rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-10-14
rok: 2019
data dokumentu: 2019-10-14
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 1928/19
KIO 1928/19
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 października 2019 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 września 2019 r. przez
wykonawcę TRANS NG SANOK Sp. z o.o. z siedzibą w Sanoku w postępowaniu
prowadzonym przez Pol
skie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. z siedzibą
w Warszawie,
przy udziale wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o. z siedzibą w Jaśle zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego w sprawie o sygn. akt: KIO 1928/19 po stronie
Zamawiającego,
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 września 2019 r. przez
wykonawcę TRANS NG SANOK Sp. z o.o. z siedzibą w Sanoku w postępowaniu
prowadzonym przez Pol
skie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. z siedzibą
w Warszawie,
przy udziale wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o. z siedzibą w Jaśle zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego w sprawie o sygn. akt: KIO 1928/19 po stronie
Zamawiającego,
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu - Polskiemu Górnictwu
Naftowemu i Gazownictwu S.A. z siedzibą w Warszawie unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty
w części 2 i 4, powtórzenie czynności badania
i oceny ofert, w tym odrzucenie oferty wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o.
z siedzibą w Jaśle na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
2.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Polskie Górnictwo Naftowe
i Gazownictwo S.A. z
siedzibą w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego – wykonawcę
TRANS NG SANOK Sp. z o.o. z siedzibą w Sanoku tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Zamawiającego - Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.
z siedzibą w Warszawie na rzecz Odwołującego – wykonawcy TRANS NG SANOK
Sp. z o.o. z siedzibą w Sanoku kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione
z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..
Sygn. akt: KIO 1928/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. z siedzibą
w Warszawie [dalej „Zamawiający”] prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na
świadczenie usług transportu
specjalistycznego ropy naftowej, kondensatu gazolinowego, wody złożowej i metanolu
autocysternami o pojemności do 12 m
3
i do 5 m
3
z podziałem na części (znak postępowania:
ZP/PGNG/19/0046/OS/EU).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 19 lipca 2019 r. pod numerem 2019/S 138-341156.
W dniu 30 września 2019 r. wykonawca TRANS NG SANOK Sp. z o.o. z siedzibą
w Sanoku [dalej „Odwołujący”] wniósł odwołanie w zakresie części 2 i części 4 zamówienia
zarz
ucając Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4) w związku z art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty TRANS-
WIERT Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Jaśle w zakresie Części 2. oraz Części 4. zamówienia,
w sytua
cji, gdy oferta ta zawierała rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
a TRANS-
WIERT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Jaśle nie złożyła
wyjaśnień odpowiadających wymogom art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp.
Wobec ww. zarzutów Odwołujący wniósł o:
1. unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w zakresie Części 2. oraz Części
4. zamówienia;
2. powtórzenie czynności oceny oferty Wykonawcy złożonej w Części 2. oraz Części 4.
Zamówienia;
3. odrzucenie oferty TRANS-
WIERT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Jaśle w zakresie Części 2 oraz Części 4 zamówienia;
4. dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie Części 2. zamówienia,
5. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania,
w tym kwoty 3.600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego.
W uzasadnieniu o
dwołania wykonawca przedstawił stan faktyczny sprawy. Odwołujący
wskazał, że zaoferowana przez wykonawcę TRANS-WIERT Sp. z o.o. cena dla obu części
zamówienia pozostawała rażąco niska, zaś wyjaśnienia złożone przez ww. wykonawcę na
skutek wezwania Zamawiającego nie doprowadziły do obalenia domniemania rażąco niskiej
ceny. Z tego względu oferta wykonawcy winna ulec odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Odwołujący podniósł, że w niniejszym postępowaniu wykonawca TRANS-WIERT
Sp. z o.o. z siedzibą w Jaśle zaoferowała do Części 2. zamówienia cenę stanowiącą 40%
wartości, ustalonej dla tej części przez Zamawiającego. Do Części 4. Zamówienia Wykonawca
ten zaoferował cenę stanowiącą 61% wartości ustalonej dla tej części przez Zamawiającego.
W przypadku Części 2. zamówienia przekroczony został aż dwukrotnie próg, który zgodnie z
art. 90 ust. 1 a pkt 1) ob
ligował Zamawiającego do zażądania od Wykonawcy wyjaśnień.
Wykazując, że ceny zaoferowane przez TRANS – WIERT Sp. z o.o. (odpowiednio 80
zł netto/h oraz 120 zł netto/h) były rażąco niskie Odwołujący wskazał, iż we wrześniu
bieżącego roku Państwowe Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna Oddział
w Sanoku zorganizowało postępowanie o udzielenie zamówienia niepublicznego pn.
„Świadczenie usług transportu specjalistycznego ropy naftowej, metanolu i glikolu
autocysternami o pojemności do 12 m
3
” (znak tego zamawiającego: CRZ:
NP/PGNG/19/2867/OS/EU). Postępowanie to prowadzone było w trybie zapytania
ofertowego. Jego uczestnikami byli, podobnie, jak w niniejszym postępowaniu: Odwołujący
oraz Wykonawca: TRANS-
WIERT Sp. z o.o. Przedmiotem powyższego zamówienia było:
1) w
Części I: „świadczenie usług transportu specjalistycznego metanolu i glikolu
autocysternami o pojemności do 12 m
3
pomiędzy Jednostkami Organizacyjnymi Oddział
w Sanoku, tj.: Ośrodka Kopalń Tarnów, Ośrodka Kopalń Krosno, Ośrodka Kopalń Przemyśl
i Ośrodka Kopalń Łańcut”, 2) w Części II.: „świadczenie usług transportu specjalistycznego
autocysternami o pojemności do 12 m
3
ropy naftowej i kondensatu gazolinowego
autocysternami dla Ośrodka Kopalń Krosno.”
Do Części II. powyższego zamówienia niepublicznego Wykonawca złożył ofertę
w wysokości 169,00 zł netto (to jest 207,87 zł brutto) za godzinę pracy. Podał on zatem cenę
o 89,00 zł, to jest o 211 % (!) wyższą, niż ta podana przez niego w postępowaniu
organizowanym przez Zamawiającego znak: ZP/PGNG/19/0046/OS/EU do Części 2. oraz
o
49,00 zł, to jest o 140,84% wyższą, niż dla jego Części 4.
Przywołując powyższe Odwołujący podnosił, iż koszty transportu ropy naftowej
(będącego przedmiotem zamówienia niepublicznego) są w stopniu wysokim zbieżne
z kosztami transportu wody (będącego przedmiotem niniejszego postępowania). Wynika to
z f
aktu, że identyczne dla tych dwóch rodzajów transportowanej cieczy są główne czynniki
wpływające na ich wysokość, to jest ceny paliwa, koszty pracownicze, ubezpieczenia i opłaty
drogowe, które łącznie odpowiadają za 80% w kosztach bezpośrednich wykonywanych usług.
Do specyfiki powyższych czynników cenotwórczych należy, że przedsiębiorstwa nie mają
żadnego praktycznie wpływu na kształtowanie się ich poziomu, jak również, że
w niewielkim tylko stopniu poddają się one zabiegom, mającym na celu ich obniżenie. Inaczej
rzecz ujmując: nie jest możliwe uzyskanie ich kosztem takich oszczędności, które pozwoliły w
sposób co najmniej widoczny, nie mówiąc już o drastycznym, obniżyć koszty jego działalności,
a w konsekwencji także i oferowanych usług. Dotyczy to w szczególności tzw. kosztów
pracowniczych: wynagrodzenia, które nie może być niższe, niż przewidziane ustawą o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę, jak również powiązanych z nim obowiązkowych składek
na ubezpieczenie społeczne, których płatność obciąża pracodawcę.
Odwołujący wskazał, że odnosi się to także do cen paliwa, w szczególności przy
uwzględnieniu, że marże narzucane przez poszczególne przedsiębiorstwa paliwowe, są
składnikiem odpowiadającym jedynie za 2% do 3% jego ceny. Trudno zatem mówić w tym
przypadku
o możliwości dostępu do radykalnie tańszych źródeł zaopatrzenia, które
pozwoliłyby na znaczne obniżenie cen usług. Wszelkiego rodzaju oszczędności, które mogłyby
powstać z tego tytułu, nie mogą zatem odpowiadać za tak ogromną dysproporcję pomiędzy
wartością zamówienia, oszacowaną przez Zamawiającego, a złożoną przez Wykonawcę
ofertą, jak również pomiędzy jego ofertą, a ofertą Odwołującego.
Potwierdza
ło to - w ocenie Odwołującego w sposób niezaprzeczalny - przedstawienie
przez Wykonawcę znacznie wyższej ceny ofertowej we wspomnianym wyżej postępowaniu
o udzielenie zamówienia niepublicznego znak: CRZ: NP/PGNG/19/2867/OS/EU na niemalże
tożsame usługi, w tych samych lokalizacjach, prowadzonym przez jednostkę organizacyjną
Zamawiającego w Sanoku. Cenę tę należało zdaniem Odwołującego uznać za w pewien
sposób „urealnioną”, w stosunku do oferty Wykonawcy złożonej do Części 2. i Części 4,
a w konsekwencji stanowiącą wyznacznik ceny, za którą możliwe jest należyte wykonanie
usługi, która nie wskazuje na zamiar Wykonawcy realizowania zamówienia poniżej kosztów
własnych, a tym samym niemożność wygenerowania zysków.
Dalej Odwołujący przedstawił tezy wynikające z orzecznictwa Krajowej Izby
Odwoławczej odnoszące się do wyjaśnień wykonawców składanych w przedmiocie rażąco
niskiej ceny. Argumentował, że na podstawie wyjaśnień złożonych przez TRANS – WIERT Sp.
z o.o. nie wiadomo na jakiej podstawie (ponieważ on sam nigdzie słowem tego nie tłumaczy,
ani nie przedstawia dowodów) wykonawca przyjął, że element przyjętego przez siebie cyklu
pracy, który określił on w złożonych przez siebie wyjaśnieniach jako „jazda” wynosi 30 km.
Odwołującemu nie jest wiadome - i nie wynika to też z żadnych przedłożonych przez
Wykonawcę dokumentów - aby posiadał on bazy pojazdów, zlokalizowane w pobliżu miejsca
świadczenia
usług
objętych
zamówieniem
w
Części
2.
i Części 4. Powyższe oznacza, że do tychże lokalizacji musi on przede wszystkim dojechać, a
zatem m.in. pokonać odległość 61 km, dzielącą Jasło (siedzibę przedsiębiorstwa Wykonawcy)
od Tarno
wa. Sama ta okoliczność czyni całkowicie niewiarygodnymi obliczenia Wykonawcy w
zakresie zarówno czynnika, który określił on w swoich wyjaśnieniach jako „jazda”, a w
konsekwencji także i kolejnej, powiązanej z nim składowej ceny, to jest czasu pracy kierowcy.
Odwołujący zauważył, że czas ten został przedstawiony tak, jakby kierowca pojawiał się na
miejscu świadczenia usług „znikąd” i z tego miejsca „donikąd” nie powracał, co jest oczywiście
absurdalne.
Odwołujący podnosił, że on jako przedsiębiorca transportowy posiada własne bazy
autocystern w Krośnie, Tarnowie oraz Łańcucie. Pojazdy przeznaczone do wykonywania usług
na rzecz Zamawiającego byłyby zadysponowane z tych właśnie lokalizacji, co wyklucza
praktycznie powstanie kosztów, związanych z koniecznością ich uprzedniego dojazdu na
miejsce wykonywania usługi. Nie jest oczywiście wykluczone, że kosztów tych Wykonawca
mógłby uniknąć, wynajmując stosowne miejsca na bazy w pobliżu miejsc wykonywania przez
siebie
usług.
Wówczas
jednakże
powstałyby
inne
koszty
związane
z koniecznością pokrycia kosztów najmu oraz urządzenia bazy, które winny być uwzględnione
w cenie oferty. Stosownych wyjaśnień w tym zakresie w złożonym przez Wykonawcę na
wezwanie Zamawiającego piśmie również brak.
Kolejno Odwołujący zauważył, iż całkowicie niewyjaśnione pozostaje także źródło
kalkulacji dwóch innych, przyjętych przez Zamawiającego do kalkulacji pozycji, to jest kosztu
eksploatacji pojazdu w wysokości 1,03 zł (jak się wydaje za km), jak również kosztu
eksploatacji układu załadunkowego w wysokości 10,00 zł (za godzinę?). Pozycje te pozwalają
w ocenie Odwołującego jedynie na uwiarygodnienie przez wykonawcę kalkulacji
rachunkowych, to jest wykazanie, że podana przez niego finalna cena oferty jest możliwa do
uzyskania w drodze działań matematycznych. Samo tylko ich podanie, bez choćby próby
wykazania, dlaczego trzeba (albo można) je było przyjąć w takiej, a nie innej wysokości, jako
gołosłowne, nie czyni zadość obowiązkowi wyjaśnienia, statuowanemu w art. 90 ust. 1 ustawy
Pzp.
Ostatecznie Odwołujący zauważył, że kalkulacja ceny w niniejszym postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego winna być dokonywana z uwzględnieniem okoliczności,
że termin jego wykonywania jest niezwykle długi: wynosi bowiem 48 miesięcy od dnia
podpisania umowy.
Czteroletni okres jej wykonywania nakazywałby bezwzględnie liczyć się
ze wzrostem przynajmniej dwóch czynników cenotwórczych: kosztów pracowniczych oraz cen
paliw.
Odwołujący zwracał uwagę, że w ostatnich trzech latach płaca minimalna, którą można
traktować jako pewien wyznacznik wzrostu płac w ogóle, wzrosła o 21%: z poziomu 1.850,00
zł w roku 2016 do 2250,00 zł w roku 2019. Płaca minimalna w roku 2020 r. wynosić będzie
2.600,00 zł, co daje wzrost o kolejne 15,5%. Pochodną wzrostu każdej płacy, w tym płacy
minimalnej, jest wzrost obciążających pracodawcę składek na ubezpieczenie:
w przypadku tej ostatniej wyniósł on z poziom 378,88 zł w roku 2016 do 460,88 zł w roku 2019
i 532,48 zł w roku 2020. W latach 2016 - 2019 o 16% wzrósł ponadto odpis podstawowy na
fundusz świadczeń socjalnych: z 1093,93 zł na pracownika do 1.271,20 zł na pracownika.
Kalkulując cenę oferty w perspektywie czterech lat przyjąć należało i uwzględnić w ofercie
wzrost
kosztów
pracowniczych.
Tego
jednakże
Wykonawca
-
co
wynika
z przedłożonej przez niego na wezwanie Zamawiającego kalkulacji nie uczynił, przyjmując
stałą stawkę wynagrodzenia w całym okresie wykonywania usługi.
Tożsama co powyżej uwaga dotyczy kosztów paliwa. Tytułem przykładu tylko
Odwołujący zauważa, że w maju 2016 r. cena oleju napędowego wyniosła w hurcie 3,20 zł
netto za m
3
, zaś w maju 2019 r.: 4,18 zł netto za m
3
, co daje na przestrzeni trzech lat wzrost
ceny tego paliwa o 30%. Tymczasem w sporządzonej przez Wykonawcę kalkulacji koszt
paliwa pozostaje niezmienny. Ani ten dokument, ani też żaden inny mu towarzyszący nie
wykazuje ponadto, na jakiej podstawie została ona ustalona na poziomie 4,00 zł za litr.
Odwołujący zauważył także, iż zgodnie ze sprawozdaniem Zarządu wykonawcy za rok
2018, opublikowanym w
Repozytorium Dokumentów Finansowych Krajowego Rejestru
Sądowego Wykonawca nie dysponował pojazdami typu „autocysterna” oraz nie wykonywał
usług tożsamych z tymi, objętym prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniem
o udzielenie zamówienia publicznego. Pozwala to wywieść wniosek, że w rzeczywistości nie
posiada on własnego sprzętu, którego mógłby użyć do realizacji przedmiotu tego zamówienia,
a zatem będzie on polegał na długoterminowym najmie stosownych pojazdów, co winno
podwyższyć wszak, a nie obniżyć łączny koszt usługi.
Odwołujący podniósł, że postępowanie prowadzone przed Krajową Izbą Odwoławczą
nie może być traktowane jako dalszy ciąg procesu wyjaśnień wykonawcy w zakresie rażąco
niskiej ceny.
Zamawiający nie złożył odpowiedzi na odwołanie w formie pisemnej. W toku rozprawy
przed Izbą wnosił o oddalenie odwołania w całości.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń
i
stanowisk Stron i Uczestnika, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co
następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba oceniła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawną przesłankę dopuszczalności odwołania,
o której mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający w dniu 30 września 2019 r. powiadomił wykonawców o wniesionym
odwołaniu.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę TRANS – WIERT
Sp. z o.o. z siedzibą w Jaśle zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego w dniu 3 października 2019 r. po stronie Zamawiającego.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba uwzględniła dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności
określenie wartości szacunkowej zamówienia, ogłoszenie o zamówieniu, specyfikację
istotnych warunków zamówienia, ofertę TRANS – WIERT Sp. z o.o. wraz z wyjaśnieniami
w przedmiocie rażąco niskiej ceny oraz pismo Zamawiającego skierowane do TRANS –
WIERT Sp. z o.o. z dnia 19 sierpnia 2019 r.
Skład orzekający Izby wziął pod uwagę również stanowiska i oświadczenia Stron
i Uczestnika postępowania odwoławczego złożone ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy
w dniu
10 października 2019 r.
Nadto Izba dopuściła dowody z dokumentów złożonych przez Odwołującego przy
odwołaniu, tj.:
1. zapytanie ofertowe
w postępowaniu „Świadczenie usług transportu specjalistycznego ropy
naftowej,
metanolu
i
glikolu
autocysternami
o
pojemności
do
12
m3”
CRZ:NP/PGNG/19/2867/OS/EU z dnia 10 września 2019 r.,
2. zawiadomienie wykonawców o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu znak:
CRZ:NP/PGNG/19/2867/OS/EU z dnia 19 września 2019 r. organizowanym przez PGNiG
Oddział w Sanoku,
3. wydruk ze strony internetowej Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego
(http://www.popihn.pl/struktura_ceny_paliwa.php),
4. sprawozdanie Zarządu wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. za rok 2018, opublikowane
w Repozytorium Dokumentów Finansowych Krajowego Rejestru Sądowego,
5. wydruki ze strony internetowej www.orlen.pl.
Jednocześnie Izba dopuściła dowody z dokumentów złożonych przez
Przystępującego, tj.:
1. średni koszt wynagrodzeń kierowcy w przedsiębiorstwie TRANS – WIERT Sp. z o.o.,
2.
kopię dowodów rejestracyjnych 3 samochodów,
3.
dwie faktury na okoliczność wykazania ceny oleju napędowego (3 915 zł za 1000 litrów),
4.
dokumenty warsztatowe potwierdzające przyjętą przez Przystępującego stawkę 1,03 zł/km
stanowiąca koszty eksploatacji pojazdów
,
5. dokumenty warsztatowe na potwierdze
nie zaoferowanej stawki 10 zł/h stanowiącą koszty
eksploatacji układu załadunkowego,
6.
faktury potwierdzające doświadczenia wykonawcy w zakresie usług objętych zamówieniem.
Ponadto Izba zaliczyła w poczet materiału sprawy dowody złożone przez
Zamawiającego, tj.:
1. umowę z 27 maja 2016 r. wraz z wyborem najkorzystniejszej oferty z dnia 18 maja 2016 r.,
2. zestawienie kosztów autocysterny będącej właściwością Zamawiającego.
Po wysłuchaniu stanowisk Stron oraz Uczestnika, Izba na podstawie art. 190 ust. 6
ustawy Pzp, oddaliła wniosek Odwołującego o dopuszczenie w charakterze świadka Pana J.
W.
, na okoliczność kalkulacji ceny oferty przez Przystępującego, jako zawierającej rażąco
niską cenę uznając, że ww. wniosek dowodowy został powołany jedynie dla zwłoki. Zgodnie z
ww. przepisem,
Izba odmawia przeprowadzenia wnioskowanych dowodów, jeżeli fakty będące
ich przedmiotem zostały już stwierdzone innymi dowodami lub gdy zostały powołane jedynie
dla zwłoki. Zadaniem Izby w toku postępowania odwoławczego jest ocena prawidłowości
czynności
Zamawiającego
podejmowanych
w
postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego, które Izba rozpoznaje w granicach zarzutów odwołania.
W przedmiotowej sprawie, skład orzekający Izby doszedł do przekonania, iż dopuszczenie
dowodu wnioskowanego przez Odwołującego było zbędne dla rozpoznania istoty niniejszej
sprawy, co w konsekwencji prowadziłoby do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania
odwoławczego. Ponadto wskazać należy, iż sformułowana przez Odwołującego teza
dowodowa nie dawała podstaw do uzasadnionego przypuszczenia, że świadek może mieć
wiedzę w zakresie kalkulacji ceny oferty przez Przystępującego. Z uwagi na powyższe ww.
wniosek dowodowy
nie został przez Izbę dopuszczony.
Izba ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest usługa polegająca na świadczeniu autocysternami
o pojemności do 12 m
3
i do 5 m
3
, wraz z kierowcami, drogowego transportu ropy naftowej,
kondensatu gazolinowego, wody złożowej, metanolu i glikolu. Usługa realizowana będzie
w 7 częściach. Podział na części nastąpił ze względu na lokalizację jednostek organizacyjnych
PGNiG SA
Oddział w Sanoku, pomiędzy którymi świadczona będzie usługa transportu oraz
ze
względu na rodzaj transportowanej kopaliny, tj.:
-
część 2 usługi transportu specjalistycznego wody złożowej dla Ośrodka Kopalń Tarnów
(jednostki:
Szczepanów – Rylowa, Łąkta – Nieznanowice, Tarnów II, Pilzno – JaŻniny,
Wierzchosławice), co najmniej 1 autocysterną o pojemności do 12 m
3
, wyposażoną w pompę
do załadunku i wyładunku,
-
część 4 usługi transportu specjalistycznego wody złożowej dla Ośrodka Kopalń Krosno
(jednostki: Jaszczew, Turaszówka, PMG Strachocina, Petrol, Roztoki), co najmniej 1
autocysterną o pojemności do 12 m
3
, wyposażoną w pompę do załadunku i wyładunku.
Wartość szacunkowa części 2 zamówienia została oszacowana na kwotę 2 650 000
zł netto. Z kolei wartość szacunkowa części 4 zamówienia została oszacowana na kwotę
500
000 zł netto. Na sfinansowanie części 2 zamówienia Zamawiający przeznaczył kwotę
3 259
500 zł brutto, a na część 4 – 615 000 zł brutto.
W części 2 i 4 niniejszego zamówienia oferty złożył Odwołujący i Przystępujący.
Wykonawca TRANS
– WIERT Sp. z o.o. w formularzu cenowym dla części 2, gdzie
szaco
wana ilość godzin transportu za miesiąc kalendarzowy wynosiła 275, zaoferował cenę
jednostkową za 1 godz. transportu netto w wysokości 80 zł. Wartość brutto za 48 miesięcy
usługi stanowiła kwotę 1 298 880 zł. Z kolei Odwołujący za część 2 zamówienia zaoferował
kwotę 3 247 200 zł.
Z kolei w przypadku części 4 zamówienia, gdzie szacowana ilość godzin transportu za
miesiąc kalendarzowy wynosiła 53 h, wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. zaoferował cenę
jednostkową netto za 1 godzinę transportu w wysokości 120 zł, co stanowiło 375 494,40 zł
brutto
za 48 miesięcy wykonywania usługi. Z kolei Odwołujący za część 4 zamówienia
zaoferował kwotę 625 824,00 zł.
Z powyższego zatem wynika, że średnia arytmetyczna cen złożonych ofert w części 2
stanowiła kwotę 2 273 040,00 zł, a w części 4 kwotę 500 659,20 zł. Zatem oferta
Przystępującego stanowiła ok. 40 % wartości szacunkowej części 2 zamówienia powiększonej
o należny podatek VAT oraz ok. 61% wartości szacunkowej części 4 zamówienia
powiększonej o należny podatek VAT, a także ok. 57 % średniej arytmetycznej cen ofert w
części 2 i 75% średniej arytmetycznej cen ofert w części 4.
W dniu 19 sierpnia 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę TRANS – WIERT
Sp. z o.o.
w zakresie części 2 i 4 w trybie art. 90 ust. 1a ustawy Pzp do udzielenia wyjaśnień,
w tym złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu oferty, w szczególności
w zakresie określonym w art. 90 ust. 1 pkt 1 – 5 ustawy Pzp. W ww. piśmie Zamawiający
wskazał, iż zwraca się do wykonawcy o wskazanie czynników, popartych dowodami
i wyliczeniami, które wpływają na cenę oferty. Zamawiającemu szczególnie zależało na
przedstawieniu przez wykonawcę czynników jakie wpłynęły na cenę jednostkową, tj. cenę za
1 godzin
ę transportu (netto, PLN). Dalej Zamawiający wskazał, iż wykonawca winien
w ramach wyjaśnień przedstawić Zamawiającemu informacje, które pozwolą na ustalenie tego,
czy cena oferty jest prawidłowa (rynkowa) i gwarantuje wykonanie zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego.
Wykonawca TRANS
– WIERT Sp. z o.o. w złożonych wyjaśnieniach przedstawił
kalkulację ceny jednostkowej zaoferowanej w części 2 i 4.
Wykonawca wskazał, że oparł kalkulację na przykładzie samochodu cysterny
o
ładowności do 12 m3 marki MAN F2000 w konfiguracji 6x4 z systemem załadunkowo
wyładunkowym.
Wykonawca podał, że cena została skalkulowana w następujący sposób:
Przyjęto cykl pracy 2 h 30 min, na który składa się: jazda, załadunek oraz wyładunek.
- Jazda
– przyjęto 30 km przebiegu pojazdu:
Koszt: 30 km x 2,5 zł = 75 zł
Paliwo: 30 km x 33l/100 = 11 l x 4 zł= 44 zł
Koszt eksploatacji pojazdu: 30 km x 1,03 zł= 30,9 zł ok. 31 zł
-
Załadunek i wyładunek – przyjęto 1 h 30 min:
1h 30 min pracy x 30 zł = 45 zł
Kosz
t zawiera koszt paliwa i koszty eksploatacji sprzętu:
Paliwo: 1h 30 min x 5l/h= 7,5l x 4 zł= 30 zł
Koszt eksploatacji układu załadunkowego: 1h 30 min x 10 zł = 15 zł.
- Praca kierowcy:
2 h 30 min x 27 zł = 67,50 zł.
Razem: 187,50 zł netto za 2h 30 min co daje kwotę: 75 zł/h netto wykonywania transportu.
Zaoferowana cena została zwiększona do 80 zł/h netto w przypadku części 2, natomiast
w przypadku części 4 ze względu na małą ilość godzin planowanych do pracy w miesiącu, tj.
53 h cena została podwyższona do 120 zł/h netto.
Wykonawca TRANS
– WIERT Sp. z o.o. do powyższych wyjaśnień nie załączył
żadnych dowodów.
W dniu
20 września 2019 r. Zamawiający dokonał wyboru jako najkorzystniejszej
w części 2 i 4 oferty wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. Oferta Odwołującego uplasowała
się na drugim miejscu w rankingu ofert.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Potwierdził się zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o. w zakresie
części 2 i 4 zamówienia, w sytuacji gdy oferta ta zawierała rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia, a ww. wykonawca nie złożył wyjaśnień odpowiadających wymogom
art. 90 ust. 1
– 3 ustawy Pzp.
Stosownie do treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub
ich istot
ne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1.
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla
wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za
pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018
r. poz. 2177);
2.
pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
3.
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązującym w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4.
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska oraz
5.
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Z kolei w przypadku,
gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30%
od
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia (art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp). Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy (art. 90 ust. 2 ustawy Pzp). Ponadto
stosownie do treści art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który
nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami
potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
Zgodnie z utrwalo
nym już w orzecznictwie Izby poglądem, złożone przez wykonawcę
wyjaśnienia w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, winny być
konkretne, wyczerpujące i rozwiewające wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmi
otu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w SIWZ lub
wynikającymi z odrębnych przepisów. To na wykonawcy bowiem ciąży obowiązek wykazania,
jakie obiektywne czynniki pozwoliły mu na obniżenie ceny oferty oraz w jakim stopniu dzięki
tym czynnikom cena
oferty została obniżona (por. wyrok KIO z dnia 2 lutego 2016 r. sygn. akt:
KIO 66/16).
Nadto wskazać należy, iż sytuacja prawna wykonawcy, który w odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego do złożenia wyjaśnień, w tym dowodów, w przedmiocie rażąco
niskiej cen
y, w ogóle ich nie złożył oraz wykonawcy, który złożył wyjaśnienia ogólnikowe
i niepoparte dowodami, jest taka sama. W obu bowiem przypadkach oferta wykonawcy
podlega odrzuceniu (por. KIO w wyroku z dnia 19 maja 2016 r. sygn. akt: KIO 722/16).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż
Zamawiający wystosował do wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. wezwanie w trybie
art. 90 ust. 1a pkt 1
ustawy Pzp, ponieważ zaoferowane przez ww. wykonawcę w części 2 i 4
ceny
budziły wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w SIWZ z uwagi na spełnienie mierników wskazanych w
ww. przepisie.
Izba wskazuje, iż treść wezwania Zamawiającego z 19 sierpnia 2019 r. do złożenia
wyjaśnień dotyczących sposobu kalkulacji ceny była konkretna i jednoznacznie wskazywała
wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o., które elementy ceny oferty i w jakim zakresie winny
zostać wyjaśnione, jak również poparte dowodami i wyliczeniami. Zamawiający
w szczególności zwrócił się do ww. wykonawcy o udzielenie wyjaśnień wraz z dowodami,
w zakresie określonym w art. 90 ust. 1 pkt 1 – 5 ustawy Pzp oraz w zakresie czynników jakie
wpłynęły na cenę jednostkową, tj. cenę za 1 godzinę transportu.
Zdani
em Izby analiza treści wyjaśnień wykonawcy TRANS - WIERT Sp. z o.o.
w zakresie ceny oferty
w części 2 i 4 zamówienia nie pozwala na ich pozytywną ocenę
kontekście braku podstaw do odrzucenia oferty ww. wykonawcy.
W ocenie składu orzekającego Izby rozpoznającego niniejszą sprawę analiza
złożonych przez TRANS – WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień prowadzi do wniosku, iż ww.
wykonawca nie wykazał, że zaoferowane przez niego ceny za część 2 i 4 nie są rażąco niskie
w stosunku d
o przedmiotu zamówienia. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, iż
wyjaśnienia wykonawcy w zakresie ceny rażąco niskiej nie odnosiły się do wszystkich
aspektów oczekiwanych przez Zamawiającego i wyartykułowanych w wezwaniu z dnia
19 sierpnia
2019 r. Złożonych przez wykonawcę TRANS - WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień nie
można w ocenie Izby uznać za wyczerpujące, wszechstronne i czyniące zadość wezwaniu
Zamawiającego, a to z uwagi na okoliczność, iż wykonawca nie podał, jakie obiektywne
czynniki pozwoliły mu na obniżenie cen za część 2 i 4 zamówienia, jak również nie odniósł się
do okoliczności, o których mowa w art. 90 ust. 1 pkt 1 – 5 ustawy Pzp, czego oczekiwał
Zamawiający.
W okolicznościach niniejszej sprawy nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż TRANS –
WIERT
Sp. z o.o. nie przedstawił Zamawiającemu żadnych dowodów potwierdzających, że
zaoferowane przez niego ceny za część 2 i 4 nie są rażąco niskie, do których dostarczenia
Zamawiający wezwał wykonawcę. Poza kalkulacją własną, wykonawca nie przedstawił
żadnych dowodów potwierdzających prezentowane stanowisko.
L
ektura złożonych przez TRANS – WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień ceny oferty nie
rozwiewa wątpliwości nawet co do sposobu zbudowania cen ofert za część 2 i 4 zamówienia.
Wykonawca w sposób ogólny podał, że przyjął cykl pracy wynoszący 2 h 30 minut, na który
składała się jazda, załadunek oraz wyładunek. Jako przebieg pojazdu wykonawca przyjął
30 km,
nie przedstawiając jednak żadnej argumentacji pozwalającej stwierdzić zasadność
przyjętego założenia. Powyższe nabiera szczególnego znaczenia choćby w kontekście
odległości między siedzibą TRANS – WIERT Sp. z o.o. a Tarnowem, gdzie zlokalizowane są
Ośrodki Kopalń w przypadku części 2 zamówienia, wynoszącej 60 km. Jakkolwiek nie sposób
wykluczyć sytuacji, że wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. dysponuje kierowcami w
pobliżu Ośrodków Kopalń Zamawiającego, jednakże z treści wyjaśnień nie sposób wyczytać
informacji, skąd pojazdy byłyby zadysponowane, przez co nie można ustalić, czy założenia
przyjęte przez wykonawcę były rzetelne. Powyższe okoliczności powinny zostać szerzej
omówione przez wykonawcę w złożonych wyjaśnieniach. Nadto zgodzić należy się z
Odwołującym, iż ww. wskaźnik odnoszący się do odległości, którą wykonawca obowiązany
będzie pokonać świadcząc usługi na rzecz Zamawiającego jest ściśle powiązany z kolejnym
budulcem ceny, tj. czasem pracy kierowcy, bowiem
dłuższa trasa przejazdu przekłada się na
dłuższy czas pracy kierowcy.
Dalej Izba wskazuje, że wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. w złożonych
wyjaśnieniach nie przedstawił żadnego merytorycznego uzasadnienia dla przyjętego kosztu
eksploatacji
pojazdu w wysokości 1,03 zł/1 km oraz kosztów eksploatacji układu
załadunkowego w kwocie 10 zł/h. Samo tylko ich podanie, bez choćby próby wykazania,
dlaczego należy je przyjąć w takiej, a nie innej wysokości, jako gołosłowne, nie czyni zadość
obowiązkowi wyjaśnienia, statuowanemu w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp.
Na podst
awie złożonych przez wykonawcę TRANS – WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień ceny
nie sposób również wywieść, czy wykonawca wziął pod uwagę długi termin realizacji
niniejszego zamówienia (48 miesięcy). Powyższa okoliczność, w ocenie Izby, winna zostać
uwzględniona przez wykonawcę podczas obliczenia cen ofert, z uwagi na zmieniającą się na
rynku pracy
sytuację związaną choćby ze wzrostem wynagrodzenia minimalnego za pracę,
a w konsekwencji rosnącymi kosztami pracowniczymi, czy też ruchomymi cenami paliw. Ze
złożonych przez wykonawcę wyjaśnień nie wynika, czy powyższe było przedmiotem
pogłębionej analizy, nie jest wiadomym również, dlaczego wykonawca przyjął stawkę za litr
paliwa na poziomie 4 zł. Wykonawca nie udowodnił również, że dokonuje zakupu paliwa za
wskazaną wyżej kwotę po cenach hurtowych.
Dodatkowo
zauważyć należy, iż wykonawca nie wyjaśnił dlaczego cenę za część 2
zamówienia zwiększył do kwoty 80 zł/h netto. Podkreślić należy, iż nie jest rolą Zamawiającego
ani tym bardziej Izby,
która ocenia dokonane przez Zamawiającego czynności w postępowaniu
o udzielenie zamówienia, domniemywanie okoliczności, które legły u podstaw założeń
kalkulacyjnych wykonawcy.
Nie można pominąć także okoliczności, iż w złożonych
wyjaśnieniach wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. nawet nie poruszył kwestii zysku, przez
co
nie
sposób
stwierdzić,
czy
szacunek
wykonawcy
jest
realny,
a świadczenie usług za zaoferowane ceny będzie dla wykonawcy opłacalne.
Izba nie podzieliła natomiast stanowiska Odwołującego, jakoby wykonawca TRANS –
WIERT Sp. z o.o. nie dysponował pojazdami typu autocysterna. Powyższemu przeczy wykaz
sprzętu złożony przez ww. wykonawcę na wezwanie Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1
ustawy Pzp, z którego jednoznacznie wynika, że wykonawca jest właścicielem trzech
pojazdów ww. typu.
Za bez znaczenia
dla rozpoznania niniejszej sprawy Izba uznała stanowisko
Odwołującego w przedmiocie cen zaoferowanych przez TRANS – WIERT Sp. z o.o.
w postępowaniu prowadzonym przez Państwowe Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka
Akcyjna Oddział w Sanoku pn. „Świadczenie usług transportu specjalistycznego ropy naftowej,
metanolu i glikolu autocysternami o pojemności do 12 m
3
”, w którym ww. wykonawca w
zakresie części II zaoferował 169,00 zł netto za godzinę pracy, a zatem znacząco więcej niż
w przypadku części 2 i 4 przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia.
Okoliczność, iż wykonawca w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia zaoferował
kwotę wyższą niż w postępowaniu o zbliżonym przedmiocie zamówienia nie przesądza a
priori
, iż oferta wykonawcy zawiera rażąco niską cenę. Ponadto za niewykazane Izba uznała
twierdzenia Odwołującego, który wskazywał, iż koszty transportu ropy naftowej będącej
przedmiotem zamówienia prowadzonego przez PGNIG S.A. Oddział Sanoku są
w wysokim stopniu zbieżne z kosztami transportu wody złożowej stanowiącej przedmiotem
części 2 i 4 niniejszego zamówienia. Powyższe zostało również zakwestionowane przez
Zamawiającego w toku postępowania odwoławczego, który wskazywał, że przedmiot
postępowania prowadzonego przez PGNiG Oddział w Sanoku oraz niniejszego zamówienia
znacząco się różni w zakresie transportowanej cieczy, wymagań dla kierowców, sprzętu, jak
też zakresu usług.
Za nieuzasadnione Izba uznała stanowisko Zamawiającego, który podnosił, że
porównywanie cen ofert wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. w okolicznościach niniejszej
sprawy do wartości szacunkowej zamówienia powiększonej o należny podatek VAT jest
chybione ora
z że w przypadku części 4-ej bardziej zasadnym byłoby odniesienie ceny oferty
wykonawcy do średniej arytmetycznej cen ofert. Zamawiający wykazywał, że możliwym jest
wykonanie części 2 i 4 niniejszego zamówienia za zaoferowane przez TRANS - WIERT
Sp. z o.o
. ceny, na podstawie kosztów pracy autocysterny będącej własnością
Zamawiającego.
Ustosunkowując się do powyższego Izba wskazuje, że to wykonawca wezwany do
złożenia wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny obowiązany jest wykazać, iż nie jest ona
rażąco niska, a nie Zamawiający. Dalej wskazać należy, iż powyższe stanowisko
Zamawiającego, nie zasługiwało na aprobatę również z tego względu, że w istocie prowadziło
do podważenia szacunku Zamawiającego dokonanego przed wszczęciem postępowania o
udz
ielenie zamówienia, który winien być ustalony z należytą starannością. Przyjęcie
powyższego mogłoby stanowić próbę zmiany sposobu oszacowania niniejszego zamówienia
ustalonego na podstawie aktualnych stawek oraz środków zaksięgowanych na podstawie
faktur w kończącej się umowie nr IT.0810.5.2016, obowiązującej w okresie 2016 – 2020, na
rzecz podnoszonych w toku rozprawy kosztów pracy autocysterny Zamawiającego.
W ty
m miejscu zważyć także należy, iż przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych,
dają zamawiającym możliwość odstąpienia obowiązku wezwania wykonawcy do złożenia
wyjaśnień w zakresie ceny. Izba wskazuje, że analiza przepisu art. 90 ust. 1a
pkt 1 ustawy Pzp p
rowadzi do wniosku, iż brak jest po stronie zamawiającego automatycznego
obowiązku wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty, gdy zostanie
spełniony jeden z mierników, o którym mowa w ww. przepisie. Zatem ocena zasadności
wezwania wyk
onawcy do złożenia wyjaśnień dotyczących budowy ceny oferty winna być
dokonywana ad casum
, bowiem w okolicznościach danej sprawy zamawiający może nie
skorzystać z wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, o ile rozbieżność między ceną
oferty a ubruttowioną wartością szacunkową zamówienia lub średnią arytmetyczną cen
wszystkich złożonych ofert wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia. W tym miejscu podkreślić należy, iż odstąpienie przez zamawiającego od
wezwania wykonawcy w ww. tryb
ie winno mieć charakter wyjątkowy i nie może być
intepretowane w sposób rozszerzający. Nie jest zatem tak, że znacząco wyższy szacunek
zamówienia dokonany przez zamawiającego z należytą starannością przed wszczęciem
postępowania automatycznie zwalnia zamawiającego z obowiązku, o którym mowa w art. 90
ust. 1a
ustawy Pzp, zwłaszcza gdy jest on zestawiany z najniższą ceną oferty. Odstąpienie od
wezwania do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny powinno być przedmiotem
szcz
egółowej i obiektywnej analizy, której cel sam w sobie nie może sprowadzać się do wyboru
oferty z najniższą ceną.
Przekładając powyższe na okoliczności niniejszej sprawy Izba wskazuje, iż skoro
Zamawiający wezwał wykonawcę TRANS – WIERT Sp. z o.o. w trybie art. 90 ust. 1a pkt 1
ustawy Pzp, jako,
że spełnione zostały mierniki wskazane w tym przepisie, nie twierdząc przy
tym, że rozbieżność między ceną zaoferowaną przez wykonawcę za część 2 i 4 zamówienia
a ubruttowioną wartością szacunkową zamówienia lub średnią arytmetyczną złożonych ofert
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia, to za nieuzasadnione na
tym etapie postępowania Izba uznała stanowisko Zamawiającego, który argumentował, że
opieranie wezwania wystosowanego do ww. wykonawcy w zakresie ceny oferty na
odstępstwie od wartości szacunkowej zamówienia jest chybione, gdyż w oparciu
o koszty pracy autocysterny będącej własnością Zamawiającego można stwierdzić, iż
zaoferowane przez wykonawcę ceny nie noszą znamion ceny rażąco niskiej.
W końcu odnosząc się do dowodów złożonych, w toku rozprawy, przez TRANS –
WIERT Sp. z o.o.,
Izba wskazuje, że dowody te nie mogły zostać wzięte pod uwagę. Izba
wskazuje, iż postępowanie odwoławcze przed Krajową Izbą Odwoławczą stanowi ocenę
zakończonej procedury wyjaśniającej na okoliczność zaoferowania rażąco niskiej ceny. Tym
samym wszelkie informacje i dowody mające potwierdzać rzetelność i prawidłowość
skalkulowanej przez wykonawcę ceny, muszą być znane zamawiającemu na etapie
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, po to aby zamawiający mógł, po ich
analizie, podjąć decyzję w zakresie przyjęcia oferty lub jej ewentualnego odrzucenia. Nie jest
właściwym działanie wykonawcy, który w toku postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego nie dokłada należytej staranności w składaniu wyjaśnień i dowodów
w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, podejmując stosowne działania i intensyfikując
wysiłek w zakresie skompletowania dowodów mających uwiarygadniać jego stanowisko
dopiero na etapie postępowania odwoławczego przed Izbą.
Rozważając kwestię ewentualnego wezwania Przystępującego do złożenia
dodatkowych wyjaśnień, w tym dowodów, w przedmiocie rażąco niskiej ceny oferty, Izba
doszła do przekonania, że w niniejszej sprawie nie powinno mieć ono miejsca. Zdaniem składu
or
zekającego ponowne wezwanie wykonawcy w ww. zakresie winno być wystosowane w
sytuacji, gdy złożone przez wykonawcę wyjaśnienia i dowody na pierwsze wezwanie
zamawiającego zrodziły po stronie zamawiającego dalsze wątpliwości, które wymagałyby
dodatkowego wy
jaśnienia czy uszczegółowienia. Kolejne wezwanie wykonawcy w ww.
zakresie w ocenie Izby nie może prowadzić do bezpodstawnego stworzenia kolejnej szansy
dla wykonawcy, który złożył wyjaśnienia o wysokim poziomie ogólności, nie przedstawiając
przy tym żadnych dowodów potwierdzających kalkulację ceny oferty.
Rekapitulując, złożenie przez wykonawcę TRANS - WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień
niepełnych, opartych na gołosłownych deklaracjach wykonawcy z uwagi na brak
przedstawienia jakichkolwiek dowodów, nie pozwalało na pozytywną ocenę oferty ww.
wykonawcy
w zakresie części 2 i 4 zamówienia w przedmiocie braku podstaw do odrzucenia
oferty z uwagi na rażąco niską cenę.
W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji.
W konsekwencji na podstawie art. 192 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy Pzp Izba
orzekła w formie wyroku, uwzględniając odwołanie. O kosztach Izba orzekła na podstawie
art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp stosownie do jego wyniku. Zgodnie zaś z § 3 pkt 1 i 2 lit. b
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972 ze zm.), Izba zasądziła
od Zamawiającego na rzecz Odwołującego koszty strony poniesione z tytułu wpisu oraz
wynagrodzenia pełnomocnika – na podstawie złożonej do akt faktury - stanowiące łącznie
kwotę 18 600 zł.
Przewodniczący: ……………………………..
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu - Polskiemu Górnictwu
Naftowemu i Gazownictwu S.A. z siedzibą w Warszawie unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty
w części 2 i 4, powtórzenie czynności badania
i oceny ofert, w tym odrzucenie oferty wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o.
z siedzibą w Jaśle na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
2.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Polskie Górnictwo Naftowe
i Gazownictwo S.A. z
siedzibą w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego – wykonawcę
TRANS NG SANOK Sp. z o.o. z siedzibą w Sanoku tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Zamawiającego - Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.
z siedzibą w Warszawie na rzecz Odwołującego – wykonawcy TRANS NG SANOK
Sp. z o.o. z siedzibą w Sanoku kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą uzasadnione koszty strony poniesione
z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..
Sygn. akt: KIO 1928/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. z siedzibą
w Warszawie [dalej „Zamawiający”] prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na
świadczenie usług transportu
specjalistycznego ropy naftowej, kondensatu gazolinowego, wody złożowej i metanolu
autocysternami o pojemności do 12 m
3
i do 5 m
3
z podziałem na części (znak postępowania:
ZP/PGNG/19/0046/OS/EU).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 19 lipca 2019 r. pod numerem 2019/S 138-341156.
W dniu 30 września 2019 r. wykonawca TRANS NG SANOK Sp. z o.o. z siedzibą
w Sanoku [dalej „Odwołujący”] wniósł odwołanie w zakresie części 2 i części 4 zamówienia
zarz
ucając Zamawiającemu naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4) w związku z art. 90 ust. 3 ustawy
Pzp poprzez zaniechanie odrzucenia oferty TRANS-
WIERT Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Jaśle w zakresie Części 2. oraz Części 4. zamówienia,
w sytua
cji, gdy oferta ta zawierała rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,
a TRANS-
WIERT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Jaśle nie złożyła
wyjaśnień odpowiadających wymogom art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp.
Wobec ww. zarzutów Odwołujący wniósł o:
1. unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty w zakresie Części 2. oraz Części
4. zamówienia;
2. powtórzenie czynności oceny oferty Wykonawcy złożonej w Części 2. oraz Części 4.
Zamówienia;
3. odrzucenie oferty TRANS-
WIERT Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Jaśle w zakresie Części 2 oraz Części 4 zamówienia;
4. dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej w zakresie Części 2. zamówienia,
5. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania,
w tym kwoty 3.600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego.
W uzasadnieniu o
dwołania wykonawca przedstawił stan faktyczny sprawy. Odwołujący
wskazał, że zaoferowana przez wykonawcę TRANS-WIERT Sp. z o.o. cena dla obu części
zamówienia pozostawała rażąco niska, zaś wyjaśnienia złożone przez ww. wykonawcę na
skutek wezwania Zamawiającego nie doprowadziły do obalenia domniemania rażąco niskiej
ceny. Z tego względu oferta wykonawcy winna ulec odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Odwołujący podniósł, że w niniejszym postępowaniu wykonawca TRANS-WIERT
Sp. z o.o. z siedzibą w Jaśle zaoferowała do Części 2. zamówienia cenę stanowiącą 40%
wartości, ustalonej dla tej części przez Zamawiającego. Do Części 4. Zamówienia Wykonawca
ten zaoferował cenę stanowiącą 61% wartości ustalonej dla tej części przez Zamawiającego.
W przypadku Części 2. zamówienia przekroczony został aż dwukrotnie próg, który zgodnie z
art. 90 ust. 1 a pkt 1) ob
ligował Zamawiającego do zażądania od Wykonawcy wyjaśnień.
Wykazując, że ceny zaoferowane przez TRANS – WIERT Sp. z o.o. (odpowiednio 80
zł netto/h oraz 120 zł netto/h) były rażąco niskie Odwołujący wskazał, iż we wrześniu
bieżącego roku Państwowe Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna Oddział
w Sanoku zorganizowało postępowanie o udzielenie zamówienia niepublicznego pn.
„Świadczenie usług transportu specjalistycznego ropy naftowej, metanolu i glikolu
autocysternami o pojemności do 12 m
3
” (znak tego zamawiającego: CRZ:
NP/PGNG/19/2867/OS/EU). Postępowanie to prowadzone było w trybie zapytania
ofertowego. Jego uczestnikami byli, podobnie, jak w niniejszym postępowaniu: Odwołujący
oraz Wykonawca: TRANS-
WIERT Sp. z o.o. Przedmiotem powyższego zamówienia było:
1) w
Części I: „świadczenie usług transportu specjalistycznego metanolu i glikolu
autocysternami o pojemności do 12 m
3
pomiędzy Jednostkami Organizacyjnymi Oddział
w Sanoku, tj.: Ośrodka Kopalń Tarnów, Ośrodka Kopalń Krosno, Ośrodka Kopalń Przemyśl
i Ośrodka Kopalń Łańcut”, 2) w Części II.: „świadczenie usług transportu specjalistycznego
autocysternami o pojemności do 12 m
3
ropy naftowej i kondensatu gazolinowego
autocysternami dla Ośrodka Kopalń Krosno.”
Do Części II. powyższego zamówienia niepublicznego Wykonawca złożył ofertę
w wysokości 169,00 zł netto (to jest 207,87 zł brutto) za godzinę pracy. Podał on zatem cenę
o 89,00 zł, to jest o 211 % (!) wyższą, niż ta podana przez niego w postępowaniu
organizowanym przez Zamawiającego znak: ZP/PGNG/19/0046/OS/EU do Części 2. oraz
o
49,00 zł, to jest o 140,84% wyższą, niż dla jego Części 4.
Przywołując powyższe Odwołujący podnosił, iż koszty transportu ropy naftowej
(będącego przedmiotem zamówienia niepublicznego) są w stopniu wysokim zbieżne
z kosztami transportu wody (będącego przedmiotem niniejszego postępowania). Wynika to
z f
aktu, że identyczne dla tych dwóch rodzajów transportowanej cieczy są główne czynniki
wpływające na ich wysokość, to jest ceny paliwa, koszty pracownicze, ubezpieczenia i opłaty
drogowe, które łącznie odpowiadają za 80% w kosztach bezpośrednich wykonywanych usług.
Do specyfiki powyższych czynników cenotwórczych należy, że przedsiębiorstwa nie mają
żadnego praktycznie wpływu na kształtowanie się ich poziomu, jak również, że
w niewielkim tylko stopniu poddają się one zabiegom, mającym na celu ich obniżenie. Inaczej
rzecz ujmując: nie jest możliwe uzyskanie ich kosztem takich oszczędności, które pozwoliły w
sposób co najmniej widoczny, nie mówiąc już o drastycznym, obniżyć koszty jego działalności,
a w konsekwencji także i oferowanych usług. Dotyczy to w szczególności tzw. kosztów
pracowniczych: wynagrodzenia, które nie może być niższe, niż przewidziane ustawą o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę, jak również powiązanych z nim obowiązkowych składek
na ubezpieczenie społeczne, których płatność obciąża pracodawcę.
Odwołujący wskazał, że odnosi się to także do cen paliwa, w szczególności przy
uwzględnieniu, że marże narzucane przez poszczególne przedsiębiorstwa paliwowe, są
składnikiem odpowiadającym jedynie za 2% do 3% jego ceny. Trudno zatem mówić w tym
przypadku
o możliwości dostępu do radykalnie tańszych źródeł zaopatrzenia, które
pozwoliłyby na znaczne obniżenie cen usług. Wszelkiego rodzaju oszczędności, które mogłyby
powstać z tego tytułu, nie mogą zatem odpowiadać za tak ogromną dysproporcję pomiędzy
wartością zamówienia, oszacowaną przez Zamawiającego, a złożoną przez Wykonawcę
ofertą, jak również pomiędzy jego ofertą, a ofertą Odwołującego.
Potwierdza
ło to - w ocenie Odwołującego w sposób niezaprzeczalny - przedstawienie
przez Wykonawcę znacznie wyższej ceny ofertowej we wspomnianym wyżej postępowaniu
o udzielenie zamówienia niepublicznego znak: CRZ: NP/PGNG/19/2867/OS/EU na niemalże
tożsame usługi, w tych samych lokalizacjach, prowadzonym przez jednostkę organizacyjną
Zamawiającego w Sanoku. Cenę tę należało zdaniem Odwołującego uznać za w pewien
sposób „urealnioną”, w stosunku do oferty Wykonawcy złożonej do Części 2. i Części 4,
a w konsekwencji stanowiącą wyznacznik ceny, za którą możliwe jest należyte wykonanie
usługi, która nie wskazuje na zamiar Wykonawcy realizowania zamówienia poniżej kosztów
własnych, a tym samym niemożność wygenerowania zysków.
Dalej Odwołujący przedstawił tezy wynikające z orzecznictwa Krajowej Izby
Odwoławczej odnoszące się do wyjaśnień wykonawców składanych w przedmiocie rażąco
niskiej ceny. Argumentował, że na podstawie wyjaśnień złożonych przez TRANS – WIERT Sp.
z o.o. nie wiadomo na jakiej podstawie (ponieważ on sam nigdzie słowem tego nie tłumaczy,
ani nie przedstawia dowodów) wykonawca przyjął, że element przyjętego przez siebie cyklu
pracy, który określił on w złożonych przez siebie wyjaśnieniach jako „jazda” wynosi 30 km.
Odwołującemu nie jest wiadome - i nie wynika to też z żadnych przedłożonych przez
Wykonawcę dokumentów - aby posiadał on bazy pojazdów, zlokalizowane w pobliżu miejsca
świadczenia
usług
objętych
zamówieniem
w
Części
2.
i Części 4. Powyższe oznacza, że do tychże lokalizacji musi on przede wszystkim dojechać, a
zatem m.in. pokonać odległość 61 km, dzielącą Jasło (siedzibę przedsiębiorstwa Wykonawcy)
od Tarno
wa. Sama ta okoliczność czyni całkowicie niewiarygodnymi obliczenia Wykonawcy w
zakresie zarówno czynnika, który określił on w swoich wyjaśnieniach jako „jazda”, a w
konsekwencji także i kolejnej, powiązanej z nim składowej ceny, to jest czasu pracy kierowcy.
Odwołujący zauważył, że czas ten został przedstawiony tak, jakby kierowca pojawiał się na
miejscu świadczenia usług „znikąd” i z tego miejsca „donikąd” nie powracał, co jest oczywiście
absurdalne.
Odwołujący podnosił, że on jako przedsiębiorca transportowy posiada własne bazy
autocystern w Krośnie, Tarnowie oraz Łańcucie. Pojazdy przeznaczone do wykonywania usług
na rzecz Zamawiającego byłyby zadysponowane z tych właśnie lokalizacji, co wyklucza
praktycznie powstanie kosztów, związanych z koniecznością ich uprzedniego dojazdu na
miejsce wykonywania usługi. Nie jest oczywiście wykluczone, że kosztów tych Wykonawca
mógłby uniknąć, wynajmując stosowne miejsca na bazy w pobliżu miejsc wykonywania przez
siebie
usług.
Wówczas
jednakże
powstałyby
inne
koszty
związane
z koniecznością pokrycia kosztów najmu oraz urządzenia bazy, które winny być uwzględnione
w cenie oferty. Stosownych wyjaśnień w tym zakresie w złożonym przez Wykonawcę na
wezwanie Zamawiającego piśmie również brak.
Kolejno Odwołujący zauważył, iż całkowicie niewyjaśnione pozostaje także źródło
kalkulacji dwóch innych, przyjętych przez Zamawiającego do kalkulacji pozycji, to jest kosztu
eksploatacji pojazdu w wysokości 1,03 zł (jak się wydaje za km), jak również kosztu
eksploatacji układu załadunkowego w wysokości 10,00 zł (za godzinę?). Pozycje te pozwalają
w ocenie Odwołującego jedynie na uwiarygodnienie przez wykonawcę kalkulacji
rachunkowych, to jest wykazanie, że podana przez niego finalna cena oferty jest możliwa do
uzyskania w drodze działań matematycznych. Samo tylko ich podanie, bez choćby próby
wykazania, dlaczego trzeba (albo można) je było przyjąć w takiej, a nie innej wysokości, jako
gołosłowne, nie czyni zadość obowiązkowi wyjaśnienia, statuowanemu w art. 90 ust. 1 ustawy
Pzp.
Ostatecznie Odwołujący zauważył, że kalkulacja ceny w niniejszym postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego winna być dokonywana z uwzględnieniem okoliczności,
że termin jego wykonywania jest niezwykle długi: wynosi bowiem 48 miesięcy od dnia
podpisania umowy.
Czteroletni okres jej wykonywania nakazywałby bezwzględnie liczyć się
ze wzrostem przynajmniej dwóch czynników cenotwórczych: kosztów pracowniczych oraz cen
paliw.
Odwołujący zwracał uwagę, że w ostatnich trzech latach płaca minimalna, którą można
traktować jako pewien wyznacznik wzrostu płac w ogóle, wzrosła o 21%: z poziomu 1.850,00
zł w roku 2016 do 2250,00 zł w roku 2019. Płaca minimalna w roku 2020 r. wynosić będzie
2.600,00 zł, co daje wzrost o kolejne 15,5%. Pochodną wzrostu każdej płacy, w tym płacy
minimalnej, jest wzrost obciążających pracodawcę składek na ubezpieczenie:
w przypadku tej ostatniej wyniósł on z poziom 378,88 zł w roku 2016 do 460,88 zł w roku 2019
i 532,48 zł w roku 2020. W latach 2016 - 2019 o 16% wzrósł ponadto odpis podstawowy na
fundusz świadczeń socjalnych: z 1093,93 zł na pracownika do 1.271,20 zł na pracownika.
Kalkulując cenę oferty w perspektywie czterech lat przyjąć należało i uwzględnić w ofercie
wzrost
kosztów
pracowniczych.
Tego
jednakże
Wykonawca
-
co
wynika
z przedłożonej przez niego na wezwanie Zamawiającego kalkulacji nie uczynił, przyjmując
stałą stawkę wynagrodzenia w całym okresie wykonywania usługi.
Tożsama co powyżej uwaga dotyczy kosztów paliwa. Tytułem przykładu tylko
Odwołujący zauważa, że w maju 2016 r. cena oleju napędowego wyniosła w hurcie 3,20 zł
netto za m
3
, zaś w maju 2019 r.: 4,18 zł netto za m
3
, co daje na przestrzeni trzech lat wzrost
ceny tego paliwa o 30%. Tymczasem w sporządzonej przez Wykonawcę kalkulacji koszt
paliwa pozostaje niezmienny. Ani ten dokument, ani też żaden inny mu towarzyszący nie
wykazuje ponadto, na jakiej podstawie została ona ustalona na poziomie 4,00 zł za litr.
Odwołujący zauważył także, iż zgodnie ze sprawozdaniem Zarządu wykonawcy za rok
2018, opublikowanym w
Repozytorium Dokumentów Finansowych Krajowego Rejestru
Sądowego Wykonawca nie dysponował pojazdami typu „autocysterna” oraz nie wykonywał
usług tożsamych z tymi, objętym prowadzonym przez Zamawiającego postępowaniem
o udzielenie zamówienia publicznego. Pozwala to wywieść wniosek, że w rzeczywistości nie
posiada on własnego sprzętu, którego mógłby użyć do realizacji przedmiotu tego zamówienia,
a zatem będzie on polegał na długoterminowym najmie stosownych pojazdów, co winno
podwyższyć wszak, a nie obniżyć łączny koszt usługi.
Odwołujący podniósł, że postępowanie prowadzone przed Krajową Izbą Odwoławczą
nie może być traktowane jako dalszy ciąg procesu wyjaśnień wykonawcy w zakresie rażąco
niskiej ceny.
Zamawiający nie złożył odpowiedzi na odwołanie w formie pisemnej. W toku rozprawy
przed Izbą wnosił o oddalenie odwołania w całości.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń
i
stanowisk Stron i Uczestnika, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co
następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba oceniła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, czym wypełnił materialnoprawną przesłankę dopuszczalności odwołania,
o której mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający w dniu 30 września 2019 r. powiadomił wykonawców o wniesionym
odwołaniu.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę TRANS – WIERT
Sp. z o.o. z siedzibą w Jaśle zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego w dniu 3 października 2019 r. po stronie Zamawiającego.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba uwzględniła dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności
określenie wartości szacunkowej zamówienia, ogłoszenie o zamówieniu, specyfikację
istotnych warunków zamówienia, ofertę TRANS – WIERT Sp. z o.o. wraz z wyjaśnieniami
w przedmiocie rażąco niskiej ceny oraz pismo Zamawiającego skierowane do TRANS –
WIERT Sp. z o.o. z dnia 19 sierpnia 2019 r.
Skład orzekający Izby wziął pod uwagę również stanowiska i oświadczenia Stron
i Uczestnika postępowania odwoławczego złożone ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy
w dniu
10 października 2019 r.
Nadto Izba dopuściła dowody z dokumentów złożonych przez Odwołującego przy
odwołaniu, tj.:
1. zapytanie ofertowe
w postępowaniu „Świadczenie usług transportu specjalistycznego ropy
naftowej,
metanolu
i
glikolu
autocysternami
o
pojemności
do
12
m3”
CRZ:NP/PGNG/19/2867/OS/EU z dnia 10 września 2019 r.,
2. zawiadomienie wykonawców o wyborze najkorzystniejszej oferty w postępowaniu znak:
CRZ:NP/PGNG/19/2867/OS/EU z dnia 19 września 2019 r. organizowanym przez PGNiG
Oddział w Sanoku,
3. wydruk ze strony internetowej Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego
(http://www.popihn.pl/struktura_ceny_paliwa.php),
4. sprawozdanie Zarządu wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. za rok 2018, opublikowane
w Repozytorium Dokumentów Finansowych Krajowego Rejestru Sądowego,
5. wydruki ze strony internetowej www.orlen.pl.
Jednocześnie Izba dopuściła dowody z dokumentów złożonych przez
Przystępującego, tj.:
1. średni koszt wynagrodzeń kierowcy w przedsiębiorstwie TRANS – WIERT Sp. z o.o.,
2.
kopię dowodów rejestracyjnych 3 samochodów,
3.
dwie faktury na okoliczność wykazania ceny oleju napędowego (3 915 zł za 1000 litrów),
4.
dokumenty warsztatowe potwierdzające przyjętą przez Przystępującego stawkę 1,03 zł/km
stanowiąca koszty eksploatacji pojazdów
,
5. dokumenty warsztatowe na potwierdze
nie zaoferowanej stawki 10 zł/h stanowiącą koszty
eksploatacji układu załadunkowego,
6.
faktury potwierdzające doświadczenia wykonawcy w zakresie usług objętych zamówieniem.
Ponadto Izba zaliczyła w poczet materiału sprawy dowody złożone przez
Zamawiającego, tj.:
1. umowę z 27 maja 2016 r. wraz z wyborem najkorzystniejszej oferty z dnia 18 maja 2016 r.,
2. zestawienie kosztów autocysterny będącej właściwością Zamawiającego.
Po wysłuchaniu stanowisk Stron oraz Uczestnika, Izba na podstawie art. 190 ust. 6
ustawy Pzp, oddaliła wniosek Odwołującego o dopuszczenie w charakterze świadka Pana J.
W.
, na okoliczność kalkulacji ceny oferty przez Przystępującego, jako zawierającej rażąco
niską cenę uznając, że ww. wniosek dowodowy został powołany jedynie dla zwłoki. Zgodnie z
ww. przepisem,
Izba odmawia przeprowadzenia wnioskowanych dowodów, jeżeli fakty będące
ich przedmiotem zostały już stwierdzone innymi dowodami lub gdy zostały powołane jedynie
dla zwłoki. Zadaniem Izby w toku postępowania odwoławczego jest ocena prawidłowości
czynności
Zamawiającego
podejmowanych
w
postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego, które Izba rozpoznaje w granicach zarzutów odwołania.
W przedmiotowej sprawie, skład orzekający Izby doszedł do przekonania, iż dopuszczenie
dowodu wnioskowanego przez Odwołującego było zbędne dla rozpoznania istoty niniejszej
sprawy, co w konsekwencji prowadziłoby do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania
odwoławczego. Ponadto wskazać należy, iż sformułowana przez Odwołującego teza
dowodowa nie dawała podstaw do uzasadnionego przypuszczenia, że świadek może mieć
wiedzę w zakresie kalkulacji ceny oferty przez Przystępującego. Z uwagi na powyższe ww.
wniosek dowodowy
nie został przez Izbę dopuszczony.
Izba ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest usługa polegająca na świadczeniu autocysternami
o pojemności do 12 m
3
i do 5 m
3
, wraz z kierowcami, drogowego transportu ropy naftowej,
kondensatu gazolinowego, wody złożowej, metanolu i glikolu. Usługa realizowana będzie
w 7 częściach. Podział na części nastąpił ze względu na lokalizację jednostek organizacyjnych
PGNiG SA
Oddział w Sanoku, pomiędzy którymi świadczona będzie usługa transportu oraz
ze
względu na rodzaj transportowanej kopaliny, tj.:
-
część 2 usługi transportu specjalistycznego wody złożowej dla Ośrodka Kopalń Tarnów
(jednostki:
Szczepanów – Rylowa, Łąkta – Nieznanowice, Tarnów II, Pilzno – JaŻniny,
Wierzchosławice), co najmniej 1 autocysterną o pojemności do 12 m
3
, wyposażoną w pompę
do załadunku i wyładunku,
-
część 4 usługi transportu specjalistycznego wody złożowej dla Ośrodka Kopalń Krosno
(jednostki: Jaszczew, Turaszówka, PMG Strachocina, Petrol, Roztoki), co najmniej 1
autocysterną o pojemności do 12 m
3
, wyposażoną w pompę do załadunku i wyładunku.
Wartość szacunkowa części 2 zamówienia została oszacowana na kwotę 2 650 000
zł netto. Z kolei wartość szacunkowa części 4 zamówienia została oszacowana na kwotę
500
000 zł netto. Na sfinansowanie części 2 zamówienia Zamawiający przeznaczył kwotę
3 259
500 zł brutto, a na część 4 – 615 000 zł brutto.
W części 2 i 4 niniejszego zamówienia oferty złożył Odwołujący i Przystępujący.
Wykonawca TRANS
– WIERT Sp. z o.o. w formularzu cenowym dla części 2, gdzie
szaco
wana ilość godzin transportu za miesiąc kalendarzowy wynosiła 275, zaoferował cenę
jednostkową za 1 godz. transportu netto w wysokości 80 zł. Wartość brutto za 48 miesięcy
usługi stanowiła kwotę 1 298 880 zł. Z kolei Odwołujący za część 2 zamówienia zaoferował
kwotę 3 247 200 zł.
Z kolei w przypadku części 4 zamówienia, gdzie szacowana ilość godzin transportu za
miesiąc kalendarzowy wynosiła 53 h, wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. zaoferował cenę
jednostkową netto za 1 godzinę transportu w wysokości 120 zł, co stanowiło 375 494,40 zł
brutto
za 48 miesięcy wykonywania usługi. Z kolei Odwołujący za część 4 zamówienia
zaoferował kwotę 625 824,00 zł.
Z powyższego zatem wynika, że średnia arytmetyczna cen złożonych ofert w części 2
stanowiła kwotę 2 273 040,00 zł, a w części 4 kwotę 500 659,20 zł. Zatem oferta
Przystępującego stanowiła ok. 40 % wartości szacunkowej części 2 zamówienia powiększonej
o należny podatek VAT oraz ok. 61% wartości szacunkowej części 4 zamówienia
powiększonej o należny podatek VAT, a także ok. 57 % średniej arytmetycznej cen ofert w
części 2 i 75% średniej arytmetycznej cen ofert w części 4.
W dniu 19 sierpnia 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę TRANS – WIERT
Sp. z o.o.
w zakresie części 2 i 4 w trybie art. 90 ust. 1a ustawy Pzp do udzielenia wyjaśnień,
w tym złożenia dowodów dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu oferty, w szczególności
w zakresie określonym w art. 90 ust. 1 pkt 1 – 5 ustawy Pzp. W ww. piśmie Zamawiający
wskazał, iż zwraca się do wykonawcy o wskazanie czynników, popartych dowodami
i wyliczeniami, które wpływają na cenę oferty. Zamawiającemu szczególnie zależało na
przedstawieniu przez wykonawcę czynników jakie wpłynęły na cenę jednostkową, tj. cenę za
1 godzin
ę transportu (netto, PLN). Dalej Zamawiający wskazał, iż wykonawca winien
w ramach wyjaśnień przedstawić Zamawiającemu informacje, które pozwolą na ustalenie tego,
czy cena oferty jest prawidłowa (rynkowa) i gwarantuje wykonanie zamówienia zgodnie
z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego.
Wykonawca TRANS
– WIERT Sp. z o.o. w złożonych wyjaśnieniach przedstawił
kalkulację ceny jednostkowej zaoferowanej w części 2 i 4.
Wykonawca wskazał, że oparł kalkulację na przykładzie samochodu cysterny
o
ładowności do 12 m3 marki MAN F2000 w konfiguracji 6x4 z systemem załadunkowo
wyładunkowym.
Wykonawca podał, że cena została skalkulowana w następujący sposób:
Przyjęto cykl pracy 2 h 30 min, na który składa się: jazda, załadunek oraz wyładunek.
- Jazda
– przyjęto 30 km przebiegu pojazdu:
Koszt: 30 km x 2,5 zł = 75 zł
Paliwo: 30 km x 33l/100 = 11 l x 4 zł= 44 zł
Koszt eksploatacji pojazdu: 30 km x 1,03 zł= 30,9 zł ok. 31 zł
-
Załadunek i wyładunek – przyjęto 1 h 30 min:
1h 30 min pracy x 30 zł = 45 zł
Kosz
t zawiera koszt paliwa i koszty eksploatacji sprzętu:
Paliwo: 1h 30 min x 5l/h= 7,5l x 4 zł= 30 zł
Koszt eksploatacji układu załadunkowego: 1h 30 min x 10 zł = 15 zł.
- Praca kierowcy:
2 h 30 min x 27 zł = 67,50 zł.
Razem: 187,50 zł netto za 2h 30 min co daje kwotę: 75 zł/h netto wykonywania transportu.
Zaoferowana cena została zwiększona do 80 zł/h netto w przypadku części 2, natomiast
w przypadku części 4 ze względu na małą ilość godzin planowanych do pracy w miesiącu, tj.
53 h cena została podwyższona do 120 zł/h netto.
Wykonawca TRANS
– WIERT Sp. z o.o. do powyższych wyjaśnień nie załączył
żadnych dowodów.
W dniu
20 września 2019 r. Zamawiający dokonał wyboru jako najkorzystniejszej
w części 2 i 4 oferty wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. Oferta Odwołującego uplasowała
się na drugim miejscu w rankingu ofert.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Potwierdził się zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o. w zakresie
części 2 i 4 zamówienia, w sytuacji gdy oferta ta zawierała rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia, a ww. wykonawca nie złożył wyjaśnień odpowiadających wymogom
art. 90 ust. 1
– 3 ustawy Pzp.
Stosownie do treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub
ich istot
ne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1.
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla
wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za
pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018
r. poz. 2177);
2.
pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
3.
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązującym w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4.
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska oraz
5.
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Z kolei w przypadku,
gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30%
od
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia (art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp). Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy (art. 90 ust. 2 ustawy Pzp). Ponadto
stosownie do treści art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który
nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami
potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
Zgodnie z utrwalo
nym już w orzecznictwie Izby poglądem, złożone przez wykonawcę
wyjaśnienia w zakresie ceny oferty lub kosztu, lub ich istotnych części składowych, winny być
konkretne, wyczerpujące i rozwiewające wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmi
otu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w SIWZ lub
wynikającymi z odrębnych przepisów. To na wykonawcy bowiem ciąży obowiązek wykazania,
jakie obiektywne czynniki pozwoliły mu na obniżenie ceny oferty oraz w jakim stopniu dzięki
tym czynnikom cena
oferty została obniżona (por. wyrok KIO z dnia 2 lutego 2016 r. sygn. akt:
KIO 66/16).
Nadto wskazać należy, iż sytuacja prawna wykonawcy, który w odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego do złożenia wyjaśnień, w tym dowodów, w przedmiocie rażąco
niskiej cen
y, w ogóle ich nie złożył oraz wykonawcy, który złożył wyjaśnienia ogólnikowe
i niepoparte dowodami, jest taka sama. W obu bowiem przypadkach oferta wykonawcy
podlega odrzuceniu (por. KIO w wyroku z dnia 19 maja 2016 r. sygn. akt: KIO 722/16).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż
Zamawiający wystosował do wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. wezwanie w trybie
art. 90 ust. 1a pkt 1
ustawy Pzp, ponieważ zaoferowane przez ww. wykonawcę w części 2 i 4
ceny
budziły wątpliwości Zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w SIWZ z uwagi na spełnienie mierników wskazanych w
ww. przepisie.
Izba wskazuje, iż treść wezwania Zamawiającego z 19 sierpnia 2019 r. do złożenia
wyjaśnień dotyczących sposobu kalkulacji ceny była konkretna i jednoznacznie wskazywała
wykonawcy TRANS
– WIERT Sp. z o.o., które elementy ceny oferty i w jakim zakresie winny
zostać wyjaśnione, jak również poparte dowodami i wyliczeniami. Zamawiający
w szczególności zwrócił się do ww. wykonawcy o udzielenie wyjaśnień wraz z dowodami,
w zakresie określonym w art. 90 ust. 1 pkt 1 – 5 ustawy Pzp oraz w zakresie czynników jakie
wpłynęły na cenę jednostkową, tj. cenę za 1 godzinę transportu.
Zdani
em Izby analiza treści wyjaśnień wykonawcy TRANS - WIERT Sp. z o.o.
w zakresie ceny oferty
w części 2 i 4 zamówienia nie pozwala na ich pozytywną ocenę
kontekście braku podstaw do odrzucenia oferty ww. wykonawcy.
W ocenie składu orzekającego Izby rozpoznającego niniejszą sprawę analiza
złożonych przez TRANS – WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień prowadzi do wniosku, iż ww.
wykonawca nie wykazał, że zaoferowane przez niego ceny za część 2 i 4 nie są rażąco niskie
w stosunku d
o przedmiotu zamówienia. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, iż
wyjaśnienia wykonawcy w zakresie ceny rażąco niskiej nie odnosiły się do wszystkich
aspektów oczekiwanych przez Zamawiającego i wyartykułowanych w wezwaniu z dnia
19 sierpnia
2019 r. Złożonych przez wykonawcę TRANS - WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień nie
można w ocenie Izby uznać za wyczerpujące, wszechstronne i czyniące zadość wezwaniu
Zamawiającego, a to z uwagi na okoliczność, iż wykonawca nie podał, jakie obiektywne
czynniki pozwoliły mu na obniżenie cen za część 2 i 4 zamówienia, jak również nie odniósł się
do okoliczności, o których mowa w art. 90 ust. 1 pkt 1 – 5 ustawy Pzp, czego oczekiwał
Zamawiający.
W okolicznościach niniejszej sprawy nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż TRANS –
WIERT
Sp. z o.o. nie przedstawił Zamawiającemu żadnych dowodów potwierdzających, że
zaoferowane przez niego ceny za część 2 i 4 nie są rażąco niskie, do których dostarczenia
Zamawiający wezwał wykonawcę. Poza kalkulacją własną, wykonawca nie przedstawił
żadnych dowodów potwierdzających prezentowane stanowisko.
L
ektura złożonych przez TRANS – WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień ceny oferty nie
rozwiewa wątpliwości nawet co do sposobu zbudowania cen ofert za część 2 i 4 zamówienia.
Wykonawca w sposób ogólny podał, że przyjął cykl pracy wynoszący 2 h 30 minut, na który
składała się jazda, załadunek oraz wyładunek. Jako przebieg pojazdu wykonawca przyjął
30 km,
nie przedstawiając jednak żadnej argumentacji pozwalającej stwierdzić zasadność
przyjętego założenia. Powyższe nabiera szczególnego znaczenia choćby w kontekście
odległości między siedzibą TRANS – WIERT Sp. z o.o. a Tarnowem, gdzie zlokalizowane są
Ośrodki Kopalń w przypadku części 2 zamówienia, wynoszącej 60 km. Jakkolwiek nie sposób
wykluczyć sytuacji, że wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. dysponuje kierowcami w
pobliżu Ośrodków Kopalń Zamawiającego, jednakże z treści wyjaśnień nie sposób wyczytać
informacji, skąd pojazdy byłyby zadysponowane, przez co nie można ustalić, czy założenia
przyjęte przez wykonawcę były rzetelne. Powyższe okoliczności powinny zostać szerzej
omówione przez wykonawcę w złożonych wyjaśnieniach. Nadto zgodzić należy się z
Odwołującym, iż ww. wskaźnik odnoszący się do odległości, którą wykonawca obowiązany
będzie pokonać świadcząc usługi na rzecz Zamawiającego jest ściśle powiązany z kolejnym
budulcem ceny, tj. czasem pracy kierowcy, bowiem
dłuższa trasa przejazdu przekłada się na
dłuższy czas pracy kierowcy.
Dalej Izba wskazuje, że wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. w złożonych
wyjaśnieniach nie przedstawił żadnego merytorycznego uzasadnienia dla przyjętego kosztu
eksploatacji
pojazdu w wysokości 1,03 zł/1 km oraz kosztów eksploatacji układu
załadunkowego w kwocie 10 zł/h. Samo tylko ich podanie, bez choćby próby wykazania,
dlaczego należy je przyjąć w takiej, a nie innej wysokości, jako gołosłowne, nie czyni zadość
obowiązkowi wyjaśnienia, statuowanemu w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp.
Na podst
awie złożonych przez wykonawcę TRANS – WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień ceny
nie sposób również wywieść, czy wykonawca wziął pod uwagę długi termin realizacji
niniejszego zamówienia (48 miesięcy). Powyższa okoliczność, w ocenie Izby, winna zostać
uwzględniona przez wykonawcę podczas obliczenia cen ofert, z uwagi na zmieniającą się na
rynku pracy
sytuację związaną choćby ze wzrostem wynagrodzenia minimalnego za pracę,
a w konsekwencji rosnącymi kosztami pracowniczymi, czy też ruchomymi cenami paliw. Ze
złożonych przez wykonawcę wyjaśnień nie wynika, czy powyższe było przedmiotem
pogłębionej analizy, nie jest wiadomym również, dlaczego wykonawca przyjął stawkę za litr
paliwa na poziomie 4 zł. Wykonawca nie udowodnił również, że dokonuje zakupu paliwa za
wskazaną wyżej kwotę po cenach hurtowych.
Dodatkowo
zauważyć należy, iż wykonawca nie wyjaśnił dlaczego cenę za część 2
zamówienia zwiększył do kwoty 80 zł/h netto. Podkreślić należy, iż nie jest rolą Zamawiającego
ani tym bardziej Izby,
która ocenia dokonane przez Zamawiającego czynności w postępowaniu
o udzielenie zamówienia, domniemywanie okoliczności, które legły u podstaw założeń
kalkulacyjnych wykonawcy.
Nie można pominąć także okoliczności, iż w złożonych
wyjaśnieniach wykonawca TRANS – WIERT Sp. z o.o. nawet nie poruszył kwestii zysku, przez
co
nie
sposób
stwierdzić,
czy
szacunek
wykonawcy
jest
realny,
a świadczenie usług za zaoferowane ceny będzie dla wykonawcy opłacalne.
Izba nie podzieliła natomiast stanowiska Odwołującego, jakoby wykonawca TRANS –
WIERT Sp. z o.o. nie dysponował pojazdami typu autocysterna. Powyższemu przeczy wykaz
sprzętu złożony przez ww. wykonawcę na wezwanie Zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1
ustawy Pzp, z którego jednoznacznie wynika, że wykonawca jest właścicielem trzech
pojazdów ww. typu.
Za bez znaczenia
dla rozpoznania niniejszej sprawy Izba uznała stanowisko
Odwołującego w przedmiocie cen zaoferowanych przez TRANS – WIERT Sp. z o.o.
w postępowaniu prowadzonym przez Państwowe Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka
Akcyjna Oddział w Sanoku pn. „Świadczenie usług transportu specjalistycznego ropy naftowej,
metanolu i glikolu autocysternami o pojemności do 12 m
3
”, w którym ww. wykonawca w
zakresie części II zaoferował 169,00 zł netto za godzinę pracy, a zatem znacząco więcej niż
w przypadku części 2 i 4 przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia.
Okoliczność, iż wykonawca w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia zaoferował
kwotę wyższą niż w postępowaniu o zbliżonym przedmiocie zamówienia nie przesądza a
priori
, iż oferta wykonawcy zawiera rażąco niską cenę. Ponadto za niewykazane Izba uznała
twierdzenia Odwołującego, który wskazywał, iż koszty transportu ropy naftowej będącej
przedmiotem zamówienia prowadzonego przez PGNIG S.A. Oddział Sanoku są
w wysokim stopniu zbieżne z kosztami transportu wody złożowej stanowiącej przedmiotem
części 2 i 4 niniejszego zamówienia. Powyższe zostało również zakwestionowane przez
Zamawiającego w toku postępowania odwoławczego, który wskazywał, że przedmiot
postępowania prowadzonego przez PGNiG Oddział w Sanoku oraz niniejszego zamówienia
znacząco się różni w zakresie transportowanej cieczy, wymagań dla kierowców, sprzętu, jak
też zakresu usług.
Za nieuzasadnione Izba uznała stanowisko Zamawiającego, który podnosił, że
porównywanie cen ofert wykonawcy TRANS – WIERT Sp. z o.o. w okolicznościach niniejszej
sprawy do wartości szacunkowej zamówienia powiększonej o należny podatek VAT jest
chybione ora
z że w przypadku części 4-ej bardziej zasadnym byłoby odniesienie ceny oferty
wykonawcy do średniej arytmetycznej cen ofert. Zamawiający wykazywał, że możliwym jest
wykonanie części 2 i 4 niniejszego zamówienia za zaoferowane przez TRANS - WIERT
Sp. z o.o
. ceny, na podstawie kosztów pracy autocysterny będącej własnością
Zamawiającego.
Ustosunkowując się do powyższego Izba wskazuje, że to wykonawca wezwany do
złożenia wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny obowiązany jest wykazać, iż nie jest ona
rażąco niska, a nie Zamawiający. Dalej wskazać należy, iż powyższe stanowisko
Zamawiającego, nie zasługiwało na aprobatę również z tego względu, że w istocie prowadziło
do podważenia szacunku Zamawiającego dokonanego przed wszczęciem postępowania o
udz
ielenie zamówienia, który winien być ustalony z należytą starannością. Przyjęcie
powyższego mogłoby stanowić próbę zmiany sposobu oszacowania niniejszego zamówienia
ustalonego na podstawie aktualnych stawek oraz środków zaksięgowanych na podstawie
faktur w kończącej się umowie nr IT.0810.5.2016, obowiązującej w okresie 2016 – 2020, na
rzecz podnoszonych w toku rozprawy kosztów pracy autocysterny Zamawiającego.
W ty
m miejscu zważyć także należy, iż przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych,
dają zamawiającym możliwość odstąpienia obowiązku wezwania wykonawcy do złożenia
wyjaśnień w zakresie ceny. Izba wskazuje, że analiza przepisu art. 90 ust. 1a
pkt 1 ustawy Pzp p
rowadzi do wniosku, iż brak jest po stronie zamawiającego automatycznego
obowiązku wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie ceny oferty, gdy zostanie
spełniony jeden z mierników, o którym mowa w ww. przepisie. Zatem ocena zasadności
wezwania wyk
onawcy do złożenia wyjaśnień dotyczących budowy ceny oferty winna być
dokonywana ad casum
, bowiem w okolicznościach danej sprawy zamawiający może nie
skorzystać z wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień, o ile rozbieżność między ceną
oferty a ubruttowioną wartością szacunkową zamówienia lub średnią arytmetyczną cen
wszystkich złożonych ofert wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia. W tym miejscu podkreślić należy, iż odstąpienie przez zamawiającego od
wezwania wykonawcy w ww. tryb
ie winno mieć charakter wyjątkowy i nie może być
intepretowane w sposób rozszerzający. Nie jest zatem tak, że znacząco wyższy szacunek
zamówienia dokonany przez zamawiającego z należytą starannością przed wszczęciem
postępowania automatycznie zwalnia zamawiającego z obowiązku, o którym mowa w art. 90
ust. 1a
ustawy Pzp, zwłaszcza gdy jest on zestawiany z najniższą ceną oferty. Odstąpienie od
wezwania do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny powinno być przedmiotem
szcz
egółowej i obiektywnej analizy, której cel sam w sobie nie może sprowadzać się do wyboru
oferty z najniższą ceną.
Przekładając powyższe na okoliczności niniejszej sprawy Izba wskazuje, iż skoro
Zamawiający wezwał wykonawcę TRANS – WIERT Sp. z o.o. w trybie art. 90 ust. 1a pkt 1
ustawy Pzp, jako,
że spełnione zostały mierniki wskazane w tym przepisie, nie twierdząc przy
tym, że rozbieżność między ceną zaoferowaną przez wykonawcę za część 2 i 4 zamówienia
a ubruttowioną wartością szacunkową zamówienia lub średnią arytmetyczną złożonych ofert
wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia, to za nieuzasadnione na
tym etapie postępowania Izba uznała stanowisko Zamawiającego, który argumentował, że
opieranie wezwania wystosowanego do ww. wykonawcy w zakresie ceny oferty na
odstępstwie od wartości szacunkowej zamówienia jest chybione, gdyż w oparciu
o koszty pracy autocysterny będącej własnością Zamawiającego można stwierdzić, iż
zaoferowane przez wykonawcę ceny nie noszą znamion ceny rażąco niskiej.
W końcu odnosząc się do dowodów złożonych, w toku rozprawy, przez TRANS –
WIERT Sp. z o.o.,
Izba wskazuje, że dowody te nie mogły zostać wzięte pod uwagę. Izba
wskazuje, iż postępowanie odwoławcze przed Krajową Izbą Odwoławczą stanowi ocenę
zakończonej procedury wyjaśniającej na okoliczność zaoferowania rażąco niskiej ceny. Tym
samym wszelkie informacje i dowody mające potwierdzać rzetelność i prawidłowość
skalkulowanej przez wykonawcę ceny, muszą być znane zamawiającemu na etapie
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, po to aby zamawiający mógł, po ich
analizie, podjąć decyzję w zakresie przyjęcia oferty lub jej ewentualnego odrzucenia. Nie jest
właściwym działanie wykonawcy, który w toku postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego nie dokłada należytej staranności w składaniu wyjaśnień i dowodów
w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, podejmując stosowne działania i intensyfikując
wysiłek w zakresie skompletowania dowodów mających uwiarygadniać jego stanowisko
dopiero na etapie postępowania odwoławczego przed Izbą.
Rozważając kwestię ewentualnego wezwania Przystępującego do złożenia
dodatkowych wyjaśnień, w tym dowodów, w przedmiocie rażąco niskiej ceny oferty, Izba
doszła do przekonania, że w niniejszej sprawie nie powinno mieć ono miejsca. Zdaniem składu
or
zekającego ponowne wezwanie wykonawcy w ww. zakresie winno być wystosowane w
sytuacji, gdy złożone przez wykonawcę wyjaśnienia i dowody na pierwsze wezwanie
zamawiającego zrodziły po stronie zamawiającego dalsze wątpliwości, które wymagałyby
dodatkowego wy
jaśnienia czy uszczegółowienia. Kolejne wezwanie wykonawcy w ww.
zakresie w ocenie Izby nie może prowadzić do bezpodstawnego stworzenia kolejnej szansy
dla wykonawcy, który złożył wyjaśnienia o wysokim poziomie ogólności, nie przedstawiając
przy tym żadnych dowodów potwierdzających kalkulację ceny oferty.
Rekapitulując, złożenie przez wykonawcę TRANS - WIERT Sp. z o.o. wyjaśnień
niepełnych, opartych na gołosłownych deklaracjach wykonawcy z uwagi na brak
przedstawienia jakichkolwiek dowodów, nie pozwalało na pozytywną ocenę oferty ww.
wykonawcy
w zakresie części 2 i 4 zamówienia w przedmiocie braku podstaw do odrzucenia
oferty z uwagi na rażąco niską cenę.
W świetle powyższego orzeczono jak w sentencji.
W konsekwencji na podstawie art. 192 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy Pzp Izba
orzekła w formie wyroku, uwzględniając odwołanie. O kosztach Izba orzekła na podstawie
art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp stosownie do jego wyniku. Zgodnie zaś z § 3 pkt 1 i 2 lit. b
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972 ze zm.), Izba zasądziła
od Zamawiającego na rzecz Odwołującego koszty strony poniesione z tytułu wpisu oraz
wynagrodzenia pełnomocnika – na podstawie złożonej do akt faktury - stanowiące łącznie
kwotę 18 600 zł.
Przewodniczący: ……………………………..
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1833/19, KIO 1875/19 z dnia 2019-10-31
- Sygn. akt KIO 2089/19 z dnia 2019-10-29
- Sygn. akt KIO 1894/19 z dnia 2019-10-24
- Sygn. akt KIO 1880/19, KIO 1895/19 z dnia 2019-10-21
- Sygn. akt KIO 1902/19 z dnia 2019-10-18
