rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2021-02-19
rok: 2021
data dokumentu: 2021-02-19
rok: 2021
sygnatury akt.:
KIO 305/21
KIO 305/21
po rozpoznaniu na rozprawie 18 lutego 2021 r. w Warsz
awie odwołania wniesionego
28 stycznia 2021 r. do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej
przez wykonawcę: MATPARK sp. z o.o. z siedzibą w Gródku nad Dunajcem
w
postępowaniu pn. Dozór i utrzymanie obiektów hydrotechnicznych na terenie Zarządu
Zlewni w Nowym Sączu (nr postępowania 2594/ZZN/2020)
prowadzonym przez zamawiających: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie
z
siedzibą w Warszawie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
awie odwołania wniesionego
28 stycznia 2021 r. do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej
przez wykonawcę: MATPARK sp. z o.o. z siedzibą w Gródku nad Dunajcem
w
postępowaniu pn. Dozór i utrzymanie obiektów hydrotechnicznych na terenie Zarządu
Zlewni w Nowym Sączu (nr postępowania 2594/ZZN/2020)
prowadzonym przez zamawiających: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie
z
siedzibą w Warszawie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie
orzeka:
1. Uwzgl
ędnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu w części V zamówienia
unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty, a także powtórzenie czynności w
prowadzonym postępowaniu, w tym odrzucenie ofert złożonych przez Firmę
U
sługowo-Handlowo-Produkcyjną
„AQUA-EKO”
S.
B.,
Wojakowa
i
Przedsiębiorstwo Transportowo-Usługowo-Handlowe „RES STAN” S. R., Nowy
Sącz z uwagi na niewykazanie przez każdego z tych wykonawców, że cena
złożonej oferty nie jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia.
2. Kosztami
postępowania obciąża Zamawiającego i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18600 zł 00 gr
(słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) odpowiadającą
kosztom post
ępowania poniesionym przez Odwołującego z tytułu uiszczonego
wpisu od odwołania oraz uzasadnionych kosztów w postaci wynagrodzenia
pełnomocnika.
Sygn. akt KIO 305/21
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze zm.) w zw. z art. 92 ust. 2
ustawy z dnia 11 września
2019
r. Przepisy wprowadzające ustawę ‒ Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2020
ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga
za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Warszawie.
.
Sygn. akt KIO 305/21
U z a s a d n i e n i e
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie z siedzibą w Warszawie –
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie {dalej: „Zamawiający”} prowadzi
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2019 poz. 1843 ze zm.)
{dalej również: „ustawa pzp” lub „pzp”} w trybie przetarg
nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługi pn. Dozór
i
utrzymanie obiektów hydrotechnicznych na terenie Zarządu Zlewni w Nowym Sączu
(nr
postępowania 2594/ZZN/2020).
Ogłoszenie o tym zamówieniu 6 listopada 2020 r. zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej nr 2020/S_217 pod poz. 531837.
Wartość przedmiotowego zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp.
18 stycznia 2021
r. Zamawiający zawiadomił drogą elektroniczną wykonawców
uczestniczących w powyższym postępowaniu o jego rozstrzygnięciu w części 5 zamówienia
– wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez Firmę Usługowo Handlowo-
Produkcyjną „AQUA-EKO” S. B. z Wojakowej {dalej: „Aqua-Eko”}, także o m.in.
o
sklasyfikowaniu na drugim miejscu oferty złożonej przez Przedsiębiorstwo Transportowo-
Usługowo-Handlowe „RES-STAN” S. R. z Nowego Sącza {dalej: „Res-Stan”}.
28 stycznia 2021 r. MATPARK sp. z o.o.
z siedzibą w Gródku nad Dunajcem {dalej:
„Odwołujący” lub „Matpark”} wniósł w formie elektronicznej do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie od zaniechania odrzucenia ofert powyżej wskazanych wykonawców.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 ustawy pzp przez zaniechanie odrzucenia ofert z
łożonych przez Res-Stan oraz
Aqua-
Eko, pomimo że żaden z tych wykonawców nie sprostał ciążącemu na nim z mocy
art.
90 ust. 2 pzp obowiązku i nie wykazał, iż jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny,
w
szczególności nie dochował wymaganej staranności i nie złożył wyjaśnień w całym
zakreślonym przez Zamawiającego zakresie, a przedstawione wyjaśnienia potwierdzają,
że oferty te zawierają rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1.
Unieważnienia wyboru najkorzystniejszej oferty.
2.
Odrzucenia ofert złożonych przez Aqua-Eko i Res-Stan.
3. Po
wtórzenia badania i oceny ofert.
Sygn. akt KIO 305/21
Z odwołania wynikają następujące okoliczności dotyczące przebiegu badania ofert
złożonych przez Aqua-Eko i Res-Stan.
11 grudnia 2020 r. Zamawiający skierował do każdego z tych wykonawców wezwanie
do złożenia wyjaśnień ceny w oparciu o art. 90 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1a ustawy pzp,
stwierdzając że wartość zamówienia wraz z podatkiem VAT wynosi 1.957.360,00 zł,
natomiast cena oferty wynosi
914.693,30 zł (Aqua-Eko) lub 969.003,30 zł (Res-Stan).
Zamawiający wymagał wykazania, że cena złożonej oferty nie jest rażąco niska,
w
szczególności wskazania obiektywnych czynników mających wpływ na wysokość
zaoferowanej ceny oraz w jak
i sposób dokonano kalkulacji, tak aby udowodnić, iż cena nie
jest rażąco niska. Ponadto Zamawiający powtórzył w wezwaniu treść art. 90 ust. 1 pkt 1 pzp.
Ponadto w wezwaniu skierowanym do Res-
Stan Zamawiający wymagał, aby
wykonawca szczegółowo odniósł się do sposobu wyliczenia pozycji z części dotyczącej
dozoru i utrzymania wałów przeciwpowodziowych, śluz oraz przepustów. W szczególności
Zamawiający zakwestionował pozycje: 1) dozór i przegląd co najmniej raz w miesiącu
każdego odcinka wału – 10,00 zł, 2) kontrola i utrzymanie sprawności śluz i przepustów
wałowych, co najmniej raz w miesiącu – 40 zł, 3) kontrola sprawności i utrzymanie rowów
dopływowych i odpływowymi – 0,25 zł.
Odwołujący podsumował, że Zamawiający wymagał od każdego z wezwanych
wykonawców przedstawienia: 1) kalkulacji, 2) wyjaśnień do kalkulacji, 3) dowodów
na potwierdzenie tez przedstawionych w wyja
śnieniach, 4) kosztów pracy, 5) sprzyjających
okoliczności, które miały wpływ na obniżenie ceny.
Odwołujący zrelacjonował, że w wyjaśnieniach z 15 grudnia 2020 r. Aqua-Eko
wskazała na: 1) doświadczenie w wycenie tego typu zamówień, 2) własny potencjał
s
przętowy 3) potencjał kadrowy – brak konieczności, jak to określono, „generowania nowych
etatów” dla realizacji zamówienia oraz zatrudnianie pracowników w systemie
dwuzmianowym, 3)
siedzibę w Nowym Sączu i dobrą znajomość okolicznych terenów,
4)
obniżenie kosztów ogólnych przedsiębiorstwa dzięki prowadzeniu działalności w formie
jednoosobowej działalności gospodarczej.
Odwołujący zrelacjonował, że w wyjaśnieniach z 15 grudnia 2020 r. Res-Stan powołał
się na: 1) posiadane doświadczenie, 2) szeroki park maszynowy (z nazwy wymieniono tylko
traktor górski Aebi TT 70S), 3) znajomość specyfiki terenu i bliskość względem siedziby
wykonawcy, 4) z
ałożenia finansowe, 5) założenie, że roboty można wykonać maszynowo,
gdyż podczas jednego ze spacerów stwierdzono, że rowki nie są zamulone, 6) założenie,
że niektóre śluzy zamulają się, ale tylko na krótkich odcinkach, 7) brak zamulenia kanałów
i dobry st
an betonów, których utrzymanie nie będzie generowało dodatkowych kosztów
dzięki temu, że kanały będą oczyszczane przez osoby prowadzące utrzymanie wałów,
Sygn. akt KIO 305/21
8)
brak krzewów wymagających wycinki wokół wałów, 9) dużą chęć realizacji
przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący krytycznie odniósł się do treści powyższych wyjaśnień.
W odniesieniu do wyjaśnień złożonych przez Aqua-Eko:
ad 1) wskazano na doświadczenie w wycenie, a nie w realizacji zamówień, czyli w ogóle
poza zakrese
m zainteresowania Zamawiającego;
ad 2)
wymaganie posiadania odpowiedniego sprzętu jest warunkiem stawianym wszystkim
wykonawcom;
ad 3) wskazane okol
iczności nie mają wpływu na to, że wykonawca musi swoim
pra
cownikom wypłacać wynagrodzenie; wszyscy wykonawcy znają dobrze okoliczne tereny;
ad 4) o ile
prowadzenie książki przychodów i rozchodów jest trochę tańsze niż prowadzenie
pełnej księgowości (różnica sięgająca 1.000 zł miesięcznie), o tyle prowadzenie działalności
gospodarczej w formie spółki kapitałowej jest korzystniej opodatkowane, gdyż liniowy CIT
wynosi tylko 9%, a liniowy PIT 19%/
Odwołujący podsumował, że wyjaśnienia Aqua-Eko nie odpowiadają na żadne
z
pytań Zamawiającego, nie zawierają żadnych dowodów ani kalkulacji. Ponieważ jest to
zbiór luźnych rozważań na temat sposobu wykonania zamówienia, czasami tylko odnoszący
się do ceny, nie pozwala na ocenę rzetelności wyceny zamówienia przez Aqua-Eko.
W odniesieniu do wyjaśnień złożonych przez Res-Stan:
ad 1) wszystkie
podmioty biorące udział w postępowaniu musiały wykazać się odpowiednim
d
oświadczeniem i są zarządzane przez doświadczoną kadrę;
ad 2) wskazany tr
aktor górski jest przestarzały (sprzed 24 lat, nieprodukowany 17 lat);
do
najbardziej efektywnego wykonania przedmiotu zamówienia należałoby posiadać więcej
sprzętu; wskazanego parku nie można nazwać szerokim, gdyż nie obejmuje całego sprzętu
koni
ecznego do wykonania zamówienia;
ad 3) przy
miot, którym dysponują wszyscy wykonawcy, przy czym ta część zamówienia
przewiduje wykonanie zamówienia w kilku lokalizacjach, w tym bardziej oddalonych
od siedziby Res-Stan;
ad 4)
założenia kalkulacyjne są całkowicie niewiarygodne, na ich poparcie nie wskazano
żadnych faktów oraz dowodów, a błędy i zaokrąglenia wskazują na niestaranność,
w
szczególności kwoty nie odpowiadają wycenie przedstawionej na etapie składania ofert
oraz w żaden sposób nie tłumaczą rażąco niskich cen pozycji, na które wskazano
w wezwaniu;
ad 5)
nie wskazano, kiedy spacer się odbył, a poczynione obserwacje nie mają przełożenia
na sukcesywne wykonywanie
zamówienia w okresie 36 miesięcy, gdyż dojdzie do zamulenia
Sygn. akt KIO 305/21
rowków, które trzeba będzie czyścić;
ad 6) z
amulanie się śluz wyklucza mechaniczne ich oczyszczanie, a prace te trzeba
wykonywać ręcznie;
ad 7) założenie sprzeczne z SIWZ, gdyż jeden pracownik może dokonywać utrzymania
20 k
m wałów, co oznacza, że w normalnej sytuacji wykluczone jest kierowanie pracowników
z wałów na inne obiekty; również kanały mogą się zamulić;
ad 8) krzewy zo
stały wycięte przez Matpark w ramach realizacji poprzednio udzielonego
zamówienia, jednak nie zostały wykarczowane, a więc będzie konieczna ich ponowna
wycinka; założenie sprzeczne z SIWZ, wycinka krzaków wchodzi w zakres przedmiotu
zamówienia;
ad 9)
część 5 zakłada wykonywanie zamówienia częściowo w okolicy miejsca zamieszkania
właścicieli kilku przedsiębiorstw zawodowo zajmujących się świadczeniem tego typu usług,
co doprowadziło określenia rażąco niskiej ceny przez Res-Stan, co znalazło potwierdzenie
w
treści przedstawionych wyjaśnień.
Zdaniem Odwołującego wyjaśnienia Res-Stan zawierają również – jak to określił
w
odwołaniu – następujące braki formalne, które powodują, że nie są w ogóle odpowiedzią
na
wezwanie Zamawiającego. Po pierwsze – nie przedstawiono dowodów na kwoty
wskazane w kalkulacji oraz tezy zawarte
wyjaśnieniach, mimo jasnego wezwania
do udowodnienia,
że cena nie jest rażąco niska. Po drugie – nie odniesiono się konkretnie
i rzeczowo do p
ozycji, na które wprost wskazano w wezwaniu.
Niezależnie od powyższego Odwołujący stwierdził, że oferta Res-Stan zawiera rażąco
niską cenę, co potwierdzają jego zdaniem następujące pozycje lub braki przedstawionej
kalkulacji.
1.
Założono 600 godzin prac ręcznych, tymczasem, rzeczywista ilość prac wykonywanych
bez użycia pojazdów wynosi około 1500 h, w tym: a) wycinka ręczna i utylizacja krzaków
(zrębkowanie – rozdrobnienie na miejscu lub zebranie i wywiezienie) na pow. 2,5 ha to
praca dla dwóch ekip po 6 osób przez minimum 2 tygodnie (10 dni roboczych po 8
godzin), co daje 960 godzin (
z KNR wycinka + sprzątanie w sumie ok. 1000 godzin);
b)
dodatkowe prace ręczne, jak coroczne dwukrotne podkaszanie wałów po traktorach
i koszenie w miejsc
ach niedostępnych (rz. Poprad) – 320 godzin (dwa razy 2 osoby
przez 10 dni po 8
godzin); c) ręczny dosiew trawy na wałach minimum 80 godzin
(2 osoby przez 5 dni po 8 godzin).
2. Nie
przewidziano żadnych kosztów nasion do zasiewów na wałach (str. 5 załącznika pn.
„Zakres czynności”).
3.
Zaniżono koszt WUKO – koszt najmu pojazdu to 250 zł/h + 5 zł za każdy przejechany
kilometr. Coroc
znie trzeba wyczyścić 7 śluz w Muszynie w ramach pozycji V (lub IV
I
–
Sygn. akt KIO 305/21
błąd w numerowaniu w formularzu oferty) oraz 37 śluz w pozycji IV.1., co daje koszt
około 11.000 zł rocznie za wynajem urządzenia oraz 2.200 zł za przejechane odległości.
K
oszt WUKO będzie przynajmniej o 30% wyższy niż zakładany w wyjaśnieniach.
4.
Zaniżono koszt prac ręcznych– sama ręczna wycinka wraz z utylizacją krzaków to koszt
przynajmniej 1,6 zł za metr kwadratowy (prawdopodobnie więcej), czyli 40.000 zł rocznie
w ramach samej pozycji V (lub IV
I
– błąd w numerowaniu w formularzu oferty). Zaniżenie
to d
a się łatwo zweryfikować dzięki porównaniu kosztów prowadzonych prac w tym
rejonie oraz KNR.
5. Nie wyceniono wielu mniejszych,
ale przewidywanych kosztów: usunięcie śmieci,
odkuwanie lodu, odśnieżanie, czyszczenie rdzy, spoinowanie okładzin kamiennych etc. –
każda z tych pozycji to od ok. 1000 zł do ok. 8000 zł rocznie.
6.
Zaniżono liczbę pracowników koniecznych do realizacji zamówienia.
7.
Na dozór i przegląd co najmniej raz w miesiącu każdego odcinka wału wykonawca
przewiduje
360 zł miesięcznie. Zgodnie z SIWZ cz. 5 zamówienia obejmuje 36,552 km
wałów, a na terenie zarządu zlewni w Nowym Sączu jeden pracownik może obsługiwać
maksymalnie 20 km wałów (pkt 1 „Zakresu czynności dozoru i utrzymania obiektów
hydrotechnicznych
”). Zakładając nawet, że jeden odcinek wałów nadzoruje
bezpośrednio właściciel firmy to na pozostałe 16,552 km wałów musi przypadać
przynajmniej jeden pracownik, co stanowi koszt 4.
000 zł miesięcznie (pkt 1. tabeli
w
wyjaśnieniach), i to stosując bardzo względną dla wykonawcy interpretację zapisów
SIWZ. W sytuacjach kryzysowych minimalna liczba
pracowników na każde 20 km wałów
wzrasta do ok. 4. Ponadto wały znajdują się w 3 różnych lokalizacjach, co również
zwiększa koszty ponad wskazane 4.000 zł miesięcznie. Wycena pozycji dozór i przegląd
co najmniej raz w
miesiącu każdego odcinka wału na 10,00 zł jest więc wielokrotnie
zaniżona.
8.
Wykonawca zakłada w poz. 9. „Podatki, polisa OC” 45.000 zł, czyli 135.000 zł przez cały
okres trwania umowy. Wszystkie pozostałe pozycje kosztowe dają sumę 744.000 zł,
natomiast przychód netto wykonawcy z realizacji umowy to 879.235,62 zł, co daje
różnicę wynoszącą 135 235,62 zł. Skoro wykonawca ma już zamortyzowany cały sprzęt
(założenie z wyjaśnień) to koszt PIT wynosi 25.694,77 zł, koszt VAT 89.767,68 zł, koszt
ZUS właściciela 49.686,48 zł, koszty podatkowe za dwóch pracowników po stronie
pracodawcy 58.982,40 zł – łącznie 224.131,33 zł, czyli 89.131,33 zł więcej,
niż zakładano w wyjaśnieniach. Dodając koszty polisy oraz koszty podatkowe
pracownik
ów wykonujących prace ręczne różnica w rzeczywistości znacznie przekracza
100.000 zł.
Sygn. akt KIO 305/21
Odwołujący wywiódł, że według art. 90 ust. 3 pzp oferta podlega odrzuceniu,
gdy wykonawca w odpowiedzi na wezwanie (1)
nie złożył wyjaśnień (przy czym zdaniem
Odwołującego chodzi także o częściowa bierność wykonawcy, a więc również
o
nieudzielenie wyjaśnień w pełnym wymaganym zakresie) lub (2) złożone wyjaśnienia
potwierdzają, że oferta zawiera rażąco niską cenę. Przy czym zarówno pierwszą, jak i drugą
przesłankę należy rozpatrywać w kontekście art. 90 ust. 2 pzp. Innymi słowy ciężar dowodu
co do braku rażąco niskiej ceny, zarówno przed zamawiającym, jak i przed Krajową Izbą
Odwoławczą, spoczywa na wykonawcy, którego oferta została zbadana w zakresie rażąco
niskiej ceny (odpowiednio art. 90 ust. 2 i art. 190 ust. 1a pkt 1 pzp).
Tymczasem
, jak ocenił Odwołujący, ponieważ wyjaśnienia Aqua-Eko nie zawierają
informacji, kalkulacji i dowodów, do których przedstawienia wykonawca został wezwany,
należy uznać, że jego oferta podlega odrzuceniu bezpośrednio w oparciu o art. 90 ust. 3 pzp.
Z kolei wyjaśnienia złożone przez Res-Stan są niekompletne, nie odpowiadają na
wszystkie
pytania Zamawiającego, a co najmniej zachodzi taka sytuacja, że wykazane
w
nich osiągnięcie zysku opiera się na założeniu obniżenia kosztów przez pominięcie
wykonywania niektórych czynności lub niestaranne wykonywanie, a zatem niezgodnie
z
SIWZ (opisem przedmiotu zamówienia), co powoduje, że należy te wyjaśnienia ocenić jako
potwierdzające rażąco niską cenę oferty.
W odpowiedzi
na odwołanie z 16 lutego 2020 r. Zamawiający wniósł o oddalenie
odwołania, w szczególności z następujących powodów uznając je za niezasadne.
Zamawiający wywiódł, że wykonawca wezwany do wyjaśnienia wysokości ceny oferty
może przedłożyć dowody na poparcie swoich twierdzeń, jednakże brak dowodów
nie dep
recjonuje udzielonych wyjaśnień, gdyż liczy się treść tych wyjaśnień jako
oświadczenie własne wykonawcy.
Zamawiający podniósł, że nawet w sytuacji zaniżenia którejś z pozycji kosztorysu nie
można mówić o rażąco niskiej cenie całej oferty.
Zamawiający oświadczył, że przy ocenie wyjaśnień kierował się zasadami logiki oraz
posiadaną wiedzą i znajomością rynku, którego dotyczy udzielane zamówienie.
Zamawiający zwrócił uwagę, że realizacja umowy nie jest skomplikowana
techn
ologiczne i nie wymaga użycia specjalistycznego sprzętu, gdyż polega na koszeniu
wałów oraz oczyszczaniu śluz, przepustów i rowów. Stąd koszty realizacji tego zamówienia w
90% są związane z potencjałem sprzętowym i personalnym wykonawcy.
Zama
wiający podkreślił, że ponieważ część zamówienia tj. dozór i utrzymanie wałów
Sygn. akt KIO 305/21
przeciwpowodziowyc
h jest rozliczana ryczałtowo, nie ma znaczenia jej struktura wewnętrzna,
a załączone do oferty kosztorysy czy formularze cenowe mają charakter informacyjny, jeśli
nic innego nie wynika w treści SIWZ.
Zamawiający oświadczył również, że z porównania wyceny tożsamych usług
w
innych częściach zamówienia {w piśmie zamieszczono tabelaryczne zestawienie} wyszło
mu, że proponowane Aqua-Eko cena tj. 401,47 zł netto za 1 km dozoru i utrzymania wału
przeciwpowodziowego jest realna i rynkowa,
gdyż jest powyżej średniej arytmetycznej, która
wynosi 318,08 zł netto, natomiast wagę, że cena Matparku wynosząca 691,95 zł netto jest
dwukrotnie wyższa od tej średniej
Zamawiający wyraził przekonanie, że to nie ceny ofert Aqua-Eko i Stan-Res są
zaniżone, a cena oferty Matparku jest zawyżona (choć jednocześnie w innym miejscu pisma,
podał, że ta ostania jest niższa od ubruttowionej wartości szacunkowej o 29 %).
W
ocenie Zamawiającego wyjaśnienia złożone przez Aqua-Eko są rzetelne,
wiarygodne i
zgodne z wezwaniem, w szczególności Zamawiający nie oczekiwał podania
liczby godzin n
iezbędnych do realizacji czynności oraz związanego z tym nakładu
finansowego itd.
Natomiast okoliczności wskazane przez Aqua-Eko w wyjaśnieniach
stanowią właśnie dostępne temu wykonawcy zindywidualizowane czynniki z art. 90 ust. 2
pzp,
które pozwoliły mu na skalkulowanie ceny oferty na takim poziomie.
Z kolei Stan-
Res przedstawił także sposób kalkulacji oferty, który doprowadził go
do
stawek określonych w zestawieniu cenowym.
Zamawiający oświadczył, że przy ocenie obu wyjaśnień brał pod uwagę tak jak
w
wieloletnie doświadczenie tych wykonawców podobnych zamówień, które Świadczy jego
zdaniem o poprawności dokonanej kalkulacji ceny oferty, gdyż podmiot nieposiadający
zdolności właściwej wyceny usług nie utrzymałby się na rynku przez tak długi okres.
Zamawiający podkreślił że jest ono znacznie dłuższe niż Matparku, który istnieje od ok 2 lat.
Zamawiający wskazał, że nie wymagał wykazania się potencjałem sprzętowym
w
ramach warunków udziału w tym postępowaniu. Zamawiający ocenił, że w wyjaśnieniach
Aqua-
Eko wskazała na olbrzymi własny potencjał sprzętowy, co znacznie obniża koszty
w
porównaniu do wynajmu lub leasingu. Natomiast Res-Stan w wyjaśnieniach wykazał,
że poza wspomnianym w odwołaniu traktorem posiada również 3 inne traktory z kosiarkami
bijakowymi, samochód z przestrzeni ładunkową oraz inne narzędzia niezbędne do realizacji
tego zamówienia.
Zamawiający wskazał, że choć wymagał zatrudnienia tzw. strażnika wałowego
na k
ażde 20 km, nigdzie nie zaznaczył, że poza długością walów objętą dozorem należy
wziąć pod uwagę rożną lokalizację. Przy czym strażnik wałowy ma prowadzić kontrolę
obiektu i na bieżąco zgłaszać nieprawidłowości, ale to do wykonawcy należy dysponowanie
Sygn. akt KIO 305/21
swoim personelem.
Ponieważ długość obwałowania wchodzącego w zakres dozoru w tej części
zamówienia wynosi 36,552 km, według Zamawiającego Res-Stan prawidłowo przyjął,
że będą potrzebni dwaj strażnicy wałowi.
Zamawiający uznał za istotną okoliczność, że zarówno Aqua-Eko, jak i Res-Stan
posiada
ją już odpowiednią kadrę do realizacji zamówienia, gdyż nie muszą zatrudniać
i
przyuczać
nowego
pracownika.
Ponadto
według
Zamawiającego
wskazany
w
wyjaśnieniach Aqua-Eko potencjał kadrowy daje gwarancję optymalizacji, efektywności
i
wydajności, a tym samym minimalizacji kosztów.
Zamawiający wskazał również, że nie oczekiwał zatrudnienia na pełny etat
z
ośmiogodzinnym dniem pracy, natomiast wymagał dyspozycyjności i zabezpieczenia
wykonywana zadań na bieżąco. Natomiast wynagrodzenia miesięcznego należnego
na po
dstawie umowy o pracę nie można utożsamiać z wynagrodzeniem pozyskiwanym
przez daną osobę na tym jednym zamówieniu.
Według Zamawiającego Odwołujący błędnie zakłada, że strażnik wałowy ma być cały
czas na danym odcinku, gdyż zgodnie z postanowieniami załącznika nr 12 do SIWZ pn.
„Zakres czynności Dozór i utrzymanie obiektów hydrotechnicznych na terenie ZZ Nowy
Sącz”, nie wymaga się całodobowych dyżurów z wyjątkiem stanów alarmowych, przy czym
w
ubiegłych latach liczba dni stanów alarmowych i powodziowych to 5-7 dni w ciągu roku.
Z
daniem Zamawiającego również istotną okolicznością jest bliskość zamówienia
w stosunku do siedziby wykonawcy
, gdyż dzięki temu unika dodatkowych kosztów
związanych z transportem maszyn i personelu. Jak stwierdził Zamawiający, w sytuacjach
zagrożenia powodziowego to właśnie dyspozycyjność wykonawcy może mieć kluczowy
wpływ na oszacowanie kosztów zamówienia, gdyż im bliższa odległość tym szybsze
działanie oraz niższe koszty.
Zamawiający zakwestionował adekwatność wskazanej w odwołaniu liczby godzin
koniecznych dla realizacji czynności w sytuacji, gdy Stan-Res podał, że wyceny dokonał
na podstawie wizji w terenie,
opisał stan rowów, śluz i przepustów wałowych oraz swoje
założenia co do ich utrzymania.
Zamawiający wskazał, że koszty WUKO należy odnieść wyłącznie do terenu
Muszyny, czyli 7 śluz, a nie 44 szt.
Według Zamawiającego prawidłowe jest powołanie się przez Res-Stan
dla
wyjaśnienia kosztów wycinki drzew i krzewów, że będzie te prace wykonywał w miarę
potrzeby.
Zamawiający powołał się również na to, że Res-Stan założył w swojej kalkulacji
kwotę 120 tys. zł tytułem rezerwy kosztowej, co zabezpiecza go na wypadek wystąpienia
konieczności dokonania wycinki.
Sygn. akt KIO 305/21
Zdaniem Zamawiającego Res-Stan poparł swoje wyjaśnienia, z których nie wynika, że
przewiduje wykonywanie zamówienia niezgodnie z SIWZ, szeregiem środków dowodowych:
wykazem posiadanego sprzętu, kalkulacją w postaci tabeli kosztów i dowodem z wizji
lokalnej.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych, a wpis od niego został
uiszczony
– podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających Izba nie stwierdziła,
aby
odwołanie podlegało odrzuceniu na podstawie przesłanek określonych w art. 189 ust. 2
pzp.
Z uwagi na brak
podstaw do odrzucenia odwołania lub umorzenia postępowania
odwoławczego, Izba skierowała sprawę do rozpoznania na rozprawie, podczas której Strony
podtr
zymały dotychczasowe stanowiska.
Po przeprowadzeniu rozp
rawy z udziałem Stron, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy, jak
również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska wyrażone ustnie
na rozprawie i
odnotowane w protokole, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Zaznaczyć należy, że z uwagi na datę wniesienia rozpoznawanego odwołania
do
postępowania odwoławczego w tej sprawie, zgodnie z art. 92 ust. 2 ustawy dnia 11
września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U.
poz. 2020 ze zm.), znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze zm.) {dalej: „nowa ustawa pzp”
lub
„npzp”}.
Z
art. 505 ust. 1 npzp wynika, że legitymacja do wniesienia odwołania przysługuje
wykonawcy, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia oraz poniósł lub może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
W ocenie Izby Odwołujący wykazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia, gdyż złożył ofertę w tym postępowaniu o udzielenie zamówienia. Jednocześnie
może ponieść szkodę w związku z zarzucanymi Zamawiającemu naruszeniami przepisów
ustawy pzp
, gdyż zaniechanie odrzucenia ofert sklasyfikowanych wyżej niż jego oferta
uniemożliwia Odwołującemu uzyskanie przedmiotowego zamówienia, na co mógłby
w
przeciwnym razie liczyć.
Sygn. akt KIO 305/21
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
W załącznikach nr 11 (pn. „Opis przedmiotu zamówienia”) i 12 (pn. „Zakres
czynności…”) do specyfikacji istotnych warunków zamówienia {dalej również: „specyfikacja”
lub „s.i.w.z.” zawarto dla części nr 5 zamówienia szczegółowy opis przedmiotu zamówienia w
następującym brzmieniu:
(…)
Część nr: 5
DOZÓR I UTRZYMANIE OBIEKTÓW HYDROTECHNICZNYCH NA TERENIE
ZARZĄDU ZLEWNI W NOWYM SĄCZU - CZĘŚĆ 5- NW Nowy Sącz, NW Limanowa, NW
Muszyna (zgodnie z wykazem wałów i śluz wałowych)
(…)
Zakres ogólny:
-
36,552 km wałów przeciwpowodziowych
-
37 szt. przepustów wałowych.
-
utrzymanie rowów dopływowych i odpływowych – 2343 mb.
- powierzchnia do dwukrotnego koszenia
– 446 256 m2
(…)
ZAKRES CZYNNOŚCI
(…)
1. WAŁY PRZECIWPOWODZIOWE I OBIEKTY WAŁOWE
Wytyczne ogólne i zakres obowiązków i administracyjnych wykonawcy:
1.
Zapewnienie ilości strażników wałowych gwarantującej realizacje pełnego zakresu
czynności w każdym miesiącu. tj. nie mniej niż jedna osoba na każde 20 km wałów
przeciwpowodziowych zleconego zakresu. W przypadku realizacji więcej niż jednej
części zamówienia nie ma możliwości łączenia funkcji strażnika wałowego na więcej niż
jednym odcinku z uwagi na konieczność pełnej dyspozycyjności.
2.
Zapewnienie przez Wykonawcę nadzoru nad dozorem i utrzymaniem wałów
przeciwpowodziowych i śluz wałowych przez osobę posiadającą uprawnienia
uprawnienia budowlane (do kierowania robotami) w specjalności hydrotechnicznej
lub konstrukcyjno-
budowlanej w zakresie śródlądowych budowli hydrotechnicznych bądź
obiektów budowlanych melioracji wodnych lub odpowiadające im równoważne
uprawnienia wydane na podstawie wcześniejszych przepisów, która będzie: •pełnić
funkcje kierownicze i nadzorcze
w stosunku do pracowników wykonujących czynności z
zakresu dozoru i bieżącej konserwacji oraz • utrzymywać kontakt z PGW Wody Polskie –
Sygn. akt KIO 305/21
Zarząd Zlewni w Nowym Sączu oraz z odpowiednim dla danej części zamówienia
Nadzorem Wodnym w warunkach normalnych oraz nadzwyczajnych
3.
Wyposażenie strażników wałowych w kamizelki – znaczniki z czytelnym napisem o treści
„STRAŻNIK WAŁOWY” do użytku w czasie wykonywania obowiązków oraz tabliczki lub
naklejki na szybę samochodu z logo Wód Polskich,
4.
Zapewnienie całodobowych dyżurów strażników na przypisanych im odcinkach wałów
w
czasie ogłoszenia stanu ostrzegawczego i alarmowego oraz w czasie prowadzenia
akcji przeciwpowodziowej.
5.
Informowanie na bieżąco Zamawiającego o stwierdzonych nieprawidłowościach
w
działaniu śluz wałowych oraz ewentualnych awariach i uszkodzeniach wałów i śluz
wałowych. Każdorazowo należy uzyskać potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia
odpowiedniego dla danej części zamówienia Nadzoru Wodnego.
Zakres czynności związanych z dozorem i utrzymaniem w warunkach normalnych:
1.
Ogólny dozór i przegląd co najmniej raz w miesiącu każdego odcinka wału wraz
z
urządzeniami wałowymi i ocena jego stanu od strony odwodnej, odpowietrznej oraz
korony (w warunkach normalnych), natomiast w okresie zagrożenia powodziowego
w
zależności od potrzeb oraz informowanie na bieżąco wyznaczonych przedstawicieli
Zamawiającego o zauważonych nieprawidłowościach.
2.
Kontrola drożności przewodów śluz wałowych, usunięcie śmieci spod klap
i
przetamowań z odpływu, a w okresie zimowym dodatkowo odśnieżanie i odkuwanie
lodu,
3.
Sporządzenie notatek z miesięcznego przeglądu zawierających między innymi datę
przeglądu oraz spostrzeżenia i uwagi dotyczące stanu technicznego wału oraz wykaz
zrealizowanych w czasie przeglądu prac. Notatki miesięczne powinny sporządzać
na
bieżąco podczas przeglądu osoby zatrudnione na stanowisku strażnika wałowego
potwierdzając je własnoręcznym podpisem. Treść przedmiotowych notatek powinna być
zgodna ze stanem faktycznym oraz zatwierdzona przez Kierownika Wykonawcy.
4. Informowanie na b
ieżąco Zamawiającego o stanie technicznym urządzeń jak również
w
przypadku stwierdzenia kradzieży lub uszkodzenia (klap zwrotnych, włazów, zasów
na
rurociągach śluz wałowych). Każdorazowo należy uzyskać potwierdzenie przyjęcia
zgłoszenia odpowiedniego dla danej części zamówienia Nadzoru Wodnego.
5.
Udział osoby pełniącej funkcje kierownicze i nadzorcze oraz strażników wałowych
w
organizowanych przez Zamawiającego przeglądach wałów wiosennych i jesiennych
oraz
w razie potrzeb (w szczególności po przejściu fali powodziowej dla określenia
szkód powodziowych).
Sygn. akt KIO 305/21
6.
Prowadzenie nadzoru celem zapobiegania umyślnego lub nieumyślnego niszczenia
wałów, np. przez wypasanie bydła, jazdy po wałach, rozkopywania, sadzenia roślin,
działania szkodników, wykonywania niezgodnych z prawem działań w pasie 50 m
od
stopy wału, itp.
Zakres czynności związanych z dozorem i utrzymaniem w warunkach nadzwyczajnych:
1.
W przypadku ogłoszenia alarmu przeciwpowodziowego utrzymywanie przez osobę
pełniącą funkcje kierownicze i nadzorcze stałego kontaktu z PGW Wody Polskie –
Zarząd Zlewni w Nowym Sączu, Nadzorem Wodnym odpowiednim dla danej części
zamówienia. Przesyłanie informacji o awariach na adres e-mial: zpc.nowysacz
@wody.gov.pl bądź ich zgłaszanie telefoniczne.
2. Zapewnienie c
ałodobowych dyżurów strażników na przypisanych im odcinkach wałów
w
czasie ogłoszenia stanu ostrzegawczego i alarmowego oraz w czasie prowadzenia
akcji przeciwpowodziowej.
3.
Na żądanie z PGW Wody Polskie – Zarząd Zlewni w Nowym Sączu bądź
odpowiedniego Nadzo
ru Wodnego dodatkowe przeglądy każdego odcinka wału
wraz z
urządzeniami wałowymi i ocena jego stanu od strony odwodnej, odpowietrznej
oraz korony oraz informowanie na bieżąco wyznaczonych przedstawicieli
Zamawiającego o aktualnej sytuacji.
4. Informowanie na
bieżąco administratora tj. PGW WP –Kierowników Odpowiednich
Nadzorów Wodnych w Zarządzie Zlewni w Nowym Sączu o stwierdzonych
nieprawidłowościach w działaniu śluz wałowych oraz ewentualnych awariach
i
uszkodzeniach wałów i śluz w wałowych.
5.
Sporządzenie notatek z dodatkowych przeglądów zawierających między innymi datę
przeglądu oraz spostrzeżenia i uwagi dotyczące stanu technicznego wału oraz wykaz
zrealizowanych w czasie przeglądu prac. Notatki z dodatkowych przeglądów powinny
sporządzać na bieżąco podczas przeglądu osoby zatrudnione na stanowisku strażnika
wałowego. Treść przedmiotowych notatek powinna być zgodna ze stanem faktycznym,
zawierać dokumentacje faktograficzną oraz być zatwierdzona przez Kierownika
Wykonawcy.
6.
Kontrola sprawności śluz wałowych, usunięcie ewentualnych elementów blokujących
szczelność klap,
Zakres robót utrzymaniowych:
Wały przeciwpowodziowe
1.
W okresie porostu traw dwukrotne w ciągu roku wykoszenie korony, skarp, śluz i pasa
Sygn. akt KIO 305/21
3
m wału w terminach: pierwsze wykoszenie od 1 czerwca do 15 lipca, drugie
wykoszenie pomiędzy 1 września a 15 października w zależności od warunków
pogodowych, ze wskazaniem pierwszeństwa obiektów do wykoszenia w oparciu
o harmono
gram przygotowany współpracy z odpowiednim NW z uwzględnieniem
wymogów specjalnych
2.
Mechaniczne koszenie należy przeprowadzić za pomocą sprzętu dostosowanego do
parametrów wałów, aby zapobiec ich uszkodzeniu.
3.
Prac nie należy prowadzić w okresie nadmiernego zawilgocenia wału, a zastosowany
sprzęt nie może deformować przekroju poprzecznego budowli wałowej
4.
Przywrócenie do pierwotnego stanu korony obwałowania, skarp i pasa 3 m zniszczonych
w wyniku koszenia;
5.
Rozrzucanie kretowisk oraz likwidacja nor wykonanych przez zwierzęta w korpusie wału.
Naprawa korpusu wałów z uszkodzeń powstałych w wyniku działalności zwierząt (krety,
chomiki, lisy itp.);
6.
Wycinka samosiejek drzew oraz krzaków ze skarp i korony wału oraz pasa przyległego
do stopy wału na szerokości 3 m;
7.
Bieżący monitoring działalności osób trzecich w obrębie wału i pasa 3 m (zaorywania
pasa i skarp wału) oraz wykopów w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału;
8.
Zabrania się wypalania traw na wałach, wlotach i wylotach przepustów wałowych!
9.
Zamawiający zastrzega sobie prawo do wyłączenia obiektu z utrzymania w związku
z innymi pracami.
O czasowym wyłączeniu obiektu Zamawiający powiadomi pisemnie
Wykonawcę w terminie do 7 dni przed przystąpieniem do planowanych prac z
dokładnym podaniem kilometrażu obiektu.
Śluzy i przepusty wałowe
1.
Kontrola drożności przewodów śluz wałowych, mechaniczne i ciśnieniowe udrożnienie
rurociągów śluz, usunięcie śmieci spod klap i przetamowań z odpływu, odśnieżanie
i odkuwanie lodu.
2.
Konserwacja i utrzymanie w sprawności mechanizmów zamykających zasuwy
na
przewodach śluz wałowych.
3. Gruntowna konserwacja raz w ro
ku oraz bieżące utrzymanie w sprawności
mechanizmów zamykających zasuwy na przewodach przepustów wałowych.
4.
Uzupełnienie ubytków betonu na przyczółkach wlotowym i wylotowym, (mycie
hydrościerne, nałożenie zaprawy PCC)
5.
Poprawa ubezpieczeń na wlocie i wylocie śluz, przepustów
6.
Wymiana na bieżąco zużytych lub uszkodzonych uszczelek przy klapach przepustów
Sygn. akt KIO 305/21
wałowych
7.
Co roku na wiosnę w terminie od 1 do 30 kwietnia oraz po przejściu fali powodziowej
jeśli zachodzi taka potrzeba – oczyszczenie z rdzy, uzupełnienie ubytków i malowanie
klap zwrotnych metalowych oraz czyszczenie klap zwrotnych plastikowych i włazów do
przewodów przepustów wałowych z wykorzystaniem środków ekologicznych nie
wypływających na jakość wody (podanie atestów w notatkach).
8.
Oczyszczenie schodów i utrzymanie barierek na skarpie wału, jak również na wlocie
i
wylocie przepustów
9.
Odmulenie rowków na wlocie i wylocie śluz na długości zgodnej z rozmiarem podanym
w załączniku nr 1, oraz po przejściu fali powodziowej
10.
Wszystkie śluzy będące przedmiotem utrzymania zostaną przez Wykonawcę
ponumerowane w sposób trwały (farbą odblaskową) zgodnie z aktualnym wykazem
przedstawionym przez Inwestora
11.
W okresie porostu traw wykoszenie rowów dopływowych i odpływowych ze śluz
wałowych wraz z wygrabieniem (zgodnie z rozmiarem podanym w załączniku „WYKAZ
WAŁÓW..”) w terminach: - pierwsze wykoszenie od 1 do 30 maja, - drugie wykoszenie
od 1 do 30 czerwca podczas koszenia obwałowania. - trzecie koszenie w terminie 1 do
30 lipca - czwarte koszenie podczas II koszenia obwa
łowania
12. Z
amawiający zastrzega sobie prawo do wyłączenia obiektu z utrzymania w związku z
innymi pracami. O czasowym wyłączeniu obiektu wyłączeniu obiektu Zamawiający
powiadomi pisemnie Wykonawcę w terminie do 7 dni przed przystąpieniem do
planowanych prac
z dokładnym podaniem kilometrażu obiektu
(…)
Część piąta – NW NS+NW M+NW L
NW Muszyna
• Wał rzeki Poprad w Muszynie – wykonawca ma obowiązek zapewnić sprawność i drożność
drenażu odwadniającego, a co najmniej raz w roku wykonać jego czyszczenie przy pomocy
"WUCO", a na te okoliczność sporządzić dokumentacje fotograficzną i raport
z przeprowadzonych prac w terminie od 1 czerwca do 30 czerwca
• Wał rzeki Poprad w Muszynie – spoinowanie okładziny kamiennej w ilości średnio na rok -
ok 20m2
• Wał rzeki Poprad w Barcicach - spoinowanie okładziny kamiennej w ilości w ilości średnio
na rok - ok 5m2
• Wał rzeki Poprad w Muszynie – wycinka i utylizacja przerostów i zakrzaczeń raz w roku
na
powierzchni ok. 15 000 m2 w terminie od 15 października do 30 października –
uzgodnienie zakresu prac z Nadzorem Wodnym
Sygn. akt KIO 305/21
• Wał rzeki Poprad w Barcicach – wycinka i utylizacja przerostów i zakrzaczeń raz w roku
na
powierzchni ok. 10 000 m2 w terminie od 15 października do 30 października –
uzgodnienie zakresu prac z Nadzorem Wodnym
N
W Nowy Sącz
• Dla obwałowania rzeki Dunajec po pierwszym wiosennym koszeniu od daty podpisania
umowy (jednorazowo) należy wykonać podsiew mieszanką traw korpus wału na całej
długości
Przy czym w obu załącznikach zamieszczono wytłuszczonym drukiem następującą
uwagę: Do ceny ofertowej wykonawca zobowiązany jest wliczyć/skalkulować całość kosztów
niezbędnych do realizacji „Zakresu czynności” w tym zakres prac i robót wymienionych
w
wymaganiach specjalnych dla poszczególnych części zamówienia.
W kontekście wymaganej przez Zamawiającego dyspozycyjności wykonawcy (w tym
jego pracowników pełniących funkcję tzw. strażnika wałowego) zwraca uwagę, że oprócz
czynności, których częstotliwość została wprost określona, takie czynności – jak
prowadzenie nadzoru w celu
zapobiegania niszczeniu wałów w pasie 50 m od stopy wałów
czy bieżący monitoring działalności osób trzecich w obrębie wału i pasa 3 m (zaorywania
pasa i skarp wału) oraz wykopów w odległości mniejszej niż 50 m od podstawy wału –
wymagają de facto pełnej dyspozycyjności, w szczególności codziennego obchodu wałów
w
całym 36-miesięcznym okresie realizacji zamówienia.
W ramach wymaganego od wykonawców sposobu obliczenia ceny oferty
Zamawiający zastrzegł, że ceny i stawki zawarte w formularzu tzw. wyceny szacunkowej
muszą stanowić całkowity koszt realizacji prac opisanych w poszczególnych pozycjach,
z
uwzględnieniem kosztów pośrednich i bezpośrednich oraz podatków [pkt 6.2. s.i.w.z.].
Innymi słowy Zamawiający wymagał, aby koszt wykonania czynności objętych daną pozycją
(w przypadku części nr 5 zamówienia jest ich 6) zawierał się w stawce lub cenie
jednostkowej określonej dla tej pozycji, zakazując tym samym przerzucania kosztów
pomiędzy różnymi pozycjami.
Przy czym należy zauważyć, że kategorii czynności podlegających wycenie jest
w
ramach części nr 5 zamówienia tylko 5, gdyż dwie pierwsze pozycje dotyczą koszenia,
czyli niemal jednorodnego zakresu czynności, który podlegał wycenie stawką za 1 m
2
.
Natomiast każda z pozostałych 4 pozycji obejmuje de facto szereg różnych czynności, które
zostały wskazane w ramach szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia, w tym trzy z nich
– z zakresu dozoru, przeglądu, kontroli i utrzymania sprawności – wymagają
dyspozycyjności wykonawcy, o której wspomniano powyżej.
Sygn. akt KIO 305/21
Przedstawion
e powyżej za odwołaniem okoliczności dotyczące treści wezwania
i
wyjaśnień złożonych przez Aqua-Eko i Stan-Res wymagają jedynie następującego
uzupełnienia i podsumowania.
Zamawiający opera swoje stanowisko w dużej mierze na okolicznościach,
uznawanych prz
ez niego za istotne, których ustalenie nie wymagało wezwania do wyjaśnień,
takich jak
średnia cen wynikających z ofert złożonych na inne części zamówienia
{abstrahując od kwestii, że z odpowiedzi na odwołanie nie wynika, w jaki sposób została
wyliczona sta
wka, którą wskazuje w tabeli}, dotychczasowym doświadczeniu wykonawców
w
realizacji zamówień na jego rzecz (lub jego poprzedników prawnych czy faktycznych),
kwalifikacjach posiadanych osobiście przez te osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Pomimo posiadania takiej wiedzy
(z urzędu lub co najmniej z dokumentów złożonych
na
potwierdzenie spełniania warunków udziału) zdecydował się jednak na wystosowanie
wezwań z uwagi na odbieganie cen dwóch spośród trzech złożonych ofert od ubruttowionej
wartości szacunkowej zamówienia. Oznacza to, że nie uznał tych okoliczności za oczywiście
tłumaczące zaistniałą rozbieżność cen tych ofert od własnego oszacowania dokonanego
z
należytą starannością, gdyż w takiej sytuacji wg. art. 90 ust. 1a pkt 1 pzp, na który się
powołał nie są wymagane wyjaśnienia ze strony wykonawców.
Wbrew temu, co twierdził Zamawiający w toku postępowania odwoławczego,
dystansując się od wystosowanych do wykonawców wezwań lub wręcz deprecjonując ich
prawidłowość, jednoznacznie wynikało z nich, że dla wykazania braku rażąco niskiego
charakteru cen ofert wymaga przedstawienia sposobu kalkulacji cen za poszczególne
elementy zamówienia. Zamawiający nie ograniczył się przecież do przytoczenia brzmienia
art. 90 ust. 2 pzp, a słusznie wyprowadził z tej normy obowiązek wykazania, jakie elementy
wpływają na wysokość ceny i jak dokonano ich kalkulacji, czyli w jaki sposób została
obliczona cena oferty. Oczywiste jest, że wymaga to wyjścia od podstaw, czyli zobrazowania
sposobu wyliczenia cen za poszczególne zakresy czynności objętych przedmiotem
zamówienia.
Poza wszelkim sporem jest okoliczność, że ani Aqua-Eko, ani Res-Stan nie
przedstawili, w
jaki sposób skalkulowali ceny za poszczególne zakresy przedmiotu
zamówienia, choć jest ich tylko 6 (a w ujęciu kategorii czynności tylko 5), co oznacza, że nie
uczynili zadość jednoznacznemu wezwaniu Zamawiającego.
Co prawda Res-
Stan zawarł w ramach wyjaśnień tabelę z kwotami, ale wyłącznie
w
odniesieniu do kosztów osobowych wskazał (pobieżnie), w jaki sposób zostały one
Sygn. akt KIO 305/21
wyliczone. Przede wszystkim jednak zbiorcze ujęcie kosztów w ramach 9 pozycji tabeli
w
żaden sposób nie pozwala na prześledzenie, krok po kroku, w jaki sposób zostały
skalkulowane ceny jednostkowe za poszczególne zakresy objęte pozycjami z formularza
cenowego oferty.
Oznacza to,
że Res-Stan, który co do trzech pozycji najbardziej odbiegających
od
oszacowania Zamawiającego był dodatkowo wezwany do szczegółowego odniesienia się
do sposobu ich wyliczenia, nie zastosował się do tak uszczegółowionego wezwania.
Zestawienie arkusza wyceny szacunkowej dokonanej przez Zamawiającego
z arkuszami wyceny z ofert Aqua-Eko i Res-
Stan wskazuje, że w obu przypadkach
odbieganie cen tych ofert o ponad 30% od oszacowania Zamawiającego wynika z cen
jednostkowych określonych przez tych wykonawców dla trzech pozycji z zakresu dozoru,
kontroli i utrzymania
. Odbiegają one (w przypadku Aqua-Eko tylko poz. przedostatnia)
w
znacznie większym stopniu od cen jednostkowych z oszacowania Zamawiającego,
w skrajnym przypadku (przedostatnia poz.) o ponad 8 razy (Aqua-Eko) lub nawet 50 razy
(Res-
Stan). Co więcej W oszacowaniu Zamawiającego wycena czynności objętych pozycją
przedostatnią, dotyczącej kontroli sprawności i utrzymania rowów dopływowych
i
odpływowych (w zakresie powyżej przywołanym), stanowi niemal 2/3 całkowitej wartości
szacunkowej części nr 5 zamówienia.
Pomimo powyżej przytoczonego opisu przedmiotu zamówienia i dokonanego przez
siebie oszacowania tych czynności, którego Zamawiający miał przecież obowiązek dokonać
z należytą starannością, Zamawiający zaakceptował nic konkretnego nie wnoszące
stwierdzenie wykonawcy, że wycenił je na podstawie wizji lokalnej, co w dodatku
Zamawiający oczywiście błędnie poczytał za – jak to nazwał – „dowód z wizji lokalnej”.
Poza tym wyjaśnienia w przypadku obu wykonawców sprowadzają się
do
ogólnikowych informacji o posiadanych zasobach kadrowych i sprzętowych
oraz
zapewnień, że te pierwsze są wystarczające, a w przypadku tych drugich, że jest to
korzystniejsze pod względem kosztów niż wynajem sprzętu potrzebnego do realizacji tego
zamówienia, ale w tym przypadku nie podano nawet, jaki założono koszt użycia posiadanych
zasobów sprzętowych.
Wbrew temu, co zdaje się sugerować odpowiedź na odwołanie, ani Res-Stan, ani tym
bardziej Aqua-
Eko nie powołali się, a tym bardziej nie podali żadnych konkretnych danych
co
do tego, jak rozkładają się koszty stałe i zmienne w prowadzonym przedsiębiorstwie
w
kontekście realizacji tego zamówienia.
Reasumując, wbrew temu, co twierdził Zamawiający, nie otrzymał w wyjaśnieniach
Sygn. akt KIO 305/21
żadnych (Aqua-Eko) lub wystarczających (Stan-Res) informacji, które pozwoliłyby na ich
pozytywne zweryfikowanie,
czy ceny tych ofert zostały prawidłowo skalkulowane, w tym
ustalenie, w jaki
konkretnie sposób ogólnikowo powoływane czynniki przełożyły się na
obniżenie ceny, która przecież wzbudziła wątpliwości Zamawiającego.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzuty odwołań są zasadne.
Izba stwierdziła, że Odwołujący zasadnie domagają się odrzucenia ofert Aqua-Eko i
Res-Stanu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art.
90 ust. 3, gdyż Zamawiający
bezpodstawnie ocenił złożone w trybie art. 90 ust. 1 i 1a pkt 1 przez tych wykonawców
wyjaśnienia jako potwierdzające, że złożone przez nich oferty nie zawierają rażąco niskiej
ceny w stosunku do pr
zedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 pzp, jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku
do
przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego
lub
wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% od wartości
zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca
się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie: 1) oszczędności metody
wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających
warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu
wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa
od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy
z
dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U, Nr 200, poz.
1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314); 2) pomocy publicznej
udzielonej na podstawie odrębnych przepisów; 3) wynikającym z przepisów prawa pracy
i
przepisów o zabezpieczeniu społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane
jest zamówienie; 4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 5) powierzenia
wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Według normy zawartej w art. 90 ust. 2 pzp obowiązek wykazania, że oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 90 ust. 3 pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył
wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza,
że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Z kolei
zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Sygn. akt KIO 305/21
Ponadto na mocy art. 190 ust. 1a pkt 1 pzp ciężar dowodu, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo
uczestnikiem postępowania odwoławczego.
W pierwszej kolejności należy rozważyć co oznacza „rażąco niska cena”. Jak trafnie
wskazano w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 28 kwietnia 2008 r. (sygn. akt XIX
Ga 128/08) przepisy ustawy pzp nie określają definicji pojęcia rażąco niskiej ceny. Punktem
odniesienia do jej określenia jest przedmiot zamówienia i przyjąć można, że cena rażąco
niska to taka, która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień i ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.
Przy braku takiej legalnej definicji „rażąco niskiej ceny” orzecznictwo sądów
okręgowych oraz Krajowej Izby Odwoławczej, a wcześniej orzecznictwo arbitrażowe,
wypracowało pewne cząstkowe lub opisowe rozumienie tego pojęcia. I tak w wyroku Izby
z
28 marca 2013 r. (sygn. akt KIO 592/13) zauważono, że o cenie rażąco niskiej można
mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy
przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Ponadto w wyroku z 4 sierpnia 2011 r.
(sygn. akt KIO 1562/11) wskazano, że cena rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego wartości, a rzeczona różnica nie będzie
uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi danemu wykonawcy, bez strat
i
finansowania wykonania zamówienia z innych źródeł niż wynagrodzenie umowne,
zamówienie to wykonać. W podsumowaniu stwierdzono, że cena rażąco niska jest ceną
nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów prac składających się na dany przedmiot
zamówienia, zakładającą wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów
i w
takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie niewystępującą na rynku, na którym
ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży
i
jej otoczeniu biznesowym, postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność
i funkcjonowanie uczciwej konkurencji podmio
tów racjonalnie na nim działających. Podobnie
według powszechnie przywoływanej w doktrynie i orzecznictwie definicji zawartej
w
uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 30 stycznia 2007 r. (sygn. akt XIX
Ga 3/07) o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy
zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego
nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie
od
realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu
lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczną kwotę. Natomiast Sąd Okręgowy
w
Krakowie w uzasadnieniu wyroku z 23 kwietnia 2009 r. (sygn. akt XII Ga 88/09) wskazał
następujące kryteria określające cenę rażąco niską: odbieganie całkowitej ceny oferty od cen
Sygn. akt KIO 305/21
obowiązujących na danym rynku w taki sposób, że nie ma możliwości realizacji zamówienia
przy założeniu osiągnięcia zysku; zaoferowanie ceny, której realizacja nie pozwala
na
utrzymanie rentowności wykonawcy na tym zadaniu; niewiarygodność ceny z powodu
oderwania jej od realiów rynkowych.
Ponadto w opinii prawnej Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącej ceny rażąco
niskiej (opublikowanej w serwisie internetowym UZP) zbieżnie z powyższym wskazano,
m.in., że ustawa pzp wprowadzając możliwość odrzucenia oferty przez zamawiającego
z
powodu rażąco niskiej ceny, nie precyzuje jednak tego pojęcia. Nie definiują go również
przepisy dyrektyw Unii Europejskiej będące u podstaw przedmiotowej regulacji. Znaczenia
tego wyrażenia nie wyjaśnia również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Mając na względzie cel przedmiotowej regulacji wydaje się, iż za ofertę z rażąco niską ceną
można uznać ofertę z ceną niewiarygodną, nierealistyczną w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień. Oznacza to cenę znacząco odbiegającą od cen przyjętych,
wskazującą na fakt realizacji zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi, dostawy,
roboty budowlanej.
Pomimo generalnej adekwatności powyższych definicji, występowanie w nich,
po pierwsze
– nieostrych terminów definiujących (takich jak „nierealistyczność”,
„niewiarygodność”, „nieadekwatność”, „znaczne odbieganie” etc.), po drugie – terminów
niewyraźnych (takich jak „nieopłacalność”, „koszt wytworzenia”, „rentowność na zadaniu”),
powoduje, że mają one ograniczoną przydatność przy rozstrzyganiu konkretnych
przypadków wystąpienia rażąco niskiej ceny. W szczególności powyższe definicje nie
wyjaśniają, jakiego rodzaju koszty przedsiębiorstwa ma pokrywać cena ofertowa ani nie
wskazują do jakich wskaźników lub progów rentowności postulat opłacalności ceny się
odnosi (np. w jakim stopniu zaoferowana cena ma wpływać na wynik finansowy całej
jednostki lub jej inne wskaźniki ekonomiczne, chociażby wskaźniki płynności finansowej).
Wydaje się, że co do zasady rażąco niską będzie cena niepokrywająca średniego
jednostkowego kosztu zmiennego wykonania, czyli pogarszająca wynik finansowy
przedsiębiorstwa. Zawsze jednak konieczne jest, aby cena oferty była rażąco niska
w
stosunku do przedmiotu zamówienia, a dokładniej – jak wynika z przywołanych powyżej
wypowiedzi orzecznictwa i opinii UZP
– jego wartości rynkowej. W konsekwencji wartość
rynkowa przedmiotu zamówienia, obejmująca jego pełny zakres i wszystkie konieczne
do
jego wykonania nakłady kosztowe, ustalana przez porównanie cen występujących
w
danej branży dla określonego asortymentu, stanowić będzie punkt odniesienia dla ceny
rażąco niskiej.
W tej sprawie poza wszelkim sporem jest okoliczność, że ceny ofert Aqua-Eko i
Res-Stanu
odbiegały na tyle znacząco od ustalonej przez Zamawiającego z należytą
Sygn. akt KIO 305/21
starannością i ubruttowionej wartości zamówienia, a jednocześnie Zamawiający nie
stwierdził, że wynika to z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia,
co
czyniło koniecznym wezwanie do wyjaśnienia w trybie powyżej przywołanych przepisów,
a na
każdego z tych wykonawców nałożyło obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny.
W drugiej kolejności Izba uznała za celowe rozważenie ciężaru dowodu w przypadku
zarzutu dotyczącego rażąco niskiej.
Według art. 190 ust. 1 pzp strony i uczestnicy postępowania odwoławczego
są obowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki
prawne, przy czym dowody na poparcie swoich twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony
przeciwnej można przedstawiać do zamknięcia rozprawy. Jednakże zgodnie z art. 190 ust.
1a pzp ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy,
który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego (pkt 1),
a
jeżeli nie jest – na zamawiającym (pkt 2). Należy wziąć jednak pod uwagę, że z powyżej
przywołanego art. 90 ust. 2 pzp wynika, że obowiązek ten spoczywa na wykonawcy już na
etapie składania wyjaśnień zamawiającemu. Oznacza to, że w toku postępowania
odwoławczego Izba bada prawidłowość dokonanej przez zamawiającego oceny złożonych
mu wyjaśnień i dowodów, a dodatkowe okoliczności i dowody zgłoszone na ich
potwierdzenie przez przystępującego nie mogą być brane pod uwagę.
Ponadto skoro według z art. 180 ust. 1 pzp odwołanie przysługuje wyłącznie
od
czynności lub zaniechań zamawiającego, dokonując oceny czynności zamawiającego
polegającej na wyborze oferty przystępującego po udzieleniu przez niego wyjaśnień
elementów oferty mających wpływ na jej cenę, Izba zobligowana jest wyłącznie do zbadania,
czy wyjaśnienia złożone zamawiającemu pozwalały na akceptację ceny oferty.
Wreszcie zauważyć należy, że zgodnie z art. 192 ust. 7 pzp Izba nie może orzekać
co
do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu. Przy czym stawianego przez
wykonawcę zarzutu nie należy rozpoznawać wyłącznie pod kątem wskazanego przepisu
prawa, ale
przede wszystkim jako wskazane okoliczności faktyczne, które podważają
prawidłowość czynności zamawiającego i mają wpływ na sytuację wykonawcy wnoszącego
odwołanie {zob. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 25 maja 2012 r. sygn. akt XII Ga
92/12}.
Oczywiste jest zatem, że odwołanie od zaniechania odrzucenia oferty jako
zawierającej rażąco niską cenę, która była przedmiotem badania pod tym względem, może
odnos
ić się wyłącznie do okoliczności, które wynikają z treści badanej oferty i wyjaśnień wraz
z
dowodami, które zostały złożone na wezwanie zamawiającego.
Reasumując, z przywołanych powyżej przepisów wynika, że w toku postępowania
odwoławczego nie można już uzupełnić uprzednio złożonych wyjaśnień, w tym zgłosić
Sygn. akt KIO 305/21
dowodów, gdyż kognicja Izby ogranicza się do zbadania w kontekście zarzutów odwołania,
czy wyjaśnienia złożone zamawiającemu zostały przez niego prawidłowo ocenione.
Należy podkreślić, że nawet przed obarczeniem wykonawcy wezwanego w trybie
art.
90 ust. 1 pzp obowiązkiem uregulowanym aktualnie wprost w art. 90 ust. 2 pzp,
konsekwentnie wskazywano w orzecznictwie, że dla zakwalifikowania oferty do dalszego
postępowania nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień
odpowiednio um
otywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny
{por. uzasadnienia wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie wydane: 5 stycznia
2007 r. sygn. akt V Ca 2214/06, 13 lutego 2014
r. sygn. akt V Ca 3765/13 (dotyczył wyroku
Izby z 22 października 2013 r. sygn. akt KIO 2354/13) oraz 17 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca
3547/13 (dotyczył wyroku Izby z 7 października 2013 r. sygn. akt: KIO 2216/13, KIO
2221/13}.
Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 8 czerwca 2006 r. sygn. akt
V Ca 459/06 wskazał ponadto, że postępowanie wyjaśniające ma utwierdzić zamawiającego,
że dokonana przez niego wstępna ocena oferty jest prawidłowa lub nie. Jeśli lektura
wyjaśnień pozostawia istotne wątpliwości co do tego, że wykonanie przedmiotu zamówienia
za cenę wskazaną w ofercie jest możliwe, zamawiający jest zobowiązany do odrzucenia
oferty.
Zaznaczenia przy tym
wymaga, że przy badaniu prawidłowości dokonanej przez
Zamawiającego oceny wyjaśnień za właściwy punkt odniesienia należało przyjąć wyłącznie
treść złożonych mu wyjaśnień, gdyż pierwsze wezwanie Zamawiającego w trybie art. 90 pzp
wszczęło procedurę, w której wykonawcy obciążeni zostali ciężarem wykazania
prawidłowości zaoferowanej ceny, a złożenie wyjaśnień niepotwierdzających tej okoliczności
skutkować powinno obowiązkiem odrzucenia oferty przez Zamawiającego, bez stwarzania
kolejnych możliwości złożenia bardziej szczegółowych czy też lepiej udokumentowanych
wyjaśnień. Jak podkreśla się w orzecznictwie Izby, skierowanie powtórnego wezwania
do
złożenia wyjaśnień możliwe jest tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach i może
dotyczyć wykonawcy, który rzetelnie złożył pierwsze wyjaśnienia, np. gdy w świetle
złożonych wcześniej wyjaśnień pojawiły się u zamawiającego nowe wątpliwości. Izba w pełni
podziela pogląd wyrażony uprzednio m.in. w wyroku z 13 października 2014 r. sygn. akt KIO
2025/14 oraz w wyroku z 28 lipca 2017 r. sygn. akt 1431/17
, że ponowienie wezwania nie
może stanowić próby ratowania oferty, wówczas gdy wykonawca składa wyjaśnienia zbyt
ogólne, niekonkretne, nierzeczowe, niepoparte faktami, wykonawca ma bowiem obowiązek
dołożyć wszelkich starań, aby na pierwsze wezwanie zamawiającego rzetelnie wyjaśnić
okoliczności, które uzasadniają wysokość ceny jego oferty. Zamawiający nie może wzywać
jednak wykonawcy kilkakrotnie do
uszczegółowienia i skonkretyzowania ogólnikowych
twierdzeń podanych wcześniej, prowadziłoby to bowiem do naruszenia zasady uczciwej
Sygn. akt KIO 305/21
konkurencji i równego traktowania wykonawców, poprzez sugerowanie wykonawcy, jakie
wyjaśnienia powinien ostatecznie złożyć.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że naruszenie przez Zamawiającego
art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3
ustawy pzp miało wpływ na wynik prowadzonego
przez niego postępowania o udzielenie zamówienia – wobec czego – działając na podstawie
art. 554 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 lit. a oraz b nowej ustawy pzp
– orzekła, jak w pkt 1.
sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego w tej sprawie, na które złożył się uiszczony
wpis
od odwołania oraz koszty zastępstwa przez Izbą Odwołującego(potwierdzone złożonym
do zamknięcia rozprawy rachunkiem), orzeczono – w pkt 2. sentencji – stosownie do jej
wyniku na podstawie art. art. 557 nowej ustawy pzp w
zw. z § 5 pkt 1 i 2 lit. b oraz § 7 ust. 1
pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437) – obciążając
Zamawiaj
ącego.
1. Uwzgl
ędnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu w części V zamówienia
unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty, a także powtórzenie czynności w
prowadzonym postępowaniu, w tym odrzucenie ofert złożonych przez Firmę
U
sługowo-Handlowo-Produkcyjną
„AQUA-EKO”
S.
B.,
Wojakowa
i
Przedsiębiorstwo Transportowo-Usługowo-Handlowe „RES STAN” S. R., Nowy
Sącz z uwagi na niewykazanie przez każdego z tych wykonawców, że cena
złożonej oferty nie jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia.
2. Kosztami
postępowania obciąża Zamawiającego i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18600 zł 00 gr
(słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) odpowiadającą
kosztom post
ępowania poniesionym przez Odwołującego z tytułu uiszczonego
wpisu od odwołania oraz uzasadnionych kosztów w postaci wynagrodzenia
pełnomocnika.
Sygn. akt KIO 305/21
Stosownie do art. 579 i 580 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze zm.) w zw. z art. 92 ust. 2
ustawy z dnia 11 września
2019
r. Przepisy wprowadzające ustawę ‒ Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2020
ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga
za
pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Warszawie.
.
Sygn. akt KIO 305/21
U z a s a d n i e n i e
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie z siedzibą w Warszawie –
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie {dalej: „Zamawiający”} prowadzi
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2019 poz. 1843 ze zm.)
{dalej również: „ustawa pzp” lub „pzp”} w trybie przetarg
nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługi pn. Dozór
i
utrzymanie obiektów hydrotechnicznych na terenie Zarządu Zlewni w Nowym Sączu
(nr
postępowania 2594/ZZN/2020).
Ogłoszenie o tym zamówieniu 6 listopada 2020 r. zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej nr 2020/S_217 pod poz. 531837.
Wartość przedmiotowego zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp.
18 stycznia 2021
r. Zamawiający zawiadomił drogą elektroniczną wykonawców
uczestniczących w powyższym postępowaniu o jego rozstrzygnięciu w części 5 zamówienia
– wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez Firmę Usługowo Handlowo-
Produkcyjną „AQUA-EKO” S. B. z Wojakowej {dalej: „Aqua-Eko”}, także o m.in.
o
sklasyfikowaniu na drugim miejscu oferty złożonej przez Przedsiębiorstwo Transportowo-
Usługowo-Handlowe „RES-STAN” S. R. z Nowego Sącza {dalej: „Res-Stan”}.
28 stycznia 2021 r. MATPARK sp. z o.o.
z siedzibą w Gródku nad Dunajcem {dalej:
„Odwołujący” lub „Matpark”} wniósł w formie elektronicznej do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie od zaniechania odrzucenia ofert powyżej wskazanych wykonawców.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90
ust. 3 ustawy pzp przez zaniechanie odrzucenia ofert z
łożonych przez Res-Stan oraz
Aqua-
Eko, pomimo że żaden z tych wykonawców nie sprostał ciążącemu na nim z mocy
art.
90 ust. 2 pzp obowiązku i nie wykazał, iż jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny,
w
szczególności nie dochował wymaganej staranności i nie złożył wyjaśnień w całym
zakreślonym przez Zamawiającego zakresie, a przedstawione wyjaśnienia potwierdzają,
że oferty te zawierają rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1.
Unieważnienia wyboru najkorzystniejszej oferty.
2.
Odrzucenia ofert złożonych przez Aqua-Eko i Res-Stan.
3. Po
wtórzenia badania i oceny ofert.
Sygn. akt KIO 305/21
Z odwołania wynikają następujące okoliczności dotyczące przebiegu badania ofert
złożonych przez Aqua-Eko i Res-Stan.
11 grudnia 2020 r. Zamawiający skierował do każdego z tych wykonawców wezwanie
do złożenia wyjaśnień ceny w oparciu o art. 90 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1a ustawy pzp,
stwierdzając że wartość zamówienia wraz z podatkiem VAT wynosi 1.957.360,00 zł,
natomiast cena oferty wynosi
914.693,30 zł (Aqua-Eko) lub 969.003,30 zł (Res-Stan).
Zamawiający wymagał wykazania, że cena złożonej oferty nie jest rażąco niska,
w
szczególności wskazania obiektywnych czynników mających wpływ na wysokość
zaoferowanej ceny oraz w jak
i sposób dokonano kalkulacji, tak aby udowodnić, iż cena nie
jest rażąco niska. Ponadto Zamawiający powtórzył w wezwaniu treść art. 90 ust. 1 pkt 1 pzp.
Ponadto w wezwaniu skierowanym do Res-
Stan Zamawiający wymagał, aby
wykonawca szczegółowo odniósł się do sposobu wyliczenia pozycji z części dotyczącej
dozoru i utrzymania wałów przeciwpowodziowych, śluz oraz przepustów. W szczególności
Zamawiający zakwestionował pozycje: 1) dozór i przegląd co najmniej raz w miesiącu
każdego odcinka wału – 10,00 zł, 2) kontrola i utrzymanie sprawności śluz i przepustów
wałowych, co najmniej raz w miesiącu – 40 zł, 3) kontrola sprawności i utrzymanie rowów
dopływowych i odpływowymi – 0,25 zł.
Odwołujący podsumował, że Zamawiający wymagał od każdego z wezwanych
wykonawców przedstawienia: 1) kalkulacji, 2) wyjaśnień do kalkulacji, 3) dowodów
na potwierdzenie tez przedstawionych w wyja
śnieniach, 4) kosztów pracy, 5) sprzyjających
okoliczności, które miały wpływ na obniżenie ceny.
Odwołujący zrelacjonował, że w wyjaśnieniach z 15 grudnia 2020 r. Aqua-Eko
wskazała na: 1) doświadczenie w wycenie tego typu zamówień, 2) własny potencjał
s
przętowy 3) potencjał kadrowy – brak konieczności, jak to określono, „generowania nowych
etatów” dla realizacji zamówienia oraz zatrudnianie pracowników w systemie
dwuzmianowym, 3)
siedzibę w Nowym Sączu i dobrą znajomość okolicznych terenów,
4)
obniżenie kosztów ogólnych przedsiębiorstwa dzięki prowadzeniu działalności w formie
jednoosobowej działalności gospodarczej.
Odwołujący zrelacjonował, że w wyjaśnieniach z 15 grudnia 2020 r. Res-Stan powołał
się na: 1) posiadane doświadczenie, 2) szeroki park maszynowy (z nazwy wymieniono tylko
traktor górski Aebi TT 70S), 3) znajomość specyfiki terenu i bliskość względem siedziby
wykonawcy, 4) z
ałożenia finansowe, 5) założenie, że roboty można wykonać maszynowo,
gdyż podczas jednego ze spacerów stwierdzono, że rowki nie są zamulone, 6) założenie,
że niektóre śluzy zamulają się, ale tylko na krótkich odcinkach, 7) brak zamulenia kanałów
i dobry st
an betonów, których utrzymanie nie będzie generowało dodatkowych kosztów
dzięki temu, że kanały będą oczyszczane przez osoby prowadzące utrzymanie wałów,
Sygn. akt KIO 305/21
8)
brak krzewów wymagających wycinki wokół wałów, 9) dużą chęć realizacji
przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący krytycznie odniósł się do treści powyższych wyjaśnień.
W odniesieniu do wyjaśnień złożonych przez Aqua-Eko:
ad 1) wskazano na doświadczenie w wycenie, a nie w realizacji zamówień, czyli w ogóle
poza zakrese
m zainteresowania Zamawiającego;
ad 2)
wymaganie posiadania odpowiedniego sprzętu jest warunkiem stawianym wszystkim
wykonawcom;
ad 3) wskazane okol
iczności nie mają wpływu na to, że wykonawca musi swoim
pra
cownikom wypłacać wynagrodzenie; wszyscy wykonawcy znają dobrze okoliczne tereny;
ad 4) o ile
prowadzenie książki przychodów i rozchodów jest trochę tańsze niż prowadzenie
pełnej księgowości (różnica sięgająca 1.000 zł miesięcznie), o tyle prowadzenie działalności
gospodarczej w formie spółki kapitałowej jest korzystniej opodatkowane, gdyż liniowy CIT
wynosi tylko 9%, a liniowy PIT 19%/
Odwołujący podsumował, że wyjaśnienia Aqua-Eko nie odpowiadają na żadne
z
pytań Zamawiającego, nie zawierają żadnych dowodów ani kalkulacji. Ponieważ jest to
zbiór luźnych rozważań na temat sposobu wykonania zamówienia, czasami tylko odnoszący
się do ceny, nie pozwala na ocenę rzetelności wyceny zamówienia przez Aqua-Eko.
W odniesieniu do wyjaśnień złożonych przez Res-Stan:
ad 1) wszystkie
podmioty biorące udział w postępowaniu musiały wykazać się odpowiednim
d
oświadczeniem i są zarządzane przez doświadczoną kadrę;
ad 2) wskazany tr
aktor górski jest przestarzały (sprzed 24 lat, nieprodukowany 17 lat);
do
najbardziej efektywnego wykonania przedmiotu zamówienia należałoby posiadać więcej
sprzętu; wskazanego parku nie można nazwać szerokim, gdyż nie obejmuje całego sprzętu
koni
ecznego do wykonania zamówienia;
ad 3) przy
miot, którym dysponują wszyscy wykonawcy, przy czym ta część zamówienia
przewiduje wykonanie zamówienia w kilku lokalizacjach, w tym bardziej oddalonych
od siedziby Res-Stan;
ad 4)
założenia kalkulacyjne są całkowicie niewiarygodne, na ich poparcie nie wskazano
żadnych faktów oraz dowodów, a błędy i zaokrąglenia wskazują na niestaranność,
w
szczególności kwoty nie odpowiadają wycenie przedstawionej na etapie składania ofert
oraz w żaden sposób nie tłumaczą rażąco niskich cen pozycji, na które wskazano
w wezwaniu;
ad 5)
nie wskazano, kiedy spacer się odbył, a poczynione obserwacje nie mają przełożenia
na sukcesywne wykonywanie
zamówienia w okresie 36 miesięcy, gdyż dojdzie do zamulenia
Sygn. akt KIO 305/21
rowków, które trzeba będzie czyścić;
ad 6) z
amulanie się śluz wyklucza mechaniczne ich oczyszczanie, a prace te trzeba
wykonywać ręcznie;
ad 7) założenie sprzeczne z SIWZ, gdyż jeden pracownik może dokonywać utrzymania
20 k
m wałów, co oznacza, że w normalnej sytuacji wykluczone jest kierowanie pracowników
z wałów na inne obiekty; również kanały mogą się zamulić;
ad 8) krzewy zo
stały wycięte przez Matpark w ramach realizacji poprzednio udzielonego
zamówienia, jednak nie zostały wykarczowane, a więc będzie konieczna ich ponowna
wycinka; założenie sprzeczne z SIWZ, wycinka krzaków wchodzi w zakres przedmiotu
zamówienia;
ad 9)
część 5 zakłada wykonywanie zamówienia częściowo w okolicy miejsca zamieszkania
właścicieli kilku przedsiębiorstw zawodowo zajmujących się świadczeniem tego typu usług,
co doprowadziło określenia rażąco niskiej ceny przez Res-Stan, co znalazło potwierdzenie
w
treści przedstawionych wyjaśnień.
Zdaniem Odwołującego wyjaśnienia Res-Stan zawierają również – jak to określił
w
odwołaniu – następujące braki formalne, które powodują, że nie są w ogóle odpowiedzią
na
wezwanie Zamawiającego. Po pierwsze – nie przedstawiono dowodów na kwoty
wskazane w kalkulacji oraz tezy zawarte
wyjaśnieniach, mimo jasnego wezwania
do udowodnienia,
że cena nie jest rażąco niska. Po drugie – nie odniesiono się konkretnie
i rzeczowo do p
ozycji, na które wprost wskazano w wezwaniu.
Niezależnie od powyższego Odwołujący stwierdził, że oferta Res-Stan zawiera rażąco
niską cenę, co potwierdzają jego zdaniem następujące pozycje lub braki przedstawionej
kalkulacji.
1.
Założono 600 godzin prac ręcznych, tymczasem, rzeczywista ilość prac wykonywanych
bez użycia pojazdów wynosi około 1500 h, w tym: a) wycinka ręczna i utylizacja krzaków
(zrębkowanie – rozdrobnienie na miejscu lub zebranie i wywiezienie) na pow. 2,5 ha to
praca dla dwóch ekip po 6 osób przez minimum 2 tygodnie (10 dni roboczych po 8
godzin), co daje 960 godzin (
z KNR wycinka + sprzątanie w sumie ok. 1000 godzin);
b)
dodatkowe prace ręczne, jak coroczne dwukrotne podkaszanie wałów po traktorach
i koszenie w miejsc
ach niedostępnych (rz. Poprad) – 320 godzin (dwa razy 2 osoby
przez 10 dni po 8
godzin); c) ręczny dosiew trawy na wałach minimum 80 godzin
(2 osoby przez 5 dni po 8 godzin).
2. Nie
przewidziano żadnych kosztów nasion do zasiewów na wałach (str. 5 załącznika pn.
„Zakres czynności”).
3.
Zaniżono koszt WUKO – koszt najmu pojazdu to 250 zł/h + 5 zł za każdy przejechany
kilometr. Coroc
znie trzeba wyczyścić 7 śluz w Muszynie w ramach pozycji V (lub IV
I
–
Sygn. akt KIO 305/21
błąd w numerowaniu w formularzu oferty) oraz 37 śluz w pozycji IV.1., co daje koszt
około 11.000 zł rocznie za wynajem urządzenia oraz 2.200 zł za przejechane odległości.
K
oszt WUKO będzie przynajmniej o 30% wyższy niż zakładany w wyjaśnieniach.
4.
Zaniżono koszt prac ręcznych– sama ręczna wycinka wraz z utylizacją krzaków to koszt
przynajmniej 1,6 zł za metr kwadratowy (prawdopodobnie więcej), czyli 40.000 zł rocznie
w ramach samej pozycji V (lub IV
I
– błąd w numerowaniu w formularzu oferty). Zaniżenie
to d
a się łatwo zweryfikować dzięki porównaniu kosztów prowadzonych prac w tym
rejonie oraz KNR.
5. Nie wyceniono wielu mniejszych,
ale przewidywanych kosztów: usunięcie śmieci,
odkuwanie lodu, odśnieżanie, czyszczenie rdzy, spoinowanie okładzin kamiennych etc. –
każda z tych pozycji to od ok. 1000 zł do ok. 8000 zł rocznie.
6.
Zaniżono liczbę pracowników koniecznych do realizacji zamówienia.
7.
Na dozór i przegląd co najmniej raz w miesiącu każdego odcinka wału wykonawca
przewiduje
360 zł miesięcznie. Zgodnie z SIWZ cz. 5 zamówienia obejmuje 36,552 km
wałów, a na terenie zarządu zlewni w Nowym Sączu jeden pracownik może obsługiwać
maksymalnie 20 km wałów (pkt 1 „Zakresu czynności dozoru i utrzymania obiektów
hydrotechnicznych
”). Zakładając nawet, że jeden odcinek wałów nadzoruje
bezpośrednio właściciel firmy to na pozostałe 16,552 km wałów musi przypadać
przynajmniej jeden pracownik, co stanowi koszt 4.
000 zł miesięcznie (pkt 1. tabeli
w
wyjaśnieniach), i to stosując bardzo względną dla wykonawcy interpretację zapisów
SIWZ. W sytuacjach kryzysowych minimalna liczba
pracowników na każde 20 km wałów
wzrasta do ok. 4. Ponadto wały znajdują się w 3 różnych lokalizacjach, co również
zwiększa koszty ponad wskazane 4.000 zł miesięcznie. Wycena pozycji dozór i przegląd
co najmniej raz w
miesiącu każdego odcinka wału na 10,00 zł jest więc wielokrotnie
zaniżona.
8.
Wykonawca zakłada w poz. 9. „Podatki, polisa OC” 45.000 zł, czyli 135.000 zł przez cały
okres trwania umowy. Wszystkie pozostałe pozycje kosztowe dają sumę 744.000 zł,
natomiast przychód netto wykonawcy z realizacji umowy to 879.235,62 zł, co daje
różnicę wynoszącą 135 235,62 zł. Skoro wykonawca ma już zamortyzowany cały sprzęt
(założenie z wyjaśnień) to koszt PIT wynosi 25.694,77 zł, koszt VAT 89.767,68 zł, koszt
ZUS właściciela 49.686,48 zł, koszty podatkowe za dwóch pracowników po stronie
pracodawcy 58.982,40 zł – łącznie 224.131,33 zł, czyli 89.131,33 zł więcej,
niż zakładano w wyjaśnieniach. Dodając koszty polisy oraz koszty podatkowe
pracownik
ów wykonujących prace ręczne różnica w rzeczywistości znacznie przekracza
100.000 zł.
Sygn. akt KIO 305/21
Odwołujący wywiódł, że według art. 90 ust. 3 pzp oferta podlega odrzuceniu,
gdy wykonawca w odpowiedzi na wezwanie (1)
nie złożył wyjaśnień (przy czym zdaniem
Odwołującego chodzi także o częściowa bierność wykonawcy, a więc również
o
nieudzielenie wyjaśnień w pełnym wymaganym zakresie) lub (2) złożone wyjaśnienia
potwierdzają, że oferta zawiera rażąco niską cenę. Przy czym zarówno pierwszą, jak i drugą
przesłankę należy rozpatrywać w kontekście art. 90 ust. 2 pzp. Innymi słowy ciężar dowodu
co do braku rażąco niskiej ceny, zarówno przed zamawiającym, jak i przed Krajową Izbą
Odwoławczą, spoczywa na wykonawcy, którego oferta została zbadana w zakresie rażąco
niskiej ceny (odpowiednio art. 90 ust. 2 i art. 190 ust. 1a pkt 1 pzp).
Tymczasem
, jak ocenił Odwołujący, ponieważ wyjaśnienia Aqua-Eko nie zawierają
informacji, kalkulacji i dowodów, do których przedstawienia wykonawca został wezwany,
należy uznać, że jego oferta podlega odrzuceniu bezpośrednio w oparciu o art. 90 ust. 3 pzp.
Z kolei wyjaśnienia złożone przez Res-Stan są niekompletne, nie odpowiadają na
wszystkie
pytania Zamawiającego, a co najmniej zachodzi taka sytuacja, że wykazane
w
nich osiągnięcie zysku opiera się na założeniu obniżenia kosztów przez pominięcie
wykonywania niektórych czynności lub niestaranne wykonywanie, a zatem niezgodnie
z
SIWZ (opisem przedmiotu zamówienia), co powoduje, że należy te wyjaśnienia ocenić jako
potwierdzające rażąco niską cenę oferty.
W odpowiedzi
na odwołanie z 16 lutego 2020 r. Zamawiający wniósł o oddalenie
odwołania, w szczególności z następujących powodów uznając je za niezasadne.
Zamawiający wywiódł, że wykonawca wezwany do wyjaśnienia wysokości ceny oferty
może przedłożyć dowody na poparcie swoich twierdzeń, jednakże brak dowodów
nie dep
recjonuje udzielonych wyjaśnień, gdyż liczy się treść tych wyjaśnień jako
oświadczenie własne wykonawcy.
Zamawiający podniósł, że nawet w sytuacji zaniżenia którejś z pozycji kosztorysu nie
można mówić o rażąco niskiej cenie całej oferty.
Zamawiający oświadczył, że przy ocenie wyjaśnień kierował się zasadami logiki oraz
posiadaną wiedzą i znajomością rynku, którego dotyczy udzielane zamówienie.
Zamawiający zwrócił uwagę, że realizacja umowy nie jest skomplikowana
techn
ologiczne i nie wymaga użycia specjalistycznego sprzętu, gdyż polega na koszeniu
wałów oraz oczyszczaniu śluz, przepustów i rowów. Stąd koszty realizacji tego zamówienia w
90% są związane z potencjałem sprzętowym i personalnym wykonawcy.
Zama
wiający podkreślił, że ponieważ część zamówienia tj. dozór i utrzymanie wałów
Sygn. akt KIO 305/21
przeciwpowodziowyc
h jest rozliczana ryczałtowo, nie ma znaczenia jej struktura wewnętrzna,
a załączone do oferty kosztorysy czy formularze cenowe mają charakter informacyjny, jeśli
nic innego nie wynika w treści SIWZ.
Zamawiający oświadczył również, że z porównania wyceny tożsamych usług
w
innych częściach zamówienia {w piśmie zamieszczono tabelaryczne zestawienie} wyszło
mu, że proponowane Aqua-Eko cena tj. 401,47 zł netto za 1 km dozoru i utrzymania wału
przeciwpowodziowego jest realna i rynkowa,
gdyż jest powyżej średniej arytmetycznej, która
wynosi 318,08 zł netto, natomiast wagę, że cena Matparku wynosząca 691,95 zł netto jest
dwukrotnie wyższa od tej średniej
Zamawiający wyraził przekonanie, że to nie ceny ofert Aqua-Eko i Stan-Res są
zaniżone, a cena oferty Matparku jest zawyżona (choć jednocześnie w innym miejscu pisma,
podał, że ta ostania jest niższa od ubruttowionej wartości szacunkowej o 29 %).
W
ocenie Zamawiającego wyjaśnienia złożone przez Aqua-Eko są rzetelne,
wiarygodne i
zgodne z wezwaniem, w szczególności Zamawiający nie oczekiwał podania
liczby godzin n
iezbędnych do realizacji czynności oraz związanego z tym nakładu
finansowego itd.
Natomiast okoliczności wskazane przez Aqua-Eko w wyjaśnieniach
stanowią właśnie dostępne temu wykonawcy zindywidualizowane czynniki z art. 90 ust. 2
pzp,
które pozwoliły mu na skalkulowanie ceny oferty na takim poziomie.
Z kolei Stan-
Res przedstawił także sposób kalkulacji oferty, który doprowadził go
do
stawek określonych w zestawieniu cenowym.
Zamawiający oświadczył, że przy ocenie obu wyjaśnień brał pod uwagę tak jak
w
wieloletnie doświadczenie tych wykonawców podobnych zamówień, które Świadczy jego
zdaniem o poprawności dokonanej kalkulacji ceny oferty, gdyż podmiot nieposiadający
zdolności właściwej wyceny usług nie utrzymałby się na rynku przez tak długi okres.
Zamawiający podkreślił że jest ono znacznie dłuższe niż Matparku, który istnieje od ok 2 lat.
Zamawiający wskazał, że nie wymagał wykazania się potencjałem sprzętowym
w
ramach warunków udziału w tym postępowaniu. Zamawiający ocenił, że w wyjaśnieniach
Aqua-
Eko wskazała na olbrzymi własny potencjał sprzętowy, co znacznie obniża koszty
w
porównaniu do wynajmu lub leasingu. Natomiast Res-Stan w wyjaśnieniach wykazał,
że poza wspomnianym w odwołaniu traktorem posiada również 3 inne traktory z kosiarkami
bijakowymi, samochód z przestrzeni ładunkową oraz inne narzędzia niezbędne do realizacji
tego zamówienia.
Zamawiający wskazał, że choć wymagał zatrudnienia tzw. strażnika wałowego
na k
ażde 20 km, nigdzie nie zaznaczył, że poza długością walów objętą dozorem należy
wziąć pod uwagę rożną lokalizację. Przy czym strażnik wałowy ma prowadzić kontrolę
obiektu i na bieżąco zgłaszać nieprawidłowości, ale to do wykonawcy należy dysponowanie
Sygn. akt KIO 305/21
swoim personelem.
Ponieważ długość obwałowania wchodzącego w zakres dozoru w tej części
zamówienia wynosi 36,552 km, według Zamawiającego Res-Stan prawidłowo przyjął,
że będą potrzebni dwaj strażnicy wałowi.
Zamawiający uznał za istotną okoliczność, że zarówno Aqua-Eko, jak i Res-Stan
posiada
ją już odpowiednią kadrę do realizacji zamówienia, gdyż nie muszą zatrudniać
i
przyuczać
nowego
pracownika.
Ponadto
według
Zamawiającego
wskazany
w
wyjaśnieniach Aqua-Eko potencjał kadrowy daje gwarancję optymalizacji, efektywności
i
wydajności, a tym samym minimalizacji kosztów.
Zamawiający wskazał również, że nie oczekiwał zatrudnienia na pełny etat
z
ośmiogodzinnym dniem pracy, natomiast wymagał dyspozycyjności i zabezpieczenia
wykonywana zadań na bieżąco. Natomiast wynagrodzenia miesięcznego należnego
na po
dstawie umowy o pracę nie można utożsamiać z wynagrodzeniem pozyskiwanym
przez daną osobę na tym jednym zamówieniu.
Według Zamawiającego Odwołujący błędnie zakłada, że strażnik wałowy ma być cały
czas na danym odcinku, gdyż zgodnie z postanowieniami załącznika nr 12 do SIWZ pn.
„Zakres czynności Dozór i utrzymanie obiektów hydrotechnicznych na terenie ZZ Nowy
Sącz”, nie wymaga się całodobowych dyżurów z wyjątkiem stanów alarmowych, przy czym
w
ubiegłych latach liczba dni stanów alarmowych i powodziowych to 5-7 dni w ciągu roku.
Z
daniem Zamawiającego również istotną okolicznością jest bliskość zamówienia
w stosunku do siedziby wykonawcy
, gdyż dzięki temu unika dodatkowych kosztów
związanych z transportem maszyn i personelu. Jak stwierdził Zamawiający, w sytuacjach
zagrożenia powodziowego to właśnie dyspozycyjność wykonawcy może mieć kluczowy
wpływ na oszacowanie kosztów zamówienia, gdyż im bliższa odległość tym szybsze
działanie oraz niższe koszty.
Zamawiający zakwestionował adekwatność wskazanej w odwołaniu liczby godzin
koniecznych dla realizacji czynności w sytuacji, gdy Stan-Res podał, że wyceny dokonał
na podstawie wizji w terenie,
opisał stan rowów, śluz i przepustów wałowych oraz swoje
założenia co do ich utrzymania.
Zamawiający wskazał, że koszty WUKO należy odnieść wyłącznie do terenu
Muszyny, czyli 7 śluz, a nie 44 szt.
Według Zamawiającego prawidłowe jest powołanie się przez Res-Stan
dla
wyjaśnienia kosztów wycinki drzew i krzewów, że będzie te prace wykonywał w miarę
potrzeby.
Zamawiający powołał się również na to, że Res-Stan założył w swojej kalkulacji
kwotę 120 tys. zł tytułem rezerwy kosztowej, co zabezpiecza go na wypadek wystąpienia
konieczności dokonania wycinki.
Sygn. akt KIO 305/21
Zdaniem Zamawiającego Res-Stan poparł swoje wyjaśnienia, z których nie wynika, że
przewiduje wykonywanie zamówienia niezgodnie z SIWZ, szeregiem środków dowodowych:
wykazem posiadanego sprzętu, kalkulacją w postaci tabeli kosztów i dowodem z wizji
lokalnej.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych, a wpis od niego został
uiszczony
– podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających Izba nie stwierdziła,
aby
odwołanie podlegało odrzuceniu na podstawie przesłanek określonych w art. 189 ust. 2
pzp.
Z uwagi na brak
podstaw do odrzucenia odwołania lub umorzenia postępowania
odwoławczego, Izba skierowała sprawę do rozpoznania na rozprawie, podczas której Strony
podtr
zymały dotychczasowe stanowiska.
Po przeprowadzeniu rozp
rawy z udziałem Stron, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy, jak
również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska wyrażone ustnie
na rozprawie i
odnotowane w protokole, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Zaznaczyć należy, że z uwagi na datę wniesienia rozpoznawanego odwołania
do
postępowania odwoławczego w tej sprawie, zgodnie z art. 92 ust. 2 ustawy dnia 11
września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U.
poz. 2020 ze zm.), znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2019 ze zm.) {dalej: „nowa ustawa pzp”
lub
„npzp”}.
Z
art. 505 ust. 1 npzp wynika, że legitymacja do wniesienia odwołania przysługuje
wykonawcy, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia oraz poniósł lub może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
W ocenie Izby Odwołujący wykazał, że ma interes w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia, gdyż złożył ofertę w tym postępowaniu o udzielenie zamówienia. Jednocześnie
może ponieść szkodę w związku z zarzucanymi Zamawiającemu naruszeniami przepisów
ustawy pzp
, gdyż zaniechanie odrzucenia ofert sklasyfikowanych wyżej niż jego oferta
uniemożliwia Odwołującemu uzyskanie przedmiotowego zamówienia, na co mógłby
w
przeciwnym razie liczyć.
Sygn. akt KIO 305/21
Izba ustaliła następujące okoliczności jako istotne:
W załącznikach nr 11 (pn. „Opis przedmiotu zamówienia”) i 12 (pn. „Zakres
czynności…”) do specyfikacji istotnych warunków zamówienia {dalej również: „specyfikacja”
lub „s.i.w.z.” zawarto dla części nr 5 zamówienia szczegółowy opis przedmiotu zamówienia w
następującym brzmieniu:
(…)
Część nr: 5
DOZÓR I UTRZYMANIE OBIEKTÓW HYDROTECHNICZNYCH NA TERENIE
ZARZĄDU ZLEWNI W NOWYM SĄCZU - CZĘŚĆ 5- NW Nowy Sącz, NW Limanowa, NW
Muszyna (zgodnie z wykazem wałów i śluz wałowych)
(…)
Zakres ogólny:
-
36,552 km wałów przeciwpowodziowych
-
37 szt. przepustów wałowych.
-
utrzymanie rowów dopływowych i odpływowych – 2343 mb.
- powierzchnia do dwukrotnego koszenia
– 446 256 m2
(…)
ZAKRES CZYNNOŚCI
(…)
1. WAŁY PRZECIWPOWODZIOWE I OBIEKTY WAŁOWE
Wytyczne ogólne i zakres obowiązków i administracyjnych wykonawcy:
1.
Zapewnienie ilości strażników wałowych gwarantującej realizacje pełnego zakresu
czynności w każdym miesiącu. tj. nie mniej niż jedna osoba na każde 20 km wałów
przeciwpowodziowych zleconego zakresu. W przypadku realizacji więcej niż jednej
części zamówienia nie ma możliwości łączenia funkcji strażnika wałowego na więcej niż
jednym odcinku z uwagi na konieczność pełnej dyspozycyjności.
2.
Zapewnienie przez Wykonawcę nadzoru nad dozorem i utrzymaniem wałów
przeciwpowodziowych i śluz wałowych przez osobę posiadającą uprawnienia
uprawnienia budowlane (do kierowania robotami) w specjalności hydrotechnicznej
lub konstrukcyjno-
budowlanej w zakresie śródlądowych budowli hydrotechnicznych bądź
obiektów budowlanych melioracji wodnych lub odpowiadające im równoważne
uprawnienia wydane na podstawie wcześniejszych przepisów, która będzie: •pełnić
funkcje kierownicze i nadzorcze
w stosunku do pracowników wykonujących czynności z
zakresu dozoru i bieżącej konserwacji oraz • utrzymywać kontakt z PGW Wody Polskie –
Sygn. akt KIO 305/21
Zarząd Zlewni w Nowym Sączu oraz z odpowiednim dla danej części zamówienia
Nadzorem Wodnym w warunkach normalnych oraz nadzwyczajnych
3.
Wyposażenie strażników wałowych w kamizelki – znaczniki z czytelnym napisem o treści
„STRAŻNIK WAŁOWY” do użytku w czasie wykonywania obowiązków oraz tabliczki lub
naklejki na szybę samochodu z logo Wód Polskich,
4.
Zapewnienie całodobowych dyżurów strażników na przypisanych im odcinkach wałów
w
czasie ogłoszenia stanu ostrzegawczego i alarmowego oraz w czasie prowadzenia
akcji przeciwpowodziowej.
5.
Informowanie na bieżąco Zamawiającego o stwierdzonych nieprawidłowościach
w
działaniu śluz wałowych oraz ewentualnych awariach i uszkodzeniach wałów i śluz
wałowych. Każdorazowo należy uzyskać potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia
odpowiedniego dla danej części zamówienia Nadzoru Wodnego.
Zakres czynności związanych z dozorem i utrzymaniem w warunkach normalnych:
1.
Ogólny dozór i przegląd co najmniej raz w miesiącu każdego odcinka wału wraz
z
urządzeniami wałowymi i ocena jego stanu od strony odwodnej, odpowietrznej oraz
korony (w warunkach normalnych), natomiast w okresie zagrożenia powodziowego
w
zależności od potrzeb oraz informowanie na bieżąco wyznaczonych przedstawicieli
Zamawiającego o zauważonych nieprawidłowościach.
2.
Kontrola drożności przewodów śluz wałowych, usunięcie śmieci spod klap
i
przetamowań z odpływu, a w okresie zimowym dodatkowo odśnieżanie i odkuwanie
lodu,
3.
Sporządzenie notatek z miesięcznego przeglądu zawierających między innymi datę
przeglądu oraz spostrzeżenia i uwagi dotyczące stanu technicznego wału oraz wykaz
zrealizowanych w czasie przeglądu prac. Notatki miesięczne powinny sporządzać
na
bieżąco podczas przeglądu osoby zatrudnione na stanowisku strażnika wałowego
potwierdzając je własnoręcznym podpisem. Treść przedmiotowych notatek powinna być
zgodna ze stanem faktycznym oraz zatwierdzona przez Kierownika Wykonawcy.
4. Informowanie na b
ieżąco Zamawiającego o stanie technicznym urządzeń jak również
w
przypadku stwierdzenia kradzieży lub uszkodzenia (klap zwrotnych, włazów, zasów
na
rurociągach śluz wałowych). Każdorazowo należy uzyskać potwierdzenie przyjęcia
zgłoszenia odpowiedniego dla danej części zamówienia Nadzoru Wodnego.
5.
Udział osoby pełniącej funkcje kierownicze i nadzorcze oraz strażników wałowych
w
organizowanych przez Zamawiającego przeglądach wałów wiosennych i jesiennych
oraz
w razie potrzeb (w szczególności po przejściu fali powodziowej dla określenia
szkód powodziowych).
Sygn. akt KIO 305/21
6.
Prowadzenie nadzoru celem zapobiegania umyślnego lub nieumyślnego niszczenia
wałów, np. przez wypasanie bydła, jazdy po wałach, rozkopywania, sadzenia roślin,
działania szkodników, wykonywania niezgodnych z prawem działań w pasie 50 m
od
stopy wału, itp.
Zakres czynności związanych z dozorem i utrzymaniem w warunkach nadzwyczajnych:
1.
W przypadku ogłoszenia alarmu przeciwpowodziowego utrzymywanie przez osobę
pełniącą funkcje kierownicze i nadzorcze stałego kontaktu z PGW Wody Polskie –
Zarząd Zlewni w Nowym Sączu, Nadzorem Wodnym odpowiednim dla danej części
zamówienia. Przesyłanie informacji o awariach na adres e-mial: zpc.nowysacz
@wody.gov.pl bądź ich zgłaszanie telefoniczne.
2. Zapewnienie c
ałodobowych dyżurów strażników na przypisanych im odcinkach wałów
w
czasie ogłoszenia stanu ostrzegawczego i alarmowego oraz w czasie prowadzenia
akcji przeciwpowodziowej.
3.
Na żądanie z PGW Wody Polskie – Zarząd Zlewni w Nowym Sączu bądź
odpowiedniego Nadzo
ru Wodnego dodatkowe przeglądy każdego odcinka wału
wraz z
urządzeniami wałowymi i ocena jego stanu od strony odwodnej, odpowietrznej
oraz korony oraz informowanie na bieżąco wyznaczonych przedstawicieli
Zamawiającego o aktualnej sytuacji.
4. Informowanie na
bieżąco administratora tj. PGW WP –Kierowników Odpowiednich
Nadzorów Wodnych w Zarządzie Zlewni w Nowym Sączu o stwierdzonych
nieprawidłowościach w działaniu śluz wałowych oraz ewentualnych awariach
i
uszkodzeniach wałów i śluz w wałowych.
5.
Sporządzenie notatek z dodatkowych przeglądów zawierających między innymi datę
przeglądu oraz spostrzeżenia i uwagi dotyczące stanu technicznego wału oraz wykaz
zrealizowanych w czasie przeglądu prac. Notatki z dodatkowych przeglądów powinny
sporządzać na bieżąco podczas przeglądu osoby zatrudnione na stanowisku strażnika
wałowego. Treść przedmiotowych notatek powinna być zgodna ze stanem faktycznym,
zawierać dokumentacje faktograficzną oraz być zatwierdzona przez Kierownika
Wykonawcy.
6.
Kontrola sprawności śluz wałowych, usunięcie ewentualnych elementów blokujących
szczelność klap,
Zakres robót utrzymaniowych:
Wały przeciwpowodziowe
1.
W okresie porostu traw dwukrotne w ciągu roku wykoszenie korony, skarp, śluz i pasa
Sygn. akt KIO 305/21
3
m wału w terminach: pierwsze wykoszenie od 1 czerwca do 15 lipca, drugie
wykoszenie pomiędzy 1 września a 15 października w zależności od warunków
pogodowych, ze wskazaniem pierwszeństwa obiektów do wykoszenia w oparciu
o harmono
gram przygotowany współpracy z odpowiednim NW z uwzględnieniem
wymogów specjalnych
2.
Mechaniczne koszenie należy przeprowadzić za pomocą sprzętu dostosowanego do
parametrów wałów, aby zapobiec ich uszkodzeniu.
3.
Prac nie należy prowadzić w okresie nadmiernego zawilgocenia wału, a zastosowany
sprzęt nie może deformować przekroju poprzecznego budowli wałowej
4.
Przywrócenie do pierwotnego stanu korony obwałowania, skarp i pasa 3 m zniszczonych
w wyniku koszenia;
5.
Rozrzucanie kretowisk oraz likwidacja nor wykonanych przez zwierzęta w korpusie wału.
Naprawa korpusu wałów z uszkodzeń powstałych w wyniku działalności zwierząt (krety,
chomiki, lisy itp.);
6.
Wycinka samosiejek drzew oraz krzaków ze skarp i korony wału oraz pasa przyległego
do stopy wału na szerokości 3 m;
7.
Bieżący monitoring działalności osób trzecich w obrębie wału i pasa 3 m (zaorywania
pasa i skarp wału) oraz wykopów w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału;
8.
Zabrania się wypalania traw na wałach, wlotach i wylotach przepustów wałowych!
9.
Zamawiający zastrzega sobie prawo do wyłączenia obiektu z utrzymania w związku
z innymi pracami.
O czasowym wyłączeniu obiektu Zamawiający powiadomi pisemnie
Wykonawcę w terminie do 7 dni przed przystąpieniem do planowanych prac z
dokładnym podaniem kilometrażu obiektu.
Śluzy i przepusty wałowe
1.
Kontrola drożności przewodów śluz wałowych, mechaniczne i ciśnieniowe udrożnienie
rurociągów śluz, usunięcie śmieci spod klap i przetamowań z odpływu, odśnieżanie
i odkuwanie lodu.
2.
Konserwacja i utrzymanie w sprawności mechanizmów zamykających zasuwy
na
przewodach śluz wałowych.
3. Gruntowna konserwacja raz w ro
ku oraz bieżące utrzymanie w sprawności
mechanizmów zamykających zasuwy na przewodach przepustów wałowych.
4.
Uzupełnienie ubytków betonu na przyczółkach wlotowym i wylotowym, (mycie
hydrościerne, nałożenie zaprawy PCC)
5.
Poprawa ubezpieczeń na wlocie i wylocie śluz, przepustów
6.
Wymiana na bieżąco zużytych lub uszkodzonych uszczelek przy klapach przepustów
Sygn. akt KIO 305/21
wałowych
7.
Co roku na wiosnę w terminie od 1 do 30 kwietnia oraz po przejściu fali powodziowej
jeśli zachodzi taka potrzeba – oczyszczenie z rdzy, uzupełnienie ubytków i malowanie
klap zwrotnych metalowych oraz czyszczenie klap zwrotnych plastikowych i włazów do
przewodów przepustów wałowych z wykorzystaniem środków ekologicznych nie
wypływających na jakość wody (podanie atestów w notatkach).
8.
Oczyszczenie schodów i utrzymanie barierek na skarpie wału, jak również na wlocie
i
wylocie przepustów
9.
Odmulenie rowków na wlocie i wylocie śluz na długości zgodnej z rozmiarem podanym
w załączniku nr 1, oraz po przejściu fali powodziowej
10.
Wszystkie śluzy będące przedmiotem utrzymania zostaną przez Wykonawcę
ponumerowane w sposób trwały (farbą odblaskową) zgodnie z aktualnym wykazem
przedstawionym przez Inwestora
11.
W okresie porostu traw wykoszenie rowów dopływowych i odpływowych ze śluz
wałowych wraz z wygrabieniem (zgodnie z rozmiarem podanym w załączniku „WYKAZ
WAŁÓW..”) w terminach: - pierwsze wykoszenie od 1 do 30 maja, - drugie wykoszenie
od 1 do 30 czerwca podczas koszenia obwałowania. - trzecie koszenie w terminie 1 do
30 lipca - czwarte koszenie podczas II koszenia obwa
łowania
12. Z
amawiający zastrzega sobie prawo do wyłączenia obiektu z utrzymania w związku z
innymi pracami. O czasowym wyłączeniu obiektu wyłączeniu obiektu Zamawiający
powiadomi pisemnie Wykonawcę w terminie do 7 dni przed przystąpieniem do
planowanych prac
z dokładnym podaniem kilometrażu obiektu
(…)
Część piąta – NW NS+NW M+NW L
NW Muszyna
• Wał rzeki Poprad w Muszynie – wykonawca ma obowiązek zapewnić sprawność i drożność
drenażu odwadniającego, a co najmniej raz w roku wykonać jego czyszczenie przy pomocy
"WUCO", a na te okoliczność sporządzić dokumentacje fotograficzną i raport
z przeprowadzonych prac w terminie od 1 czerwca do 30 czerwca
• Wał rzeki Poprad w Muszynie – spoinowanie okładziny kamiennej w ilości średnio na rok -
ok 20m2
• Wał rzeki Poprad w Barcicach - spoinowanie okładziny kamiennej w ilości w ilości średnio
na rok - ok 5m2
• Wał rzeki Poprad w Muszynie – wycinka i utylizacja przerostów i zakrzaczeń raz w roku
na
powierzchni ok. 15 000 m2 w terminie od 15 października do 30 października –
uzgodnienie zakresu prac z Nadzorem Wodnym
Sygn. akt KIO 305/21
• Wał rzeki Poprad w Barcicach – wycinka i utylizacja przerostów i zakrzaczeń raz w roku
na
powierzchni ok. 10 000 m2 w terminie od 15 października do 30 października –
uzgodnienie zakresu prac z Nadzorem Wodnym
N
W Nowy Sącz
• Dla obwałowania rzeki Dunajec po pierwszym wiosennym koszeniu od daty podpisania
umowy (jednorazowo) należy wykonać podsiew mieszanką traw korpus wału na całej
długości
Przy czym w obu załącznikach zamieszczono wytłuszczonym drukiem następującą
uwagę: Do ceny ofertowej wykonawca zobowiązany jest wliczyć/skalkulować całość kosztów
niezbędnych do realizacji „Zakresu czynności” w tym zakres prac i robót wymienionych
w
wymaganiach specjalnych dla poszczególnych części zamówienia.
W kontekście wymaganej przez Zamawiającego dyspozycyjności wykonawcy (w tym
jego pracowników pełniących funkcję tzw. strażnika wałowego) zwraca uwagę, że oprócz
czynności, których częstotliwość została wprost określona, takie czynności – jak
prowadzenie nadzoru w celu
zapobiegania niszczeniu wałów w pasie 50 m od stopy wałów
czy bieżący monitoring działalności osób trzecich w obrębie wału i pasa 3 m (zaorywania
pasa i skarp wału) oraz wykopów w odległości mniejszej niż 50 m od podstawy wału –
wymagają de facto pełnej dyspozycyjności, w szczególności codziennego obchodu wałów
w
całym 36-miesięcznym okresie realizacji zamówienia.
W ramach wymaganego od wykonawców sposobu obliczenia ceny oferty
Zamawiający zastrzegł, że ceny i stawki zawarte w formularzu tzw. wyceny szacunkowej
muszą stanowić całkowity koszt realizacji prac opisanych w poszczególnych pozycjach,
z
uwzględnieniem kosztów pośrednich i bezpośrednich oraz podatków [pkt 6.2. s.i.w.z.].
Innymi słowy Zamawiający wymagał, aby koszt wykonania czynności objętych daną pozycją
(w przypadku części nr 5 zamówienia jest ich 6) zawierał się w stawce lub cenie
jednostkowej określonej dla tej pozycji, zakazując tym samym przerzucania kosztów
pomiędzy różnymi pozycjami.
Przy czym należy zauważyć, że kategorii czynności podlegających wycenie jest
w
ramach części nr 5 zamówienia tylko 5, gdyż dwie pierwsze pozycje dotyczą koszenia,
czyli niemal jednorodnego zakresu czynności, który podlegał wycenie stawką za 1 m
2
.
Natomiast każda z pozostałych 4 pozycji obejmuje de facto szereg różnych czynności, które
zostały wskazane w ramach szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia, w tym trzy z nich
– z zakresu dozoru, przeglądu, kontroli i utrzymania sprawności – wymagają
dyspozycyjności wykonawcy, o której wspomniano powyżej.
Sygn. akt KIO 305/21
Przedstawion
e powyżej za odwołaniem okoliczności dotyczące treści wezwania
i
wyjaśnień złożonych przez Aqua-Eko i Stan-Res wymagają jedynie następującego
uzupełnienia i podsumowania.
Zamawiający opera swoje stanowisko w dużej mierze na okolicznościach,
uznawanych prz
ez niego za istotne, których ustalenie nie wymagało wezwania do wyjaśnień,
takich jak
średnia cen wynikających z ofert złożonych na inne części zamówienia
{abstrahując od kwestii, że z odpowiedzi na odwołanie nie wynika, w jaki sposób została
wyliczona sta
wka, którą wskazuje w tabeli}, dotychczasowym doświadczeniu wykonawców
w
realizacji zamówień na jego rzecz (lub jego poprzedników prawnych czy faktycznych),
kwalifikacjach posiadanych osobiście przez te osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Pomimo posiadania takiej wiedzy
(z urzędu lub co najmniej z dokumentów złożonych
na
potwierdzenie spełniania warunków udziału) zdecydował się jednak na wystosowanie
wezwań z uwagi na odbieganie cen dwóch spośród trzech złożonych ofert od ubruttowionej
wartości szacunkowej zamówienia. Oznacza to, że nie uznał tych okoliczności za oczywiście
tłumaczące zaistniałą rozbieżność cen tych ofert od własnego oszacowania dokonanego
z
należytą starannością, gdyż w takiej sytuacji wg. art. 90 ust. 1a pkt 1 pzp, na który się
powołał nie są wymagane wyjaśnienia ze strony wykonawców.
Wbrew temu, co twierdził Zamawiający w toku postępowania odwoławczego,
dystansując się od wystosowanych do wykonawców wezwań lub wręcz deprecjonując ich
prawidłowość, jednoznacznie wynikało z nich, że dla wykazania braku rażąco niskiego
charakteru cen ofert wymaga przedstawienia sposobu kalkulacji cen za poszczególne
elementy zamówienia. Zamawiający nie ograniczył się przecież do przytoczenia brzmienia
art. 90 ust. 2 pzp, a słusznie wyprowadził z tej normy obowiązek wykazania, jakie elementy
wpływają na wysokość ceny i jak dokonano ich kalkulacji, czyli w jaki sposób została
obliczona cena oferty. Oczywiste jest, że wymaga to wyjścia od podstaw, czyli zobrazowania
sposobu wyliczenia cen za poszczególne zakresy czynności objętych przedmiotem
zamówienia.
Poza wszelkim sporem jest okoliczność, że ani Aqua-Eko, ani Res-Stan nie
przedstawili, w
jaki sposób skalkulowali ceny za poszczególne zakresy przedmiotu
zamówienia, choć jest ich tylko 6 (a w ujęciu kategorii czynności tylko 5), co oznacza, że nie
uczynili zadość jednoznacznemu wezwaniu Zamawiającego.
Co prawda Res-
Stan zawarł w ramach wyjaśnień tabelę z kwotami, ale wyłącznie
w
odniesieniu do kosztów osobowych wskazał (pobieżnie), w jaki sposób zostały one
Sygn. akt KIO 305/21
wyliczone. Przede wszystkim jednak zbiorcze ujęcie kosztów w ramach 9 pozycji tabeli
w
żaden sposób nie pozwala na prześledzenie, krok po kroku, w jaki sposób zostały
skalkulowane ceny jednostkowe za poszczególne zakresy objęte pozycjami z formularza
cenowego oferty.
Oznacza to,
że Res-Stan, który co do trzech pozycji najbardziej odbiegających
od
oszacowania Zamawiającego był dodatkowo wezwany do szczegółowego odniesienia się
do sposobu ich wyliczenia, nie zastosował się do tak uszczegółowionego wezwania.
Zestawienie arkusza wyceny szacunkowej dokonanej przez Zamawiającego
z arkuszami wyceny z ofert Aqua-Eko i Res-
Stan wskazuje, że w obu przypadkach
odbieganie cen tych ofert o ponad 30% od oszacowania Zamawiającego wynika z cen
jednostkowych określonych przez tych wykonawców dla trzech pozycji z zakresu dozoru,
kontroli i utrzymania
. Odbiegają one (w przypadku Aqua-Eko tylko poz. przedostatnia)
w
znacznie większym stopniu od cen jednostkowych z oszacowania Zamawiającego,
w skrajnym przypadku (przedostatnia poz.) o ponad 8 razy (Aqua-Eko) lub nawet 50 razy
(Res-
Stan). Co więcej W oszacowaniu Zamawiającego wycena czynności objętych pozycją
przedostatnią, dotyczącej kontroli sprawności i utrzymania rowów dopływowych
i
odpływowych (w zakresie powyżej przywołanym), stanowi niemal 2/3 całkowitej wartości
szacunkowej części nr 5 zamówienia.
Pomimo powyżej przytoczonego opisu przedmiotu zamówienia i dokonanego przez
siebie oszacowania tych czynności, którego Zamawiający miał przecież obowiązek dokonać
z należytą starannością, Zamawiający zaakceptował nic konkretnego nie wnoszące
stwierdzenie wykonawcy, że wycenił je na podstawie wizji lokalnej, co w dodatku
Zamawiający oczywiście błędnie poczytał za – jak to nazwał – „dowód z wizji lokalnej”.
Poza tym wyjaśnienia w przypadku obu wykonawców sprowadzają się
do
ogólnikowych informacji o posiadanych zasobach kadrowych i sprzętowych
oraz
zapewnień, że te pierwsze są wystarczające, a w przypadku tych drugich, że jest to
korzystniejsze pod względem kosztów niż wynajem sprzętu potrzebnego do realizacji tego
zamówienia, ale w tym przypadku nie podano nawet, jaki założono koszt użycia posiadanych
zasobów sprzętowych.
Wbrew temu, co zdaje się sugerować odpowiedź na odwołanie, ani Res-Stan, ani tym
bardziej Aqua-
Eko nie powołali się, a tym bardziej nie podali żadnych konkretnych danych
co
do tego, jak rozkładają się koszty stałe i zmienne w prowadzonym przedsiębiorstwie
w
kontekście realizacji tego zamówienia.
Reasumując, wbrew temu, co twierdził Zamawiający, nie otrzymał w wyjaśnieniach
Sygn. akt KIO 305/21
żadnych (Aqua-Eko) lub wystarczających (Stan-Res) informacji, które pozwoliłyby na ich
pozytywne zweryfikowanie,
czy ceny tych ofert zostały prawidłowo skalkulowane, w tym
ustalenie, w jaki
konkretnie sposób ogólnikowo powoływane czynniki przełożyły się na
obniżenie ceny, która przecież wzbudziła wątpliwości Zamawiającego.
W tych okolicznościach Izba stwierdziła, że zarzuty odwołań są zasadne.
Izba stwierdziła, że Odwołujący zasadnie domagają się odrzucenia ofert Aqua-Eko i
Res-Stanu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art.
90 ust. 3, gdyż Zamawiający
bezpodstawnie ocenił złożone w trybie art. 90 ust. 1 i 1a pkt 1 przez tych wykonawców
wyjaśnienia jako potwierdzające, że złożone przez nich oferty nie zawierają rażąco niskiej
ceny w stosunku do pr
zedmiotu zamówienia.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 pzp, jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku
do
przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego
lub
wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% od wartości
zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca
się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie: 1) oszczędności metody
wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających
warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu
wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa
od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy
z
dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U, Nr 200, poz.
1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314); 2) pomocy publicznej
udzielonej na podstawie odrębnych przepisów; 3) wynikającym z przepisów prawa pracy
i
przepisów o zabezpieczeniu społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane
jest zamówienie; 4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 5) powierzenia
wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Według normy zawartej w art. 90 ust. 2 pzp obowiązek wykazania, że oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Art. 90 ust. 3 pzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył
wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza,
że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Z kolei
zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4 pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Sygn. akt KIO 305/21
Ponadto na mocy art. 190 ust. 1a pkt 1 pzp ciężar dowodu, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo
uczestnikiem postępowania odwoławczego.
W pierwszej kolejności należy rozważyć co oznacza „rażąco niska cena”. Jak trafnie
wskazano w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 28 kwietnia 2008 r. (sygn. akt XIX
Ga 128/08) przepisy ustawy pzp nie określają definicji pojęcia rażąco niskiej ceny. Punktem
odniesienia do jej określenia jest przedmiot zamówienia i przyjąć można, że cena rażąco
niska to taka, która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień i ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.
Przy braku takiej legalnej definicji „rażąco niskiej ceny” orzecznictwo sądów
okręgowych oraz Krajowej Izby Odwoławczej, a wcześniej orzecznictwo arbitrażowe,
wypracowało pewne cząstkowe lub opisowe rozumienie tego pojęcia. I tak w wyroku Izby
z
28 marca 2013 r. (sygn. akt KIO 592/13) zauważono, że o cenie rażąco niskiej można
mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy
przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Ponadto w wyroku z 4 sierpnia 2011 r.
(sygn. akt KIO 1562/11) wskazano, że cena rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego wartości, a rzeczona różnica nie będzie
uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi danemu wykonawcy, bez strat
i
finansowania wykonania zamówienia z innych źródeł niż wynagrodzenie umowne,
zamówienie to wykonać. W podsumowaniu stwierdzono, że cena rażąco niska jest ceną
nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów prac składających się na dany przedmiot
zamówienia, zakładającą wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów
i w
takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie niewystępującą na rynku, na którym
ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży
i
jej otoczeniu biznesowym, postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność
i funkcjonowanie uczciwej konkurencji podmio
tów racjonalnie na nim działających. Podobnie
według powszechnie przywoływanej w doktrynie i orzecznictwie definicji zawartej
w
uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 30 stycznia 2007 r. (sygn. akt XIX
Ga 3/07) o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy
zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego
nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie
od
realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu
lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczną kwotę. Natomiast Sąd Okręgowy
w
Krakowie w uzasadnieniu wyroku z 23 kwietnia 2009 r. (sygn. akt XII Ga 88/09) wskazał
następujące kryteria określające cenę rażąco niską: odbieganie całkowitej ceny oferty od cen
Sygn. akt KIO 305/21
obowiązujących na danym rynku w taki sposób, że nie ma możliwości realizacji zamówienia
przy założeniu osiągnięcia zysku; zaoferowanie ceny, której realizacja nie pozwala
na
utrzymanie rentowności wykonawcy na tym zadaniu; niewiarygodność ceny z powodu
oderwania jej od realiów rynkowych.
Ponadto w opinii prawnej Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącej ceny rażąco
niskiej (opublikowanej w serwisie internetowym UZP) zbieżnie z powyższym wskazano,
m.in., że ustawa pzp wprowadzając możliwość odrzucenia oferty przez zamawiającego
z
powodu rażąco niskiej ceny, nie precyzuje jednak tego pojęcia. Nie definiują go również
przepisy dyrektyw Unii Europejskiej będące u podstaw przedmiotowej regulacji. Znaczenia
tego wyrażenia nie wyjaśnia również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Mając na względzie cel przedmiotowej regulacji wydaje się, iż za ofertę z rażąco niską ceną
można uznać ofertę z ceną niewiarygodną, nierealistyczną w porównaniu do cen rynkowych
podobnych zamówień. Oznacza to cenę znacząco odbiegającą od cen przyjętych,
wskazującą na fakt realizacji zamówienia poniżej kosztów wytworzenia usługi, dostawy,
roboty budowlanej.
Pomimo generalnej adekwatności powyższych definicji, występowanie w nich,
po pierwsze
– nieostrych terminów definiujących (takich jak „nierealistyczność”,
„niewiarygodność”, „nieadekwatność”, „znaczne odbieganie” etc.), po drugie – terminów
niewyraźnych (takich jak „nieopłacalność”, „koszt wytworzenia”, „rentowność na zadaniu”),
powoduje, że mają one ograniczoną przydatność przy rozstrzyganiu konkretnych
przypadków wystąpienia rażąco niskiej ceny. W szczególności powyższe definicje nie
wyjaśniają, jakiego rodzaju koszty przedsiębiorstwa ma pokrywać cena ofertowa ani nie
wskazują do jakich wskaźników lub progów rentowności postulat opłacalności ceny się
odnosi (np. w jakim stopniu zaoferowana cena ma wpływać na wynik finansowy całej
jednostki lub jej inne wskaźniki ekonomiczne, chociażby wskaźniki płynności finansowej).
Wydaje się, że co do zasady rażąco niską będzie cena niepokrywająca średniego
jednostkowego kosztu zmiennego wykonania, czyli pogarszająca wynik finansowy
przedsiębiorstwa. Zawsze jednak konieczne jest, aby cena oferty była rażąco niska
w
stosunku do przedmiotu zamówienia, a dokładniej – jak wynika z przywołanych powyżej
wypowiedzi orzecznictwa i opinii UZP
– jego wartości rynkowej. W konsekwencji wartość
rynkowa przedmiotu zamówienia, obejmująca jego pełny zakres i wszystkie konieczne
do
jego wykonania nakłady kosztowe, ustalana przez porównanie cen występujących
w
danej branży dla określonego asortymentu, stanowić będzie punkt odniesienia dla ceny
rażąco niskiej.
W tej sprawie poza wszelkim sporem jest okoliczność, że ceny ofert Aqua-Eko i
Res-Stanu
odbiegały na tyle znacząco od ustalonej przez Zamawiającego z należytą
Sygn. akt KIO 305/21
starannością i ubruttowionej wartości zamówienia, a jednocześnie Zamawiający nie
stwierdził, że wynika to z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia,
co
czyniło koniecznym wezwanie do wyjaśnienia w trybie powyżej przywołanych przepisów,
a na
każdego z tych wykonawców nałożyło obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny.
W drugiej kolejności Izba uznała za celowe rozważenie ciężaru dowodu w przypadku
zarzutu dotyczącego rażąco niskiej.
Według art. 190 ust. 1 pzp strony i uczestnicy postępowania odwoławczego
są obowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki
prawne, przy czym dowody na poparcie swoich twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony
przeciwnej można przedstawiać do zamknięcia rozprawy. Jednakże zgodnie z art. 190 ust.
1a pzp ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy,
który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego (pkt 1),
a
jeżeli nie jest – na zamawiającym (pkt 2). Należy wziąć jednak pod uwagę, że z powyżej
przywołanego art. 90 ust. 2 pzp wynika, że obowiązek ten spoczywa na wykonawcy już na
etapie składania wyjaśnień zamawiającemu. Oznacza to, że w toku postępowania
odwoławczego Izba bada prawidłowość dokonanej przez zamawiającego oceny złożonych
mu wyjaśnień i dowodów, a dodatkowe okoliczności i dowody zgłoszone na ich
potwierdzenie przez przystępującego nie mogą być brane pod uwagę.
Ponadto skoro według z art. 180 ust. 1 pzp odwołanie przysługuje wyłącznie
od
czynności lub zaniechań zamawiającego, dokonując oceny czynności zamawiającego
polegającej na wyborze oferty przystępującego po udzieleniu przez niego wyjaśnień
elementów oferty mających wpływ na jej cenę, Izba zobligowana jest wyłącznie do zbadania,
czy wyjaśnienia złożone zamawiającemu pozwalały na akceptację ceny oferty.
Wreszcie zauważyć należy, że zgodnie z art. 192 ust. 7 pzp Izba nie może orzekać
co
do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu. Przy czym stawianego przez
wykonawcę zarzutu nie należy rozpoznawać wyłącznie pod kątem wskazanego przepisu
prawa, ale
przede wszystkim jako wskazane okoliczności faktyczne, które podważają
prawidłowość czynności zamawiającego i mają wpływ na sytuację wykonawcy wnoszącego
odwołanie {zob. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 25 maja 2012 r. sygn. akt XII Ga
92/12}.
Oczywiste jest zatem, że odwołanie od zaniechania odrzucenia oferty jako
zawierającej rażąco niską cenę, która była przedmiotem badania pod tym względem, może
odnos
ić się wyłącznie do okoliczności, które wynikają z treści badanej oferty i wyjaśnień wraz
z
dowodami, które zostały złożone na wezwanie zamawiającego.
Reasumując, z przywołanych powyżej przepisów wynika, że w toku postępowania
odwoławczego nie można już uzupełnić uprzednio złożonych wyjaśnień, w tym zgłosić
Sygn. akt KIO 305/21
dowodów, gdyż kognicja Izby ogranicza się do zbadania w kontekście zarzutów odwołania,
czy wyjaśnienia złożone zamawiającemu zostały przez niego prawidłowo ocenione.
Należy podkreślić, że nawet przed obarczeniem wykonawcy wezwanego w trybie
art.
90 ust. 1 pzp obowiązkiem uregulowanym aktualnie wprost w art. 90 ust. 2 pzp,
konsekwentnie wskazywano w orzecznictwie, że dla zakwalifikowania oferty do dalszego
postępowania nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień
odpowiednio um
otywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny
{por. uzasadnienia wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie wydane: 5 stycznia
2007 r. sygn. akt V Ca 2214/06, 13 lutego 2014
r. sygn. akt V Ca 3765/13 (dotyczył wyroku
Izby z 22 października 2013 r. sygn. akt KIO 2354/13) oraz 17 lutego 2014 r. sygn. akt V Ca
3547/13 (dotyczył wyroku Izby z 7 października 2013 r. sygn. akt: KIO 2216/13, KIO
2221/13}.
Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 8 czerwca 2006 r. sygn. akt
V Ca 459/06 wskazał ponadto, że postępowanie wyjaśniające ma utwierdzić zamawiającego,
że dokonana przez niego wstępna ocena oferty jest prawidłowa lub nie. Jeśli lektura
wyjaśnień pozostawia istotne wątpliwości co do tego, że wykonanie przedmiotu zamówienia
za cenę wskazaną w ofercie jest możliwe, zamawiający jest zobowiązany do odrzucenia
oferty.
Zaznaczenia przy tym
wymaga, że przy badaniu prawidłowości dokonanej przez
Zamawiającego oceny wyjaśnień za właściwy punkt odniesienia należało przyjąć wyłącznie
treść złożonych mu wyjaśnień, gdyż pierwsze wezwanie Zamawiającego w trybie art. 90 pzp
wszczęło procedurę, w której wykonawcy obciążeni zostali ciężarem wykazania
prawidłowości zaoferowanej ceny, a złożenie wyjaśnień niepotwierdzających tej okoliczności
skutkować powinno obowiązkiem odrzucenia oferty przez Zamawiającego, bez stwarzania
kolejnych możliwości złożenia bardziej szczegółowych czy też lepiej udokumentowanych
wyjaśnień. Jak podkreśla się w orzecznictwie Izby, skierowanie powtórnego wezwania
do
złożenia wyjaśnień możliwe jest tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach i może
dotyczyć wykonawcy, który rzetelnie złożył pierwsze wyjaśnienia, np. gdy w świetle
złożonych wcześniej wyjaśnień pojawiły się u zamawiającego nowe wątpliwości. Izba w pełni
podziela pogląd wyrażony uprzednio m.in. w wyroku z 13 października 2014 r. sygn. akt KIO
2025/14 oraz w wyroku z 28 lipca 2017 r. sygn. akt 1431/17
, że ponowienie wezwania nie
może stanowić próby ratowania oferty, wówczas gdy wykonawca składa wyjaśnienia zbyt
ogólne, niekonkretne, nierzeczowe, niepoparte faktami, wykonawca ma bowiem obowiązek
dołożyć wszelkich starań, aby na pierwsze wezwanie zamawiającego rzetelnie wyjaśnić
okoliczności, które uzasadniają wysokość ceny jego oferty. Zamawiający nie może wzywać
jednak wykonawcy kilkakrotnie do
uszczegółowienia i skonkretyzowania ogólnikowych
twierdzeń podanych wcześniej, prowadziłoby to bowiem do naruszenia zasady uczciwej
Sygn. akt KIO 305/21
konkurencji i równego traktowania wykonawców, poprzez sugerowanie wykonawcy, jakie
wyjaśnienia powinien ostatecznie złożyć.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że naruszenie przez Zamawiającego
art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3
ustawy pzp miało wpływ na wynik prowadzonego
przez niego postępowania o udzielenie zamówienia – wobec czego – działając na podstawie
art. 554 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 lit. a oraz b nowej ustawy pzp
– orzekła, jak w pkt 1.
sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego w tej sprawie, na które złożył się uiszczony
wpis
od odwołania oraz koszty zastępstwa przez Izbą Odwołującego(potwierdzone złożonym
do zamknięcia rozprawy rachunkiem), orzeczono – w pkt 2. sentencji – stosownie do jej
wyniku na podstawie art. art. 557 nowej ustawy pzp w
zw. z § 5 pkt 1 i 2 lit. b oraz § 7 ust. 1
pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie
szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz. U. poz. 2437) – obciążając
Zamawiaj
ącego.
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 270/21 z dnia 2021-04-02
- Sygn. akt KIO 197/21 z dnia 2021-04-02
- Sygn. akt KIO 250/21, KIO 252/21 z dnia 2021-03-23
- Sygn. akt KIO 236/21 z dnia 2021-03-18
- Sygn. akt KIO 301/21 z dnia 2021-03-17
