rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-07-05
rok: 2019
data dokumentu: 2019-07-05
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 1152/19
KIO 1152/19
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lipca 2019
r., w Warszawie, odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 czerwca 2019 r. przez wykonawcę
ZRE Katowice Spółkę akcyjną z siedzibą w Katowicach
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
PGE Energia Ciepła Spółkę akcyjną z siedzibą w Warszawie
przy udziale wykonawcy
Doosan Babcock Energy Polska Spółki akcyjnej z siedzibą
w Rybniku
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
r., w Warszawie, odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 czerwca 2019 r. przez wykonawcę
ZRE Katowice Spółkę akcyjną z siedzibą w Katowicach
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
PGE Energia Ciepła Spółkę akcyjną z siedzibą w Warszawie
przy udziale wykonawcy
Doosan Babcock Energy Polska Spółki akcyjnej z siedzibą
w Rybniku
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala
odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża ZRE Katowice Spółkę akcyjną i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez ZRE Katowice
Spółkę akcyjną tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od ZRE Katowice Spółki akcyjnej na rzecz Doosan Babcock Energy
Polska Spółki akcyjnej kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
pon
iesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 1152/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – PGE Energia Ciepła Spółka akcyjna prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „remonty bieżące i awaryjne na urządzeniach i instalacjach
majątku produkcyjnego PGE Energia Ciepła S.A. Oddział w Rybniku w branży kotły wraz
z p
rzynależnymi do nich urządzeniami pomocniczymi” na podstawie ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 z późn. zm.),
w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 4 kwietnia 2019 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod numerem 2019/S 67-
158195. Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Podstawy odrzucenia oferty Odwołującego
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego – ZRE Katowice Spółki akcyjnej we wszystkich
częściach zamówienia, dla których została złożona, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych z uwagi na to, że treść oferty nie odpowiada treści specyfikacji
is
totnych warunków zamówienia.
Zamawiający uzasadnił swoją decyzję tym, że w punkcie 5.2 specyfikacji istotnych warunków
zamówienia wyraźnie wskazał, że przedmiot zamówienia został podzielony na 10 części,
z których każda obejmuje prace na określonych rodzajach urządzeń – w każdym przypadku w
okresie 48 miesięcy. Ponadto w punkcie 5.3 specyfikacji zaznaczone zostało, że nie
dopuszcza się składania ofert, które dzielą daną część zamówienia na mniejsze fragmenty.
Z tych postanowień wypływa wniosek, że cena oferty dla danej części zamówienia powinna
być ceną całkowitą, obejmującą cały okres 48 miesięcy realizacji prac objętych daną częścią
zamówienia. Treść samego formularza oferty stanowiącego załącznik nr 4 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia nie zawiera również żadnych stwierdzeń, które mogłyby
sugerować, że wykonawca powinien wskazać cenę brutto za okres roku realizacji umowy. Nie
powinno ulegać wątpliwości, że w formularzu ofertowym dla danej części zamówienia powinna
zostać wskazana cena prac obejmujących cały okres realizacji, czyli 48 miesięcy.
Formularze ofertowe pozostałych pięciu wykonawców są w tym zakresie prawidłowe
i obejmują cenę realizacji w okresie 48 miesięcy, co potwierdza prawidłowość wymogów
opisanych przez Zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Wskazanie w formularzu ofertowym wyceny wyłącznie za okres roku realizacji prac powoduje,
że treść oferty nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia
i nie jest możliwe jej poprawienie przez Zamawiającego w sposób zgodny z art. 87 ust. 2 pkt
3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Uwzględniając przyjęte ugruntowane stanowisko orzecznictwa, oferta rozumiana jest jako
jednostronne zobowiązanie wykonawcy do wykonania oznaczonego świadczenia na rzecz
Zamaw
iającego. Zawarte w formularzu ofertowym oświadczenia wykonawcy odnoszące się
do m.in. ceny oferty, akceptacji projektu umowy, okresu związania ofertą, okresu
gwarancyjnego czy warunków płatności muszą dawać zamawiającemu pewność, że złożone
zostały w sposób prawidłowy i wiążący wykonawcę.
W przedmiotowej sprawie złożenie oferty cenowej niezgodnie z wymogiem specyfikacji
istotnych warunków zamówienia oraz brak opatrzenia kwalifikowanym podpisem
elektronicznym załącznika cenowego nie pozwala w przedmiotowym postępowaniu na
jednoznaczne zweryfikowanie prawidłowości złożonego oświadczenia woli co do ceny oferty.
II Zarzuty i żądania odwołania
Odwołujący wniósł odwołanie w zakresie części III, IV, V, VII i VIII postępowania zarzucając
Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez odrzucenie oferty
Odwołującego z postępowania jako niezgodnej ze specyfikacją istotnych warunków
zamówienia, podczas gdy nie podlegała ona odrzuceniu jako zgodna z treścią specyfikacji
isto
tnych warunków zamówienia,
2. art. 87 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki rachunkowej,
podczas gdy zachodziła podstawa prawna do dokonania takiej poprawy,
3. ewentualnie art. 87 ust. 2 pkt 1 w zw. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień
publicznych poprzez zaniechanie poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki
pisarskiej, podczas gdy zachodziła podstawa prawna do dokonania takiej poprawy,
w konsekwencji
4. art. 91 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie
dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w części III, IV, V, VII i VIII
postępowania.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego w części III, IV, V, VII i VIII
postępowania i uznania jej za poprawnie złożoną,
2. w przypadku uznania, że oferta wymaga poprawienia – poprawienia w treści oferty
Odwołującego oczywistej omyłki,
3. dokonania wyboru oferty Odwołującego w części III, IV, V, VII i VIII postępowania.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że przedmiot zamówienia został podzielony
na 10 części, z których każda dotyczyła usług remontowych innego typu urządzenia lub
instalacji: część I – wentylatory spalin, część II – wentylatory podmuchu, część III – odżużlacz,
część IV – podgrzewacz powietrza, część V – palniki węglowe mazutowe/dysze OFA, część
VI
– kanały spalin i powietrza, część VII – armatura, część VIII – pyłoprzewody, część IX –
instalacja wody zmywalnej, chłodzącej p.poż. i instalacje nagrzewnic parowych, część X –
drobne prace naprawcze.
Zamawiający wymagał, by wykonawca złożył wraz z ofertą formularz ofertowy według wzoru
udostępnionego na portalu zakupowym eB2B, dalej zwanym „Portalem Zakupowym”.
W formularzu ofertowym na Portalu Zakupowym należało podać, w odniesieniu do danej
części, na którą składana jest oferta, wycenę za rok świadczenia usług remontowych,
zn
ajdowało się bowiem w nim oznaczenie: „Jednostka: PLN/RCZ”. Zamawiający tym samym
wymagał podania na Portalu Zakupowym wyceny za 12 miesięcy świadczenia usług
remontowych w ramach danej części. Nie było możliwości skutecznego złożenia oferty bez
wypełnienia ww. formularza ofertowego.
Ponadto Zamawiający wymagał złożenia wraz z ofertą szczegółowego zestawienia pozycji
cenowych, zgodnie ze wzorem. Zamawiający udostępnił formularz tego zestawienia
w formacie Excel, zatytułowany „Załącznik Cenowy – Katalog Usług Serwisowych”, dalej
zwany „załącznikiem cenowym”.
Załącznik cenowy zawierał 10 zakładek w formacie Excel, z których każda dotyczyła danej
części postępowania. W odniesieniu do danej części Zamawiający podał zestawienie
czynności remontowych, które mogą być wykonywane i wymagał wycenienia tych czynności
według podanych przez siebie krotności występowania danej czynności. W odrębnej, zbiorczej
zakładce w formacie Excel Zamawiający zastrzegł, że „Ilości prac wskazane
w szczegółowych wycenach dla części I-X mają charakter szacunkowy, zostały wskazane na
podstawie dotychczasowych doświadczeń Zamawiającego i posłużą do dokonania oceny
i porównania złożonych w postępowaniu ofert.” Dodatkowo, w ramach danej zakładki, oprócz
wyceny konkretnych usług, należało podać cenę świadczenia usług remontowych danego
urządzenia/instalacji za okres 12 miesięcy oraz cenę świadczenia usług remontowych danego
urządzenia/instalacji za okres 48 miesięcy, przez które miały być świadczone usługi w
odniesieniu do danej części. Ponadto Zamawiający w odrębnej, zbiorczej zakładce
w formacie Excel wymagał podania „sumarycznej wartości oferty za okres 48 miesięcy”,
będącej sumą cen świadczenia usług remontowych danego urządzenia/instalacji za okres
48 miesięcy.
Dodatkowo Zamawiający wymagał, aby oferta zawierała wypełniony i podpisany formularz
ofertowy wraz z załącznikami, którego wzór stanowił załącznik nr 4 do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia (pkt 20.2.1). W punkcie III formularza ofertowego Zamawiający
wskazał, że wykonawcy powinni podać w odniesieniu do danej części, na którą składana jest
oferta: wycenę netto, stawkę i kwotę podatku VAT, a także wycenę brutto. Zamawiający
w formularzu cenowym nie wskazał, na jaki okres należy podać wycenę w odniesieniu do danej
części, na którą składana jest oferta.
Odwołujący złożył ofertę dla części III, IV, V, VII i VIII postępowania oraz następujące
dokumenty:
1. wypełniony na Portalu Zakupowym formularz ofertowy, w którym podał, zgodnie
z wymogiem Zamawiającego, w odniesieniu do danej części, na którą złożył ofertę, wycenę
oferty (netto) za rok świadczenia usług remontowych (zgodnie z widniejącym na Portalu
Zakupowym oznaczeniem: „Część I/II/III/...” „twoja oferta”, „Jednostka: PLN/RCZ”),
2. szczegółowe zestawienie pozycji cenowych, będące załącznikiem do formularza oferty,
zgodnie z punktem III formularza ofertowego stanowiącego załącznik nr 4 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Zostało ono sporządzone zgodnie z ww. formularzem
w formacie Excel. Odwołujący wypełnił załącznik cenowy w ten sposób, że w odniesieniu do
wszystkich części, na które składał ofertę, wycenił podane przez Zamawiającego krotności
danych czynności remontowych, a także podał wycenę netto świadczenia usług remontowych
w danej części za okres 12 miesięcy, jak również cenę netto świadczenia tych usług za okres
48 miesięcy. Ponadto Odwołujący w odrębnej, zbiorczej zakładce w formacie Excel podał
„sumaryczną wartość oferty za okres 48 miesięcy”, tj. cenę 7.145.428,40 zł netto
i 8.788.876,93 zł brutto,
3. fo
rmularz ofertowy zgodny z wzorem stanowiącym załącznik nr 4 do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. W formularzu ofertowym Odwołujący wskazał w odniesieniu do danej
części jej wycenę netto za 12 miesięcy świadczenia usług remontowych, stawkę (23%),
wartość podatku VAT i wycenę brutto za 12 miesięcy świadczenia tych usług.
10 czerwca 2019 r. Odwołujący otrzymał od Zamawiającego informację, że jego oferta we
wszystkich częściach, na które została złożona, została odrzucona jako niezgodna z treścią
spe
cyfikacji istotnych warunków zamówienia, zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający podał następujące uzasadnienie faktyczne odrzucenia oferty Odwołującego:
-
Odwołujący podzielił wyznaczone przez Zamawiającego części na jeszcze mniejsze części,
co jest niedopuszczalne zgodnie z punktem 5.3 specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
-
cena oferty dla danej części zamówienia nie jest ceną całkowitą, obejmującą wymagane
świadczenia usług remontowych – oferta cenowa została złożona niezgodnie z wymogami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
-
w formularzu ofertowym (załącznik nr 4) dla danej części zamówienia należało podać cenę
prac obejmującą cały okres realizacji zamówienia, czyli okres 48 miesięcy, a nie wycenę tych
prac za 12 miesięcy,
-
brak opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym załącznika cenowego nie pozwala
na jednoznaczne zweryfikowanie prawidłowości złożonego oświadczenia woli co do ceny
oferty.
W ocenie Odwołującego stanowisko Zamawiającego nie znajduje podstaw prawnych
i faktycznych. Odwołujący nie dokonał zarzucanego przez Zamawiającego podziału
wyznaczonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia części na jeszcze mniejsze
fragmenty, lecz złożył ofertę zgodnie z wymaganiami Zamawiającego na 48-miesięczny okres
świadczenia usług w ramach danej części. Odwołujący złożył wszystkie wymagane przez
Zamawiającego dokumenty składające się na ofertę: formularz ofertowy wypełniony na Portalu
Zakupowym, załącznik cenowy zgodny z udostępnionym formularzem w formacie Excel oraz
formularz ofertowy zgodny z załącznikiem nr 4. Wszystkie te dokumenty składają się na treść
oferty Odwołującego.
Zamawiający wymagał wskazania w dokumentach ofertowych innych informacji dotyczących
wyceny okresu świadczonych usług. Wymagał podania wycen dotyczących świadczonych
usług w formularzu ofertowym wypełnianym na Portalu Zakupowym i w formularzu ofertowym
zgodnym z załącznikiem nr 4. Przy tym na Portalu Zakupowym Zamawiający wprost wskazał,
że wymaga w nim wyceny za 12 miesięcy świadczenia usług w ramach danej części, co
Odwołujący uczynił (PLN/RCZ), Natomiast formularz ofertowy – załącznik nr 4 nie zawierał
wprost odniesienia, czy należy wycenić w nim 48 czy 12 miesięcy świadczenia usług w
odniesieniu do danej części, zatem zasadny jest wniosek, że powinien zawierać te same
informacje co formularz ofertowy zamieszczony na Portalu Zakupowym. Ponadto Odwołujący
podał na Portalu Zakupowym i w załączniku nr 4 wycenę usług remontowych
w ramach danych części za 12 miesięcy oraz – w załączniku cenowym – cenę świadczenia
usług przez 48 miesięcy w ramach danej części i cenę całkowitą oferty za świadczenie usług
przez 48 miesięcy, co było zgodne z wymogiem Zamawiającego.
Tym samym Odwołujący zaoferował wykonanie przedmiotu zamówienia przez 48 miesięcy, w
odniesieniu do części, na które złożył ofertę. Cena oferty Odwołującego dla danej części
zamówienia jest ceną całkowitą, obejmującą wymagane przez Zamawiającego 48 miesięcy
świadczenia usług remontowych, a oferta cenowa została złożona zgodnie z wymogami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Brak opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym załącznika cenowego przez
Odwołującego nie oznacza, że zweryfikowanie prawidłowości złożonego oświadczenia woli co
do ceny ofer
ty jest niemożliwe. Zamawiający przyznał w uzasadnieniu odrzucenia oferty
Odwołującego, że faktycznie nie zweryfikował całego oświadczenia woli, gdyż nie wziął pod
uwagę załącznika cenowego załączonego do formularza ofertowego – załącznika nr 4.
Odwołujący złożył oświadczenie woli dotyczące oferty w postaci elektronicznej i opatrzył je
kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zachowując tym samym wymaganą w art. 10a ust.
5 ustawy Prawo zamówień publicznych formę prawną zastrzeżoną dla złożenia oferty. Forma
ta została zastrzeżona w odniesieniu do czynności prawnej, jaką jest złożenie oferty, nie zaś
w stosunku do danych dokumentów, z których wynika treść oferty.
W związku z tym, że oferta jest oświadczeniem woli, wystarczającym jest złożenie jednego
podpisu na formularzu ofertowym
– załączniku nr 4, bez konieczności podpisywania każdego
dokumentu będącego częścią oferty. Odwołujący, podpisując formularz ofertowy, objął swoim
oświadczeniem woli wszystkie dokumenty składające się na ofertę. Jest to zgodne ze
sta
nowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2012 r., sygn. I CSK
373/11, w którym wskazano, że podpisanie jako całości integralnego pod względem treści
dokumentu składającego się z kilku elementów (np. umowy zasadniczej i załączników)
oznac
za zachowanie formy pisemnej zawartego w tym dokumencie oświadczenia woli.
Wymóg postaci elektronicznej czy też podpisu elektronicznego odnosi się do sporządzenia
oferty jako takiej w postaci elektronicznej (wyrok KIO sygn. akt KIO 169/19). Ofertą zaś jest
oświadczenie woli wykonawcy, którym jest wola podmiotu dokonującego czynności prawnej,
ujawniona w postaci elektronicznej (art. 60 Kodeksu cywilnego).
Zgodnie z wyrokiem SN z 23 marca 2018 r., sygn. I CSK 351/17 „wola osoby dokonującej
czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia
jej wolę w sposób dostateczny. Aby jednak określone zachowanie uznać za oświadczenie woli
(czynność prawną), musi ono w świetle dyrektyw wykładni oświadczeń woli wynikających z
art. 65 K
C wskazywać w danej sytuacji niewątpliwie na zamiar wywołania określonych skutków
prawnych.” Odwołujący niewątpliwie miał zamiar wywołania skutków prawnych złożoną przez
siebie ofertą, zgodnie z jej treścią i specyfikacją istotnych warunków zamówienia. Ponadto SN
w wyroku z 31 stycznia 2019 r., sygn. V CSK 628/17 wskazał, że „zgodnie z art. 65 § 1 KC,
oprócz kontekstu językowego, przy interpretacji oświadczenia woli powinno się brać pod
uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny, na który
składają się w szczególności dotychczasowe doświadczenia stron, ich status, przebieg
negocjacji. Sąd dodaje, iż wątpliwości interpretacyjne, które nie dają się usunąć w drodze
ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli, powinny być rozstrzygnięte na niekorzyść
strony, która zredagowała tekst je wywołujący (in dubio contra proferentem). Ryzyko nie
dających się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli niejasności tekstu
umowy powinna ponieść ta strona, która tekst zredagowała.”
KIO w wyroku sygn. KIO 804/11 wprost wskazuje, że nie jest konieczne dla skuteczności
złożonego oświadczenia woli podpisywanie wszystkich dokumentów ofertowych: „Podpisanie
przez osoby uprawnione do reprezentacji przystępującego formularza oferty, z którego treści
wynika również wola objęcia złożonym oświadczeniem woli wszystkich dokumentów, czyni
zadość wymaganiu złożenia podpisu pod treścią oświadczenia woli, nawet jeżeli technicznie
dokumenty te znalazły się za, a nie przed złożonym podpisem. Zatem zarzut niepodpisania
oferty przez przystępującego nie znalazł potwierdzenia, a tym samym brak jest podstaw do jej
odrzucenia na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych jako nieważnej na podstawie odrębnych przepisów.”
Gdyby jednak Izba nie podzieliła powyższej argumentacji Odwołującego, zasadne jest
uznanie, że oferta Odwołującego zawiera omyłkę w formularzu ofertowym, która podlega
poprawieniu zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający odrzuca ofertę tylko, jeśli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Odrzucenie oferty jest więc możliwe i dopuszczalne zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych jedynie wtedy, gdy nie zachodzi okoliczność zobowiązująca
Zamawiającego do poprawienia omyłki określonej w art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zam
ówień publicznych zamawiający ma obowiązek
poprawienia oczywistych omyłek rachunkowych. W formularzu ofertowym – załączniku nr 4
podano wycenę netto i brutto w odniesieniu do danej części za 12, a nie za wymagane 48
miesięcy świadczonych usług. Jednakże w załączniku cenowym skalkulowano ceny już
prawidłowo, tj. za 48 miesięcy świadczenia usług w odniesieniu do poszczególnych części,
stąd oczywiste jest, że Odwołujący zaoferował 48-miesięczny okres świadczenia usług. Zatem
poprawienie omyłki rachunkowej polega na pomnożeniu wycen poszczególnych części
podanych w formularzu ofertowym
– załączniku nr 4 razy cztery.
Zgodnie z wyrokiem KIO sygn. KIO 2538/18 „oczywista omyłka rachunkowa jest wynikiem
niepoprawnie przeprowadzonych działań arytmetycznych i stanowi nieprawidłowy wynik
uzyskany z błędnie wykonanego dodawania/odejmowania, mnożenia łub dzielenia. Omyłki
rachunkowe to błędy we wszystkich działaniach arytmetycznych, które naruszają stosowanie
reguł matematycznych.”
W przypadku nieuznania argumentacji Odwo
łującego, wpisanie w formularzu ofertowym –
załączniku nr 4 wycen w odniesieniu do danych części za 12 a nie 48 miesięcy świadczenia
usług może być potraktowane jako oczywista omyłka pisarska podlegająca poprawieniu
zgodnie z art. 87 ust. 1 pkt 1 ustawy Pr
awo zamówień publicznych.
Zatem Zamawiający miał obowiązek poprawić omyłkę jako oczywistą, niezależnie od tego, czy
traktować ją jako pisarską, czy rachunkową.
III Stanowisko Zamawiającego
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający uwzględnił w całości zarzuty odwołania. Nie
przedstawił w tym zakresie żadnej argumentacji.
IV Stanowisko Przystępującego
Przystępujący po stronie Zamawiającego – Doosan Babcock Energy Polska Spółka akcyjna
wniósł sprzeciw od uwzględnienia odwołania w całości.
W ocenie Przystępującego Zamawiający zasadnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami
dokonał odrzucenia oferty Odwołującego.
Sformułowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie terminu wykonania
zobowiązania, sposobu przygotowania oferty oraz ceny zostały sformułowane w sposób
jednoznaczny, co potwierdza Zamawiający stwierdzając, że pozostali wykonawcy biorący
udział w postępowaniu w sposób prawidłowy obliczyli cenę: w punkcie 10.1 wyraźnie
stwierdzono, że wymagany termin realizacji zamówienia to 48 miesięcy od dnia zawarcia
umowy; w punkcie 10.2 zaznaczono, że terminy są wspólne dla wszystkich części
postępowania; punkt 10.3 zawierał informację, że szczegółowe informacje w zakresie
terminów realizacji zamówienia zawiera projekt umowy stanowiący załącznik do specyfikacji,
natomiast § 3 ust. 2 projektu umowy potwierdzał, że czas realizacji zamówienia to 48 miesięcy
od dnia zawarcia umowy; punkt 5.3 zabraniał dzielenia części zamówienia na mniejsze części.
Nie budzi wątpliwości, że przedmiotem zamówienia było świadczenie usług dla
poszczególnych części w ciągu 48 miesięcy, a Zamawiający nie dopuszczał możliwości
jakichkolwiek modyfikacji w tym zakresie, w szczególności nie był zainteresowany udzieleniem
zamówienia na okres 12 miesięcy.
Ponadto podpunkt 20.2.1 specy
fikacji istotnych warunków zamówienia nakazywał, aby oferta
zawierała wypełniony formularz ofertowy wraz z załącznikami, którego wzór stanowił załącznik
nr 4; punkt 20.11, zgodnie z art. 10a ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych określał, że
oferta i in
ne oświadczenia wykonawców powinny być składane w postaci elektronicznej
opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Zamawiający w żadnym wypadku
zatem nie dopuścił możliwości składania oferty ani oświadczeń wykonawcy
w formie pliku nieopatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Punkt 22.2 specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagał, aby oferowana cena
zawierała wszelkiego rodzaju opłaty, podatki i koszty, a punkt 22.3 zawierał odrębną regulację
dotyczącą wskazania łącznej ceny netto, podatku VAT i ceny brutto zamówienia; punkt 22.4
wyraźnie zastrzegał, że dla porównania ofert będzie stosowana cena całkowita brutto za
wykonanie poszczególnej części zadania; punkt 22.5 określał, że cena brutto musi zostać
wyrażona w ofercie sporządzonej zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 4 do
specyfikacji istotnych warunków zamówienia cyfrowo i słownie. Regulacje te prowadzą do
wniosku, że cena oferowana przez wykonawców powinna obejmować wszelkie koszty
i dotyczyć wykonania całości poszczególnych części zadania. Jest to tym bardziej
uzasadnione, że w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wyraźnie zaznaczono, iż dla
porównania ofert będzie brana pod uwagę cena brutto za realizację części zadania, a nie za
12 miesięcy świadczenia usług. Jednocześnie w sposób niebudzący wątpliwości zastrzeżono,
że cena brutto powinna zostać zapisana na formularzu ofertowym, którego wzór stanowił
załącznik nr 4. Brak jest przy tym jakichkolwiek podstaw do twierdzenia, że cena zawarta w
formularzu
może
dotyczyć
części
zamówienia
lub
zostać
zamieszczona
w innym miejscu.
Formularz oferty, który został podpisany przez Odwołującego, zawiera m. in. następujące
oświadczenia: „Podana przez nas cena zawiera wszelkie koszty niezbędne do zrealizowania
zamówienia wynikające z zakresów i warunków określonych w SIWZ”; „Niedoszacowanie,
pominięcie lub brak należytego rozpoznania przez nas zakresu Przedmiotu Zamówienia nie
jest podstawą do żądania zmiany wysokości wynagrodzenia”; „Akceptujemy treść załączonego
do SIWZ Wzoru Umo
wy wraz ze wszystkimi załącznikami”; „Oświadczamy, że niniejsza oferta
jest kompletna, zawiera wszystkie wymagane w SIWZ dokumenty i załączniki oraz dane, oraz
została podpisana przez upoważnioną osobę/osoby”; „Oświadczamy, że wszystkie informacje
podane w
niniejszej ofercie są aktualne i zgodne z prawdą oraz zostały przedstawione z pełną
świadomością konsekwencji wprowadzenia Zamawiającego w błąd przy przedstawianiu
informacji”.
Irracjonalne są twierdzenia Odwołującego o tym, że formularz ofertowy udostępniony przez
Zamawiającego na Portalu Zakupowym nakazywał podanie w odniesieniu do poszczególnych
części zamówienia ceny za okres 12 miesięcy z uwagi na posłużenie się skrótem PLN/RCZ.
Specyfikacja istotnych warunków zamówienia nie dawały żadnych podstaw do tego, żeby w
formularzu ofertowym wpisać cenę za 12 miesięcy świadczenia usługi. Tego rodzaju
informacja
z
punktu
widzenia
postępowania,
przedmiotu
zamówienia
i kryteriów oceny ofert była zbędna. Cena za świadczenie usług w ciągu 12 miesięcy nie ma
żadnego znaczenia w analizowanym postępowaniu. Brak jest też podstaw, aby skrót
„PLN/RCZ” tłumaczyć w sposób zaproponowany przez Odwołującego. Należy przyjąć, że
„RCZ” to ryczałt, z czym nie mieli problemu wszyscy pozostali wykonawcy. Jest to tym bardziej
uzasad
nione, że okres zamówienia został wyrażony w miesiącach, a nie latach.
W ocenie Przystępującego przesłany przez Odwołującego „Załącznik cenowy – katalog usług
serwisowych” nie może mieć jakiegokolwiek znaczenia w sprawie, gdyż plik nie został
podpisany kwa
lifikowanym podpisem elektronicznym, nie został też wymieniony wśród
załączników zamieszczonych w formularzu ofertowym w jego części V. Z tych względów brak
jest podstaw, aby złożony przez Odwołującego załącznik cenowy traktować jako część oferty.
Nie zost
ał on bowiem przygotowany w wymaganej formie i nie można traktować go
w kategoriach oświadczenia woli Odwołującego wobec braku możliwości stwierdzenia, że
został złożony przez uprawnione do tego osoby. Zarazem nie sposób uznać, że plik, który nie
został sporządzony w wymaganej formie i podpisany ani wymieniony w treści oferty może
ingerować w tak kluczowy element oferty jak cena. Bezzasadne jest powoływanie się przez
Odwołującego na podpis złożony na formularzu oferty, skoro formularz ten nie zawiera
jakie
gokolwiek odniesienia do załącznika cenowego, w szczególności nie wymieniając go jako
załącznik do oferty.
Powoływane w tym zakresie przez Odwołującego orzecznictwo odnosi się do nieaktualnego
stanu prawnego, w którym oferty były przygotowywane w formie pisemnej, a nie w postaci
elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Odwołujący jako podmiot profesjonalny powinien ponosić pełne konsekwencje
podejmowanych działań w sformalizowanym postępowaniu, jakim jest postępowanie
o udzielenie
zamówienia na gruncie PZP. W konsekwencji niedostosowanie się przez
Odwołującego do wyznaczonych zasad nie może być podstawą do wywodzenia pozytywnych
dla siebie skutków prawnych.
Przystępujący – choć brak podstaw do przyjęcia, że przesłany przez Odwołującego załącznik
cenowy w formie pliku Excel został złożony w sposób skuteczny wobec braku kwalifikowanego
podpisu elektronicznego i mógł mieć jakikolwiek wpływ na złożoną ofertę – podkreślił
nieścisłość w argumentacji Odwołującego. Powyższy załącznik był sporządzany na podstawie
pliku udostępnionego przez Zamawiającego i arkusz kalkulacyjny za pomocą formuł
rachunkowych dokonywał obliczeń, których efekt stanowiła cena za 48 miesięcy świadczenia
usług w odniesieniu do poszczególnych części. Nie można zatem zasadnie twierdzić, że
Odwołujący
wypełniając
poszczególne
pozycje
świadomie
wpisał
cenę
za
48 miesięcy i złożył jakiejkolwiek oświadczenie w tym zakresie, ponieważ uczynił to za niego
program komputerowy. Tym samym Odwołujący, przesyłając niepodpisany arkusz
kalkulacyjny, nie mógł zmienić ani wpłynąć na treść oświadczenia zawartego w ofercie,
a ewentualna interpretacja oświadczenia zawartego w załączniku cenowym powinna nastąpić
przy uwzględnieniu powyżej opisanego sposobu działania pliku.
W ocenie Przystępującego podniesione argumenty oraz jednoznaczne stwierdzenie
Odwołującego, że podpisany i złożony formularz ofertowy zawiera ceny świadczenia usług
przez 12 miesięcy, w sposób oczywisty prowadzi do wniosku, iż Odwołujący niezgodnie ze
specyfikacją istotnych warunków zamówienia dokonał podziału części zamówienia na
mniejsze części, a tym samym złożona oferta jest niezgodna ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia. Nie można przy tym przyjąć, aby dane zawarte w załączniku cenowym
mogły zmieniać treść oferty wynikającą z formularza ofertowego. Ewentualne
nieskonkretyzowanie treści oferty w zakresie tak istotnej części jak cena powinno prowadzić
do odrzucenia oferty, co znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Izby np. wyroku KIO
2739/17. Rozumienie termi
nu „oferta” należy opierać na art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego,
zgodnie z którym jest nią oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, jeżeli określa
istotne postanowienia tej umowy. Z uwagi na odpłatny charakter zamówień publicznych,
nieodzownym element
em treści oferty będzie zawsze określenie ceny, za jaką wykonawca
zobowiązuje się wykonać zamawiane świadczenie. Co do zasady niedopuszczalne jest
precyzowanie i poprawianie treści złożonej oferty, w szczególności z uwagi za naczelne
zasady równego traktowania wykonawców i zachowania uczciwej konkurencji.
Tym samym nie można twierdzić, że oferta złożona przez Odwołującego odpowiadała
wymaganiom Zamawiającego określonym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Brak jest również podstaw do poprawiania przez Zamawiającego rzekomej omyłki w cenach
zamieszczonych przez Odwołującego w formularzu ofertowym. Nie może być bowiem mowy
ani o omyłce rachunkowej, ani pisarskiej. Niezgodność oferty ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia nie stanowi omyłki, która powinna być niezamierzona, przypadkowa,
czy wręcz mechaniczna. Omyłka musi mieć charakter zwykłego, przypadkowego przeoczenia
lub innej zwykłej przypadkowej niedokładności, która dla każdego jest oczywista. Oczywista
omyłka pisarska musi mieć zatem charakter proceduralno-techniczny, a nie merytoryczny.
Oczywista omyłka to taka, która poza łatwością wykrycia cechuje się tym, że jest przypadkową
i niezamierzoną niedokładnością w zapisie lub w wyliczeniu, której sposób poprawienia
nasuwa się sam przez się każdemu.
Jak natomiast wynika z treści odwołania, Odwołujący świadomie i z rozmysłem zamieścił
w formularzu ofertowym cenę za 12 miesięcy świadczenia usług w odniesieniu do
poszczególnych części, co wyklucza możliwość przyjęcia, że ceny zamieszczone
w
formularzu ofertowym znalazły się tam przypadkowo, w sposób niezamierzony lub przez
pomyłkę. Intencją Odwołującego było zamieszczenie w formularzu ofertowym cen za
12 miesięcy świadczenia usług w odniesieniu do poszczególnych części zamówienia, co
bezsprz
ecznie świadczy o tym, że złożona oferta jest niezgodna ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia.
Instytucja poprawiania omyłek nie może prowadzić do dostosowania oferty do treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia poprzez wytworzenie nowego oświadczenia woli,
kiedy złożona przez Odwołującego oferta nie daje do tego żadnych podstaw.
V Ustalenia Izby
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Izba ustaliła także, iż stan faktyczny postępowania w zakresie postawionych zarzutów
(w szczególności treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia, treść formularza
ofertowego zamieszczonego na Portalu Zakupowym i treść oferty Odwołującego) nie jest
sporny między Stronami i Przystępującym. Stan faktyczny został poprawnie przedstawiony
w stanowiskach Stron i Przystępującego, zatem – jako niesporny – nie będzie ponownie
opisywany.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez odrzucenie jego oferty dla
części III, IV, V, VII i VIII postępowania, podczas gdy nie podlegała ona odrzuceniu jako
zgodna z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
2. art. 87 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki rachunkowej,
podczas gdy zachodziła podstawa prawna do dokonania takiej poprawy, ewentualnie art. 87
ust. 2 pkt 1 w zw. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie
poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki pisarskiej, podczas gdy
zachodziła
podstawa
prawna
do
dokonania
takiej
poprawy,
a w konsekwencji
4. art. 91 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie
dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w części III, IV, V, VII i VIII
postępowania.
Przepis art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający
odrzuca ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, z zastrzeżeniem
art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z dyspozycją art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający
poprawia w oferc
ie: 1) oczywiste omyłki pisarskie, 2) oczywiste omyłki rachunkowe,
z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek, 3) inne omyłki
polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia,
niepowodujące istotnych zmian w treści oferty – niezwłocznie zawiadamiając o tym
wykonawcę, którego oferta została poprawiona.
Art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych wskazuje, że zamawiający wybiera ofertę
najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia.
Art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zawiera najważniejsze zasady udzielania
zamówień publicznych, zgodnie z którymi zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności
i przejrzystości.
Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego
w oparciu o przepis art. 89 ust. 1
pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, jako ofertę, której
treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Podstawą faktyczną
odrzucenia było to, że Odwołujący, dla każdej z części, w formularzach ofertowych podał cenę
nie za pełen okres realizacji zamówienia (48 miesięcy), lecz za okres 12 miesięcy, co
Zamawiający zakwalifikował jako zaoferowanie usługi dla mniejszej części zamówienia niż
sam przewidział w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Zgodnie z definicją zawartą w art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie drugiej stronie woli
zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
W niniejszym postępowaniu na ofertę w powyższym rozumieniu – w odniesieniu do kwestii
spornej, czyli ceny za dany
zakres zamówienia – składały się trzy dokumenty: formularz
ofertowy umieszczony bezpośrednio na Platformie Zakupowej, formularz cenowy – załącznik
nr 4 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz formularz załącznik cenowy
(„Załącznik cenowy – katalog usług serwisowych”), którego wzór również stanowił załącznik
do specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Przy czym jedynie w załączniku cenowym znajdowało się – w podziale na poszczególne części
–
rozbicie
cen
na
ceny
jednostkowe
za
poszczególne
czynności
wraz
z podsumowaniem: suma kosztów za okres 12 miesięcy oraz suma kosztów za okres 48
miesięcy. Natomiast w pierwszych dwóch formularzach należało podać jedynie ceny zbiorcze
dla każdej z części.
W formularzu Platformy Zakupowej należało podać informacje zgodnie ze wzorem:
CZĘŚĆ I – WENTYLATORY SPALIN (1 RCZ) cena brutto …… PLN/RCZ,
CZĘŚĆ II – WENTYLATORY PODMUCHU (1 RCZ) cena brutto …… PLN/RCZ itd.
Zatem Zamawiający w nazwie części oraz jednostce wyceny odnosił się do wartości „RCZ”,
która nie została zdefiniowana (również na etapie postępowania odwoławczego Zamawiający
nie wyjaśnił, co oznacza skrót „RCZ”).
Z kolei formularz ofertowy
– załącznik nr 4 posługiwał się następującą formułą oświadczenia
(dla wszystkich części taka samą): Zrealizujemy Część I zamówienia „Wentylatory Spalin” za
Cenę brutto: [...................................] PLN (słownie: [..........................................................]). Na
Cenę brutto składa się: Cena netto w wysokości: [...................................] PLN (słownie:
[........................................]) oraz Kwota podatku VAT w wysokości [...................................]
PLN (słownie: [.......................................................................................]) wyliczona zgodnie
z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa, według obowiązującej stawki [......] %.
Zgodnie z art. 65 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego
wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje.
Z powyższych wzorów można wnioskować, że w formularzu ofertowym – załączniku nr 4
należało wskazać cenę za realizację całej części zamówienia, czyli za okres 48 miesięcy.
Natomiast trudno jest ustalić, co miał na myśli Zamawiający wskazując na „RCZ” jako
jednostkę miary. Nie ma bowiem ani żadnych przesłanek, by skrót ten rozszyfrować jako
„Roczną cenę zamówienia”, jak wskazywał Odwołujący, ani jako „ryczałt”, jak twierdził
Przystępujący.
Z praktyki zamówień publicznych, którą można nazwać zwyczajem zamawiających
w rozumieniu art. 65 § 1 Kodeksu cywilnego, wynika jednak, że z zasady żądają oni podawania
w formularzach ofertowych kwoty za realizację całego zamówienia (przy podziale na części –
całej
części
zamówienia).
Tym
samym
wartość,
którą
należało
podać
w formularzach ofertowych należałoby odnosić do pełnego okresu realizacji zamówienia – 48
miesięcy.
Podanie wartości dla 12 miesięcy nie miałoby jednak istotnego znaczenia wobec treści
załącznika cenowego, z którego wprost wynikają konkretne wartości za 12 i za 48 miesięcy
realizacji zamówienia, a więc z którego można ustalić prawdziwą wolę wykonawcy wyrażoną
w ofercie.
Problemem jest jednak fakt, że najważniejsza merytorycznie część oferty – załącznik cenowy
nie została przez Odwołującego podpisana, tj. plik nie został opatrzony kwalifikowanym
podpisem elektronicznym. Nie było sporne, że sam plik nie został indywidualnie podpisany,
natomiast Odwołujący nie przedstawił żadnego dowodu na to, że plik ten został objęty
jakimkolwiek ogólnym podpisem elektronicznym dotyczącym całego katalogu plików
składających się na ofertę (w znaczeniu technicznym kwalifikowanego podpisu
elektronicznego, a nie woli złożenia danego oświadczenia). Nie wynika to również
z dokumentacji przesłanej Izbie przez Zamawiającego.
Należy natomiast zauważyć, że wszelkie wnioski, czy dana wartość zawarta w formularzach
ofertowych (cena brutto) jest ceną za 12 czy 48 miesięcy, oparte są na treści załącznika
cenowego.
Tym samym interpretacja formularzy ofertowych następuje poprzez odniesienie do załącznika
cenowego. I tak samo
– przeciwstawienie danych zawartych w formularzach ofertowych jako
wartości za 12 czy 48 miesięcy następuje w stosunku do załącznika cenowego. W związku z
powyższym należałoby oczekiwać, że załącznik cenowy jako oświadczenie woli będzie miał
status równy formularzom ofertowym, tj. będzie dokumentem w formie pisemnej, czyli
opatrzonym podpisem (tu: kwalifikowanym podpisem elektronicznym).
Zgodnie z art. 10a ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych oferty, wnioski
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a,
w tym jednolity dokument, sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej
i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Również w specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający wskazał, że „Oferty,
oświadczenia, w tym Oświadczenie Wstępne, sporządza się, pod rygorem nieważności,
w postaci elektroni
cznej, i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym” (pkt 2.7)
oraz „Oferta powinna być sporządzona w języku polskim, z zachowaniem formy elektronicznej
pod rygorem nieważności. Każdy dokument składający się na ofertę powinien być czytelny”
(pkt 2
0.3); „Wymaga się, aby Oferta i oświadczenia Wykonawcy były podpisane
kwalifikowanym podpisem elektronicznym przez osobę lub osoby uprawnione do ich
reprezentowania Wykonawcy.” (pkt 20.4). Przy czym, przenosząc pojęcia z tradycyjnej postaci
dokumentowej (p
apierowej) na postać elektroniczną – w braku innych wskazań –
oświadczenie czy dokument należałoby utożsamiać z danym plikiem stanowiącym pewną
całość.
Zgodnie z art. 73 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę
pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej
formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
Również zgodnie z art. 76 Kodeksu cywilnego, jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona
czynność prawna między nimi ma być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi
do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły
dokonanie czynności w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, nie określając
skutków niezachowania tej formy, w razie wątpliwości poczytuje się, że była ona zastrzeżona
wyłącznie dla celów dowodowych. Art. 76 kodeksu cywilnego odnosi się co prawda wprost
jedynie do umowy, lecz per analogiam
może mieć zastosowanie także do ustaleń specyfikacji
istotnych warunków zamówienia.
Z obu tych przepisów wynika jednak skutek taki, że niedochowanie formy pisemnej
zastrzeżonej pod rygorem nieważności powoduje nieważność oświadczenia.
Tym samym, w ocenie Izby, nie można przeciwstawić ważnego, skutecznego oświadczenia
woli zawartego w formularzach ofertowych
– nieważnemu oświadczeniu zawartemu
w załączniku cenowym. Z tego też powodu nie można wykorzystać załącznika cenowego do
korekty oświadczeń zawartych w formularzach ofertowych.
Poza tym należy przyznać rację Przystępującemu, że zaistniała sytuacja w sposób oczywisty
nie nosi znamion oczywistej omyłki pisarskiej czy oczywistej omyłki rachunkowej (przy
dochowaniu warunków co do formy oświadczenia można by ją było jednak zakwalifikować jako
omyłkę w rozumieniu art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. jako
omyłkowe wyrażenie woli wykonawcy w sposób niezgodny z założeniami specyfikacji istotnych
warunków zamówienia).
W związku z powyższym nie można stwierdzić, że Zamawiający naruszył wskazane przepisy
ustawy Prawo zamówień publicznych. Dodatkowo art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych nie mógł zostać naruszony i z tego powodu, że spór nie dotyczy w ogóle
nieprawidłowej oceny ofert w odniesieniu do przewidzianych w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia kryteriów oceny ofert.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2,
§ 3 i § 5 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
uwzględniając wpis w wysokości 15.000 zł i wynagrodzenie pełnomocnika Przystępującego w
kwocie 3.600 złotych.
Przewodniczący: ……………………..…
1. oddala
odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża ZRE Katowice Spółkę akcyjną i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez ZRE Katowice
Spółkę akcyjną tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od ZRE Katowice Spółki akcyjnej na rzecz Doosan Babcock Energy
Polska Spółki akcyjnej kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
pon
iesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 1152/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – PGE Energia Ciepła Spółka akcyjna prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „remonty bieżące i awaryjne na urządzeniach i instalacjach
majątku produkcyjnego PGE Energia Ciepła S.A. Oddział w Rybniku w branży kotły wraz
z p
rzynależnymi do nich urządzeniami pomocniczymi” na podstawie ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 z późn. zm.),
w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 4 kwietnia 2019 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod numerem 2019/S 67-
158195. Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Podstawy odrzucenia oferty Odwołującego
Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego – ZRE Katowice Spółki akcyjnej we wszystkich
częściach zamówienia, dla których została złożona, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych z uwagi na to, że treść oferty nie odpowiada treści specyfikacji
is
totnych warunków zamówienia.
Zamawiający uzasadnił swoją decyzję tym, że w punkcie 5.2 specyfikacji istotnych warunków
zamówienia wyraźnie wskazał, że przedmiot zamówienia został podzielony na 10 części,
z których każda obejmuje prace na określonych rodzajach urządzeń – w każdym przypadku w
okresie 48 miesięcy. Ponadto w punkcie 5.3 specyfikacji zaznaczone zostało, że nie
dopuszcza się składania ofert, które dzielą daną część zamówienia na mniejsze fragmenty.
Z tych postanowień wypływa wniosek, że cena oferty dla danej części zamówienia powinna
być ceną całkowitą, obejmującą cały okres 48 miesięcy realizacji prac objętych daną częścią
zamówienia. Treść samego formularza oferty stanowiącego załącznik nr 4 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia nie zawiera również żadnych stwierdzeń, które mogłyby
sugerować, że wykonawca powinien wskazać cenę brutto za okres roku realizacji umowy. Nie
powinno ulegać wątpliwości, że w formularzu ofertowym dla danej części zamówienia powinna
zostać wskazana cena prac obejmujących cały okres realizacji, czyli 48 miesięcy.
Formularze ofertowe pozostałych pięciu wykonawców są w tym zakresie prawidłowe
i obejmują cenę realizacji w okresie 48 miesięcy, co potwierdza prawidłowość wymogów
opisanych przez Zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Wskazanie w formularzu ofertowym wyceny wyłącznie za okres roku realizacji prac powoduje,
że treść oferty nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia
i nie jest możliwe jej poprawienie przez Zamawiającego w sposób zgodny z art. 87 ust. 2 pkt
3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Uwzględniając przyjęte ugruntowane stanowisko orzecznictwa, oferta rozumiana jest jako
jednostronne zobowiązanie wykonawcy do wykonania oznaczonego świadczenia na rzecz
Zamaw
iającego. Zawarte w formularzu ofertowym oświadczenia wykonawcy odnoszące się
do m.in. ceny oferty, akceptacji projektu umowy, okresu związania ofertą, okresu
gwarancyjnego czy warunków płatności muszą dawać zamawiającemu pewność, że złożone
zostały w sposób prawidłowy i wiążący wykonawcę.
W przedmiotowej sprawie złożenie oferty cenowej niezgodnie z wymogiem specyfikacji
istotnych warunków zamówienia oraz brak opatrzenia kwalifikowanym podpisem
elektronicznym załącznika cenowego nie pozwala w przedmiotowym postępowaniu na
jednoznaczne zweryfikowanie prawidłowości złożonego oświadczenia woli co do ceny oferty.
II Zarzuty i żądania odwołania
Odwołujący wniósł odwołanie w zakresie części III, IV, V, VII i VIII postępowania zarzucając
Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez odrzucenie oferty
Odwołującego z postępowania jako niezgodnej ze specyfikacją istotnych warunków
zamówienia, podczas gdy nie podlegała ona odrzuceniu jako zgodna z treścią specyfikacji
isto
tnych warunków zamówienia,
2. art. 87 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki rachunkowej,
podczas gdy zachodziła podstawa prawna do dokonania takiej poprawy,
3. ewentualnie art. 87 ust. 2 pkt 1 w zw. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień
publicznych poprzez zaniechanie poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki
pisarskiej, podczas gdy zachodziła podstawa prawna do dokonania takiej poprawy,
w konsekwencji
4. art. 91 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie
dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w części III, IV, V, VII i VIII
postępowania.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego w części III, IV, V, VII i VIII
postępowania i uznania jej za poprawnie złożoną,
2. w przypadku uznania, że oferta wymaga poprawienia – poprawienia w treści oferty
Odwołującego oczywistej omyłki,
3. dokonania wyboru oferty Odwołującego w części III, IV, V, VII i VIII postępowania.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący wskazał, że przedmiot zamówienia został podzielony
na 10 części, z których każda dotyczyła usług remontowych innego typu urządzenia lub
instalacji: część I – wentylatory spalin, część II – wentylatory podmuchu, część III – odżużlacz,
część IV – podgrzewacz powietrza, część V – palniki węglowe mazutowe/dysze OFA, część
VI
– kanały spalin i powietrza, część VII – armatura, część VIII – pyłoprzewody, część IX –
instalacja wody zmywalnej, chłodzącej p.poż. i instalacje nagrzewnic parowych, część X –
drobne prace naprawcze.
Zamawiający wymagał, by wykonawca złożył wraz z ofertą formularz ofertowy według wzoru
udostępnionego na portalu zakupowym eB2B, dalej zwanym „Portalem Zakupowym”.
W formularzu ofertowym na Portalu Zakupowym należało podać, w odniesieniu do danej
części, na którą składana jest oferta, wycenę za rok świadczenia usług remontowych,
zn
ajdowało się bowiem w nim oznaczenie: „Jednostka: PLN/RCZ”. Zamawiający tym samym
wymagał podania na Portalu Zakupowym wyceny za 12 miesięcy świadczenia usług
remontowych w ramach danej części. Nie było możliwości skutecznego złożenia oferty bez
wypełnienia ww. formularza ofertowego.
Ponadto Zamawiający wymagał złożenia wraz z ofertą szczegółowego zestawienia pozycji
cenowych, zgodnie ze wzorem. Zamawiający udostępnił formularz tego zestawienia
w formacie Excel, zatytułowany „Załącznik Cenowy – Katalog Usług Serwisowych”, dalej
zwany „załącznikiem cenowym”.
Załącznik cenowy zawierał 10 zakładek w formacie Excel, z których każda dotyczyła danej
części postępowania. W odniesieniu do danej części Zamawiający podał zestawienie
czynności remontowych, które mogą być wykonywane i wymagał wycenienia tych czynności
według podanych przez siebie krotności występowania danej czynności. W odrębnej, zbiorczej
zakładce w formacie Excel Zamawiający zastrzegł, że „Ilości prac wskazane
w szczegółowych wycenach dla części I-X mają charakter szacunkowy, zostały wskazane na
podstawie dotychczasowych doświadczeń Zamawiającego i posłużą do dokonania oceny
i porównania złożonych w postępowaniu ofert.” Dodatkowo, w ramach danej zakładki, oprócz
wyceny konkretnych usług, należało podać cenę świadczenia usług remontowych danego
urządzenia/instalacji za okres 12 miesięcy oraz cenę świadczenia usług remontowych danego
urządzenia/instalacji za okres 48 miesięcy, przez które miały być świadczone usługi w
odniesieniu do danej części. Ponadto Zamawiający w odrębnej, zbiorczej zakładce
w formacie Excel wymagał podania „sumarycznej wartości oferty za okres 48 miesięcy”,
będącej sumą cen świadczenia usług remontowych danego urządzenia/instalacji za okres
48 miesięcy.
Dodatkowo Zamawiający wymagał, aby oferta zawierała wypełniony i podpisany formularz
ofertowy wraz z załącznikami, którego wzór stanowił załącznik nr 4 do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia (pkt 20.2.1). W punkcie III formularza ofertowego Zamawiający
wskazał, że wykonawcy powinni podać w odniesieniu do danej części, na którą składana jest
oferta: wycenę netto, stawkę i kwotę podatku VAT, a także wycenę brutto. Zamawiający
w formularzu cenowym nie wskazał, na jaki okres należy podać wycenę w odniesieniu do danej
części, na którą składana jest oferta.
Odwołujący złożył ofertę dla części III, IV, V, VII i VIII postępowania oraz następujące
dokumenty:
1. wypełniony na Portalu Zakupowym formularz ofertowy, w którym podał, zgodnie
z wymogiem Zamawiającego, w odniesieniu do danej części, na którą złożył ofertę, wycenę
oferty (netto) za rok świadczenia usług remontowych (zgodnie z widniejącym na Portalu
Zakupowym oznaczeniem: „Część I/II/III/...” „twoja oferta”, „Jednostka: PLN/RCZ”),
2. szczegółowe zestawienie pozycji cenowych, będące załącznikiem do formularza oferty,
zgodnie z punktem III formularza ofertowego stanowiącego załącznik nr 4 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Zostało ono sporządzone zgodnie z ww. formularzem
w formacie Excel. Odwołujący wypełnił załącznik cenowy w ten sposób, że w odniesieniu do
wszystkich części, na które składał ofertę, wycenił podane przez Zamawiającego krotności
danych czynności remontowych, a także podał wycenę netto świadczenia usług remontowych
w danej części za okres 12 miesięcy, jak również cenę netto świadczenia tych usług za okres
48 miesięcy. Ponadto Odwołujący w odrębnej, zbiorczej zakładce w formacie Excel podał
„sumaryczną wartość oferty za okres 48 miesięcy”, tj. cenę 7.145.428,40 zł netto
i 8.788.876,93 zł brutto,
3. fo
rmularz ofertowy zgodny z wzorem stanowiącym załącznik nr 4 do specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. W formularzu ofertowym Odwołujący wskazał w odniesieniu do danej
części jej wycenę netto za 12 miesięcy świadczenia usług remontowych, stawkę (23%),
wartość podatku VAT i wycenę brutto za 12 miesięcy świadczenia tych usług.
10 czerwca 2019 r. Odwołujący otrzymał od Zamawiającego informację, że jego oferta we
wszystkich częściach, na które została złożona, została odrzucona jako niezgodna z treścią
spe
cyfikacji istotnych warunków zamówienia, zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający podał następujące uzasadnienie faktyczne odrzucenia oferty Odwołującego:
-
Odwołujący podzielił wyznaczone przez Zamawiającego części na jeszcze mniejsze części,
co jest niedopuszczalne zgodnie z punktem 5.3 specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
-
cena oferty dla danej części zamówienia nie jest ceną całkowitą, obejmującą wymagane
świadczenia usług remontowych – oferta cenowa została złożona niezgodnie z wymogami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
-
w formularzu ofertowym (załącznik nr 4) dla danej części zamówienia należało podać cenę
prac obejmującą cały okres realizacji zamówienia, czyli okres 48 miesięcy, a nie wycenę tych
prac za 12 miesięcy,
-
brak opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym załącznika cenowego nie pozwala
na jednoznaczne zweryfikowanie prawidłowości złożonego oświadczenia woli co do ceny
oferty.
W ocenie Odwołującego stanowisko Zamawiającego nie znajduje podstaw prawnych
i faktycznych. Odwołujący nie dokonał zarzucanego przez Zamawiającego podziału
wyznaczonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia części na jeszcze mniejsze
fragmenty, lecz złożył ofertę zgodnie z wymaganiami Zamawiającego na 48-miesięczny okres
świadczenia usług w ramach danej części. Odwołujący złożył wszystkie wymagane przez
Zamawiającego dokumenty składające się na ofertę: formularz ofertowy wypełniony na Portalu
Zakupowym, załącznik cenowy zgodny z udostępnionym formularzem w formacie Excel oraz
formularz ofertowy zgodny z załącznikiem nr 4. Wszystkie te dokumenty składają się na treść
oferty Odwołującego.
Zamawiający wymagał wskazania w dokumentach ofertowych innych informacji dotyczących
wyceny okresu świadczonych usług. Wymagał podania wycen dotyczących świadczonych
usług w formularzu ofertowym wypełnianym na Portalu Zakupowym i w formularzu ofertowym
zgodnym z załącznikiem nr 4. Przy tym na Portalu Zakupowym Zamawiający wprost wskazał,
że wymaga w nim wyceny za 12 miesięcy świadczenia usług w ramach danej części, co
Odwołujący uczynił (PLN/RCZ), Natomiast formularz ofertowy – załącznik nr 4 nie zawierał
wprost odniesienia, czy należy wycenić w nim 48 czy 12 miesięcy świadczenia usług w
odniesieniu do danej części, zatem zasadny jest wniosek, że powinien zawierać te same
informacje co formularz ofertowy zamieszczony na Portalu Zakupowym. Ponadto Odwołujący
podał na Portalu Zakupowym i w załączniku nr 4 wycenę usług remontowych
w ramach danych części za 12 miesięcy oraz – w załączniku cenowym – cenę świadczenia
usług przez 48 miesięcy w ramach danej części i cenę całkowitą oferty za świadczenie usług
przez 48 miesięcy, co było zgodne z wymogiem Zamawiającego.
Tym samym Odwołujący zaoferował wykonanie przedmiotu zamówienia przez 48 miesięcy, w
odniesieniu do części, na które złożył ofertę. Cena oferty Odwołującego dla danej części
zamówienia jest ceną całkowitą, obejmującą wymagane przez Zamawiającego 48 miesięcy
świadczenia usług remontowych, a oferta cenowa została złożona zgodnie z wymogami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Brak opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym załącznika cenowego przez
Odwołującego nie oznacza, że zweryfikowanie prawidłowości złożonego oświadczenia woli co
do ceny ofer
ty jest niemożliwe. Zamawiający przyznał w uzasadnieniu odrzucenia oferty
Odwołującego, że faktycznie nie zweryfikował całego oświadczenia woli, gdyż nie wziął pod
uwagę załącznika cenowego załączonego do formularza ofertowego – załącznika nr 4.
Odwołujący złożył oświadczenie woli dotyczące oferty w postaci elektronicznej i opatrzył je
kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zachowując tym samym wymaganą w art. 10a ust.
5 ustawy Prawo zamówień publicznych formę prawną zastrzeżoną dla złożenia oferty. Forma
ta została zastrzeżona w odniesieniu do czynności prawnej, jaką jest złożenie oferty, nie zaś
w stosunku do danych dokumentów, z których wynika treść oferty.
W związku z tym, że oferta jest oświadczeniem woli, wystarczającym jest złożenie jednego
podpisu na formularzu ofertowym
– załączniku nr 4, bez konieczności podpisywania każdego
dokumentu będącego częścią oferty. Odwołujący, podpisując formularz ofertowy, objął swoim
oświadczeniem woli wszystkie dokumenty składające się na ofertę. Jest to zgodne ze
sta
nowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2012 r., sygn. I CSK
373/11, w którym wskazano, że podpisanie jako całości integralnego pod względem treści
dokumentu składającego się z kilku elementów (np. umowy zasadniczej i załączników)
oznac
za zachowanie formy pisemnej zawartego w tym dokumencie oświadczenia woli.
Wymóg postaci elektronicznej czy też podpisu elektronicznego odnosi się do sporządzenia
oferty jako takiej w postaci elektronicznej (wyrok KIO sygn. akt KIO 169/19). Ofertą zaś jest
oświadczenie woli wykonawcy, którym jest wola podmiotu dokonującego czynności prawnej,
ujawniona w postaci elektronicznej (art. 60 Kodeksu cywilnego).
Zgodnie z wyrokiem SN z 23 marca 2018 r., sygn. I CSK 351/17 „wola osoby dokonującej
czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia
jej wolę w sposób dostateczny. Aby jednak określone zachowanie uznać za oświadczenie woli
(czynność prawną), musi ono w świetle dyrektyw wykładni oświadczeń woli wynikających z
art. 65 K
C wskazywać w danej sytuacji niewątpliwie na zamiar wywołania określonych skutków
prawnych.” Odwołujący niewątpliwie miał zamiar wywołania skutków prawnych złożoną przez
siebie ofertą, zgodnie z jej treścią i specyfikacją istotnych warunków zamówienia. Ponadto SN
w wyroku z 31 stycznia 2019 r., sygn. V CSK 628/17 wskazał, że „zgodnie z art. 65 § 1 KC,
oprócz kontekstu językowego, przy interpretacji oświadczenia woli powinno się brać pod
uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny, na który
składają się w szczególności dotychczasowe doświadczenia stron, ich status, przebieg
negocjacji. Sąd dodaje, iż wątpliwości interpretacyjne, które nie dają się usunąć w drodze
ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli, powinny być rozstrzygnięte na niekorzyść
strony, która zredagowała tekst je wywołujący (in dubio contra proferentem). Ryzyko nie
dających się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli niejasności tekstu
umowy powinna ponieść ta strona, która tekst zredagowała.”
KIO w wyroku sygn. KIO 804/11 wprost wskazuje, że nie jest konieczne dla skuteczności
złożonego oświadczenia woli podpisywanie wszystkich dokumentów ofertowych: „Podpisanie
przez osoby uprawnione do reprezentacji przystępującego formularza oferty, z którego treści
wynika również wola objęcia złożonym oświadczeniem woli wszystkich dokumentów, czyni
zadość wymaganiu złożenia podpisu pod treścią oświadczenia woli, nawet jeżeli technicznie
dokumenty te znalazły się za, a nie przed złożonym podpisem. Zatem zarzut niepodpisania
oferty przez przystępującego nie znalazł potwierdzenia, a tym samym brak jest podstaw do jej
odrzucenia na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych jako nieważnej na podstawie odrębnych przepisów.”
Gdyby jednak Izba nie podzieliła powyższej argumentacji Odwołującego, zasadne jest
uznanie, że oferta Odwołującego zawiera omyłkę w formularzu ofertowym, która podlega
poprawieniu zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający odrzuca ofertę tylko, jeśli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Odrzucenie oferty jest więc możliwe i dopuszczalne zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych jedynie wtedy, gdy nie zachodzi okoliczność zobowiązująca
Zamawiającego do poprawienia omyłki określonej w art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zam
ówień publicznych zamawiający ma obowiązek
poprawienia oczywistych omyłek rachunkowych. W formularzu ofertowym – załączniku nr 4
podano wycenę netto i brutto w odniesieniu do danej części za 12, a nie za wymagane 48
miesięcy świadczonych usług. Jednakże w załączniku cenowym skalkulowano ceny już
prawidłowo, tj. za 48 miesięcy świadczenia usług w odniesieniu do poszczególnych części,
stąd oczywiste jest, że Odwołujący zaoferował 48-miesięczny okres świadczenia usług. Zatem
poprawienie omyłki rachunkowej polega na pomnożeniu wycen poszczególnych części
podanych w formularzu ofertowym
– załączniku nr 4 razy cztery.
Zgodnie z wyrokiem KIO sygn. KIO 2538/18 „oczywista omyłka rachunkowa jest wynikiem
niepoprawnie przeprowadzonych działań arytmetycznych i stanowi nieprawidłowy wynik
uzyskany z błędnie wykonanego dodawania/odejmowania, mnożenia łub dzielenia. Omyłki
rachunkowe to błędy we wszystkich działaniach arytmetycznych, które naruszają stosowanie
reguł matematycznych.”
W przypadku nieuznania argumentacji Odwo
łującego, wpisanie w formularzu ofertowym –
załączniku nr 4 wycen w odniesieniu do danych części za 12 a nie 48 miesięcy świadczenia
usług może być potraktowane jako oczywista omyłka pisarska podlegająca poprawieniu
zgodnie z art. 87 ust. 1 pkt 1 ustawy Pr
awo zamówień publicznych.
Zatem Zamawiający miał obowiązek poprawić omyłkę jako oczywistą, niezależnie od tego, czy
traktować ją jako pisarską, czy rachunkową.
III Stanowisko Zamawiającego
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający uwzględnił w całości zarzuty odwołania. Nie
przedstawił w tym zakresie żadnej argumentacji.
IV Stanowisko Przystępującego
Przystępujący po stronie Zamawiającego – Doosan Babcock Energy Polska Spółka akcyjna
wniósł sprzeciw od uwzględnienia odwołania w całości.
W ocenie Przystępującego Zamawiający zasadnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami
dokonał odrzucenia oferty Odwołującego.
Sformułowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie terminu wykonania
zobowiązania, sposobu przygotowania oferty oraz ceny zostały sformułowane w sposób
jednoznaczny, co potwierdza Zamawiający stwierdzając, że pozostali wykonawcy biorący
udział w postępowaniu w sposób prawidłowy obliczyli cenę: w punkcie 10.1 wyraźnie
stwierdzono, że wymagany termin realizacji zamówienia to 48 miesięcy od dnia zawarcia
umowy; w punkcie 10.2 zaznaczono, że terminy są wspólne dla wszystkich części
postępowania; punkt 10.3 zawierał informację, że szczegółowe informacje w zakresie
terminów realizacji zamówienia zawiera projekt umowy stanowiący załącznik do specyfikacji,
natomiast § 3 ust. 2 projektu umowy potwierdzał, że czas realizacji zamówienia to 48 miesięcy
od dnia zawarcia umowy; punkt 5.3 zabraniał dzielenia części zamówienia na mniejsze części.
Nie budzi wątpliwości, że przedmiotem zamówienia było świadczenie usług dla
poszczególnych części w ciągu 48 miesięcy, a Zamawiający nie dopuszczał możliwości
jakichkolwiek modyfikacji w tym zakresie, w szczególności nie był zainteresowany udzieleniem
zamówienia na okres 12 miesięcy.
Ponadto podpunkt 20.2.1 specy
fikacji istotnych warunków zamówienia nakazywał, aby oferta
zawierała wypełniony formularz ofertowy wraz z załącznikami, którego wzór stanowił załącznik
nr 4; punkt 20.11, zgodnie z art. 10a ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych określał, że
oferta i in
ne oświadczenia wykonawców powinny być składane w postaci elektronicznej
opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Zamawiający w żadnym wypadku
zatem nie dopuścił możliwości składania oferty ani oświadczeń wykonawcy
w formie pliku nieopatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Punkt 22.2 specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagał, aby oferowana cena
zawierała wszelkiego rodzaju opłaty, podatki i koszty, a punkt 22.3 zawierał odrębną regulację
dotyczącą wskazania łącznej ceny netto, podatku VAT i ceny brutto zamówienia; punkt 22.4
wyraźnie zastrzegał, że dla porównania ofert będzie stosowana cena całkowita brutto za
wykonanie poszczególnej części zadania; punkt 22.5 określał, że cena brutto musi zostać
wyrażona w ofercie sporządzonej zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 4 do
specyfikacji istotnych warunków zamówienia cyfrowo i słownie. Regulacje te prowadzą do
wniosku, że cena oferowana przez wykonawców powinna obejmować wszelkie koszty
i dotyczyć wykonania całości poszczególnych części zadania. Jest to tym bardziej
uzasadnione, że w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wyraźnie zaznaczono, iż dla
porównania ofert będzie brana pod uwagę cena brutto za realizację części zadania, a nie za
12 miesięcy świadczenia usług. Jednocześnie w sposób niebudzący wątpliwości zastrzeżono,
że cena brutto powinna zostać zapisana na formularzu ofertowym, którego wzór stanowił
załącznik nr 4. Brak jest przy tym jakichkolwiek podstaw do twierdzenia, że cena zawarta w
formularzu
może
dotyczyć
części
zamówienia
lub
zostać
zamieszczona
w innym miejscu.
Formularz oferty, który został podpisany przez Odwołującego, zawiera m. in. następujące
oświadczenia: „Podana przez nas cena zawiera wszelkie koszty niezbędne do zrealizowania
zamówienia wynikające z zakresów i warunków określonych w SIWZ”; „Niedoszacowanie,
pominięcie lub brak należytego rozpoznania przez nas zakresu Przedmiotu Zamówienia nie
jest podstawą do żądania zmiany wysokości wynagrodzenia”; „Akceptujemy treść załączonego
do SIWZ Wzoru Umo
wy wraz ze wszystkimi załącznikami”; „Oświadczamy, że niniejsza oferta
jest kompletna, zawiera wszystkie wymagane w SIWZ dokumenty i załączniki oraz dane, oraz
została podpisana przez upoważnioną osobę/osoby”; „Oświadczamy, że wszystkie informacje
podane w
niniejszej ofercie są aktualne i zgodne z prawdą oraz zostały przedstawione z pełną
świadomością konsekwencji wprowadzenia Zamawiającego w błąd przy przedstawianiu
informacji”.
Irracjonalne są twierdzenia Odwołującego o tym, że formularz ofertowy udostępniony przez
Zamawiającego na Portalu Zakupowym nakazywał podanie w odniesieniu do poszczególnych
części zamówienia ceny za okres 12 miesięcy z uwagi na posłużenie się skrótem PLN/RCZ.
Specyfikacja istotnych warunków zamówienia nie dawały żadnych podstaw do tego, żeby w
formularzu ofertowym wpisać cenę za 12 miesięcy świadczenia usługi. Tego rodzaju
informacja
z
punktu
widzenia
postępowania,
przedmiotu
zamówienia
i kryteriów oceny ofert była zbędna. Cena za świadczenie usług w ciągu 12 miesięcy nie ma
żadnego znaczenia w analizowanym postępowaniu. Brak jest też podstaw, aby skrót
„PLN/RCZ” tłumaczyć w sposób zaproponowany przez Odwołującego. Należy przyjąć, że
„RCZ” to ryczałt, z czym nie mieli problemu wszyscy pozostali wykonawcy. Jest to tym bardziej
uzasad
nione, że okres zamówienia został wyrażony w miesiącach, a nie latach.
W ocenie Przystępującego przesłany przez Odwołującego „Załącznik cenowy – katalog usług
serwisowych” nie może mieć jakiegokolwiek znaczenia w sprawie, gdyż plik nie został
podpisany kwa
lifikowanym podpisem elektronicznym, nie został też wymieniony wśród
załączników zamieszczonych w formularzu ofertowym w jego części V. Z tych względów brak
jest podstaw, aby złożony przez Odwołującego załącznik cenowy traktować jako część oferty.
Nie zost
ał on bowiem przygotowany w wymaganej formie i nie można traktować go
w kategoriach oświadczenia woli Odwołującego wobec braku możliwości stwierdzenia, że
został złożony przez uprawnione do tego osoby. Zarazem nie sposób uznać, że plik, który nie
został sporządzony w wymaganej formie i podpisany ani wymieniony w treści oferty może
ingerować w tak kluczowy element oferty jak cena. Bezzasadne jest powoływanie się przez
Odwołującego na podpis złożony na formularzu oferty, skoro formularz ten nie zawiera
jakie
gokolwiek odniesienia do załącznika cenowego, w szczególności nie wymieniając go jako
załącznik do oferty.
Powoływane w tym zakresie przez Odwołującego orzecznictwo odnosi się do nieaktualnego
stanu prawnego, w którym oferty były przygotowywane w formie pisemnej, a nie w postaci
elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Odwołujący jako podmiot profesjonalny powinien ponosić pełne konsekwencje
podejmowanych działań w sformalizowanym postępowaniu, jakim jest postępowanie
o udzielenie
zamówienia na gruncie PZP. W konsekwencji niedostosowanie się przez
Odwołującego do wyznaczonych zasad nie może być podstawą do wywodzenia pozytywnych
dla siebie skutków prawnych.
Przystępujący – choć brak podstaw do przyjęcia, że przesłany przez Odwołującego załącznik
cenowy w formie pliku Excel został złożony w sposób skuteczny wobec braku kwalifikowanego
podpisu elektronicznego i mógł mieć jakikolwiek wpływ na złożoną ofertę – podkreślił
nieścisłość w argumentacji Odwołującego. Powyższy załącznik był sporządzany na podstawie
pliku udostępnionego przez Zamawiającego i arkusz kalkulacyjny za pomocą formuł
rachunkowych dokonywał obliczeń, których efekt stanowiła cena za 48 miesięcy świadczenia
usług w odniesieniu do poszczególnych części. Nie można zatem zasadnie twierdzić, że
Odwołujący
wypełniając
poszczególne
pozycje
świadomie
wpisał
cenę
za
48 miesięcy i złożył jakiejkolwiek oświadczenie w tym zakresie, ponieważ uczynił to za niego
program komputerowy. Tym samym Odwołujący, przesyłając niepodpisany arkusz
kalkulacyjny, nie mógł zmienić ani wpłynąć na treść oświadczenia zawartego w ofercie,
a ewentualna interpretacja oświadczenia zawartego w załączniku cenowym powinna nastąpić
przy uwzględnieniu powyżej opisanego sposobu działania pliku.
W ocenie Przystępującego podniesione argumenty oraz jednoznaczne stwierdzenie
Odwołującego, że podpisany i złożony formularz ofertowy zawiera ceny świadczenia usług
przez 12 miesięcy, w sposób oczywisty prowadzi do wniosku, iż Odwołujący niezgodnie ze
specyfikacją istotnych warunków zamówienia dokonał podziału części zamówienia na
mniejsze części, a tym samym złożona oferta jest niezgodna ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia. Nie można przy tym przyjąć, aby dane zawarte w załączniku cenowym
mogły zmieniać treść oferty wynikającą z formularza ofertowego. Ewentualne
nieskonkretyzowanie treści oferty w zakresie tak istotnej części jak cena powinno prowadzić
do odrzucenia oferty, co znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Izby np. wyroku KIO
2739/17. Rozumienie termi
nu „oferta” należy opierać na art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego,
zgodnie z którym jest nią oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, jeżeli określa
istotne postanowienia tej umowy. Z uwagi na odpłatny charakter zamówień publicznych,
nieodzownym element
em treści oferty będzie zawsze określenie ceny, za jaką wykonawca
zobowiązuje się wykonać zamawiane świadczenie. Co do zasady niedopuszczalne jest
precyzowanie i poprawianie treści złożonej oferty, w szczególności z uwagi za naczelne
zasady równego traktowania wykonawców i zachowania uczciwej konkurencji.
Tym samym nie można twierdzić, że oferta złożona przez Odwołującego odpowiadała
wymaganiom Zamawiającego określonym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Brak jest również podstaw do poprawiania przez Zamawiającego rzekomej omyłki w cenach
zamieszczonych przez Odwołującego w formularzu ofertowym. Nie może być bowiem mowy
ani o omyłce rachunkowej, ani pisarskiej. Niezgodność oferty ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia nie stanowi omyłki, która powinna być niezamierzona, przypadkowa,
czy wręcz mechaniczna. Omyłka musi mieć charakter zwykłego, przypadkowego przeoczenia
lub innej zwykłej przypadkowej niedokładności, która dla każdego jest oczywista. Oczywista
omyłka pisarska musi mieć zatem charakter proceduralno-techniczny, a nie merytoryczny.
Oczywista omyłka to taka, która poza łatwością wykrycia cechuje się tym, że jest przypadkową
i niezamierzoną niedokładnością w zapisie lub w wyliczeniu, której sposób poprawienia
nasuwa się sam przez się każdemu.
Jak natomiast wynika z treści odwołania, Odwołujący świadomie i z rozmysłem zamieścił
w formularzu ofertowym cenę za 12 miesięcy świadczenia usług w odniesieniu do
poszczególnych części, co wyklucza możliwość przyjęcia, że ceny zamieszczone
w
formularzu ofertowym znalazły się tam przypadkowo, w sposób niezamierzony lub przez
pomyłkę. Intencją Odwołującego było zamieszczenie w formularzu ofertowym cen za
12 miesięcy świadczenia usług w odniesieniu do poszczególnych części zamówienia, co
bezsprz
ecznie świadczy o tym, że złożona oferta jest niezgodna ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia.
Instytucja poprawiania omyłek nie może prowadzić do dostosowania oferty do treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia poprzez wytworzenie nowego oświadczenia woli,
kiedy złożona przez Odwołującego oferta nie daje do tego żadnych podstaw.
V Ustalenia Izby
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania, opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
Izba ustaliła także, iż stan faktyczny postępowania w zakresie postawionych zarzutów
(w szczególności treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia, treść formularza
ofertowego zamieszczonego na Portalu Zakupowym i treść oferty Odwołującego) nie jest
sporny między Stronami i Przystępującym. Stan faktyczny został poprawnie przedstawiony
w stanowiskach Stron i Przystępującego, zatem – jako niesporny – nie będzie ponownie
opisywany.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez odrzucenie jego oferty dla
części III, IV, V, VII i VIII postępowania, podczas gdy nie podlegała ona odrzuceniu jako
zgodna z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
2. art. 87 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki rachunkowej,
podczas gdy zachodziła podstawa prawna do dokonania takiej poprawy, ewentualnie art. 87
ust. 2 pkt 1 w zw. art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie
poprawienia w treści oferty Odwołującego oczywistej omyłki pisarskiej, podczas gdy
zachodziła
podstawa
prawna
do
dokonania
takiej
poprawy,
a w konsekwencji
4. art. 91 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie
dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej w części III, IV, V, VII i VIII
postępowania.
Przepis art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający
odrzuca ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, z zastrzeżeniem
art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zgodnie z dyspozycją art. 87 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający
poprawia w oferc
ie: 1) oczywiste omyłki pisarskie, 2) oczywiste omyłki rachunkowe,
z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek, 3) inne omyłki
polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia,
niepowodujące istotnych zmian w treści oferty – niezwłocznie zawiadamiając o tym
wykonawcę, którego oferta została poprawiona.
Art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych wskazuje, że zamawiający wybiera ofertę
najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia.
Art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zawiera najważniejsze zasady udzielania
zamówień publicznych, zgodnie z którymi zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności
i przejrzystości.
Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego
w oparciu o przepis art. 89 ust. 1
pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, jako ofertę, której
treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Podstawą faktyczną
odrzucenia było to, że Odwołujący, dla każdej z części, w formularzach ofertowych podał cenę
nie za pełen okres realizacji zamówienia (48 miesięcy), lecz za okres 12 miesięcy, co
Zamawiający zakwalifikował jako zaoferowanie usługi dla mniejszej części zamówienia niż
sam przewidział w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Zgodnie z definicją zawartą w art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie drugiej stronie woli
zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
W niniejszym postępowaniu na ofertę w powyższym rozumieniu – w odniesieniu do kwestii
spornej, czyli ceny za dany
zakres zamówienia – składały się trzy dokumenty: formularz
ofertowy umieszczony bezpośrednio na Platformie Zakupowej, formularz cenowy – załącznik
nr 4 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz formularz załącznik cenowy
(„Załącznik cenowy – katalog usług serwisowych”), którego wzór również stanowił załącznik
do specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Przy czym jedynie w załączniku cenowym znajdowało się – w podziale na poszczególne części
–
rozbicie
cen
na
ceny
jednostkowe
za
poszczególne
czynności
wraz
z podsumowaniem: suma kosztów za okres 12 miesięcy oraz suma kosztów za okres 48
miesięcy. Natomiast w pierwszych dwóch formularzach należało podać jedynie ceny zbiorcze
dla każdej z części.
W formularzu Platformy Zakupowej należało podać informacje zgodnie ze wzorem:
CZĘŚĆ I – WENTYLATORY SPALIN (1 RCZ) cena brutto …… PLN/RCZ,
CZĘŚĆ II – WENTYLATORY PODMUCHU (1 RCZ) cena brutto …… PLN/RCZ itd.
Zatem Zamawiający w nazwie części oraz jednostce wyceny odnosił się do wartości „RCZ”,
która nie została zdefiniowana (również na etapie postępowania odwoławczego Zamawiający
nie wyjaśnił, co oznacza skrót „RCZ”).
Z kolei formularz ofertowy
– załącznik nr 4 posługiwał się następującą formułą oświadczenia
(dla wszystkich części taka samą): Zrealizujemy Część I zamówienia „Wentylatory Spalin” za
Cenę brutto: [...................................] PLN (słownie: [..........................................................]). Na
Cenę brutto składa się: Cena netto w wysokości: [...................................] PLN (słownie:
[........................................]) oraz Kwota podatku VAT w wysokości [...................................]
PLN (słownie: [.......................................................................................]) wyliczona zgodnie
z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa, według obowiązującej stawki [......] %.
Zgodnie z art. 65 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego
wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje.
Z powyższych wzorów można wnioskować, że w formularzu ofertowym – załączniku nr 4
należało wskazać cenę za realizację całej części zamówienia, czyli za okres 48 miesięcy.
Natomiast trudno jest ustalić, co miał na myśli Zamawiający wskazując na „RCZ” jako
jednostkę miary. Nie ma bowiem ani żadnych przesłanek, by skrót ten rozszyfrować jako
„Roczną cenę zamówienia”, jak wskazywał Odwołujący, ani jako „ryczałt”, jak twierdził
Przystępujący.
Z praktyki zamówień publicznych, którą można nazwać zwyczajem zamawiających
w rozumieniu art. 65 § 1 Kodeksu cywilnego, wynika jednak, że z zasady żądają oni podawania
w formularzach ofertowych kwoty za realizację całego zamówienia (przy podziale na części –
całej
części
zamówienia).
Tym
samym
wartość,
którą
należało
podać
w formularzach ofertowych należałoby odnosić do pełnego okresu realizacji zamówienia – 48
miesięcy.
Podanie wartości dla 12 miesięcy nie miałoby jednak istotnego znaczenia wobec treści
załącznika cenowego, z którego wprost wynikają konkretne wartości za 12 i za 48 miesięcy
realizacji zamówienia, a więc z którego można ustalić prawdziwą wolę wykonawcy wyrażoną
w ofercie.
Problemem jest jednak fakt, że najważniejsza merytorycznie część oferty – załącznik cenowy
nie została przez Odwołującego podpisana, tj. plik nie został opatrzony kwalifikowanym
podpisem elektronicznym. Nie było sporne, że sam plik nie został indywidualnie podpisany,
natomiast Odwołujący nie przedstawił żadnego dowodu na to, że plik ten został objęty
jakimkolwiek ogólnym podpisem elektronicznym dotyczącym całego katalogu plików
składających się na ofertę (w znaczeniu technicznym kwalifikowanego podpisu
elektronicznego, a nie woli złożenia danego oświadczenia). Nie wynika to również
z dokumentacji przesłanej Izbie przez Zamawiającego.
Należy natomiast zauważyć, że wszelkie wnioski, czy dana wartość zawarta w formularzach
ofertowych (cena brutto) jest ceną za 12 czy 48 miesięcy, oparte są na treści załącznika
cenowego.
Tym samym interpretacja formularzy ofertowych następuje poprzez odniesienie do załącznika
cenowego. I tak samo
– przeciwstawienie danych zawartych w formularzach ofertowych jako
wartości za 12 czy 48 miesięcy następuje w stosunku do załącznika cenowego. W związku z
powyższym należałoby oczekiwać, że załącznik cenowy jako oświadczenie woli będzie miał
status równy formularzom ofertowym, tj. będzie dokumentem w formie pisemnej, czyli
opatrzonym podpisem (tu: kwalifikowanym podpisem elektronicznym).
Zgodnie z art. 10a ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych oferty, wnioski
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a,
w tym jednolity dokument, sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej
i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Również w specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający wskazał, że „Oferty,
oświadczenia, w tym Oświadczenie Wstępne, sporządza się, pod rygorem nieważności,
w postaci elektroni
cznej, i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym” (pkt 2.7)
oraz „Oferta powinna być sporządzona w języku polskim, z zachowaniem formy elektronicznej
pod rygorem nieważności. Każdy dokument składający się na ofertę powinien być czytelny”
(pkt 2
0.3); „Wymaga się, aby Oferta i oświadczenia Wykonawcy były podpisane
kwalifikowanym podpisem elektronicznym przez osobę lub osoby uprawnione do ich
reprezentowania Wykonawcy.” (pkt 20.4). Przy czym, przenosząc pojęcia z tradycyjnej postaci
dokumentowej (p
apierowej) na postać elektroniczną – w braku innych wskazań –
oświadczenie czy dokument należałoby utożsamiać z danym plikiem stanowiącym pewną
całość.
Zgodnie z art. 73 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę
pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej
formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
Również zgodnie z art. 76 Kodeksu cywilnego, jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona
czynność prawna między nimi ma być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi
do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły
dokonanie czynności w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, nie określając
skutków niezachowania tej formy, w razie wątpliwości poczytuje się, że była ona zastrzeżona
wyłącznie dla celów dowodowych. Art. 76 kodeksu cywilnego odnosi się co prawda wprost
jedynie do umowy, lecz per analogiam
może mieć zastosowanie także do ustaleń specyfikacji
istotnych warunków zamówienia.
Z obu tych przepisów wynika jednak skutek taki, że niedochowanie formy pisemnej
zastrzeżonej pod rygorem nieważności powoduje nieważność oświadczenia.
Tym samym, w ocenie Izby, nie można przeciwstawić ważnego, skutecznego oświadczenia
woli zawartego w formularzach ofertowych
– nieważnemu oświadczeniu zawartemu
w załączniku cenowym. Z tego też powodu nie można wykorzystać załącznika cenowego do
korekty oświadczeń zawartych w formularzach ofertowych.
Poza tym należy przyznać rację Przystępującemu, że zaistniała sytuacja w sposób oczywisty
nie nosi znamion oczywistej omyłki pisarskiej czy oczywistej omyłki rachunkowej (przy
dochowaniu warunków co do formy oświadczenia można by ją było jednak zakwalifikować jako
omyłkę w rozumieniu art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. jako
omyłkowe wyrażenie woli wykonawcy w sposób niezgodny z założeniami specyfikacji istotnych
warunków zamówienia).
W związku z powyższym nie można stwierdzić, że Zamawiający naruszył wskazane przepisy
ustawy Prawo zamówień publicznych. Dodatkowo art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych nie mógł zostać naruszony i z tego powodu, że spór nie dotyczy w ogóle
nieprawidłowej oceny ofert w odniesieniu do przewidzianych w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia kryteriów oceny ofert.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2,
§ 3 i § 5 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
uwzględniając wpis w wysokości 15.000 zł i wynagrodzenie pełnomocnika Przystępującego w
kwocie 3.600 złotych.
Przewodniczący: ……………………..…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1479/19 z dnia 2019-08-13
- Sygn. akt KIO 1383/19, KIO 1396/19 z dnia 2019-08-07
- Sygn. akt KIO 1392/19 z dnia 2019-07-31
- Sygn. akt KIO 1323/19 z dnia 2019-07-26
- Sygn. akt KIO 1000/19, KIO 999/19 z dnia 2019-07-18
