rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-01-09
rok: 2018
data dokumentu: 2019-01-09
rok: 2018
sygnatury akt.:
KIO 2607/18
KIO 2607/18
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 stycznia 2019
r. w Warszawie odwołania wniesionego
d
o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 grudnia 2018 r. przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego konsorcjum: W.B. oraz P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług
Le
śnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Zakład Usługowo – Handlowy P.B. w Rosku, M.M. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą M.M. Firma Usługowa „Ilmar” w Sierakowie, M.M. prowadzącego działalność
gospodarc
zą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR” M.M. w
Sierakowie i L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych
„Leśnik” L.K. w Kruteczku, w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Skarb
Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Wronki
r. w Warszawie odwołania wniesionego
d
o Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 grudnia 2018 r. przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego konsorcjum: W.B. oraz P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług
Le
śnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Zakład Usługowo – Handlowy P.B. w Rosku, M.M. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą M.M. Firma Usługowa „Ilmar” w Sierakowie, M.M. prowadzącego działalność
gospodarc
zą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR” M.M. w
Sierakowie i L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych
„Leśnik” L.K. w Kruteczku, w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Skarb
Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Wronki
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania w części 3 i 4 oraz dokonanie badania i oceny ofert
złożonych w części 3 i 4 postępowania,
2.
kosz
tami postępowania odwoławczego obciąża zamawiającego Skarb Państwa –
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Wronki i:
2.1.
zalicza na poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę w wysokości
15 000
zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego
konsorcjum: W.B. oraz P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usługowo – Handlowy
P.B. w Rosku, M.M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M.M.
Firma Usługowa „Ilmar” w Sierakowie, M.M. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR”
M.M. w Sierakowie i L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Zakład Usług Leśnych „Leśnik” L.K. w Kruteczku, tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od zamawiającego Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa
Leśnego Lasy Państwowe, Nadleśnictwa Wronki na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego konsorcjum: W.B. oraz
P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
Zakład Usług Leśnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usługowo – Handlowy P.B. w Rosku, M.M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M.M. Firma Usługowa „Ilmar”
w Sierakowie, M.M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR” M.M w Sierakowie i L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Leśnik”
L.K. w Kruteczku,
kwotę w wysokości 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy
złotych zero groszy) stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania,
3.
nakazuje
Urzędowi Zamówień Publicznych zwrot na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego konsorcjum: W.B. oraz P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład
Usług Leśnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Zakład Usługowo – Handlowy P.B. w Rosku, M.M. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą M.M. Firma Usługowa „Ilmar” w Sierakowie, M.M.
pr
owadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo
Usługowe „AGRO – MAR” M.M. w Sierakowie i L.K. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Leśnik” L.K. w Kruteczku, kwoty w
wysokości 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) tytułem
nadpłaconego wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący:
…………………………
U z a s a d n i e n i e
do wyroku z dnia 9 stycznia 2019 r. w sprawie o sygn. akt: KIO 2607/18
Zam
awiający Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe,
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Pile, Nadleśnictwo Wronki, Nadolnik 1, 64 - 510
Wronki, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Wykonywanie
usług z zakresu gospodarki leśnej na terenie Nadleśnictwa Wronki w roku 2019”, o numerze
nadanym przez zamawiającego SZ.270.2.6.2018, o ogłoszeniu o zamówieniu publicznym
opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 16 października 2018 r.
pod numerem 2018/S 199
– 451510, podzielone na 5 części, zwane dalej jako
„postępowanie”.
Izba ustaliła, że postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego,
o wartości powyżej kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie
art. 11 ust. 8 ustawy z d
nia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.), zwanej
dalej jako „p.z.p.”
W dniu 10 grudnia 2018 r.
zamawiający przekazał wykonawcom wspólnie
ubiegającym się o udzielenie zamówienia – konsorcjum: W.B. oraz P.B., działających jako
wspólnicy, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Puszcza”
S.C. w Rosku, ul. Cmentarna 13, 64
– 730 Wieluń, P.B. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usługowo –Handlowy P.B. w Rosku, ul. Cmentarna 13, 64 –
730 Wieluń, M.M. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M.M. Firma Usługowa
„Ilmar” w Sierakowie, ul. Gajowa 3a, 64 – 410 Sieraków, M.M. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR” M.M. w
Sierakowie, ul. Gajowa 3a, 64
– 410 Sieraków i L.K. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Zakład Usług Leśnych „Leśnik” L.K. w Kruteczku, Kruteczek 33, 64 – 720 Lubasz,
(dalej zwanym
jako „odwołujący”) informację o unieważnieniu postępowania w części 3 i 4.
Od tej czynności zamawiającego odwołujący, w dniu 20 grudnia 2018 r., wniósł
odwołanie, w którym postawił zamawiającemu zarzut naruszenia art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p.,
przez unieważnienie przez zamawiającego postępowania, mimo braku przesłanek
określonych w tym przepisie.
Wobec powyższego odwołujący wniósł o nakazanie zmawiającemu unieważnienia
czynności unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie
części (pakietu) 3 i 4 oraz nakazanie zamawiającemu dokonania oceny ofert odwołującego
złożonych w części 3 i 4. Ponadto odwołujący wniósł o zasądzenie na jego rzecz zwrotu
łącznych kosztów za oba postępowania odwoławcze, w tym kosztów zastępstwa przez radcę
prawnego,
według norm przepisanych.
W uzasadnieniu wniesionego środka ochrony prawnej odwołujący wskazał co
następuje.
Zamawiający przekazał ogłoszenie o zamówieniu publicznym na „Wykonywanie usług
w zakresie gospodarki leśnej na terenie Nadleśnictwa Wronki w roku 2019” Urzędowi
Publikacji Unii Europejskiej w dniu 11 pa
ździernika 2018 r., które zostało opublikowane
w D
zienniku Urzędowym Unii Europejskiej 2018/S 199 – 451510 z dnia 16.10.2018 r.
Ogłoszenie to zamawiający umieścił także na stronie internetowej. Szacunkową całkowitą
wartość zamówienia zamawiający określił na wartość bez VAT: 9 370 707,00 PLN (netto),
w ty
m szacunkowa wartość części 3 (pakiet 3) na wartość bez VAT: 2 063 454,00 PLN
(netto) oraz wartość części 4 (pakiet 4) na wartość bez VAT: 1 684 056,00 PLN (netto).
Na sesji otwarcia ofert w dniu 23.11.2018 r.
zamawiający, zgodnie z art. 86 ust.
3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004
r. Prawo zamówień publicznych, podał łączną wartość
zamówienia (zamówienie podstawowe wraz z opcją i zamówieniem uzupełniającym)
w kwocie
w
wysokości 9 370 707,00 zł oraz wartość części 3 (pakiet
3) w kwocie 2 063 454,00
zł i wartość części 4 (pakiet 4) w kwocie 1 684 056,00 zł.
Dodatkowo z
amawiający określił wartość przewidywanych zamówień, o których mowa w art.
67 ust. 1
pkt 6 i 7 oraz art. 134 ust. 6 pkt 3 ustawy na kwotę (20% zamówienia
podstawowego i prawa opcji) 1 561
785,00 zł, w tym na: część 3 (pakiet 3): 343 909,00 zł
oraz część 4 (pakiet 4): 280 676,00 zł.
Następnie odwołujący podniósł, że zamawiający jednoznacznie wskazał, iż wartość
zamówienia została ustalona w dniu 11 października 2018 r. na podstawie: wniosków
gospodarczych na 2019 r., pisma RDLP w Pile nr EP.0301.19.2018.IG z dnia 16 lipca 2018 r.
dotyczącego prowizorium planu finansowo – gospodarczego na 2019 i Prowizorium planu
finansowo
– gospodarczego RDLP w Pile na 2018r. zatwierdzonego – zarządzeniem nr
28
Dyrektora RDLP w Pile z dnia 8 października 2018 r. oraz, że zamówienie nie jest
współfinansowane ze środków Unii Europejskiej. Ponadto zamawiający – w części
11
protokołu z sesji otwarcia ofert – wskazał, że iż bezpośrednio przed otwarciem ofert
(o godz. 10.
30) podał kwotę, jaką zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
w
wysokości 8 004 144,00 zł, w tym kwotę na część 3 (pakiet 3) w wysokości 1 762 533,00 zł
oraz kwotę na część 4 (pakiet 4) w wysokości 1 438 464,00 zł, po czym przytoczono dalszą
treść protokołu z otwarcia ofert.
Odwołujący zaznaczył, że pismem z dnia 10.12.2018 r. zamawiający zawiadomił go
o
unieważnieniu postępowania, a następnie zacytował treść zawiadomienia o unieważnieniu.
W ocenie odw
ołującego poza treścią zawiadomienia zamawiający w żaden sposób nie
wyjaśnił na czym miałby polegać jego błąd przy obliczeniu kwoty jaką zamierzał przeznaczyć
na realizację zamówienia. Pozostaje niejasnym jaką kwotą faktycznie dysponował
zamawiający na jego zrealizowanie, nie wskazano dokumentów, z których powołane
okoliczności miałby wynikać, a nadto czy faktycznie zamawiający nie dysponuje środkami na
wykonanie zamówienia. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż oferta odwołującego opiewała na
kwotę, która nie przekraczała wysokości środków, które zamawiający wskazał w specyfikacji
istotnych warunków zamówienia na zrealizowanie przedmiotowego zamówienia. Kwota tych
środków do chwili otwarcia ofert nie została przez zamawiającego zmieniona (zmniejszona).
Zdaniem
odwołującego zamawiający nie miał podstaw do unieważnienia
postępowania. Przesłanką umożliwiającą unieważnienie postępowania, na podstawie art.
93 ust. 1 pkt
4 ustawy Prawo zamówień publicznych, jest brak możliwości zwiększenia
kwoty, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia, do ceny
najkorzystniejszej oferty. W myśl wskazanego przepisu, będącego podstawą czynności
unieważnienia przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia, zamawiający
unieważnia postępowanie, jeżeli cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną
przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty. Analiza
treści przepisu wskazuje, iż jego dyspozycja znajduje zastosowanie w przypadku
kumulatywnego wystąpienia dwóch wskazanych w nim przestanek: 1) cena
najkorzystniejszej oferty lub cena z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia oraz 2) zamawiający nie może
zwiększyć tej kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty.
W ocenie odwołującego zamawiający nie wykazał, iż w przedmiotowym
postępowaniu doszło do sytuacji opisanej w dyspozycji wskazanego przepisu. Zgodnie
bowiem z art. 86 ust. 3 us
tawy Prawo zamówień publicznych, bezpośrednio przed otwarciem
ofert zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Podana przez z
amawiającego kwota jest informacją dla wykonawców i jako taka nie podlega
zmianie. Kwota ta m
a stanowić zabezpieczenie wykonawców przed nieuprawnionym
unieważnieniem postępowania przez zamawiającego z powodu braku środków na
sfinansowanie zamówienia. Ponadto, według odwołującego, w świetle przepisów ustawy
Prawo zamówień publicznych, możliwe jest jedynie zwiększenie tej kwoty, nie zaś jej
zmniejszenie. Obowiązujące przepisy prawa nie wskazują na możliwość dokonywania
korekty
(innej niż wskazana powyżej) rzeczonej kwoty, w szczególności, gdy zamawiający
zapoznał się z wysokością cen w złożonych ofertach. W konsekwencji, zamawiający
pozostaje związany kwotą podaną bezpośrednio przed otwarciem ofert i nie może jej
zmienić, tj. obniżyć jej wysokości. Co więcej, zamawiający dokonując szacunków kwoty
zamówienia powinien zabezpieczyć środki na realizację tego zamówienia. Przy czym kwota
ta
nie zależy od tego, czy zamówienie realizowane jest w ciągu jednego roku, czy też
realizacja zamówienia obejmuje więcej niż jeden rok, ponieważ kwota, jaką zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia powinna dotyczyć całości zamówienia.
Odwołujący zaznaczył również, że zamawiający nie przedstawił konkretnych
dowodów potwierdzających, że popełnił błąd z przyczyn, których nie mógł uniknąć. Posłużył
się przy tym nieprecyzyjnymi stwierdzeniami o przemnożeniu kwoty netto wszystkich
czynności i prac stawką podatku VAT w wysokości 23 %, zamiast stawką 8%, która ma
zastosowanie do większości czynności prac.
Dalej odwołujący wskazał, że jego stanowisko znajduje potwierdzenie
w orzecznictwie KIO, tj. w wyroku z dnia 18 grudnia 2013 r., sygn. akt: KIO 2804/13 i KIO
2821/13, wyrażono jednoznaczny pogląd, iż zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy zamawiający
bezpośrednio przed otwarciem ofert podaje kwoty, jakie zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia. Jest to istotne rozwiązanie o znaczących skutkach natury
prawnej. Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie wskazuje się, że przepis ma uniemożliwić
zamawiającemu arbitralnego unieważniania postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt
4 (por. Komentarz PZP red. T. Czajkowski W-
wa 2007, s. 296). „Zamawiający jest związany
kwota, która zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy podał przed otwarciem ofert, tylko niejako „od
dołu” tzn. nie może w celu uzasadnienia unieważnienia postępowania na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 4 ustawy wskaza
ć innej, niższej kwoty, która w rzeczywistości zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia /.../ (Paweł Granecki, Prawo zamówień
publicznych, komentarz, W-wa 2012, s. 441
). Dalej odwołujący argumentował, że Izba
orzekając w powyższych sprawach zauważyła, że:. „podzielając powołane stanowiska
wskazuje ponadto na szczególny gwarancyjny charakter omawianego przepisu, który został
wprowadzony do ustawy jako
skonkretyzowanie zasady jawności i przejrzystości
postępowania.”
Odwołujący podniósł następnie, że zamawiający nie jest zobowiązany do
unieważniania postępowania w każdym przypadku, gdy cena oferty najkorzystniejszej
przekracza równowartość kwoty, którą planował przeznaczyć na realizację zamówienia.
W s
zczególności, w przypadku, gdy zamawiający należy do grona podmiotów sektora
finansów publicznych, może zwiększyć kwotę przeznaczoną na realizację zamówienia, tak
aby była ona wyższa od ceny zawartej w ofercie najkorzystniejszej, w granicach i na
zasadach określonych ustawą o finansach publicznych, o ile uzna to za uzasadnione
i
celowe, udzielając następnie zamówienia wykonawcy. Dopiero w sytuacji, gdy dokonanie
takich przeniesień nie jest możliwe lub celowe, a kwota, którą zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia jest niższa od ceny najkorzystniejszej oferty,
zachodzi konieczność unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych. W ocenie odwołującego podkreślić przy tym należy, że
czynność unieważnienia postępowania sama w sobie sprzeciwia się określonemu w art.
2
pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych celowi postępowania o udzielenie
zamówienia, przez który należy rozumieć dokonanie wyboru oferty wykonawcy, z którym
zostanie zawarta umowa w s
prawie zamówienia publicznego, lub – w przypadku trybu
zamówienia z wolnej ręki – wynegocjowania postanowień takiej umowy. Tym samym,
wskazane w ustawie
Prawo zamówień publicznych przesłanki unieważnienia postępowania
po pierwsze
nie powinny być interpretowane rozszerzająco, po drugie zaś ich wystąpienie
winno być szczegółowo zbadane i nie powinno budzić żadnych wątpliwości. Według
odwołującego zamawiający zobowiązany jest do udzielenia zamówienia zwycięskiemu
oferentowi, nawet w przypadku braku środków wskutek zdarzeń wyjątkowych, niemożliwych
do przewid
zenia. Wyjątek stanowi sytuacja, w której jednocześnie występują przesłanki
unieważnienia wskazane w art. 93 ust. 1 pkt 4 oraz art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych (istotna zmiana okoliczności powodująca, iż prowadzenie
postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można
było wcześniej przewidzieć). W takim wypadku organizator postępowania ma wówczas
możliwość unieważnienia postępowania powołując się na treść owego przepisu.
Unieważnienie postępowania na podstawie przepisu art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych znajdzie więc zastosowanie dopiero w momencie, gdy ewentualna
modyfikacja budżetu uznana zostanie przez dysponenta środków finansowych jakim jest
zamawiający za oczywiście bezcelową lub niemożliwą.
W ocenienie odwołującego, w niniejszym postępowaniu zamawiający oszacował
wartość zamówienia w trybie art. 32 ustawy Prawo zamówień publicznych oraz zaplanował
wysokość środków pieniężnych koniecznych na sfinansowanie zamówienia, potwierdzając to
szeregiem dokumentów finansowych w postaci: wniosków gospodarczych na 2019 r., pisma
RDLP w Pile nr EP.0301.19.2018.ZG z dnia 16 lipca 2018
r. dotyczącego prowizorium planu
finansowo
– gospodarczego na 2019 i Prowizorium planu finansowo – gospodarczego RDLP
w Pile na 2018 r. zatwierdzonego z
arządzeniem nr 28 Dyrektora RDLP w Pile z dnia
8
października 2018 r. Zaś, zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych,
zamawiający wskazał kwotę jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
w
wysokościach wystarczających na zrealizowanie przedmiotowego zamówienia. Zatem
skoro oferty o
dwołującego zarówno w łącznej wysokości, jak i w poszczególnych częściach
(pakietach)
są niższe od tych kwot, zamówienie to może i powinno być zrealizowane przez
z
amawiającego.
Mając na uwadze powyższe, według odwołującego, wykazane naruszenia ustawy
Prawo zamówień publicznych są poważne, powodujące, że interes odwołującego
w uzyskaniu
zamówienia został naruszony, a niniejsze odwołanie wraz z wnioskami,
wskazanymi w petitum jest uzasadnione.
D
ziałając w imieniu i na rzecz zamawiającego odpowiedź na odwołanie w formie
pisemnej
wniósł pełnomocnik strony wskazując, iż zamawiający wnosi o oddalenie odwołania
oraz
obciążenie odwołującego kosztami postępowania odwoławczego, w tym kosztami
zastępstwa procesowego.
W ocenie zamawiającego podkreślenia wymaga, że kwota, którą zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia nie jest tym samym, co szacunkowa wartość
zamówienia. Jak wskazuje się w doktrynie „wartość zamówienia powinna odzwierciedlać
rynkową wartość przedmiotu zamówienia, a kwota, którą dysponuje zamawiający,
odzwierciedla co najwyżej jego możliwości finansowe (wynika z budżetu, planu finansowego,
itp.). Może więc to być kwota wyższa, jak i niższa od wartości zamówienia (zob. J. Pieróg,
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, 14. wydanie, wyd. C.H. Beck, str. 494). Przy czym
kwota, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia
odzwierciedla jego możliwości finansowe na zakres zamówienia podstawowego.
Zamawiający nie ma obowiązku posiadania zabezpieczenia na przyszłe i ewentualne
zamówienia na usługi podobne oraz opcje i o ile realizacja zakresu podstawowego stanowi,
co do zasady, zobowiązanie zamawiającego, o tyle nie ma on obowiązku udzielania
zamówienia z wolnej ręki czy też korzystania z prawa opcji.
Według zamawiającego okoliczności, które doprowadziły do unieważnienia
postępowania, na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, wyglądały następująco.
Na otwarciu ofert pracownik zamawiającego podał błędne kwoty, które zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. I tak, odnosząc się do części
zamówienia objętych odwołaniem: na część 3 podano kwotę 1 762 533,00 zł, a na część
4
podano kwotę 1 438 464,00 zł. Tymczasem właściwe kwoty, które zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia wynoszą dla części 3 – 1 557 051,33 zł, a dla
części 4 – 1 269 005,97 zł. Różnica wynika z zastosowania doliczenia do kwoty netto błędnej
stawki podatkowej VAT. W przypadku kwot błędnie podanych wyglądało to następująco:
część 3 – kwota netto: 1 432 954,00 zł + podatek VAT 23%: 329 579,42 zł = kwota brutto:
1
762 533,00 zł, część 4 – kwota netto: 1 169 482,60 zł + podatek VAT 23%: 268 981,00 zł =
kwota brutto: 1 438
464,00 zł. Następnie zamawiający dodał, że większość czynności przy
usługach z zakresu gospodarki leśnej opodatkowana jest stawką podatkową VAT 8%.
Zatem
w przypadku zastosowania prawidłowych stawek (mieszanych), właściwe kwoty, które
z
amawiający zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia kształtują się następująco:
część 3 – kwota netto: 1 432 954,00 zł + podatek VAT 8% i 23%: 124 097,33 zł = kwota
brutto: 1
557 051,33 zł, część 4 – kwota netto: 1 169 482,60 zł + podatek VAT 8% i 23%:
99
523,37 zł = kwota brutto: 1 269 005,97 zł. Kwoty te wynikały z kosztorysów inwestorskich
przygotowanych przez pracowników zamawiającego (dowód: załącznik nr 1 i załącznik nr
2
do odpowiedzi na odwołanie).
W obliczu różnicy pomiędzy tymi kwotami, która była znacząca – w części 3 wynosiła
205
482,09 zł, a w części 4 – 169 457,63 zł, zamawiający musiał przyznać, że nie posiada
w
swojej dyspozycji środków finansowych, które pozwoliłyby mu na zaciągnięcie
zobowiązania w kwotach podanych nieprawidłowo.
Następnie, według zamawiającego, zaznaczyć należy, że odwołujący niesłusznie
kwalifikuje jednostki Lasów Państwowych do jednostek sektora finansów publicznych.
Lasy
Państwowe nie są jednostką sektora finansów publicznych, finansują się same
i
pokrywają koszty z własnych przychodów, a nie ze środków pochodzących z budżetu.
Zatem gospodarka finansowa w jednostkach typu nadleśnictwa wygląda inaczej, niż
przedstawił to odwołujący. Podstawą gospodarki finansowej jednostek organizacyjnych
Lasów Państwowych są sporządzane przez nie roczne plany finansowo – gospodarcze i, na
szczeblu regionalnym, są zatwierdzane przez dyrektorów regionalnych dyrekcji (§ 6 ust.
1 i 2
rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej
w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe z dnia 6 grudnia 1994 r.).
Zatem
na zaciągnięcie zobowiązania wg kwot nieprawidłowych zgodę musiałby wyrazić
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile. Natomiast takiej zgody
Nadleśnictwo nie uzyskało.
W związku z powyższym, zdaniem zamawiającego – mając na uwadze konieczność
realizacji całości zakresu podstawowego zamówienia – zamawiający, nie posiadając
odpowiednich środków finansowych, które umożliwiłyby udzielenie zamówienia o wartości
powyżej kwot, które zamawiający zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia, nie mógł
podjąć innej decyzji, jak unieważnić postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy
Pzp.
Przy czym należy zaznaczyć, że zamawiający nie dokonał obniżenia kwoty, którą
zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Zamawiający, a zasadniczo jeden
z
jego pracowników, popełnił błąd na otwarciu ofert podając kwotę w niewłaściwej wysokości,
która nie ma żadnego odzwierciedlenia w dokumentacji finansowej zamawiającego.
Zamawiający jedynie dokonał naprawy popełnionego przez swojego pracownika błędu
i
poinformował wykonawców o prawidłowych kwotach, które zamierzał przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, a następnie zestawił z tymi kwotami ceny najkorzystniejszych
ofert i w konsekwencji podjął jedyną decyzję, która była w granicach jego kompetencji –
decyzję o unieważnieniu postępowania w częściach 3 i 4, z uwagi na zbyt wysokie ceny
zaoferowane w ofertach uznawanych przez z
amawiającego za najkorzystniejsze.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
spra
wie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, konfrontując je z zebranym w sprawie materiałem
dowodowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, przedstawioną w kopii uwierzytelnionej przez zamawiającego, po
wysłuchaniu oświadczeń i stanowisk stron złożonych ustnie do protokołu w toku
rozprawy, gdzie odwołujący i zamawiający podtrzymali stanowiska złożone pisemnie,
ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż niniejsza sprawa, w zakresie zarzutów podniesionych przez
odwołującego, mieści się w zakresie przedmiotowym ustawy p.z.p. i że odwołanie, które ją
zainicjowało zostało wniesione przez podmiot uprawniony i dotyczy materii określonej
w art. 179 ust. 1 p.z.p. oraz art. 18
0 ust. 1 p.z.p., a więc podlega kognicji Krajowej Izby
Odwoławczej. Ponadto Izba ustaliła, że odwołanie podlega rozpoznaniu na podstawie
art.
187 ust. 1 p.z.p. i że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi
art. 189
ust. 2 p.z.p., a których stwierdzenie skutkowałoby odrzuceniem odwołania
i
odstąpieniem od badania meritum sprawy.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba zobowiązana była do oceny
wypełnienia przesłanek materialnoprawnych wskazanych w art. 179 ust. 1 p.z.p., co
warunkuje
możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej przez odwołującego.
Jak
podniósł odwołujący w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy
o
dwołujący poniósł szkodę, bowiem gdyby zamawiający postąpił zgodnie z przepisami p.z.p.
nie unieważniłby postępowania w zakresie części 3 i 4. Przy czym zarówno na część 3, jak
i
4 złożono po jednej ofercie – ofercie odwołującego, zatem unieważnienie postępowania
spowodowało utratę możliwości uzyskania przez niego zamówienia.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Izby została wypełniona hipoteza art. 179 ust.
1
p.z.p., zatem odwołujący posiada legitymację materialną do wniesienia odwołania.
Postawione przez odwołującego zarzuty wniesionego środka ochrony prawnej
sprowadzały problematykę sprawy do oceny czy zamawiający, działając na podstawie
art. 93
ust. 1 pkt 4 p.z.p., prawidłowo unieważnił postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego.
Izba dokonała oceny stanu faktycznego, ustalonego w sprawie, mając na uwadze
art.
192 ust. 2 p.z.p., który stanowi, że: "Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia".
Uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
ustalenia poczynione na podstawie dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego
, dostarczonej przez zamawiającego oraz zważając na okoliczności faktyczne
podniesione w
odwołaniu, Izba stwierdziła, iż sformułowane przez odwołującego zarzuty
znajdują oparcie w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane
odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W
oparciu o okoliczności faktyczne ujęte w odwołaniu, skład orzekający stwierdził
naruszeni
e przez zamawiającego przepisów ustawy skutkujące nieprawidłowym
unieważnieniem postępowania w zakresie części 3 i 4, zaś twierdzenia podnoszone w tym
przedmiocie przez zamawiającego Izba uznała za gołosłowne, zmierzające wyłącznie do
poprawy sytuacji proc
esowej strony i nie mogące uchylić obiektywnej bezprawności
odpowiednich, zakwestionowanych przez odwołującego czynności i zaniechań
zamawiającego. Konsekwencją uwzględnienia zarzutów odwołania jest nakazanie
zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienia postępowania w części (pakiecie)
3 i 4 oraz dokonanie badania i oceny ofert
, które zostały złożone w tych częściach
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 196 ust. 4 p.z.p., przepisy stanowiące
pods
tawę prawną zapadłego rozstrzygnięcia, wskazać należy, iż art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p.
stanowi,
że zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli cena
najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może
zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty; Norma ta jest systemowo powiązana
z
art. 86 ust. 3 p.z.p., zgodnie z którym bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający
podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Zastosowanie dyspozycji art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p.,
jako podstawy unieważnienia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, znajduje szerokie omówienie
w doktrynie i orzecznictwi
e sądów powszechnych oraz Krajowej Izby Odwoławczej. Za
utrwalony należy uznać pogląd, iż ratio legis przedmiotowej normy było zapewnienie
wykonawcom gwarancji
– wprowadzając obowiązek zamawiającego do podania
bezpośrednio przed otwarciem ofert kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia – że
nie będzie dochodziło do dowolnego unieważniania postępowań, kiedy cena oferty
wykonawcy mieści się w kwocie wskazanej przez zamawiającego. Z drugiej strony jest to
zabezpieczenie dla zamawiającego – w postaci możliwości unieważnienia postępowania –
kiedy cena oferty przekracza jego możliwości finansowe.
Zatem co
do zasady przesłankę unieważnienia postępowania, na kanwie omawianej
normy, należy odnieść do kwoty, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia, podanej bezpośrednio przed otwarciem ofert, w oparciu o art. 86 ust. 3 p.z.p.
Jest to ustawowy obowiązek zamawiającego, który rodzi istotne skutki prawne.
Zamawiający, składając oświadczenie co do kwoty, którą zamierza przeznaczyć na
zamówienie, zobowiązuje się przyjąć ofertę najkorzystniejszą, pod warunkiem, że
zaoferowana cena nie przekroczy podanej przez niego wysokości środków. Natomiast,
w sytuacji,
gdy kwotę tą przekracza, zamawiający ma możliwość unieważnienia
postępowania, po otrzymaniu negatywnego wyniku analizy możliwości zwiększenia podanej
kwoty do ceny oferty najkorzystniejszej
, czy najtańszej.
Rozwiązanie to stanowi wyraz naczelnych zasad p.z.p., zasady jawności
i
przejrzystości postępowania, a przy tym ma charakter gwarancyjny – kwota podana na
otwarciu ofert jest wartością minimalną, chroniącą interesy zarówno wykonawców, jak
i
zamawiającego. Upublicznienie przez zamawiającego informacji o kwocie przeznaczonej na
sfinansowanie zamówienia, nie tylko determinuje możliwość unieważnienia przez
zamawiającego postępowania o udzielenie zamówienia, a pełni funkcję ochronną dla
uczestników postępowania, gdyż z jednej strony umożliwia zamawiającym unieważnienie
postępowania w sytuacji braku możliwości sfinansowania zamówienia na warunkach ceny
oferty przekraczającej jego możliwości finansowe, z drugiej zaś chroni wykonawców przed
nieuprawnionym unieważnieniem postępowania, wynikającym jedynie z arbitralnych decyzji
zamawiającego.
Warto również zaznaczyć, że kwoty wskazanej w art. 86 ust. 3 p.z.p. nie należy
utożsamiać z wartością szacunkową zamówienia, o której mowa w art. 32 ust. 1 p.z.p.
Jak
wyjaśnił Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z 8 stycznia 2014 r., sygn. akt X Ga
652/13 „Istotne jest, że bezpośrednio przed otwarciem ofert, a więc chwilę przed
otworzeniem pierwszej z nich, Zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia. Kwoty tej nie należy utożsamiać z ustaloną wartością
zamówienia – różnią się one chociażby kwotą podatku VAT, nieuwzględnianą przy ustalaniu
wartości zamówienia, a zawierającą się w kwocie zamierzonych wydatków. Kwota ta wynika
z możliwości finansowych zamawiającego, określonych w jego planie finansowym lub innym
spełniającym podobne funkcje dokumencie”. Zatem kwota jaką zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia powinna wynikać z dokumentacji finansowej
zamawiającego i oznacza środki, jakie mają być przeznaczone na pokrycie realnych
wydatków z tytułu realizacji zamówienia.
Istotnym jest również, że instytucja unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego ma charakter wyjątkowy, a zatem katalog przesłanek skutkujących
unieważnieniem postępowania na podstawie art. 93 p.z.p., jest katalogiem zamkniętym i nie
może być wykładany rozszerzająco, zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendae, co
oznacza, że z żadnej innej przyczyny lub bez podania przyczyn zamawiający nie może
unieważnić postępowania, a samą instytucję unieważnienia należy traktować jak wyjątek
(vide
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 30 sierpnia 2010 r. sygn. akt IV Ca 831/10).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt postępowania zainicjowanego
wniesionym środkiem zaskarżenia Izba wskazuje jak niżej.
W oparciu o zakreślone we wcześniejszej części uzasadnienia akta sprawy
odwoławczej, Izba ustaliła następujące okoliczności w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia -
okoliczności te nie były sporne pomiędzy stronami postępowania:
I.
We wniosku w sprawie zatwierdzenia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego o równowartości powyżej 144 000 euro z dnia 11 października 2018 r.
w
pkt 17 zapewnienie środków finansowych, wskazano prowizorium planu
gospodarczego RDLP w Pile na 2018 r., zatwierdzone Zarządzeniem nr 28 Dyrektora
DLP w Pile z 8 października 2018 r.
Załącznikiem do wniosku jest kosztorys inwestorski dla poszczególnych części (gdzie
brak jest kwot brutto), a także tabela – zestawienie kosztów – usługi leśne 2019 r.,
gdzie
w zakresie zamówienia podstawowego:
a) dla części 3 wskazano kwotę brutto w wysokości 1 762 533,00;
b) dla części 4 wskazano kwotę brutto w wysokości 1 438 464,00 zł;
Wniosek ten został zatwierdzony przez kierownika zamawiającego, zaś pod
względem finansowym zatwierdził go główny księgowy.
II.
Na otwarciu ofert, które miało miejsce 23 listopada 2018 r., zamawiający podał kwotę,
jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia – w wysokości
8 004
144,00 zł, w tym dla części 3 w wysokości 1 762 533,00 zł i dla części
4 w
wysokości 1 438 464,00 zł.
Kwoty te mają odzwierciedlenie w pkt 11 pn. otwarcie ofert, protokołu postępowania
ZP
– PN, a także w informacji o wysokości środków przeznaczonych na realizację
zadania określonego w postępowaniu przetargowym nr SZ.270.2.6.2018, z dnia
22
listopada 2018 r., podpisanej przez kierownika zamawiającego.
III.
Zamawiający pismem z dnia 10 grudnia 2018 r. unieważnił postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego (w części 3, 4 i 5). W zawiadomieniu o unieważnieniu
wskazano, że podstawą prawną jest art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p., natomiast w zakresie
podstawy faktycznej wskazano
, iż „Po otwarciu ofert Zamawiający zorientował się, że
kwota na realizację zadania została błędnie obliczona w kwocie brutto, tym samym
została błędnie przedstawiona na otwarciu ofert. Ceny ofert złożone na część (pakiet)
3, 4 i
5 przekraczają faktyczne środki jakie Zamawiający przeznaczył na realizację
zadania. Zamawiający nie ma możliwości zwiększyć kwoty przeznaczonej na
wykonanie zadania ze względu na brak środków w budżecie zaplanowanym na
2019
rok.”
Zgodnie z aktami postępowania odwoławczego zamawiający unieważnił
p
ostępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, ponieważ na otwarciu ofert błędnie
podano kwotę przeznaczoną na realizację zamówienia (vide pkt III okoliczności istotnych dla
rozstrzygnięcia – informacja o unieważnieniu, podana w oparciu o art. 93 ust. 3 p.z.p.).
Zamawiający wskazywał przy tym, że ceny ofert przekraczają faktyczne środki jakie
zamawiający przeznaczył na realizację zadania. W odpowiedzi na odwołanie podniesiono
dodatkowo, że błąd ten został spowodowany przez pracownika, który wadliwie podał kwoty
na otwarciu ofert, zaś prawidłowe wartości to dla części 3: 1 557 051,33 zł, a dla części
4: 1
269 005,97 zł (vide str. 3 odpowiedzi na odwołanie).
Na wstępie rozważań skład rozpoznający odwołanie zaznacza, że skutkiem
skargowego charakteru postępowania odwoławczego jest obowiązek przedstawiania przez
strony dowodów na potwierdzenia faktów, z których wywodzą korzystne dla siebie skutki
prawne, zgodnie z
zasadą ei incumbit probatio, qui dicit, non ei, qui negat, wyrażoną w art.
6 k.c. w zw. z art. 14 p.z.p. oraz art. 190
ust. 1 p.z.p., z którego wynika wymaganie
udowodnienia powoływanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych
skutków prawnych, a także usytuowanie ciężaru dowodu danego faktu po stronie osoby,
która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ponadto, jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy
w wyroku z 17 czerwca 2009 r., sygn. akt IV CSK 71/09, przedstawienie
przez stronę
dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach sprawy, z których wywodzi ona
korzystne dla siebie skutki,
nie jest jej prawem czy obowiązkiem procesowym, lecz ciężarem
procesowym wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej
własnym interesie.
N
ależy również zauważyć, że postępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą co do
zasady stawia naprzeciw siebie podmioty profesjonalne
– zamawiających oraz
przedsiębiorców realizujących zamówienia publiczne. W tym stanie od podmiotów tych
należy oczekiwać należytej staranności w zakresie dbania o swój interes, który w zakresie
istotnym dla rozpoznania
niniejszej sprawy wyraża się w szczególności w pozyskaniu
dowodów na okoliczności wysokości kwoty zaplanowanej na realizację zamówienia. Zatem
s
koro zamawiający powoływał się na zaistnienie błędów czy nieścisłości pomiędzy kwotą
podaną w oparciu o art. 86 ust. 3 p.z.p., a środkami przeznaczonymi na realizację
zamówienia, winien to wykazać.
Co prawda można sobie wyobrazić sytuację, w której zamawiający przeznaczył na
sfinansowanie zamówienia kwotę zbyt niską, ale z jakiejś przyczyny zakomunikował
wykonawco
m kwotę wyższą (np. omyłka pracownika przy odczytaniu kwoty, jak twierdził
zamawiający w odpowiedzi na odwołanie), jednakże bierność zamawiającego w tym zakresie
powoduje, że postulowane przez niego okoliczności postały gołosłowne i nieudowodnione.
W ocenie Izby z
amawiający, obarczony ciężarem dowodu wykazania okoliczności na
które powołał się unieważniając postępowanie, nie podjął nawet próby wykazania aby
zaplanowywane przez niego kwoty wynosiły dla części 3 w wysokości 1 557 051,33 zł, a dla
części 4 w wysokości 1 269 005,97 zł. Pomimo, że wskazywano, że kwoty takie wynikają
z
dokumentacji finansowej zamawiającego, zaniechano jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej
w tym zakresie.
Zamawiający przedłożył jako dowód wyłącznie kosztorysy inwestorskie, które ex lege,
w oparciu o
§ 8 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r.
w
sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz. U. z 2018 r. poz.
1092 ze zm.),
już wcześniej znajdowały się w aktach postępowania. Izba stwierdziła, że
kosztorysy inwestorskie
– po pierwsze, zgodnie z funkcją jaką nadał im sam zamawiający
służą do określenia szacunkowej wartości zamówienia, która to kwota nie jest kwotą o której
mowa w art. 86 ust. 3 p.z.p., natomiast
– po drugie, nawet gdyby zamawiający podjął próbę
powiązania kosztorysów ze środkami przeznaczonymi na sfinansowanie zamówienia, czego
zaniechano, to i tak kosztorysy te
nie zawierają wartości w kwocie brutto, zatem dowód ten
jest nieprzydatny dla rozstrzygnięcia.
Dalej, skład rozpoznający odwołanie wskazuje, że ze zgromadzonego materiału
dowodowego
wynika wprost, że zamawiający zaplanował kwotę dla zamówienia
podstawowego dla cz
ęści 3 w wysokości 1 762 533,00 zł, zaś dla części 4 w wysokości
1 438
464,00 zł, czyli w wysokości, którą podano podczas otwarcia ofert, natomiast
zamawiający nie wykazał okoliczności przeciwnej.
W szczególności istotnym dla ustalenia, jaką kwotę zaplanował zamawiający i czy
doszło do postulowanego przez niego błędu, Izba uznała wniosek w sprawie zatwierdzenia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego o równowartości powyżej 144 000 euro
z dnia 11 października 2018 (vide pkt I okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia), który
został zatwierdzony przez kierownika zamawiającego, i – co szczególnie istotne – pod
względem finansowym wniosek zatwierdził główny księgowy, którego podpis oznacza, że
jednostka dysponuje środkami na poniesienie wydatku wskazanego we wniosku.
Celem wskazania szczegółowej oceny zebranego materiału procesowego należy
krótko zarysować kontekst działania jednostki, jaką jest zamawiający w rozpoznawanej
sprawie oraz rygorów jakim podlega.
Zgodnie z art. 50 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 28
września 1991 r. o lasach
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2129 ze zm.)
Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie
samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów, przy
czym
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych ustala dla wszystkich jednostek
organizacyjnych Lasów Państwowych zasady (politykę) rachunkowości, a Lasy Państwowe
prow
adzą rachunkowość według zasad określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r.
o
rachunkowości (Dz. U. z 2018 r. poz. 395 ze zm.).
Doktryna i orzecznictwo są co do zasady zgodne, że „Ustawodawca nie wyjaśnił,
jakie znaczenie prawne ma podkreślenie samodzielności finansowej PGLLP. Chodzi tu o to,
czym ten podmiot jest w świetle ustawy z 27.08.2009 r. o finansach publicznych
(Dz.U. z
2016 r. poz. 1870 ze zm.). Na pewno PGLLP nie jest państwową jednostką
budżetową, skoro takie jednostki pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu państwa,
a uzyskane dochody odprowadzają do tego budżetu. Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy
Państwowe" nie ma osobowości prawnej, a jego sytuacja jest najbardziej zbliżona do
zakładu budżetowego w rozumieniu poprzednich przepisów o finansach publicznych. Ustawa
obowiązująca zna jednak tylko samorządowe zakłady budżetowe, a takim PGLLP na pewno
nie jest. Dlatego trzeba przyjąć, że samo PGLLP jest swoistym podmiotem prawnym,
natomiast do sektora finansów publicznych należy niewątpliwie fundusz leśny jako
państwowy fundusz celowy (art. 9 pkt 7 u.f.p.) (…) Autor komentarza do obowiązującej
ustawy o finansach publicznych z
2009 r. dzieli państwowe fundusze celowe w rozumieniu
art. 29 u.f.p. na dwie zasadnicze grupy: fundusze systemu budżetowego oraz fundusze
pozabudżetowe. Fundusz leśny zalicza się do pierwszej, tj. do funduszy systemu
budżetowego, ponieważ przychodami funduszu leśnego mogą być także środki z budżetu
państwa (dotacje) (C. Kosikowski, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa
2011, s. 148).” (tak Wojciech Radecki, Ustawa o lasach. Komentarz, WKP, 2017 r.,
komentarz do art. 50 i 56).
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 56 ust. 1 i 2 ustawy
o lasach, w Lasach Państwowych tworzy się fundusz leśny stanowiący formę
gospodarowania
środkami na cele wskazane w ustawie. Niewątpliwie zatem, w przypadku
zadań wskazanych w ustawie – a takim jest prowadzenie gospodarki leśnej, będące
przedmiotem
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w rozpoznawanym
odwołaniu – środki wydawane na jego realizację są środkami publicznymi i podlegają
określonym rygorom. Abstrahując od polityki rachunkowości, jednym z tych rygorów jest
konieczność zarezerwowania środków na wydatki, które mają zostać poniesione, w tym na
zamówienia publiczne. Nie jest bowiem dopuszczalne poniesienie wydatków, na których
realizację jednostka nie ma środków (por. art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.),
który ustanawia obowiązek
głównego księgowego złożenia podpisu na dokumencie dotyczącym operacji, z którego
wynika, że nie zgłasza zastrzeżeń do dokumentacji i że zobowiązania wynikające z operacji
mieszczą się w planie finansowym jednostki). W każdym podmiocie prowadzącym
rachunkowość stosownie do ustawy o rachunkowości planowanie wydatków musi odbywać
się rzetelnie – w przypadku jednak finansów publicznych, rygory te są zaostrzone.
Zatem m
ając na uwadze, że zamówienie dotyczy gospodarki leśnej, a więc celu
wskazanego
w ustawie o lasach, dla wykazania, że doszło do błędu w kwocie przeznaczonej
na realizację zamówienia, w stosunku co do kwoty, którą podano podczas otwarcia ofert,
kiedy kwota podana przez zamawiającego w oparciu o art. 86 ust. 3 p.z.p. dokładnie
odzwierc
iedla kwotę wskazaną we wniosku w sprawie zatwierdzenia postępowania
o
udzielenie zamówienia (vide pkt I i II okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia)
zamawiający musiałby wykazać co najmniej, łącznie, że:
polityka rachunkowości w jednostce nie wymaga analizy dostępności środków na
realizację zamówień, a podpis głównego księgowego, złożony na wniosku w sprawie
zatwierdzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, nie świadczy
o
zabezpieczeniu tych środków,
główny księgowy nie dokonywał badania kwoty wskazanej we wniosku w sprawie
zatwierdzenia postępowania o udzielenie zamówienia pod kątem zgodności z planem
finansowym, a wpisana kwota była błędna, co skutkowało zaplanowaniem wydatku
wyższego od środków, którymi zamawiający faktycznie dysponuje,
w konsekwencji, że istnieje możliwość powstania sytuacji, w której ogłoszono na
otwarciu ofert
, że zamawiający dysponuje środkami, którymi nie dysponuje, i błąd ten
wykryto dopiero po otwarciu ofert.
Warto zauważyć, że te założenia kłócą się z zasadami gospodarowania środkami
publicznymi, co nie oznacza jednak, że błąd, na który wskazywał zamawiający nie mógłby
powstać. Aby jednak wykazać, że w danych okolicznościach faktycznych doszło do sytuacji,
w której w ogóle pojawiłoby się pytanie, czy taka sytuacja spełnia hipotezę art. 93 ust. 1 pkt
4
p.z.p., wszystkie ww. przesłanki musiałyby zostać wykazane – w szczególności
zamawiający musiałby wykazać, że faktycznie środki zostały zaplanowane w złej wysokości
i
obalić domniemanie wynikające ze złożonego podpisu głównego księgowego,
zatwierdzającego pod względem finansowym wniosek z 11 października 2018 r. ws.
zatwierdzenia
postępowania, co do kwot dotyczących zamówienia podstawowego. Ponadto,
skład rozpoznający odwołanie wskazuje, że akceptacja kwot we wniosku odbywała się
w kwotach brutto i netto, a nie jak
podnosił zamawiający – jedynie netto, co byłoby zresztą
absurdem, ponieważ jednostka, aby planować środki, musi planować faktyczne wydatki,
a
nie tworzyć iluzoryczną dokumentację księgową opiewającą jedynie na kwoty netto (a
zatem nierzeczywiste, bowiem pozbawione obciążeń publicznoprawnych).
W rozpoznawanej
sprawie zamawiający nie tylko nie sprostał tym ciężarom, ale
nawet nie podjął próby wykazania ww. okoliczności – nie przedstawił polityki rachunkowości
ani zasad planowania wydatków w jednostce. Zamawiający nie zaoferował żadnego
kontrdowodu na obalenie domniemania, że podpis głównego księgowego zatwierdzający pod
względem finansowym wniosek ws. postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
oznacza, że jednostka dysponuje środkami na poniesienie wydatku wskazanego we wniosku
w kwotach dla części 3 w wysokości 1 762 533,00 zł, a dla części 4 w wysokości
1 438 464,00
zł. Nie wykazano również, aby jednostka faktycznie tymi środkami nie
dysponowała. Zatem nie zostało wykazane również, aby zaszła sytuacja, w której należałoby
chociażby rozważyć, czy faktycznie kwota ujawniona jako kwota przeznaczona na realizację
zamówienia jest nierzeczywista – stąd też nie było możliwe ustalenie, czy ta kwota jest
niższa od podanej wykonawcom (co jednak wydaje się wybitnie mało prawdopodobne mając
na uwadze, że obciążenia publicznoprawne wedle oświadczenia samego zamawiającego
miały wynosić 8%, a nie 23%, więc z zasady ewentualnie zaplanowano by zbyt dużo, a nie
zbyt mało środków).
W ocenie Izby ze
wszystkich dokumentów zgromadzonych w sprawie, wskazanych
we wcześniejszej części uzasadnienia, wynika, że zamawiający zaplanował środki w kwocie,
którą upublicznił na otwarciu ofert, a dokumenty te są ze sobą spójne i wzajemnie się
uzupełniają. Jedynym, co wskazuje na wystąpienie rzekomego błędu, jest stanowisko
zamawiającego po otwarciu ofert. Nawet jednak i to stanowisko jest niespójne z pismem
z dnia 13 grudnia 2018 r.
przedłożonym przez odwołującego, gdzie zamawiający wyjaśnia,
że w istocie podana przez niego przyczyna unieważnienia postępowania jest przyczyną
pozorną, a zamawiający rzeczywistej przyczyny unieważnienia przetargu upatruje w fakcie,
że uwzględnienie niższej stawki podatku VAT pozwoliłoby mu zaplanować mniejszą kwotę
na realizację przedmiotowego zamówienia. O ile nie jest jasne jakie pytania zostały zadane
zamawiającemu, o tyle odpowiadając na nie zamawiający usiłował za wszelką cenę uniknąć
w tym
piśmie oświadczenia, że środkami w wysokości odczytanej wykonawcom nie
dysponuje, a
skoncentrował się jedynie na tym, że zostały one błędnie wyliczone. W ocenie
Izby, w
zestawieniu z opisanym wcześniej materiałem procesowym, jedynym wyjaśnieniem
postępowania zamawiającego w niniejszej sprawie jest przyjęcie, że zamawiający te środki
zaplanował, dysponował nimi, ale dopiero po otwarciu ofert zmienił stanowisko co do kwoty,
którą zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia. Zamawiający zorientował się po
otwarciu ofert, że gdyby prawidłowo – w swojej obecnej ocenie – ustalił wartość VAT na
niższym pułapie niż pierwotnie, to mógłby kwotę przeznaczoną na realizację zamówienia
zaplanować w mniejszej wysokości i ewentualnie poczynić pewne oszczędności. Działanie
takie nie jest dopuszczalne
w świetle przepisów prawa i nie może spotkać się z aprobatą.
Finalnie,
Izba stwierdziła, że nie wykazano żadnej okoliczności, która wskazywałaby
na to, że kwota ujawniona w dokumentacji postępowania nie została przeznaczona na
realizację zamówienia, a w konsekwencji zamawiający nie wykazał, aby cena
najkorzystniejszej oferty lub oferty z najniższą ceną tą kwotę przekraczała. Przesłanka do
unieważnienia postępowania, o której mowa w art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p. nie ziściła się zatem
w przedmiotowej sprawie.
Natomiast w zakresie okoliczności podnoszonych przez odwołującego co do
możliwości zwiększenia przez zamawiającego środków zaplanowanych na realizację
zamówienia w stosunku do cen zawartych w ofertach odwołującego, Izba stwierdziła, że
skoro zamawiający nie wykazał, aby kwoty te były niższe niż podane podczas otwarcia ofert,
to ceny ofert
mieszczą się w środkach finansowych zamawiającego, zatem nie ma potrzeby
rozważania ich zwiększenia.
Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 p.z.p., orzeczono jak
w sentencji. Zgodnie bowiem
z treścią art. 192 ust. 2 p.z.p. Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli
stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na
wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Potwierdzenie zarzutów wskazanych
w
odwołaniu powoduje, iż w przedmiotowym stanie faktycznym została wypełniona hipoteza
normy prawnej wyrażonej w art. 192 ust. 2 p.z.p., ponieważ zamawiający w sposób
bezprawny unieważnił postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego wydano na podstawie art.
192 ust. 9 i 10
p.z.p., tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem § 3 pkt
1 i 2
oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972),
zaliczając na poczet kosztów postępowania uiszczony przez odwołującego wpis, a także
nakazując zamawiającemu dokonanie zwrotu odwołującemu kosztów postępowania
odwoławczego, w postaci zwrotu kosztów wpisu.
Krajowa Izba Odwoławcza nie uwzględniła wniosku odwołującego o zasądzenie
kosztów postępowania w postaci wynagrodzenia pełnomocnika, gdyż do czasu zamknięcia
rozprawy nie przedłożono na tę okoliczność żadnego dokumentu. Wskazać przy tym należy,
iż zgodnie z brzmieniem § 3 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia, do kosztów postępowania
odwoławczego zalicza się uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego,
w
wysokości określonej na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy, obejmujące
w szczególności koszty związane z wynagrodzenie pełnomocników, jednak nie wyższe niż
kwota 3
600,00 zł. Zatem w tym zakresie Izba orzeka w oparciu o szczególne regulacje,
wprowadzone do systemu prawa,
na potrzeby postępowania przed Krajową Izbą
Odwoławczą, które wymagają nie tylko złożenia formalnego wniosku i odwołania się do
maksymalnej kwoty wynikającej z treści przedmiotowego rozporządzenia, a warunkują
przyznanie stronie kosztów wynagrodzenia pełnomocnika przedłożeniem do akt sprawy
rachunku, będącego dowodem poniesienia uzasadnionych kosztów strony. Natomiast
w
przypadku braku lub niemożliwości przedłożenia rachunku do czasu zamknięcia rozprawy,
Izba nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku o zasądzenie kosztów wynikających
z
§ 3 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia.
Przewodniczący:
…………………………
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
unieważnienia postępowania w części 3 i 4 oraz dokonanie badania i oceny ofert
złożonych w części 3 i 4 postępowania,
2.
kosz
tami postępowania odwoławczego obciąża zamawiającego Skarb Państwa –
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Wronki i:
2.1.
zalicza na poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę w wysokości
15 000
zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego
konsorcjum: W.B. oraz P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usługowo – Handlowy
P.B. w Rosku, M.M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M.M.
Firma Usługowa „Ilmar” w Sierakowie, M.M. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR”
M.M. w Sierakowie i L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Zakład Usług Leśnych „Leśnik” L.K. w Kruteczku, tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od zamawiającego Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa
Leśnego Lasy Państwowe, Nadleśnictwa Wronki na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego konsorcjum: W.B. oraz
P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą pod firmą
Zakład Usług Leśnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usługowo – Handlowy P.B. w Rosku, M.M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M.M. Firma Usługowa „Ilmar”
w Sierakowie, M.M.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR” M.M w Sierakowie i L.K.
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Leśnik”
L.K. w Kruteczku,
kwotę w wysokości 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy
złotych zero groszy) stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania,
3.
nakazuje
Urzędowi Zamówień Publicznych zwrot na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego konsorcjum: W.B. oraz P.B.
działających jako wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład
Usług Leśnych „Puszcza” S.C. w Rosku, P.B. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Zakład Usługowo – Handlowy P.B. w Rosku, M.M. prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą M.M. Firma Usługowa „Ilmar” w Sierakowie, M.M.
pr
owadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo
Usługowe „AGRO – MAR” M.M. w Sierakowie i L.K. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Leśnik” L.K. w Kruteczku, kwoty w
wysokości 15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) tytułem
nadpłaconego wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący:
…………………………
U z a s a d n i e n i e
do wyroku z dnia 9 stycznia 2019 r. w sprawie o sygn. akt: KIO 2607/18
Zam
awiający Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe,
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Pile, Nadleśnictwo Wronki, Nadolnik 1, 64 - 510
Wronki, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Wykonywanie
usług z zakresu gospodarki leśnej na terenie Nadleśnictwa Wronki w roku 2019”, o numerze
nadanym przez zamawiającego SZ.270.2.6.2018, o ogłoszeniu o zamówieniu publicznym
opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 16 października 2018 r.
pod numerem 2018/S 199
– 451510, podzielone na 5 części, zwane dalej jako
„postępowanie”.
Izba ustaliła, że postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego,
o wartości powyżej kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie
art. 11 ust. 8 ustawy z d
nia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.), zwanej
dalej jako „p.z.p.”
W dniu 10 grudnia 2018 r.
zamawiający przekazał wykonawcom wspólnie
ubiegającym się o udzielenie zamówienia – konsorcjum: W.B. oraz P.B., działających jako
wspólnicy, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład Usług Leśnych „Puszcza”
S.C. w Rosku, ul. Cmentarna 13, 64
– 730 Wieluń, P.B. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Zakład Usługowo –Handlowy P.B. w Rosku, ul. Cmentarna 13, 64 –
730 Wieluń, M.M. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą M.M. Firma Usługowa
„Ilmar” w Sierakowie, ul. Gajowa 3a, 64 – 410 Sieraków, M.M. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „AGRO – MAR” M.M. w
Sierakowie, ul. Gajowa 3a, 64
– 410 Sieraków i L.K. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą Zakład Usług Leśnych „Leśnik” L.K. w Kruteczku, Kruteczek 33, 64 – 720 Lubasz,
(dalej zwanym
jako „odwołujący”) informację o unieważnieniu postępowania w części 3 i 4.
Od tej czynności zamawiającego odwołujący, w dniu 20 grudnia 2018 r., wniósł
odwołanie, w którym postawił zamawiającemu zarzut naruszenia art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p.,
przez unieważnienie przez zamawiającego postępowania, mimo braku przesłanek
określonych w tym przepisie.
Wobec powyższego odwołujący wniósł o nakazanie zmawiającemu unieważnienia
czynności unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie
części (pakietu) 3 i 4 oraz nakazanie zamawiającemu dokonania oceny ofert odwołującego
złożonych w części 3 i 4. Ponadto odwołujący wniósł o zasądzenie na jego rzecz zwrotu
łącznych kosztów za oba postępowania odwoławcze, w tym kosztów zastępstwa przez radcę
prawnego,
według norm przepisanych.
W uzasadnieniu wniesionego środka ochrony prawnej odwołujący wskazał co
następuje.
Zamawiający przekazał ogłoszenie o zamówieniu publicznym na „Wykonywanie usług
w zakresie gospodarki leśnej na terenie Nadleśnictwa Wronki w roku 2019” Urzędowi
Publikacji Unii Europejskiej w dniu 11 pa
ździernika 2018 r., które zostało opublikowane
w D
zienniku Urzędowym Unii Europejskiej 2018/S 199 – 451510 z dnia 16.10.2018 r.
Ogłoszenie to zamawiający umieścił także na stronie internetowej. Szacunkową całkowitą
wartość zamówienia zamawiający określił na wartość bez VAT: 9 370 707,00 PLN (netto),
w ty
m szacunkowa wartość części 3 (pakiet 3) na wartość bez VAT: 2 063 454,00 PLN
(netto) oraz wartość części 4 (pakiet 4) na wartość bez VAT: 1 684 056,00 PLN (netto).
Na sesji otwarcia ofert w dniu 23.11.2018 r.
zamawiający, zgodnie z art. 86 ust.
3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004
r. Prawo zamówień publicznych, podał łączną wartość
zamówienia (zamówienie podstawowe wraz z opcją i zamówieniem uzupełniającym)
w kwocie
w
wysokości 9 370 707,00 zł oraz wartość części 3 (pakiet
3) w kwocie 2 063 454,00
zł i wartość części 4 (pakiet 4) w kwocie 1 684 056,00 zł.
Dodatkowo z
amawiający określił wartość przewidywanych zamówień, o których mowa w art.
67 ust. 1
pkt 6 i 7 oraz art. 134 ust. 6 pkt 3 ustawy na kwotę (20% zamówienia
podstawowego i prawa opcji) 1 561
785,00 zł, w tym na: część 3 (pakiet 3): 343 909,00 zł
oraz część 4 (pakiet 4): 280 676,00 zł.
Następnie odwołujący podniósł, że zamawiający jednoznacznie wskazał, iż wartość
zamówienia została ustalona w dniu 11 października 2018 r. na podstawie: wniosków
gospodarczych na 2019 r., pisma RDLP w Pile nr EP.0301.19.2018.IG z dnia 16 lipca 2018 r.
dotyczącego prowizorium planu finansowo – gospodarczego na 2019 i Prowizorium planu
finansowo
– gospodarczego RDLP w Pile na 2018r. zatwierdzonego – zarządzeniem nr
28
Dyrektora RDLP w Pile z dnia 8 października 2018 r. oraz, że zamówienie nie jest
współfinansowane ze środków Unii Europejskiej. Ponadto zamawiający – w części
11
protokołu z sesji otwarcia ofert – wskazał, że iż bezpośrednio przed otwarciem ofert
(o godz. 10.
30) podał kwotę, jaką zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
w
wysokości 8 004 144,00 zł, w tym kwotę na część 3 (pakiet 3) w wysokości 1 762 533,00 zł
oraz kwotę na część 4 (pakiet 4) w wysokości 1 438 464,00 zł, po czym przytoczono dalszą
treść protokołu z otwarcia ofert.
Odwołujący zaznaczył, że pismem z dnia 10.12.2018 r. zamawiający zawiadomił go
o
unieważnieniu postępowania, a następnie zacytował treść zawiadomienia o unieważnieniu.
W ocenie odw
ołującego poza treścią zawiadomienia zamawiający w żaden sposób nie
wyjaśnił na czym miałby polegać jego błąd przy obliczeniu kwoty jaką zamierzał przeznaczyć
na realizację zamówienia. Pozostaje niejasnym jaką kwotą faktycznie dysponował
zamawiający na jego zrealizowanie, nie wskazano dokumentów, z których powołane
okoliczności miałby wynikać, a nadto czy faktycznie zamawiający nie dysponuje środkami na
wykonanie zamówienia. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż oferta odwołującego opiewała na
kwotę, która nie przekraczała wysokości środków, które zamawiający wskazał w specyfikacji
istotnych warunków zamówienia na zrealizowanie przedmiotowego zamówienia. Kwota tych
środków do chwili otwarcia ofert nie została przez zamawiającego zmieniona (zmniejszona).
Zdaniem
odwołującego zamawiający nie miał podstaw do unieważnienia
postępowania. Przesłanką umożliwiającą unieważnienie postępowania, na podstawie art.
93 ust. 1 pkt
4 ustawy Prawo zamówień publicznych, jest brak możliwości zwiększenia
kwoty, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia, do ceny
najkorzystniejszej oferty. W myśl wskazanego przepisu, będącego podstawą czynności
unieważnienia przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia, zamawiający
unieważnia postępowanie, jeżeli cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną
przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty. Analiza
treści przepisu wskazuje, iż jego dyspozycja znajduje zastosowanie w przypadku
kumulatywnego wystąpienia dwóch wskazanych w nim przestanek: 1) cena
najkorzystniejszej oferty lub cena z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia oraz 2) zamawiający nie może
zwiększyć tej kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty.
W ocenie odwołującego zamawiający nie wykazał, iż w przedmiotowym
postępowaniu doszło do sytuacji opisanej w dyspozycji wskazanego przepisu. Zgodnie
bowiem z art. 86 ust. 3 us
tawy Prawo zamówień publicznych, bezpośrednio przed otwarciem
ofert zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Podana przez z
amawiającego kwota jest informacją dla wykonawców i jako taka nie podlega
zmianie. Kwota ta m
a stanowić zabezpieczenie wykonawców przed nieuprawnionym
unieważnieniem postępowania przez zamawiającego z powodu braku środków na
sfinansowanie zamówienia. Ponadto, według odwołującego, w świetle przepisów ustawy
Prawo zamówień publicznych, możliwe jest jedynie zwiększenie tej kwoty, nie zaś jej
zmniejszenie. Obowiązujące przepisy prawa nie wskazują na możliwość dokonywania
korekty
(innej niż wskazana powyżej) rzeczonej kwoty, w szczególności, gdy zamawiający
zapoznał się z wysokością cen w złożonych ofertach. W konsekwencji, zamawiający
pozostaje związany kwotą podaną bezpośrednio przed otwarciem ofert i nie może jej
zmienić, tj. obniżyć jej wysokości. Co więcej, zamawiający dokonując szacunków kwoty
zamówienia powinien zabezpieczyć środki na realizację tego zamówienia. Przy czym kwota
ta
nie zależy od tego, czy zamówienie realizowane jest w ciągu jednego roku, czy też
realizacja zamówienia obejmuje więcej niż jeden rok, ponieważ kwota, jaką zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia powinna dotyczyć całości zamówienia.
Odwołujący zaznaczył również, że zamawiający nie przedstawił konkretnych
dowodów potwierdzających, że popełnił błąd z przyczyn, których nie mógł uniknąć. Posłużył
się przy tym nieprecyzyjnymi stwierdzeniami o przemnożeniu kwoty netto wszystkich
czynności i prac stawką podatku VAT w wysokości 23 %, zamiast stawką 8%, która ma
zastosowanie do większości czynności prac.
Dalej odwołujący wskazał, że jego stanowisko znajduje potwierdzenie
w orzecznictwie KIO, tj. w wyroku z dnia 18 grudnia 2013 r., sygn. akt: KIO 2804/13 i KIO
2821/13, wyrażono jednoznaczny pogląd, iż zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy zamawiający
bezpośrednio przed otwarciem ofert podaje kwoty, jakie zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia. Jest to istotne rozwiązanie o znaczących skutkach natury
prawnej. Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie wskazuje się, że przepis ma uniemożliwić
zamawiającemu arbitralnego unieważniania postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt
4 (por. Komentarz PZP red. T. Czajkowski W-
wa 2007, s. 296). „Zamawiający jest związany
kwota, która zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy podał przed otwarciem ofert, tylko niejako „od
dołu” tzn. nie może w celu uzasadnienia unieważnienia postępowania na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 4 ustawy wskaza
ć innej, niższej kwoty, która w rzeczywistości zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia /.../ (Paweł Granecki, Prawo zamówień
publicznych, komentarz, W-wa 2012, s. 441
). Dalej odwołujący argumentował, że Izba
orzekając w powyższych sprawach zauważyła, że:. „podzielając powołane stanowiska
wskazuje ponadto na szczególny gwarancyjny charakter omawianego przepisu, który został
wprowadzony do ustawy jako
skonkretyzowanie zasady jawności i przejrzystości
postępowania.”
Odwołujący podniósł następnie, że zamawiający nie jest zobowiązany do
unieważniania postępowania w każdym przypadku, gdy cena oferty najkorzystniejszej
przekracza równowartość kwoty, którą planował przeznaczyć na realizację zamówienia.
W s
zczególności, w przypadku, gdy zamawiający należy do grona podmiotów sektora
finansów publicznych, może zwiększyć kwotę przeznaczoną na realizację zamówienia, tak
aby była ona wyższa od ceny zawartej w ofercie najkorzystniejszej, w granicach i na
zasadach określonych ustawą o finansach publicznych, o ile uzna to za uzasadnione
i
celowe, udzielając następnie zamówienia wykonawcy. Dopiero w sytuacji, gdy dokonanie
takich przeniesień nie jest możliwe lub celowe, a kwota, którą zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia jest niższa od ceny najkorzystniejszej oferty,
zachodzi konieczność unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych. W ocenie odwołującego podkreślić przy tym należy, że
czynność unieważnienia postępowania sama w sobie sprzeciwia się określonemu w art.
2
pkt 7a ustawy Prawo zamówień publicznych celowi postępowania o udzielenie
zamówienia, przez który należy rozumieć dokonanie wyboru oferty wykonawcy, z którym
zostanie zawarta umowa w s
prawie zamówienia publicznego, lub – w przypadku trybu
zamówienia z wolnej ręki – wynegocjowania postanowień takiej umowy. Tym samym,
wskazane w ustawie
Prawo zamówień publicznych przesłanki unieważnienia postępowania
po pierwsze
nie powinny być interpretowane rozszerzająco, po drugie zaś ich wystąpienie
winno być szczegółowo zbadane i nie powinno budzić żadnych wątpliwości. Według
odwołującego zamawiający zobowiązany jest do udzielenia zamówienia zwycięskiemu
oferentowi, nawet w przypadku braku środków wskutek zdarzeń wyjątkowych, niemożliwych
do przewid
zenia. Wyjątek stanowi sytuacja, w której jednocześnie występują przesłanki
unieważnienia wskazane w art. 93 ust. 1 pkt 4 oraz art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych (istotna zmiana okoliczności powodująca, iż prowadzenie
postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można
było wcześniej przewidzieć). W takim wypadku organizator postępowania ma wówczas
możliwość unieważnienia postępowania powołując się na treść owego przepisu.
Unieważnienie postępowania na podstawie przepisu art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo
zamówień publicznych znajdzie więc zastosowanie dopiero w momencie, gdy ewentualna
modyfikacja budżetu uznana zostanie przez dysponenta środków finansowych jakim jest
zamawiający za oczywiście bezcelową lub niemożliwą.
W ocenienie odwołującego, w niniejszym postępowaniu zamawiający oszacował
wartość zamówienia w trybie art. 32 ustawy Prawo zamówień publicznych oraz zaplanował
wysokość środków pieniężnych koniecznych na sfinansowanie zamówienia, potwierdzając to
szeregiem dokumentów finansowych w postaci: wniosków gospodarczych na 2019 r., pisma
RDLP w Pile nr EP.0301.19.2018.ZG z dnia 16 lipca 2018
r. dotyczącego prowizorium planu
finansowo
– gospodarczego na 2019 i Prowizorium planu finansowo – gospodarczego RDLP
w Pile na 2018 r. zatwierdzonego z
arządzeniem nr 28 Dyrektora RDLP w Pile z dnia
8
października 2018 r. Zaś, zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych,
zamawiający wskazał kwotę jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
w
wysokościach wystarczających na zrealizowanie przedmiotowego zamówienia. Zatem
skoro oferty o
dwołującego zarówno w łącznej wysokości, jak i w poszczególnych częściach
(pakietach)
są niższe od tych kwot, zamówienie to może i powinno być zrealizowane przez
z
amawiającego.
Mając na uwadze powyższe, według odwołującego, wykazane naruszenia ustawy
Prawo zamówień publicznych są poważne, powodujące, że interes odwołującego
w uzyskaniu
zamówienia został naruszony, a niniejsze odwołanie wraz z wnioskami,
wskazanymi w petitum jest uzasadnione.
D
ziałając w imieniu i na rzecz zamawiającego odpowiedź na odwołanie w formie
pisemnej
wniósł pełnomocnik strony wskazując, iż zamawiający wnosi o oddalenie odwołania
oraz
obciążenie odwołującego kosztami postępowania odwoławczego, w tym kosztami
zastępstwa procesowego.
W ocenie zamawiającego podkreślenia wymaga, że kwota, którą zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia nie jest tym samym, co szacunkowa wartość
zamówienia. Jak wskazuje się w doktrynie „wartość zamówienia powinna odzwierciedlać
rynkową wartość przedmiotu zamówienia, a kwota, którą dysponuje zamawiający,
odzwierciedla co najwyżej jego możliwości finansowe (wynika z budżetu, planu finansowego,
itp.). Może więc to być kwota wyższa, jak i niższa od wartości zamówienia (zob. J. Pieróg,
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, 14. wydanie, wyd. C.H. Beck, str. 494). Przy czym
kwota, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia
odzwierciedla jego możliwości finansowe na zakres zamówienia podstawowego.
Zamawiający nie ma obowiązku posiadania zabezpieczenia na przyszłe i ewentualne
zamówienia na usługi podobne oraz opcje i o ile realizacja zakresu podstawowego stanowi,
co do zasady, zobowiązanie zamawiającego, o tyle nie ma on obowiązku udzielania
zamówienia z wolnej ręki czy też korzystania z prawa opcji.
Według zamawiającego okoliczności, które doprowadziły do unieważnienia
postępowania, na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, wyglądały następująco.
Na otwarciu ofert pracownik zamawiającego podał błędne kwoty, które zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. I tak, odnosząc się do części
zamówienia objętych odwołaniem: na część 3 podano kwotę 1 762 533,00 zł, a na część
4
podano kwotę 1 438 464,00 zł. Tymczasem właściwe kwoty, które zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia wynoszą dla części 3 – 1 557 051,33 zł, a dla
części 4 – 1 269 005,97 zł. Różnica wynika z zastosowania doliczenia do kwoty netto błędnej
stawki podatkowej VAT. W przypadku kwot błędnie podanych wyglądało to następująco:
część 3 – kwota netto: 1 432 954,00 zł + podatek VAT 23%: 329 579,42 zł = kwota brutto:
1
762 533,00 zł, część 4 – kwota netto: 1 169 482,60 zł + podatek VAT 23%: 268 981,00 zł =
kwota brutto: 1 438
464,00 zł. Następnie zamawiający dodał, że większość czynności przy
usługach z zakresu gospodarki leśnej opodatkowana jest stawką podatkową VAT 8%.
Zatem
w przypadku zastosowania prawidłowych stawek (mieszanych), właściwe kwoty, które
z
amawiający zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia kształtują się następująco:
część 3 – kwota netto: 1 432 954,00 zł + podatek VAT 8% i 23%: 124 097,33 zł = kwota
brutto: 1
557 051,33 zł, część 4 – kwota netto: 1 169 482,60 zł + podatek VAT 8% i 23%:
99
523,37 zł = kwota brutto: 1 269 005,97 zł. Kwoty te wynikały z kosztorysów inwestorskich
przygotowanych przez pracowników zamawiającego (dowód: załącznik nr 1 i załącznik nr
2
do odpowiedzi na odwołanie).
W obliczu różnicy pomiędzy tymi kwotami, która była znacząca – w części 3 wynosiła
205
482,09 zł, a w części 4 – 169 457,63 zł, zamawiający musiał przyznać, że nie posiada
w
swojej dyspozycji środków finansowych, które pozwoliłyby mu na zaciągnięcie
zobowiązania w kwotach podanych nieprawidłowo.
Następnie, według zamawiającego, zaznaczyć należy, że odwołujący niesłusznie
kwalifikuje jednostki Lasów Państwowych do jednostek sektora finansów publicznych.
Lasy
Państwowe nie są jednostką sektora finansów publicznych, finansują się same
i
pokrywają koszty z własnych przychodów, a nie ze środków pochodzących z budżetu.
Zatem gospodarka finansowa w jednostkach typu nadleśnictwa wygląda inaczej, niż
przedstawił to odwołujący. Podstawą gospodarki finansowej jednostek organizacyjnych
Lasów Państwowych są sporządzane przez nie roczne plany finansowo – gospodarcze i, na
szczeblu regionalnym, są zatwierdzane przez dyrektorów regionalnych dyrekcji (§ 6 ust.
1 i 2
rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej
w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe z dnia 6 grudnia 1994 r.).
Zatem
na zaciągnięcie zobowiązania wg kwot nieprawidłowych zgodę musiałby wyrazić
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile. Natomiast takiej zgody
Nadleśnictwo nie uzyskało.
W związku z powyższym, zdaniem zamawiającego – mając na uwadze konieczność
realizacji całości zakresu podstawowego zamówienia – zamawiający, nie posiadając
odpowiednich środków finansowych, które umożliwiłyby udzielenie zamówienia o wartości
powyżej kwot, które zamawiający zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia, nie mógł
podjąć innej decyzji, jak unieważnić postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy
Pzp.
Przy czym należy zaznaczyć, że zamawiający nie dokonał obniżenia kwoty, którą
zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Zamawiający, a zasadniczo jeden
z
jego pracowników, popełnił błąd na otwarciu ofert podając kwotę w niewłaściwej wysokości,
która nie ma żadnego odzwierciedlenia w dokumentacji finansowej zamawiającego.
Zamawiający jedynie dokonał naprawy popełnionego przez swojego pracownika błędu
i
poinformował wykonawców o prawidłowych kwotach, które zamierzał przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, a następnie zestawił z tymi kwotami ceny najkorzystniejszych
ofert i w konsekwencji podjął jedyną decyzję, która była w granicach jego kompetencji –
decyzję o unieważnieniu postępowania w częściach 3 i 4, z uwagi na zbyt wysokie ceny
zaoferowane w ofertach uznawanych przez z
amawiającego za najkorzystniejsze.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
spra
wie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, konfrontując je z zebranym w sprawie materiałem
dowodowym, w tym z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, przedstawioną w kopii uwierzytelnionej przez zamawiającego, po
wysłuchaniu oświadczeń i stanowisk stron złożonych ustnie do protokołu w toku
rozprawy, gdzie odwołujący i zamawiający podtrzymali stanowiska złożone pisemnie,
ustaliła i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, iż niniejsza sprawa, w zakresie zarzutów podniesionych przez
odwołującego, mieści się w zakresie przedmiotowym ustawy p.z.p. i że odwołanie, które ją
zainicjowało zostało wniesione przez podmiot uprawniony i dotyczy materii określonej
w art. 179 ust. 1 p.z.p. oraz art. 18
0 ust. 1 p.z.p., a więc podlega kognicji Krajowej Izby
Odwoławczej. Ponadto Izba ustaliła, że odwołanie podlega rozpoznaniu na podstawie
art.
187 ust. 1 p.z.p. i że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi
art. 189
ust. 2 p.z.p., a których stwierdzenie skutkowałoby odrzuceniem odwołania
i
odstąpieniem od badania meritum sprawy.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba zobowiązana była do oceny
wypełnienia przesłanek materialnoprawnych wskazanych w art. 179 ust. 1 p.z.p., co
warunkuje
możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej przez odwołującego.
Jak
podniósł odwołujący w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy
o
dwołujący poniósł szkodę, bowiem gdyby zamawiający postąpił zgodnie z przepisami p.z.p.
nie unieważniłby postępowania w zakresie części 3 i 4. Przy czym zarówno na część 3, jak
i
4 złożono po jednej ofercie – ofercie odwołującego, zatem unieważnienie postępowania
spowodowało utratę możliwości uzyskania przez niego zamówienia.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Izby została wypełniona hipoteza art. 179 ust.
1
p.z.p., zatem odwołujący posiada legitymację materialną do wniesienia odwołania.
Postawione przez odwołującego zarzuty wniesionego środka ochrony prawnej
sprowadzały problematykę sprawy do oceny czy zamawiający, działając na podstawie
art. 93
ust. 1 pkt 4 p.z.p., prawidłowo unieważnił postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego.
Izba dokonała oceny stanu faktycznego, ustalonego w sprawie, mając na uwadze
art.
192 ust. 2 p.z.p., który stanowi, że: "Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia".
Uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
ustalenia poczynione na podstawie dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego
, dostarczonej przez zamawiającego oraz zważając na okoliczności faktyczne
podniesione w
odwołaniu, Izba stwierdziła, iż sformułowane przez odwołującego zarzuty
znajdują oparcie w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane
odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W
oparciu o okoliczności faktyczne ujęte w odwołaniu, skład orzekający stwierdził
naruszeni
e przez zamawiającego przepisów ustawy skutkujące nieprawidłowym
unieważnieniem postępowania w zakresie części 3 i 4, zaś twierdzenia podnoszone w tym
przedmiocie przez zamawiającego Izba uznała za gołosłowne, zmierzające wyłącznie do
poprawy sytuacji proc
esowej strony i nie mogące uchylić obiektywnej bezprawności
odpowiednich, zakwestionowanych przez odwołującego czynności i zaniechań
zamawiającego. Konsekwencją uwzględnienia zarzutów odwołania jest nakazanie
zamawiającemu unieważnienia czynności unieważnienia postępowania w części (pakiecie)
3 i 4 oraz dokonanie badania i oceny ofert
, które zostały złożone w tych częściach
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 196 ust. 4 p.z.p., przepisy stanowiące
pods
tawę prawną zapadłego rozstrzygnięcia, wskazać należy, iż art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p.
stanowi,
że zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli cena
najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może
zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty; Norma ta jest systemowo powiązana
z
art. 86 ust. 3 p.z.p., zgodnie z którym bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający
podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Zastosowanie dyspozycji art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p.,
jako podstawy unieważnienia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, znajduje szerokie omówienie
w doktrynie i orzecznictwi
e sądów powszechnych oraz Krajowej Izby Odwoławczej. Za
utrwalony należy uznać pogląd, iż ratio legis przedmiotowej normy było zapewnienie
wykonawcom gwarancji
– wprowadzając obowiązek zamawiającego do podania
bezpośrednio przed otwarciem ofert kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia – że
nie będzie dochodziło do dowolnego unieważniania postępowań, kiedy cena oferty
wykonawcy mieści się w kwocie wskazanej przez zamawiającego. Z drugiej strony jest to
zabezpieczenie dla zamawiającego – w postaci możliwości unieważnienia postępowania –
kiedy cena oferty przekracza jego możliwości finansowe.
Zatem co
do zasady przesłankę unieważnienia postępowania, na kanwie omawianej
normy, należy odnieść do kwoty, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie
zamówienia, podanej bezpośrednio przed otwarciem ofert, w oparciu o art. 86 ust. 3 p.z.p.
Jest to ustawowy obowiązek zamawiającego, który rodzi istotne skutki prawne.
Zamawiający, składając oświadczenie co do kwoty, którą zamierza przeznaczyć na
zamówienie, zobowiązuje się przyjąć ofertę najkorzystniejszą, pod warunkiem, że
zaoferowana cena nie przekroczy podanej przez niego wysokości środków. Natomiast,
w sytuacji,
gdy kwotę tą przekracza, zamawiający ma możliwość unieważnienia
postępowania, po otrzymaniu negatywnego wyniku analizy możliwości zwiększenia podanej
kwoty do ceny oferty najkorzystniejszej
, czy najtańszej.
Rozwiązanie to stanowi wyraz naczelnych zasad p.z.p., zasady jawności
i
przejrzystości postępowania, a przy tym ma charakter gwarancyjny – kwota podana na
otwarciu ofert jest wartością minimalną, chroniącą interesy zarówno wykonawców, jak
i
zamawiającego. Upublicznienie przez zamawiającego informacji o kwocie przeznaczonej na
sfinansowanie zamówienia, nie tylko determinuje możliwość unieważnienia przez
zamawiającego postępowania o udzielenie zamówienia, a pełni funkcję ochronną dla
uczestników postępowania, gdyż z jednej strony umożliwia zamawiającym unieważnienie
postępowania w sytuacji braku możliwości sfinansowania zamówienia na warunkach ceny
oferty przekraczającej jego możliwości finansowe, z drugiej zaś chroni wykonawców przed
nieuprawnionym unieważnieniem postępowania, wynikającym jedynie z arbitralnych decyzji
zamawiającego.
Warto również zaznaczyć, że kwoty wskazanej w art. 86 ust. 3 p.z.p. nie należy
utożsamiać z wartością szacunkową zamówienia, o której mowa w art. 32 ust. 1 p.z.p.
Jak
wyjaśnił Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z 8 stycznia 2014 r., sygn. akt X Ga
652/13 „Istotne jest, że bezpośrednio przed otwarciem ofert, a więc chwilę przed
otworzeniem pierwszej z nich, Zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia. Kwoty tej nie należy utożsamiać z ustaloną wartością
zamówienia – różnią się one chociażby kwotą podatku VAT, nieuwzględnianą przy ustalaniu
wartości zamówienia, a zawierającą się w kwocie zamierzonych wydatków. Kwota ta wynika
z możliwości finansowych zamawiającego, określonych w jego planie finansowym lub innym
spełniającym podobne funkcje dokumencie”. Zatem kwota jaką zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia powinna wynikać z dokumentacji finansowej
zamawiającego i oznacza środki, jakie mają być przeznaczone na pokrycie realnych
wydatków z tytułu realizacji zamówienia.
Istotnym jest również, że instytucja unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego ma charakter wyjątkowy, a zatem katalog przesłanek skutkujących
unieważnieniem postępowania na podstawie art. 93 p.z.p., jest katalogiem zamkniętym i nie
może być wykładany rozszerzająco, zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendae, co
oznacza, że z żadnej innej przyczyny lub bez podania przyczyn zamawiający nie może
unieważnić postępowania, a samą instytucję unieważnienia należy traktować jak wyjątek
(vide
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 30 sierpnia 2010 r. sygn. akt IV Ca 831/10).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt postępowania zainicjowanego
wniesionym środkiem zaskarżenia Izba wskazuje jak niżej.
W oparciu o zakreślone we wcześniejszej części uzasadnienia akta sprawy
odwoławczej, Izba ustaliła następujące okoliczności w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia -
okoliczności te nie były sporne pomiędzy stronami postępowania:
I.
We wniosku w sprawie zatwierdzenia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego o równowartości powyżej 144 000 euro z dnia 11 października 2018 r.
w
pkt 17 zapewnienie środków finansowych, wskazano prowizorium planu
gospodarczego RDLP w Pile na 2018 r., zatwierdzone Zarządzeniem nr 28 Dyrektora
DLP w Pile z 8 października 2018 r.
Załącznikiem do wniosku jest kosztorys inwestorski dla poszczególnych części (gdzie
brak jest kwot brutto), a także tabela – zestawienie kosztów – usługi leśne 2019 r.,
gdzie
w zakresie zamówienia podstawowego:
a) dla części 3 wskazano kwotę brutto w wysokości 1 762 533,00;
b) dla części 4 wskazano kwotę brutto w wysokości 1 438 464,00 zł;
Wniosek ten został zatwierdzony przez kierownika zamawiającego, zaś pod
względem finansowym zatwierdził go główny księgowy.
II.
Na otwarciu ofert, które miało miejsce 23 listopada 2018 r., zamawiający podał kwotę,
jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia – w wysokości
8 004
144,00 zł, w tym dla części 3 w wysokości 1 762 533,00 zł i dla części
4 w
wysokości 1 438 464,00 zł.
Kwoty te mają odzwierciedlenie w pkt 11 pn. otwarcie ofert, protokołu postępowania
ZP
– PN, a także w informacji o wysokości środków przeznaczonych na realizację
zadania określonego w postępowaniu przetargowym nr SZ.270.2.6.2018, z dnia
22
listopada 2018 r., podpisanej przez kierownika zamawiającego.
III.
Zamawiający pismem z dnia 10 grudnia 2018 r. unieważnił postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego (w części 3, 4 i 5). W zawiadomieniu o unieważnieniu
wskazano, że podstawą prawną jest art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p., natomiast w zakresie
podstawy faktycznej wskazano
, iż „Po otwarciu ofert Zamawiający zorientował się, że
kwota na realizację zadania została błędnie obliczona w kwocie brutto, tym samym
została błędnie przedstawiona na otwarciu ofert. Ceny ofert złożone na część (pakiet)
3, 4 i
5 przekraczają faktyczne środki jakie Zamawiający przeznaczył na realizację
zadania. Zamawiający nie ma możliwości zwiększyć kwoty przeznaczonej na
wykonanie zadania ze względu na brak środków w budżecie zaplanowanym na
2019
rok.”
Zgodnie z aktami postępowania odwoławczego zamawiający unieważnił
p
ostępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, ponieważ na otwarciu ofert błędnie
podano kwotę przeznaczoną na realizację zamówienia (vide pkt III okoliczności istotnych dla
rozstrzygnięcia – informacja o unieważnieniu, podana w oparciu o art. 93 ust. 3 p.z.p.).
Zamawiający wskazywał przy tym, że ceny ofert przekraczają faktyczne środki jakie
zamawiający przeznaczył na realizację zadania. W odpowiedzi na odwołanie podniesiono
dodatkowo, że błąd ten został spowodowany przez pracownika, który wadliwie podał kwoty
na otwarciu ofert, zaś prawidłowe wartości to dla części 3: 1 557 051,33 zł, a dla części
4: 1
269 005,97 zł (vide str. 3 odpowiedzi na odwołanie).
Na wstępie rozważań skład rozpoznający odwołanie zaznacza, że skutkiem
skargowego charakteru postępowania odwoławczego jest obowiązek przedstawiania przez
strony dowodów na potwierdzenia faktów, z których wywodzą korzystne dla siebie skutki
prawne, zgodnie z
zasadą ei incumbit probatio, qui dicit, non ei, qui negat, wyrażoną w art.
6 k.c. w zw. z art. 14 p.z.p. oraz art. 190
ust. 1 p.z.p., z którego wynika wymaganie
udowodnienia powoływanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych
skutków prawnych, a także usytuowanie ciężaru dowodu danego faktu po stronie osoby,
która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ponadto, jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy
w wyroku z 17 czerwca 2009 r., sygn. akt IV CSK 71/09, przedstawienie
przez stronę
dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach sprawy, z których wywodzi ona
korzystne dla siebie skutki,
nie jest jej prawem czy obowiązkiem procesowym, lecz ciężarem
procesowym wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej
własnym interesie.
N
ależy również zauważyć, że postępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą co do
zasady stawia naprzeciw siebie podmioty profesjonalne
– zamawiających oraz
przedsiębiorców realizujących zamówienia publiczne. W tym stanie od podmiotów tych
należy oczekiwać należytej staranności w zakresie dbania o swój interes, który w zakresie
istotnym dla rozpoznania
niniejszej sprawy wyraża się w szczególności w pozyskaniu
dowodów na okoliczności wysokości kwoty zaplanowanej na realizację zamówienia. Zatem
s
koro zamawiający powoływał się na zaistnienie błędów czy nieścisłości pomiędzy kwotą
podaną w oparciu o art. 86 ust. 3 p.z.p., a środkami przeznaczonymi na realizację
zamówienia, winien to wykazać.
Co prawda można sobie wyobrazić sytuację, w której zamawiający przeznaczył na
sfinansowanie zamówienia kwotę zbyt niską, ale z jakiejś przyczyny zakomunikował
wykonawco
m kwotę wyższą (np. omyłka pracownika przy odczytaniu kwoty, jak twierdził
zamawiający w odpowiedzi na odwołanie), jednakże bierność zamawiającego w tym zakresie
powoduje, że postulowane przez niego okoliczności postały gołosłowne i nieudowodnione.
W ocenie Izby z
amawiający, obarczony ciężarem dowodu wykazania okoliczności na
które powołał się unieważniając postępowanie, nie podjął nawet próby wykazania aby
zaplanowywane przez niego kwoty wynosiły dla części 3 w wysokości 1 557 051,33 zł, a dla
części 4 w wysokości 1 269 005,97 zł. Pomimo, że wskazywano, że kwoty takie wynikają
z
dokumentacji finansowej zamawiającego, zaniechano jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej
w tym zakresie.
Zamawiający przedłożył jako dowód wyłącznie kosztorysy inwestorskie, które ex lege,
w oparciu o
§ 8 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r.
w
sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz. U. z 2018 r. poz.
1092 ze zm.),
już wcześniej znajdowały się w aktach postępowania. Izba stwierdziła, że
kosztorysy inwestorskie
– po pierwsze, zgodnie z funkcją jaką nadał im sam zamawiający
służą do określenia szacunkowej wartości zamówienia, która to kwota nie jest kwotą o której
mowa w art. 86 ust. 3 p.z.p., natomiast
– po drugie, nawet gdyby zamawiający podjął próbę
powiązania kosztorysów ze środkami przeznaczonymi na sfinansowanie zamówienia, czego
zaniechano, to i tak kosztorysy te
nie zawierają wartości w kwocie brutto, zatem dowód ten
jest nieprzydatny dla rozstrzygnięcia.
Dalej, skład rozpoznający odwołanie wskazuje, że ze zgromadzonego materiału
dowodowego
wynika wprost, że zamawiający zaplanował kwotę dla zamówienia
podstawowego dla cz
ęści 3 w wysokości 1 762 533,00 zł, zaś dla części 4 w wysokości
1 438
464,00 zł, czyli w wysokości, którą podano podczas otwarcia ofert, natomiast
zamawiający nie wykazał okoliczności przeciwnej.
W szczególności istotnym dla ustalenia, jaką kwotę zaplanował zamawiający i czy
doszło do postulowanego przez niego błędu, Izba uznała wniosek w sprawie zatwierdzenia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego o równowartości powyżej 144 000 euro
z dnia 11 października 2018 (vide pkt I okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia), który
został zatwierdzony przez kierownika zamawiającego, i – co szczególnie istotne – pod
względem finansowym wniosek zatwierdził główny księgowy, którego podpis oznacza, że
jednostka dysponuje środkami na poniesienie wydatku wskazanego we wniosku.
Celem wskazania szczegółowej oceny zebranego materiału procesowego należy
krótko zarysować kontekst działania jednostki, jaką jest zamawiający w rozpoznawanej
sprawie oraz rygorów jakim podlega.
Zgodnie z art. 50 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 28
września 1991 r. o lasach
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2129 ze zm.)
Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie
samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów, przy
czym
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych ustala dla wszystkich jednostek
organizacyjnych Lasów Państwowych zasady (politykę) rachunkowości, a Lasy Państwowe
prow
adzą rachunkowość według zasad określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r.
o
rachunkowości (Dz. U. z 2018 r. poz. 395 ze zm.).
Doktryna i orzecznictwo są co do zasady zgodne, że „Ustawodawca nie wyjaśnił,
jakie znaczenie prawne ma podkreślenie samodzielności finansowej PGLLP. Chodzi tu o to,
czym ten podmiot jest w świetle ustawy z 27.08.2009 r. o finansach publicznych
(Dz.U. z
2016 r. poz. 1870 ze zm.). Na pewno PGLLP nie jest państwową jednostką
budżetową, skoro takie jednostki pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu państwa,
a uzyskane dochody odprowadzają do tego budżetu. Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy
Państwowe" nie ma osobowości prawnej, a jego sytuacja jest najbardziej zbliżona do
zakładu budżetowego w rozumieniu poprzednich przepisów o finansach publicznych. Ustawa
obowiązująca zna jednak tylko samorządowe zakłady budżetowe, a takim PGLLP na pewno
nie jest. Dlatego trzeba przyjąć, że samo PGLLP jest swoistym podmiotem prawnym,
natomiast do sektora finansów publicznych należy niewątpliwie fundusz leśny jako
państwowy fundusz celowy (art. 9 pkt 7 u.f.p.) (…) Autor komentarza do obowiązującej
ustawy o finansach publicznych z
2009 r. dzieli państwowe fundusze celowe w rozumieniu
art. 29 u.f.p. na dwie zasadnicze grupy: fundusze systemu budżetowego oraz fundusze
pozabudżetowe. Fundusz leśny zalicza się do pierwszej, tj. do funduszy systemu
budżetowego, ponieważ przychodami funduszu leśnego mogą być także środki z budżetu
państwa (dotacje) (C. Kosikowski, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa
2011, s. 148).” (tak Wojciech Radecki, Ustawa o lasach. Komentarz, WKP, 2017 r.,
komentarz do art. 50 i 56).
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 56 ust. 1 i 2 ustawy
o lasach, w Lasach Państwowych tworzy się fundusz leśny stanowiący formę
gospodarowania
środkami na cele wskazane w ustawie. Niewątpliwie zatem, w przypadku
zadań wskazanych w ustawie – a takim jest prowadzenie gospodarki leśnej, będące
przedmiotem
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w rozpoznawanym
odwołaniu – środki wydawane na jego realizację są środkami publicznymi i podlegają
określonym rygorom. Abstrahując od polityki rachunkowości, jednym z tych rygorów jest
konieczność zarezerwowania środków na wydatki, które mają zostać poniesione, w tym na
zamówienia publiczne. Nie jest bowiem dopuszczalne poniesienie wydatków, na których
realizację jednostka nie ma środków (por. art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.),
który ustanawia obowiązek
głównego księgowego złożenia podpisu na dokumencie dotyczącym operacji, z którego
wynika, że nie zgłasza zastrzeżeń do dokumentacji i że zobowiązania wynikające z operacji
mieszczą się w planie finansowym jednostki). W każdym podmiocie prowadzącym
rachunkowość stosownie do ustawy o rachunkowości planowanie wydatków musi odbywać
się rzetelnie – w przypadku jednak finansów publicznych, rygory te są zaostrzone.
Zatem m
ając na uwadze, że zamówienie dotyczy gospodarki leśnej, a więc celu
wskazanego
w ustawie o lasach, dla wykazania, że doszło do błędu w kwocie przeznaczonej
na realizację zamówienia, w stosunku co do kwoty, którą podano podczas otwarcia ofert,
kiedy kwota podana przez zamawiającego w oparciu o art. 86 ust. 3 p.z.p. dokładnie
odzwierc
iedla kwotę wskazaną we wniosku w sprawie zatwierdzenia postępowania
o
udzielenie zamówienia (vide pkt I i II okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia)
zamawiający musiałby wykazać co najmniej, łącznie, że:
polityka rachunkowości w jednostce nie wymaga analizy dostępności środków na
realizację zamówień, a podpis głównego księgowego, złożony na wniosku w sprawie
zatwierdzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, nie świadczy
o
zabezpieczeniu tych środków,
główny księgowy nie dokonywał badania kwoty wskazanej we wniosku w sprawie
zatwierdzenia postępowania o udzielenie zamówienia pod kątem zgodności z planem
finansowym, a wpisana kwota była błędna, co skutkowało zaplanowaniem wydatku
wyższego od środków, którymi zamawiający faktycznie dysponuje,
w konsekwencji, że istnieje możliwość powstania sytuacji, w której ogłoszono na
otwarciu ofert
, że zamawiający dysponuje środkami, którymi nie dysponuje, i błąd ten
wykryto dopiero po otwarciu ofert.
Warto zauważyć, że te założenia kłócą się z zasadami gospodarowania środkami
publicznymi, co nie oznacza jednak, że błąd, na który wskazywał zamawiający nie mógłby
powstać. Aby jednak wykazać, że w danych okolicznościach faktycznych doszło do sytuacji,
w której w ogóle pojawiłoby się pytanie, czy taka sytuacja spełnia hipotezę art. 93 ust. 1 pkt
4
p.z.p., wszystkie ww. przesłanki musiałyby zostać wykazane – w szczególności
zamawiający musiałby wykazać, że faktycznie środki zostały zaplanowane w złej wysokości
i
obalić domniemanie wynikające ze złożonego podpisu głównego księgowego,
zatwierdzającego pod względem finansowym wniosek z 11 października 2018 r. ws.
zatwierdzenia
postępowania, co do kwot dotyczących zamówienia podstawowego. Ponadto,
skład rozpoznający odwołanie wskazuje, że akceptacja kwot we wniosku odbywała się
w kwotach brutto i netto, a nie jak
podnosił zamawiający – jedynie netto, co byłoby zresztą
absurdem, ponieważ jednostka, aby planować środki, musi planować faktyczne wydatki,
a
nie tworzyć iluzoryczną dokumentację księgową opiewającą jedynie na kwoty netto (a
zatem nierzeczywiste, bowiem pozbawione obciążeń publicznoprawnych).
W rozpoznawanej
sprawie zamawiający nie tylko nie sprostał tym ciężarom, ale
nawet nie podjął próby wykazania ww. okoliczności – nie przedstawił polityki rachunkowości
ani zasad planowania wydatków w jednostce. Zamawiający nie zaoferował żadnego
kontrdowodu na obalenie domniemania, że podpis głównego księgowego zatwierdzający pod
względem finansowym wniosek ws. postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
oznacza, że jednostka dysponuje środkami na poniesienie wydatku wskazanego we wniosku
w kwotach dla części 3 w wysokości 1 762 533,00 zł, a dla części 4 w wysokości
1 438 464,00
zł. Nie wykazano również, aby jednostka faktycznie tymi środkami nie
dysponowała. Zatem nie zostało wykazane również, aby zaszła sytuacja, w której należałoby
chociażby rozważyć, czy faktycznie kwota ujawniona jako kwota przeznaczona na realizację
zamówienia jest nierzeczywista – stąd też nie było możliwe ustalenie, czy ta kwota jest
niższa od podanej wykonawcom (co jednak wydaje się wybitnie mało prawdopodobne mając
na uwadze, że obciążenia publicznoprawne wedle oświadczenia samego zamawiającego
miały wynosić 8%, a nie 23%, więc z zasady ewentualnie zaplanowano by zbyt dużo, a nie
zbyt mało środków).
W ocenie Izby ze
wszystkich dokumentów zgromadzonych w sprawie, wskazanych
we wcześniejszej części uzasadnienia, wynika, że zamawiający zaplanował środki w kwocie,
którą upublicznił na otwarciu ofert, a dokumenty te są ze sobą spójne i wzajemnie się
uzupełniają. Jedynym, co wskazuje na wystąpienie rzekomego błędu, jest stanowisko
zamawiającego po otwarciu ofert. Nawet jednak i to stanowisko jest niespójne z pismem
z dnia 13 grudnia 2018 r.
przedłożonym przez odwołującego, gdzie zamawiający wyjaśnia,
że w istocie podana przez niego przyczyna unieważnienia postępowania jest przyczyną
pozorną, a zamawiający rzeczywistej przyczyny unieważnienia przetargu upatruje w fakcie,
że uwzględnienie niższej stawki podatku VAT pozwoliłoby mu zaplanować mniejszą kwotę
na realizację przedmiotowego zamówienia. O ile nie jest jasne jakie pytania zostały zadane
zamawiającemu, o tyle odpowiadając na nie zamawiający usiłował za wszelką cenę uniknąć
w tym
piśmie oświadczenia, że środkami w wysokości odczytanej wykonawcom nie
dysponuje, a
skoncentrował się jedynie na tym, że zostały one błędnie wyliczone. W ocenie
Izby, w
zestawieniu z opisanym wcześniej materiałem procesowym, jedynym wyjaśnieniem
postępowania zamawiającego w niniejszej sprawie jest przyjęcie, że zamawiający te środki
zaplanował, dysponował nimi, ale dopiero po otwarciu ofert zmienił stanowisko co do kwoty,
którą zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia. Zamawiający zorientował się po
otwarciu ofert, że gdyby prawidłowo – w swojej obecnej ocenie – ustalił wartość VAT na
niższym pułapie niż pierwotnie, to mógłby kwotę przeznaczoną na realizację zamówienia
zaplanować w mniejszej wysokości i ewentualnie poczynić pewne oszczędności. Działanie
takie nie jest dopuszczalne
w świetle przepisów prawa i nie może spotkać się z aprobatą.
Finalnie,
Izba stwierdziła, że nie wykazano żadnej okoliczności, która wskazywałaby
na to, że kwota ujawniona w dokumentacji postępowania nie została przeznaczona na
realizację zamówienia, a w konsekwencji zamawiający nie wykazał, aby cena
najkorzystniejszej oferty lub oferty z najniższą ceną tą kwotę przekraczała. Przesłanka do
unieważnienia postępowania, o której mowa w art. 93 ust. 1 pkt 4 p.z.p. nie ziściła się zatem
w przedmiotowej sprawie.
Natomiast w zakresie okoliczności podnoszonych przez odwołującego co do
możliwości zwiększenia przez zamawiającego środków zaplanowanych na realizację
zamówienia w stosunku do cen zawartych w ofertach odwołującego, Izba stwierdziła, że
skoro zamawiający nie wykazał, aby kwoty te były niższe niż podane podczas otwarcia ofert,
to ceny ofert
mieszczą się w środkach finansowych zamawiającego, zatem nie ma potrzeby
rozważania ich zwiększenia.
Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 p.z.p., orzeczono jak
w sentencji. Zgodnie bowiem
z treścią art. 192 ust. 2 p.z.p. Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli
stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na
wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Potwierdzenie zarzutów wskazanych
w
odwołaniu powoduje, iż w przedmiotowym stanie faktycznym została wypełniona hipoteza
normy prawnej wyrażonej w art. 192 ust. 2 p.z.p., ponieważ zamawiający w sposób
bezprawny unieważnił postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego wydano na podstawie art.
192 ust. 9 i 10
p.z.p., tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem § 3 pkt
1 i 2
oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r. poz. 972),
zaliczając na poczet kosztów postępowania uiszczony przez odwołującego wpis, a także
nakazując zamawiającemu dokonanie zwrotu odwołującemu kosztów postępowania
odwoławczego, w postaci zwrotu kosztów wpisu.
Krajowa Izba Odwoławcza nie uwzględniła wniosku odwołującego o zasądzenie
kosztów postępowania w postaci wynagrodzenia pełnomocnika, gdyż do czasu zamknięcia
rozprawy nie przedłożono na tę okoliczność żadnego dokumentu. Wskazać przy tym należy,
iż zgodnie z brzmieniem § 3 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia, do kosztów postępowania
odwoławczego zalicza się uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego,
w
wysokości określonej na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy, obejmujące
w szczególności koszty związane z wynagrodzenie pełnomocników, jednak nie wyższe niż
kwota 3
600,00 zł. Zatem w tym zakresie Izba orzeka w oparciu o szczególne regulacje,
wprowadzone do systemu prawa,
na potrzeby postępowania przed Krajową Izbą
Odwoławczą, które wymagają nie tylko złożenia formalnego wniosku i odwołania się do
maksymalnej kwoty wynikającej z treści przedmiotowego rozporządzenia, a warunkują
przyznanie stronie kosztów wynagrodzenia pełnomocnika przedłożeniem do akt sprawy
rachunku, będącego dowodem poniesienia uzasadnionych kosztów strony. Natomiast
w
przypadku braku lub niemożliwości przedłożenia rachunku do czasu zamknięcia rozprawy,
Izba nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku o zasądzenie kosztów wynikających
z
§ 3 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia.
Przewodniczący:
…………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 51/19 z dnia 2019-02-04
- Sygn. akt KIO 50/19 z dnia 2019-01-28
- Sygn. akt KIO 2514/18 z dnia 2019-01-25
- Sygn. akt KIO 2584/18, KIO 2586/18 z dnia 2019-01-24
- Sygn. akt KIO 2519/18 z dnia 2019-01-22
