rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-08-10
rok: 2011
data dokumentu: 2011-08-10
rok: 2011
sygnatury akt.:
KIO 1623/11
KIO 1623/11
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 sierpnia 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 lipca 2011 r. przez Polski
Koncern Naftowy Orlen S.A., ul. Chemików 7, 09-411 Płock w postępowaniu
prowadzonym przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o., ul. Bolesława
Prusa 75-79, 50-316 Wrocław
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 lipca 2011 r. przez Polski
Koncern Naftowy Orlen S.A., ul. Chemików 7, 09-411 Płock w postępowaniu
prowadzonym przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o., ul. Bolesława
Prusa 75-79, 50-316 Wrocław
orzeka:
1. oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Polski Koncern Naftowy Orlen S.A., ul. Chemików 7,
09-411 Płock i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez Polski
Koncern Naftowy Orlen S.A., ul. Chemików 7, 09-411 Płock tytułem wpisu
od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przewodniczący: …………………………
Sygn. akt: KIO 1623/11
U z a s a d n i e n i e
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. z siedzibąwe Wrocławiu (dalej:
„Zamawiający”) prowadzi, w trybie przetargu ograniczonego, postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na: „Dostawę 37 000 m
3
oleju napędowego do autobusów
komunikacji miejskiej z silnikami o zapłonie samoczynnym”. Postępowanie to prowadzone
jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych
(Dz. U. t.j. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.), zwanej dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie
o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 10 czerwca 2011 r. pod nr 2011/S 111-183536.
W postępowaniu tym wykonawca Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. z siedzibą
w Płocku (dalej: „Odwołujący”) w dniu 29 lipca 2011 r. złożył odwołanie do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej, którego kopia została przekazana Zamawiającemu w tej samej dacie.
Odwołanie dotyczyło czynności wykluczenia Odwołującego z postępowania. Informacja
o dokonaniu tej czynności została przekazana Odwołującemu w dniu 19 lipca 2011 r.
Biorąc pod uwagępisma złożone w sprawie odwołania oraz oświadczenia złożone
w trakcie rozprawy Izba ustaliła następujące stanowiska stron i zgłaszającego przystąpienie
do postępowania odwoławczego:
I.
Stanowisko Odwołującego
Odwołujący w swoim odwołaniu zarzucił Zamawiającemu:
1)
naruszenie § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów jakich możeżądać
zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogąbyćskładne
(Dz. U. Nr 226, poz. 1817) (dalej: „rozporządzenie w sprawie dokumentów"), przez
uznanie,że Odwołujący zobowiązany był dostarczyćtylko opłaconąpolisę
ubezpieczeniową, podczas gdy Odwołujący zobowiązany był, zgodnie z § 1 ust. 1
pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów i zgodnie z treściązamówienia, do
dostarczenia opłaconej polisy lub innego dokumentu potwierdzającego,że
wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia, i w konsekwencji
naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp przez uznanie, iżOdwołujący nie wykazał
spełnienia warunków udziału w postępowaniu przez nieprzedstawienie opłaconej
polisy co doprowadziło do wykluczenia z przetargu.
2)
naruszenie § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów, przez błędną
wykładniępolegającąna uznaniu,że przez „opłaconą polisę" ubezpieczeniową
można rozumiećjedynie polisęopłaconąw terminie do składania ofert, a
jednocześnie
za
„polisę
opłaconą"
nie
można
uznać
polisy
(umowy
ubezpieczeniowej)
ważnej
i
obowiązującej,
która
obejmuje
ochroną
ubezpieczeniowa okres składnia oferty przez wykonawcę, i w konsekwencji
naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp przez uznanie, iżOdwołujący nie wykazał
spełnienia warunków udziału w postępowaniu przez nieprzedstawienie opłaconej
polisy co doprowadziło do wykluczenia z przetargu.
Biorąc powyższe pod uwagęOdwołujący wniósł o:
1. uznanie za niezgodnąz przepisami ustawy Pzp czynnośćZamawiającego
w
przedmiocie
wykluczenia
Odwołującego
z
przetargu
ograniczonego
i o dopuszczenie Odwołującego do tego przetargu;
2. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych;
3. dopuszczenie jako dowodów w sprawie dokumentów wskazanych w uzasadnieniu
odwołania.
W uzasadnieniu zarzutów odwołania Odwołujący wskazał na następujące okoliczności:
Wskazując na koniecznośćuwzględniania w sprawie następujących dowodów:
-
wniosek Odwołującego o dopuszczenie do udziału przetargu ograniczonym;
-
Polisa nr 1 WA 9783 0005;
-
wezwanie Odwołującego do uzupełnienia oferty z dnia 30 czerwca 2011 r.;
-
faktura nr ZSKM/2011/0294 z dnia 1 czerwca 2011 r.;
-
pismo PKN ORLEN S.A. nr SHS/HIS/IB/934/2011;
-
kopia potwierdzenia przelewu z dnia 15 lipca 2011 r. na rachunek PZU S.A.
m.in. tytułem polisy ubezpieczeniowej nr 1 WA 9783 0005;
-
zawiadomienie o wykluczeniu z postępowania z dnia 19 lipca 2011 r.
Odwołujący wskazał na bezzasadnośćczynności Zamawiającego, polegającej na
wykluczeniu Odwołującego z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp.
Podkreślił,że bezpośredniąpodstawąwykluczenia był brak przedstawienia przez
Odwołującego „opłaconej polisy ubezpieczeniowej od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia". Wskazał na przepisy
rozporządzenia w sprawie dokumentów ( § 1 ust. 1 pkt 10) oraz przepisy ustawy Pzp
(art. 22 ust. 1, art. 26 ust. 1), podając jednocześnie,że w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego Zamawiający na potwierdzenie spełniania warunków udziału
w postępowaniu możeżądaćopłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego dokumentu
potwierdzającego,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Wskazał,że
Zamawiający we wzorze formularza wniosku o dopuszczenie do udziału w przetargu
ograniczonym, w punkcie 5.2.4., w celu wykazania spełnienia przez wykonawcęwarunków,
o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Pzp, zażądał następującego dokumentu: „Opłacona
polisa, a w przypadku jej braku inny dokument potwierdzający, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na kwotę 1.000.000 PLN”. Zgodnie z tymi postanowieniami –
zdaniem Odwołującego - wykonawca zobowiązany był dołączyćdo wniosku o dopuszczenie
do przetargu albo opłaconąpolisę, albo inny dokument potwierdzający,że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej. Wskazany przepis rozporządzenia w sprawie
dokumentów faktycznie odwołuje siędo „opłaconej polisy", ale, zdaniem Odwołującego, jego
wykładnia językowa powinna zostaćdokonana całościowo, uwzględniając pozostałączęść
zdania. Całościowa wykładnia § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów
sugeruje, iżintencjąustawodawcy było, aby potencjalny wykonawca wykazał, iżjest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia. Objęcie ochronąubezpieczeniowąmoże wykonawca uzyskać
zarówno przez podpisanie polisy (umowy ubezpieczeniowej), jak i poprzez uzyskanie innego
dokumentu. Istotne jest, aby ochrona ubezpieczeniowa istniała w okresie przeprowadzania
przetargu, w tym w chwili składania wniosku o dopuszczenie do przetargu.
Odwołujący
wskazał
na
okres
ochrony
ubezpieczeniowej
przedłożonej
Zamawiającemu polisie w okresie od 31.05.2011 r. do 30.04.2014 r. ( punkt IV Polisy
w zw. z punktem dot. Klauzuli zapłaty składki i początku odpowiedzialności Ubezpieczyciela,
str. 14 Polisy), co wskazuje,że Odwołujący spełnił wymagania ustawowe i wymagania
Zamawiającego dotyczące przedstawienia ważnego dokumentu, o którym mowa w § 1 ust. 1
pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów oraz w punkcie 5.2.4. wniosku
o dopuszczenie do udziału w przetargu ograniczonym, bowiem ochrona ta istniała w dniu
27 czerwca 2011 r. (tj. w dniu złożenia wniosku).
Dodatkowo wskazał,że nawet gdyby uznać,że przez „opłaconą polisę", o której
mowa w § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów, nie można rozumiećpolisy
nieopłaconej, ale ważnej i obowiązującej, to taką„nieopłaconą polisę" należy uznaćza inny
dokument potwierdzający,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej.
Wskazał, iżzgodnie z polisąOdwołującego oraz zgodnie z treściąart. 814 § 2 k.c,
przedstawiona przez Odwołującego polisa, jeszcze nieopłacona w chwili składania wniosku
o dopuszczenie do przetargu, jest dokumentem, który potwierdzał,że Odwołujący był
(i jest do chwili obecnej) ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę, która była
wymagana (1.000.000 PLN).
Odwołujący powołał sięna UchwałęKrajowej Izby Odwoławczej z dnia 14 stycznia
2011 r., KIO/KU 108/10. Z jej treści Odwołujący wywodził,że fakt zawarcia ważnej umowy
ubezpieczeniowej może potwierdzaćrównieżpolisa jeszcze „nieopłacona", a wświetle
obowiązujących przepisów, nie ma przeszkód, aby takąpolisęuznaćza „inny dokument
potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony", o którym mowa w rozporządzeniu
w sprawie dokumentów.
W toku rozprawy Odwołujący podtrzymał swoje stanowisko w pełnym zakresie,
dodatkowo wnosząc o nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wykluczenia
Odwołującego z postępowania i nakazania mu ponownej oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu oraz o zobowiązanie Zamawiającego do zaproszenia Odwołującego
do składania ofert w przedmiotowym postępowaniu. Jednocześnie teżOdwołujący złożył
oświadczenie o tym,że składka ubezpieczeniowa od przedłożonej przez niego polisy została
opłacona.
II.
Stanowisko Zamawiającego
Zamawiający w toku rozprawy złożył do akt sprawy pisemnąodpowiedźna odwołanie,
w której wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał,że skoro
Odwołujący na potwierdzenie spełniania warunku przedłożył polisę, a nie inny dokument
potwierdzający,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności OC w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Wskazał,że zgodnie
z
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów w przypadku przedłożenia polisy ma
byćona opłacona. W związku z powyższym pismem z dnia 30 czerwca 2011 r., działając na
podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, wezwał Odwołującego do uzupełnienia
w nieprzekraczalnym terminie do 7 lipca 2011 r. do godziny 10 dokumentu potwierdzającego
posiadanie opłaconej polisy ubezpieczeniowej od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia, tj. dowodu opłacenia polisy
nr 1 WA 9783 0005 załączonej do oferty. W odpowiedzi na powyższe wezwanie Zamawiającego
Odwołujący ponownie przesłał potwierdzonąza zgodnośćz oryginałem kserokopięw/w polisy
oraz fakturęz dnia 1 czerwca 2011 r. wystawionąprzez PZU S.A. dotyczącąskładki za polisę
Nr 1WA9783 005. Poinformował także, iżskładka za przedmiotowąpolisęzostanie zapłacona
jednorazowo w pełnej kwocie w terminie do 15 lipca br. oraz,że wysokośćskładki została ukryta
z powodu uznania jej za tajemnicęhandlową. Wezwanie Zamawiającego do uzupełniania
dokumentów odnosiło siędo przedłożenia dowodu uiszczenia składki za polisę, albowiem
Odwołujący przedłożył polisę, a nie inny dokument ubezpieczenia.
Bezzasadne było – zdaniem Zamawiającego – także twierdzenie Odwołującego, iż
przedłożona polisa może byćtraktowana jako inny dokument ubezpieczenia w rozumieniu
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Przeczy temu zarówno wykładnia językowa,
jak i logiczna powołanego przepisu, tym bardziej,że z literalnego brzmienia zapisu wynika, iż
przedłożenie innego dokumentu ubezpieczenia jest możliwe w przypadku braku polisy.
Wskazał też,że pismem, którym wezwał Odwołującego do uzupełniania dokumentu,
wyznaczył termin do przedłożenia dokumentu potwierdzającego posiadanie opłaconej polisy,
a nie wyznaczył terminu do jej zapłacenia. W przetargu ograniczonym wykonawca ma bowiem
spełniaćwarunki udziału w postępowaniu, w tym dotyczące sytuacji finansowej, na dzień
składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, co oznacza, iżdokument
potwierdzający spełnianie tych warunków w tym opłacona polisa musi byćopłacona na dzień
składania wniosku. Powołał siętakże na stanowisko Prezesa UZP (dot. KU 169/2010 z dnia
24.09.2010 r.), gdzie poprzez zwrot „opłaconą polisę" wskazywano takie rozumienie polisy,
z której jednoznacznie wynika,że wykonawca opłaca składki zgodnie z treściąumowy. Z treści
przedłożonej przez Odwołującego polisy wynika, iż„... składka: Zgodnie z rachunkiem
Nr 2SUM/2011/0382 do przedmiotowej polisy ...". Odwołujący nie przedłożył w/w rachunku,
przedkładając jedynie, po wezwaniu do uzupełnienia, fakturęz dnia 1 czerwca 2011 r., z której
wynikał termin płatności do 15 lipca 2011 r. Przedłożona przez Odwołującego faktura określa
termin płatności składki za polisęnr 1 WA 9783 0005, który na dzieńskładania wniosku jeszcze
nie upłynął, nie określając, czy jest ona płatna jednorazowo.
Podkreślił dodatkowo,że przedłożona przez Odwołującego polisa w zapisach
dotyczących dodatkowych klauzul zawiera klauzulęzapłaty składki i początku odpowiedzialności
Ubezpieczyciela, z której wynika, iż„... Odpowiedzialność Ubezpieczyciela rozpoczyna się od
dnia oznaczonego w umowie ubezpieczenia jako pierwszy dzień okresu ubezpieczenia.
Nieopłacenie raty składki (lub całości składki w przypadku płatności jednorazowej) upoważnia
Ubezpieczyciela do odstąpienia od umowy ubezpieczenia po uprzednim bezskutecznym
wezwaniu do zapłaty i wyznaczeniu dodatkowego terminu, nie krótszego niż 7 dni od daty
doręczenia”. Wświetle powołanego zapisu w przypadku wykonania przez ubezpieczyciela prawa
odstąpienia od umowy umowa uważana będzie za nie zawartą(art. 395 § 2 kc), a to wyłączałoby
odpowiedzialnośćubezpieczyciela na dzieńskładania wniosku. Wświetle powyższego
Odwołujący nie spełniał warunku dotyczącego sytuacji finansowej, bowiem nie ulega
wątpliwości, iżna dzieńskładania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie
opłacił składki.
Zamawiający wskazał także na okoliczność, iżpoprzednio obowiązujące przepisy
rozporządzenia w sprawie dokumentów z 2006 r. nie formułowały obowiązkużądania opłaconej
polisy, stąd teżzaostrzenie wymogu przedłożenia opłaconej polisy w aktualnie obowiązujący
rozporządzeniu, a nie samej polisy musiało wynikaćz racjonalizmu ustawodawcy.
Zamawiający podniósł także dodatkowo, iżformułowane przez Odwołującego zarzuty są
wzajemnie sprzeczne, albowiem Odwołujący raz twierdzi,że nieopłacona polisa stanowi inny
dokument potwierdzający ubezpieczenie, a następnie, formułując drugi z zarzutów twierdzi,że
za opłaconąpolisęmożna uznać„polisę ważną i obowiązującą, która obejmuje ochroną
ubezpieczenia okres składania ofert". Odwołujący zatem sam sobie przeczy raz mówiąc,że
złożył opłaconąpolisę, a następnie,że złożył nieopłaconąpolisę, która może byćuznana za inny
dokument ubezpieczenia.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności
dokumentacjęz niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, oraz
stanowiska stron i uczestnika postępowania, zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu
rozprawy, ustaliła i zważyła co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła,że nie została wypełnionażadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2
ustawy Pzp.
W drugiej kolejności Izba ustaliła,że Odwołujący ma interes w złożeniu odwołania.
W odwołaniu podnosi on zarzuty dotyczące czynności Zamawiającego polegającej na
wykluczeniu go z udziału z postępowania. Wskazana czynnośćZamawiającego pozbawiła
tego wykonawcęmożliwości pozyskania przedmiotowego zamówienia publicznego z uwagi
na okolicznośćbraku zaproszenia do składania ofert w tym postępowaniu, narażając go tym
samym na poniesienie wymiernej szkody.
Izba, rozpoznając odwołanie w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu,
uznała je za niezasadne.
W tym zakresie Izba ustaliła, co następuje:
Odwołujący, w zakreślonym terminie (tj. do dnia 27 czerwca 2011 r. do godz. 10.00)
złożył wniosek o dopuszczenie do udziału w przedmiotowym przetargu. Jednym z warunków
udziału w tym postępowaniu opisanym w ogłoszeniu o zamówieniu było posiadanie przez
wykonawcęubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę1.000.000 PLN, jako potwierdzenie
spełnienia warunku dotyczącego sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy W celu
wykazania spełnienia przez wykonawców warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy
Pzp, Zamawiający zażądał m.in. opłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego
dokumentu potwierdzający,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę
1 000 000 PLN.
W związku z tym wymogiem Odwołujący załączył do wniosku o dopuszczenie
do udziału w przetargu polisęnr 1 WA 9783 0005 ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej, wystawionąprzez PZU SA z siedzibąw Warszawie.
W dniu 30 czerwca 2011 r. Zamawiający wezwał Odwołującego do uzupełnienia
w nieprzekraczalnym terminie do dnia 7 lipca 2011 r. (do godz. 10.00) dokumentu
potwierdzającego posiadanie przez Odwołującego opłaconej polisy ubezpieczeniowej
od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem
zamówienia, tj. dowodu opłacenia Polisy nr 1 WA 9783 0005 załączonej do wniosku.
W
odpowiedzi
na
wezwanie
Odwołujący
w
dniu
4
lipca
2011
r.
(pismo nr SHS/HSI/IB/934/2011) przedstawił Zamawiającemu fakturęz dnia 1 czerwca
2011 r., wystawionąprzez ubezpieczyciela PZU SA, na podstawie której termin płatności
jednorazowej składki upływał w dniu 15 lipca 2011 r. Odwołujący oświadczył też,że zgodnie
z zawartąumowąubezpieczenia - polisa nr 1 WA 9783 0005, Odwołujący dokona zapłaty
składki jednorazowo w pełnej kwocie do dnia 15 lipca 2011 r. W piśmie tym zastrzegł także,że wartośćskładki stanowi jego tajemnicęhandlowąi z tego względu została ona ukryta
przez Odwołującego.
Zamawiający wykluczył Odwołującego z udziału w postępowaniu działając
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt. 4 ustawy Pzp.
Biorąc pod uwagępowyższe ustalenia faktyczne Izba stwierdziła, iżbrak było
podstaw do kwestionowania czynności Zamawiającego podjętej w niniejszym postępowaniu,
a polegającej na wykluczeniu tego wykonawcy z postępowania. Podstawątej czynności
Zamawiającego było nieprzedłożenie przez Odwołującego w postępowaniu – tak we wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, jak i w wyniku wezwania do uzupełnienia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp – dokumentu opłaconej polisy
ubezpieczeniowej. Podstawędożądania takiego dokumentu w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów, który
stanowi,że Zamawiający możeżądaćopłaconej polisy, a w przypadku jej braku, innego
dokumentu potwierdzającego,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Zgodzićnależy sięz Odwołującym,że najistotniejszym wymogiem przewidzianym
w tym przepisie oraz celem, dla którego dany dokument ma byćzłożony w postępowaniu jest
potwierdzenie spełniania przez wykonawcęwarunku udziału w postępowaniu, polegającego
na tym,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Ustawodawca w tym
zakresie określił rodzaje dokumentów, które ten warunek mająpotwierdzać, wskazując
przede wszystkim na polisęubezpieczeniowąoraz na inny dokument, który będzie
potwierdzał spełnianie wskazanego warunku. Co do wskazanego w przepisie „innego
dokumentu”, a więc pewnego otwartego katalogu dokumentów, które potwierdzają
ubezpieczenie wykonawcy, ustawodawca zastrzegł,że taki dokument może byćprzedłożony
jedynie w przypadku braku polisy ubezpieczeniowej.
W niniejszej sprawie Odwołujący we wniosku o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu, a także w wyniku uzupełnienia dokumentów, przedłożył dokument polisy.
W tym przypadku zatem nie możemy mówićo braku polisy, skoro ta została przez
Odwołującego przedłożona, a tym samym nie możemy mówićo przedłożeniu innego
dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie OC. W okolicznościach niniejszej sprawy
jedynie w tym kontekście – oceny dokumentu polisy ubezpieczeniowej - możemy dokonywać
oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, skoro z tego właśnie dokumentu
(polisa) Odwołujący skorzystał. Izba nie podzieliła w tym zakresie poglądu prezentowanego
przez Odwołującego,że dokument nieopłaconej polisy stanowi inny dokument, o którym
mowa w
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów. Podstawątakiego
stanowiska Izby jest literalna wykładania przywołanego dokumentu oraz okoliczności
faktyczne w przedmiotowej sprawie, tj. przede wszystkim kwestia przedłożenia przez
Odwołującego właśnie dokumentu polisy ubezpieczeniowej, a nie jakiegośinnego
dokumentu.
Należy także wskazać,że ustawodawca, opisując wymogi co do dokumentów
potwierdzających spełnianie warunku ubezpieczenia od prowadzonej działalności
gospodarczej wykonawcy we wskazanym przepisie
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia
w sprawie dokumentów, wprowadził dodatkowy wymóg przedłożenia opłaconej polisy
ubezpieczeniowej. Ustawodawca w tym zakresie nie określiłściśle, jaki dokument będzie
potwierdzał opłacenie polisy. Odwołujący zatem, w wyniku uzupełniania dokumentów, mógł
przedłożyćkażdy dowód, który potwierdzałby uiszczenie składki ubezpieczeniowej od
zawartej polisy. Za taki dokument nie może byćuznana wystawiona na rzecz Odwołującego
przez ubezpieczyciela faktura, bowiem nie wynika z niej,że składka ubezpieczeniowa
została opłacona. Niezależnie od powyższego stwierdzićnależało,że Odwołujący w wyniku
uzupełniania dokumentów wprost oświadczył Zamawiającemu,że polisa ubezpieczeniowa
nie została jeszcze opłacona, wskazując dodatkowo na to,że termin płatności składki
ubezpieczeniowej jeszcze nie upłynął. Nie jest zatem sporne pomiędzy stronami
postępowania odwoławczego,że w momencie uzupełniania dokumentów dotyczących
złożonego wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu polisa ubezpieczeniowa
Odwołującego nie została jeszcze opłacona. Oświadczenie złożone przez Odwołującego
w toku rozprawy,że polisa ubezpieczeniowa aktualnie została jużopłacona nie może miećżadnego znaczenia dla oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu. Ocenętę
bowiem w trybie przetargu ograniczonego należy przeprowadzićna dzieńupływu terminu
składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Na ten dzień– biorąc pod
uwagęnaczelnązasadęprowadzenia postępowania o zamówienie publicznego, tj. zasadę
równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji – wszyscy wykonawcy ubiegający
sięo udzielenie danego zamówienia publicznego winni wykazaćsięspełnianiem
podmiotowych warunków udziału w postępowaniu, przedkładając w tym zakresie stosowne
dokumenty. Wyjątek od tej zasady określa art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, pozwalający
wykonawcy, na wezwanie Zamawiającego, uzupełnićbrakujące we wniosku o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu dokumenty podmiotowe. Przywołany przepis wyraźnie jednak
wskazuje,że przedłożone w wyniku wezwania Zamawiającego oświadczenia i dokumenty
powinny potwierdzaćspełnianie przez wykonawcęwarunków udziału w postępowaniu nie
później niżw dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu. Uzupełnione przez Odwołującego dokumenty powinny zatem potwierdzać
spełnianie warunku finansowego iżądanego w tym zakresie dokumentu na dzieńupływu
terminu składania wniosków od opuszczenie do udziału w postępowaniu, który to termin
przypadał na dzień27 czerwca 2011 r. Okoliczności niniejszej sprawy potwierdzają,że na
ten dzieńskładania wniosków od przedłożonej przez Odwołującego polisy ubezpieczeniowej
składka nie została jeszcze uiszczona. Tym samym spełnianie warunku udziału
w postępowaniu przez Odwołującego nie zostało wykazane.
Odnosząc siędo konieczności przedłożenia opłaconej polisy w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego Izba zwraca uwagę,że nie należy w tym przypadku do
oceny Izby kwestia zasadności, czy racjonalnościżądania przez Zamawiającego opłaconej
polisy. Przywoływany przepis rozporządzenia w sprawie dokumentów wyraźnie stanowi
o obowiązku przedłożenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego opłaconej
polisy i wymóg ten winien byćwypełniony na przywołany termin weryfikacji spełniania
warunków podmiotowych w postępowaniu. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku przez
wykonawcę(opłata polisy) nie może byćuznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet - jeśli wświetle obowiązujących
przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego - później opłacona polisa
ubezpieczeniowa zostanie przez dany podmiot opłacona, a tym samym ochrona
ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje, czy teżwstecznie obowiązywała
w momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Jeśli
wykonawca jest zainteresowany udziałem w publicznym postępowaniu o pozyskanie danego
zamówienia powinien dopełnićw tym zakresie wymogów szczególnej regulacji prawnej, jaką
w tym zakresie stanowiąprzepisy ustawy Pzp oraz wydanego na jej podstawie
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Skoro te przepisy z jednej strony wymagają
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przedłożenia dokumentu opłaconej
polisy, a z drugiej strony nakazująweryfikacjęspełniania warunku ubezpieczenia przy użyciu
wskazanego dokumentu opłaconej polisy na dzieńupływu terminu składania wniosków
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (przetarg ograniczony), w przypadku
niespełnienia tych wymogów wykonawcy powinni liczyćsięz wykluczeniem z udziału
w postępowaniu i brakiem zaproszenia do składania ofert.
Mając powyższe na uwadze i działając na podstawie art. 192 ust. 1 zdanie pierwsze
ustawy Pzp orzeczono jak w sentencji.
Orzekając o kosztach postępowania Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9
oraz 10 ustawy Pzp, tj. stosowanie do wyniku postępowania, obciążając nimi Odwołującego.
Przewodniczący: ………………………
1. oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Polski Koncern Naftowy Orlen S.A., ul. Chemików 7,
09-411 Płock i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez Polski
Koncern Naftowy Orlen S.A., ul. Chemików 7, 09-411 Płock tytułem wpisu
od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie
7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przewodniczący: …………………………
Sygn. akt: KIO 1623/11
U z a s a d n i e n i e
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. z siedzibąwe Wrocławiu (dalej:
„Zamawiający”) prowadzi, w trybie przetargu ograniczonego, postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na: „Dostawę 37 000 m
3
oleju napędowego do autobusów
komunikacji miejskiej z silnikami o zapłonie samoczynnym”. Postępowanie to prowadzone
jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych
(Dz. U. t.j. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.), zwanej dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie
o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 10 czerwca 2011 r. pod nr 2011/S 111-183536.
W postępowaniu tym wykonawca Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. z siedzibą
w Płocku (dalej: „Odwołujący”) w dniu 29 lipca 2011 r. złożył odwołanie do Prezesa Krajowej
Izby Odwoławczej, którego kopia została przekazana Zamawiającemu w tej samej dacie.
Odwołanie dotyczyło czynności wykluczenia Odwołującego z postępowania. Informacja
o dokonaniu tej czynności została przekazana Odwołującemu w dniu 19 lipca 2011 r.
Biorąc pod uwagępisma złożone w sprawie odwołania oraz oświadczenia złożone
w trakcie rozprawy Izba ustaliła następujące stanowiska stron i zgłaszającego przystąpienie
do postępowania odwoławczego:
I.
Stanowisko Odwołującego
Odwołujący w swoim odwołaniu zarzucił Zamawiającemu:
1)
naruszenie § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów jakich możeżądać
zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogąbyćskładne
(Dz. U. Nr 226, poz. 1817) (dalej: „rozporządzenie w sprawie dokumentów"), przez
uznanie,że Odwołujący zobowiązany był dostarczyćtylko opłaconąpolisę
ubezpieczeniową, podczas gdy Odwołujący zobowiązany był, zgodnie z § 1 ust. 1
pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów i zgodnie z treściązamówienia, do
dostarczenia opłaconej polisy lub innego dokumentu potwierdzającego,że
wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia, i w konsekwencji
naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp przez uznanie, iżOdwołujący nie wykazał
spełnienia warunków udziału w postępowaniu przez nieprzedstawienie opłaconej
polisy co doprowadziło do wykluczenia z przetargu.
2)
naruszenie § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów, przez błędną
wykładniępolegającąna uznaniu,że przez „opłaconą polisę" ubezpieczeniową
można rozumiećjedynie polisęopłaconąw terminie do składania ofert, a
jednocześnie
za
„polisę
opłaconą"
nie
można
uznać
polisy
(umowy
ubezpieczeniowej)
ważnej
i
obowiązującej,
która
obejmuje
ochroną
ubezpieczeniowa okres składnia oferty przez wykonawcę, i w konsekwencji
naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp przez uznanie, iżOdwołujący nie wykazał
spełnienia warunków udziału w postępowaniu przez nieprzedstawienie opłaconej
polisy co doprowadziło do wykluczenia z przetargu.
Biorąc powyższe pod uwagęOdwołujący wniósł o:
1. uznanie za niezgodnąz przepisami ustawy Pzp czynnośćZamawiającego
w
przedmiocie
wykluczenia
Odwołującego
z
przetargu
ograniczonego
i o dopuszczenie Odwołującego do tego przetargu;
2. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych;
3. dopuszczenie jako dowodów w sprawie dokumentów wskazanych w uzasadnieniu
odwołania.
W uzasadnieniu zarzutów odwołania Odwołujący wskazał na następujące okoliczności:
Wskazując na koniecznośćuwzględniania w sprawie następujących dowodów:
-
wniosek Odwołującego o dopuszczenie do udziału przetargu ograniczonym;
-
Polisa nr 1 WA 9783 0005;
-
wezwanie Odwołującego do uzupełnienia oferty z dnia 30 czerwca 2011 r.;
-
faktura nr ZSKM/2011/0294 z dnia 1 czerwca 2011 r.;
-
pismo PKN ORLEN S.A. nr SHS/HIS/IB/934/2011;
-
kopia potwierdzenia przelewu z dnia 15 lipca 2011 r. na rachunek PZU S.A.
m.in. tytułem polisy ubezpieczeniowej nr 1 WA 9783 0005;
-
zawiadomienie o wykluczeniu z postępowania z dnia 19 lipca 2011 r.
Odwołujący wskazał na bezzasadnośćczynności Zamawiającego, polegającej na
wykluczeniu Odwołującego z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp.
Podkreślił,że bezpośredniąpodstawąwykluczenia był brak przedstawienia przez
Odwołującego „opłaconej polisy ubezpieczeniowej od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia". Wskazał na przepisy
rozporządzenia w sprawie dokumentów ( § 1 ust. 1 pkt 10) oraz przepisy ustawy Pzp
(art. 22 ust. 1, art. 26 ust. 1), podając jednocześnie,że w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego Zamawiający na potwierdzenie spełniania warunków udziału
w postępowaniu możeżądaćopłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego dokumentu
potwierdzającego,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Wskazał,że
Zamawiający we wzorze formularza wniosku o dopuszczenie do udziału w przetargu
ograniczonym, w punkcie 5.2.4., w celu wykazania spełnienia przez wykonawcęwarunków,
o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Pzp, zażądał następującego dokumentu: „Opłacona
polisa, a w przypadku jej braku inny dokument potwierdzający, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na kwotę 1.000.000 PLN”. Zgodnie z tymi postanowieniami –
zdaniem Odwołującego - wykonawca zobowiązany był dołączyćdo wniosku o dopuszczenie
do przetargu albo opłaconąpolisę, albo inny dokument potwierdzający,że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej. Wskazany przepis rozporządzenia w sprawie
dokumentów faktycznie odwołuje siędo „opłaconej polisy", ale, zdaniem Odwołującego, jego
wykładnia językowa powinna zostaćdokonana całościowo, uwzględniając pozostałączęść
zdania. Całościowa wykładnia § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów
sugeruje, iżintencjąustawodawcy było, aby potencjalny wykonawca wykazał, iżjest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia. Objęcie ochronąubezpieczeniowąmoże wykonawca uzyskać
zarówno przez podpisanie polisy (umowy ubezpieczeniowej), jak i poprzez uzyskanie innego
dokumentu. Istotne jest, aby ochrona ubezpieczeniowa istniała w okresie przeprowadzania
przetargu, w tym w chwili składania wniosku o dopuszczenie do przetargu.
Odwołujący
wskazał
na
okres
ochrony
ubezpieczeniowej
przedłożonej
Zamawiającemu polisie w okresie od 31.05.2011 r. do 30.04.2014 r. ( punkt IV Polisy
w zw. z punktem dot. Klauzuli zapłaty składki i początku odpowiedzialności Ubezpieczyciela,
str. 14 Polisy), co wskazuje,że Odwołujący spełnił wymagania ustawowe i wymagania
Zamawiającego dotyczące przedstawienia ważnego dokumentu, o którym mowa w § 1 ust. 1
pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów oraz w punkcie 5.2.4. wniosku
o dopuszczenie do udziału w przetargu ograniczonym, bowiem ochrona ta istniała w dniu
27 czerwca 2011 r. (tj. w dniu złożenia wniosku).
Dodatkowo wskazał,że nawet gdyby uznać,że przez „opłaconą polisę", o której
mowa w § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów, nie można rozumiećpolisy
nieopłaconej, ale ważnej i obowiązującej, to taką„nieopłaconą polisę" należy uznaćza inny
dokument potwierdzający,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej.
Wskazał, iżzgodnie z polisąOdwołującego oraz zgodnie z treściąart. 814 § 2 k.c,
przedstawiona przez Odwołującego polisa, jeszcze nieopłacona w chwili składania wniosku
o dopuszczenie do przetargu, jest dokumentem, który potwierdzał,że Odwołujący był
(i jest do chwili obecnej) ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę, która była
wymagana (1.000.000 PLN).
Odwołujący powołał sięna UchwałęKrajowej Izby Odwoławczej z dnia 14 stycznia
2011 r., KIO/KU 108/10. Z jej treści Odwołujący wywodził,że fakt zawarcia ważnej umowy
ubezpieczeniowej może potwierdzaćrównieżpolisa jeszcze „nieopłacona", a wświetle
obowiązujących przepisów, nie ma przeszkód, aby takąpolisęuznaćza „inny dokument
potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony", o którym mowa w rozporządzeniu
w sprawie dokumentów.
W toku rozprawy Odwołujący podtrzymał swoje stanowisko w pełnym zakresie,
dodatkowo wnosząc o nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wykluczenia
Odwołującego z postępowania i nakazania mu ponownej oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu oraz o zobowiązanie Zamawiającego do zaproszenia Odwołującego
do składania ofert w przedmiotowym postępowaniu. Jednocześnie teżOdwołujący złożył
oświadczenie o tym,że składka ubezpieczeniowa od przedłożonej przez niego polisy została
opłacona.
II.
Stanowisko Zamawiającego
Zamawiający w toku rozprawy złożył do akt sprawy pisemnąodpowiedźna odwołanie,
w której wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał,że skoro
Odwołujący na potwierdzenie spełniania warunku przedłożył polisę, a nie inny dokument
potwierdzający,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności OC w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Wskazał,że zgodnie
z
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów w przypadku przedłożenia polisy ma
byćona opłacona. W związku z powyższym pismem z dnia 30 czerwca 2011 r., działając na
podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, wezwał Odwołującego do uzupełnienia
w nieprzekraczalnym terminie do 7 lipca 2011 r. do godziny 10 dokumentu potwierdzającego
posiadanie opłaconej polisy ubezpieczeniowej od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia, tj. dowodu opłacenia polisy
nr 1 WA 9783 0005 załączonej do oferty. W odpowiedzi na powyższe wezwanie Zamawiającego
Odwołujący ponownie przesłał potwierdzonąza zgodnośćz oryginałem kserokopięw/w polisy
oraz fakturęz dnia 1 czerwca 2011 r. wystawionąprzez PZU S.A. dotyczącąskładki za polisę
Nr 1WA9783 005. Poinformował także, iżskładka za przedmiotowąpolisęzostanie zapłacona
jednorazowo w pełnej kwocie w terminie do 15 lipca br. oraz,że wysokośćskładki została ukryta
z powodu uznania jej za tajemnicęhandlową. Wezwanie Zamawiającego do uzupełniania
dokumentów odnosiło siędo przedłożenia dowodu uiszczenia składki za polisę, albowiem
Odwołujący przedłożył polisę, a nie inny dokument ubezpieczenia.
Bezzasadne było – zdaniem Zamawiającego – także twierdzenie Odwołującego, iż
przedłożona polisa może byćtraktowana jako inny dokument ubezpieczenia w rozumieniu
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Przeczy temu zarówno wykładnia językowa,
jak i logiczna powołanego przepisu, tym bardziej,że z literalnego brzmienia zapisu wynika, iż
przedłożenie innego dokumentu ubezpieczenia jest możliwe w przypadku braku polisy.
Wskazał też,że pismem, którym wezwał Odwołującego do uzupełniania dokumentu,
wyznaczył termin do przedłożenia dokumentu potwierdzającego posiadanie opłaconej polisy,
a nie wyznaczył terminu do jej zapłacenia. W przetargu ograniczonym wykonawca ma bowiem
spełniaćwarunki udziału w postępowaniu, w tym dotyczące sytuacji finansowej, na dzień
składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, co oznacza, iżdokument
potwierdzający spełnianie tych warunków w tym opłacona polisa musi byćopłacona na dzień
składania wniosku. Powołał siętakże na stanowisko Prezesa UZP (dot. KU 169/2010 z dnia
24.09.2010 r.), gdzie poprzez zwrot „opłaconą polisę" wskazywano takie rozumienie polisy,
z której jednoznacznie wynika,że wykonawca opłaca składki zgodnie z treściąumowy. Z treści
przedłożonej przez Odwołującego polisy wynika, iż„... składka: Zgodnie z rachunkiem
Nr 2SUM/2011/0382 do przedmiotowej polisy ...". Odwołujący nie przedłożył w/w rachunku,
przedkładając jedynie, po wezwaniu do uzupełnienia, fakturęz dnia 1 czerwca 2011 r., z której
wynikał termin płatności do 15 lipca 2011 r. Przedłożona przez Odwołującego faktura określa
termin płatności składki za polisęnr 1 WA 9783 0005, który na dzieńskładania wniosku jeszcze
nie upłynął, nie określając, czy jest ona płatna jednorazowo.
Podkreślił dodatkowo,że przedłożona przez Odwołującego polisa w zapisach
dotyczących dodatkowych klauzul zawiera klauzulęzapłaty składki i początku odpowiedzialności
Ubezpieczyciela, z której wynika, iż„... Odpowiedzialność Ubezpieczyciela rozpoczyna się od
dnia oznaczonego w umowie ubezpieczenia jako pierwszy dzień okresu ubezpieczenia.
Nieopłacenie raty składki (lub całości składki w przypadku płatności jednorazowej) upoważnia
Ubezpieczyciela do odstąpienia od umowy ubezpieczenia po uprzednim bezskutecznym
wezwaniu do zapłaty i wyznaczeniu dodatkowego terminu, nie krótszego niż 7 dni od daty
doręczenia”. Wświetle powołanego zapisu w przypadku wykonania przez ubezpieczyciela prawa
odstąpienia od umowy umowa uważana będzie za nie zawartą(art. 395 § 2 kc), a to wyłączałoby
odpowiedzialnośćubezpieczyciela na dzieńskładania wniosku. Wświetle powyższego
Odwołujący nie spełniał warunku dotyczącego sytuacji finansowej, bowiem nie ulega
wątpliwości, iżna dzieńskładania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie
opłacił składki.
Zamawiający wskazał także na okoliczność, iżpoprzednio obowiązujące przepisy
rozporządzenia w sprawie dokumentów z 2006 r. nie formułowały obowiązkużądania opłaconej
polisy, stąd teżzaostrzenie wymogu przedłożenia opłaconej polisy w aktualnie obowiązujący
rozporządzeniu, a nie samej polisy musiało wynikaćz racjonalizmu ustawodawcy.
Zamawiający podniósł także dodatkowo, iżformułowane przez Odwołującego zarzuty są
wzajemnie sprzeczne, albowiem Odwołujący raz twierdzi,że nieopłacona polisa stanowi inny
dokument potwierdzający ubezpieczenie, a następnie, formułując drugi z zarzutów twierdzi,że
za opłaconąpolisęmożna uznać„polisę ważną i obowiązującą, która obejmuje ochroną
ubezpieczenia okres składania ofert". Odwołujący zatem sam sobie przeczy raz mówiąc,że
złożył opłaconąpolisę, a następnie,że złożył nieopłaconąpolisę, która może byćuznana za inny
dokument ubezpieczenia.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności
dokumentacjęz niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, oraz
stanowiska stron i uczestnika postępowania, zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu
rozprawy, ustaliła i zważyła co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła,że nie została wypełnionażadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2
ustawy Pzp.
W drugiej kolejności Izba ustaliła,że Odwołujący ma interes w złożeniu odwołania.
W odwołaniu podnosi on zarzuty dotyczące czynności Zamawiającego polegającej na
wykluczeniu go z udziału z postępowania. Wskazana czynnośćZamawiającego pozbawiła
tego wykonawcęmożliwości pozyskania przedmiotowego zamówienia publicznego z uwagi
na okolicznośćbraku zaproszenia do składania ofert w tym postępowaniu, narażając go tym
samym na poniesienie wymiernej szkody.
Izba, rozpoznając odwołanie w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu,
uznała je za niezasadne.
W tym zakresie Izba ustaliła, co następuje:
Odwołujący, w zakreślonym terminie (tj. do dnia 27 czerwca 2011 r. do godz. 10.00)
złożył wniosek o dopuszczenie do udziału w przedmiotowym przetargu. Jednym z warunków
udziału w tym postępowaniu opisanym w ogłoszeniu o zamówieniu było posiadanie przez
wykonawcęubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę1.000.000 PLN, jako potwierdzenie
spełnienia warunku dotyczącego sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy W celu
wykazania spełnienia przez wykonawców warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy
Pzp, Zamawiający zażądał m.in. opłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego
dokumentu potwierdzający,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę
1 000 000 PLN.
W związku z tym wymogiem Odwołujący załączył do wniosku o dopuszczenie
do udziału w przetargu polisęnr 1 WA 9783 0005 ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej, wystawionąprzez PZU SA z siedzibąw Warszawie.
W dniu 30 czerwca 2011 r. Zamawiający wezwał Odwołującego do uzupełnienia
w nieprzekraczalnym terminie do dnia 7 lipca 2011 r. (do godz. 10.00) dokumentu
potwierdzającego posiadanie przez Odwołującego opłaconej polisy ubezpieczeniowej
od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem
zamówienia, tj. dowodu opłacenia Polisy nr 1 WA 9783 0005 załączonej do wniosku.
W
odpowiedzi
na
wezwanie
Odwołujący
w
dniu
4
lipca
2011
r.
(pismo nr SHS/HSI/IB/934/2011) przedstawił Zamawiającemu fakturęz dnia 1 czerwca
2011 r., wystawionąprzez ubezpieczyciela PZU SA, na podstawie której termin płatności
jednorazowej składki upływał w dniu 15 lipca 2011 r. Odwołujący oświadczył też,że zgodnie
z zawartąumowąubezpieczenia - polisa nr 1 WA 9783 0005, Odwołujący dokona zapłaty
składki jednorazowo w pełnej kwocie do dnia 15 lipca 2011 r. W piśmie tym zastrzegł także,że wartośćskładki stanowi jego tajemnicęhandlowąi z tego względu została ona ukryta
przez Odwołującego.
Zamawiający wykluczył Odwołującego z udziału w postępowaniu działając
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt. 4 ustawy Pzp.
Biorąc pod uwagępowyższe ustalenia faktyczne Izba stwierdziła, iżbrak było
podstaw do kwestionowania czynności Zamawiającego podjętej w niniejszym postępowaniu,
a polegającej na wykluczeniu tego wykonawcy z postępowania. Podstawątej czynności
Zamawiającego było nieprzedłożenie przez Odwołującego w postępowaniu – tak we wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, jak i w wyniku wezwania do uzupełnienia
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp – dokumentu opłaconej polisy
ubezpieczeniowej. Podstawędożądania takiego dokumentu w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów, który
stanowi,że Zamawiający możeżądaćopłaconej polisy, a w przypadku jej braku, innego
dokumentu potwierdzającego,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Zgodzićnależy sięz Odwołującym,że najistotniejszym wymogiem przewidzianym
w tym przepisie oraz celem, dla którego dany dokument ma byćzłożony w postępowaniu jest
potwierdzenie spełniania przez wykonawcęwarunku udziału w postępowaniu, polegającego
na tym,że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Ustawodawca w tym
zakresie określił rodzaje dokumentów, które ten warunek mająpotwierdzać, wskazując
przede wszystkim na polisęubezpieczeniowąoraz na inny dokument, który będzie
potwierdzał spełnianie wskazanego warunku. Co do wskazanego w przepisie „innego
dokumentu”, a więc pewnego otwartego katalogu dokumentów, które potwierdzają
ubezpieczenie wykonawcy, ustawodawca zastrzegł,że taki dokument może byćprzedłożony
jedynie w przypadku braku polisy ubezpieczeniowej.
W niniejszej sprawie Odwołujący we wniosku o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu, a także w wyniku uzupełnienia dokumentów, przedłożył dokument polisy.
W tym przypadku zatem nie możemy mówićo braku polisy, skoro ta została przez
Odwołującego przedłożona, a tym samym nie możemy mówićo przedłożeniu innego
dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie OC. W okolicznościach niniejszej sprawy
jedynie w tym kontekście – oceny dokumentu polisy ubezpieczeniowej - możemy dokonywać
oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, skoro z tego właśnie dokumentu
(polisa) Odwołujący skorzystał. Izba nie podzieliła w tym zakresie poglądu prezentowanego
przez Odwołującego,że dokument nieopłaconej polisy stanowi inny dokument, o którym
mowa w
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie dokumentów. Podstawątakiego
stanowiska Izby jest literalna wykładania przywołanego dokumentu oraz okoliczności
faktyczne w przedmiotowej sprawie, tj. przede wszystkim kwestia przedłożenia przez
Odwołującego właśnie dokumentu polisy ubezpieczeniowej, a nie jakiegośinnego
dokumentu.
Należy także wskazać,że ustawodawca, opisując wymogi co do dokumentów
potwierdzających spełnianie warunku ubezpieczenia od prowadzonej działalności
gospodarczej wykonawcy we wskazanym przepisie
§
1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia
w sprawie dokumentów, wprowadził dodatkowy wymóg przedłożenia opłaconej polisy
ubezpieczeniowej. Ustawodawca w tym zakresie nie określiłściśle, jaki dokument będzie
potwierdzał opłacenie polisy. Odwołujący zatem, w wyniku uzupełniania dokumentów, mógł
przedłożyćkażdy dowód, który potwierdzałby uiszczenie składki ubezpieczeniowej od
zawartej polisy. Za taki dokument nie może byćuznana wystawiona na rzecz Odwołującego
przez ubezpieczyciela faktura, bowiem nie wynika z niej,że składka ubezpieczeniowa
została opłacona. Niezależnie od powyższego stwierdzićnależało,że Odwołujący w wyniku
uzupełniania dokumentów wprost oświadczył Zamawiającemu,że polisa ubezpieczeniowa
nie została jeszcze opłacona, wskazując dodatkowo na to,że termin płatności składki
ubezpieczeniowej jeszcze nie upłynął. Nie jest zatem sporne pomiędzy stronami
postępowania odwoławczego,że w momencie uzupełniania dokumentów dotyczących
złożonego wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu polisa ubezpieczeniowa
Odwołującego nie została jeszcze opłacona. Oświadczenie złożone przez Odwołującego
w toku rozprawy,że polisa ubezpieczeniowa aktualnie została jużopłacona nie może miećżadnego znaczenia dla oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu. Ocenętę
bowiem w trybie przetargu ograniczonego należy przeprowadzićna dzieńupływu terminu
składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Na ten dzień– biorąc pod
uwagęnaczelnązasadęprowadzenia postępowania o zamówienie publicznego, tj. zasadę
równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji – wszyscy wykonawcy ubiegający
sięo udzielenie danego zamówienia publicznego winni wykazaćsięspełnianiem
podmiotowych warunków udziału w postępowaniu, przedkładając w tym zakresie stosowne
dokumenty. Wyjątek od tej zasady określa art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, pozwalający
wykonawcy, na wezwanie Zamawiającego, uzupełnićbrakujące we wniosku o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu dokumenty podmiotowe. Przywołany przepis wyraźnie jednak
wskazuje,że przedłożone w wyniku wezwania Zamawiającego oświadczenia i dokumenty
powinny potwierdzaćspełnianie przez wykonawcęwarunków udziału w postępowaniu nie
później niżw dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu. Uzupełnione przez Odwołującego dokumenty powinny zatem potwierdzać
spełnianie warunku finansowego iżądanego w tym zakresie dokumentu na dzieńupływu
terminu składania wniosków od opuszczenie do udziału w postępowaniu, który to termin
przypadał na dzień27 czerwca 2011 r. Okoliczności niniejszej sprawy potwierdzają,że na
ten dzieńskładania wniosków od przedłożonej przez Odwołującego polisy ubezpieczeniowej
składka nie została jeszcze uiszczona. Tym samym spełnianie warunku udziału
w postępowaniu przez Odwołującego nie zostało wykazane.
Odnosząc siędo konieczności przedłożenia opłaconej polisy w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego Izba zwraca uwagę,że nie należy w tym przypadku do
oceny Izby kwestia zasadności, czy racjonalnościżądania przez Zamawiającego opłaconej
polisy. Przywoływany przepis rozporządzenia w sprawie dokumentów wyraźnie stanowi
o obowiązku przedłożenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego opłaconej
polisy i wymóg ten winien byćwypełniony na przywołany termin weryfikacji spełniania
warunków podmiotowych w postępowaniu. Późniejsze wypełnienie tego obowiązku przez
wykonawcę(opłata polisy) nie może byćuznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet - jeśli wświetle obowiązujących
przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego - później opłacona polisa
ubezpieczeniowa zostanie przez dany podmiot opłacona, a tym samym ochrona
ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje, czy teżwstecznie obowiązywała
w momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Jeśli
wykonawca jest zainteresowany udziałem w publicznym postępowaniu o pozyskanie danego
zamówienia powinien dopełnićw tym zakresie wymogów szczególnej regulacji prawnej, jaką
w tym zakresie stanowiąprzepisy ustawy Pzp oraz wydanego na jej podstawie
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Skoro te przepisy z jednej strony wymagają
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przedłożenia dokumentu opłaconej
polisy, a z drugiej strony nakazująweryfikacjęspełniania warunku ubezpieczenia przy użyciu
wskazanego dokumentu opłaconej polisy na dzieńupływu terminu składania wniosków
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (przetarg ograniczony), w przypadku
niespełnienia tych wymogów wykonawcy powinni liczyćsięz wykluczeniem z udziału
w postępowaniu i brakiem zaproszenia do składania ofert.
Mając powyższe na uwadze i działając na podstawie art. 192 ust. 1 zdanie pierwsze
ustawy Pzp orzeczono jak w sentencji.
Orzekając o kosztach postępowania Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9
oraz 10 ustawy Pzp, tj. stosowanie do wyniku postępowania, obciążając nimi Odwołującego.
Przewodniczący: ………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
