rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2012-05-31
rok: 2012
data dokumentu: 2012-05-31
rok: 2012
sygnatury akt.:
KIO 993/12
KIO 993/12
KIO 999/12
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 maja 2012 r. w Warszawie odwołańwniesionych do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu 17 maja 2012 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – Consortia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 03-301
Warszawa, ul. Jagiellońska 74, „Aksel” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
44-207 Rybnik, ul. Lipowa 17 – sygn. akt KIO 993/12
B. w dniu 18 maja 2012 r. przez wykonawcę: Bytomska Spółka Informatyczna COIG-4
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 41-914 Bytom, ul. Strzelców
Bytomskich 207 – sygn. akt KIO 999/12
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego:
Skarb Państwa – Komenda Główna Policji, 02-624 Warszawa, ul. Puławska 148/150
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu 17 maja 2012 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – Consortia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 03-301
Warszawa, ul. Jagiellońska 74, „Aksel” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
44-207 Rybnik, ul. Lipowa 17 – sygn. akt KIO 993/12
B. w dniu 18 maja 2012 r. przez wykonawcę: Bytomska Spółka Informatyczna COIG-4
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 41-914 Bytom, ul. Strzelców
Bytomskich 207 – sygn. akt KIO 999/12
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego:
Skarb Państwa – Komenda Główna Policji, 02-624 Warszawa, ul. Puławska 148/150
orzeka:
1. Oddala odwołania.
2. Kosztami
postępowania
obciąża
odwołujących:
wykonawców
wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie, „Aksel” sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku oraz Bytomską Spółkę
Informatyczną COIG-4 sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę30000 zł 00 gr
(słownie: trzydzieści tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez odwołujących:
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia –
Consortia sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, „Aksel” sp. z o.o. z siedzibą w
Rybniku oraz Bytomską Spółkę Informatyczną COIG-4 sp. z o.o. z siedzibą w
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
Bytomiu – tytułem wpisów od odwołań,
2.2 zasądza od odwołujących: wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie,
„Aksel” sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku oraz Bytomskiej Spółki
Informatycznej COIG-4 sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu na rzecz
Zamawiającego: Skarbu Państwa – Komendy Głównej Policji w Warszawie
kwotę7200 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy dwieście złotych zero groszy)
stanowiącą
koszty
postępowania
odwoławczego
poniesione
z
tytułu
uzasadnionych kosztów strony obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika, w tym
kwotę 3600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) od
odwołującego: wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, „Aksel” sp. z o.o.
z siedzibą w Rybniku oraz kwotę 3600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) od odwołującego: Bytomskiej Spółki Informatycznej COIG-4 sp.
z o.o. z siedzibą w Bytomiu.
Stosownie do art. 198 a i 198 b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Skarb Państwa – Komenda Główna Policji w Warszawie – prowadził w
trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo
zamówieńpublicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; zwanej dalej
również„ustawąpzp” lub „pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
dostawy pn. Dostawa systemu łączności podpaskowej dla oddziałów prewencji Policji
(oznaczenie sprawy: 11/BŁiI/12/MK).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z 119 stycznia 2012 r. pod nr 2011/S_12-019019, w tym samym dniu
Zamawiający zamieścił ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie oraz na swojej stronie
internetowej (www.policja.pl).
Wartośćzamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
12.195.121, 95 zł, co stanowi równowartość3.033.914,31 euro.
7 maja 2012 r. wykonawcy wspólnie ubiegający sięo udzielenie zamówienia –
Consortia sp. z o.o. z siedzibąw Warszawie, „Aksel” sp. z o.o. z siedzibąw Rybniku
otrzymali od ubezpieczyciela – HDI Asekuracja Towarzystwo UbezpieczeńSpółka Akcyjna
informację,że Zamawiający 4 maja 2012 r. wystąpił zżądaniem zapłaty wadium w kwocie
360 tys. zł na podstawie gwarancji ubezpieczeniowej nr 3024708/8401 z 7 marca 2012 r., w
związku z czynnościązatrzymania wadium w prowadzonym postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego. Z kolei Bytomska Spółka Informatyczna COIG-4 sp. z o.o. z
siedzibąw Bytomiu 9 maja 2012 r. uzyskała od ubezpieczyciela – Towarzystwa Ubezpieczeń
i Reasekuracji „Warta” S.A. informację,że również4 maja 2012 r. Zamawiający wystąpił z
analogicznymżądaniem zapłaty z tytułu gwarancji ubezpieczeniowej nr KR/GP/04/2012 z 23
lutego 2012 r.
17 maja 2012 r. (pismem z 16 maja 2012 r.) Odwołujący: wykonawcy wspólnie
ubiegający sięo udzielenie zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibąw Warszawie,
„Aksel” sp. z o.o. z siedzibąw Rybniku, a 18 maja 2012 r. (pismem z 17 maja 2012 r.)
Odwołujący: Bytomska Spółka Informatyczna COIG-4 sp. z o.o. z siedzibąw Bytomiu wnieśli
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołania (zachowując wymóg przekazania ich kopii
Zamawiającemu) od następujących czynności Zamawiającego:
1. Zaniechania unieważnienia wezwania do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie
art. 26 ust. 3 pzp.
2. Zatrzymania wadium w wysokości 360.000,00 zł w trybie art. 46 ust. 4a pzp.
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
Odwołujący zarzucili Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy
pzp:
1. Art. 186 ust. 3 – przez zaniechanie unieważnienia czynności polegającej na wezwaniu
do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp w związku z
uwzględnionymi przez Zamawiającego 18 kwietnia 2012 r. zarzutami podniesionymi w
odwołaniu złożonym przez Nexrad Telecom sp. z o.o. z siedzibąw Warszawie (zwanej
dalej w skrócie „Nexrad”).
2. Art. 46 ust. 4a w zw. z art. 26 ust. 3 pzp – przez błędne przyjęcie,że przesłanka
zatrzymania wadium zostaje wyczerpana równieżw przypadku złożenia przez
wykonawcęw odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3 pzp,
dokumentów, które nie potwierdzająspełniania warunków udziału w postępowaniu.
Odwołujący wnieśli o nakazanie Zamawiającemu:
1. Unieważnienia czynności polegającej na wezwaniu do uzupełnienia brakujących
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp.
2. Wycofaniażądania zapłaty wadium na podstawie gwarancji ubezpieczeniowych.
Odwołujący sprecyzowali zarzuty przez wskazanie następujących analogicznych
okoliczności prawnych i faktycznych uzasadniających wniesienie odwołań.
Zamawiający pismem 20 marca 2012 r. wezwał do uzupełnienia m. in. dokumentu
certyfikatu instytucji niezależnej dla IP-65 w terminie 22 marca 2012 r. do godz. 13:00. W
odpowiedzi Odwołujący uzupełnili swoje oferty dokumentacjązałączonądo pisma z 22
marca 2012 r. Pismem z 26 marca 2012 r. Zamawiający poinformował Odwołujących o
odrzuceniu ich ofert z uwagi na nieuzupełnienie dokumentu certyfikatu instytucji niezależnej
dla IP-65, który w sposób należyty potwierdzał zawarte w nim treści. Jednocześnie
Zamawiający zawiadomił Odwołujących o wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej
przez Nexrad. Odwołujący wnieśli odwołania od czynności Zamawiającego (sprawy o sygn.
akt KIO 665/12 i KIO 666/12). Odwołania zostały oddalone, jednak kwestia wezwania do
uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp oraz poprawności i prawidłowości
uzupełnionej dokumentacji nie była w ogóle rozpatrywana merytorycznie w trakcie
postępowania odwoławczego. Było to związane z uwzględnieniem przez Zamawiającego w
całości zarzutów odwołania wniesionego przez Nexrad (sprawa o sygn. akt KIO 669/12),
które zawierałożądania m. in. unieważnienia wyniku postępowania, unieważnienia czynności
polegającej na wezwaniu Odwołujących do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie
art. 26 ust. 3 pzp, powtórzenia czynności badania i oceny ofert oraz odrzucenia ofert
Odwołujących z uwagi na niedołączenie do oferty certyfikatów potwierdzających spełnianie
wymagańnormy IP-65.
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
W związku z uznaniem w całości zarzutów podniesionych w odwołaniu Nexrad
(sprawa o sygn. akt KIO 669/12), Zamawiający zobowiązał siędo dokonania wszystkich
czynności, o które wnosił odwołujący. Stosownie do treści art. 186 ust. 3 pzp, w przypadku
uwzględnienia przez zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych przez
odwołującego Izba umarza postępowanie, a zamawiający wykonuje, powtarza lub
unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia zgodnie z żądaniem
zawartym w odwołaniu. Konstrukcja przepisu nie pozwala zamawiającemu na
dyskrecjonalnąocenęi wybór czynności, które ma dokonać, lecz w sposób wyraźny i
jednoznaczny przewiduje obowiązek wykonania, powtórzenia lub unieważnienia wszystkich
czynności, o które wnosił odwołujący. Zatem Zamawiający, zgodnie z uwzględnionymi przez
siebie zarzutami odwołującego Nexrad, powinien unieważnićswojączynnośćpolegającąna
wezwaniu Odwołujących do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie art. 26 ust. 3
pzp. Znajduje to swoje potwierdzenie m. in. w wyroku [błąd w obydwu odwołaniach, w
rzeczywistości było to postanowienie] Krajowej Izby Odwoławczej z 7 kwietnia 2011 r. (sygn.
akt KIO 663/11), w którym stwierdza się,że w sytuacji umorzenia postępowania w związku z
uwzględnieniem zarzutów, ustawodawca nałożył na zamawiającego obowiązek wykonania,
powtórzenia lub unieważnienia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie
z żądaniem zawartym w odwołaniu. Zamawiający zatem zobowiązany jest do dokonania
zmian [...] w taki sposób, który uczyni zadość postulatom postawionym w odwołaniu.
Uwzględnienie przez Zamawiającego odwołania Nexrad w całości sprawia,że nie znajduje
zastosowania instytucja zatrzymania wadium, o której mowa w art. 46 ust. 4a pzp, z uwagi
na koniecznośćunieważnienia czynności Zamawiającego polegającej na wezwaniu do
uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp. Unieważnienie tej ostatniej czynności
powoduje,że Zamawiający traci uprawnienie do zatrzymania wadium na podstawie art. 46
ust. 4a pzp. Takie stanowisko zostało wyrażone m. in. w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej
z 8 lutego 2011 r. (sygn. akt KIO 143/11), w którym stwierdza się,że istotnym i koniecznym
warunkiem możliwości zatrzymania wadium przez zamawiającego w postępowaniu, na
podstawie art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113,
poz. 759 ze zm.), jest uprzednie wezwanie wykonawcy w trybie art. 26 ust. 3 ustawy do
uzupełnienia brakujących dokumentów. Podobne zapatrywanie zostało wyrażone w wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z 22 października 2010 r. (sygn. akt KIO 2225/10), w którym
podnosi się,że warunkiem koniecznym zatrzymania wadium na podstawie art. 46 ust. 4a
ustawy Prawo zamówień publicznych jest uprzednie wezwanie wykonawcy w trybie art. 26
ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych do uzupełnienia brakujących dokumentów,
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
oświadczeń lub pełnomocnictw.
Niezależnie od braku podstawy do zatrzymania wadium opisanej powyżej,
Zamawiający w sposób nieprawidłowy interpretuje przepisy ustawy pzp odnoszące siędo
zatrzymania wadium, a także pomija fakt uzupełnienia przez Odwołujących dokumentówżądanych przez Zamawiającego. Zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej
interpretacja instytucji zatrzymania wadium w związku z wezwaniem do uzupełnienia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp powinna byćinterpretowana wąsko, tzn. w sposób
przyznający zamawiającemu uprawnienie do zatrzymania wadium jedynie w przypadku, gdy
wykonawca w ogóle nie złożyżądanego dokumentu. Natomiast w przypadku złożenia
dokumentów, które w ocenie zamawiającego nie stanowiąpotwierdzenia warunków udziału
w postępowaniu, zamawiający nie ma możliwości zatrzymania wadium. Zostało w sposób
wyraźny wskazane w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 26 stycznia 2010 r. (sygn. akt
KIO/UZP 1749 /09), w którym podkreśla się,że przepis art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych ma charakter restrykcyjny, określa bowiem sankcję wobec
wykonawcy w postaci zatrzymania wadium. Ten charakter omawianej normy prawnej nie
pozwala na wykładnię rozszerzającą przesłanek zatrzymania wadium. Z uwagi na powyższe,
stosując wykładnię językową, przesłankę zatrzymania wadium stanowi jedynie niezłożenie
wymaganych dokumentów. Złożenie dokumentów, które nie potwierdzają spełniania
warunków udziału w postępowaniu lub zawierają błędy, nie wyczerpuje zatem ustawowej
przesłanki zatrzymania wadium wraz z odsetkami na podstawie art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych. Kwestia przesłanek i dopuszczalności zatrzymania przez
zamawiającego wadium została równieżporuszona m. in. w wyroku Krajowej Izby
Odwoławczej z 25 listopada 2010 r. (sygn. akt. KIO 2457/10), w którym stwierdza się,że
„przepis art. 46 ust. 4a Prawa zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze
zm.) obejmuje swą dyspozycją sytuacje, w których wykonawca zaniechał złożenia
dokumentu lub oświadczenia. Tym samym przepis ten znajduje zastosowanie w
przypadkach, gdy wezwany do uzupełnienia dokumentu wykonawca w ogóle nie złoży żądanego dokumentu zamawiającemu. Dyspozycja tego przepisu nie zostaje zatem
wypełniona w przypadku, gdy w wyniku wezwania zostanie złożony dokument, który jednak
nie potwierdza spełniania warunków udziału w postępowaniu. Podobne zapatrywanie zostało
wyrażone w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 20 października 2010 r. (sygn. akt KIO
2190/10) wskazującym,że w „przepisie art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych
chodzi o brak fizyczny dokumentu lub oświadczenia, a zatem znajduje on zastosowanie w
sytuacji, gdy wezwany do uzupełnienia dokumentu wykonawca w ogóle nie przedłoży go
zamawiającemu. Dyspozycja tego przepisu nie zostaje zaś wypełniona w przypadku, gdy w
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
wyniku wezwania zostanie złożony dokument, który jednak nie potwierdza spełniania
warunków udziału w postępowaniu. Równieżw wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 31
marca 2010 r. (sygn. akt KIO/UZP 309/10) wyraźnie stwierdzono,że Zamawiający ma
możliwość zatrzymania wadium tylko wówczas, gdy wykonawca na wezwanie
zamawiającego w ogóle (uwzględniając obiektywne udowodnione przyczyny nie leżące po
stronie wykonawcy) nie uzupełni dokumentu. Natomiast formalne uzupełnienie dokumentu,
pomimo, że taki dokument może – w ocenie zamawiającego – nie potwierdzać spełniania
warunku udziału w postępowaniu, nie daje zamawiającemu prawnej możliwości
zastosowania art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych. Natomiast w wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z 22 marca 2011 r. (sygn. akt KIO 465/11), Izba odniosła sięw
sposób jednoznaczny do intencji ustawodawcy i celów jakie przyświecały, konstrukcji art. 46
ust. 4a ustawy pzp, wskazując,że przesłankę zatrzymania wadium, o której mowa w art. 46
ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi jedynie nie złożenie wymaganych
dokumentów. Przesłanki tej nie wyczerpuje złożenie dokumentów, które nie potwierdzają
spełniania warunków udziału w postępowaniu lub zawierają błędy. Intencją ustawodawcy nie
było zatrzymywanie wadium w każdym przypadku, w którym wykonawca nie wywiązał się z
wezwania do uzupełnienia dokumentów dokonanego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych i dokumentu tego nie złożył.
Do Prezesa Krajowej Izby odwoławczej nie wpłynęłożadne zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego. Zamawiający podjął decyzjęo niedopełnieniu obowiązku w
wynikającego z art. 185 ust. 1 pzp. W przesłanym do Izby 22 maja 2012 r. piśmie
Zamawiający poinformował,że informacja o wniesieniu odwołania nie została przekazana do
uczestników postępowania, ponieważzostało ono zakończone, a 18 kwietnia 2012 r. została
podpisana umowa.
Ponieważżadne z odwołańnie zawierało braków formalnych, a wpisy od nich zostały
uiszczone przez każdego z Odwołujących – podlegały rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających, Izba nie stwierdziła,że
którekolwiek z odwołańpodlega odrzuceniu na podstawie którejkolwiek z przesłanek
określonych w art. 189 ust. 2 pzp. Równieżna posiedzeniu z udziałem Stron Zamawiający
nie podnosił zaistnienia takiej przesłanki. W szczególności z dokumentacji postępowania
prowadzonego przez Zamawiającego wynika,że nie zawiadomił on Odwołujących o
zatrzymaniu wadium, a zatem rzeczywiście mogli oni dowiedziećsięo tym fakcie pośrednio,
na podstawie informacji od wystawców wadialnych gwarancji ubezpieczeniowych,
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
odpowiednio 7 i 8 maja 2012 r. Z uwagi na brak podstaw do odrzucenia odwołańlub
umorzenia postępowańodwoławczych, Izba przeprowadziła rozprawę, podczas której
Odwołujący podtrzymali odwołania, a Zamawiający wniósł o ich oddalenie. Izba zważyła,że
nie można nawet przypisaćOdwołującym,że mogli dowiedziećsięo samym fakcie zawarcia
przez Zamawiającego umowy w sprawie zamówienia publicznego. Zamawiający nie
informował o tym wżaden sposób podczas posiedzenia i rozprawy, które miały miejsce 18
kwietnia 2012 r. Ponieważwyrokiem z tego dnia poprzednie odwołania Odwołujących zostały
oddalone, nie mieli oniżadnej sposobności aby uzyskaćtakąinformację. Zamawiający
przyznał w toku posiedzenia 25 maja 2012 r.,że nie zamieścił jeszcze ogłoszenia o
udzieleniu zamówienia. Zamawiający pozostawił także bezżadnej odpowiedzi pisma
wystosowane przez Odwołujących 14 maja 2012 r. W tych okolicznościach nie sposób
zarzucićOdwołującym,że mogli i powinni byli wiedziećo fakcie zawarcia umowy.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska zawarte w
odwołaniach, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, Izba
ustaliła i zważyła, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja do
wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść
szkodęw wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
Odwołujący wskazali,że posiadali interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia
gdyżw jego toku złożyli swoje oferty. Natomiast w efekcie niezgodnych z ustawąpzp
czynności Zamawiającego, zostali narażeni na poniesienie szkody, co jest związane
zarówno z ewentualnymi kosztami postępowania sądowo-egzekucyjnego nienależnegoświadczenia, jak równieżz kosztami odnoszącymi siędo szkody poniesionej przez
Odwołującego, w związku z wyłączeniem z bieżącego obrotu znacznej kwoty pieniężnej
(stanowiącej równowartośćzatrzymanego wadium), co skutkuje niemożliwościąrealizacji
bieżących jak i przyszłych działańgospodarczych (damnum emergens) oraz kosztami
utraconych przez Odwołującego korzyści (lucrum cessans), w związku z niemożliwością
dysponowania własnymi funduszami, z uwagi na bezprawne działanie Zamawiającego.
W ocenie składu orzekającego Izby obydwaj Odwołujący mieli interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, gdyżkażdy z nich złożył ofertę. Z kolei podjęta przez
Zamawiającego czynnośćzatrzymania wadium naraża każdego z Odwołujących na
konkretnąszkodęmajątkową. Szkoda ta, choćw ogóle nie wiąże sięz pozbawieniem
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
możliwości uzyskania zamówienia, pozostaje jednak w adekwatnym związku przyczynowym
z zarzucanym Zamawiającemu naruszeniem przepisów ustawy pzp. Izba uznała,że
Odwołujący mająlegitymacjędo zakwestionowania
zatrzymania wadium przez
Zamawiającego, pomimoże czynnośćta została dokonana po zakończeniu postępowania w
sprawie udzielenia zamówienia publicznego. Izba zważyła,że okoliczności, które były
podstawązatrzymania wadium przez Zamawiającego zaistniały jeszcze przed zakończeniem
tego postępowania i miały związek z jego przebiegiem. Fakt,że Zamawiający zwlekał z
podjęciem tej czynności, nie może pozbawiaćOdwołujących możliwości jej zaskarżenia.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania o
zamówienie publiczne, która została równieżprzekazana Izbie w formie kopii poświadczonej
za zgodnośćz oryginałem przez Zamawiającego za okres od 17 kwietnia 2012 r. do 22 maja
2012 r. na potrzeby niniejszego postępowania odwoławczego, a pozostałym zakresie na
potrzeby postępowania odwoławczego w sprawach o sygn. akt: KIO 665/12, KIO 666/12 i
669/12. Dokumentacja przesłana do Izby w związku z niniejsząsprawąokazała się
niekompletna, gdyżnie obejmowała przesłanych przez Odwołujących do Zamawiającego 14
maja 2012 r. pism poprzedzających wniesione odwołania. Izba dopuściła równieżdowód z
akt tej sprawy odwoławczej w zakresie wniesionych odwołań, protokołów z posiedzenia i
rozprawy, postanowienia z 18 kwietnia 2012 r. sprawie o sygn. akt KIO 669/12, wyroku Izby
z 18 kwietnia 2012 r. w sprawach o sygn. akt: KIO 665/12 i KIO 666/12.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba wzięła równieżpod uwagę
stanowiska i oświadczenia złożone na piśmie w ramachśrodków ochrony prawnej, dalszych
pismach oraz wyrażone ustnie i odnotowane w protokole rozprawy.
Biorąc pod uwagęzgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz zakres zarzutów podniesionych w odwołaniach i podlegających rozpatrzeniu,
Izba stwierdziła,że odwołania nie mogązostaćuwzględnione pomimo bezpodstawności
decyzji Zamawiającego o zatrzymaniu wadiów wniesionych przez Odwołujących.
Zamawiający naruszył art. 186 ust. 3 pzp, gdyżpomimo uznania na posiedzeniu w
sprawie o sygn. akt KIO 669/12 w całości zarzutów odwołania wniesionego przez Nexrad, co
spowodowało wydanie 18 kwietnia 2012 r. postanowienia o umorzeniu postępowania
odwoławczego w tej sprawie, nie podjąłżadnych działańzgodnych zżądaniami tego
odwołania. Wręcz przeciwnie, Zamawiający utrzymał w mocy swoje dotychczasowe
czynności, a zamiast ich unieważnienia lub powtórzenia, zawarł jeszcze tego samego dnia
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
umowęw sprawie zamówienia publicznego. W ocenie Izby bez znaczenia dla zaistnienia
tego naruszenia jest powoływanie sięprzez Zamawiającego na uzyskane postanowieniem z
17 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt KIO/W 1/12 uchylenie zakazu zawarcia umowy do
czasu ogłoszenia orzeczeńkończących postępowania odwoławcze wywołane poprzednio
wniesionymi odwołaniami. Po pierwsze – pozytywnie rozpatrzony w trybie art. 183 ust. 2 pzp
wniosek nie spowodował powstania po stronie Zamawiającego prawnego obowiązku
zawarcia umowy przed rozstrzygnięciem spraw o sygn. akt: KIO 665/12 KIO 666/12 i KIO
669/12. Po drugie i niezależnie od powyższego – Zamawiający nie miał równieżobowiązku
uwzględniania w całości zarzutów odwołania wniesionego przez Nexrad, co spowodowało
umorzenie postępowania odwoławczego w sprawie o sygn. akt KIO 669/12. Zamawiający
mógł zatem zawrzećjuż17 kwietnia 2012 r. umowęz Nexrad, a 18 kwietnia 2012 r. toczyć
nadal spór z w sprawie wywołanej wniesionym przez tego wykonawcęodwołaniem. Dopiero
w razie oddalenia odwołania Nexrad Zamawiający mógłby rozważaćmożliwośćskorzystania
z art. 46 ust. 4a pzp przeciwko pozostałym dwóm wykonawcom. Nie było równieżżadnych
przeszkód prawnych aby uczynićzadośćżądaniom odwołania, którego zarzuty Zamawiający
uznał w całości na posiedzeniu przed Izbą18 kwietnia 2012 r. Przeszkoda ta wynikła dopiero
na skutek kolejnych działańZamawiającego, który jeszcze tego samego dnia zawarł umowę
z Nexrad. Działając w ten sposób Zamawiający z pełnąświadomościązdecydował sięna
naruszenie art. 186 ust. 3 pzp. W toku niniejszej sprawy okazało się,że Zamawiający wżaden sposób merytorycznie nie podważa zasadności uznania w całości zarzutów odwołania
Nexrad, a nieuczynienie zadośćjegożądaniom tłumaczy wyłącznie faktem zawarcia umowy,
co uniemożliwiło dokonanie jakichkolwiek czynności w zakończonym definitywnie
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zatem Zamawiający merytorycznie
nadal zgadza sięz tym,że winien odrzucićoferty Odwołujących na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 3 pzp, a tym samym zaniechaćwezwania ich do uzupełnienia dokumentów w trybie art.
26 ust. 3 pzp, jedynie z powodów formalnych nie wykonał, powtórzył lub unieważnił
stosownych czynności. Z kolei podjętąjużpo zawarciu umowy czynnośćzatrzymania
wadiów na podstawie art. 46 ust. 4a pzp, Zamawiający usprawiedliwia wyłącznie tym,że
formalnie nie uchylił wezwania Odwołujących do uzupełnienia dokumentów trybie art. 26 ust.
3 pzp. W ocenie Izby dokonana w ten sposób czynnośćzatrzymania wadium jest wadliwa,
gdyżopiera sięde facto na naruszeniu art. 186 ust. 3 pzp, które nie mażadnego
merytorycznego uzasadnienia. Stanowi zatem naruszenie art. 46 ust. 4a pzp, gdyż
zatrzymanie wadium na podstawie tego przepisu jest uwarunkowane uprzednim
prawidłowym zastosowaniem art. 26 ust. 3 pzp. Skoro Zamawiający uznał i nadal uznaje
słusznośćstanowiska,że bezpodstawnie wezwał w tym trybie Odwołujących do uzupełnienia
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
dokumentów, to nie może jednocześnie twierdzić,że prawidłowo zastosował art. 46 ust. 4a
pzp. W ocenie Izby Zamawiający bezskutecznie usiłuje z nieuzasadnionego naruszenia art.
186 ust. 3 pzp wywieśćpodstawędla skorzystania z art. 46 ust. 4a pzp. Nie sposób
zaakceptowaćrozumowania, zgodnie z którym naruszenie jednego przepisu ma
usprawiedliwiaćnaruszenie kolejnego. Tym bardziej z uwagi na restrykcyjny i wyjątkowy
charakter instytucji zatrzymania wadium.
W tych okolicznościach drugorzędne znaczenie ma rozstrzygnięcie sporu co do
prawidłowości zastosowania art. 46 ust. 4a pzp z uwagi na dokumenty, które zostały
uzupełnione przez Odwołujących w odpowiedzi na wystosowane przez Zamawiającego w
trybie art. 26 ust. 3 pzp wezwanie. Z jednej strony, wobec prób czynionych przez
Odwołujących, Izba stwierdziła brak możliwości skutecznego podnoszenia przez nich w
niniejszym postępowaniu odwoławczym,że uzupełnione lub pierwotnie załączone do oferty
dokumenty zostały niezasadne uznane przez Zamawiającego za nieprawidłowe. Po
pierwsze, wbrew twierdzeniom odwołań, kwestia ta została ostatecznie rozstrzygnięta w
wyroku z 18 kwietnia 2012 r., który oddalił odwołania w sprawach o sygn. akt KIO 665/12 i
KIO 666/12. Przedmiotem zarzutów wówczas podniesionych przez Odwołujących było
odrzucenie ich ofert na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp z uwagi niezłożenie, równieżw
wyniku wezwania do uzupełnienia wystosowanego na podstawie art. 26 ust. 3 pzp,
certyfikatu instytucji niezależnej potwierdzającego stopieńochrony oferowanego zestawu
mikrofono-słuchawkowego na zachlapanie i kurz minimum klasy IP65. Bez znaczenia jest
natomiast okoliczność,że odwołania zostały oddalone z uwagi na stwierdzenie przez Izbę
braku legitymowania sięprzez Odwołujących uprawnieniem do wnoszeniaśrodków ochrony
prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 pzp. Z drugiej strony Izba nie podziela stanowiska
Zamawiającego,że wyłącznie złożenie dokumentów potwierdzających spełnianie
wymaganych warunków eliminuje możliwośćzatrzymania wadium. W ocenie Izby
nieadekwatne jest przywoływanie przez Zamawiającego na poparcie swojego stanowiska
wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 24 marca 2011 r. (sygn. akt I ACa 7/2011), który
zapadł na tle stanu faktycznego dotyczącego niezłożenia w zakreślonym terminie
jakiegokolwiek dokumentu. Zamawiający na rozprawie nietrafnie także powołał sięna
wykładnięcelowościowąart. 46 ust. 4a pzp, przez utożsamienie zmowy, której miał
zapobiegaćten przepis, ze zmowącenową, do której miało dojśćw postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego. Tymczasem jedynym aspektem zmowy, której może
dotyczyćart. 46 ust. 4a pzp jest celowe nieuzupełnianie dokumentów przez wykonawcęz
niższąceną, tak by wygrał będący z nim w zmowie wykonawca oferujący wyższącenę.
Tymczasem obydwaj Odwołujący złożyli zarówno w ofercie, jak i w wyniku wezwania, takie
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
same dokumenty, co stało siępowodem odrzucenia obydwu ofert przez Zamawiającego.
Zatem wywiedziony przez Izbęw wyroku z 18 kwietnia 2012 r. wniosek o pośrednim
przyznaniu przez Odwołujących faktu dopuszczenia sięzmowy cenowej, nie zmienia tego,że nie dotyczyła ona potencjalnego zakresu zastosowania art. 46 ust. 4a pzp. Podnoszenie
przez Zamawiającego faktu istnienia zmowy pomiędzy Odwołującymiświadczy natomiast o
tym,że nadal merytorycznie podziela słusznośćzarzutów uznanego przez siebie poprzednio
odwołania Nexrad, co wywołuje skutki opisane powyżej.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła naruszenie przez Zamawiającego
przepisów art. 186 ust. 3 w zw. z art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówieńpublicznych, które
nie ma jednakżadnego wpływu na wynik prowadzonego przez Zamawiającego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Z tego względu Izba, działając na
podstawie przepisów art. 192 ust. 1 i 2 ustawy pzp – orzekła, jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, na
podstawie przepisu art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Prawo zamówieńpublicznych oraz zgodnie z
§ 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238) – obciążając
Odwołujących tymi kosztami, w postaci uiszczonych przez nich wpisów oraz uzasadnionych
kosztów Zamawiającego obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości po 3600
zł w każdej sprawie, na podstawie rachunków (faktur VAT) złożonych do akt sprawy, zgodnie
z § 3 pkt 2 lit. b przywołanego rozporządzenia.
Przewodniczący: ………………………………
1. Oddala odwołania.
2. Kosztami
postępowania
obciąża
odwołujących:
wykonawców
wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie, „Aksel” sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku oraz Bytomską Spółkę
Informatyczną COIG-4 sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę30000 zł 00 gr
(słownie: trzydzieści tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez odwołujących:
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia –
Consortia sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, „Aksel” sp. z o.o. z siedzibą w
Rybniku oraz Bytomską Spółkę Informatyczną COIG-4 sp. z o.o. z siedzibą w
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
Bytomiu – tytułem wpisów od odwołań,
2.2 zasądza od odwołujących: wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie,
„Aksel” sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku oraz Bytomskiej Spółki
Informatycznej COIG-4 sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu na rzecz
Zamawiającego: Skarbu Państwa – Komendy Głównej Policji w Warszawie
kwotę7200 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy dwieście złotych zero groszy)
stanowiącą
koszty
postępowania
odwoławczego
poniesione
z
tytułu
uzasadnionych kosztów strony obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika, w tym
kwotę 3600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) od
odwołującego: wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, „Aksel” sp. z o.o.
z siedzibą w Rybniku oraz kwotę 3600 zł 00 gr (trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) od odwołującego: Bytomskiej Spółki Informatycznej COIG-4 sp.
z o.o. z siedzibą w Bytomiu.
Stosownie do art. 198 a i 198 b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Skarb Państwa – Komenda Główna Policji w Warszawie – prowadził w
trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo
zamówieńpublicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; zwanej dalej
również„ustawąpzp” lub „pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na
dostawy pn. Dostawa systemu łączności podpaskowej dla oddziałów prewencji Policji
(oznaczenie sprawy: 11/BŁiI/12/MK).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z 119 stycznia 2012 r. pod nr 2011/S_12-019019, w tym samym dniu
Zamawiający zamieścił ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie oraz na swojej stronie
internetowej (www.policja.pl).
Wartośćzamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
12.195.121, 95 zł, co stanowi równowartość3.033.914,31 euro.
7 maja 2012 r. wykonawcy wspólnie ubiegający sięo udzielenie zamówienia –
Consortia sp. z o.o. z siedzibąw Warszawie, „Aksel” sp. z o.o. z siedzibąw Rybniku
otrzymali od ubezpieczyciela – HDI Asekuracja Towarzystwo UbezpieczeńSpółka Akcyjna
informację,że Zamawiający 4 maja 2012 r. wystąpił zżądaniem zapłaty wadium w kwocie
360 tys. zł na podstawie gwarancji ubezpieczeniowej nr 3024708/8401 z 7 marca 2012 r., w
związku z czynnościązatrzymania wadium w prowadzonym postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego. Z kolei Bytomska Spółka Informatyczna COIG-4 sp. z o.o. z
siedzibąw Bytomiu 9 maja 2012 r. uzyskała od ubezpieczyciela – Towarzystwa Ubezpieczeń
i Reasekuracji „Warta” S.A. informację,że również4 maja 2012 r. Zamawiający wystąpił z
analogicznymżądaniem zapłaty z tytułu gwarancji ubezpieczeniowej nr KR/GP/04/2012 z 23
lutego 2012 r.
17 maja 2012 r. (pismem z 16 maja 2012 r.) Odwołujący: wykonawcy wspólnie
ubiegający sięo udzielenie zamówienia – Consortia sp. z o.o. z siedzibąw Warszawie,
„Aksel” sp. z o.o. z siedzibąw Rybniku, a 18 maja 2012 r. (pismem z 17 maja 2012 r.)
Odwołujący: Bytomska Spółka Informatyczna COIG-4 sp. z o.o. z siedzibąw Bytomiu wnieśli
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołania (zachowując wymóg przekazania ich kopii
Zamawiającemu) od następujących czynności Zamawiającego:
1. Zaniechania unieważnienia wezwania do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie
art. 26 ust. 3 pzp.
2. Zatrzymania wadium w wysokości 360.000,00 zł w trybie art. 46 ust. 4a pzp.
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
Odwołujący zarzucili Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy
pzp:
1. Art. 186 ust. 3 – przez zaniechanie unieważnienia czynności polegającej na wezwaniu
do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp w związku z
uwzględnionymi przez Zamawiającego 18 kwietnia 2012 r. zarzutami podniesionymi w
odwołaniu złożonym przez Nexrad Telecom sp. z o.o. z siedzibąw Warszawie (zwanej
dalej w skrócie „Nexrad”).
2. Art. 46 ust. 4a w zw. z art. 26 ust. 3 pzp – przez błędne przyjęcie,że przesłanka
zatrzymania wadium zostaje wyczerpana równieżw przypadku złożenia przez
wykonawcęw odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3 pzp,
dokumentów, które nie potwierdzająspełniania warunków udziału w postępowaniu.
Odwołujący wnieśli o nakazanie Zamawiającemu:
1. Unieważnienia czynności polegającej na wezwaniu do uzupełnienia brakujących
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp.
2. Wycofaniażądania zapłaty wadium na podstawie gwarancji ubezpieczeniowych.
Odwołujący sprecyzowali zarzuty przez wskazanie następujących analogicznych
okoliczności prawnych i faktycznych uzasadniających wniesienie odwołań.
Zamawiający pismem 20 marca 2012 r. wezwał do uzupełnienia m. in. dokumentu
certyfikatu instytucji niezależnej dla IP-65 w terminie 22 marca 2012 r. do godz. 13:00. W
odpowiedzi Odwołujący uzupełnili swoje oferty dokumentacjązałączonądo pisma z 22
marca 2012 r. Pismem z 26 marca 2012 r. Zamawiający poinformował Odwołujących o
odrzuceniu ich ofert z uwagi na nieuzupełnienie dokumentu certyfikatu instytucji niezależnej
dla IP-65, który w sposób należyty potwierdzał zawarte w nim treści. Jednocześnie
Zamawiający zawiadomił Odwołujących o wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej
przez Nexrad. Odwołujący wnieśli odwołania od czynności Zamawiającego (sprawy o sygn.
akt KIO 665/12 i KIO 666/12). Odwołania zostały oddalone, jednak kwestia wezwania do
uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp oraz poprawności i prawidłowości
uzupełnionej dokumentacji nie była w ogóle rozpatrywana merytorycznie w trakcie
postępowania odwoławczego. Było to związane z uwzględnieniem przez Zamawiającego w
całości zarzutów odwołania wniesionego przez Nexrad (sprawa o sygn. akt KIO 669/12),
które zawierałożądania m. in. unieważnienia wyniku postępowania, unieważnienia czynności
polegającej na wezwaniu Odwołujących do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie
art. 26 ust. 3 pzp, powtórzenia czynności badania i oceny ofert oraz odrzucenia ofert
Odwołujących z uwagi na niedołączenie do oferty certyfikatów potwierdzających spełnianie
wymagańnormy IP-65.
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
W związku z uznaniem w całości zarzutów podniesionych w odwołaniu Nexrad
(sprawa o sygn. akt KIO 669/12), Zamawiający zobowiązał siędo dokonania wszystkich
czynności, o które wnosił odwołujący. Stosownie do treści art. 186 ust. 3 pzp, w przypadku
uwzględnienia przez zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych przez
odwołującego Izba umarza postępowanie, a zamawiający wykonuje, powtarza lub
unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia zgodnie z żądaniem
zawartym w odwołaniu. Konstrukcja przepisu nie pozwala zamawiającemu na
dyskrecjonalnąocenęi wybór czynności, które ma dokonać, lecz w sposób wyraźny i
jednoznaczny przewiduje obowiązek wykonania, powtórzenia lub unieważnienia wszystkich
czynności, o które wnosił odwołujący. Zatem Zamawiający, zgodnie z uwzględnionymi przez
siebie zarzutami odwołującego Nexrad, powinien unieważnićswojączynnośćpolegającąna
wezwaniu Odwołujących do uzupełnienia brakujących dokumentów w trybie art. 26 ust. 3
pzp. Znajduje to swoje potwierdzenie m. in. w wyroku [błąd w obydwu odwołaniach, w
rzeczywistości było to postanowienie] Krajowej Izby Odwoławczej z 7 kwietnia 2011 r. (sygn.
akt KIO 663/11), w którym stwierdza się,że w sytuacji umorzenia postępowania w związku z
uwzględnieniem zarzutów, ustawodawca nałożył na zamawiającego obowiązek wykonania,
powtórzenia lub unieważnienia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie
z żądaniem zawartym w odwołaniu. Zamawiający zatem zobowiązany jest do dokonania
zmian [...] w taki sposób, który uczyni zadość postulatom postawionym w odwołaniu.
Uwzględnienie przez Zamawiającego odwołania Nexrad w całości sprawia,że nie znajduje
zastosowania instytucja zatrzymania wadium, o której mowa w art. 46 ust. 4a pzp, z uwagi
na koniecznośćunieważnienia czynności Zamawiającego polegającej na wezwaniu do
uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp. Unieważnienie tej ostatniej czynności
powoduje,że Zamawiający traci uprawnienie do zatrzymania wadium na podstawie art. 46
ust. 4a pzp. Takie stanowisko zostało wyrażone m. in. w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej
z 8 lutego 2011 r. (sygn. akt KIO 143/11), w którym stwierdza się,że istotnym i koniecznym
warunkiem możliwości zatrzymania wadium przez zamawiającego w postępowaniu, na
podstawie art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113,
poz. 759 ze zm.), jest uprzednie wezwanie wykonawcy w trybie art. 26 ust. 3 ustawy do
uzupełnienia brakujących dokumentów. Podobne zapatrywanie zostało wyrażone w wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z 22 października 2010 r. (sygn. akt KIO 2225/10), w którym
podnosi się,że warunkiem koniecznym zatrzymania wadium na podstawie art. 46 ust. 4a
ustawy Prawo zamówień publicznych jest uprzednie wezwanie wykonawcy w trybie art. 26
ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych do uzupełnienia brakujących dokumentów,
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
oświadczeń lub pełnomocnictw.
Niezależnie od braku podstawy do zatrzymania wadium opisanej powyżej,
Zamawiający w sposób nieprawidłowy interpretuje przepisy ustawy pzp odnoszące siędo
zatrzymania wadium, a także pomija fakt uzupełnienia przez Odwołujących dokumentówżądanych przez Zamawiającego. Zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej
interpretacja instytucji zatrzymania wadium w związku z wezwaniem do uzupełnienia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp powinna byćinterpretowana wąsko, tzn. w sposób
przyznający zamawiającemu uprawnienie do zatrzymania wadium jedynie w przypadku, gdy
wykonawca w ogóle nie złożyżądanego dokumentu. Natomiast w przypadku złożenia
dokumentów, które w ocenie zamawiającego nie stanowiąpotwierdzenia warunków udziału
w postępowaniu, zamawiający nie ma możliwości zatrzymania wadium. Zostało w sposób
wyraźny wskazane w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 26 stycznia 2010 r. (sygn. akt
KIO/UZP 1749 /09), w którym podkreśla się,że przepis art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych ma charakter restrykcyjny, określa bowiem sankcję wobec
wykonawcy w postaci zatrzymania wadium. Ten charakter omawianej normy prawnej nie
pozwala na wykładnię rozszerzającą przesłanek zatrzymania wadium. Z uwagi na powyższe,
stosując wykładnię językową, przesłankę zatrzymania wadium stanowi jedynie niezłożenie
wymaganych dokumentów. Złożenie dokumentów, które nie potwierdzają spełniania
warunków udziału w postępowaniu lub zawierają błędy, nie wyczerpuje zatem ustawowej
przesłanki zatrzymania wadium wraz z odsetkami na podstawie art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych. Kwestia przesłanek i dopuszczalności zatrzymania przez
zamawiającego wadium została równieżporuszona m. in. w wyroku Krajowej Izby
Odwoławczej z 25 listopada 2010 r. (sygn. akt. KIO 2457/10), w którym stwierdza się,że
„przepis art. 46 ust. 4a Prawa zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze
zm.) obejmuje swą dyspozycją sytuacje, w których wykonawca zaniechał złożenia
dokumentu lub oświadczenia. Tym samym przepis ten znajduje zastosowanie w
przypadkach, gdy wezwany do uzupełnienia dokumentu wykonawca w ogóle nie złoży żądanego dokumentu zamawiającemu. Dyspozycja tego przepisu nie zostaje zatem
wypełniona w przypadku, gdy w wyniku wezwania zostanie złożony dokument, który jednak
nie potwierdza spełniania warunków udziału w postępowaniu. Podobne zapatrywanie zostało
wyrażone w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 20 października 2010 r. (sygn. akt KIO
2190/10) wskazującym,że w „przepisie art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych
chodzi o brak fizyczny dokumentu lub oświadczenia, a zatem znajduje on zastosowanie w
sytuacji, gdy wezwany do uzupełnienia dokumentu wykonawca w ogóle nie przedłoży go
zamawiającemu. Dyspozycja tego przepisu nie zostaje zaś wypełniona w przypadku, gdy w
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
wyniku wezwania zostanie złożony dokument, który jednak nie potwierdza spełniania
warunków udziału w postępowaniu. Równieżw wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 31
marca 2010 r. (sygn. akt KIO/UZP 309/10) wyraźnie stwierdzono,że Zamawiający ma
możliwość zatrzymania wadium tylko wówczas, gdy wykonawca na wezwanie
zamawiającego w ogóle (uwzględniając obiektywne udowodnione przyczyny nie leżące po
stronie wykonawcy) nie uzupełni dokumentu. Natomiast formalne uzupełnienie dokumentu,
pomimo, że taki dokument może – w ocenie zamawiającego – nie potwierdzać spełniania
warunku udziału w postępowaniu, nie daje zamawiającemu prawnej możliwości
zastosowania art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych. Natomiast w wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej z 22 marca 2011 r. (sygn. akt KIO 465/11), Izba odniosła sięw
sposób jednoznaczny do intencji ustawodawcy i celów jakie przyświecały, konstrukcji art. 46
ust. 4a ustawy pzp, wskazując,że przesłankę zatrzymania wadium, o której mowa w art. 46
ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi jedynie nie złożenie wymaganych
dokumentów. Przesłanki tej nie wyczerpuje złożenie dokumentów, które nie potwierdzają
spełniania warunków udziału w postępowaniu lub zawierają błędy. Intencją ustawodawcy nie
było zatrzymywanie wadium w każdym przypadku, w którym wykonawca nie wywiązał się z
wezwania do uzupełnienia dokumentów dokonanego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych i dokumentu tego nie złożył.
Do Prezesa Krajowej Izby odwoławczej nie wpłynęłożadne zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego. Zamawiający podjął decyzjęo niedopełnieniu obowiązku w
wynikającego z art. 185 ust. 1 pzp. W przesłanym do Izby 22 maja 2012 r. piśmie
Zamawiający poinformował,że informacja o wniesieniu odwołania nie została przekazana do
uczestników postępowania, ponieważzostało ono zakończone, a 18 kwietnia 2012 r. została
podpisana umowa.
Ponieważżadne z odwołańnie zawierało braków formalnych, a wpisy od nich zostały
uiszczone przez każdego z Odwołujących – podlegały rozpoznaniu przez Izbę.
W toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających, Izba nie stwierdziła,że
którekolwiek z odwołańpodlega odrzuceniu na podstawie którejkolwiek z przesłanek
określonych w art. 189 ust. 2 pzp. Równieżna posiedzeniu z udziałem Stron Zamawiający
nie podnosił zaistnienia takiej przesłanki. W szczególności z dokumentacji postępowania
prowadzonego przez Zamawiającego wynika,że nie zawiadomił on Odwołujących o
zatrzymaniu wadium, a zatem rzeczywiście mogli oni dowiedziećsięo tym fakcie pośrednio,
na podstawie informacji od wystawców wadialnych gwarancji ubezpieczeniowych,
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
odpowiednio 7 i 8 maja 2012 r. Z uwagi na brak podstaw do odrzucenia odwołańlub
umorzenia postępowańodwoławczych, Izba przeprowadziła rozprawę, podczas której
Odwołujący podtrzymali odwołania, a Zamawiający wniósł o ich oddalenie. Izba zważyła,że
nie można nawet przypisaćOdwołującym,że mogli dowiedziećsięo samym fakcie zawarcia
przez Zamawiającego umowy w sprawie zamówienia publicznego. Zamawiający nie
informował o tym wżaden sposób podczas posiedzenia i rozprawy, które miały miejsce 18
kwietnia 2012 r. Ponieważwyrokiem z tego dnia poprzednie odwołania Odwołujących zostały
oddalone, nie mieli oniżadnej sposobności aby uzyskaćtakąinformację. Zamawiający
przyznał w toku posiedzenia 25 maja 2012 r.,że nie zamieścił jeszcze ogłoszenia o
udzieleniu zamówienia. Zamawiający pozostawił także bezżadnej odpowiedzi pisma
wystosowane przez Odwołujących 14 maja 2012 r. W tych okolicznościach nie sposób
zarzucićOdwołującym,że mogli i powinni byli wiedziećo fakcie zawarcia umowy.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska zawarte w
odwołaniach, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole, Izba
ustaliła i zważyła, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja do
wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść
szkodęw wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.
Odwołujący wskazali,że posiadali interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia
gdyżw jego toku złożyli swoje oferty. Natomiast w efekcie niezgodnych z ustawąpzp
czynności Zamawiającego, zostali narażeni na poniesienie szkody, co jest związane
zarówno z ewentualnymi kosztami postępowania sądowo-egzekucyjnego nienależnegoświadczenia, jak równieżz kosztami odnoszącymi siędo szkody poniesionej przez
Odwołującego, w związku z wyłączeniem z bieżącego obrotu znacznej kwoty pieniężnej
(stanowiącej równowartośćzatrzymanego wadium), co skutkuje niemożliwościąrealizacji
bieżących jak i przyszłych działańgospodarczych (damnum emergens) oraz kosztami
utraconych przez Odwołującego korzyści (lucrum cessans), w związku z niemożliwością
dysponowania własnymi funduszami, z uwagi na bezprawne działanie Zamawiającego.
W ocenie składu orzekającego Izby obydwaj Odwołujący mieli interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, gdyżkażdy z nich złożył ofertę. Z kolei podjęta przez
Zamawiającego czynnośćzatrzymania wadium naraża każdego z Odwołujących na
konkretnąszkodęmajątkową. Szkoda ta, choćw ogóle nie wiąże sięz pozbawieniem
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
możliwości uzyskania zamówienia, pozostaje jednak w adekwatnym związku przyczynowym
z zarzucanym Zamawiającemu naruszeniem przepisów ustawy pzp. Izba uznała,że
Odwołujący mająlegitymacjędo zakwestionowania
zatrzymania wadium przez
Zamawiającego, pomimoże czynnośćta została dokonana po zakończeniu postępowania w
sprawie udzielenia zamówienia publicznego. Izba zważyła,że okoliczności, które były
podstawązatrzymania wadium przez Zamawiającego zaistniały jeszcze przed zakończeniem
tego postępowania i miały związek z jego przebiegiem. Fakt,że Zamawiający zwlekał z
podjęciem tej czynności, nie może pozbawiaćOdwołujących możliwości jej zaskarżenia.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania o
zamówienie publiczne, która została równieżprzekazana Izbie w formie kopii poświadczonej
za zgodnośćz oryginałem przez Zamawiającego za okres od 17 kwietnia 2012 r. do 22 maja
2012 r. na potrzeby niniejszego postępowania odwoławczego, a pozostałym zakresie na
potrzeby postępowania odwoławczego w sprawach o sygn. akt: KIO 665/12, KIO 666/12 i
669/12. Dokumentacja przesłana do Izby w związku z niniejsząsprawąokazała się
niekompletna, gdyżnie obejmowała przesłanych przez Odwołujących do Zamawiającego 14
maja 2012 r. pism poprzedzających wniesione odwołania. Izba dopuściła równieżdowód z
akt tej sprawy odwoławczej w zakresie wniesionych odwołań, protokołów z posiedzenia i
rozprawy, postanowienia z 18 kwietnia 2012 r. sprawie o sygn. akt KIO 669/12, wyroku Izby
z 18 kwietnia 2012 r. w sprawach o sygn. akt: KIO 665/12 i KIO 666/12.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba wzięła równieżpod uwagę
stanowiska i oświadczenia złożone na piśmie w ramachśrodków ochrony prawnej, dalszych
pismach oraz wyrażone ustnie i odnotowane w protokole rozprawy.
Biorąc pod uwagęzgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz zakres zarzutów podniesionych w odwołaniach i podlegających rozpatrzeniu,
Izba stwierdziła,że odwołania nie mogązostaćuwzględnione pomimo bezpodstawności
decyzji Zamawiającego o zatrzymaniu wadiów wniesionych przez Odwołujących.
Zamawiający naruszył art. 186 ust. 3 pzp, gdyżpomimo uznania na posiedzeniu w
sprawie o sygn. akt KIO 669/12 w całości zarzutów odwołania wniesionego przez Nexrad, co
spowodowało wydanie 18 kwietnia 2012 r. postanowienia o umorzeniu postępowania
odwoławczego w tej sprawie, nie podjąłżadnych działańzgodnych zżądaniami tego
odwołania. Wręcz przeciwnie, Zamawiający utrzymał w mocy swoje dotychczasowe
czynności, a zamiast ich unieważnienia lub powtórzenia, zawarł jeszcze tego samego dnia
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
umowęw sprawie zamówienia publicznego. W ocenie Izby bez znaczenia dla zaistnienia
tego naruszenia jest powoływanie sięprzez Zamawiającego na uzyskane postanowieniem z
17 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt KIO/W 1/12 uchylenie zakazu zawarcia umowy do
czasu ogłoszenia orzeczeńkończących postępowania odwoławcze wywołane poprzednio
wniesionymi odwołaniami. Po pierwsze – pozytywnie rozpatrzony w trybie art. 183 ust. 2 pzp
wniosek nie spowodował powstania po stronie Zamawiającego prawnego obowiązku
zawarcia umowy przed rozstrzygnięciem spraw o sygn. akt: KIO 665/12 KIO 666/12 i KIO
669/12. Po drugie i niezależnie od powyższego – Zamawiający nie miał równieżobowiązku
uwzględniania w całości zarzutów odwołania wniesionego przez Nexrad, co spowodowało
umorzenie postępowania odwoławczego w sprawie o sygn. akt KIO 669/12. Zamawiający
mógł zatem zawrzećjuż17 kwietnia 2012 r. umowęz Nexrad, a 18 kwietnia 2012 r. toczyć
nadal spór z w sprawie wywołanej wniesionym przez tego wykonawcęodwołaniem. Dopiero
w razie oddalenia odwołania Nexrad Zamawiający mógłby rozważaćmożliwośćskorzystania
z art. 46 ust. 4a pzp przeciwko pozostałym dwóm wykonawcom. Nie było równieżżadnych
przeszkód prawnych aby uczynićzadośćżądaniom odwołania, którego zarzuty Zamawiający
uznał w całości na posiedzeniu przed Izbą18 kwietnia 2012 r. Przeszkoda ta wynikła dopiero
na skutek kolejnych działańZamawiającego, który jeszcze tego samego dnia zawarł umowę
z Nexrad. Działając w ten sposób Zamawiający z pełnąświadomościązdecydował sięna
naruszenie art. 186 ust. 3 pzp. W toku niniejszej sprawy okazało się,że Zamawiający wżaden sposób merytorycznie nie podważa zasadności uznania w całości zarzutów odwołania
Nexrad, a nieuczynienie zadośćjegożądaniom tłumaczy wyłącznie faktem zawarcia umowy,
co uniemożliwiło dokonanie jakichkolwiek czynności w zakończonym definitywnie
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zatem Zamawiający merytorycznie
nadal zgadza sięz tym,że winien odrzucićoferty Odwołujących na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 3 pzp, a tym samym zaniechaćwezwania ich do uzupełnienia dokumentów w trybie art.
26 ust. 3 pzp, jedynie z powodów formalnych nie wykonał, powtórzył lub unieważnił
stosownych czynności. Z kolei podjętąjużpo zawarciu umowy czynnośćzatrzymania
wadiów na podstawie art. 46 ust. 4a pzp, Zamawiający usprawiedliwia wyłącznie tym,że
formalnie nie uchylił wezwania Odwołujących do uzupełnienia dokumentów trybie art. 26 ust.
3 pzp. W ocenie Izby dokonana w ten sposób czynnośćzatrzymania wadium jest wadliwa,
gdyżopiera sięde facto na naruszeniu art. 186 ust. 3 pzp, które nie mażadnego
merytorycznego uzasadnienia. Stanowi zatem naruszenie art. 46 ust. 4a pzp, gdyż
zatrzymanie wadium na podstawie tego przepisu jest uwarunkowane uprzednim
prawidłowym zastosowaniem art. 26 ust. 3 pzp. Skoro Zamawiający uznał i nadal uznaje
słusznośćstanowiska,że bezpodstawnie wezwał w tym trybie Odwołujących do uzupełnienia
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
dokumentów, to nie może jednocześnie twierdzić,że prawidłowo zastosował art. 46 ust. 4a
pzp. W ocenie Izby Zamawiający bezskutecznie usiłuje z nieuzasadnionego naruszenia art.
186 ust. 3 pzp wywieśćpodstawędla skorzystania z art. 46 ust. 4a pzp. Nie sposób
zaakceptowaćrozumowania, zgodnie z którym naruszenie jednego przepisu ma
usprawiedliwiaćnaruszenie kolejnego. Tym bardziej z uwagi na restrykcyjny i wyjątkowy
charakter instytucji zatrzymania wadium.
W tych okolicznościach drugorzędne znaczenie ma rozstrzygnięcie sporu co do
prawidłowości zastosowania art. 46 ust. 4a pzp z uwagi na dokumenty, które zostały
uzupełnione przez Odwołujących w odpowiedzi na wystosowane przez Zamawiającego w
trybie art. 26 ust. 3 pzp wezwanie. Z jednej strony, wobec prób czynionych przez
Odwołujących, Izba stwierdziła brak możliwości skutecznego podnoszenia przez nich w
niniejszym postępowaniu odwoławczym,że uzupełnione lub pierwotnie załączone do oferty
dokumenty zostały niezasadne uznane przez Zamawiającego za nieprawidłowe. Po
pierwsze, wbrew twierdzeniom odwołań, kwestia ta została ostatecznie rozstrzygnięta w
wyroku z 18 kwietnia 2012 r., który oddalił odwołania w sprawach o sygn. akt KIO 665/12 i
KIO 666/12. Przedmiotem zarzutów wówczas podniesionych przez Odwołujących było
odrzucenie ich ofert na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 pzp z uwagi niezłożenie, równieżw
wyniku wezwania do uzupełnienia wystosowanego na podstawie art. 26 ust. 3 pzp,
certyfikatu instytucji niezależnej potwierdzającego stopieńochrony oferowanego zestawu
mikrofono-słuchawkowego na zachlapanie i kurz minimum klasy IP65. Bez znaczenia jest
natomiast okoliczność,że odwołania zostały oddalone z uwagi na stwierdzenie przez Izbę
braku legitymowania sięprzez Odwołujących uprawnieniem do wnoszeniaśrodków ochrony
prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 pzp. Z drugiej strony Izba nie podziela stanowiska
Zamawiającego,że wyłącznie złożenie dokumentów potwierdzających spełnianie
wymaganych warunków eliminuje możliwośćzatrzymania wadium. W ocenie Izby
nieadekwatne jest przywoływanie przez Zamawiającego na poparcie swojego stanowiska
wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 24 marca 2011 r. (sygn. akt I ACa 7/2011), który
zapadł na tle stanu faktycznego dotyczącego niezłożenia w zakreślonym terminie
jakiegokolwiek dokumentu. Zamawiający na rozprawie nietrafnie także powołał sięna
wykładnięcelowościowąart. 46 ust. 4a pzp, przez utożsamienie zmowy, której miał
zapobiegaćten przepis, ze zmowącenową, do której miało dojśćw postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego. Tymczasem jedynym aspektem zmowy, której może
dotyczyćart. 46 ust. 4a pzp jest celowe nieuzupełnianie dokumentów przez wykonawcęz
niższąceną, tak by wygrał będący z nim w zmowie wykonawca oferujący wyższącenę.
Tymczasem obydwaj Odwołujący złożyli zarówno w ofercie, jak i w wyniku wezwania, takie
Sygn. akt: KIO 993/12
KIO 999/12
same dokumenty, co stało siępowodem odrzucenia obydwu ofert przez Zamawiającego.
Zatem wywiedziony przez Izbęw wyroku z 18 kwietnia 2012 r. wniosek o pośrednim
przyznaniu przez Odwołujących faktu dopuszczenia sięzmowy cenowej, nie zmienia tego,że nie dotyczyła ona potencjalnego zakresu zastosowania art. 46 ust. 4a pzp. Podnoszenie
przez Zamawiającego faktu istnienia zmowy pomiędzy Odwołującymiświadczy natomiast o
tym,że nadal merytorycznie podziela słusznośćzarzutów uznanego przez siebie poprzednio
odwołania Nexrad, co wywołuje skutki opisane powyżej.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła naruszenie przez Zamawiającego
przepisów art. 186 ust. 3 w zw. z art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówieńpublicznych, które
nie ma jednakżadnego wpływu na wynik prowadzonego przez Zamawiającego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Z tego względu Izba, działając na
podstawie przepisów art. 192 ust. 1 i 2 ustawy pzp – orzekła, jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, na
podstawie przepisu art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Prawo zamówieńpublicznych oraz zgodnie z
§ 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238) – obciążając
Odwołujących tymi kosztami, w postaci uiszczonych przez nich wpisów oraz uzasadnionych
kosztów Zamawiającego obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości po 3600
zł w każdej sprawie, na podstawie rachunków (faktur VAT) złożonych do akt sprawy, zgodnie
z § 3 pkt 2 lit. b przywołanego rozporządzenia.
Przewodniczący: ………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
