rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2010-08-17
rok: 2010
data dokumentu: 2010-08-17
rok: 2010
sygnatury akt.:
KIO 1630/10
KIO 1630/10
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 sierpnia 2010 r. w Warszawie odwołania
wniesionego w dniu 2 sierpnia 2010 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia: 1. ECORYS Polska Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. PBS DGA Sp. z
o.o., adres dla pełnomocnika: ul. Łucka 2/4/6, 00-845 Warszawa w postępowaniu
prowadzonym
przez
zamawiającego,
którym
jest
Polska
Agencja
Rozwoju
Przedsiębiorczości, ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawa
przy udziale wykonawców:
−
Pentor Research International S.A., ul. Postępu 18B, 02-676 Warszawa
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
−
SMG/KRC Poland Media S.A., ul. Nowoursynowska 154A, 02-797 Warszawa
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
−
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: 1. PSDB Sp.
z o.o. (pełnomocnik), 2. WYG international Sp. z o.o., adres dla pełnomocnika:
ul. Sienna 64, 00-825 Warszawa zgłaszających swoje przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
wniesionego w dniu 2 sierpnia 2010 r. przez wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia: 1. ECORYS Polska Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. PBS DGA Sp. z
o.o., adres dla pełnomocnika: ul. Łucka 2/4/6, 00-845 Warszawa w postępowaniu
prowadzonym
przez
zamawiającego,
którym
jest
Polska
Agencja
Rozwoju
Przedsiębiorczości, ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawa
przy udziale wykonawców:
−
Pentor Research International S.A., ul. Postępu 18B, 02-676 Warszawa
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
−
SMG/KRC Poland Media S.A., ul. Nowoursynowska 154A, 02-797 Warszawa
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
−
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: 1. PSDB Sp.
z o.o. (pełnomocnik), 2. WYG international Sp. z o.o., adres dla pełnomocnika:
ul. Sienna 64, 00-825 Warszawa zgłaszających swoje przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje przywrócenie odwołującego do postępowania o
udzielenie zamówienia.
2. Kosztami postępowania obciąża Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, ul.
Pańska 81/83, 00-834 Warszawa i nakazuje:
1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych wpis w wysokości
15 000
zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczony
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
1. ECORYS Polska Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. PBS DGA Sp. z o.o., adres
dla pełnomocnika: ul. Łucka 2/4/6, 00-845 Warszawa stanowiący koszty
postępowania odwoławczego,
2)
dokonaćwpłaty kwoty 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, ul.
Pańska 81/83, 00-834 Warszawa na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: 1. ECORYS Polska Sp. z o.o.
(pełnomocnik), 2. PBS DGA Sp. z o.o., adres dla pełnomocnika: ul. Łucka
2/4/6, 00-845 Warszawa stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione z
tytułu wpisu oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………………………
UZASADNIENIE
(sygn. akt KIO 1630/10)
Zamawiający, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w Warszawie, prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759) – zwanej dalej "ustawą" lub
"Pzp" – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Nowe podejście do
zamówieńpublicznych - projekt badawczy” (zamówienie podzielone na części).
Szacunkowa wartośćzamówienia jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
W dniu 22.07.2010 r. zamawiający zawiadomił wykonawców o wynikach postępowania o
udzielenie zamówienia, w tym o wyborze najkorzystniejszej oferty oraz wykluczeniu
wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: ECORYS Polska Sp. z
o.o. i PBS DGA Sp. z o.o. (zwanych dalej Konsorcjum) na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp
(w zakresie części I zamówienia).
W uzasadnieniu wykluczenia Konsorcjum podniesiono, iżwykonawca nie wykazał spełniania
warunku minimalnego doświadczenia zawodowego opisanego w § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz.
Wykonawcy na potwierdzenie spełniania ww. warunku udziału w postępowaniu byli
zobowiązani przedstawićwykaz zrealizowanych zamówieńwraz z dokumentami
potwierdzającymi ich należyte wykonie. W związku z faktem,że Konsorcjum nie przedstawiło
w wykazie informacji nt. liczby podmiotów należących do sektora MŚP objętych badaniem w
dniu 21.06.2010 r. zostali wezwani w trybie art. 26 ust. 2 ustawy do uzupełnienia wykazu. Z
treści uzupełnionego wykazu nadal nie wynika, iżbadania były prowadzone na
przedsiębiorcach należących do sektora MŚP. Tym samym Konsorcjum nie udowodniło,że
spełnia warunki udziału w postępowaniu.
W dniu 02.08.2010 Konsorcjum wniosło odwołanie wobec ww. czynności, zarzucając
zamawiającemu naruszenie art. 7 ust 1, art. 24 ust 2 pkt 4, art. 26 ust. 4 oraz w konsekwencji
art. 7 ust 3 ustawy, domagając sięunieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
i czynności wykluczenia odwołującego z postępowania w zakresie części I zamówienia.
W uzasadnieniu odwołania podniesiono m.in.,że w nagłówku tabeli załącznika nr 3 (wykazie
zrealizowanych usług) załączonego do oferty Konsorcjum zawarto zapis iżbadanie dotyczy
małych iśrednich przedsiębiorstw (MSP), zaśw pozycji 1 oraz pozycji 3 wskazano liczbę
tych podmiotów. Ponadto, biorąc pod uwagęstrukturęprzedsiębiorstw w Polsce (MSP
stanowią99,86% wszystkich przedsiębiorstw – na dowód czego powołano dane Głównego
Urzędu Statystycznego), nie jest możliwe, aby w zbadanych próbach przedsiębiorstw, nie
było 800 MSP. Nie jest więc zasadne twierdzenie, iżz treści wykazu nie wynika,że badania
były prowadzone na przedsiębiorcach z sektora MSP.
Wżadnym razie nie można stwierdzić,że odwołujący podlega wykluczeniu. Zgodnie z
ugruntowanym poglądem doktryny i ukształtowanym jednolitym orzecznictwem Krajowej Izby
Odwoławczej oraz Sądów Okręgowych, zamawiający, gdy powziął wątpliwości, winien był
skorzystaćz regulacji art. 26 ust 4 ustawy. Nie uczyniwszy tego - wykluczył odwołującego
pomimo prawidłowego potwierdzenia spełniania warunków.
Uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną w
dniu 06.08.2010 r. przez zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron złożone
na rozprawie, Izba ustaliła, co następuje.
W rozdz. 1.3 „Definicje najważniejszych pojęćużywanych w siwz”, na str. 5 siwz, tiret trzecie,
wskazano:
„Małe iśrednie przedsiębiorstwa (MSP) – zgodnie z Załącznikiem 1 Definicja małych i
przedsiębiorstw do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2009,
uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i
88 Traktatu (ogólne rozporządzenia w sprawie wyłączeńblokowych).
Zgodnie z § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz o udzielenie przedmiotowego zamówienia mogli ubiegać
wykonawcy, którzy w ciągu ostatnich trzech lat przed datązłożenia ofert wykonali co
najmniej 3 badania społeczno-ekonomiczne, w tym przynajmniej dwa badania zostały
zrealizowane metodami ilościowymi na reprezentatywnej grupie respondentów (przynajmniej
800 podmiotów) pochodzących z sektora MSP w Polsce i których wartośćwynosiła co
najmniej 100 000 zł brutto za każde badanie.
Na potwierdzenie spełniania powyższego warunku zgodnie z z § 5a ust 3 pkt 4 siwz
wykonawcy winni złożyćwykaz wykonanych usług, z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat
wykonania i odbiorców, sporządzony wg wzoru załączonego do siwz wraz z dokumentami
potwierdzającymi ich należyte wykonanie.
Wzór ww. załącznika (zał. nr 3, o którym mowa w § 18 ust. 1 lit c siwz) sporządzono w
kształcie tabeli, której nagłówek otrzymał brzmienie: „Wykaz wykonanych podobnych
zamówieńa w przypadkuświadczeńokresowych lub ciągłych równieżwykonywanych”
Wraz z ofertą(str. 27) Konsorcjum przedstawiło wykaz usług (załącznik nr 3) wykonanych
przez PBS DGA, w którego nagłówku wskazano, iżsąto usługi polegające na wykonaniu
badańilościowych na reprezentatywnej grupie respondentów obejmującej, dla każdego
badań, przynajmniej 800 podmiotów z sektora MSP w Polsce – dotyczy potwierdzenia
spełniania warunków opisanych w § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz.
W pozycji 1 tabeli wykazano badanie, odnośnie którego załączono do oferty dokumenty
potwierdzające jego należyte wykonanie (str. 32 – oświadczenie PTK Centertel Sp. z o.o.), z
których wynikało,że przebadano 3264 przedsiębiorstw – próba losowa ogólnopolska.
W poz. 3 tabeli wykazano badanie odnośnie którego załączono do oferty dokumenty
potwierdzające jego należyte wykonanie (str. 30 – oświadczenie TP S.A.), z których
wynikało,że przebadana została ogólnopolska losowa próba 1049 przedsiębiorstw o
zatrudnieniu 0-9 osób.
Pozycja nr 2 tabeli wykazu nie dotyczyła badania ilościowego – było to badanie zbędne dla
wykazania spełniania ww. warunku udziału w postępowaniu.
W dniu 21 czerwca 2010 roku, zamawiający wezwał Konsorcjum do uzupełnienia ww.
wykazu stwierdzając:
W wykazie wykonanych usług - str. 27 oferty wykonawca w opisie badańnr 1 oraz nr 3 nie
zawarł informacji w każdej z prób badawczych znalazło sięco najmniej 800 podmiotów z
sektora MSP, w każdym z badań.
W związku z czym zażądano uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie
warunku:
- poprzez podanie informacji czy w próbach, które użyto we wskazanych badaniach,
znalazło sięco najmniej 800 podmiotów sektora MSP w każdym z badań, lub
- poprzez
wskazanie innych badań
zrealizowanych metodami ilościowymi na
reprezentatywnej grupie respondentów (przynajmniej 800 podmiotów) pochodzących z
sektora MSP w Polsce i których wartośćwynosiła co najmniej 100 000 zł brutto za każde
badanie, oraz przedstawienie dokumentu potwierdzającego ich należyte wykonanie.
W odpowiedzi na powyższe, w dniu 25.06.2010, odwołujący w piśmie przewodnim oraz w
przesłanej nowej tabeli wykazu (zał. nr 3), podał liczby przebadanych firm w ramach badań
wykazywanych w poz. 1 i 3 wykazu. Do kwestii czy przebadane podmioty należały do
sektora MSP dodatkowo sięnie odniósł.
Nagłówek tabeli oraz badania wykazywane w tabeli pierwotnie pozostały niezmienione.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że odwołujący legitymuje sięuprawnieniem do
korzystania ześrodków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 Pzp.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 Pzp o udzielenie zamówienia mogąubiegaćsięwykonawcy, którzy
spełniająwarunki, dotyczące posiadania wiedzy i doświadczenia. (Warunki dotyczące tego typu
właściwości wykonawcy zamawiający postawił m.in. w cytowanym wyżej § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz,
których zarzucony brak wykazania stał siępodstawąwykluczenia odwołującego w części I
postępowania o udzielenie zamówienia).
Następnie, zgodnie z adekwatnymi przepisami ustawy (art. 25 ust. 1 pkt 1 i art. 26 ust. 1), a także § 1 ust.
1 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich możeżądaćzamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą
byćskładane, zamawiający możeżądaćw celu wykazania spełniania warunków udziału w
postępowaniu przedłożenia wykazu dostaw lub usług w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania
warunku wiedzy i doświadczenia z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców, oraz
załączenia dokumentu potwierdzającego,że te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są
wykonywane należycie.
Stanowiący podstawęwykluczenia odwołującego z niniejszego postępowania (w części I zamówienia)
przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy nakazuje wykluczenie wykonawców, którzy nie wykazali spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Wświetle przywołanych przepisów wykazanie spełnianie warunków udziału w postępowaniu w zakresie
doświadczenia odbywa sięna podstawie dokumentów wytworzonych przez samego wykonawcę
(oprócz dokumentów potwierdzających należyte wykonanie prac), mających właściwie charakter jego
oświadczenia na temat rzeczywistości, zawierającego informacje wymagane przez zamawiającego.
Tym samym wskazane w art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy „wykazanie spełniania warunków” w zestawieniu z
formalnie ograniczonym ww. przepisami zasobemśrodków do ich wykazania nie może być
utożsamiane z dowodzeniem w pełnym znaczeniu tego terminu, tzn. wykazywaniem prawdziwości
faktów dowodzonych. Jak wskazano, dla wyłączenia możliwości zastosowania przesłanki wykluczenia
wykonawcy zawartej w art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy, wystarczające jest tu przedstawienieżądanych przez
zamawiającego dokumentów oraz podanie w nich informacji odnoszących siędo postawionych
warunków udziału w postępowaniu.
Powyższe oczywiście nie przekreśla i nie wyłącza elementu prawdy materialnej przy potwierdzaniu
spełniania warunków udziału w postępowaniu. Wykonawca winien nie tylko prawidłowo, tzn. w sposób
zgodny z wymaganiami ustawy iżądaniami siwz powyższe oddaći przedstawić(wykazać), ale również,
co do zasady, powinien posługiwaćsięi podawaćw tym zakresie informacje wyłącznie prawdziwe.
Powyższy wymóg sankcjonowany jest dyspozycjęart. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy, który stanowi, iżz
postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza sięwykonawców, którzy złożyli nieprawdziwe
informacje mające wpływ lub mogące miećwpływ na wynik prowadzonego postępowania. W celu
zastosowania ww. przesłanki wykluczenia, fakt podania nieprawdziwych informacji winien byćjednak
pewny (możliwy do udowodnienia).
Tymczasem zarówno w trakcie oceny ofert, jak równieżw ramach postępowania odwoławczego
zamawiający ani przystępujący do odwołania po stronie zamawiającego nie udowodnili,że Konsorcjum
podało w przedłożonym wykazie usług informacje nieodpowiadające prawdzie, np. przez
wprowadzające w błąd przedstawienie jako odpowiadających wymaganiom zamawiającego usług, które
w rzeczywistości posiadały charakterystykęodmienną. Natomiast zgodnie z zasadąrozkładu ciężaru
dowodu wynikającąz dyspozycji art. 6 Kodeksu cywilnego oraz art. 190 ust. 1 Pzp, to na podmiotach
wywodzących skutki prawne w postaci konieczności wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 2
pkt 3 ustawy ciążył będzie obowiązek udowodnienia okoliczności stanowiących podstawętego typu
czynności. Odwołujący w trakcie rozprawy oświadczył,że wszystkie przebadane podmioty przebadane
w ramach realizacji wskazanych w poz. 1 i 3 ww. wykazu należały do sektora MŚP, natomiast jego
przeciwnicy procesowi ograniczali siętu do przedstawiania swoich wątpliwości, co do rzeczywistego
zakresu i próby badań, podnosząc (Pentor Research International S.A.),że gdyby wskazane badania
spełniały wymagania zamawiającego odwołujący mógłby to z łatwościąudowodnić– dowodów
pozwalających sfalsyfikowaćoświadczenie odwołującego zaśnie przedstawiono.
Zamawiający jako podstawęwykluczenia odwołującego z postępowania wskazał więc niewłaściwy i
niedostateczny sposób wykazania przez wykonawcę, iżwarunki udziału w postępowaniu spełnia – brak
informacji,że przedstawione w ramach potwierdzenia spełniania warunku zrealizowane badania
dotyczyły podmiotów z sektora MŚP. Równieżtego typu „formalną” podstawęwykluczenia wykonawcy
Izba uznała za chybioną, jako nie znajdującąoparcia w dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia. Wświetle dokumentów załączonych do oferty przyjąćnależało,że wykonawca w sposób
wystarczający wykazał spełnianie warunku udziału w postępowaniu odnoszącego siędo przebadania
minimalnej ilości firm z sektora MŚP (800).
Mianowicie nagłówek tabeli wykazu wyraźnie stwierdza się,że podane badania dotycząpodmiotów z
sektora MŚP – nawet gdy deklaracja w sposób chybiony odnosi siędo badania wskazanego w pozycji
nr 2 wykazu, która jest tu zbędna i nie dotyczy potwierdzenia spełniania warunku udziału w
postępowaniu z § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz, nie przekreśla to, iżprawidłowo odnosi siędo pozostałych
dwóch badań, które ww. warunku dotyczą.
Ponadto informacje nt. rodzaju próby i ilości przebadanych podmiotów przesądzające powiązaniu badań
z sektorem MŚP zawarte sąw dokumentach potwierdzających należyte wykonanie badań
przedstawionych wraz z wykazem, z którym winny byćrozpatrywane, co do zakresu wynikających z
nich informacji, łącznie. Odnośnie badania nr 3 jego odbiorca potwierdził,że przebadana została
ogólnopolska losowa próba 1049 przedsiębiorstw o zatrudnieniu 0-9 osób, co nie pozostawiażadnych
wątpliwości, co do charakteru próby przebadanej. Natomiast w przypadku badania z poz. 1 tabeli jego
odbiorca potwierdził,że dotyczyło 3264 przedsiębiorstw – próba losowa ogólnopolska. Biorąc pod
uwagęniekwestionowane przez uczestników postępowania dane, iżwśród zarejestrowanych
podmiotów gospodarki narodowej ponad 99% należy do sektora MŚP – prawdopodobieństwo, iżw
losowej próbie 3264 przedsiębiorstw nie wystąpi co najmniej 800 przedsiębiorstw tego typu nie warte jest
nawet innego niżmatematyczne rozpatrywania.
Ostatniąkwestiąwymagającąklaryfikacji w celu uzasadnienia stanowiska Izby w przedmiocie oceny
wykazania przez odwołującego spełniania powoływanego warunku udziału w postępowaniu jest
ustalenie jego normatywnego znaczenia wświetle podniesionego na rozprawie twierdzenia
zamawiającego, iżpoprzez stosowne definicje zawarte w siwz ograniczono możliwośćwykazania
warunku jedynie do badańmałych iśrednich przedsiębiorstw z wyłączeniem tzw. mikroprzedsiębiorstw.
W pierwszej kolejności, poza przyjmowanym prymatem wykładni literalnej, jako naczelnądyrektywę
interpretacji warunków udziału w postępowaniu postawionych przez zamawiającego, przyjąćnależy
postulat nieograniczania konkurencji przez ich zbyt wąskie odczytanie (art. 7 ust. 1 Pzp) oraz ich związek
w przedmiotem zamówienia (art. 22 ust. 4 Pzp) – w przypadku warunku doświadczenia należy przyjąć
doświadczenie, które może posłużyćzabezpieczeniu prawidłowej realizacji przedmiotu zamówienia.
Twierdzenie zamawiającego, iżsformułowany przezeńwarunek udziału w postępowaniu odnosił sięli
tylko do ograniczonego kręgu przedsiębiorstw z kategorii MŚP w związku z definicjązawartąna stronie
5 siwz jest wświetle ww. postulatów interpretacyjnych nie do utrzymania.
Po pierwsze trudno ww. postanowienia siwz uznaćza jakąkolwiek dokładnądefinicję, co najwyżej
odesłanie do definicji zawartych w Załączniku 1 do Rozporządzenia Komisji (WE) 800/2008 z dnia 6
sierpnia 2008 r. zatytułowanym „Definicja małych iśrednich przedsiębiorstw”. Występujątam różnorakie
definicje: zarówno całej kategorii „małych iśrednich przedsiębiorstw” (MŚP) – na co wskazuje sam tytuł
załącznika – jak i jej poszczególnych składowych, czyli mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw
(art. 2 ust. 1-3). Wświetle ww. postanowieńrozporządzenia mikroprzedsiębiorstwa zaliczane sądo
kategorii MŚP (art. 2 ust. 1 in initio oraz art. 2 ust. 3 załącznika). Tym samym trudno ww. odesłania
zamawiającego potraktowaćjako jednoznaczne ograniczenie posiadającego definicjęlegalnąskrótu
jedynie do małych iśrednich przedsiębiorstw z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw.
Dodatkowo zamawiający w treści siwz bynajmniej nie posługuje siękonsekwentnie tylko samym
skrótem „MSP”, ale często stosuje go w związku frazeologicznym „sektor MŚP” (np. w § 5a ust 1 pkt 2
lit. a siwz) wprowadzając dodatkowąniejasnośćterminologicznąw tym zakresie.
Ponadto nie zostało wykazane w jaki sposób tego typu ograniczenie interpretacyjne warunków udziału w
postępowaniu w tym zakresie miałoby miećzwiązek z przedmiotem zamówienia oraz zabezpieczać
zamawiającemu jego prawidłowąrealizację.
Reasumując, po rozpatrzeniu sprawy Izba nie znalazła ustawowych przesłanek do wykluczenia
odwołującego z powodów wskazanych przez zamawiającego w informacji o wynikach postępowania i
tym samym potwierdziła naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy podanego jako podstawa wykluczenia
wykonawcy. Zasadne stało sięzatem nakazanie przywrócenia wykonawcy do postępowania o
udzielenie zamówienia (siłąrzeczy – w związku z zakresem odwołania dotyczącego cz. I – niniejszy
wyrok dotyczy tej części zamówienia)
W związku z powyższym na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy orzeczono, jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie do
wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238) zasądzając koszty wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego na
podstawie faktury przedstawionej do akt sprawy.
………………………………
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje przywrócenie odwołującego do postępowania o
udzielenie zamówienia.
2. Kosztami postępowania obciąża Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, ul.
Pańska 81/83, 00-834 Warszawa i nakazuje:
1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych wpis w wysokości
15 000
zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczony
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
1. ECORYS Polska Sp. z o.o. (pełnomocnik), 2. PBS DGA Sp. z o.o., adres
dla pełnomocnika: ul. Łucka 2/4/6, 00-845 Warszawa stanowiący koszty
postępowania odwoławczego,
2)
dokonaćwpłaty kwoty 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, ul.
Pańska 81/83, 00-834 Warszawa na rzecz wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: 1. ECORYS Polska Sp. z o.o.
(pełnomocnik), 2. PBS DGA Sp. z o.o., adres dla pełnomocnika: ul. Łucka
2/4/6, 00-845 Warszawa stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione z
tytułu wpisu oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.
………………………………
UZASADNIENIE
(sygn. akt KIO 1630/10)
Zamawiający, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w Warszawie, prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759) – zwanej dalej "ustawą" lub
"Pzp" – postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Nowe podejście do
zamówieńpublicznych - projekt badawczy” (zamówienie podzielone na części).
Szacunkowa wartośćzamówienia jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
W dniu 22.07.2010 r. zamawiający zawiadomił wykonawców o wynikach postępowania o
udzielenie zamówienia, w tym o wyborze najkorzystniejszej oferty oraz wykluczeniu
wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: ECORYS Polska Sp. z
o.o. i PBS DGA Sp. z o.o. (zwanych dalej Konsorcjum) na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp
(w zakresie części I zamówienia).
W uzasadnieniu wykluczenia Konsorcjum podniesiono, iżwykonawca nie wykazał spełniania
warunku minimalnego doświadczenia zawodowego opisanego w § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz.
Wykonawcy na potwierdzenie spełniania ww. warunku udziału w postępowaniu byli
zobowiązani przedstawićwykaz zrealizowanych zamówieńwraz z dokumentami
potwierdzającymi ich należyte wykonie. W związku z faktem,że Konsorcjum nie przedstawiło
w wykazie informacji nt. liczby podmiotów należących do sektora MŚP objętych badaniem w
dniu 21.06.2010 r. zostali wezwani w trybie art. 26 ust. 2 ustawy do uzupełnienia wykazu. Z
treści uzupełnionego wykazu nadal nie wynika, iżbadania były prowadzone na
przedsiębiorcach należących do sektora MŚP. Tym samym Konsorcjum nie udowodniło,że
spełnia warunki udziału w postępowaniu.
W dniu 02.08.2010 Konsorcjum wniosło odwołanie wobec ww. czynności, zarzucając
zamawiającemu naruszenie art. 7 ust 1, art. 24 ust 2 pkt 4, art. 26 ust. 4 oraz w konsekwencji
art. 7 ust 3 ustawy, domagając sięunieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
i czynności wykluczenia odwołującego z postępowania w zakresie części I zamówienia.
W uzasadnieniu odwołania podniesiono m.in.,że w nagłówku tabeli załącznika nr 3 (wykazie
zrealizowanych usług) załączonego do oferty Konsorcjum zawarto zapis iżbadanie dotyczy
małych iśrednich przedsiębiorstw (MSP), zaśw pozycji 1 oraz pozycji 3 wskazano liczbę
tych podmiotów. Ponadto, biorąc pod uwagęstrukturęprzedsiębiorstw w Polsce (MSP
stanowią99,86% wszystkich przedsiębiorstw – na dowód czego powołano dane Głównego
Urzędu Statystycznego), nie jest możliwe, aby w zbadanych próbach przedsiębiorstw, nie
było 800 MSP. Nie jest więc zasadne twierdzenie, iżz treści wykazu nie wynika,że badania
były prowadzone na przedsiębiorcach z sektora MSP.
Wżadnym razie nie można stwierdzić,że odwołujący podlega wykluczeniu. Zgodnie z
ugruntowanym poglądem doktryny i ukształtowanym jednolitym orzecznictwem Krajowej Izby
Odwoławczej oraz Sądów Okręgowych, zamawiający, gdy powziął wątpliwości, winien był
skorzystaćz regulacji art. 26 ust 4 ustawy. Nie uczyniwszy tego - wykluczył odwołującego
pomimo prawidłowego potwierdzenia spełniania warunków.
Uwzględniając dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną w
dniu 06.08.2010 r. przez zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron złożone
na rozprawie, Izba ustaliła, co następuje.
W rozdz. 1.3 „Definicje najważniejszych pojęćużywanych w siwz”, na str. 5 siwz, tiret trzecie,
wskazano:
„Małe iśrednie przedsiębiorstwa (MSP) – zgodnie z Załącznikiem 1 Definicja małych i
przedsiębiorstw do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2009,
uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i
88 Traktatu (ogólne rozporządzenia w sprawie wyłączeńblokowych).
Zgodnie z § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz o udzielenie przedmiotowego zamówienia mogli ubiegać
wykonawcy, którzy w ciągu ostatnich trzech lat przed datązłożenia ofert wykonali co
najmniej 3 badania społeczno-ekonomiczne, w tym przynajmniej dwa badania zostały
zrealizowane metodami ilościowymi na reprezentatywnej grupie respondentów (przynajmniej
800 podmiotów) pochodzących z sektora MSP w Polsce i których wartośćwynosiła co
najmniej 100 000 zł brutto za każde badanie.
Na potwierdzenie spełniania powyższego warunku zgodnie z z § 5a ust 3 pkt 4 siwz
wykonawcy winni złożyćwykaz wykonanych usług, z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat
wykonania i odbiorców, sporządzony wg wzoru załączonego do siwz wraz z dokumentami
potwierdzającymi ich należyte wykonanie.
Wzór ww. załącznika (zał. nr 3, o którym mowa w § 18 ust. 1 lit c siwz) sporządzono w
kształcie tabeli, której nagłówek otrzymał brzmienie: „Wykaz wykonanych podobnych
zamówieńa w przypadkuświadczeńokresowych lub ciągłych równieżwykonywanych”
Wraz z ofertą(str. 27) Konsorcjum przedstawiło wykaz usług (załącznik nr 3) wykonanych
przez PBS DGA, w którego nagłówku wskazano, iżsąto usługi polegające na wykonaniu
badańilościowych na reprezentatywnej grupie respondentów obejmującej, dla każdego
badań, przynajmniej 800 podmiotów z sektora MSP w Polsce – dotyczy potwierdzenia
spełniania warunków opisanych w § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz.
W pozycji 1 tabeli wykazano badanie, odnośnie którego załączono do oferty dokumenty
potwierdzające jego należyte wykonanie (str. 32 – oświadczenie PTK Centertel Sp. z o.o.), z
których wynikało,że przebadano 3264 przedsiębiorstw – próba losowa ogólnopolska.
W poz. 3 tabeli wykazano badanie odnośnie którego załączono do oferty dokumenty
potwierdzające jego należyte wykonanie (str. 30 – oświadczenie TP S.A.), z których
wynikało,że przebadana została ogólnopolska losowa próba 1049 przedsiębiorstw o
zatrudnieniu 0-9 osób.
Pozycja nr 2 tabeli wykazu nie dotyczyła badania ilościowego – było to badanie zbędne dla
wykazania spełniania ww. warunku udziału w postępowaniu.
W dniu 21 czerwca 2010 roku, zamawiający wezwał Konsorcjum do uzupełnienia ww.
wykazu stwierdzając:
W wykazie wykonanych usług - str. 27 oferty wykonawca w opisie badańnr 1 oraz nr 3 nie
zawarł informacji w każdej z prób badawczych znalazło sięco najmniej 800 podmiotów z
sektora MSP, w każdym z badań.
W związku z czym zażądano uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie
warunku:
- poprzez podanie informacji czy w próbach, które użyto we wskazanych badaniach,
znalazło sięco najmniej 800 podmiotów sektora MSP w każdym z badań, lub
- poprzez
wskazanie innych badań
zrealizowanych metodami ilościowymi na
reprezentatywnej grupie respondentów (przynajmniej 800 podmiotów) pochodzących z
sektora MSP w Polsce i których wartośćwynosiła co najmniej 100 000 zł brutto za każde
badanie, oraz przedstawienie dokumentu potwierdzającego ich należyte wykonanie.
W odpowiedzi na powyższe, w dniu 25.06.2010, odwołujący w piśmie przewodnim oraz w
przesłanej nowej tabeli wykazu (zał. nr 3), podał liczby przebadanych firm w ramach badań
wykazywanych w poz. 1 i 3 wykazu. Do kwestii czy przebadane podmioty należały do
sektora MSP dodatkowo sięnie odniósł.
Nagłówek tabeli oraz badania wykazywane w tabeli pierwotnie pozostały niezmienione.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że odwołujący legitymuje sięuprawnieniem do
korzystania ześrodków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179 ust. 1 Pzp.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 Pzp o udzielenie zamówienia mogąubiegaćsięwykonawcy, którzy
spełniająwarunki, dotyczące posiadania wiedzy i doświadczenia. (Warunki dotyczące tego typu
właściwości wykonawcy zamawiający postawił m.in. w cytowanym wyżej § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz,
których zarzucony brak wykazania stał siępodstawąwykluczenia odwołującego w części I
postępowania o udzielenie zamówienia).
Następnie, zgodnie z adekwatnymi przepisami ustawy (art. 25 ust. 1 pkt 1 i art. 26 ust. 1), a także § 1 ust.
1 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich możeżądaćzamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą
byćskładane, zamawiający możeżądaćw celu wykazania spełniania warunków udziału w
postępowaniu przedłożenia wykazu dostaw lub usług w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania
warunku wiedzy i doświadczenia z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców, oraz
załączenia dokumentu potwierdzającego,że te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są
wykonywane należycie.
Stanowiący podstawęwykluczenia odwołującego z niniejszego postępowania (w części I zamówienia)
przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy nakazuje wykluczenie wykonawców, którzy nie wykazali spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Wświetle przywołanych przepisów wykazanie spełnianie warunków udziału w postępowaniu w zakresie
doświadczenia odbywa sięna podstawie dokumentów wytworzonych przez samego wykonawcę
(oprócz dokumentów potwierdzających należyte wykonanie prac), mających właściwie charakter jego
oświadczenia na temat rzeczywistości, zawierającego informacje wymagane przez zamawiającego.
Tym samym wskazane w art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy „wykazanie spełniania warunków” w zestawieniu z
formalnie ograniczonym ww. przepisami zasobemśrodków do ich wykazania nie może być
utożsamiane z dowodzeniem w pełnym znaczeniu tego terminu, tzn. wykazywaniem prawdziwości
faktów dowodzonych. Jak wskazano, dla wyłączenia możliwości zastosowania przesłanki wykluczenia
wykonawcy zawartej w art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy, wystarczające jest tu przedstawienieżądanych przez
zamawiającego dokumentów oraz podanie w nich informacji odnoszących siędo postawionych
warunków udziału w postępowaniu.
Powyższe oczywiście nie przekreśla i nie wyłącza elementu prawdy materialnej przy potwierdzaniu
spełniania warunków udziału w postępowaniu. Wykonawca winien nie tylko prawidłowo, tzn. w sposób
zgodny z wymaganiami ustawy iżądaniami siwz powyższe oddaći przedstawić(wykazać), ale również,
co do zasady, powinien posługiwaćsięi podawaćw tym zakresie informacje wyłącznie prawdziwe.
Powyższy wymóg sankcjonowany jest dyspozycjęart. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy, który stanowi, iżz
postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza sięwykonawców, którzy złożyli nieprawdziwe
informacje mające wpływ lub mogące miećwpływ na wynik prowadzonego postępowania. W celu
zastosowania ww. przesłanki wykluczenia, fakt podania nieprawdziwych informacji winien byćjednak
pewny (możliwy do udowodnienia).
Tymczasem zarówno w trakcie oceny ofert, jak równieżw ramach postępowania odwoławczego
zamawiający ani przystępujący do odwołania po stronie zamawiającego nie udowodnili,że Konsorcjum
podało w przedłożonym wykazie usług informacje nieodpowiadające prawdzie, np. przez
wprowadzające w błąd przedstawienie jako odpowiadających wymaganiom zamawiającego usług, które
w rzeczywistości posiadały charakterystykęodmienną. Natomiast zgodnie z zasadąrozkładu ciężaru
dowodu wynikającąz dyspozycji art. 6 Kodeksu cywilnego oraz art. 190 ust. 1 Pzp, to na podmiotach
wywodzących skutki prawne w postaci konieczności wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 2
pkt 3 ustawy ciążył będzie obowiązek udowodnienia okoliczności stanowiących podstawętego typu
czynności. Odwołujący w trakcie rozprawy oświadczył,że wszystkie przebadane podmioty przebadane
w ramach realizacji wskazanych w poz. 1 i 3 ww. wykazu należały do sektora MŚP, natomiast jego
przeciwnicy procesowi ograniczali siętu do przedstawiania swoich wątpliwości, co do rzeczywistego
zakresu i próby badań, podnosząc (Pentor Research International S.A.),że gdyby wskazane badania
spełniały wymagania zamawiającego odwołujący mógłby to z łatwościąudowodnić– dowodów
pozwalających sfalsyfikowaćoświadczenie odwołującego zaśnie przedstawiono.
Zamawiający jako podstawęwykluczenia odwołującego z postępowania wskazał więc niewłaściwy i
niedostateczny sposób wykazania przez wykonawcę, iżwarunki udziału w postępowaniu spełnia – brak
informacji,że przedstawione w ramach potwierdzenia spełniania warunku zrealizowane badania
dotyczyły podmiotów z sektora MŚP. Równieżtego typu „formalną” podstawęwykluczenia wykonawcy
Izba uznała za chybioną, jako nie znajdującąoparcia w dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia. Wświetle dokumentów załączonych do oferty przyjąćnależało,że wykonawca w sposób
wystarczający wykazał spełnianie warunku udziału w postępowaniu odnoszącego siędo przebadania
minimalnej ilości firm z sektora MŚP (800).
Mianowicie nagłówek tabeli wykazu wyraźnie stwierdza się,że podane badania dotycząpodmiotów z
sektora MŚP – nawet gdy deklaracja w sposób chybiony odnosi siędo badania wskazanego w pozycji
nr 2 wykazu, która jest tu zbędna i nie dotyczy potwierdzenia spełniania warunku udziału w
postępowaniu z § 5a ust 1 pkt 2 lit. a siwz, nie przekreśla to, iżprawidłowo odnosi siędo pozostałych
dwóch badań, które ww. warunku dotyczą.
Ponadto informacje nt. rodzaju próby i ilości przebadanych podmiotów przesądzające powiązaniu badań
z sektorem MŚP zawarte sąw dokumentach potwierdzających należyte wykonanie badań
przedstawionych wraz z wykazem, z którym winny byćrozpatrywane, co do zakresu wynikających z
nich informacji, łącznie. Odnośnie badania nr 3 jego odbiorca potwierdził,że przebadana została
ogólnopolska losowa próba 1049 przedsiębiorstw o zatrudnieniu 0-9 osób, co nie pozostawiażadnych
wątpliwości, co do charakteru próby przebadanej. Natomiast w przypadku badania z poz. 1 tabeli jego
odbiorca potwierdził,że dotyczyło 3264 przedsiębiorstw – próba losowa ogólnopolska. Biorąc pod
uwagęniekwestionowane przez uczestników postępowania dane, iżwśród zarejestrowanych
podmiotów gospodarki narodowej ponad 99% należy do sektora MŚP – prawdopodobieństwo, iżw
losowej próbie 3264 przedsiębiorstw nie wystąpi co najmniej 800 przedsiębiorstw tego typu nie warte jest
nawet innego niżmatematyczne rozpatrywania.
Ostatniąkwestiąwymagającąklaryfikacji w celu uzasadnienia stanowiska Izby w przedmiocie oceny
wykazania przez odwołującego spełniania powoływanego warunku udziału w postępowaniu jest
ustalenie jego normatywnego znaczenia wświetle podniesionego na rozprawie twierdzenia
zamawiającego, iżpoprzez stosowne definicje zawarte w siwz ograniczono możliwośćwykazania
warunku jedynie do badańmałych iśrednich przedsiębiorstw z wyłączeniem tzw. mikroprzedsiębiorstw.
W pierwszej kolejności, poza przyjmowanym prymatem wykładni literalnej, jako naczelnądyrektywę
interpretacji warunków udziału w postępowaniu postawionych przez zamawiającego, przyjąćnależy
postulat nieograniczania konkurencji przez ich zbyt wąskie odczytanie (art. 7 ust. 1 Pzp) oraz ich związek
w przedmiotem zamówienia (art. 22 ust. 4 Pzp) – w przypadku warunku doświadczenia należy przyjąć
doświadczenie, które może posłużyćzabezpieczeniu prawidłowej realizacji przedmiotu zamówienia.
Twierdzenie zamawiającego, iżsformułowany przezeńwarunek udziału w postępowaniu odnosił sięli
tylko do ograniczonego kręgu przedsiębiorstw z kategorii MŚP w związku z definicjązawartąna stronie
5 siwz jest wświetle ww. postulatów interpretacyjnych nie do utrzymania.
Po pierwsze trudno ww. postanowienia siwz uznaćza jakąkolwiek dokładnądefinicję, co najwyżej
odesłanie do definicji zawartych w Załączniku 1 do Rozporządzenia Komisji (WE) 800/2008 z dnia 6
sierpnia 2008 r. zatytułowanym „Definicja małych iśrednich przedsiębiorstw”. Występujątam różnorakie
definicje: zarówno całej kategorii „małych iśrednich przedsiębiorstw” (MŚP) – na co wskazuje sam tytuł
załącznika – jak i jej poszczególnych składowych, czyli mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw
(art. 2 ust. 1-3). Wświetle ww. postanowieńrozporządzenia mikroprzedsiębiorstwa zaliczane sądo
kategorii MŚP (art. 2 ust. 1 in initio oraz art. 2 ust. 3 załącznika). Tym samym trudno ww. odesłania
zamawiającego potraktowaćjako jednoznaczne ograniczenie posiadającego definicjęlegalnąskrótu
jedynie do małych iśrednich przedsiębiorstw z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw.
Dodatkowo zamawiający w treści siwz bynajmniej nie posługuje siękonsekwentnie tylko samym
skrótem „MSP”, ale często stosuje go w związku frazeologicznym „sektor MŚP” (np. w § 5a ust 1 pkt 2
lit. a siwz) wprowadzając dodatkowąniejasnośćterminologicznąw tym zakresie.
Ponadto nie zostało wykazane w jaki sposób tego typu ograniczenie interpretacyjne warunków udziału w
postępowaniu w tym zakresie miałoby miećzwiązek z przedmiotem zamówienia oraz zabezpieczać
zamawiającemu jego prawidłowąrealizację.
Reasumując, po rozpatrzeniu sprawy Izba nie znalazła ustawowych przesłanek do wykluczenia
odwołującego z powodów wskazanych przez zamawiającego w informacji o wynikach postępowania i
tym samym potwierdziła naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy podanego jako podstawa wykluczenia
wykonawcy. Zasadne stało sięzatem nakazanie przywrócenia wykonawcy do postępowania o
udzielenie zamówienia (siłąrzeczy – w związku z zakresem odwołania dotyczącego cz. I – niniejszy
wyrok dotyczy tej części zamówienia)
W związku z powyższym na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy orzeczono, jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie do
wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238) zasądzając koszty wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego na
podstawie faktury przedstawionej do akt sprawy.
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
