rodzaj: POSTANOWIENIE
data dokumentu: 2015-05-13
rok: 2015
data dokumentu: 2015-05-13
rok: 2015
sygnatury akt.:
KIO 910/15
KIO 910/15
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron w dniu 13 maja 2015 r.
w Warszawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 4 maja 2015 r. przez wykonawcę: S. O. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą S. O. Zakład Remontowo-Budowlany „BUDOLEX” w Ujanowicach (34-603),
Ujanowice
109
w
postępowaniu
prowadzonym
przez zamawiającego: Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej
w Dobrej (34-646), Dobra 545
w Warszawie odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
w dniu 4 maja 2015 r. przez wykonawcę: S. O. prowadzącego działalność gospodarczą
pod firmą S. O. Zakład Remontowo-Budowlany „BUDOLEX” w Ujanowicach (34-603),
Ujanowice
109
w
postępowaniu
prowadzonym
przez zamawiającego: Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej
w Dobrej (34-646), Dobra 545
postanawia:
1.
odrzuca odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę: S. O. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą S. O. Zakład Remontowo-Budowlany „BUDOLEX” w
Ujanowicach i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł
00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: S.
O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą S. O. Zakład Remontowo-
Budowlany „BUDOLEX” w Ujanowicach tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejsze postanowienie - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu.
Przewodniczący: ……………………………
Członkowie:
……………………………
……………………………
Sygn. akt: KIO 910/15
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „Budowa windy oraz schodów zewnętrznych o konstrukcji stalowej
wraz z rozbudową i przebudową fragmentu istniejącego budynku użyteczności publicznej
oraz wewnętrznej instalacji elektrycznej realizowana w ramach projektu Likwidacja barier
architektonicznych - podniesienie jakości życia osób niepełnosprawnych poprzez budowę
windy w S.P.Z.P.O.Z w Dobrej” zostało wszczęte przez Samodzielny Publiczny Zakład
Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Dobrej, zwany dalej Zamawiającym. Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia, zgodnie z informacją zawartą w doręczonym
Prezesowi Izby piśmie z dnia 7 maja 2015 r., nie przekraczała kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.), zwanej dalej ustawą Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszone w Biuletynie Zamówień Publicznych (65174-
2015) w dniu 24 marca 2015 r.
Zgodnie z powołanym pismem z dnia 7 maja 2015 r., Zamawiający w dniu 27 kwietnia
2015 r. przekazał za pośrednictwem faksu wykonawcom biorącym udział w prowadzonym
przez niego postępowaniu o udzielenie zamówienia (w tym również Odwołującemu)
informację o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz o wykluczeniu m.in. Odwołującego
z udziału w tym postępowaniu. Zamawiający przedstawił kopię tejże informacji,
na której znalazło się potwierdzenie jej doręczenia Odwołującemu w tej dacie. Fakt ten został
również potwierdzony przez Odwołującego we wniesionym przez niego odwołaniu.
W dniu 4 maja 2015 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie wniesione
wykonawcę: S. O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą S. O. Zakład
Remontowo-Budowlany „BUDOLEX” w Ujanowicach, zwanego dalej Odwołującym.
W ocenie Izby odwołanie to, jako wniesione po upływie terminu określonego w ustawie,
podlegało odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp.
Wświetle
obowiązujących
przepisów,
to
wartość
zamówienia,
ustalona
przez Zamawiającego i upubliczniona w protokole postępowania o udzielenie zamówienia,
jest, tak dla Zamawiającego, jak i dla Wykonawców, podstawą dla ustalenia zakresu prawa
do wnoszenia odwołań od czynności Zamawiającego. Wartość ta warunkuje terminy,
w jakich odwołanie to można wnieść. Tak art. 180 ust. 2 i 5, jak i art. 182 ust. 1 ustawy Pzp,
wskazują na wartość zamówienia, jako na rozstrzygającą o zakresie prawa do wniesienia
odwołania od poszczególnych czynności Zamawiającego, a także o terminach na wniesienie
takiego odwołania.
Zgodnie z informacją zawartą w doręczonym Prezesowi Izby piśmie Zamawiającego
z dnia 7 maja 2015 r., wartość zamówienia nie przekraczała kwot określonych w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy.
Zgodnie z przepisem art. 182 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp, w takim przypadku, gdy informacja
o czynności zamawiającego stanowiąca podstawę jego wniesienia została przesłana
w sposób określony w art. 27 ust. 2 ustawy Pzp, tj. faksem (tak było w rozpoznawanej
sprawie) lub drogą elektroniczną, odwołanie wnosi się do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w terminie 5 dni od dnia przesłania powołanej informacji stanowiącej podstawę
jego wniesienia.
Z uwagi na fakt, iż ustawa Pzp nie zawiera regulacji odnoszącej się do sposobu ustalania
terminów, koniecznym jest odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. –
Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.), zwanego dalej kc, tj. art. 110 i n.
Zgodnie z art. 111 kc termin oznaczony w dniach kończy się upływem ostatniego dnia,
przy tym jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie,
nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
Art. 115 kc stanowi, że jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień
uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego, przy tym przez dni
uznane ustawowo za wolne od pracy traktować należy te, na które wskazuje ustawa z dnia
18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. Nr 4 poz. 28). Kierując się
przywołanym przepisami oraz uwzględniając fakt, iż informacja o wyborze oferty
najkorzystniejszej i wykluczeniu Odwołującego z udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia została przekazana Odwołującemu za pośrednictwem faksu w dniu 27 kwietnia
2015 r., uznać należało, że określony art. 182 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp termin 5 dni
wyznaczony na doręczenie Prezesowi Izby odwołania upłynął w sobotę, 2 maja 2015 r.
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. nie wskazuje na ten dzień, czy też generalnie na soboty,
jako na dni wolne od pracy. Dlatego też uznać należało, iż odwołanie – doręczone Prezesowi
Izby w formie pisemnej w poniedziałek, tj. w dniu 4 maja 2015 r. (prezentata na piśmie) –
zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie.
Z uwagi na fakt, że wartość zamówienia ustalona przez Zamawiającego i istotna
dla rozstrzygnięcia w rozpoznawanej sprawie nie przekraczała kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp, a co za tym idzie to,że rozpoznawana sprawa nie należała do tego rodzaju spraw, do których zastosowanie
znaleźć powinny przepisy ustawy stanowiące implementację prawa wspólnotowego (granicę
wyznacza tu wartość określona w przepisach wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Pzp), Izba uznała, że nie zachodziła w rozpoznawanej sprawie potrzeba
zajęcia stanowiska co do istnienia, czy też jego braku, obowiązku stosowania przepisów
rozporządzenia Rady nr 1182/71 z 3 czerwca 1971 r. określającego zasady mające
zastosowanie do okresów, dat i terminów.
Istotne jest to, że zgodnie ze stanem prawnym właściwym do rozpoznania niniejszej sprawy,
dla zachowania terminu na wniesienie odwołania koniecznym było faktyczne doręczenie
odwołania Prezesowi Izby w terminie przewidzianym w ustawie Pzp. Nie prowadzi zatem
do zachowania ustawowego terminu nadanie odwołania w placówce pocztowej, czy też –
jak w tym przypadku – nadanie jej w firmie kurierskiej (Pocztex). Podobnie Izba w sprawie
KIO 576/14: „Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że ustawa Prawo zamówień publicznych
w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo
zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw nie wiąże żadnych skutków
z nadaniem odwołania w placówce operatora publicznego. Po rzeczonej nowelizacji,
dla zachowania terminu na wniesienie odwołania koniecznym jest faktyczne doręczenie
odwołania Prezesowi Krajowej Izby Odwoławczej w ustawowym terminie. W przepisach
Prawa zamówień publicznych po nowelizacji z dnia 2 grudnia 2009 roku brak bowiem
domniemania, że złożenie odwołania w placówce pocztowej operatora publicznego
jest równoznaczne z jego wniesieniem do Prezesa Izby. Przepisy Prawa zamówień
publicznych w dotychczasowym brzmieniu [sprzed nowelizacji] wyraźnie stanowiły
iż ,,złożenie odwołania w placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne
z wniesieniem go do Prezesa Urzędu” [art. 184 ust. 2 zd. drugie ustawy Prawo zamówień
publicznych w brzmieniu sprzed nowelizacji]. Skoro ustawodawca zrezygnował
z takiego unormowania, jego celem musiało być utożsamienie „wniesienia odwołania”
z jego doręczeniem. Potwierdzeniem słuszności powyżej zaprezentowanej interpretacji
jest odmienne od regulacji dotyczącej terminu na wniesienie odwołania, uregulowanie tego
terminu na wniesienie skargi do Sądu, gdzie kwestia dotrzymania terminu do wniesienia
skargi na orzeczenie Izby związana jest z jej złożeniem w placówce pocztowej operatora
publicznego, co zostało wyraźnie w ustawie przewidziane [art. 198b ust. 2 zd. drugie Prawa
zamówień
publicznych
po
nowelizacji].
Powyższe
oznacza, że
ustawodawca
dla skutecznego wniesienia odwołania zastrzegł wyraźnie doręczenie odwołania
w ustawowym terminie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej. Prezentowane stanowisko
spotkało się także z aprobatą sądów okręgowych, co znalazło odzwierciedlenie
w następujących wyrokach: wyrok z dnia 16 września 2010 r. Sądu Okręgowego
w Katowicach, sygn. akt XIX Ga 302/10, wyrok z dnia 21 września 2011 r. Sądu Okręgowego
w Gorzowie Wlkp., sygn. akt V Ca 226/10, wyrok z dnia 26 listopada 2011 r. Sądu
Okręgowego w Łodzi, sygn. akt X Ga 311/10. W tym miejscu celowe wydaje się odwołanie
się do treści uzasadnienia wyroku wspomnianego Sądu Okręgowego w Łodzi,
który przedstawił wyczerpujące rozważania dotyczące analizowanych kwestii, które w całej
rozciągłości Izba podziela.” Pogląd ten podzieliła Izba również w orzeczeniach wydanych
w sprawach KIO 852/14 i KIO 237/15: „Stwierdzając powyższe Izba w całości podziela
stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 lutego 2014r.
sygn. akt III CZP 90/13, zgodnie z którym dla zachowania terminu na wniesienie odwołania
od czynności zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia nie ma znaczenia
dzień oddania odwołania w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego
w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012r. Prawo pocztowe lub w placówce pocztowe
operatora świadczącego usługi pocztowe powszechne w innym państwie członkowski Unii
Europejskiej”.
Wartym dostrzeżenia w tym kontekście jest również stanowisko Sądu Najwyższego
wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2014 r. III CZP 90/13: „Wymaga
także uwzględnienia, że dokonana w dniu 2 grudnia 2009 r. nowelizacja Prawa zamówień
publicznych jest wyrazem wdrożenia dyrektywy nr 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 11 grudnia 2007 r., zmieniającej dyrektywy Rady nr 89/665/EWG i
nr 92/13/EWG w zakresie poprawy skuteczności procedur odwoławczych w dziedzinie
udzielania zamówień publicznych (Dz.Urz. UE L Nr 335, s. 31). W dyrektywie nr 2007/66/WE
uporządkowano przesłanki i terminy wnoszenia środków odwoławczych, podkreślając
jednocześnie, że podstawowym jej założeniem jest powszechność, szybkość i skuteczność środków odwoławczych, skierowanych na wzmocnienie zasad równości, konkurencyjności,
przejrzystości oraz efektywności zamówień publicznych. W orzecznictwie zarówno Krajowej
Izby Odwoławczej (por. m.in. postanowienia z dnia 9 kwietnia 2013 r., KIO 731/13, niepubl. i
z dnia 4 kwietnia 2013 r., KIO 667/13, niepubl.) jak i sądów powszechnych (zob. wyroki Sądu
Okręgowego w Katowicach z dnia 16 września 2010 r., XIX Ga 302/10, "Zamówienia
Publiczne w Orzecznictwie. Zeszyty Orzecznicze" 2011, nr 8, poz. 139, oraz Sądu
Okręgowego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2010 r., X Ga 254/10, niepubl.) jednolicie
przyjmuje się, że nie ma domniemania, iż złożenie odwołania w placówce pocztowej jest
równoznaczne z jego wniesieniem do Prezesa Izby. Do podobnego wniosku prowadzi
analiza piśmiennictwa poświęconego zamówieniom publicznym, przy czym tylko
w niektórych wypowiedziach przyjęte rozwiązanie jest poddawane krytyce jako stanowiące
nadmierne ograniczenie prawa wykonawców, zwłaszcza tych, którzy mają siedzibę
poza Warszawą. W związku z tym trzeba podnieść, że współcześnie dopuszczenie
w art. 180 ust. 4 Pr.z.p. wniesienia odwołania w formie elektronicznej opatrzonej
bezpiecznym podpisem elektronicznym zdefiniowanym w ustawie z dnia 18 września 2001 r.
o podpisie elektronicznym (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 262) niweluje ewentualne
niedogodności związane z wniesieniem równoważnego odwołania w formie pisemnej
do Prezesa Izby.”
Podobnie Izba w orzeczeniu KIO 818/15: „Ustawodawca, mając na względzie przede
wszystkim szybkość postępowania odwoławczego i związany z tym postępowaniem zakaz
podpisania przez zamawiającego umowy w sprawie zamówienia publicznego do czasu
zakończenia postępowania odwoławczego, a tym samym blokadę realizacji różnego rodzaju
inwestycji i przedsięwzięć o charakterze publicznym, wprowadził do przepisów ustawy Pzp
właśnie taką regulację, odmienną w stosunku do zasad wnoszenia skargi na orzeczenie KIO
(art. 198b ust. 2 ustawy Pzp). Zabezpieczając interes wykonawców w tym względzie
ustawodawca wprowadził także mechanizm umożliwiający dochowanie wskazanego terminu
na zgłoszenie przystąpienia (analogicznie jak w przypadku wniesienia odwołania) poprzez
wprowadzenie standardowej już i odpowiadającej wyzwaniom współczesnego obrotu
gospodarczego i prawnego procedury złożenia określonej korespondencji elektronicznie,
przy użyciu bezpiecznego podpisu elektronicznego, weryfikowanego za pomocą
kwalifikowanego certyfikatu. Wykonawcy zatem, będąc profesjonalistami w tym obrocie,
posiadają możliwość wyboru sposobu, dzięki któremu mogą skutecznie bronić swoich praw
w postępowaniu odwoławczym. Z jednej strony mają wybór osobistego złożenia zgłoszenia
przystąpienia (czy też odwołania) w siedzibie Izby, z drugiej strony mogą skorzystać z
doręczenia pocztowego z określonym ryzykiem w tym względzie - nie doręczenia w
konkretnym terminie przesyłki do Prezesa Izby, a jeszcze z innej strony mają do dyspozycji
ogólnie dostępny instrument, dzięki któremu w każdej chwili i o każdej porze, bez żadnych
ograniczeń i z każdego miejsca, w którym dysponują dostępem do internetu, mogą
skorzystać ze swoich uprawnień w postępowaniu odwoławczym. Wyłącznie do decyzji
wykonawcy pozostawiony jest sposób wykorzystania określonych ustawowo, dostępnych mu
sposobów wniesienia przystąpienia (czy odwołania) do Prezesa KIO.”
Kierując się tak poczynionymi ustaleniami, Izba uznała, iż rozpoznawane odwołanie,
jako złożone po upływie terminu określonego w ustawie podlega odrzuceniu na podstawie
art. 189 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp.
Na tak dokonaną ocenę nie mógł mieć wpływu fakt, iż Zamawiający w piśmie
z dnia 8 maja 2015 r. (odpowiedź na odwołanie), zawarł oświadczenie o uwzględnieniu
w całości zarzutów zawartych w odwołaniu. Oświadczenie Zamawiającego odnosiło się
bowiem do materii zarzutów w odwołaniu zawartych i zawierało w sobie ocenę ich
słuszności.
Tymczasem,
aby
Zamawiający
mógł
skutecznie
wypowiedzieć
się
co do zasadności zarzutów podnoszonych przez Odwołującego, koniecznym jest,
aby odwołanie przez Izbę rozpoznawane spełniało wszystkie warunki formalne – innymi
słowy, aby nie podlegało ono odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Dopiero bowiem, gdy odwołanie nie podlega odrzuceniu, możliwym jest merytoryczne
rozpoznanie przez Izbę zarzutów w tym odwołaniu zawartych. A pamiętać należy,
iż oświadczenie Zamawiającego o uwzględnieniu całości zarzutów zwalnia Izbę z obowiązku
rozstrzygnięcia o ich zasadności i umożliwia umorzenie postępowania odwoławczego.
Tak w jednym, jak i w drugim przypadku, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana jest
jednak do zbadania z urzędu i wykluczenia spełnienia którejkolwiek z przesłanek odrzucenia
odwołania. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby uznanie, iż oświadczenie
Zamawiającego o uwzględnieniu zarzutów konwaliduje braki formalne odwołania,
które w przypadku nie złożenia przez Zamawiającego takiego oświadczenia, doprowadziłyby
do odrzucenia odwołania. Brak podstaw, aby wywieść z przepisów ustawy Pzp wywieranie
przez wniesienie odpowiedzi na odwołanie o określonej treści takich właśnie skutków
proceduralnych. Pamiętać również należy, iż w przypadku uwzględnienia całości zarzutów
przez Zamawiającego, przystępujący po stronie Zamawiającego do postępowania
odwoławczego wykonawca ma prawo wnieść sprzeciw (art. 186 ustawy Pzp),
co z kolei zobowiązuje Izbę do merytorycznego rozpoznania odwołania pomimo
uwzględnienia przez Zamawiającego całości zarzutów w odwołaniu zawartych.
Niewłaściwym zatem byłoby uznanie, że fakt wniesienia przez Zamawiającego odpowiedzi
na odwołanie, w której uwzględnił on w całości zarzutów przedstawione w odwołaniu,
mogłoby mieć jakiekolwiek znaczenie dla rozstrzygnięcia co do tego, czy rozpoznawane
odwołanie podlega odrzuceniu.
Niejako na marginesie zauważyć też należy, że Zamawiający, który pierwotnie w sposób
nieprawidłowy ustalił stan faktyczny, uznając, że zachodzą okoliczności uzasadniające
podjęcie określonych działań, których dokonał, ma prawo do zweryfikowania swej błędnej
decyzji. Pamiętać bowiem należy, że celem postępowania o udzielenie zamówienia
jest udzielenie zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy.
W toku prowadzonej przez siebie procedury Zamawiający zobowiązany jest zapewnić
zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie Wykonawców. Kierując się tymi
zasadami Zamawiający jest zobowiązany wykluczyć z udziału w postępowaniu
tych wykonawców, którzy nie potwierdzili spełniania warunków opisanych w SIWZ,
a także odrzucić oferty, co do których stwierdzi zaistnienie przesłanek ku takiemu działaniu.
Podejmując decyzje rozstrzygające o pozbawieniu wykonawcy możliwości uzyskania
zamówienia, Zamawiający jest też zobowiązany stosować przewidziane przepisami prawa
odpowiednie procedury sanacyjne, które umożliwiają uwzględnienie w ostatecznej ocenie
oferty obarczone różnego rodzaju błędami lub brakami (np. 26 ust. 3 lub 4,
czy też art. 87 ustawy Pzp). Uwzględniając te podstawowe zasady rządzące postępowaniem
o udzielenie zamówienia, pamiętać również należy o tym, iż kolejno następujące po sobie
czynności Zamawiającego mają w głównej mierze charakter wynikowy, są naturalnym
następstwem czynności wcześniej dokonanych. Istotnym jest też to, aby czynności
podejmowane przez Zamawiającego podejmowane były w oparciu o prawidłowo ustalony
stan faktyczny, innymi słowy, aby ustalenia te nie były obarczone błędem.
W innym przypadku może to oddziaływać na podejmowane przez Zamawiającego decyzje,
a tym samym wpływać na wynik postępowania. Skład orzekający podziela w tym miejscu
pogląd wyrażony w wyroku KIO 1529/11, iż Zamawiający „winien kierować się w swoich
działaniach przepisami prawa, postanowieniami SIWZ i opierać swoje działania
na prawidłowo ustalonym stanie faktycznym. W przeciwnym wypadku mogłoby dojść
do sytuacji, iż pomimo wiedzy Zamawiającego o dokonaniu czynności z naruszeniem prawa
Zamawiający utrzymałby je w mocy pomimo ich oczywistej wadliwości. Nadrzędną zasadą
dotyczącą wszelkiego rodzaju czynności przedsiębranych przez instytucje zamawiające
w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest ich zgodność z przepisami
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.” Postępowanie odmienne
byłoby nadmiernie formalistyczne i prowadziłoby do utrzymywania w mocy błędnie podjętych
decyzji, nawet za cenę późniejszego unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.
A jak to już zostało wskazane wcześniej, celem postępowania o udzielenie zamówienia
nie jest formalizm sam w sobie, ale wybór oferty najkorzystniejszej z zachowaniem zasad
w ustawie określonych.
Uwzględniając powyższe, Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………………
Członkowie:
……………………………
……………………………
1.
odrzuca odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę: S. O. prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą S. O. Zakład Remontowo-Budowlany „BUDOLEX” w
Ujanowicach i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł
00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: S.
O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą S. O. Zakład Remontowo-
Budowlany „BUDOLEX” w Ujanowicach tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejsze postanowienie - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu.
Przewodniczący: ……………………………
Członkowie:
……………………………
……………………………
Sygn. akt: KIO 910/15
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „Budowa windy oraz schodów zewnętrznych o konstrukcji stalowej
wraz z rozbudową i przebudową fragmentu istniejącego budynku użyteczności publicznej
oraz wewnętrznej instalacji elektrycznej realizowana w ramach projektu Likwidacja barier
architektonicznych - podniesienie jakości życia osób niepełnosprawnych poprzez budowę
windy w S.P.Z.P.O.Z w Dobrej” zostało wszczęte przez Samodzielny Publiczny Zakład
Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Dobrej, zwany dalej Zamawiającym. Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia, zgodnie z informacją zawartą w doręczonym
Prezesowi Izby piśmie z dnia 7 maja 2015 r., nie przekraczała kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.), zwanej dalej ustawą Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszone w Biuletynie Zamówień Publicznych (65174-
2015) w dniu 24 marca 2015 r.
Zgodnie z powołanym pismem z dnia 7 maja 2015 r., Zamawiający w dniu 27 kwietnia
2015 r. przekazał za pośrednictwem faksu wykonawcom biorącym udział w prowadzonym
przez niego postępowaniu o udzielenie zamówienia (w tym również Odwołującemu)
informację o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz o wykluczeniu m.in. Odwołującego
z udziału w tym postępowaniu. Zamawiający przedstawił kopię tejże informacji,
na której znalazło się potwierdzenie jej doręczenia Odwołującemu w tej dacie. Fakt ten został
również potwierdzony przez Odwołującego we wniesionym przez niego odwołaniu.
W dniu 4 maja 2015 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie wniesione
wykonawcę: S. O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą S. O. Zakład
Remontowo-Budowlany „BUDOLEX” w Ujanowicach, zwanego dalej Odwołującym.
W ocenie Izby odwołanie to, jako wniesione po upływie terminu określonego w ustawie,
podlegało odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp.
Wświetle
obowiązujących
przepisów,
to
wartość
zamówienia,
ustalona
przez Zamawiającego i upubliczniona w protokole postępowania o udzielenie zamówienia,
jest, tak dla Zamawiającego, jak i dla Wykonawców, podstawą dla ustalenia zakresu prawa
do wnoszenia odwołań od czynności Zamawiającego. Wartość ta warunkuje terminy,
w jakich odwołanie to można wnieść. Tak art. 180 ust. 2 i 5, jak i art. 182 ust. 1 ustawy Pzp,
wskazują na wartość zamówienia, jako na rozstrzygającą o zakresie prawa do wniesienia
odwołania od poszczególnych czynności Zamawiającego, a także o terminach na wniesienie
takiego odwołania.
Zgodnie z informacją zawartą w doręczonym Prezesowi Izby piśmie Zamawiającego
z dnia 7 maja 2015 r., wartość zamówienia nie przekraczała kwot określonych w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy.
Zgodnie z przepisem art. 182 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp, w takim przypadku, gdy informacja
o czynności zamawiającego stanowiąca podstawę jego wniesienia została przesłana
w sposób określony w art. 27 ust. 2 ustawy Pzp, tj. faksem (tak było w rozpoznawanej
sprawie) lub drogą elektroniczną, odwołanie wnosi się do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w terminie 5 dni od dnia przesłania powołanej informacji stanowiącej podstawę
jego wniesienia.
Z uwagi na fakt, iż ustawa Pzp nie zawiera regulacji odnoszącej się do sposobu ustalania
terminów, koniecznym jest odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. –
Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.), zwanego dalej kc, tj. art. 110 i n.
Zgodnie z art. 111 kc termin oznaczony w dniach kończy się upływem ostatniego dnia,
przy tym jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie,
nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
Art. 115 kc stanowi, że jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień
uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego, przy tym przez dni
uznane ustawowo za wolne od pracy traktować należy te, na które wskazuje ustawa z dnia
18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. Nr 4 poz. 28). Kierując się
przywołanym przepisami oraz uwzględniając fakt, iż informacja o wyborze oferty
najkorzystniejszej i wykluczeniu Odwołującego z udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia została przekazana Odwołującemu za pośrednictwem faksu w dniu 27 kwietnia
2015 r., uznać należało, że określony art. 182 ust. 1 pkt 2) ustawy Pzp termin 5 dni
wyznaczony na doręczenie Prezesowi Izby odwołania upłynął w sobotę, 2 maja 2015 r.
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. nie wskazuje na ten dzień, czy też generalnie na soboty,
jako na dni wolne od pracy. Dlatego też uznać należało, iż odwołanie – doręczone Prezesowi
Izby w formie pisemnej w poniedziałek, tj. w dniu 4 maja 2015 r. (prezentata na piśmie) –
zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie.
Z uwagi na fakt, że wartość zamówienia ustalona przez Zamawiającego i istotna
dla rozstrzygnięcia w rozpoznawanej sprawie nie przekraczała kwot określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp, a co za tym idzie to,że rozpoznawana sprawa nie należała do tego rodzaju spraw, do których zastosowanie
znaleźć powinny przepisy ustawy stanowiące implementację prawa wspólnotowego (granicę
wyznacza tu wartość określona w przepisach wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Pzp), Izba uznała, że nie zachodziła w rozpoznawanej sprawie potrzeba
zajęcia stanowiska co do istnienia, czy też jego braku, obowiązku stosowania przepisów
rozporządzenia Rady nr 1182/71 z 3 czerwca 1971 r. określającego zasady mające
zastosowanie do okresów, dat i terminów.
Istotne jest to, że zgodnie ze stanem prawnym właściwym do rozpoznania niniejszej sprawy,
dla zachowania terminu na wniesienie odwołania koniecznym było faktyczne doręczenie
odwołania Prezesowi Izby w terminie przewidzianym w ustawie Pzp. Nie prowadzi zatem
do zachowania ustawowego terminu nadanie odwołania w placówce pocztowej, czy też –
jak w tym przypadku – nadanie jej w firmie kurierskiej (Pocztex). Podobnie Izba w sprawie
KIO 576/14: „Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że ustawa Prawo zamówień publicznych
w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo
zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw nie wiąże żadnych skutków
z nadaniem odwołania w placówce operatora publicznego. Po rzeczonej nowelizacji,
dla zachowania terminu na wniesienie odwołania koniecznym jest faktyczne doręczenie
odwołania Prezesowi Krajowej Izby Odwoławczej w ustawowym terminie. W przepisach
Prawa zamówień publicznych po nowelizacji z dnia 2 grudnia 2009 roku brak bowiem
domniemania, że złożenie odwołania w placówce pocztowej operatora publicznego
jest równoznaczne z jego wniesieniem do Prezesa Izby. Przepisy Prawa zamówień
publicznych w dotychczasowym brzmieniu [sprzed nowelizacji] wyraźnie stanowiły
iż ,,złożenie odwołania w placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne
z wniesieniem go do Prezesa Urzędu” [art. 184 ust. 2 zd. drugie ustawy Prawo zamówień
publicznych w brzmieniu sprzed nowelizacji]. Skoro ustawodawca zrezygnował
z takiego unormowania, jego celem musiało być utożsamienie „wniesienia odwołania”
z jego doręczeniem. Potwierdzeniem słuszności powyżej zaprezentowanej interpretacji
jest odmienne od regulacji dotyczącej terminu na wniesienie odwołania, uregulowanie tego
terminu na wniesienie skargi do Sądu, gdzie kwestia dotrzymania terminu do wniesienia
skargi na orzeczenie Izby związana jest z jej złożeniem w placówce pocztowej operatora
publicznego, co zostało wyraźnie w ustawie przewidziane [art. 198b ust. 2 zd. drugie Prawa
zamówień
publicznych
po
nowelizacji].
Powyższe
oznacza, że
ustawodawca
dla skutecznego wniesienia odwołania zastrzegł wyraźnie doręczenie odwołania
w ustawowym terminie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej. Prezentowane stanowisko
spotkało się także z aprobatą sądów okręgowych, co znalazło odzwierciedlenie
w następujących wyrokach: wyrok z dnia 16 września 2010 r. Sądu Okręgowego
w Katowicach, sygn. akt XIX Ga 302/10, wyrok z dnia 21 września 2011 r. Sądu Okręgowego
w Gorzowie Wlkp., sygn. akt V Ca 226/10, wyrok z dnia 26 listopada 2011 r. Sądu
Okręgowego w Łodzi, sygn. akt X Ga 311/10. W tym miejscu celowe wydaje się odwołanie
się do treści uzasadnienia wyroku wspomnianego Sądu Okręgowego w Łodzi,
który przedstawił wyczerpujące rozważania dotyczące analizowanych kwestii, które w całej
rozciągłości Izba podziela.” Pogląd ten podzieliła Izba również w orzeczeniach wydanych
w sprawach KIO 852/14 i KIO 237/15: „Stwierdzając powyższe Izba w całości podziela
stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 lutego 2014r.
sygn. akt III CZP 90/13, zgodnie z którym dla zachowania terminu na wniesienie odwołania
od czynności zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia nie ma znaczenia
dzień oddania odwołania w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego
w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012r. Prawo pocztowe lub w placówce pocztowe
operatora świadczącego usługi pocztowe powszechne w innym państwie członkowski Unii
Europejskiej”.
Wartym dostrzeżenia w tym kontekście jest również stanowisko Sądu Najwyższego
wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2014 r. III CZP 90/13: „Wymaga
także uwzględnienia, że dokonana w dniu 2 grudnia 2009 r. nowelizacja Prawa zamówień
publicznych jest wyrazem wdrożenia dyrektywy nr 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 11 grudnia 2007 r., zmieniającej dyrektywy Rady nr 89/665/EWG i
nr 92/13/EWG w zakresie poprawy skuteczności procedur odwoławczych w dziedzinie
udzielania zamówień publicznych (Dz.Urz. UE L Nr 335, s. 31). W dyrektywie nr 2007/66/WE
uporządkowano przesłanki i terminy wnoszenia środków odwoławczych, podkreślając
jednocześnie, że podstawowym jej założeniem jest powszechność, szybkość i skuteczność środków odwoławczych, skierowanych na wzmocnienie zasad równości, konkurencyjności,
przejrzystości oraz efektywności zamówień publicznych. W orzecznictwie zarówno Krajowej
Izby Odwoławczej (por. m.in. postanowienia z dnia 9 kwietnia 2013 r., KIO 731/13, niepubl. i
z dnia 4 kwietnia 2013 r., KIO 667/13, niepubl.) jak i sądów powszechnych (zob. wyroki Sądu
Okręgowego w Katowicach z dnia 16 września 2010 r., XIX Ga 302/10, "Zamówienia
Publiczne w Orzecznictwie. Zeszyty Orzecznicze" 2011, nr 8, poz. 139, oraz Sądu
Okręgowego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2010 r., X Ga 254/10, niepubl.) jednolicie
przyjmuje się, że nie ma domniemania, iż złożenie odwołania w placówce pocztowej jest
równoznaczne z jego wniesieniem do Prezesa Izby. Do podobnego wniosku prowadzi
analiza piśmiennictwa poświęconego zamówieniom publicznym, przy czym tylko
w niektórych wypowiedziach przyjęte rozwiązanie jest poddawane krytyce jako stanowiące
nadmierne ograniczenie prawa wykonawców, zwłaszcza tych, którzy mają siedzibę
poza Warszawą. W związku z tym trzeba podnieść, że współcześnie dopuszczenie
w art. 180 ust. 4 Pr.z.p. wniesienia odwołania w formie elektronicznej opatrzonej
bezpiecznym podpisem elektronicznym zdefiniowanym w ustawie z dnia 18 września 2001 r.
o podpisie elektronicznym (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 262) niweluje ewentualne
niedogodności związane z wniesieniem równoważnego odwołania w formie pisemnej
do Prezesa Izby.”
Podobnie Izba w orzeczeniu KIO 818/15: „Ustawodawca, mając na względzie przede
wszystkim szybkość postępowania odwoławczego i związany z tym postępowaniem zakaz
podpisania przez zamawiającego umowy w sprawie zamówienia publicznego do czasu
zakończenia postępowania odwoławczego, a tym samym blokadę realizacji różnego rodzaju
inwestycji i przedsięwzięć o charakterze publicznym, wprowadził do przepisów ustawy Pzp
właśnie taką regulację, odmienną w stosunku do zasad wnoszenia skargi na orzeczenie KIO
(art. 198b ust. 2 ustawy Pzp). Zabezpieczając interes wykonawców w tym względzie
ustawodawca wprowadził także mechanizm umożliwiający dochowanie wskazanego terminu
na zgłoszenie przystąpienia (analogicznie jak w przypadku wniesienia odwołania) poprzez
wprowadzenie standardowej już i odpowiadającej wyzwaniom współczesnego obrotu
gospodarczego i prawnego procedury złożenia określonej korespondencji elektronicznie,
przy użyciu bezpiecznego podpisu elektronicznego, weryfikowanego za pomocą
kwalifikowanego certyfikatu. Wykonawcy zatem, będąc profesjonalistami w tym obrocie,
posiadają możliwość wyboru sposobu, dzięki któremu mogą skutecznie bronić swoich praw
w postępowaniu odwoławczym. Z jednej strony mają wybór osobistego złożenia zgłoszenia
przystąpienia (czy też odwołania) w siedzibie Izby, z drugiej strony mogą skorzystać z
doręczenia pocztowego z określonym ryzykiem w tym względzie - nie doręczenia w
konkretnym terminie przesyłki do Prezesa Izby, a jeszcze z innej strony mają do dyspozycji
ogólnie dostępny instrument, dzięki któremu w każdej chwili i o każdej porze, bez żadnych
ograniczeń i z każdego miejsca, w którym dysponują dostępem do internetu, mogą
skorzystać ze swoich uprawnień w postępowaniu odwoławczym. Wyłącznie do decyzji
wykonawcy pozostawiony jest sposób wykorzystania określonych ustawowo, dostępnych mu
sposobów wniesienia przystąpienia (czy odwołania) do Prezesa KIO.”
Kierując się tak poczynionymi ustaleniami, Izba uznała, iż rozpoznawane odwołanie,
jako złożone po upływie terminu określonego w ustawie podlega odrzuceniu na podstawie
art. 189 ust. 2 pkt 3) ustawy Pzp.
Na tak dokonaną ocenę nie mógł mieć wpływu fakt, iż Zamawiający w piśmie
z dnia 8 maja 2015 r. (odpowiedź na odwołanie), zawarł oświadczenie o uwzględnieniu
w całości zarzutów zawartych w odwołaniu. Oświadczenie Zamawiającego odnosiło się
bowiem do materii zarzutów w odwołaniu zawartych i zawierało w sobie ocenę ich
słuszności.
Tymczasem,
aby
Zamawiający
mógł
skutecznie
wypowiedzieć
się
co do zasadności zarzutów podnoszonych przez Odwołującego, koniecznym jest,
aby odwołanie przez Izbę rozpoznawane spełniało wszystkie warunki formalne – innymi
słowy, aby nie podlegało ono odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Dopiero bowiem, gdy odwołanie nie podlega odrzuceniu, możliwym jest merytoryczne
rozpoznanie przez Izbę zarzutów w tym odwołaniu zawartych. A pamiętać należy,
iż oświadczenie Zamawiającego o uwzględnieniu całości zarzutów zwalnia Izbę z obowiązku
rozstrzygnięcia o ich zasadności i umożliwia umorzenie postępowania odwoławczego.
Tak w jednym, jak i w drugim przypadku, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana jest
jednak do zbadania z urzędu i wykluczenia spełnienia którejkolwiek z przesłanek odrzucenia
odwołania. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby uznanie, iż oświadczenie
Zamawiającego o uwzględnieniu zarzutów konwaliduje braki formalne odwołania,
które w przypadku nie złożenia przez Zamawiającego takiego oświadczenia, doprowadziłyby
do odrzucenia odwołania. Brak podstaw, aby wywieść z przepisów ustawy Pzp wywieranie
przez wniesienie odpowiedzi na odwołanie o określonej treści takich właśnie skutków
proceduralnych. Pamiętać również należy, iż w przypadku uwzględnienia całości zarzutów
przez Zamawiającego, przystępujący po stronie Zamawiającego do postępowania
odwoławczego wykonawca ma prawo wnieść sprzeciw (art. 186 ustawy Pzp),
co z kolei zobowiązuje Izbę do merytorycznego rozpoznania odwołania pomimo
uwzględnienia przez Zamawiającego całości zarzutów w odwołaniu zawartych.
Niewłaściwym zatem byłoby uznanie, że fakt wniesienia przez Zamawiającego odpowiedzi
na odwołanie, w której uwzględnił on w całości zarzutów przedstawione w odwołaniu,
mogłoby mieć jakiekolwiek znaczenie dla rozstrzygnięcia co do tego, czy rozpoznawane
odwołanie podlega odrzuceniu.
Niejako na marginesie zauważyć też należy, że Zamawiający, który pierwotnie w sposób
nieprawidłowy ustalił stan faktyczny, uznając, że zachodzą okoliczności uzasadniające
podjęcie określonych działań, których dokonał, ma prawo do zweryfikowania swej błędnej
decyzji. Pamiętać bowiem należy, że celem postępowania o udzielenie zamówienia
jest udzielenie zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy.
W toku prowadzonej przez siebie procedury Zamawiający zobowiązany jest zapewnić
zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie Wykonawców. Kierując się tymi
zasadami Zamawiający jest zobowiązany wykluczyć z udziału w postępowaniu
tych wykonawców, którzy nie potwierdzili spełniania warunków opisanych w SIWZ,
a także odrzucić oferty, co do których stwierdzi zaistnienie przesłanek ku takiemu działaniu.
Podejmując decyzje rozstrzygające o pozbawieniu wykonawcy możliwości uzyskania
zamówienia, Zamawiający jest też zobowiązany stosować przewidziane przepisami prawa
odpowiednie procedury sanacyjne, które umożliwiają uwzględnienie w ostatecznej ocenie
oferty obarczone różnego rodzaju błędami lub brakami (np. 26 ust. 3 lub 4,
czy też art. 87 ustawy Pzp). Uwzględniając te podstawowe zasady rządzące postępowaniem
o udzielenie zamówienia, pamiętać również należy o tym, iż kolejno następujące po sobie
czynności Zamawiającego mają w głównej mierze charakter wynikowy, są naturalnym
następstwem czynności wcześniej dokonanych. Istotnym jest też to, aby czynności
podejmowane przez Zamawiającego podejmowane były w oparciu o prawidłowo ustalony
stan faktyczny, innymi słowy, aby ustalenia te nie były obarczone błędem.
W innym przypadku może to oddziaływać na podejmowane przez Zamawiającego decyzje,
a tym samym wpływać na wynik postępowania. Skład orzekający podziela w tym miejscu
pogląd wyrażony w wyroku KIO 1529/11, iż Zamawiający „winien kierować się w swoich
działaniach przepisami prawa, postanowieniami SIWZ i opierać swoje działania
na prawidłowo ustalonym stanie faktycznym. W przeciwnym wypadku mogłoby dojść
do sytuacji, iż pomimo wiedzy Zamawiającego o dokonaniu czynności z naruszeniem prawa
Zamawiający utrzymałby je w mocy pomimo ich oczywistej wadliwości. Nadrzędną zasadą
dotyczącą wszelkiego rodzaju czynności przedsiębranych przez instytucje zamawiające
w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest ich zgodność z przepisami
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.” Postępowanie odmienne
byłoby nadmiernie formalistyczne i prowadziłoby do utrzymywania w mocy błędnie podjętych
decyzji, nawet za cenę późniejszego unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.
A jak to już zostało wskazane wcześniej, celem postępowania o udzielenie zamówienia
nie jest formalizm sam w sobie, ale wybór oferty najkorzystniejszej z zachowaniem zasad
w ustawie określonych.
Uwzględniając powyższe, Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania
oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………………
Członkowie:
……………………………
……………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 1611/15 z dnia 2015-08-07
- Sygn. akt KIO 1490/15, KIO 1577/15, KIO 1584/15 z dnia 2015-08-06
- Sygn. akt KIO 1560/15 z dnia 2015-08-04
- Sygn. akt KIO 1519/15 z dnia 2015-07-31
