorzystniejszej oferty.
Wobec tego Izba uznała, że Zamawiający prawidłowo skorzystał z dyspozycji
przepisu art. 90 ust.
1 cyt. wyżej ustawy Pzp, który stanowi, że jeżeli zaoferowana cena lub
koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu
zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z
odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie
dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1)
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265);
2)
pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.
3)
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4)
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5)
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
1a.W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
1)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej
arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności
oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2)
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
W związku z tym Izba, ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 15 stycznia 2021 r.
stosowne wezwanie
do Odwołującego skierował wnioskując o udzielenie wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, wskazując w szczególności okoliczności
wymienione w pkt 1-5 art.90 ust.1 ustawy Pzp.
Dalej, Izba stwierdziła, że Zamawiający w powyższym wezwaniu wskazał, że
wyjaśnienia winny zawierać wszystkie okoliczności i elementy mające wpływ na zaoferowaną
cenę za wykonanie całości przedmiotu zamówienia, w szczególności: koszty pracy –
w
ymaganych osób do realizacji przedmiotu zamówienia wraz ze wskazaniem podstaw
zatrudnienia, koszty dojazdu, koszty administracyjne, zysk, podstawę zwolnienia z podatku
od towarów i usług.
Jeżeli zatem Zamawiający takie wezwanie skierował do Przystępującego, to należało
przyjąć, że zaoferowana przez Przystępującego cena wydawała mu się rażąco niska w
stosunku do przedmiotu zamówienia i wzbudziła jego wątpliwości co do możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z określonymi przez niego wymaganiami.
W dalszej kolejności, Izba ustaliła, że Odwołujący w dniu 21 stycznia 2021 r. złożył
wyjaśnienia odnoszące się do:
1)
oszczędności metody wykonania,
2)
rozwiązania technicznego,
3)
kosztów pracy,
4)
ceny oferty, a wzrostu cen w wyniku inflacji,
5)
doświadczenia w realizacji podobnych usług w 2020r.
W
nawiązaniu do zgłoszonych zarzutów odwołania nie uszło uwadze Izby, że
Przystępujący w pkt 3 dotyczącym kosztów pracy wskazał jedynie okoliczność, że część
prac wykonywana jest przez właściciela firmy i jego rodzinę, co nie stanowi kosztu. Wobec
tego oświadczył, że w oferowanej cenie wykonania przedmiotu zamówienia nie jest widoczna
praca dwóch osób w okresie 10 miesięcy. Nadto, poinformował, że przyjmując do kalkulacji
najniższe wynagrodzenie jest to kwota 56 000,00 zł.
P
owyższa motywacja Przystępującego – zdaniem Izby - wskazuje na to, że w istocie
koszty pracy nie zostały Zamawiającemu wykazane, a zostały przedstawione jedynie
oszczędności w ramach bliżej nieokreślonych kosztów pracy. Przystępujący nie
zadeklarował ile w istocie osób będzie wykonywać przedmiot zamówienia.
Poza tym, Izba nie dostrzegła w powyższych wyjaśnieniach Przystępującego
żądanych przez Zamawiającego innych elementów kosztotwórczych, takich jak koszty
administracyjne i zysk.
Rozpoznając przedmiotową sprawę w oparciu o powyższy materiał dowodowy należy
zauważyć, że stosownie do przepisu art.90 ust.2 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że
oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Wymaga również wskazania, że w myśl przepisu art.90 ust. 3 ustawy Pzp
Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W r
ozpoznawanej sprawie sytuacja braku udzielenia wyjaśnień w ogóle nie zaistniała,
a jednak
– według zapatrywania Izby – wyjaśnienia te nie były wystarczające do obalenia
domniemania rażąco niskiej ceny, z uwagi na niepodanie w nich elementów cenotwórczych
takich jak koszty pracy, koszty administracyjne, a także zysku, czego żądał Zamawiający do
oceny wyjaśnień.
W związku z powyższym, mając na uwadze, że koszt pracy stanowił istotną część
składową ceny (sam Zamawiający na rozprawie w dniu 24 marca 2021 r. przyznał, że 90%
wszystkich kosztów związanych z wykonaniem przedmiotu zamówienia, to koszty
pracowników) Izba wyraziła przekonanie, że brak kalkulacji tych kosztów nie mógł
doprowadzić Zamawiającego do wniosku, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Wobec tego
– zdaniem Izby - Zamawiający nie mógł dokonać oceny zaoferowanej
ceny i zawartych w niej kosztów w sposób wszechstronny, z należytą starannością, zgodnie
z treścią przepisu art. 90 ust.3 ustawy Pzp, co skutkuje również koniecznością przyjęcia, że
Przystępujący nie udowodnił, że zaoferowana przez niego cena jest inna niż rażąco niska.
Na tle tej sprawy,
Izba reprezentuje pogląd, że nie jest dopuszczalne ponowne
wezwanie do złożenia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny, bowiem wymagane przez
Z
amawiającego wyjaśnienia w żądanym przez niego zakresie nie zostały w całości złożone,
a te które przedstawił Przystępujący odnosiły się jedynie wyrywkowo do kwestii
oszczędności metody wykonania i rozwiązań technicznych.
Z tego względu należało przyjąć, że przedłożone wyjaśnienia były niewyczerpujące i
niepoparte żadnymi dowodami, uniemożliwiając Zamawiającemu jakąkolwiek ocenę oferty
wykonawcy pod względem realności ceny.
Powyższy pogląd prawny Izby został oparty o jednolitą linię orzecznictwa Krajowej
Izby Odwoławczej (vide: wyroki KIO 1894/19, KIO 1362/19, KIO 1295/19) wykluczającej
możliwość uznania za dowiedziony przez wykonawcę brak rażąco niskiej ceny w sytuacji
przedłożenia przez niego ogólnych, niewyczerpujących i lakonicznych wyjaśnień.
Dodatko
wo wymaga wskazania, że w swoim wyroku z dnia 25 czerwca 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza w sprawie o sygn. akt KIO 1036/19 wyraziła pogląd, że
skierowanie powtórnego wezwania do złożenia wyjaśnień możliwe jest tylko w szczególnie
uzasadnionych przypadkach
i może dotyczyć wykonawcy, który rzetelnie złożył pierwsze
wyjaśnienia, np. gdy w świetle złożonych wcześniej wyjaśnień pojawiły się u zamawiającego
nowe wątpliwości.
W rozpoznawanej sprawie
– zdaniem Izby – z racji nie wykazania w ogóle
powyższych żądanych przez Zamawiającego kosztów należało przyjąć, że wyjaśnienia te nie
były dostatecznie rzetelne.
Powyższego przekonania Izby nie mogą zmienić wnioskowane przez
Przystępującego dowody, które nie zostały Zamawiającemu przedstawione w ramach
prowadzonego
przez niego postępowania wyjaśniającego rażąco niską cenę. Izba nie
znalazła również podstawy do przesłuchania Przystępującego w charakterze świadka w
zakresie nabytego
doświadczenia w Gminie Czerwonak, bowiem to doświadczenie w
wyjaśnieniach w ogóle nie zostało opisane z udowodnieniem jego wpływu na koszty
realizacji obecnego przedmiotu zamówienia i Zamawiający na etapie oceny ofert nie mógł
odnieść się do tego zagadnienia.
Mając powyższe na uwadze zasadnym jest pogląd, że Zamawiający miał podstawę
prawną do odrzucenia oferty Odwołującego na zasadzie art.89 ust.1 pkt 4 ustawy Pzp.
W tym stanie rzeczy, uznając, iż powyższe naruszenia przepisów ustawy miały i
mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, Izba na
podstawie art. 554
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 wraz ze zm.), zwanej dalej ustawą Pzp,
postanowiła odwołanie uwzględnić.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i art.576
ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437).
Przewodniczący:…………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 51/21 z dnia 2021-05-10
- Sygn. akt KIO 3/21 z dnia 2021-05-10
- Sygn. akt KIO 902/21 z dnia 2021-04-26
- Sygn. akt KIO 516/21 z dnia 2021-04-20
- Sygn. akt KIO 535/21 z dnia 2021-04-13
