rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-02-12
rok: 2020
data dokumentu: 2020-02-12
rok: 2020
sygnatury akt.:
KIO 198/20
KIO 198/20
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2020
r., w Warszawie, odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 31 stycznia 2020 r. przez wykonawcę
DHV HYDROPROJEKT Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
Warszawie
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółkę
akcyjną z siedzibą w Warszawie
r., w Warszawie, odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 31 stycznia 2020 r. przez wykonawcę
DHV HYDROPROJEKT Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
Warszawie
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółkę
akcyjną z siedzibą w Warszawie
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów
i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółce akcyjnej unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz
odrzucenie oferty wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza
Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie,
2.
kosztami postępowania obciąża Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów
i Kanalizacji w m.st. Warszawie S
półkę akcyjną i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez DHV
HYDROPROJEKT Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością tytułem wpisu od
odwołania,
2.2.
zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w m.st.
Warszawie Spółki akcyjnej na rzecz DHV HYDROPROJEKT Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście
tysi
ęcy złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
pon
iesione z tytułu wpisu.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843
z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Pr
zewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 198/20
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie
Spółka akcyjna prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
„opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej na budowę nowych obiektów na
terenie Zakładu Południe przy ul. Sytej 190/192 w Warszawie, na terenie Dzielnicy Wilanów”
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2019 r. poz. 1843
z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
2 października 2019 r., pod numerem 2019/S 190-463141. Wartość zamówienia jest większa
niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Stanowisko Odwołującego
Odwołujący – DHV HYDROPROJEKT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniósł
odwołanie zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez naruszenie zasad zachowania
uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców,
2. art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
3. art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wykluczenia
z postępowania wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, który nie udzielił wymaganych wyjaśnień,
4. art. 180 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wybór najkorzystniejszej
oferty z pominięciem czynności wskazanej w punkcie 2.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz odrzucenie oferty złożonej przez wykonawcę Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przeprowadzenie
ponownej oceny ofert, a także zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że oferta wykonawcy Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. została uznana przez Zamawiającego za
najkorzystniejszą, pomimo iż wskazany wykonawca nie udowodnił, że złożona przez niego
ofert
a nie zawiera rażąco niskiej ceny, a tym samym nie podlega odrzuceniu na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W postępowaniu zostało złożonych sześć ofert, z których trzy zostały odrzucone.
Zamawiający ocenił, że oferty niepodlegające odrzuceniu złożyli wykonawcy: Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. z ceną 72.570,00 zł brutto, DHV Hydroprojekt Sp. z o.o.
z ceną 147.600,00 zł brutto oraz EUROTECH M. T. z ceną 158.797,99 zł brutto.
Kwota, jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia wynosi
154.315,80 zł brutto.
4 grudnia 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Polska Grupa Projektowo Wykonawcza
Sp. z o.o. w trybie art. 90 ust. 1a ppkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, do złożenia
wyjaśnień, w tym złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności
w zakresie wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1-
5 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Przedstawione wyjaśnienia i dowody miały na celu udowodnienie Zamawiającemu, że
zaoferowan
a cena dotyczy pełnego zakresu usług, obejmującego wszystkie wymagania
wskazane w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w szczególności w opisie
przedmiotu zamówienia i projekcie umowy. Zamawiający w treści wezwania podkreślił
również, że zwraca się do wykonawcy z wnioskiem o sporządzenie kalkulacji z podziałem na
etapy oraz ze wskazaniem, jakie opracowania zostały uwzględnione dla każdego
z budynków osobno. Ponadto, zgodnie z treścią wezwania, kalkulacja miała zawierać co
najmniej elementy takie jak
: mapa do celów projektowych, projekt zagospodarowania terenu,
projekt przyłączy cieplnych, projekt przyłączy energetycznych, uzgodnienia, zysk
wykonawcy. Tym samym pismo zawierające wezwanie do złożenia wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny w sposób precyzyjny określało zakres wątpliwości Zamawiającego oraz
aspekty wymagające wyjaśnienia. Wykonawca zobowiązany był do przedstawienia
wyjaśnień oraz dowodów potwierdzających obiektywne czynniki wpływające na wartość
oferty, świadczące o wyjątkowo sprzyjających warunkach wykonywania zamówienia,
dostępnych dla wykonawcy. Zamawiający oczekiwał nie tylko potwierdzenia uwzględnienia
w zaoferowanej cenie wszystkich kosztów, lecz wypunktował w treści wezwania stosowną
listę kosztów, związanych z usługami objętymi zakresem przedmiotu zamówienia. Prosił
także o wskazanie oszczędności metody wykonania zamówienia, w tym kosztów pracy.
5 grudnia 2019 r. wykonawca Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. złożył
odpowiedź na powyższe wezwanie. Złożone wyjaśnienia miały jednak charakter bardzo
ogólnikowych deklaracji co do niskich kosztów realizacji zamówienia, doświadczenia
wykonawcy i jego pracowników oraz szczególnie korzystnych warunków realizacji zlecenia
związanych z posiadaniem: własnych pomieszczeń biurowych w dogodnej lokalizacji,
szerokiej wiedzy na temat wymagań stawianych przez instytucje publiczne, stabilnej sytuacji
firmy, sprzętu i oprogramowania, doświadczonej kadry. Wykonawca nie wskazał jednak,
w jaki sposób wskazane elementy mają wpływ na obniżenie ceny oferowanej za wykonanie
zamówienia, lecz przedstawił bardzo ogólną, wskaźnikową kalkulację ceny, nie podając
źródła wskaźników przyjętych do wyceny ani założeń, na podstawie których takich obliczeń
dokonał. Nie zostały podane żadne konkretne dane cenotwórcze, potwierdzające
prawidłowość przedstawionych obliczeń. Wykonawca nie załączył również dowodów, o które
wnioskował Zamawiający ani nie sporządził wymaganej kalkulacji, wskazanej w treści
wezwania. Można zatem wnioskować, że wycena nie uwzględnia wszystkich wymaganych
kosztów wykonania zamówienia, skoro wykonawca nie był w stanie sporządzić wymaganej
kalkulacji kosztów. Wykonawca musi nie tylko wyjaśnić, jaki czynnik czy jakie czynniki mają
wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, ale musi też wyjaśnić, w jaki sposób wskazane
czynniki mają wpływ na wysokość tej ceny. Jednocześnie wykonawca może wykazać, że jest
w stanie zastosować czynniki niedostępne dla innych wykonawców i w ten sposób wpłynąć
na wysokość ceny.
Zgodnie z treścią art. 90 ustawy Prawo zamówień publicznych, jeżeli zaoferowana cena lub
koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu
zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi
z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie
dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu Jednocześnie, zgodnie z art. 90 ust. 2
ustawy Prawo zamówień publicznych, obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Wyjaśnienia powinny zatem w sposób
maksymalnie rzeczowy i precyzyjny wykazywać realność zaoferowanej ceny, która
w przedmiotowym postępowaniu jest ponad dwukrotnie niższa niż środki, jakie Zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia oraz niż ceny ofert niepodlegających
odrzuceniu.
W ocenie Odwołującego złożone wyjaśnienia nie powinny zostać zaakceptowane przez
Zamawiającego, w konsekwencji czego oferta Polskiej Grupy Projektowo Wykonawczej Sp.
z o.o. powinna zostać bezwzględnie odrzucona. Zaniechanie jej odrzucenia stanowi bowiem
naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych. Krajowa Izba
Odwoławcza niejednokrotnie zwracała uwagę, iż wyjaśnienia nieuzasadniające wysokości
zaoferowanej ceny i nierozwiewające wątpliwości co do rzetelności dokonanej przez
wykonawcę kalkulacji powinny skutkować odrzuceniem oferty. W orzecznictwie przesądzono
także, że wyłącznie formalne zrealizowanie obowiązku przez wykonawcę, a więc złożenie
wyjaśnień ogólnych, lakonicznych i nie stanowiących wiarygodnego wyjaśnienia poziomu
zaoferowanej ceny, nie może prowadzić do ich pozytywnej weryfikacji. Wykonawca jako
podmiot profesjonalnie zajmujący się wykonywaniem umów zawartych w trybie ustawy
Prawo zamówień publicznych powinien dołożyć wszelkiej staranności, aby wyjaśnienia
w zakresie rażąco niskiej ceny były konkretne, rzetelne, zwięzłe i zawierające odpowiednie
kalkulacje, a nie ogólne i uniwersalne uzasadnienie bez przywołania niezbędnych dowodów.
Zamawiający nie jest uprawniony do domniemywania jakichkolwiek okoliczności,
niestanowiących treści wyjaśnień, za pomocą których sam wykonawca nie opisuje własnej
sytuacji i które pozostają nieudowodnione.
Tym
samym udzielone przez Polską Grupę Projektowo Wykonawczą Sp. z o.o. wyjaśnienia
nie mogły dać Zamawiającemu pewności, że przedmiotowe zamówienie zostanie za
zaoferowaną cenę wykonane należycie. Ponieważ nie jest możliwe ponowne wezwanie
wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie wysokości zaoferowanej ceny, Zamawiający
jest zobowiązany do odrzucenia oferty tego wykonawcy oraz dokonania ponownej oceny
ofert.
II Stanowisko Zamawiającego
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający podtrzymał swoją dotychczasową decyzję i wniósł
o oddalenie odwołania.
Stwierdził, iż przedmiotem zamówienia jest opracowanie dokumentacji projektowo-
-
kosztorysowej nieskomplikowanej inwestycji dotyczącej trzech obiektów budowlanych:
garażu o powierzchni 95 m
2
, budynku magazynowego o powierzchni 60 m
2
i wiaty
o powierzchni 108 m
2
. Są to prace o charakterze intelektualnym, oparte o wartości
niematerialne i każdy z wykonawców może wycenić swoją pracę według pewnych
subiektywnych założeń. Jak wynika z cen ofert, rozpiętość cen między ofertami jest bardzo
duża, ale uzasadniona. Przy tego typu pracach różnica cen może być znaczna.
Przedstawił również kalkulację wartości szacunkowej przedmiotu zamówienia wskazując, iż
opracował ją na podstawie dwóch ofert w ramach rozeznania rynku, w których prace
wyceniono na kwotę: w jednej na 190.000-220.000 zł netto, natomiast w drugiej na 61.100 zł,
przy czym pierwsza z ofert nie zawiera uzasadnienia, w jaki sposób dokonano tej wyceny,
natomiast druga zawiera szczegółową kalkulację. Na podstawie tych dwóch ofert
Zamawiający wycenił koszt prac na kwotę 125.460 zł netto. Ze względu na to zobowiązany
był zastosować tryb badania rażąco niskiej ceny w trakcie postępowania.
Jego zdaniem rozciągłość cen ofert od 29.000 zł do 158.000 zł brutto jest naturalna,
ponieważ może być różnie wyceniania przez wykonawców.
Co do wezwania z 4 grudnia 2019 r. Zamawiający stwierdził, iż Odwołujący pominął, że
Zamawiający wskazał jedynie na możliwość sporządzenia kalkulacji i był to wymóg
fakultat
ywny, gdyż Zamawiający nie narzucał jednego sposobu wyjaśnienia ceny:
„W sytuacji, gdy wykonawca jako jednym z dowodów chciałby posłużyć się kalkulacją”.
Co do wyjaśnień wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. z 5 grudnia
2019 r. stwierdzi
ł, iż jego zdaniem są one nieporównywalne z wyjaśnieniami, które złożył
wykonawca TEL Biuro Architektoniczne M. T.
, mającymi pół strony (oferta odrzucona). Dla
Zamawiającego przekonujące były argumenty zawarte w sześciu punktach, a także to, że
swoje wyliczenia wykonawca oparł na wycenie prac projektowych zgodnych
z wytycznymi Zarządu Stowarzyszenia Architektów Polskich (tabela). Z przedstawionej tabeli
wynika, że wykonawca Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. przyjął kategorię
złożoności III, przy wartości dla robót pomiędzy 1-2 mln zł, co daje 275,93 zł za m
2
projektowanego obiektu i 6.000 zł za m
2
budowy. Wyjaśnił, że wartość robót budowlanych
1.500.000 zł, wskazana w wyjaśnieniach, nie była podawana przez Zamawiającego, lecz
została ustalona przez wykonawcę. Potwierdza to, że wskaźniki nie są na zaniżonym
poziomie. Mając na uwadze całość wyjaśnień Zamawiający nie miał podstaw twierdzić, że
wykonanie zamówienia za tę cenę nie jest możliwe.
Zamawiający wskazał także, iż średnia arytmetyczna wszystkich cen ofert brutto to
88.827,33 zł, z czego 70% to 62.179,13 zł, zatem cena oferty wykonawcy Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. nie przekracza 30% różnicy. Tylko cena oferty
z rozeznania rynku, opiewająca na ponad 200.000 zł podwyższyła wartość szacunkową
wyceny szacunkowej wartości zamówienia. Zamawiający należycie zbadał i ocenił
wyjaśnienia wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o.
III Ustalenia Izby
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Izba ustaliła także, iż stan faktyczny postępowania w zakresie postawionych zarzutów
(
w szczególności treść oferty Odwołującego, treść wezwania do wyjaśnień i udzielonych
wyjaśnień) nie jest sporny między Stronami.
Po zapoznaniu się z przedmiotem sporu oraz argumentacją Stron, w oparciu o stan
faktyczny
ustalony
na
podstawie
dokumentów
postępowania
przetargowego
przedstawionych przez Zamawiającego oraz stanowisk Stron przedstawionych podczas
rozprawy
Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie: art. 7 ust. 1, art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90
ust. 3 i art. 180 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Przepis art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający
przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz
zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający odrzuca
ofertę, jeżeli zawiera ona rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
Art. 90 ustawy Prawo zamówień publicznych w kolejnych ustępach zawiera opis procedury
wyjaśniania kwestii poziomu ceny oferty: „1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich
istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie: 1) oszczędności
metody
wykonania
zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo
sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177); 2) pomocy publicznej
udzielonej na podstawie odrębnych przepisów; 3) wynikającym z przepisów prawa pracy
i przepisów o zabezpieczeniu społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane
jest
zamówienie; 4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 5) powierzenia
wykonania części zamówienia podwykonawcy.
1a. W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
2. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
3. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.”
Art. 180 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi zaś, że odwołanie przysługuje
wyłącznie od niezgodnej z przepisami czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu
o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której zamawiający jest zobowiązany
na podstawie ustawy.
Z istoty tego przepisu
wynika więc, że dotyczy on uprawnień wykonawców do wniesienia
odwołania, zatem Zamawiający poprzez wskazane w odwołaniu działania nie mógł go
naruszyć.
W postępowaniu złożono sześć ofert z cenami brutto kolejno: 29.397,00 zł, 45.387,00 zł,
72.570,00 zł (cena oferty Polskiej Grupy Projektowo Wykonawczej Sp. z o.o.), 79.212,00 zł,
147.600 zł i 158.797,99 zł. Według wyliczeń Zamawiającego średnia arytmetyczna cen
wszystkich ofert brutto to 88.827,33 zł, a 70% tej wartości to 62.179,13 zł, zaś środki
przewidziane przez Zamawiającego na realizację zamówienia to 154.315,80 zł brutto,
z czego 70% to 108.021,06 zł.
W ofertach wykonawcy podawali jedynie globalną cenę za wykonanie zamówienia.
Pismem z 4 grudnia 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Polska Grupa Projektowo
Wykonawcza Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień, o których mowa w art. 90 ustawy Prawo
zamówień publicznych, w terminie do 10 grudnia 2019 r. W wezwaniu tym Zamawiający
wskazał: „Zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1)-
5) ustawy Pzp. Przedstawione wyjaśnienia i dowody będą przez Zamawiającego oceniane,
w szczególności w kontekście tego, czy zaproponowana przez Państwa cena dotyczy
pełnego zakresu obejmującego wszystkie wymagania wskazane w SIWZ, w szczególności
w Opisie Przedmiotu Zamówienia i Projekcie umowy. Zamawiający przypomina, że zgodnie
z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny,
spoczywa na Wykonawcy. Zamawiający wskazuje, że koszty pracy, których wartość została
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę
albo minimalnej stawki godzinowej ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W sytuacji, gdy Wykonawca
jako jednym z dowodów chciałby się posłużyć kalkulacją, Zamawiający zwraca się
o sporządzenie kalkulacji z podziałem na etapy oraz ze wskazaniem jakie opracowania
zostały uwzględnione dla każdego z budynków osobno. Ponadto kalkulacja powinna
zawierać co najmniej elementy wskazane poniżej: - mapa do celów projektowych, - projekt
zagospodarowania terenu, -
projekt przyłączy cieplnych, - projekt przyłączy energetycznych,
- uzgodnienia, -
zysk. W wyjaśnieniu wykonawca powinien przedstawić wraz z dowodami
obiektywne czynniki wpływające na wartość oferty świadczące o wyjątkowo sprzyjających
warunkach wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy. Na podstawie z art. 90
ust. 3 ustawy Pzp, jeżeli Wykonawca nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena
wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niska cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia wówczas Zamawiający odrzuca ofertę.”
W odpowiedzi Odwołujący przedstawił pismo z 5 grudnia 2019 r., w którym wskazał:
„Czynniki, które pozwoliły naszej firmie na obniżenie ceny za wykonanie tego przedmiotu
za
mówienia, wskazują następujące okoliczności:
1. Posiadanie własnych pomieszczeń biurowych w bliskiej odległości od terenu realizacji
zadań, siedziby Zamawiającego oraz lokalnie zamieszkałych pracowników, rzeczywiście
obniża koszty wykonawcy o koszt czynszu najmu, zakupu lub transportu sprzętu biurowego,
czy też czas i koszty dojazdów i delegacji inżynierów.
2. Szeroka wiedza na temat wymagań technicznych instytucji publicznych, takich jak (…)
3. Stabilna i wiarygodna sytuacja gospodarcza i rynkowa firmy PGP
W (świadczą o tym liczne
realizacje na terenie całego kraju, potwierdzone licznymi referencjami).
4. Dysponowanie własnym i rozbudowanym parkiem sprzętowym, a także specjalistycznym
oprogramowaniem. W naszym posiadaniu w chwili obecnej znajdują się plotery
wielkoformatowe i urządzenia wielofunkcyjne marki Ricoh, laserowe urządzenia
wielofunkcyjne HP, elektroniczne dalmierze marki Bosch i Leica, wilgotnościomierze,
endoskop, dron DJI z kamerą fuli HD, kamery termowizyjne, 6 stanowisk pracy, każde
wyposażone w najnowsze rozwiązania PC, a także specjalistyczne oryginalne
oprogramowanie takie jak AutoCad, NormaPro, itp.
5.
Wykonawca dysponuje osobami z doświadczeniem w kierowaniu, pracach projektowych
i pomocniczych przy realizacji projektów i wypracował optymalne procedury postępowania,
dzięki którym możliwe jest ograniczenie zbędnych kosztów przy wykonywaniu zamówienia,
powyższe przełożyło się na cenę oferty, w których ta optymalizacja została uwzględniona.
6.
Dysponowanie
stabilnymi
i
dobrze
zorganizowanymi
ekipami
projektowymi,
o wszechstronnych kwalifikacjach (branża architektoniczna, branża konstrukcyjna, branża
sanitarna, branża elektryczna, rzeczoznawcy ppoż., rzecz, sanitarni i bhp).
Złożona przez naszą firmę oferta opiewała na kwotę: 59.000.000 zł netto (72 570,00 brutto)
za całość zadania. Mając na uwadze obecne stawki sporządzenia dokumentacji projektowej
budowy, modernizacji
i remontów budynków gospodarczo-usługowych (wg średnich stawek
rynkowych oraz posiłkując się cennikami tabela poniżej), po analizie stwierdzamy, że
wynagrodzenia pracowników nie będą niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę
ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-
5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.(…)
Wskaźnik procentowy W%, stosowany dla obliczenia wartości prac projektowych WPP,
określa się według tabeli w zależności od kategorii robót budowlano-montażowych.”
Tu wykonawca przedstawił tabelę wskaźników procentowych do obliczania wartości prac
projektowych w stosunku do wartości planowanych kosztów robót budowlanych i kategorii
ich
złożoności (podczas rozprawy Zamawiający wyjaśnił, że są to wskaźniki zgodne
z
wytycznymi Zarządu Stowarzyszenia Architektów Polskich), spośród których zaznaczył
wartość robót 1.000.000 i 2.000.000 złotych jako przyjętą szacunkową wartość projektowych
robót budowlanych i wskaźnik dla III kategorii złożoności, co daje wskaźniki procentowe 5.54
i 5,00. „Gdzie 1.500.000,00 zł x 5,30% = 79.500,00 zł za wielobranżowy projekt budowlany.
Udzielono 10% rabatu
na ww. prace projektowe powołując się na ww. punkty. Obiekty
kubaturowe zalicza się do następujących kategorii złożoności: 1) kategoria 1 – najprostsze
budynki otwarte lub półotwarte, wiaty oraz jednoprzestrzenne niepodpiwniczone budynki
parterowe, bez wyp
osażenia instalacyjnego (…) 6) kategoria 6 – budynki o najwyższym
stopniu skomplikowania funkcjonalnego, instalacyjnego i technologicznego
(…). Wyliczona
łączna suma wszystkich roboczo-godzin będzie wynosiła około 650 (r-g), gdzie uśredniony
koszt jednej r-g wynosi: 50,00
zł brutto. Pozostała kwota, są to koszty pośrednie takie, jak:
należności związane z ZUS i US, zakup biurowych materiałów eksploatacyjnych, koszt
uzgodnień dokumentacji technicznej z rzeczoznawcami, koszt eksploatacji pojazdów
firmowych, itp.
Cena zawiera koszt sporządzenia projektów budowano-wykonawczych,
nadzoru autorskiego oraz takich elementów jak: - mapy do celów projektowych, - PZT, -
projekt przyłączy cieplnych i energetycznych, - wszelkie niezbędne uzgodnienia, - zakładany
zysk na poziomie 20%. Pracownia projektowa PGPW Sp. z o.o. posiada szerokie
doświadczenie w projektowaniu obiektów budowlanych – użyteczności publicznej oraz
prywatnych. Gwarantuje wysoką jakość usług i końcowe zadowolenie Inwestora.”
Po zapoznaniu się z powyższymi wyjaśnieniami Izba uznała, że postępowanie
Zamawiającego nie było prawidłowe, a argumentacja przedstawiona przez Odwołującego
zasługuje na uwzględnienie.
Zamawiający wezwał Odwołującego do przedstawienia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej
przez niego ceny
. Co prawda Zamawiający nie zawarł w swoim wezwaniu szczegółowych
wytycznych co do zakresu wyjaśnień, a wskazywana przez niego kalkulacja była jedynie
sugerowana „gdyby wykonawca chciał się nią posłużyć jako jednym z dowodów”, niemniej
jednak nie zwalnia t
o wezwanego wykonawcy z obowiązku wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, na co zwrócił uwagę Zamawiający w przedmiotowym wezwaniu, a który
to obowiązek nakłada art. 90 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zatem wezwany wykonawca, oprócz odniesienia się do okoliczności wskazywanych w art.
90 ust. 1 pkt 1-
5 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj.: oszczędności metody wykonania
zamówienia, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia, minimalnego
wyn
agrodzenia za pracę, pomocy publicznej, powierzenia wykonania części zamówienia
podwykonawcy itd., powinien przede wszystkim odnieść się do kalkulacji własnej ceny
ofertowej. Zresztą także odnosząc się do wyżej wskazanych elementów z art. 90 ust. 1
ustawy
Prawo zamówień publicznych – jeśli w danym przypadku któreś z nich dotyczą jego
oferty
– powinien odnieść się do kalkulacji własnej ceny ofertowej.
Odwołujący zaś tego w żaden sposób nie zrobił. Jedyne konkretne informacje, które zawarł
w wyjaśnieniach to fakt, że przyjął sumę roboczogodzin w liczbie 650, przy średnim koszcie
roboczogodziny 50 zł brutto oraz 20% zysku, a także, że przyjął wskaźnik 5,30% od
obliczonej przez siebie wartości robót budowlanych 1.500.000 złotych, tj. 79.500,00 złotych,
a następnie udzielił 10% rabatu.
Zamawiający stwierdził podczas rozprawy, że informacje podane w sześciu zacytowanych
powyżej punktach (dotyczące bliskiej odległości biur i zamieszkania pracowników, szerokiej
wiedzy, stabilnej i wiarygodnej sytuacji gospodarczej i rynkowej, posiadania parku
sprzętowego i oprogramowania oraz doświadczonych i dobrze zorganizowanych
pracowników i ekip), były dla niego przekonujące. Jednak w ocenie Izby są one jedynie
ogólnikowe i niczego nie wnoszą w zakresie wyceny, a w samych wyjaśnieniach zabrakło
właśnie elementu wyceny prac.
Tym samym
– z braku danych – Izba nie może stwierdzić, że oferta zawiera rażąco niską
cenę, o której jest mowa w art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych, ale też
nie jest w stanie
– z braku danych – dokonać pozytywnej oceny oferty wykonawcy Polska
Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. na podstawie złożonych wyjaśnień. I takiej oceny,
w przekonaniu Izby, nie był w stanie dokonać także Zamawiający. Udzielone przez
wykonawcę wyjaśnienia powinny zaś potwierdzić, że złożona oferta jest rzetelnie
przygotowana, a cena prawidłowo oszacowana. Wykonawca Polska Grupa Projektowo
Wykonawcza Sp. z o.o.
w żaden sposób tego nie uczynił.
Ustawa Prawo zamówień publicznych zawiera dwukrotne odesłanie do sankcji odrzucenia
oferty w związku z rażąco niską ceną – nie tylko w art. 89 ust. 1 pkt 4, ale też w art. 90 ust. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych. Pierwszy z nich zawiera bardziej kategoryczne
stwierdzenie (wystąpienie rażąco niskiej ceny), drugi zaś jest bardziej formalno-proceduralny
i
wskazuje na brak złożenia wyjaśnień oraz ich negatywną ocenę przez zamawiającego.
W przepisie art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych wskazano bowiem, że
z
amawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Przy czym
– na co wskazuje liczne orzecznictwo Izby – nieudzieleniem wyjaśnień, o którym
mowa
w tym przepisie, jest nie tylko brak reakcji wykonawcy na wezwanie zamawiającego,
ale też co prawda przedstawienie pisma typu „wyjaśnienia”, lecz nie zawierające żadnych
szczególnych merytorycznych informacji i danych (tzw. „merytorycznej treści”) – przy czym
w zależności od rozmiaru braku owych informacji i danych konkretną sytuację albo uznaje
się za brak złożenia wyjaśnień w ogóle, albo za brak wykazania prawidłowości zaoferowanej
ceny pozwalającej na pozytywną ocenę przez zamawiającego, czyli niedopełnienie
obowiązku wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, o którym mowa w art. 90
ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Jednocześnie, ze względu na brak merytorycznej treści wyjaśnień, tym stanie faktycznym
ponowne wezwanie Polskiej Grup
y Projektowo Wykonawczej Sp. z o.o. do wyjaśnień byłoby
naruszeniem zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Wezwanie to
nie polegałoby bowiem jedynie na uzupełnieniu (uszczegółowieniu) wyjaśnień lub
wyjaśnieniu dodatkowych elementów, lecz – aby wyjaśnienia w ogóle mogły być
zaakceptowane
– musiałyby polegać na złożeniu kompletnie nowych wyjaśnień. Odwołujący
otrzymał szansę wyjaśnienia swojej oferty w zakresie ceny, lecz jej nie wykorzystał.
Zamawiający zaś nie może – po fakcie – powoływać się na swoją de facto nienależytą
staranność przy obliczaniu wartości szacunkowej zamówienia jako okoliczność ekskulpującą
wykonawcę. Jeśli Zamawiający uważał, że cena oferty wykonawcy jest prawidłowa i nie ma
przesłanek rażąco niskiej, nie powinien był w ogóle wzywać wykonawcy do wyjaśnień. Jeśli
zaś już wezwał, to musi liczyć się z konsekwencjami działań wykonawcy w postaci
nieprawidłowego złożenia wyjaśnień, wskazanymi w art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych. Zamawiający, poza samym stwierdzeniem, że uznał cenę oferty za prawidłową,
nie przedstawił także Izbie dokonanej przez siebie oceny pozytywnej, o której mowa w art.
90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Jak wynika z art. 180 ust. 1 u
stawy Prawo zamówień publicznych, który odnosi się do
„niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego” (lub zaniechania) Izba ocenia
poprawność czynności zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego. W niniejszym przypadku, w ocenie Izby, na podstawie tak udzielonych
wyjaśnień, Zamawiający nie mógł dokonać pozytywnej ich oceny.
W związku z powyższym Izba uznała, że Zamawiający powinien odrzucić ofertę wykonawcy
Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
W
związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji uwzględniając odwołanie i nakazując
Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie
czynności badania i oceny ofert oraz odrzucenie oferty wykonawcy Polska Grupa Projektowo
Wykonawcza Sp. z o.o.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
uwzględniając uiszczony przez Odwołującego wpis w wysokości 15.000 złotych.
Przewodniczący: ……………………..…
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów
i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółce akcyjnej unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz
odrzucenie oferty wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza
Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie,
2.
kosztami postępowania obciąża Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów
i Kanalizacji w m.st. Warszawie S
półkę akcyjną i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez DHV
HYDROPROJEKT Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością tytułem wpisu od
odwołania,
2.2.
zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w m.st.
Warszawie Spółki akcyjnej na rzecz DHV HYDROPROJEKT Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście
tysi
ęcy złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
pon
iesione z tytułu wpisu.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843
z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Pr
zewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 198/20
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie
Spółka akcyjna prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
„opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej na budowę nowych obiektów na
terenie Zakładu Południe przy ul. Sytej 190/192 w Warszawie, na terenie Dzielnicy Wilanów”
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U.
z 2019 r. poz. 1843
z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
2 października 2019 r., pod numerem 2019/S 190-463141. Wartość zamówienia jest większa
niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Stanowisko Odwołującego
Odwołujący – DHV HYDROPROJEKT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniósł
odwołanie zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez naruszenie zasad zachowania
uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców,
2. art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie odrzucenia
oferty wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
3. art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie wykluczenia
z postępowania wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, który nie udzielił wymaganych wyjaśnień,
4. art. 180 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wybór najkorzystniejszej
oferty z pominięciem czynności wskazanej w punkcie 2.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz odrzucenie oferty złożonej przez wykonawcę Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przeprowadzenie
ponownej oceny ofert, a także zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że oferta wykonawcy Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. została uznana przez Zamawiającego za
najkorzystniejszą, pomimo iż wskazany wykonawca nie udowodnił, że złożona przez niego
ofert
a nie zawiera rażąco niskiej ceny, a tym samym nie podlega odrzuceniu na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W postępowaniu zostało złożonych sześć ofert, z których trzy zostały odrzucone.
Zamawiający ocenił, że oferty niepodlegające odrzuceniu złożyli wykonawcy: Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. z ceną 72.570,00 zł brutto, DHV Hydroprojekt Sp. z o.o.
z ceną 147.600,00 zł brutto oraz EUROTECH M. T. z ceną 158.797,99 zł brutto.
Kwota, jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia wynosi
154.315,80 zł brutto.
4 grudnia 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Polska Grupa Projektowo Wykonawcza
Sp. z o.o. w trybie art. 90 ust. 1a ppkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, do złożenia
wyjaśnień, w tym złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności
w zakresie wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1-
5 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Przedstawione wyjaśnienia i dowody miały na celu udowodnienie Zamawiającemu, że
zaoferowan
a cena dotyczy pełnego zakresu usług, obejmującego wszystkie wymagania
wskazane w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w szczególności w opisie
przedmiotu zamówienia i projekcie umowy. Zamawiający w treści wezwania podkreślił
również, że zwraca się do wykonawcy z wnioskiem o sporządzenie kalkulacji z podziałem na
etapy oraz ze wskazaniem, jakie opracowania zostały uwzględnione dla każdego
z budynków osobno. Ponadto, zgodnie z treścią wezwania, kalkulacja miała zawierać co
najmniej elementy takie jak
: mapa do celów projektowych, projekt zagospodarowania terenu,
projekt przyłączy cieplnych, projekt przyłączy energetycznych, uzgodnienia, zysk
wykonawcy. Tym samym pismo zawierające wezwanie do złożenia wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny w sposób precyzyjny określało zakres wątpliwości Zamawiającego oraz
aspekty wymagające wyjaśnienia. Wykonawca zobowiązany był do przedstawienia
wyjaśnień oraz dowodów potwierdzających obiektywne czynniki wpływające na wartość
oferty, świadczące o wyjątkowo sprzyjających warunkach wykonywania zamówienia,
dostępnych dla wykonawcy. Zamawiający oczekiwał nie tylko potwierdzenia uwzględnienia
w zaoferowanej cenie wszystkich kosztów, lecz wypunktował w treści wezwania stosowną
listę kosztów, związanych z usługami objętymi zakresem przedmiotu zamówienia. Prosił
także o wskazanie oszczędności metody wykonania zamówienia, w tym kosztów pracy.
5 grudnia 2019 r. wykonawca Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. złożył
odpowiedź na powyższe wezwanie. Złożone wyjaśnienia miały jednak charakter bardzo
ogólnikowych deklaracji co do niskich kosztów realizacji zamówienia, doświadczenia
wykonawcy i jego pracowników oraz szczególnie korzystnych warunków realizacji zlecenia
związanych z posiadaniem: własnych pomieszczeń biurowych w dogodnej lokalizacji,
szerokiej wiedzy na temat wymagań stawianych przez instytucje publiczne, stabilnej sytuacji
firmy, sprzętu i oprogramowania, doświadczonej kadry. Wykonawca nie wskazał jednak,
w jaki sposób wskazane elementy mają wpływ na obniżenie ceny oferowanej za wykonanie
zamówienia, lecz przedstawił bardzo ogólną, wskaźnikową kalkulację ceny, nie podając
źródła wskaźników przyjętych do wyceny ani założeń, na podstawie których takich obliczeń
dokonał. Nie zostały podane żadne konkretne dane cenotwórcze, potwierdzające
prawidłowość przedstawionych obliczeń. Wykonawca nie załączył również dowodów, o które
wnioskował Zamawiający ani nie sporządził wymaganej kalkulacji, wskazanej w treści
wezwania. Można zatem wnioskować, że wycena nie uwzględnia wszystkich wymaganych
kosztów wykonania zamówienia, skoro wykonawca nie był w stanie sporządzić wymaganej
kalkulacji kosztów. Wykonawca musi nie tylko wyjaśnić, jaki czynnik czy jakie czynniki mają
wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, ale musi też wyjaśnić, w jaki sposób wskazane
czynniki mają wpływ na wysokość tej ceny. Jednocześnie wykonawca może wykazać, że jest
w stanie zastosować czynniki niedostępne dla innych wykonawców i w ten sposób wpłynąć
na wysokość ceny.
Zgodnie z treścią art. 90 ustawy Prawo zamówień publicznych, jeżeli zaoferowana cena lub
koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu
zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi
z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie
dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu Jednocześnie, zgodnie z art. 90 ust. 2
ustawy Prawo zamówień publicznych, obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco
niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Wyjaśnienia powinny zatem w sposób
maksymalnie rzeczowy i precyzyjny wykazywać realność zaoferowanej ceny, która
w przedmiotowym postępowaniu jest ponad dwukrotnie niższa niż środki, jakie Zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia oraz niż ceny ofert niepodlegających
odrzuceniu.
W ocenie Odwołującego złożone wyjaśnienia nie powinny zostać zaakceptowane przez
Zamawiającego, w konsekwencji czego oferta Polskiej Grupy Projektowo Wykonawczej Sp.
z o.o. powinna zostać bezwzględnie odrzucona. Zaniechanie jej odrzucenia stanowi bowiem
naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych. Krajowa Izba
Odwoławcza niejednokrotnie zwracała uwagę, iż wyjaśnienia nieuzasadniające wysokości
zaoferowanej ceny i nierozwiewające wątpliwości co do rzetelności dokonanej przez
wykonawcę kalkulacji powinny skutkować odrzuceniem oferty. W orzecznictwie przesądzono
także, że wyłącznie formalne zrealizowanie obowiązku przez wykonawcę, a więc złożenie
wyjaśnień ogólnych, lakonicznych i nie stanowiących wiarygodnego wyjaśnienia poziomu
zaoferowanej ceny, nie może prowadzić do ich pozytywnej weryfikacji. Wykonawca jako
podmiot profesjonalnie zajmujący się wykonywaniem umów zawartych w trybie ustawy
Prawo zamówień publicznych powinien dołożyć wszelkiej staranności, aby wyjaśnienia
w zakresie rażąco niskiej ceny były konkretne, rzetelne, zwięzłe i zawierające odpowiednie
kalkulacje, a nie ogólne i uniwersalne uzasadnienie bez przywołania niezbędnych dowodów.
Zamawiający nie jest uprawniony do domniemywania jakichkolwiek okoliczności,
niestanowiących treści wyjaśnień, za pomocą których sam wykonawca nie opisuje własnej
sytuacji i które pozostają nieudowodnione.
Tym
samym udzielone przez Polską Grupę Projektowo Wykonawczą Sp. z o.o. wyjaśnienia
nie mogły dać Zamawiającemu pewności, że przedmiotowe zamówienie zostanie za
zaoferowaną cenę wykonane należycie. Ponieważ nie jest możliwe ponowne wezwanie
wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie wysokości zaoferowanej ceny, Zamawiający
jest zobowiązany do odrzucenia oferty tego wykonawcy oraz dokonania ponownej oceny
ofert.
II Stanowisko Zamawiającego
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający podtrzymał swoją dotychczasową decyzję i wniósł
o oddalenie odwołania.
Stwierdził, iż przedmiotem zamówienia jest opracowanie dokumentacji projektowo-
-
kosztorysowej nieskomplikowanej inwestycji dotyczącej trzech obiektów budowlanych:
garażu o powierzchni 95 m
2
, budynku magazynowego o powierzchni 60 m
2
i wiaty
o powierzchni 108 m
2
. Są to prace o charakterze intelektualnym, oparte o wartości
niematerialne i każdy z wykonawców może wycenić swoją pracę według pewnych
subiektywnych założeń. Jak wynika z cen ofert, rozpiętość cen między ofertami jest bardzo
duża, ale uzasadniona. Przy tego typu pracach różnica cen może być znaczna.
Przedstawił również kalkulację wartości szacunkowej przedmiotu zamówienia wskazując, iż
opracował ją na podstawie dwóch ofert w ramach rozeznania rynku, w których prace
wyceniono na kwotę: w jednej na 190.000-220.000 zł netto, natomiast w drugiej na 61.100 zł,
przy czym pierwsza z ofert nie zawiera uzasadnienia, w jaki sposób dokonano tej wyceny,
natomiast druga zawiera szczegółową kalkulację. Na podstawie tych dwóch ofert
Zamawiający wycenił koszt prac na kwotę 125.460 zł netto. Ze względu na to zobowiązany
był zastosować tryb badania rażąco niskiej ceny w trakcie postępowania.
Jego zdaniem rozciągłość cen ofert od 29.000 zł do 158.000 zł brutto jest naturalna,
ponieważ może być różnie wyceniania przez wykonawców.
Co do wezwania z 4 grudnia 2019 r. Zamawiający stwierdził, iż Odwołujący pominął, że
Zamawiający wskazał jedynie na możliwość sporządzenia kalkulacji i był to wymóg
fakultat
ywny, gdyż Zamawiający nie narzucał jednego sposobu wyjaśnienia ceny:
„W sytuacji, gdy wykonawca jako jednym z dowodów chciałby posłużyć się kalkulacją”.
Co do wyjaśnień wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. z 5 grudnia
2019 r. stwierdzi
ł, iż jego zdaniem są one nieporównywalne z wyjaśnieniami, które złożył
wykonawca TEL Biuro Architektoniczne M. T.
, mającymi pół strony (oferta odrzucona). Dla
Zamawiającego przekonujące były argumenty zawarte w sześciu punktach, a także to, że
swoje wyliczenia wykonawca oparł na wycenie prac projektowych zgodnych
z wytycznymi Zarządu Stowarzyszenia Architektów Polskich (tabela). Z przedstawionej tabeli
wynika, że wykonawca Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. przyjął kategorię
złożoności III, przy wartości dla robót pomiędzy 1-2 mln zł, co daje 275,93 zł za m
2
projektowanego obiektu i 6.000 zł za m
2
budowy. Wyjaśnił, że wartość robót budowlanych
1.500.000 zł, wskazana w wyjaśnieniach, nie była podawana przez Zamawiającego, lecz
została ustalona przez wykonawcę. Potwierdza to, że wskaźniki nie są na zaniżonym
poziomie. Mając na uwadze całość wyjaśnień Zamawiający nie miał podstaw twierdzić, że
wykonanie zamówienia za tę cenę nie jest możliwe.
Zamawiający wskazał także, iż średnia arytmetyczna wszystkich cen ofert brutto to
88.827,33 zł, z czego 70% to 62.179,13 zł, zatem cena oferty wykonawcy Polska Grupa
Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. nie przekracza 30% różnicy. Tylko cena oferty
z rozeznania rynku, opiewająca na ponad 200.000 zł podwyższyła wartość szacunkową
wyceny szacunkowej wartości zamówienia. Zamawiający należycie zbadał i ocenił
wyjaśnienia wykonawcy Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o.
III Ustalenia Izby
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Izba ustaliła także, iż stan faktyczny postępowania w zakresie postawionych zarzutów
(
w szczególności treść oferty Odwołującego, treść wezwania do wyjaśnień i udzielonych
wyjaśnień) nie jest sporny między Stronami.
Po zapoznaniu się z przedmiotem sporu oraz argumentacją Stron, w oparciu o stan
faktyczny
ustalony
na
podstawie
dokumentów
postępowania
przetargowego
przedstawionych przez Zamawiającego oraz stanowisk Stron przedstawionych podczas
rozprawy
Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie: art. 7 ust. 1, art. 89 ust. 1 pkt 4 oraz art. 90
ust. 3 i art. 180 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Przepis art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający
przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz
zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający odrzuca
ofertę, jeżeli zawiera ona rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
Art. 90 ustawy Prawo zamówień publicznych w kolejnych ustępach zawiera opis procedury
wyjaśniania kwestii poziomu ceny oferty: „1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich
istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie: 1) oszczędności
metody
wykonania
zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo
sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177); 2) pomocy publicznej
udzielonej na podstawie odrębnych przepisów; 3) wynikającym z przepisów prawa pracy
i przepisów o zabezpieczeniu społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane
jest
zamówienie; 4) wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 5) powierzenia
wykonania części zamówienia podwykonawcy.
1a. W przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
2. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
3. Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.”
Art. 180 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi zaś, że odwołanie przysługuje
wyłącznie od niezgodnej z przepisami czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu
o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której zamawiający jest zobowiązany
na podstawie ustawy.
Z istoty tego przepisu
wynika więc, że dotyczy on uprawnień wykonawców do wniesienia
odwołania, zatem Zamawiający poprzez wskazane w odwołaniu działania nie mógł go
naruszyć.
W postępowaniu złożono sześć ofert z cenami brutto kolejno: 29.397,00 zł, 45.387,00 zł,
72.570,00 zł (cena oferty Polskiej Grupy Projektowo Wykonawczej Sp. z o.o.), 79.212,00 zł,
147.600 zł i 158.797,99 zł. Według wyliczeń Zamawiającego średnia arytmetyczna cen
wszystkich ofert brutto to 88.827,33 zł, a 70% tej wartości to 62.179,13 zł, zaś środki
przewidziane przez Zamawiającego na realizację zamówienia to 154.315,80 zł brutto,
z czego 70% to 108.021,06 zł.
W ofertach wykonawcy podawali jedynie globalną cenę za wykonanie zamówienia.
Pismem z 4 grudnia 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę Polska Grupa Projektowo
Wykonawcza Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień, o których mowa w art. 90 ustawy Prawo
zamówień publicznych, w terminie do 10 grudnia 2019 r. W wezwaniu tym Zamawiający
wskazał: „Zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie wskazanym w art. 90 ust. 1 pkt 1)-
5) ustawy Pzp. Przedstawione wyjaśnienia i dowody będą przez Zamawiającego oceniane,
w szczególności w kontekście tego, czy zaproponowana przez Państwa cena dotyczy
pełnego zakresu obejmującego wszystkie wymagania wskazane w SIWZ, w szczególności
w Opisie Przedmiotu Zamówienia i Projekcie umowy. Zamawiający przypomina, że zgodnie
z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny,
spoczywa na Wykonawcy. Zamawiający wskazuje, że koszty pracy, których wartość została
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę
albo minimalnej stawki godzinowej ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W sytuacji, gdy Wykonawca
jako jednym z dowodów chciałby się posłużyć kalkulacją, Zamawiający zwraca się
o sporządzenie kalkulacji z podziałem na etapy oraz ze wskazaniem jakie opracowania
zostały uwzględnione dla każdego z budynków osobno. Ponadto kalkulacja powinna
zawierać co najmniej elementy wskazane poniżej: - mapa do celów projektowych, - projekt
zagospodarowania terenu, -
projekt przyłączy cieplnych, - projekt przyłączy energetycznych,
- uzgodnienia, -
zysk. W wyjaśnieniu wykonawca powinien przedstawić wraz z dowodami
obiektywne czynniki wpływające na wartość oferty świadczące o wyjątkowo sprzyjających
warunkach wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy. Na podstawie z art. 90
ust. 3 ustawy Pzp, jeżeli Wykonawca nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena
wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niska cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia wówczas Zamawiający odrzuca ofertę.”
W odpowiedzi Odwołujący przedstawił pismo z 5 grudnia 2019 r., w którym wskazał:
„Czynniki, które pozwoliły naszej firmie na obniżenie ceny za wykonanie tego przedmiotu
za
mówienia, wskazują następujące okoliczności:
1. Posiadanie własnych pomieszczeń biurowych w bliskiej odległości od terenu realizacji
zadań, siedziby Zamawiającego oraz lokalnie zamieszkałych pracowników, rzeczywiście
obniża koszty wykonawcy o koszt czynszu najmu, zakupu lub transportu sprzętu biurowego,
czy też czas i koszty dojazdów i delegacji inżynierów.
2. Szeroka wiedza na temat wymagań technicznych instytucji publicznych, takich jak (…)
3. Stabilna i wiarygodna sytuacja gospodarcza i rynkowa firmy PGP
W (świadczą o tym liczne
realizacje na terenie całego kraju, potwierdzone licznymi referencjami).
4. Dysponowanie własnym i rozbudowanym parkiem sprzętowym, a także specjalistycznym
oprogramowaniem. W naszym posiadaniu w chwili obecnej znajdują się plotery
wielkoformatowe i urządzenia wielofunkcyjne marki Ricoh, laserowe urządzenia
wielofunkcyjne HP, elektroniczne dalmierze marki Bosch i Leica, wilgotnościomierze,
endoskop, dron DJI z kamerą fuli HD, kamery termowizyjne, 6 stanowisk pracy, każde
wyposażone w najnowsze rozwiązania PC, a także specjalistyczne oryginalne
oprogramowanie takie jak AutoCad, NormaPro, itp.
5.
Wykonawca dysponuje osobami z doświadczeniem w kierowaniu, pracach projektowych
i pomocniczych przy realizacji projektów i wypracował optymalne procedury postępowania,
dzięki którym możliwe jest ograniczenie zbędnych kosztów przy wykonywaniu zamówienia,
powyższe przełożyło się na cenę oferty, w których ta optymalizacja została uwzględniona.
6.
Dysponowanie
stabilnymi
i
dobrze
zorganizowanymi
ekipami
projektowymi,
o wszechstronnych kwalifikacjach (branża architektoniczna, branża konstrukcyjna, branża
sanitarna, branża elektryczna, rzeczoznawcy ppoż., rzecz, sanitarni i bhp).
Złożona przez naszą firmę oferta opiewała na kwotę: 59.000.000 zł netto (72 570,00 brutto)
za całość zadania. Mając na uwadze obecne stawki sporządzenia dokumentacji projektowej
budowy, modernizacji
i remontów budynków gospodarczo-usługowych (wg średnich stawek
rynkowych oraz posiłkując się cennikami tabela poniżej), po analizie stwierdzamy, że
wynagrodzenia pracowników nie będą niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę
ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-
5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.(…)
Wskaźnik procentowy W%, stosowany dla obliczenia wartości prac projektowych WPP,
określa się według tabeli w zależności od kategorii robót budowlano-montażowych.”
Tu wykonawca przedstawił tabelę wskaźników procentowych do obliczania wartości prac
projektowych w stosunku do wartości planowanych kosztów robót budowlanych i kategorii
ich
złożoności (podczas rozprawy Zamawiający wyjaśnił, że są to wskaźniki zgodne
z
wytycznymi Zarządu Stowarzyszenia Architektów Polskich), spośród których zaznaczył
wartość robót 1.000.000 i 2.000.000 złotych jako przyjętą szacunkową wartość projektowych
robót budowlanych i wskaźnik dla III kategorii złożoności, co daje wskaźniki procentowe 5.54
i 5,00. „Gdzie 1.500.000,00 zł x 5,30% = 79.500,00 zł za wielobranżowy projekt budowlany.
Udzielono 10% rabatu
na ww. prace projektowe powołując się na ww. punkty. Obiekty
kubaturowe zalicza się do następujących kategorii złożoności: 1) kategoria 1 – najprostsze
budynki otwarte lub półotwarte, wiaty oraz jednoprzestrzenne niepodpiwniczone budynki
parterowe, bez wyp
osażenia instalacyjnego (…) 6) kategoria 6 – budynki o najwyższym
stopniu skomplikowania funkcjonalnego, instalacyjnego i technologicznego
(…). Wyliczona
łączna suma wszystkich roboczo-godzin będzie wynosiła około 650 (r-g), gdzie uśredniony
koszt jednej r-g wynosi: 50,00
zł brutto. Pozostała kwota, są to koszty pośrednie takie, jak:
należności związane z ZUS i US, zakup biurowych materiałów eksploatacyjnych, koszt
uzgodnień dokumentacji technicznej z rzeczoznawcami, koszt eksploatacji pojazdów
firmowych, itp.
Cena zawiera koszt sporządzenia projektów budowano-wykonawczych,
nadzoru autorskiego oraz takich elementów jak: - mapy do celów projektowych, - PZT, -
projekt przyłączy cieplnych i energetycznych, - wszelkie niezbędne uzgodnienia, - zakładany
zysk na poziomie 20%. Pracownia projektowa PGPW Sp. z o.o. posiada szerokie
doświadczenie w projektowaniu obiektów budowlanych – użyteczności publicznej oraz
prywatnych. Gwarantuje wysoką jakość usług i końcowe zadowolenie Inwestora.”
Po zapoznaniu się z powyższymi wyjaśnieniami Izba uznała, że postępowanie
Zamawiającego nie było prawidłowe, a argumentacja przedstawiona przez Odwołującego
zasługuje na uwzględnienie.
Zamawiający wezwał Odwołującego do przedstawienia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej
przez niego ceny
. Co prawda Zamawiający nie zawarł w swoim wezwaniu szczegółowych
wytycznych co do zakresu wyjaśnień, a wskazywana przez niego kalkulacja była jedynie
sugerowana „gdyby wykonawca chciał się nią posłużyć jako jednym z dowodów”, niemniej
jednak nie zwalnia t
o wezwanego wykonawcy z obowiązku wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, na co zwrócił uwagę Zamawiający w przedmiotowym wezwaniu, a który
to obowiązek nakłada art. 90 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zatem wezwany wykonawca, oprócz odniesienia się do okoliczności wskazywanych w art.
90 ust. 1 pkt 1-
5 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj.: oszczędności metody wykonania
zamówienia, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia, minimalnego
wyn
agrodzenia za pracę, pomocy publicznej, powierzenia wykonania części zamówienia
podwykonawcy itd., powinien przede wszystkim odnieść się do kalkulacji własnej ceny
ofertowej. Zresztą także odnosząc się do wyżej wskazanych elementów z art. 90 ust. 1
ustawy
Prawo zamówień publicznych – jeśli w danym przypadku któreś z nich dotyczą jego
oferty
– powinien odnieść się do kalkulacji własnej ceny ofertowej.
Odwołujący zaś tego w żaden sposób nie zrobił. Jedyne konkretne informacje, które zawarł
w wyjaśnieniach to fakt, że przyjął sumę roboczogodzin w liczbie 650, przy średnim koszcie
roboczogodziny 50 zł brutto oraz 20% zysku, a także, że przyjął wskaźnik 5,30% od
obliczonej przez siebie wartości robót budowlanych 1.500.000 złotych, tj. 79.500,00 złotych,
a następnie udzielił 10% rabatu.
Zamawiający stwierdził podczas rozprawy, że informacje podane w sześciu zacytowanych
powyżej punktach (dotyczące bliskiej odległości biur i zamieszkania pracowników, szerokiej
wiedzy, stabilnej i wiarygodnej sytuacji gospodarczej i rynkowej, posiadania parku
sprzętowego i oprogramowania oraz doświadczonych i dobrze zorganizowanych
pracowników i ekip), były dla niego przekonujące. Jednak w ocenie Izby są one jedynie
ogólnikowe i niczego nie wnoszą w zakresie wyceny, a w samych wyjaśnieniach zabrakło
właśnie elementu wyceny prac.
Tym samym
– z braku danych – Izba nie może stwierdzić, że oferta zawiera rażąco niską
cenę, o której jest mowa w art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych, ale też
nie jest w stanie
– z braku danych – dokonać pozytywnej oceny oferty wykonawcy Polska
Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. na podstawie złożonych wyjaśnień. I takiej oceny,
w przekonaniu Izby, nie był w stanie dokonać także Zamawiający. Udzielone przez
wykonawcę wyjaśnienia powinny zaś potwierdzić, że złożona oferta jest rzetelnie
przygotowana, a cena prawidłowo oszacowana. Wykonawca Polska Grupa Projektowo
Wykonawcza Sp. z o.o.
w żaden sposób tego nie uczynił.
Ustawa Prawo zamówień publicznych zawiera dwukrotne odesłanie do sankcji odrzucenia
oferty w związku z rażąco niską ceną – nie tylko w art. 89 ust. 1 pkt 4, ale też w art. 90 ust. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych. Pierwszy z nich zawiera bardziej kategoryczne
stwierdzenie (wystąpienie rażąco niskiej ceny), drugi zaś jest bardziej formalno-proceduralny
i
wskazuje na brak złożenia wyjaśnień oraz ich negatywną ocenę przez zamawiającego.
W przepisie art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych wskazano bowiem, że
z
amawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana
ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską
cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Przy czym
– na co wskazuje liczne orzecznictwo Izby – nieudzieleniem wyjaśnień, o którym
mowa
w tym przepisie, jest nie tylko brak reakcji wykonawcy na wezwanie zamawiającego,
ale też co prawda przedstawienie pisma typu „wyjaśnienia”, lecz nie zawierające żadnych
szczególnych merytorycznych informacji i danych (tzw. „merytorycznej treści”) – przy czym
w zależności od rozmiaru braku owych informacji i danych konkretną sytuację albo uznaje
się za brak złożenia wyjaśnień w ogóle, albo za brak wykazania prawidłowości zaoferowanej
ceny pozwalającej na pozytywną ocenę przez zamawiającego, czyli niedopełnienie
obowiązku wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, o którym mowa w art. 90
ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Jednocześnie, ze względu na brak merytorycznej treści wyjaśnień, tym stanie faktycznym
ponowne wezwanie Polskiej Grup
y Projektowo Wykonawczej Sp. z o.o. do wyjaśnień byłoby
naruszeniem zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Wezwanie to
nie polegałoby bowiem jedynie na uzupełnieniu (uszczegółowieniu) wyjaśnień lub
wyjaśnieniu dodatkowych elementów, lecz – aby wyjaśnienia w ogóle mogły być
zaakceptowane
– musiałyby polegać na złożeniu kompletnie nowych wyjaśnień. Odwołujący
otrzymał szansę wyjaśnienia swojej oferty w zakresie ceny, lecz jej nie wykorzystał.
Zamawiający zaś nie może – po fakcie – powoływać się na swoją de facto nienależytą
staranność przy obliczaniu wartości szacunkowej zamówienia jako okoliczność ekskulpującą
wykonawcę. Jeśli Zamawiający uważał, że cena oferty wykonawcy jest prawidłowa i nie ma
przesłanek rażąco niskiej, nie powinien był w ogóle wzywać wykonawcy do wyjaśnień. Jeśli
zaś już wezwał, to musi liczyć się z konsekwencjami działań wykonawcy w postaci
nieprawidłowego złożenia wyjaśnień, wskazanymi w art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych. Zamawiający, poza samym stwierdzeniem, że uznał cenę oferty za prawidłową,
nie przedstawił także Izbie dokonanej przez siebie oceny pozytywnej, o której mowa w art.
90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Jak wynika z art. 180 ust. 1 u
stawy Prawo zamówień publicznych, który odnosi się do
„niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego” (lub zaniechania) Izba ocenia
poprawność czynności zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego. W niniejszym przypadku, w ocenie Izby, na podstawie tak udzielonych
wyjaśnień, Zamawiający nie mógł dokonać pozytywnej ich oceny.
W związku z powyższym Izba uznała, że Zamawiający powinien odrzucić ofertę wykonawcy
Polska Grupa Projektowo Wykonawcza Sp. z o.o. na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
W
związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji uwzględniając odwołanie i nakazując
Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie
czynności badania i oceny ofert oraz odrzucenie oferty wykonawcy Polska Grupa Projektowo
Wykonawcza Sp. z o.o.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysoko
ści i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
uwzględniając uiszczony przez Odwołującego wpis w wysokości 15.000 złotych.
Przewodniczący: ……………………..…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 298/20, KIO 356/20 z dnia 2020-03-06
- Sygn. akt KIO 189/20 z dnia 2020-02-20
- Sygn. akt KIO 188/20, KIO 221/20 z dnia 2020-02-18
- Sygn. akt KIO 136/20, KIO 172/20 z dnia 2020-02-17
- Sygn. akt KIO 197/20 z dnia 2020-02-14
