rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-12-12
rok: 2019
data dokumentu: 2019-12-12
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 2418/19
KIO 2418/19
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2019
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 listopada 2019 r. przez Odwołującego –
wykonawcę Polskie Centrum Wody sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Jaśle, w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego – Gminę Sokołów Małopolski,
r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 listopada 2019 r. przez Odwołującego –
wykonawcę Polskie Centrum Wody sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Jaśle, w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego – Gminę Sokołów Małopolski,
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
1.1. u
nieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego na podstawie przepisu art.
89 ust. 1 pkt 7b Pzp;
1.2. p
owtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego.
2.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000,00 zł
(słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100) uiszczoną przez Odwołującego tytułem
wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę w łącznej wysokości
18
.600,00 zł (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych 00/100) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego w postaci wpisu od odwołania i wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie d
o art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. z 2019 r., poz. 1843 j.t.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
– przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Rzeszowie.
Przewodniczący: ……………………………………….
Sygn. akt KIO 2418/19
Uzasadnienie
Gmina Sokół Małopolski (dalej: „Zamawiający”) prowadzi, na podstawie przepisów
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1986 j.t.
ze zm.), zwanej dalej „Pzp”, postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego z podziałem na części pn.: „Dostawa i montaż instalacji
kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznych oraz kotłów na biomasę na terenie
Gminy
Sokołów Małopolski”, zwane dalej: „Postępowaniem”.
Wartość zamówienia nie przekracza kwot określonych w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym
Unii
Europejskiej 4 września 2019 r. pod nr 2019/S 170- 414779.
19 listopada 2019 r. Zamawiający poinformował wykonawcę Polskie Centrum Wody
sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Jaśle o odrzuceniu złożonej przez niego oferty, co zostało
zaskarżone przez ww. wykonawcę odwołaniem wniesionym do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej (dalej „Izba” lub „KIO”) 29 listopada 2019 r.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 7b w zw. z art. 7
ust. 1 Pzp,
wnosząc o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1.
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego z Postępowania jako
obarczonej wadą mającą wpływ na wynik Postępowania;
2.
powtórzenia czynności oceny ofert w Postępowaniu z uwzględnieniem oferty
złożonej w Postępowaniu przez Odwołującego.
Odwołujący podał, że jest legitymowany, zgodnie z art. 179 ust. 1 Pzp, do wniesienia
odwołania.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wyjaśnił, że sporny dokument gwarancji
wadialnej jest wystawiony na wymaganą sumę, zaś jego treść jest zgodna ze wszystkimi
wymaganiami zarówno określonymi w treści SIWZ jak i Pzp.
Odwołujący wnosząc wadium uzyskał gwarancję wadialną ubezpieczeniową
Sopockiego Towarzystwa Ubezpieczeń Ergo Hestia Spółka Akcyjna z siedzibą w Sopocie,
w
imieniu którego działał agent ubezpieczeniowy – Centrum Ubezpieczeń – J. S. w Leżajsku.
Dokument został wystawiony w formie pisemnej, bowiem agent nie dysponuje
podpisem kwalifikowanym. Potwierdza powyższe oświadczenie gwaranta stanowiące
Załącznik nr 1 do Odwołania.
Zgodnie ze złożonym oświadczeniem – pełnomocnik Gwaranta potwierdza, że z uwagi
na brak możliwość wystawienia wadium w formie elektronicznej firma wystawia gwarancje
ubezpieczeniowe jedynie w formie pisemnej. Jednocześnie, jak wynika z treści oświadczenia,
agent potwie
rdza, że załączony przez wykonawcę do oferty skan gwarancji ubezpieczeniowej
nr 903013200811 z dnia 05.11.2019 r. potwierdzony podpisem kwalifikowanym upoważnia
zamawiającego do bezwarunkowo i nieodwołalnie wypłacenia Zamawiającemu kwoty do
wysokości określonej w gwarancji po otrzymaniu pierwszego pisemnego żądania,
bez
konieczności jego uzasadnienia, o ile Zamawiający stwierdzi w swoim żądaniu, że kwota
roszczenia jest mu należna.
Odwołujący chcąc złożyć w Postępowaniu ofertę, załączył do niej skan gwarancji
wadialnej ubezpieczeniowej opatrzony dodatkowo podpisem kwalifikowanym wykonawcy.
Jak wynika z treści uzasadnienia prawnego oraz faktycznego zawiadomienia
o
odrzuceniu oferty Odwołującego, Zamawiający uznał, że wadium nie zostało skutecznie
wniesione.
U
zasadniając czynność odrzucenia oferty Zamawiający powołuje się na brzmienie
SIWZ
– pkt 12.6, zgodnie z którym w przypadku wnoszenia wadium w formie niepieniężnej
wadium winno zostać złożone, zgodnie z oczekiwaniem Zamawiającego, w formie oryginału
tego dokumentu.
Następnie Zamawiający powołując się na art. 78 §1 Kodeksu cywilnego („Kc”)
stwierdził, że oryginał dokumentu został sporządzony w formie pisemnej, zatem oryginał
dokumentu powstał z chwilą złożenia na nim podpisu osoby upoważnionej do reprezentowania
gwaranta, zaś późniejsze skopiowanie dokumentu i opatrzenie go podpisem elektronicznym
wykonawcy było w istocie wytworzeniem jego elektronicznej kopii. Ponadto Zamawiający
wskazał, że dokument nie zawiera podpisu elektronicznego wystawcy, a jedynie elektroniczny
podpis osoby upoważnionej do reprezentacji wykonawcy, dla którego gwarancja została
wystawiona.
Zamawiający w treści SIWZ wymagał od wykonawców ubiegających się
o
przedmiotowe zamówienia wniesienia wadium wynoszącego w zakresie Części 1 –
28.70
0,00 zł.
Zamawiający, zgodnie z art. 45 ust 6 Pzp dopuszczał wniesienie wadium w formach
niepieniężnych – w szczególności w formie gwarancji ubezpieczeniowej.
Odnośnie tej formy wniesienia wadium SIWZ wskazuje m.in.:
„12.5. W przypadku wnoszenia wadium w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
gwarancja musi być gwarancją nieodwołalną, bezwarunkową i płatną na pierwsze
pisemne żądanie Zamawiającego, sporządzoną zgodnie z obowiązującymi przepisami
i
powinna zawierać następujące elementy:
a)
nazwę dającego zlecenie (wykonawcy), beneficjenta gwarancji (zamawiającego),
gwaranta (banku lub instytucji ubezpieczeniowej udzielających gwarancji) oraz
wskazanie ich siedzib,
b)
kwotę gwarancji,
c)
termin ważności gwarancji w formule: „od dnia ………. – do dnia ……….”,
d)
zobowiązanie gwaranta do zapłacenia kwoty gwarancji na pierwsze żądanie
Zamawiającego w sytuacjach określonych wart. 46 ust. 4a oraz ust. 5 ustawy Pzp.
12.6.
W przypadku wniesienia wadium w formie innej niż pieniężna, Zamawiający wymaga
złożenia wraz z ofertą oryginału dokumentu wadialnego.
12.7.
W przypadku wniesienia wadium w formie elektronicznej nie może zawierać informacji,
iż „gwarancja wygasa w momencie zwrotu oryginału dokumentu”,
12.8.
Wadium musi zabezpieczać ofertę przez cały okres związania ofertą, począwszy od
dnia, w którym upływa termin składania ofert”.
W przedmiotowym postępowaniu Odwołujący wniósł wadium w formie gwarancji
wadialnej ubezpieczeniowej.
W ocenie Odwołującego przepis art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp należy, jak każdy przepis
sankcyjny dotyczący podstaw eliminacji wykonawcy z postępowania o zamówienie publiczne,
wykładać w sposób ścisły. Z pewnością w sprawie podstawą odrzucenia oferty Odwołującego
nie jest niezgodność treści oferty z treścią SIWZ w zakresie odnoszącym się do formy w jakiej
wykonawca powinien wnieść wadium, bowiem wadium nie stanowi treści oferty.
Zatem przyczyny odrzucenia oferty Odwołującego należy upatrywać wyłącznie w takim
wniesieniu wadium, które nie daje gwarancji zabezpieczenia interesu Zamawiającego
i
pewności wypłaty sumy wadialnej w przypadku zaistnienia którejkolwiek z przesłanek
zatrzymania wadium określonej w Pzp i mającej zastosowanie w przedmiotowym
postępowaniu.
Jak wynika z treści dokumentu gwarancyjnego złożonego wraz z ofertą,
takiego
zagrożenia związanego z formą w jakiej Zamawiający dysponuje, tj. kopią dokumentu,
faktycznie nie ma.
Dokument nie wiąże z formą gwarancji żadnych skutków prawnych, w szczególności
nie wymaga dla skuteczności roszczenia o wypłatę sumy wadialnej przez beneficjenta
gwarancji
– Zamawiającego konieczności okazania jego oryginału, czy nawet dysponowania
takim dokumentem w tej formie.
Konsekwentnie gwarancja nie ustaje w przypadku zwrotu do gwaranta jej oryginału,
którego Zamawiający nie posiadał w dacie składania ofert w Postępowaniu. Nie istniało zatem
i nie istnieje zagrożenie ustania/wygaśnięcia gwarancji w powiązaniu z fizycznym zwrotem
oryginału tego dokumentu.
Podsumowując, Zamawiający uznaje, że wykonawca nie wniósł wadium w sposób
prawidłowy, gdyż nie przekazał zamawiającemu oryginału dokumentu gwarancji wadialnej,
do
czego był zobowiązany na podstawie 12.6. SIWZ.
Nie ulega wątpliwości, że forma dokumentu wadialnego nie jest celem samym w sobie.
W przypadku wadium najistotniejsze znaczenia ma spełnianie jego celu, nie zaś sposób
zakomunikowania zamawiającemu o jego ustanowieniu.
Orzecznictwo KIO wskazuje, że w celu ustalenia prawidłowości wniesienia wadium
należy dokonać ustalenia, czy Zamawiający, na podstawie posiadanego dokumentu w formie
w jakiej zost
ał on Zamawiającemu przekazany, był uprawniony do żądania od gwaranta kwoty
z niej wynikającej, w razie ziszczenia się jednej z przesłanek stanowiących podstawę
skorzystania z tego zabezpieczenia i mógł zrealizować swoje uprawnienia w sposób pewny.
Dodatko
wo należy podkreślić, że wyłącznie uprawnionym z tytułu gwarancji wadialnej
jest jej beneficjent (Zamawiający), nie zaś zleceniodawca jej wystawienia – wykonawca.
Stosunek
gwarancji
jest
bowiem
zobowiązaniem
własnym
gwaranta
–
towarzystwa ubezpieczeniowego wobec beneficjenta. Stosunek podstawowy, w tym
przypadku zlecenia wystawienia/udzielenia gwarancji, łączył gwaranta ze zleceniodawcą
wyłącznie w fazie zlecenia udzielania gwarancji.
Odwołujący podkreślił, że późniejsze orzeczenia KIO wskazujące na wadliwość
wadium wniesionego w formie kopii złożonej wraz z ofertą, miały związek z treścią dokumentu
gwarancyjnego, który warunkował wypłatę sumy wadialnej od konieczności okazania przez
uprawnionego z gwarancji jej oryginału. Izba podkreślała w orzeczeniach w takich
przypadkach, że Zamawiający nie miał pewności wypłaty wadium nie posiadając oryginału
gwarancji. Nawet w tych sytuacjach Izba wydawała orzeczenia wskazujące, że adresatem
gwarancji jest jej beneficjent i tylko dokonany przez niego zwrot gwarancji, jako uprawnionego
z gwarancji mógłby powodować wygaśnięcie gwarancji:
Także sam gwarant potwierdza, co należy wyraźnie podkreślić, wynika wprost z samej
gwarancji wadialnej, że brak jest zależności pomiędzy wypłatą sumy wadialnej
i
dysponowaniem oryginału gwarancji – obojętnie czy w przypadku gdy gwarancja ma postać
elektroniczną czy też pisemną. Zgodnie z oświadczeniem gwaranta stanowiącym załącznik
nr
2 do odwołania, adresowanym do beneficjenta gwarancji – Zamawiającego, potwierdza on,
że:
„[…]w zakresie realizacji wypłat z ubezpieczeniowych gwarancji wadialnych przetargowych
STU ERGO Hestia SA, zarówno wystawianych bezpośrednio przez oddziały Towarzystwa jak
i udzielanych przez naszych pełnomocników/agentów, nie istnieje konieczność, w celu
realizacji gwar
ancji przedkładania oryginału dokumentu gwarancji.
(...)
Do realizacji wypłaty z gwarancji wystarczające jest skierowanie do Gwaranta wezwania do
zapłaty ze strony Beneficjenta działającego przez osoby umocowane w terminie
obowiązywania gwarancji, w którym powołają się na gwarancję wystawioną na jego rzecz
i
istnienie przesłanki do wypłaty z jej tytułu.
Dodatkowo informujemy, ze sam zwrot oryginału gwarancji ani w przypadku dokumentów
gwarancji wystawionych w formie elektronicznej z podpisem kwalifikowanym Gwaranta ani
w
przypadku dokumentów w tradycyjnej formie pisemnej z własnoręcznym podpisem
wystawcy gwarancji nie zwalnia Gwaranta z obowiązków gwarancyjnych z zastrzeżeniem
odmiennej treści gwarancji”.
Gwarancja złożona wraz z ofertą takich ograniczeń nie zawiera, zatem wprost w świetle
jej treści nie istnieją jakiekolwiek zagrożenia czy też ograniczenia dotyczące wypłaty sumy
wadialnej w związku z formą dokumentu.
Wskazać także należy, że również przepisy samego Pzp nie uzależniają skuteczności
wniesienia wadium w formie gwarancji wadialnej od formy w jakiej zostanie ona przedstawiona
Zamawiającemu a już z pewnością nie przewidują sankcji nieważności dla takiej czynności –
w przeciwieństwie przykładowo do formy oferty (art. 10a ust. 5 Pzp), czy umowy w sprawie
zamówienia publicznego (art. 139 ust. 2 Pzp).
Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z treści:
1.
oświadczenia STU Ergo Hestia z 28 listopada 2019 r. – dowód O1;
2.
oświadczenia agenta ubezpieczeniowego z 18 listopada 2019 r. – dowód O2.
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie
w
powołaniu na niżej wskazaną argumentację.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 7b) ustawy Prawo zamówień publicznych Zamawiający
odrzuca ofertę, gdy wadium nie zostało wniesione lub zostało wniesione w sposób
nieprawidłowy, jeżeli zamawiający żądał wniesienia wadium. Wykonawca składając swoją
ofertę musi zadbać o wniesienie zabezpieczenia w prawidłowej wysokości i formie.
Zgodnie z 12.6. SIWZ
„W przypadku wniesienia wadium w formie innej niż pieniężna,
Zamawiający wymaga złożenia wraz z ofertą oryginału dokumentu wadialnego”.
Odw
ołujący wniósł wadium w postaci gwarancji ubezpieczeniowej zapłaty wadium
wystawionej przez Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia S.A.
z siedzibą
w Sopocie
(dalej „STU Ergo Hestia”). Wadium zostało jednak złożone z ofertą jako skan
dokumentu, opatrzony następnie kwalifikowanym podpisem elektronicznym wykonawcy.
Zamawiający wskazuje, że przesłany dokument zawiera odręczny podpis J.S. prowadzącej
działalność gospodarczą pod firmą Centrum Ubezpieczeń J.S., co oznacza, że jego oryginał
został sporządzony w formie pisemnej, zgodnie z art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego.
Oryginał dokumentu powstał zatem z chwilą złożenia na nim podpisu osoby upoważnionej do
reprezentowania g
waranta. Późniejsze skopiowanie dokumentu i opatrzenie go podpisem
elektronicznym wykonawcy było w istocie wytworzeniem jego elektronicznej kopii.
Zamawiający wskazuje ponadto, że dokument nie zawiera podpisu elektronicznego wystawcy,
a jedynie
elektroniczny podpis osoby upoważnionej do reprezentacji wykonawcy, dla którego
gwarancja została wystawiona.
Powyższe przemawia za przyjęciem, że wykonawca nie wniósł wadium w sposób
prawidłowy, gdyż nie przekazał Zamawiającemu oryginału dokumentu gwarancji wadialnej,
do
czego był zobowiązany na podstawie 12.6. SIWZ i jego oferta podlega odrzuceniu na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7b) Pzp. Potwierdza to m.in. wyrok KIO w sprawie KIO 2426/18.
Do postępowania odwoławczego, po stronie Zamawiającego, przystąpienie zgłosił
wykonawca
FLEXIPOWER Group sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Woli Zaradzyńskiej, wnosząc o
oddalenie odwołania.
Izba odmówiła dopuszczenia ww. wykonawcy do udziału w postępowaniu
odwoławczym stwierdzając, że uchybił 3-dniowemu terminowi na zgłoszenie przystąpienia.
Nie było okolicznością sporną, że zgłaszający przystąpienie otrzymał kopię odwołania
29
listopada br. za pośrednictwem poczty elektronicznej. W konsekwencji termin na zgłoszenie
przystąpienia upływał 2 grudnia br., podczas gdy wpłynęło ono do Prezesa KIO 3 grudnia
2019 r.
Na rozprawie strony podtrzymały zaprezentowaną powyżej argumentację.
Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z treści
Ogólnych Warunków o Gwarancje Ubezpieczeniowe STU Ergo Hestia S.A. –
Postanowienia
Ogólne, obowiązujących od 1 stycznia 2004 r., w brzmieniu uwzględniającym
aneks nr 1 wprowadzony uchwałą nr 95/2003 Zarządu STU Ergo Hestia S.A. z dnia
8
października 2003 r. (dalej „OW”) – dowód O3.
Po
przeprowadzeniu
rozprawy
Izba
,
uwzględniając
zgromadzony
materiał dowodowy omówiony w dalszej części uzasadnienia, jak również biorąc pod uwagę
oświadczenia i stanowiska Stron postępowania odwoławczego zawarte w odwołaniu
i
odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole,
ustaliła i zważyła, co następuje.
Skład
orzekający
stwierdził,
że
Odwołujący
jest
legitymowany,
zgodnie z przepisem art.
179 ust. 1 Pzp, do wniesienia odwołania.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody z treści SIWZ, gwarancji ubezpieczeniowej
załączonej przez Odwołującego do oferty, zawiadomienia o odrzuceniu oferty Odwołującego
z 19 listopada 2019 r., załączników do odwołania i OWU złożonych przez Odwołującego na
rozprawie.
Na podstawie analizy zebranego w spra
wie materiału dowodowego skład orzekający
uznał trafność argumentacji przedstawionej w odwołaniu.
W ocenie Izby
rozstrzygnięcie sprawy wymagało przesądzenia kwestii skuteczności
zabezpieczenia oferty Odwołującego wadium za pomocą gwarancji ubezpieczeniowej
załączonej do złożonej przez niego oferty. Rolą wadium jest – jak wielokrotnie podkreślano w
orzecznictwie KIO
– zabezpieczenie zamawiającego przed nierzetelnym wykonawcą w taki
sposób, aby zamawiający był uprawniony, na podstawie posiadanego dokumentu, do żądania
od gwaranta
zapłaty kwoty z niego wynikającej, w razie ziszczenia się jednej z przesłanek
stanowiących podstawę do skorzystania z tego zabezpieczenia.
Mając powyższe na uwadze Izba przeanalizowała treść spornej gwarancji
ubezpieczeniowej nie stwi
erdzając, aby w jej treści znalazły się zastrzeżenia,
że o skuteczności domagania się przez Zamawiającego zapłaty kwoty wadium przesądzać
miało dysponowanie przez Zamawiającego oryginałem gwarancji, czy że gwarancja wygasa
z
chwilą zwrotu oryginału gwarantowi, do czego w istocie referował przywoływany przez
Zamawiającego wyrok w sprawie KIO 2426/18. Obostrzeń takich próżno również szukać
w
treści OW stanowiących dowód O3, a ich brak zgodnie potwierdza treść dowodów O1 i O2.
Dodatkowo skład orzekający zwraca uwagę, że przesądzenie o skuteczności
zabezpieczenia
oferty wadium za pomocą spornej gwarancji znajduje również normatywne
uzasadnienie.
Zgodnie z przepisem § 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z 27 czerwca 20
17 r. w sprawie użycia środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia publicznego oraz udostępniania i przechowywania dokumentów
elektronicznych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1320 ze zm.) jeżeli oryginał dokumentu lub
oświadczenia, o których mowa w art. 25 ust. 1 Pzp, lub inne dokumenty lub oświadczenia
składane w postępowaniu o udzielenie zamówienia (podkreślenie Izby), nie zostały
sporządzone w postaci dokumentu elektronicznego, wykonawca może sporządzić i przekazać
elektroniczną kopię posiadanego dokumentu lub oświadczenia. W przekonaniu
składu orzekającego w rozpoznawanej sprawie ziściły się wszystkie przesłanki uprawniające
Odwołującego do skorzystania z możliwości przewidzianej w § 5 ww. rozporządzenia,
ponieważ sporna gwarancja jest oświadczeniem (gwaranta) składanym w Postępowaniu,
a jej oryginał nie został sporządzony w postaci dokumentu elektronicznego. W konsekwencji
Zamawiający bezskutecznie odwoływał się do pkt 12.6 SIWZ, który w braku omówionych
powyżej zastrzeżeń co do możliwości i skuteczności dochodzenia roszczeń ze spornej
gwarancji, nie wyłączał dopuszczalności zastosowania § 5 wzmiankowanego rozporządzenia.
Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w pkt 1 sentencji wyroku.
O kosztach postępowania (pkt 2 sentencji wyroku) rozstrzygnięto stosownie do jego
wyniku, na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 2 pkt 1 w zw.
z § 3 pkt 1 i pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2018 r., poz. 972 j.t.).
Przewodniczący: ……………………………………….
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
1.1. u
nieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego na podstawie przepisu art.
89 ust. 1 pkt 7b Pzp;
1.2. p
owtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego.
2.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000,00 zł
(słownie: piętnaście tysięcy złotych 00/100) uiszczoną przez Odwołującego tytułem
wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę w łącznej wysokości
18
.600,00 zł (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych 00/100) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego w postaci wpisu od odwołania i wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie d
o art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. z 2019 r., poz. 1843 j.t.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
– przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Rzeszowie.
Przewodniczący: ……………………………………….
Sygn. akt KIO 2418/19
Uzasadnienie
Gmina Sokół Małopolski (dalej: „Zamawiający”) prowadzi, na podstawie przepisów
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1986 j.t.
ze zm.), zwanej dalej „Pzp”, postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego z podziałem na części pn.: „Dostawa i montaż instalacji
kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznych oraz kotłów na biomasę na terenie
Gminy
Sokołów Małopolski”, zwane dalej: „Postępowaniem”.
Wartość zamówienia nie przekracza kwot określonych w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym
Unii
Europejskiej 4 września 2019 r. pod nr 2019/S 170- 414779.
19 listopada 2019 r. Zamawiający poinformował wykonawcę Polskie Centrum Wody
sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Jaśle o odrzuceniu złożonej przez niego oferty, co zostało
zaskarżone przez ww. wykonawcę odwołaniem wniesionym do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej (dalej „Izba” lub „KIO”) 29 listopada 2019 r.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 7b w zw. z art. 7
ust. 1 Pzp,
wnosząc o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1.
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego z Postępowania jako
obarczonej wadą mającą wpływ na wynik Postępowania;
2.
powtórzenia czynności oceny ofert w Postępowaniu z uwzględnieniem oferty
złożonej w Postępowaniu przez Odwołującego.
Odwołujący podał, że jest legitymowany, zgodnie z art. 179 ust. 1 Pzp, do wniesienia
odwołania.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wyjaśnił, że sporny dokument gwarancji
wadialnej jest wystawiony na wymaganą sumę, zaś jego treść jest zgodna ze wszystkimi
wymaganiami zarówno określonymi w treści SIWZ jak i Pzp.
Odwołujący wnosząc wadium uzyskał gwarancję wadialną ubezpieczeniową
Sopockiego Towarzystwa Ubezpieczeń Ergo Hestia Spółka Akcyjna z siedzibą w Sopocie,
w
imieniu którego działał agent ubezpieczeniowy – Centrum Ubezpieczeń – J. S. w Leżajsku.
Dokument został wystawiony w formie pisemnej, bowiem agent nie dysponuje
podpisem kwalifikowanym. Potwierdza powyższe oświadczenie gwaranta stanowiące
Załącznik nr 1 do Odwołania.
Zgodnie ze złożonym oświadczeniem – pełnomocnik Gwaranta potwierdza, że z uwagi
na brak możliwość wystawienia wadium w formie elektronicznej firma wystawia gwarancje
ubezpieczeniowe jedynie w formie pisemnej. Jednocześnie, jak wynika z treści oświadczenia,
agent potwie
rdza, że załączony przez wykonawcę do oferty skan gwarancji ubezpieczeniowej
nr 903013200811 z dnia 05.11.2019 r. potwierdzony podpisem kwalifikowanym upoważnia
zamawiającego do bezwarunkowo i nieodwołalnie wypłacenia Zamawiającemu kwoty do
wysokości określonej w gwarancji po otrzymaniu pierwszego pisemnego żądania,
bez
konieczności jego uzasadnienia, o ile Zamawiający stwierdzi w swoim żądaniu, że kwota
roszczenia jest mu należna.
Odwołujący chcąc złożyć w Postępowaniu ofertę, załączył do niej skan gwarancji
wadialnej ubezpieczeniowej opatrzony dodatkowo podpisem kwalifikowanym wykonawcy.
Jak wynika z treści uzasadnienia prawnego oraz faktycznego zawiadomienia
o
odrzuceniu oferty Odwołującego, Zamawiający uznał, że wadium nie zostało skutecznie
wniesione.
U
zasadniając czynność odrzucenia oferty Zamawiający powołuje się na brzmienie
SIWZ
– pkt 12.6, zgodnie z którym w przypadku wnoszenia wadium w formie niepieniężnej
wadium winno zostać złożone, zgodnie z oczekiwaniem Zamawiającego, w formie oryginału
tego dokumentu.
Następnie Zamawiający powołując się na art. 78 §1 Kodeksu cywilnego („Kc”)
stwierdził, że oryginał dokumentu został sporządzony w formie pisemnej, zatem oryginał
dokumentu powstał z chwilą złożenia na nim podpisu osoby upoważnionej do reprezentowania
gwaranta, zaś późniejsze skopiowanie dokumentu i opatrzenie go podpisem elektronicznym
wykonawcy było w istocie wytworzeniem jego elektronicznej kopii. Ponadto Zamawiający
wskazał, że dokument nie zawiera podpisu elektronicznego wystawcy, a jedynie elektroniczny
podpis osoby upoważnionej do reprezentacji wykonawcy, dla którego gwarancja została
wystawiona.
Zamawiający w treści SIWZ wymagał od wykonawców ubiegających się
o
przedmiotowe zamówienia wniesienia wadium wynoszącego w zakresie Części 1 –
28.70
0,00 zł.
Zamawiający, zgodnie z art. 45 ust 6 Pzp dopuszczał wniesienie wadium w formach
niepieniężnych – w szczególności w formie gwarancji ubezpieczeniowej.
Odnośnie tej formy wniesienia wadium SIWZ wskazuje m.in.:
„12.5. W przypadku wnoszenia wadium w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
gwarancja musi być gwarancją nieodwołalną, bezwarunkową i płatną na pierwsze
pisemne żądanie Zamawiającego, sporządzoną zgodnie z obowiązującymi przepisami
i
powinna zawierać następujące elementy:
a)
nazwę dającego zlecenie (wykonawcy), beneficjenta gwarancji (zamawiającego),
gwaranta (banku lub instytucji ubezpieczeniowej udzielających gwarancji) oraz
wskazanie ich siedzib,
b)
kwotę gwarancji,
c)
termin ważności gwarancji w formule: „od dnia ………. – do dnia ……….”,
d)
zobowiązanie gwaranta do zapłacenia kwoty gwarancji na pierwsze żądanie
Zamawiającego w sytuacjach określonych wart. 46 ust. 4a oraz ust. 5 ustawy Pzp.
12.6.
W przypadku wniesienia wadium w formie innej niż pieniężna, Zamawiający wymaga
złożenia wraz z ofertą oryginału dokumentu wadialnego.
12.7.
W przypadku wniesienia wadium w formie elektronicznej nie może zawierać informacji,
iż „gwarancja wygasa w momencie zwrotu oryginału dokumentu”,
12.8.
Wadium musi zabezpieczać ofertę przez cały okres związania ofertą, począwszy od
dnia, w którym upływa termin składania ofert”.
W przedmiotowym postępowaniu Odwołujący wniósł wadium w formie gwarancji
wadialnej ubezpieczeniowej.
W ocenie Odwołującego przepis art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp należy, jak każdy przepis
sankcyjny dotyczący podstaw eliminacji wykonawcy z postępowania o zamówienie publiczne,
wykładać w sposób ścisły. Z pewnością w sprawie podstawą odrzucenia oferty Odwołującego
nie jest niezgodność treści oferty z treścią SIWZ w zakresie odnoszącym się do formy w jakiej
wykonawca powinien wnieść wadium, bowiem wadium nie stanowi treści oferty.
Zatem przyczyny odrzucenia oferty Odwołującego należy upatrywać wyłącznie w takim
wniesieniu wadium, które nie daje gwarancji zabezpieczenia interesu Zamawiającego
i
pewności wypłaty sumy wadialnej w przypadku zaistnienia którejkolwiek z przesłanek
zatrzymania wadium określonej w Pzp i mającej zastosowanie w przedmiotowym
postępowaniu.
Jak wynika z treści dokumentu gwarancyjnego złożonego wraz z ofertą,
takiego
zagrożenia związanego z formą w jakiej Zamawiający dysponuje, tj. kopią dokumentu,
faktycznie nie ma.
Dokument nie wiąże z formą gwarancji żadnych skutków prawnych, w szczególności
nie wymaga dla skuteczności roszczenia o wypłatę sumy wadialnej przez beneficjenta
gwarancji
– Zamawiającego konieczności okazania jego oryginału, czy nawet dysponowania
takim dokumentem w tej formie.
Konsekwentnie gwarancja nie ustaje w przypadku zwrotu do gwaranta jej oryginału,
którego Zamawiający nie posiadał w dacie składania ofert w Postępowaniu. Nie istniało zatem
i nie istnieje zagrożenie ustania/wygaśnięcia gwarancji w powiązaniu z fizycznym zwrotem
oryginału tego dokumentu.
Podsumowując, Zamawiający uznaje, że wykonawca nie wniósł wadium w sposób
prawidłowy, gdyż nie przekazał zamawiającemu oryginału dokumentu gwarancji wadialnej,
do
czego był zobowiązany na podstawie 12.6. SIWZ.
Nie ulega wątpliwości, że forma dokumentu wadialnego nie jest celem samym w sobie.
W przypadku wadium najistotniejsze znaczenia ma spełnianie jego celu, nie zaś sposób
zakomunikowania zamawiającemu o jego ustanowieniu.
Orzecznictwo KIO wskazuje, że w celu ustalenia prawidłowości wniesienia wadium
należy dokonać ustalenia, czy Zamawiający, na podstawie posiadanego dokumentu w formie
w jakiej zost
ał on Zamawiającemu przekazany, był uprawniony do żądania od gwaranta kwoty
z niej wynikającej, w razie ziszczenia się jednej z przesłanek stanowiących podstawę
skorzystania z tego zabezpieczenia i mógł zrealizować swoje uprawnienia w sposób pewny.
Dodatko
wo należy podkreślić, że wyłącznie uprawnionym z tytułu gwarancji wadialnej
jest jej beneficjent (Zamawiający), nie zaś zleceniodawca jej wystawienia – wykonawca.
Stosunek
gwarancji
jest
bowiem
zobowiązaniem
własnym
gwaranta
–
towarzystwa ubezpieczeniowego wobec beneficjenta. Stosunek podstawowy, w tym
przypadku zlecenia wystawienia/udzielenia gwarancji, łączył gwaranta ze zleceniodawcą
wyłącznie w fazie zlecenia udzielania gwarancji.
Odwołujący podkreślił, że późniejsze orzeczenia KIO wskazujące na wadliwość
wadium wniesionego w formie kopii złożonej wraz z ofertą, miały związek z treścią dokumentu
gwarancyjnego, który warunkował wypłatę sumy wadialnej od konieczności okazania przez
uprawnionego z gwarancji jej oryginału. Izba podkreślała w orzeczeniach w takich
przypadkach, że Zamawiający nie miał pewności wypłaty wadium nie posiadając oryginału
gwarancji. Nawet w tych sytuacjach Izba wydawała orzeczenia wskazujące, że adresatem
gwarancji jest jej beneficjent i tylko dokonany przez niego zwrot gwarancji, jako uprawnionego
z gwarancji mógłby powodować wygaśnięcie gwarancji:
Także sam gwarant potwierdza, co należy wyraźnie podkreślić, wynika wprost z samej
gwarancji wadialnej, że brak jest zależności pomiędzy wypłatą sumy wadialnej
i
dysponowaniem oryginału gwarancji – obojętnie czy w przypadku gdy gwarancja ma postać
elektroniczną czy też pisemną. Zgodnie z oświadczeniem gwaranta stanowiącym załącznik
nr
2 do odwołania, adresowanym do beneficjenta gwarancji – Zamawiającego, potwierdza on,
że:
„[…]w zakresie realizacji wypłat z ubezpieczeniowych gwarancji wadialnych przetargowych
STU ERGO Hestia SA, zarówno wystawianych bezpośrednio przez oddziały Towarzystwa jak
i udzielanych przez naszych pełnomocników/agentów, nie istnieje konieczność, w celu
realizacji gwar
ancji przedkładania oryginału dokumentu gwarancji.
(...)
Do realizacji wypłaty z gwarancji wystarczające jest skierowanie do Gwaranta wezwania do
zapłaty ze strony Beneficjenta działającego przez osoby umocowane w terminie
obowiązywania gwarancji, w którym powołają się na gwarancję wystawioną na jego rzecz
i
istnienie przesłanki do wypłaty z jej tytułu.
Dodatkowo informujemy, ze sam zwrot oryginału gwarancji ani w przypadku dokumentów
gwarancji wystawionych w formie elektronicznej z podpisem kwalifikowanym Gwaranta ani
w
przypadku dokumentów w tradycyjnej formie pisemnej z własnoręcznym podpisem
wystawcy gwarancji nie zwalnia Gwaranta z obowiązków gwarancyjnych z zastrzeżeniem
odmiennej treści gwarancji”.
Gwarancja złożona wraz z ofertą takich ograniczeń nie zawiera, zatem wprost w świetle
jej treści nie istnieją jakiekolwiek zagrożenia czy też ograniczenia dotyczące wypłaty sumy
wadialnej w związku z formą dokumentu.
Wskazać także należy, że również przepisy samego Pzp nie uzależniają skuteczności
wniesienia wadium w formie gwarancji wadialnej od formy w jakiej zostanie ona przedstawiona
Zamawiającemu a już z pewnością nie przewidują sankcji nieważności dla takiej czynności –
w przeciwieństwie przykładowo do formy oferty (art. 10a ust. 5 Pzp), czy umowy w sprawie
zamówienia publicznego (art. 139 ust. 2 Pzp).
Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z treści:
1.
oświadczenia STU Ergo Hestia z 28 listopada 2019 r. – dowód O1;
2.
oświadczenia agenta ubezpieczeniowego z 18 listopada 2019 r. – dowód O2.
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie
w
powołaniu na niżej wskazaną argumentację.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 7b) ustawy Prawo zamówień publicznych Zamawiający
odrzuca ofertę, gdy wadium nie zostało wniesione lub zostało wniesione w sposób
nieprawidłowy, jeżeli zamawiający żądał wniesienia wadium. Wykonawca składając swoją
ofertę musi zadbać o wniesienie zabezpieczenia w prawidłowej wysokości i formie.
Zgodnie z 12.6. SIWZ
„W przypadku wniesienia wadium w formie innej niż pieniężna,
Zamawiający wymaga złożenia wraz z ofertą oryginału dokumentu wadialnego”.
Odw
ołujący wniósł wadium w postaci gwarancji ubezpieczeniowej zapłaty wadium
wystawionej przez Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia S.A.
z siedzibą
w Sopocie
(dalej „STU Ergo Hestia”). Wadium zostało jednak złożone z ofertą jako skan
dokumentu, opatrzony następnie kwalifikowanym podpisem elektronicznym wykonawcy.
Zamawiający wskazuje, że przesłany dokument zawiera odręczny podpis J.S. prowadzącej
działalność gospodarczą pod firmą Centrum Ubezpieczeń J.S., co oznacza, że jego oryginał
został sporządzony w formie pisemnej, zgodnie z art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego.
Oryginał dokumentu powstał zatem z chwilą złożenia na nim podpisu osoby upoważnionej do
reprezentowania g
waranta. Późniejsze skopiowanie dokumentu i opatrzenie go podpisem
elektronicznym wykonawcy było w istocie wytworzeniem jego elektronicznej kopii.
Zamawiający wskazuje ponadto, że dokument nie zawiera podpisu elektronicznego wystawcy,
a jedynie
elektroniczny podpis osoby upoważnionej do reprezentacji wykonawcy, dla którego
gwarancja została wystawiona.
Powyższe przemawia za przyjęciem, że wykonawca nie wniósł wadium w sposób
prawidłowy, gdyż nie przekazał Zamawiającemu oryginału dokumentu gwarancji wadialnej,
do
czego był zobowiązany na podstawie 12.6. SIWZ i jego oferta podlega odrzuceniu na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7b) Pzp. Potwierdza to m.in. wyrok KIO w sprawie KIO 2426/18.
Do postępowania odwoławczego, po stronie Zamawiającego, przystąpienie zgłosił
wykonawca
FLEXIPOWER Group sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Woli Zaradzyńskiej, wnosząc o
oddalenie odwołania.
Izba odmówiła dopuszczenia ww. wykonawcy do udziału w postępowaniu
odwoławczym stwierdzając, że uchybił 3-dniowemu terminowi na zgłoszenie przystąpienia.
Nie było okolicznością sporną, że zgłaszający przystąpienie otrzymał kopię odwołania
29
listopada br. za pośrednictwem poczty elektronicznej. W konsekwencji termin na zgłoszenie
przystąpienia upływał 2 grudnia br., podczas gdy wpłynęło ono do Prezesa KIO 3 grudnia
2019 r.
Na rozprawie strony podtrzymały zaprezentowaną powyżej argumentację.
Odwołujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z treści
Ogólnych Warunków o Gwarancje Ubezpieczeniowe STU Ergo Hestia S.A. –
Postanowienia
Ogólne, obowiązujących od 1 stycznia 2004 r., w brzmieniu uwzględniającym
aneks nr 1 wprowadzony uchwałą nr 95/2003 Zarządu STU Ergo Hestia S.A. z dnia
8
października 2003 r. (dalej „OW”) – dowód O3.
Po
przeprowadzeniu
rozprawy
Izba
,
uwzględniając
zgromadzony
materiał dowodowy omówiony w dalszej części uzasadnienia, jak również biorąc pod uwagę
oświadczenia i stanowiska Stron postępowania odwoławczego zawarte w odwołaniu
i
odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole,
ustaliła i zważyła, co następuje.
Skład
orzekający
stwierdził,
że
Odwołujący
jest
legitymowany,
zgodnie z przepisem art.
179 ust. 1 Pzp, do wniesienia odwołania.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody z treści SIWZ, gwarancji ubezpieczeniowej
załączonej przez Odwołującego do oferty, zawiadomienia o odrzuceniu oferty Odwołującego
z 19 listopada 2019 r., załączników do odwołania i OWU złożonych przez Odwołującego na
rozprawie.
Na podstawie analizy zebranego w spra
wie materiału dowodowego skład orzekający
uznał trafność argumentacji przedstawionej w odwołaniu.
W ocenie Izby
rozstrzygnięcie sprawy wymagało przesądzenia kwestii skuteczności
zabezpieczenia oferty Odwołującego wadium za pomocą gwarancji ubezpieczeniowej
załączonej do złożonej przez niego oferty. Rolą wadium jest – jak wielokrotnie podkreślano w
orzecznictwie KIO
– zabezpieczenie zamawiającego przed nierzetelnym wykonawcą w taki
sposób, aby zamawiający był uprawniony, na podstawie posiadanego dokumentu, do żądania
od gwaranta
zapłaty kwoty z niego wynikającej, w razie ziszczenia się jednej z przesłanek
stanowiących podstawę do skorzystania z tego zabezpieczenia.
Mając powyższe na uwadze Izba przeanalizowała treść spornej gwarancji
ubezpieczeniowej nie stwi
erdzając, aby w jej treści znalazły się zastrzeżenia,
że o skuteczności domagania się przez Zamawiającego zapłaty kwoty wadium przesądzać
miało dysponowanie przez Zamawiającego oryginałem gwarancji, czy że gwarancja wygasa
z
chwilą zwrotu oryginału gwarantowi, do czego w istocie referował przywoływany przez
Zamawiającego wyrok w sprawie KIO 2426/18. Obostrzeń takich próżno również szukać
w
treści OW stanowiących dowód O3, a ich brak zgodnie potwierdza treść dowodów O1 i O2.
Dodatkowo skład orzekający zwraca uwagę, że przesądzenie o skuteczności
zabezpieczenia
oferty wadium za pomocą spornej gwarancji znajduje również normatywne
uzasadnienie.
Zgodnie z przepisem § 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z 27 czerwca 20
17 r. w sprawie użycia środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu
o
udzielenie zamówienia publicznego oraz udostępniania i przechowywania dokumentów
elektronicznych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1320 ze zm.) jeżeli oryginał dokumentu lub
oświadczenia, o których mowa w art. 25 ust. 1 Pzp, lub inne dokumenty lub oświadczenia
składane w postępowaniu o udzielenie zamówienia (podkreślenie Izby), nie zostały
sporządzone w postaci dokumentu elektronicznego, wykonawca może sporządzić i przekazać
elektroniczną kopię posiadanego dokumentu lub oświadczenia. W przekonaniu
składu orzekającego w rozpoznawanej sprawie ziściły się wszystkie przesłanki uprawniające
Odwołującego do skorzystania z możliwości przewidzianej w § 5 ww. rozporządzenia,
ponieważ sporna gwarancja jest oświadczeniem (gwaranta) składanym w Postępowaniu,
a jej oryginał nie został sporządzony w postaci dokumentu elektronicznego. W konsekwencji
Zamawiający bezskutecznie odwoływał się do pkt 12.6 SIWZ, który w braku omówionych
powyżej zastrzeżeń co do możliwości i skuteczności dochodzenia roszczeń ze spornej
gwarancji, nie wyłączał dopuszczalności zastosowania § 5 wzmiankowanego rozporządzenia.
Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w pkt 1 sentencji wyroku.
O kosztach postępowania (pkt 2 sentencji wyroku) rozstrzygnięto stosownie do jego
wyniku, na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 2 pkt 1 w zw.
z § 3 pkt 1 i pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2018 r., poz. 972 j.t.).
Przewodniczący: ……………………………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 2585/19 z dnia 2020-01-13
- Sygn. akt KIO 2401/19, KIO 2402/19 z dnia 2020-01-09
- Sygn. akt KIO 2397/19 z dnia 2019-12-16
- Sygn. akt KIO 2464/19 z dnia 2019-12-16
- Sygn. akt KIO 2416/19 z dnia 2019-12-13
