rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2010-11-17
rok: 2010
data dokumentu: 2010-11-17
rok: 2010
sygnatury akt.:
KIO/2403/10
KIO/2403/10
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2010 r. w Warszawie odwołania
wniesionego przez Krzysztofa Rogowicza prowadzącego działalność gospodarczą pod
nazwą Krzysztof Rogowicz Zakład Ogólnobudowlany, 56-200 Góra, ul. Kosynierów 4
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gminę Rudna, 59-305 Rudna,
pl. Zwycięstwa 15
wniesionego przez Krzysztofa Rogowicza prowadzącego działalność gospodarczą pod
nazwą Krzysztof Rogowicz Zakład Ogólnobudowlany, 56-200 Góra, ul. Kosynierów 4
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gminę Rudna, 59-305 Rudna,
pl. Zwycięstwa 15
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności
unieważnienia
postępowania,
unieważnienie
czynności
odrzucenia
oferty
Odwołującego, dokonania czynności oceny ofert z uwzględnieniem oferty
Odwołującego.
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Rudna, 59-305 Rudna, pl. Zwycięstwa 15
i nakazuje:
1)
zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych wpis w wysokości 10 000 zł
00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczony przez
Krzysztofa Rogowicza prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
Krzysztof
Rogowicz
Zakład
Ogólnobudowlany,
56-200
Góra,
ul. Kosynierów 4,
2)
dokonać wpłaty kwoty 11 475 zł 94 gr (słownie: jedenaście tysięcy czterysta
siedemdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt cztery grosze) przez Gminę
Rudna, 59-305 Rudna, pl. Zwycięstwa 15 na rzecz Krzysztofa Rogowicza
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Krzysztof Rogowicz
Zakład Ogólnobudowlany, 56-200 Góra, ul. Kosynierów 4 stanowiącej
uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania, opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa, wynagrodzenia pełnomocnika oraz dojazdu na
rozprawę.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo Zamówień
Publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Legnicy.
Przewodniczący:
………………………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Rudna, Pl. Zwycięstwa 15; 59-305 Rudna, prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego na „Budowę budynku socjalnego w m. Brodów”,
w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
z dnia 8 października 2010 r. pod pozycją 324206.
Dnia 29 października 2010 roku Zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania, tj. o odrzuceniu wszystkich ofert, na podstawie przepisu art. 89
ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp oraz o unieważnieniu postępowania na podstawie przepisu art. 93 ust.
1 pkt 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Z decyzją Zamawiającego nie zgodził się wykonawca Krzysztof Rogowicz prowadzący
działalność gospodarczą pod nazwą „Zakład Ogólnobudowlany”, ul. Kosynierów 4; 56-200
Góra, (zwany dalej „Odwołującym”) i dnia 3 listopada 2010 roku, wniósł odwołanie do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, od czynności Zamawiającego w postaci odrzucenia
oferty złożonej przez Odwołującego, a co za tym następuje - w związku z odrzuceniem
pozostałych ofert - także czynność polegającą na unieważnieniu postępowania o udzielenie
zamówienia.
Odwołujący wskazał, iż Zamawiający swoim działaniem naruszył:
1.
Art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z art. 9 tej ustawy przez
niezwrócenie się do Odwołującego o udzielenie wyjaśnień w kwestii zastosowanej stawki
od podatku VAT w formie pisemnej,
2.
Art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych przez jego błędną wykładnię i
odrzucenie oferty Odwołującego na skutek błędu w obliczeniu ceny - nieprawidłowo
przyjęte stawki podatku VAT,
3.
Art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych przez unieważnienie
postępowania w sytuacji, gdy oferta Odwołującego nie powinna była podlegać
odrzuceniu.
Powołując się na powyższe zarzuty Odwołujący wniósł o:
1)
uwzględnienie odwołania,
2)
uznanie za nieważnej dokonanej czynności w postaci odrzucenia oferty Odwołującego,
3)
uznanie za nieważnej czynności unieważnienia przetargu,
4)
powtórzenie czynności oceny ofert oraz wybór oferty Odwołującego, jako
najkorzystniejszej cenowo,
5)
zasądzenie poniesionych kosztów postępowania, w tym kosztów wpisu, kosztów
wynagrodzenia pełnomocnika za przygotowanie odwołania oraz kosztów opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.
Jednocześnie Odwołujący podniósł, iż ma interes prawny w uzyskaniu zamówienia zgodnie
z treścią art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, gdyż po otwarciu ofert ustalił,
iż jego oferta była oferta najkorzystniejsza cenowo, a zatem Zamawiający właśnie
z Odwołującym winien podpisać umowę na wykonanie przedmiotu zamówienia.
Uzasadniając, Odwołujący wskazał, co następuje.
Zamawiający nie zwrócił się do Odwołującego na piśmie lub faksem o udzielenie wyjaśnień
w kwestii zastosowanej stawki od podatku VAT dla poszczególnych składników zamówienia,
choć powyższe nie wynikało wprost ze złożonej zgodnie z wymogami s.i.w.z. - oferty. Tym
samym dopuścił się naruszenia art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku
z art. 9 tej ustawy. Odwołujący wskazał, że zasadniczą i jedyną podstawą odrzucenia oferty
Odwołującego - i innych wykonawców - przez Zamawiającego był ustalony przez niego błąd
w obliczeniu ceny w ofertach, polegający na nieprawidłowo przyjętej stawce podatku VAT.
W ocenie Zamawiającego roboty budowlane dotyczące wykonania budynku wraz
z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi oraz roboty budowlane dotyczące
wykonania przyłączy wody, kanalizacji sanitarnej oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów
powinny być objęte stawką preferencyjną 7% VAT, natomiast pozostały zakres robót, tj.
związany z wykonaniem kanalizacji deszczowej i zagospodarowania terenu podlega
opodatkowaniu stawką podstawową 22% VAT. W ocenie Odwołującego Zamawiający nie
miał podstaw do ustalenia, jaką stawkę w odniesieniu do jakich robót zastosował Odwołujący.
Nie mógł zatem w istocie ustalić, że Odwołujący zastosował błędną stawkę podatku VAT.
Kopię odwołania, Odwołujący przekazał Zamawiającemu w dniu 3 listopada 2010 roku.
Zamawiający, dnia 16 listopada 2010 roku wniósł odpowiedź na odwołanie.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, złożone podczas rozprawy, Izba stwierdziła, iż odwołanie zasługuje na
uwzględnienie.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się interesem
w korzystaniu ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień
publicznych wymaganych przy procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie
przekracza kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z protokołem ZP-2 wartość szacunkowa zamówienia została ustalona przez
Zamawiającego na kwotę 366 111,13 zł, co stanowi równowartość 95 366,28 euro. Wartość
szacunkowa zamówienia została ustalona w dniu 7 października 2010 roku na podstawie
kosztorysu inwestorskiego.
W przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego dotyczy
rozpatrywane przez Krajowa Izbę Odwoławczą odwołanie, stawka podatku od towarów
i usług nie została wprost określona i narzucona przez Zamawiającego w postanowieniach
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jako wiążąca dla wykonawców.
W przedmiotowym postępowaniu, w wyznaczonym przez Zamawiającego terminie złożono
7 ofert (druk ZP-12), których ceny kształtowały się w granicach od 332 635,70 zł do
420 720,21 zł.
Zamawiający, pismem z dnia 29 października 2010 roku poinformował wykonawców, iż
odrzucił wszystkie oferty złożone w przedmiotowym postępowaniu, w związku z czym
unieważnił postępowanie na podstawie przepisu art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo zamówień
publicznych.
Podstawą prawną odrzucenia ofert stanowił przepis art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, zaś
podstawą faktyczną, którą wskazał Zamawiający był błąd w obliczeniu ceny polegający na
przyjęciu przez wykonawców nieprawidłowej stawki VAT.
W ocenie Zamawiającego, z definicji obiektów budownictwa mieszkaniowego wynika, że
przy obliczaniu ceny dla udzielenia zamówienia „Budowa budynku socjalnego w m. Brodów”
wg. stawki preferencyjnej (7% VAT) wliczane są, m.in. roboty budowlane dotyczące
wykonania przyłączy wody, kanalizacji sanitarnej oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów.
Powyższe stanowisko Zamawiający wywiódł z przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 roku
o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), w szczególności
z załącznika Nr 3 do w/w ustawy wskazując, iż usługi związane z infrastrukturą towarzyszącą
są opodatkowane stawką 7% i są to usługi:
- w zakresie rozprowadzania wody – PKWiU 41.00.2,
- w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, sanitarne i
pokrewne – PKWiU 90.0.
Ponadto Zamawiający wskazał, iż zgodnie z przepisem art. 146 ust. 3 ustawy o VAT, który
obowiązywał do 31 grudnia 2007 roku, infrastruktura towarzysząca budownictwu
mieszkaniowemu to:
- sieci rozprowadzające, wraz z urządzeniami, obiektami i przyłączami do budynków
mieszkalnych,
- urządzenia i zagospodarowanie terenu w ramach przedsięwzięć i zadań budownictwa
mieszkaniowego, w szczególności drogi, dojścia, dojazdy, zieleń i mała architektura,
- urządzenia i ujęcia wody, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków, kotłownie oraz
sieci
wodociągowe,
kanalizacyjne,
cieplne,
elektroenergetyczne,
gazowe
i telekomunikacyjne.
Zamawiający podał, iż od 1 stycznia 2008 roku podana definicja infrastruktury
towarzyszącej przestała obowiązywać. Stawkę VAT na budowę, remont i konserwację
urządzeń uznawanych dotychczas za infrastrukturę towarzyszącą od 1 stycznia 2008 roku
należy ustalić na podstawie przepisów ogólnych. W ocenie Zamawiającego oznacza to, że
budowa, remont, konserwacja takich obiektów i urządzeń podlega opodatkowaniu według
stawki właściwej ze względu na rodzaj świadczonych usług. W większości przypadków jest
to stawka podstawowa 22%.
W ocenie Izby należy uznać, że w związku z charakterem stawki podstawowej, stawki
obniżone (preferencyjne) mają charakter wyjątkowy. Wynika z tego, że za słuszny należy
uznać pogląd, zgodnie z którym ciężar dowodu, co do możliwości objęcia danej czynności
stawką 7% ciąży na podatniku dokonującym tej czynności (podobnie NSA w wyroku z dnia 6
maja 1998 r., III SA 381/97, LEX nr 34703).
Wysokość stawki podstawowej została ustalona na poziomie 22%. Co do zasady, jest to
zgodne z regułami wynikającymi z dyrektyw VAT, według których stawka podstawowa
podatku nie powinna być niższa niż 15%. Stawka podstawowa ma zastosowanie wówczas,
gdy ustawa bezpośrednio (bądź poprzez rozporządzenia) oraz w sposób wyraźny nie
przewiduje zastosowania dla danej czynności innej (niższej) stawki podatku. Zastrzeżenia
dotyczą przede wszystkim zastosowania preferencyjnej stawki 7% dla niektórych czynności
i usług (w tym także w okresie przejściowym), stosowania zwolnienia z prawem do
odliczenia (czyli stawki 0%). Oczywiście w przypadku, gdy przepisy ustawy przewidują dla
danego rodzaju czynności zwolnienie przedmiotowe (zwykłe, bez prawa do odliczenia),
wówczas stawka 22% także nie znajdzie zastosowania. Jeśli podatnik korzysta ze zwolnienia
podmiotowego VAT, to wówczas w ogóle nie obciąża czynności przez siebie dokonywanych
podatkiem. Stąd też stawka 22% ani żadna inna stawka nie będzie miała w tym przypadku
zastosowania. Poszczególne towary czy też usługi są określone w klasyfikacjach na
mniejszym lub większym stopniu ogólności. Klasyfikacje statystyczne zawierają normy
o charakterze technicznym, które zazwyczaj są mało przejrzyste i czytelne dla większości
podatników. Tymczasem to właśnie podatnik jest obowiązany do samodzielnego
zaklasyfikowania towarów i usług. Dokonana przezeń klasyfikacja przesądzać może
o wysokości stawki podatku czy też o prawie do zwolnienia podatkowego. Co prawda - na co
wskazuje się również w orzecznictwie - podatnik może korzystać z pomocy
wyspecjalizowanych jednostek służby statystycznej, jednakże obecnie do wydawania tego
rodzaju opinii uprawniony jest jedynie jeden ośrodek statystyczny. Ponadto występuje
w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym opinia organów statystycznych jest tylko jednym
z dowodów w sprawie, który - tak jak każdy inny dowód - podlega swobodnej ocenie
organów podatkowych (tak NSA w wyroku z dnia 10 lutego 1998 r., I SA/Łd 1147/96, LEX
nr 32142, oraz w wyroku z dnia 5 czerwca 2003 r., III SA 2214/00, M. Pod. 2003, nr 8, s. 4).
Z drugiej strony podkreśla się również, że: "Podatnik nie może ponosić z datą wsteczną
negatywnych konsekwencji zmiany stanowiska organów statystycznych co do klasyfikacji
sprzedawanych towarów" (wyrok NSA z dnia 25 czerwca 2003 r., I SA/Ka 1419/02, POP
2003, z. 5, poz. 145). Prowadzi to jednak do wniosku, że podatnik nigdy nie może być pewien
- nawet dysponując korzystną dla siebie opinią jednostek statystycznych - czy prawidłowo
zaklasyfikował towar bądź usługę, które są przedmiotem czynności opodatkowanej.
Dokonana przez niego klasyfikacja oraz wynikająca z niej zastosowana stawka podatku
(tudzież zwolnienie podatkowe) może być bowiem zakwestionowane przez organy
podatkowe.
Należy podzielić pogląd wyrażony w doktrynie, że same regulacje - zgodnie,
z którymi identyfikacja towarów i usług na potrzeby stosowania stawek i zwolnień
podatkowych następuje poprzez odwołanie się do klasyfikacji statystycznej - są do
zaakceptowania, natomiast naganna jest praktyka, jaka na ich podstawie powstała
(T. Michalik, Komentarz..., s. 72).
W orzecznictwie słusznie zauważa się, że "w żadnym jednak razie o prawie do zwolnienia
podatkowego nie może przesądzać zakwalifikowanie określonej usługi do odpowiedniego
grupowania statystycznego. Przepisy VI Dyrektywy nie odwołują się do klasyfikacji
statystycznej przy definiowaniu zakresu zwolnienia podatkowego" (wyrok WSA
w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2008 r., I SA/Bd 668/08, M. Pod. 2009, nr 4, s. 43).
W podobnym duchu wypowiada się także WSA we Wrocławiu w wyroku dnia 16
października 2009 r. (I SA/Wr 1014/09). Poglądy powyższe można odnieść odpowiednio do
zastosowania stawek obniżonych.
Z dniem 31 grudnia 2007 r. skończył się wynegocjowany przed akcesją przez Polskę okres
przejściowy na stosowanie 7% stawki podatku od towarów i usług względem robót
budowlano-montażowych
oraz
remontów
i
robót
konserwacyjnych
związanych
z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą oraz obiektów budownictwa
mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych.
Na podstawie przepisów rozporządzenia wykonawczego VAT można zastosować stawkę
7% do wszelkich robót budowlanych i budowlano-montażowych dotyczących wymienionych
obiektów budownictwa mieszkaniowego (których zakres odpowiada definicji obiektów
budownictwa mieszkaniowego, lecz bez limitu powierzchni). Ponadto stawka 7% będzie
mogła zostać zastosowana do robót konserwacyjnych dotyczących wymienionych obiektów
budownictwa mieszkaniowego.
W obecnym stanie prawnym do społecznego programu budownictwa mieszkaniowego nie
zalicza się infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu. Czynności mające za
przedmiot budowę, remont, modernizację i tym podobne czynności dotyczące tej
infrastruktury będą opodatkowane stawką podstawową.
Prace dotyczące infrastruktury towarzyszącej nie są bowiem pracami dotyczącymi obiektów
budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym (Komentarz do art. 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz.U.04.54.535), [w:] A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, Lex, 2010,
wyd. IV.).
Powyższe oznacza, w ocenie Izby, błędne przyjęcie przez Zamawiającego założenia, iż
preferencyjną stawkę VAT (7%) można zastosować przez odniesienie do rodzajuświadczonych usług, których dotyczy dana inwestycja, rodzaj wykonywanych robót
budowlanych.
Ponadto, dostrzec trzeba w tym miejscu, że orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej
w odniesieniu do zagadnienia odrzucenia oferty z powodu zastosowania niewłaściwej stawki
podatku od towarów i usług wywołuje rozbieżności. Wyrażane są poglądy, że podanie
nieprawidłowej stawki tego podatku stanowi błąd w obliczeniu ceny nie podlegający
poprawieniu, co skutkuje obowiązkiem odrzucenia oferty, jak i że kwestia podatku od
towarów i usług w ogóle nie może być przedmiotem analizy ze strony zamawiającego oraz
następnie Krajowej Izby Odwoławczej – w ramach środków ochrony prawnej (tak: wyrok
KIO z dnia 29 marca 2010r., w sprawie połączonej o sygn. KIO/UZP 242/10 i KIO/UZP
260/10). Wskazywano także w orzecznictwie, że uznanie za poprawną oferty z nieprawidłową
(zawyżoną stawką podatku od towarów i usług) nie stoi w sprzeczności z wyrażoną w art. 7
ustawy Prawo zamówień publicznych zasadą równego traktowania wykonawców.
Izba, na gruncie analizowanej sprawy, po przeanalizowaniu występujących okoliczności,
z uwzględnieniem argumentacji, które legły u podstaw wcześniejszych orzeczeń Krajowej
Izby Odwoławczej w odniesieniu do analogicznego zagadnienia prawnego, uznała, iż
niewłaściwe wskazanie stawki podatku od towarów i usług nie stanowi błędu w obliczeniu
ceny. Za powyższą oceną przemawiały następujące argumenty:
W pierwszym rzędzie należy dostrzec, że cena jest nieodłącznym elementem oferty. O ile
bowiem oferta stanowi złożone poważnie, w sposób wiążący wobec drugiej strony
oświadczenie woli zawarcia umowy na konkretnych warunkach (vide: art. 60 i 66 Kc), to
należy przyjąć, że cena jest zasadniczym elementem oferty. Nie ulega dalej wątpliwości, że
w postępowaniu, którego celem jest doprowadzenie do zawarcia umowy w sprawie
o zamówienie publiczne wykonawca posiada względnie niewielki stopień wpływu na
przedmiot tego postępowania – ten bowiem określa specyfikacja istotnych warunków
zamówienia, natomiast cena jest tym elementem oferty, który w zasadzie w całości jest objęty
sferą dyspozytywności wykonawcy (wyjąwszy teoretyczną jedynie sytuację, gdy będziemy
mieli do czynienia z ceną sztywną, w rozumieniu Kc). Trzeba dalej podkreślić, że podatek od
towarów i usług jest elementem ceny, tym samym zastosowanie właściwej stawki podatku
objęte jest sferą dyspozytywności wykonawcy. Tym samym należy przyjąć, że cena podlega
kontroli zamawiającego tylko w takim zakresie, jaki wynika wprost z przepisów prawa.
Istotne wskazówki w odniesieniu do ceny, jej charakteru a także znaczenia w jej ustaleniu
podatku od towarów i usług, na gruncie postępowania w sprawie o zamówienie publiczne
dotyczące robót budowlanych zawarte zostały w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 21 lipca 2006r., w spr. o sygn. III CZP 54/06, wydanej w wyniku zapytania prawnego
budzącego poważne wątpliwości, gdzie Sąd ten wskazał, iż postawione pytanie to należy
rozważać w szerszym kontekście dotyczącym zagadnienia wpływu zmian podatku VAT na
treść zobowiązania, w szczególności na obowiązek zapłaty ceny (wynagrodzenia), któregoźródłem jest umowa zawarta przed zmianą stawki VAT. Uwagi poczynione przez ten Sąd
zdają się nie tracić na aktualności w odniesieniu do charakteru stawki podatku od towarów
i usług w ustaleniu ceny i cenotwórczego charakteru tego podatku. Sąd ten uznał, że nie tracą
na aktualności w odniesieniu do postępowania o zamówienie publiczne oraz ceny ofertowej
w tym postępowaniu poglądy wyrażone w orzecznictwie, zgodnie którymi:
- „podatek VAT jest podatkiem „cenotwórczym” w tym sensie, że sprzedawca towaru lub
usługi, kalkulując cenę, był uprawniony do wliczenia do niej podatku VAT.;”
- (…) o wysokości ceny, jaką nabywca towaru lub usługi obowiązany był zapłacić,
decydowała treść umowy ze sprzedawcą. Cena nie obejmuje podatku VAT, jeżeli umowa nie
przewiduje, jako elementu ceny tego podatku.”;
- w ramach swobody umów (art. 353¹
k.c.) strony mogą określić cenę, którą nabywca ma
zapłacić sprzedawcy za towar lub usługę. Strony mogą się również swobodnie umówić, co do
tego, czy podatek VAT będzie, czy też nie będzie stanowić elementu ceny za sprzedany towar
lub usługę. Rozstrzygnięcie więc, czy strona zobowiązana jest do zapłacenia, jako elementu
wynagrodzenia za wykonaną usługę, kwoty odpowiadającej podatkowi VAT należnemu od tej
usługi, zależy od treści umowy zawartej przez strony.;
- art. 1 ust. 2 ustawy o cenach z 1982 r. umożliwiał przerzucenie w umowie na nabywcę
ciężaru opodatkowania podatkiem VAT nabytego przez niego towaru lub usług, jednak
przepis ten nie stanowił podstawy prawnej do dochodzenia od nabywcy ceny obejmującej
podatek VAT, jeżeli umowa zawarta przez strony nie przewidywała jako elementu ceny tego
podatku.
Sąd Najwyższy w uchwale pokreślił, iż „należy odnieść się do art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy
z dnia 5.07.2001 r. o cenach. Zdefiniowano w nim pojęcie ceny, jako „wartość wyrażoną
w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest zobowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar
lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli
na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem
od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym”. Z przepisu tego wynika tylko tyle, że cena,
a więc świadczenie, które kupujący zobowiązany jest zapłacić sprzedawcy, obejmuje podatek
VAT. Oznacza to tym samym, że sprzedawca nie będzie miał możliwości żądania dodatkowego świadczenia ponad uzgodnioną cenę, powołując się na to, że nie uwzględnia ona podatku
VAT. Jeśli tak, to nie ulega wątpliwości, że przepis ten per se nie stwarza także podstawy
prawnej, by w przypadku podwyższenia podatku VAT, które nastąpiło po zawarciu umowy,
sprzedawca mógł żądać zapłaty odpowiednio zwiększonej ceny. Z podstawowych zasad prawa
zobowiązań wynika wniosek, że zakres obowiązku dłużnika w zasadzie obejmuje to, co wynika
z treści zobowiązania. Jeśli więc przy zawieraniu umowy uzgodniono cenę obejmującą VAT
wg określonej stawki, to treść art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach nie stwarza uprawnienia do
podniesienia ceny w razie zmiany stawki podatku VAT. Takiej podstawy prawnej nie
stwarzają również przepisy ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.
Nr 54, poz. 535 ze zm.). Ustawa ta bowiem nie przesądza w żadnym stopniu o wysokości
wynagrodzenia za dokonanie określanej czynności cywilnoprawnej. Ta kwestia objęta jest
uzgodnieniem między stronami. Strony oczywiście uwzględniają zwykle wysokość podatku
przy ustaleniu wysokości świadczenia, co jednak nie uzasadnia wniosku, że de iure wysokość
podatku rozstrzyga o wysokości świadczenia. Występuje tu zależność odwrotna: wysokość
podatku zależy od wysokości świadczenia uzgodnionego między stronami. Sama zmiana
stawki podatku VAT nie jest więc samoistną podstawą do zmiany treści zobowiązania już
choćby z tego względu, że po wzroście stawki VAT sprzedawcy nie muszą przerzucić
zwiększonego obciążenia na nabywców. (…)”.
Cytowane rozważania Sądu Najwyższego potwierdzają, że cena, w skład, której wchodzi
przecież podatek od towarów i usług (jego wysokość ustalona w wyniku zastosowania
właściwej stawki podatku) jest kategorią w pełni umowną, podlegająca dyspozycji
wykonawcy, który składa ofertę i na rzecz, którego będzie dokonywana zapłata za wykonanie
zamówienia. Wniosek powyższy znajduje wprost umocowanie w brzmieniu art. 14 oraz 139
ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie którymi do czynności podejmowanych
przez zamawiającego, oraz do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy
kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
W kontekście powyższego, wskazanie stawki podatku od towarów i usług staje się
elementem oświadczenia woli wykonawcy w części dotyczącej zaoferowanej ceny i jako takie
oświadczenie woli (w myśl art. 60, 66 § 1 KC) nie może być przez drugą stronę transakcji
kwestionowane.
Należy zauważyć, że zarówno Zamawiający jak również Krajowa Izba Odwoławcza nie jest
organem właściwym do rozpatrywania sporów na płaszczyźnie interpretacji przepisów prawa
podatkowego – to zadanie, wykonuje bowiem Minister Finansów (z jego upoważnienia
dyrektorzy czterech izb skarbowych – wydając interpretacje indywidualne; lub samodzielnie
– wydając interpretacje ogólne w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa
podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, przy uwzględnieniu
orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości, zgodnie z art. 14 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej), bądź – w ramach
postępowania podatkowego a następnie kontroli skarbowej – naczelnicy urzędów
skarbowych, lub w ramach kontroli skarbowej – dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej.
W związku z powyższym, należało stwierdzić, że Zamawiający, który nie wydał
jednoznacznych dyspozycji co do sposobu obliczenia ceny ofertowej w zakresie naliczenia
podatku, nie miał prawa - na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień
publicznych - odrzucić oferty, w której została cena obliczona w inny sposób, aniżeli
Zamawiający zakładał lub uznaje za zgodny z obowiązującymi przepisami prawa
podatkowego. Ponadto, zgodnie z art. 103 ustawy o podatku od towarów i usług, to na
wykonawcy ciąży obowiązek obliczenia i wpłacenia podatku w odpowiednim terminie.
Dlatego zamawiający, który w specyfikacji nie przedstawił swoich wymagań dotyczących
stawek podatku powinien oprzeć się na wyliczeniach wykonawcy. W przypadku wystąpienia
ewentualnych błędów w zastosowaniu stawki podatku od towarów i usług to na podatniku –
wystawcy faktury (wykonawcy) będzie ciążyć obowiązek właściwego uregulowania podatku
oraz to on będzie odpowiadał za jego niewłaściwe naliczenie i przekazanie przed organami
skarbowymi, a także poniesie ewentualną odpowiedzialność na gruncie prawa karnego
skarbowego.
Powyższe potwierdza, że Zamawiający nie jest uprawniony do dokonywania wiążącej
interpretacji w zakresie właściwej stawki podatku od towarów i usług, w inny sposób aniżeli
poprzez wyraźne wskazanie sposobu obliczenia ceny w ofercie. W konsekwencji
Zamawiający nie jest uprawniony do weryfikowania tej stawki w ofercie wykonawcy, tak jak
nie jest uprawniony do weryfikowania oświadczenia woli wykonania zamówienia za
wskazaną cenę w innym zakresie, aniżeli wyznaczony przepisami art. 91 ustawy prawo
zamówień publicznych. Właściwe do weryfikacji (która – co trzeba pokreślić – ma charakter
następczy,
będący
wynikiem
kontroli,
względnie
czynności
sprawdzających)
i przeprowadzania kontroli w tym zakresie są organy podatkowe i organy kontroli skarbowej,
zaś wykonawca (podatnik) określa jedynie stawkę podatku, zgodnie z przytoczonym
przepisem art. 103 ustawy o podatku od towarów i usług (tak też: uzasadnienie wyroku
KIO/UZP 987/09).
Izba podnosi i stwierdza, że przepis art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, który stanowi
o odrzucaniu ofert zawierających błędy w obliczaniu ceny nie odnosi się do przypadku
przyjęcia i zastosowania przez wykonawcę nieprawidłowej w świetle przepisów ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54 poz. 535 ze
zm.) stawki VAT. Tym samym brak jest w ustawie normy stanowiącej podstawę do
odrzucenia oferty wykonawcy z ww. powodu. Izba w pełni podziela pogląd wyrażony
w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 7 lipca 2010 roku, sygn. akt KIO/1280/10.
Tym samym zarzut Odwołującego, dotyczący naruszenia przez Zamawiającego przepisu
art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy - Prawo zamówień publicznych, Izba uznała za zasadny.
W związku z powyższym, za niezasadny, Izba uznała również zarzut naruszenia przepisu
art. 87 ust. 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych, który wyraźnie daje uprawnienie
Zamawiającemu do zwracania się do wykonawców z żądaniem złożenia wyjaśnień
dotyczących treści złożonych ofert. Stanowisko powyższe wynika bezpośrednio z literalnego
brzmienia powyższego przepisu, który stanowi, iż „W toku badania i oceny ofert
zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert.
[…].”, jak i z niemożności następczej (po otwarciu ofert) czynności ewentualnego
przyporządkowania stawek VAT do określonego rodzaju czynności określonych
w formularzu ofertowym (zakresu robót). Błąd, bądź też zaniechanie dokonania wskazania
odpowiednich stawek VAT, przyporządkowanych do konkretnych prac (robót budowlanych)
nie może być następnie sanowany oświadczeniem (wyjaśnieniami wykonawcy), gdyż może
powodować zagrożenie manipulowania ceną oferty, a to z kolei powodować może naruszenie
fundamentalnej zasady zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców. Na marginesie jedynie Izba podaje, iż bez względu na obowiązkowe
dokumenty, jakie Zamawiający żąda od wykonawców, opisane w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, które muszą być złożone do oferty, w celu jej oceny, nic nie stoi na
przeszkodzie, aby wykonawca samodzielnie sporządził odpowiedniego rodzaju dokument,
z którego wynikać będzie jednoznacznie, jakiej wysokości stawki VAT zastosował do
określenia ceny przy poszczególnych robotach. Zwłaszcza, iż w przedmiotowym
postępowaniu wynika konieczność zastosowania zróżnicowanego opodatkowania.
Niemniej w mocy pozostaje stanowisko Izby wyrażone wcześniej w treści uzasadnienia
wyroku.
Tym samym, Izba stwierdziła, iż potwierdził się zarzut dotyczący naruszenia przepisu art.
93 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych, który jest konsekwencją
uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp.
Pomimo nie uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 87 ust. 1 ustawy -
Prawo zamówień publicznych, Izba na podstawie przepisu art. 192 ust. 2 ustawy Pzp
uwzględniła odwołanie stwierdzając, iż naruszenie przepisów miało wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art.
192 ust. 9 i 10 Pzp oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 3 w zw. z § 3 pkt 2 lit. b)
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238), uwzględniając koszty strony
poniesione z tytułu wpisu od odwołania, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,
wynagrodzenia pełnomocnika oraz dojazdu na rozprawę, w kwocie 11 475,94 zł. Izba nie
uwzględniła wniosku Odwołującego o przyznanie kosztów związanych z uzupełnieniem
odwołania z uwagi na fakt, iż to na Odwołującym, reprezentowanym przez profesjonalnego
pełnomocnika spoczywał obowiązek prawidłowego przygotowania odwołania, który
z własnego błędu zobowiązany był do uzupełnienia odwołania. W tym też zakresie, Izba nie
znalazła podstaw do obciążania Zamawiającego, kosztami związanymi z uzupełnieniem
odwołania przez Odwołującego.
Przewodniczący:
………………………………
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności
unieważnienia
postępowania,
unieważnienie
czynności
odrzucenia
oferty
Odwołującego, dokonania czynności oceny ofert z uwzględnieniem oferty
Odwołującego.
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Rudna, 59-305 Rudna, pl. Zwycięstwa 15
i nakazuje:
1)
zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych wpis w wysokości 10 000 zł
00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczony przez
Krzysztofa Rogowicza prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
Krzysztof
Rogowicz
Zakład
Ogólnobudowlany,
56-200
Góra,
ul. Kosynierów 4,
2)
dokonać wpłaty kwoty 11 475 zł 94 gr (słownie: jedenaście tysięcy czterysta
siedemdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt cztery grosze) przez Gminę
Rudna, 59-305 Rudna, pl. Zwycięstwa 15 na rzecz Krzysztofa Rogowicza
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Krzysztof Rogowicz
Zakład Ogólnobudowlany, 56-200 Góra, ul. Kosynierów 4 stanowiącej
uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania, opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa, wynagrodzenia pełnomocnika oraz dojazdu na
rozprawę.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo Zamówień
Publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Legnicy.
Przewodniczący:
………………………………
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Rudna, Pl. Zwycięstwa 15; 59-305 Rudna, prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego na „Budowę budynku socjalnego w m. Brodów”,
w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
z dnia 8 października 2010 r. pod pozycją 324206.
Dnia 29 października 2010 roku Zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania, tj. o odrzuceniu wszystkich ofert, na podstawie przepisu art. 89
ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp oraz o unieważnieniu postępowania na podstawie przepisu art. 93 ust.
1 pkt 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Z decyzją Zamawiającego nie zgodził się wykonawca Krzysztof Rogowicz prowadzący
działalność gospodarczą pod nazwą „Zakład Ogólnobudowlany”, ul. Kosynierów 4; 56-200
Góra, (zwany dalej „Odwołującym”) i dnia 3 listopada 2010 roku, wniósł odwołanie do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, od czynności Zamawiającego w postaci odrzucenia
oferty złożonej przez Odwołującego, a co za tym następuje - w związku z odrzuceniem
pozostałych ofert - także czynność polegającą na unieważnieniu postępowania o udzielenie
zamówienia.
Odwołujący wskazał, iż Zamawiający swoim działaniem naruszył:
1.
Art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z art. 9 tej ustawy przez
niezwrócenie się do Odwołującego o udzielenie wyjaśnień w kwestii zastosowanej stawki
od podatku VAT w formie pisemnej,
2.
Art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień publicznych przez jego błędną wykładnię i
odrzucenie oferty Odwołującego na skutek błędu w obliczeniu ceny - nieprawidłowo
przyjęte stawki podatku VAT,
3.
Art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych przez unieważnienie
postępowania w sytuacji, gdy oferta Odwołującego nie powinna była podlegać
odrzuceniu.
Powołując się na powyższe zarzuty Odwołujący wniósł o:
1)
uwzględnienie odwołania,
2)
uznanie za nieważnej dokonanej czynności w postaci odrzucenia oferty Odwołującego,
3)
uznanie za nieważnej czynności unieważnienia przetargu,
4)
powtórzenie czynności oceny ofert oraz wybór oferty Odwołującego, jako
najkorzystniejszej cenowo,
5)
zasądzenie poniesionych kosztów postępowania, w tym kosztów wpisu, kosztów
wynagrodzenia pełnomocnika za przygotowanie odwołania oraz kosztów opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.
Jednocześnie Odwołujący podniósł, iż ma interes prawny w uzyskaniu zamówienia zgodnie
z treścią art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, gdyż po otwarciu ofert ustalił,
iż jego oferta była oferta najkorzystniejsza cenowo, a zatem Zamawiający właśnie
z Odwołującym winien podpisać umowę na wykonanie przedmiotu zamówienia.
Uzasadniając, Odwołujący wskazał, co następuje.
Zamawiający nie zwrócił się do Odwołującego na piśmie lub faksem o udzielenie wyjaśnień
w kwestii zastosowanej stawki od podatku VAT dla poszczególnych składników zamówienia,
choć powyższe nie wynikało wprost ze złożonej zgodnie z wymogami s.i.w.z. - oferty. Tym
samym dopuścił się naruszenia art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku
z art. 9 tej ustawy. Odwołujący wskazał, że zasadniczą i jedyną podstawą odrzucenia oferty
Odwołującego - i innych wykonawców - przez Zamawiającego był ustalony przez niego błąd
w obliczeniu ceny w ofertach, polegający na nieprawidłowo przyjętej stawce podatku VAT.
W ocenie Zamawiającego roboty budowlane dotyczące wykonania budynku wraz
z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi oraz roboty budowlane dotyczące
wykonania przyłączy wody, kanalizacji sanitarnej oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów
powinny być objęte stawką preferencyjną 7% VAT, natomiast pozostały zakres robót, tj.
związany z wykonaniem kanalizacji deszczowej i zagospodarowania terenu podlega
opodatkowaniu stawką podstawową 22% VAT. W ocenie Odwołującego Zamawiający nie
miał podstaw do ustalenia, jaką stawkę w odniesieniu do jakich robót zastosował Odwołujący.
Nie mógł zatem w istocie ustalić, że Odwołujący zastosował błędną stawkę podatku VAT.
Kopię odwołania, Odwołujący przekazał Zamawiającemu w dniu 3 listopada 2010 roku.
Zamawiający, dnia 16 listopada 2010 roku wniósł odpowiedź na odwołanie.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, złożone podczas rozprawy, Izba stwierdziła, iż odwołanie zasługuje na
uwzględnienie.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się interesem
w korzystaniu ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień
publicznych wymaganych przy procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia nie
przekracza kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z protokołem ZP-2 wartość szacunkowa zamówienia została ustalona przez
Zamawiającego na kwotę 366 111,13 zł, co stanowi równowartość 95 366,28 euro. Wartość
szacunkowa zamówienia została ustalona w dniu 7 października 2010 roku na podstawie
kosztorysu inwestorskiego.
W przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego dotyczy
rozpatrywane przez Krajowa Izbę Odwoławczą odwołanie, stawka podatku od towarów
i usług nie została wprost określona i narzucona przez Zamawiającego w postanowieniach
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jako wiążąca dla wykonawców.
W przedmiotowym postępowaniu, w wyznaczonym przez Zamawiającego terminie złożono
7 ofert (druk ZP-12), których ceny kształtowały się w granicach od 332 635,70 zł do
420 720,21 zł.
Zamawiający, pismem z dnia 29 października 2010 roku poinformował wykonawców, iż
odrzucił wszystkie oferty złożone w przedmiotowym postępowaniu, w związku z czym
unieważnił postępowanie na podstawie przepisu art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo zamówień
publicznych.
Podstawą prawną odrzucenia ofert stanowił przepis art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, zaś
podstawą faktyczną, którą wskazał Zamawiający był błąd w obliczeniu ceny polegający na
przyjęciu przez wykonawców nieprawidłowej stawki VAT.
W ocenie Zamawiającego, z definicji obiektów budownictwa mieszkaniowego wynika, że
przy obliczaniu ceny dla udzielenia zamówienia „Budowa budynku socjalnego w m. Brodów”
wg. stawki preferencyjnej (7% VAT) wliczane są, m.in. roboty budowlane dotyczące
wykonania przyłączy wody, kanalizacji sanitarnej oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów.
Powyższe stanowisko Zamawiający wywiódł z przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 roku
o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), w szczególności
z załącznika Nr 3 do w/w ustawy wskazując, iż usługi związane z infrastrukturą towarzyszącą
są opodatkowane stawką 7% i są to usługi:
- w zakresie rozprowadzania wody – PKWiU 41.00.2,
- w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, sanitarne i
pokrewne – PKWiU 90.0.
Ponadto Zamawiający wskazał, iż zgodnie z przepisem art. 146 ust. 3 ustawy o VAT, który
obowiązywał do 31 grudnia 2007 roku, infrastruktura towarzysząca budownictwu
mieszkaniowemu to:
- sieci rozprowadzające, wraz z urządzeniami, obiektami i przyłączami do budynków
mieszkalnych,
- urządzenia i zagospodarowanie terenu w ramach przedsięwzięć i zadań budownictwa
mieszkaniowego, w szczególności drogi, dojścia, dojazdy, zieleń i mała architektura,
- urządzenia i ujęcia wody, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków, kotłownie oraz
sieci
wodociągowe,
kanalizacyjne,
cieplne,
elektroenergetyczne,
gazowe
i telekomunikacyjne.
Zamawiający podał, iż od 1 stycznia 2008 roku podana definicja infrastruktury
towarzyszącej przestała obowiązywać. Stawkę VAT na budowę, remont i konserwację
urządzeń uznawanych dotychczas za infrastrukturę towarzyszącą od 1 stycznia 2008 roku
należy ustalić na podstawie przepisów ogólnych. W ocenie Zamawiającego oznacza to, że
budowa, remont, konserwacja takich obiektów i urządzeń podlega opodatkowaniu według
stawki właściwej ze względu na rodzaj świadczonych usług. W większości przypadków jest
to stawka podstawowa 22%.
W ocenie Izby należy uznać, że w związku z charakterem stawki podstawowej, stawki
obniżone (preferencyjne) mają charakter wyjątkowy. Wynika z tego, że za słuszny należy
uznać pogląd, zgodnie z którym ciężar dowodu, co do możliwości objęcia danej czynności
stawką 7% ciąży na podatniku dokonującym tej czynności (podobnie NSA w wyroku z dnia 6
maja 1998 r., III SA 381/97, LEX nr 34703).
Wysokość stawki podstawowej została ustalona na poziomie 22%. Co do zasady, jest to
zgodne z regułami wynikającymi z dyrektyw VAT, według których stawka podstawowa
podatku nie powinna być niższa niż 15%. Stawka podstawowa ma zastosowanie wówczas,
gdy ustawa bezpośrednio (bądź poprzez rozporządzenia) oraz w sposób wyraźny nie
przewiduje zastosowania dla danej czynności innej (niższej) stawki podatku. Zastrzeżenia
dotyczą przede wszystkim zastosowania preferencyjnej stawki 7% dla niektórych czynności
i usług (w tym także w okresie przejściowym), stosowania zwolnienia z prawem do
odliczenia (czyli stawki 0%). Oczywiście w przypadku, gdy przepisy ustawy przewidują dla
danego rodzaju czynności zwolnienie przedmiotowe (zwykłe, bez prawa do odliczenia),
wówczas stawka 22% także nie znajdzie zastosowania. Jeśli podatnik korzysta ze zwolnienia
podmiotowego VAT, to wówczas w ogóle nie obciąża czynności przez siebie dokonywanych
podatkiem. Stąd też stawka 22% ani żadna inna stawka nie będzie miała w tym przypadku
zastosowania. Poszczególne towary czy też usługi są określone w klasyfikacjach na
mniejszym lub większym stopniu ogólności. Klasyfikacje statystyczne zawierają normy
o charakterze technicznym, które zazwyczaj są mało przejrzyste i czytelne dla większości
podatników. Tymczasem to właśnie podatnik jest obowiązany do samodzielnego
zaklasyfikowania towarów i usług. Dokonana przezeń klasyfikacja przesądzać może
o wysokości stawki podatku czy też o prawie do zwolnienia podatkowego. Co prawda - na co
wskazuje się również w orzecznictwie - podatnik może korzystać z pomocy
wyspecjalizowanych jednostek służby statystycznej, jednakże obecnie do wydawania tego
rodzaju opinii uprawniony jest jedynie jeden ośrodek statystyczny. Ponadto występuje
w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym opinia organów statystycznych jest tylko jednym
z dowodów w sprawie, który - tak jak każdy inny dowód - podlega swobodnej ocenie
organów podatkowych (tak NSA w wyroku z dnia 10 lutego 1998 r., I SA/Łd 1147/96, LEX
nr 32142, oraz w wyroku z dnia 5 czerwca 2003 r., III SA 2214/00, M. Pod. 2003, nr 8, s. 4).
Z drugiej strony podkreśla się również, że: "Podatnik nie może ponosić z datą wsteczną
negatywnych konsekwencji zmiany stanowiska organów statystycznych co do klasyfikacji
sprzedawanych towarów" (wyrok NSA z dnia 25 czerwca 2003 r., I SA/Ka 1419/02, POP
2003, z. 5, poz. 145). Prowadzi to jednak do wniosku, że podatnik nigdy nie może być pewien
- nawet dysponując korzystną dla siebie opinią jednostek statystycznych - czy prawidłowo
zaklasyfikował towar bądź usługę, które są przedmiotem czynności opodatkowanej.
Dokonana przez niego klasyfikacja oraz wynikająca z niej zastosowana stawka podatku
(tudzież zwolnienie podatkowe) może być bowiem zakwestionowane przez organy
podatkowe.
Należy podzielić pogląd wyrażony w doktrynie, że same regulacje - zgodnie,
z którymi identyfikacja towarów i usług na potrzeby stosowania stawek i zwolnień
podatkowych następuje poprzez odwołanie się do klasyfikacji statystycznej - są do
zaakceptowania, natomiast naganna jest praktyka, jaka na ich podstawie powstała
(T. Michalik, Komentarz..., s. 72).
W orzecznictwie słusznie zauważa się, że "w żadnym jednak razie o prawie do zwolnienia
podatkowego nie może przesądzać zakwalifikowanie określonej usługi do odpowiedniego
grupowania statystycznego. Przepisy VI Dyrektywy nie odwołują się do klasyfikacji
statystycznej przy definiowaniu zakresu zwolnienia podatkowego" (wyrok WSA
w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2008 r., I SA/Bd 668/08, M. Pod. 2009, nr 4, s. 43).
W podobnym duchu wypowiada się także WSA we Wrocławiu w wyroku dnia 16
października 2009 r. (I SA/Wr 1014/09). Poglądy powyższe można odnieść odpowiednio do
zastosowania stawek obniżonych.
Z dniem 31 grudnia 2007 r. skończył się wynegocjowany przed akcesją przez Polskę okres
przejściowy na stosowanie 7% stawki podatku od towarów i usług względem robót
budowlano-montażowych
oraz
remontów
i
robót
konserwacyjnych
związanych
z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą oraz obiektów budownictwa
mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych.
Na podstawie przepisów rozporządzenia wykonawczego VAT można zastosować stawkę
7% do wszelkich robót budowlanych i budowlano-montażowych dotyczących wymienionych
obiektów budownictwa mieszkaniowego (których zakres odpowiada definicji obiektów
budownictwa mieszkaniowego, lecz bez limitu powierzchni). Ponadto stawka 7% będzie
mogła zostać zastosowana do robót konserwacyjnych dotyczących wymienionych obiektów
budownictwa mieszkaniowego.
W obecnym stanie prawnym do społecznego programu budownictwa mieszkaniowego nie
zalicza się infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu. Czynności mające za
przedmiot budowę, remont, modernizację i tym podobne czynności dotyczące tej
infrastruktury będą opodatkowane stawką podstawową.
Prace dotyczące infrastruktury towarzyszącej nie są bowiem pracami dotyczącymi obiektów
budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym (Komentarz do art. 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz.U.04.54.535), [w:] A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, Lex, 2010,
wyd. IV.).
Powyższe oznacza, w ocenie Izby, błędne przyjęcie przez Zamawiającego założenia, iż
preferencyjną stawkę VAT (7%) można zastosować przez odniesienie do rodzajuświadczonych usług, których dotyczy dana inwestycja, rodzaj wykonywanych robót
budowlanych.
Ponadto, dostrzec trzeba w tym miejscu, że orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej
w odniesieniu do zagadnienia odrzucenia oferty z powodu zastosowania niewłaściwej stawki
podatku od towarów i usług wywołuje rozbieżności. Wyrażane są poglądy, że podanie
nieprawidłowej stawki tego podatku stanowi błąd w obliczeniu ceny nie podlegający
poprawieniu, co skutkuje obowiązkiem odrzucenia oferty, jak i że kwestia podatku od
towarów i usług w ogóle nie może być przedmiotem analizy ze strony zamawiającego oraz
następnie Krajowej Izby Odwoławczej – w ramach środków ochrony prawnej (tak: wyrok
KIO z dnia 29 marca 2010r., w sprawie połączonej o sygn. KIO/UZP 242/10 i KIO/UZP
260/10). Wskazywano także w orzecznictwie, że uznanie za poprawną oferty z nieprawidłową
(zawyżoną stawką podatku od towarów i usług) nie stoi w sprzeczności z wyrażoną w art. 7
ustawy Prawo zamówień publicznych zasadą równego traktowania wykonawców.
Izba, na gruncie analizowanej sprawy, po przeanalizowaniu występujących okoliczności,
z uwzględnieniem argumentacji, które legły u podstaw wcześniejszych orzeczeń Krajowej
Izby Odwoławczej w odniesieniu do analogicznego zagadnienia prawnego, uznała, iż
niewłaściwe wskazanie stawki podatku od towarów i usług nie stanowi błędu w obliczeniu
ceny. Za powyższą oceną przemawiały następujące argumenty:
W pierwszym rzędzie należy dostrzec, że cena jest nieodłącznym elementem oferty. O ile
bowiem oferta stanowi złożone poważnie, w sposób wiążący wobec drugiej strony
oświadczenie woli zawarcia umowy na konkretnych warunkach (vide: art. 60 i 66 Kc), to
należy przyjąć, że cena jest zasadniczym elementem oferty. Nie ulega dalej wątpliwości, że
w postępowaniu, którego celem jest doprowadzenie do zawarcia umowy w sprawie
o zamówienie publiczne wykonawca posiada względnie niewielki stopień wpływu na
przedmiot tego postępowania – ten bowiem określa specyfikacja istotnych warunków
zamówienia, natomiast cena jest tym elementem oferty, który w zasadzie w całości jest objęty
sferą dyspozytywności wykonawcy (wyjąwszy teoretyczną jedynie sytuację, gdy będziemy
mieli do czynienia z ceną sztywną, w rozumieniu Kc). Trzeba dalej podkreślić, że podatek od
towarów i usług jest elementem ceny, tym samym zastosowanie właściwej stawki podatku
objęte jest sferą dyspozytywności wykonawcy. Tym samym należy przyjąć, że cena podlega
kontroli zamawiającego tylko w takim zakresie, jaki wynika wprost z przepisów prawa.
Istotne wskazówki w odniesieniu do ceny, jej charakteru a także znaczenia w jej ustaleniu
podatku od towarów i usług, na gruncie postępowania w sprawie o zamówienie publiczne
dotyczące robót budowlanych zawarte zostały w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 21 lipca 2006r., w spr. o sygn. III CZP 54/06, wydanej w wyniku zapytania prawnego
budzącego poważne wątpliwości, gdzie Sąd ten wskazał, iż postawione pytanie to należy
rozważać w szerszym kontekście dotyczącym zagadnienia wpływu zmian podatku VAT na
treść zobowiązania, w szczególności na obowiązek zapłaty ceny (wynagrodzenia), któregoźródłem jest umowa zawarta przed zmianą stawki VAT. Uwagi poczynione przez ten Sąd
zdają się nie tracić na aktualności w odniesieniu do charakteru stawki podatku od towarów
i usług w ustaleniu ceny i cenotwórczego charakteru tego podatku. Sąd ten uznał, że nie tracą
na aktualności w odniesieniu do postępowania o zamówienie publiczne oraz ceny ofertowej
w tym postępowaniu poglądy wyrażone w orzecznictwie, zgodnie którymi:
- „podatek VAT jest podatkiem „cenotwórczym” w tym sensie, że sprzedawca towaru lub
usługi, kalkulując cenę, był uprawniony do wliczenia do niej podatku VAT.;”
- (…) o wysokości ceny, jaką nabywca towaru lub usługi obowiązany był zapłacić,
decydowała treść umowy ze sprzedawcą. Cena nie obejmuje podatku VAT, jeżeli umowa nie
przewiduje, jako elementu ceny tego podatku.”;
- w ramach swobody umów (art. 353¹
k.c.) strony mogą określić cenę, którą nabywca ma
zapłacić sprzedawcy za towar lub usługę. Strony mogą się również swobodnie umówić, co do
tego, czy podatek VAT będzie, czy też nie będzie stanowić elementu ceny za sprzedany towar
lub usługę. Rozstrzygnięcie więc, czy strona zobowiązana jest do zapłacenia, jako elementu
wynagrodzenia za wykonaną usługę, kwoty odpowiadającej podatkowi VAT należnemu od tej
usługi, zależy od treści umowy zawartej przez strony.;
- art. 1 ust. 2 ustawy o cenach z 1982 r. umożliwiał przerzucenie w umowie na nabywcę
ciężaru opodatkowania podatkiem VAT nabytego przez niego towaru lub usług, jednak
przepis ten nie stanowił podstawy prawnej do dochodzenia od nabywcy ceny obejmującej
podatek VAT, jeżeli umowa zawarta przez strony nie przewidywała jako elementu ceny tego
podatku.
Sąd Najwyższy w uchwale pokreślił, iż „należy odnieść się do art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy
z dnia 5.07.2001 r. o cenach. Zdefiniowano w nim pojęcie ceny, jako „wartość wyrażoną
w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest zobowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar
lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli
na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem
od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym”. Z przepisu tego wynika tylko tyle, że cena,
a więc świadczenie, które kupujący zobowiązany jest zapłacić sprzedawcy, obejmuje podatek
VAT. Oznacza to tym samym, że sprzedawca nie będzie miał możliwości żądania dodatkowego świadczenia ponad uzgodnioną cenę, powołując się na to, że nie uwzględnia ona podatku
VAT. Jeśli tak, to nie ulega wątpliwości, że przepis ten per se nie stwarza także podstawy
prawnej, by w przypadku podwyższenia podatku VAT, które nastąpiło po zawarciu umowy,
sprzedawca mógł żądać zapłaty odpowiednio zwiększonej ceny. Z podstawowych zasad prawa
zobowiązań wynika wniosek, że zakres obowiązku dłużnika w zasadzie obejmuje to, co wynika
z treści zobowiązania. Jeśli więc przy zawieraniu umowy uzgodniono cenę obejmującą VAT
wg określonej stawki, to treść art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach nie stwarza uprawnienia do
podniesienia ceny w razie zmiany stawki podatku VAT. Takiej podstawy prawnej nie
stwarzają również przepisy ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.
Nr 54, poz. 535 ze zm.). Ustawa ta bowiem nie przesądza w żadnym stopniu o wysokości
wynagrodzenia za dokonanie określanej czynności cywilnoprawnej. Ta kwestia objęta jest
uzgodnieniem między stronami. Strony oczywiście uwzględniają zwykle wysokość podatku
przy ustaleniu wysokości świadczenia, co jednak nie uzasadnia wniosku, że de iure wysokość
podatku rozstrzyga o wysokości świadczenia. Występuje tu zależność odwrotna: wysokość
podatku zależy od wysokości świadczenia uzgodnionego między stronami. Sama zmiana
stawki podatku VAT nie jest więc samoistną podstawą do zmiany treści zobowiązania już
choćby z tego względu, że po wzroście stawki VAT sprzedawcy nie muszą przerzucić
zwiększonego obciążenia na nabywców. (…)”.
Cytowane rozważania Sądu Najwyższego potwierdzają, że cena, w skład, której wchodzi
przecież podatek od towarów i usług (jego wysokość ustalona w wyniku zastosowania
właściwej stawki podatku) jest kategorią w pełni umowną, podlegająca dyspozycji
wykonawcy, który składa ofertę i na rzecz, którego będzie dokonywana zapłata za wykonanie
zamówienia. Wniosek powyższy znajduje wprost umocowanie w brzmieniu art. 14 oraz 139
ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie którymi do czynności podejmowanych
przez zamawiającego, oraz do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy
kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
W kontekście powyższego, wskazanie stawki podatku od towarów i usług staje się
elementem oświadczenia woli wykonawcy w części dotyczącej zaoferowanej ceny i jako takie
oświadczenie woli (w myśl art. 60, 66 § 1 KC) nie może być przez drugą stronę transakcji
kwestionowane.
Należy zauważyć, że zarówno Zamawiający jak również Krajowa Izba Odwoławcza nie jest
organem właściwym do rozpatrywania sporów na płaszczyźnie interpretacji przepisów prawa
podatkowego – to zadanie, wykonuje bowiem Minister Finansów (z jego upoważnienia
dyrektorzy czterech izb skarbowych – wydając interpretacje indywidualne; lub samodzielnie
– wydając interpretacje ogólne w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa
podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, przy uwzględnieniu
orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości, zgodnie z art. 14 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej), bądź – w ramach
postępowania podatkowego a następnie kontroli skarbowej – naczelnicy urzędów
skarbowych, lub w ramach kontroli skarbowej – dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej.
W związku z powyższym, należało stwierdzić, że Zamawiający, który nie wydał
jednoznacznych dyspozycji co do sposobu obliczenia ceny ofertowej w zakresie naliczenia
podatku, nie miał prawa - na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo zamówień
publicznych - odrzucić oferty, w której została cena obliczona w inny sposób, aniżeli
Zamawiający zakładał lub uznaje za zgodny z obowiązującymi przepisami prawa
podatkowego. Ponadto, zgodnie z art. 103 ustawy o podatku od towarów i usług, to na
wykonawcy ciąży obowiązek obliczenia i wpłacenia podatku w odpowiednim terminie.
Dlatego zamawiający, który w specyfikacji nie przedstawił swoich wymagań dotyczących
stawek podatku powinien oprzeć się na wyliczeniach wykonawcy. W przypadku wystąpienia
ewentualnych błędów w zastosowaniu stawki podatku od towarów i usług to na podatniku –
wystawcy faktury (wykonawcy) będzie ciążyć obowiązek właściwego uregulowania podatku
oraz to on będzie odpowiadał za jego niewłaściwe naliczenie i przekazanie przed organami
skarbowymi, a także poniesie ewentualną odpowiedzialność na gruncie prawa karnego
skarbowego.
Powyższe potwierdza, że Zamawiający nie jest uprawniony do dokonywania wiążącej
interpretacji w zakresie właściwej stawki podatku od towarów i usług, w inny sposób aniżeli
poprzez wyraźne wskazanie sposobu obliczenia ceny w ofercie. W konsekwencji
Zamawiający nie jest uprawniony do weryfikowania tej stawki w ofercie wykonawcy, tak jak
nie jest uprawniony do weryfikowania oświadczenia woli wykonania zamówienia za
wskazaną cenę w innym zakresie, aniżeli wyznaczony przepisami art. 91 ustawy prawo
zamówień publicznych. Właściwe do weryfikacji (która – co trzeba pokreślić – ma charakter
następczy,
będący
wynikiem
kontroli,
względnie
czynności
sprawdzających)
i przeprowadzania kontroli w tym zakresie są organy podatkowe i organy kontroli skarbowej,
zaś wykonawca (podatnik) określa jedynie stawkę podatku, zgodnie z przytoczonym
przepisem art. 103 ustawy o podatku od towarów i usług (tak też: uzasadnienie wyroku
KIO/UZP 987/09).
Izba podnosi i stwierdza, że przepis art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, który stanowi
o odrzucaniu ofert zawierających błędy w obliczaniu ceny nie odnosi się do przypadku
przyjęcia i zastosowania przez wykonawcę nieprawidłowej w świetle przepisów ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54 poz. 535 ze
zm.) stawki VAT. Tym samym brak jest w ustawie normy stanowiącej podstawę do
odrzucenia oferty wykonawcy z ww. powodu. Izba w pełni podziela pogląd wyrażony
w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 7 lipca 2010 roku, sygn. akt KIO/1280/10.
Tym samym zarzut Odwołującego, dotyczący naruszenia przez Zamawiającego przepisu
art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy - Prawo zamówień publicznych, Izba uznała za zasadny.
W związku z powyższym, za niezasadny, Izba uznała również zarzut naruszenia przepisu
art. 87 ust. 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych, który wyraźnie daje uprawnienie
Zamawiającemu do zwracania się do wykonawców z żądaniem złożenia wyjaśnień
dotyczących treści złożonych ofert. Stanowisko powyższe wynika bezpośrednio z literalnego
brzmienia powyższego przepisu, który stanowi, iż „W toku badania i oceny ofert
zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert.
[…].”, jak i z niemożności następczej (po otwarciu ofert) czynności ewentualnego
przyporządkowania stawek VAT do określonego rodzaju czynności określonych
w formularzu ofertowym (zakresu robót). Błąd, bądź też zaniechanie dokonania wskazania
odpowiednich stawek VAT, przyporządkowanych do konkretnych prac (robót budowlanych)
nie może być następnie sanowany oświadczeniem (wyjaśnieniami wykonawcy), gdyż może
powodować zagrożenie manipulowania ceną oferty, a to z kolei powodować może naruszenie
fundamentalnej zasady zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców. Na marginesie jedynie Izba podaje, iż bez względu na obowiązkowe
dokumenty, jakie Zamawiający żąda od wykonawców, opisane w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, które muszą być złożone do oferty, w celu jej oceny, nic nie stoi na
przeszkodzie, aby wykonawca samodzielnie sporządził odpowiedniego rodzaju dokument,
z którego wynikać będzie jednoznacznie, jakiej wysokości stawki VAT zastosował do
określenia ceny przy poszczególnych robotach. Zwłaszcza, iż w przedmiotowym
postępowaniu wynika konieczność zastosowania zróżnicowanego opodatkowania.
Niemniej w mocy pozostaje stanowisko Izby wyrażone wcześniej w treści uzasadnienia
wyroku.
Tym samym, Izba stwierdziła, iż potwierdził się zarzut dotyczący naruszenia przepisu art.
93 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych, który jest konsekwencją
uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp.
Pomimo nie uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 87 ust. 1 ustawy -
Prawo zamówień publicznych, Izba na podstawie przepisu art. 192 ust. 2 ustawy Pzp
uwzględniła odwołanie stwierdzając, iż naruszenie przepisów miało wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na podstawie art.
192 ust. 9 i 10 Pzp oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 3 w zw. z § 3 pkt 2 lit. b)
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238), uwzględniając koszty strony
poniesione z tytułu wpisu od odwołania, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,
wynagrodzenia pełnomocnika oraz dojazdu na rozprawę, w kwocie 11 475,94 zł. Izba nie
uwzględniła wniosku Odwołującego o przyznanie kosztów związanych z uzupełnieniem
odwołania z uwagi na fakt, iż to na Odwołującym, reprezentowanym przez profesjonalnego
pełnomocnika spoczywał obowiązek prawidłowego przygotowania odwołania, który
z własnego błędu zobowiązany był do uzupełnienia odwołania. W tym też zakresie, Izba nie
znalazła podstaw do obciążania Zamawiającego, kosztami związanymi z uzupełnieniem
odwołania przez Odwołującego.
Przewodniczący:
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
