rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2016-10-13
rok: 2016
data dokumentu: 2016-10-13
rok: 2016
sygnatury akt.:
KIO 1830/16
KIO 1830/16
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2016 r. odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 września 2016 r. przez Odwołującego –
PORR Polska Infrastructure Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul.
Domaniewskiej 50A (02-672 Warszawa)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego
Województwo Łódzkie – Zarząd
Dróg Wojewódzkich w Łodzi, al. Sienkiewicza 3, 90-113 Łódź
przy udziale
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie:
INTOP Warszawa Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie przy ul. Wiertniczej 108 (Lider),
INTOP Tarnobrzeg Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Tarnobrzegu
przy ul. Sienkiewicza 145M (Partner),
Trakcja PRKiL Spółka Akcyjna z siedzibą w
Warszawie przy ul. Złotej 59 (Partner), zgłaszających przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 września 2016 r. przez Odwołującego –
PORR Polska Infrastructure Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul.
Domaniewskiej 50A (02-672 Warszawa)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego
Województwo Łódzkie – Zarząd
Dróg Wojewódzkich w Łodzi, al. Sienkiewicza 3, 90-113 Łódź
przy udziale
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie:
INTOP Warszawa Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie przy ul. Wiertniczej 108 (Lider),
INTOP Tarnobrzeg Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Tarnobrzegu
przy ul. Sienkiewicza 145M (Partner),
Trakcja PRKiL Spółka Akcyjna z siedzibą w
Warszawie przy ul. Złotej 59 (Partner), zgłaszających przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1 Oddala odwołanie.
2.1 Kosztami postępowania obciąża Odwołującego – PORR Polska Infrastructure S.A z/s w
Warszawie i
2.2 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
20.000 zł 00 gr. (słownie:
dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego – PORR Polska
Infratsructure S.A. z/s w Warszawie, tytułem wpisu od odwołania;
Sygn. akt: KIO 1830/16
2.3 Zasądza od Odwołującego – PORR Polska Infrastructure S.A z/s w Warszawie na rzecz
Zamawiającego - Województwa Łódzkiego – Zarządu Dróg Wojewódzkich w Łodzi kwotę
3.600 zł. 00 gr. (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu
kosztów strony poniesionych w związku z wynagrodzeniem pełnomocnika
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt: KIO 1830/16
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi
w trybie przetargu nieograniczonego na wykonanie robót budowlanych w ramach zadania
„Rozbudowa Drogi Wojewódzkiej nr 710 – budowa mostu przez rzekę Warta w m. Warta” (nr
sprawy DZ.342.26.2016), ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich,
2016/S 071-123664, wobec powtórzonej czynności badania, oceny i wyboru oferty
najkorzystniejszej Konsorcjum w składzie Intop Warszawa Sp. z o.o., Intop Tarnobrzeg Sp. z
o.o., Trakcja PRKiL S.A (dalej jako Konsorcjum Intop), wykonawca Porr Polska Infrastructure
S.A. wniósł w dniu 30 września 2016 r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
(sygn. akt KIO 1830/16).
O wyniku ponowionych w postępowaniu czynności Odwołujący dowiedział się w dniu 21
września 2016 r. z informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej przesłanej mailem.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu dokonanie czynności z naruszeniem:
1. art. 8 ust. 1 i 3 w zw. z art. 7 ust. 1 Ustawy Pzp – poprzez zaniechanie ujawnienia
informacji zastrzeżonych przez Konsorcjum Intop, jako tajemnica przedsiębiorstwa, tj.
wyjaśnień dotyczących ceny za wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego z dnia
12 września 2016 r., pomimo iż zastrzeżenie nie było skuteczne, gdyż wykonawca w
terminie
nie
wykazał,że
zastrzeżone
informacje
stanowią
tajemnicę
przedsiębiorstwa;
2. art. 87 ust. 1 w zw. z art. 7 Ustawy Pzp poprzez zaniechanie rzetelnej oceny
wyjaśnień Konsorcjum Intop w zakresie kalkulacji ceny za wybudowanie i rozbiórkę
mostu objazdowego, co dodatkowo narusza art. 192 ust. 2 i 3 pkt 1 Ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wykonania czynności w postępowaniu zgodnie z żądaniami
odwołania wniesionego przez Odwołującego w dniu 18 lipca 2016 r., oraz zgodnie z
wyrokiem KIO 1315/16, KIO 1324/16 z dnia 3 sierpnia 2016 r., tj. powtórzenie
czynności badania i oceny ofert zgodnie z wytycznymi Izby;
3. art. 89 ust. 1 pkt 3) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm. -
dalej „uznk”) - poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum
Intop pomimo, że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji;
4. art 7 ust. 1 i 3 Ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 1 ustawy Pzp -
poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Intop, jako najkorzystniejszej oferty
oraz poprzez zaniechanie dokonania wyboru oferty złożonej przez Odwołującego
jako najkorzystniejszej.
Sygn. akt: KIO 1830/16
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i:
1)
nakazanie
Zamawiającemu
unieważnienia
czynności
wyboru
oferty
najkorzystniejszej;
2)
nakazanie Zamawiającemu uznania za nieskuteczne zastrzeżenia przez Konsorcjum
Intop, jako tajemnicy przedsiębiorstwa wyjaśnień z dnia 12 września 2016 r.,
odnośnie kalkulacji ceny za wybudowanie i rozbiórkę mostu dojazdowego i
ujawnienia zastrzeżonych informacji Odwołującemu;
3)
nakazanie Zamawiającemu wykonania zaniechanej czynności polegającej na
odrzuceniu oferty Konsorcjum Intop;
4)
nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownej oceny i dokonanie wyboru
najkorzystniejszej oferty - złożonej przez Odwołującego;
Stanowiąca przedmiot odwołania czynność wyboru oferty najkorzystniejszej podjęta została
przez Zamawiającego po przeprowadzeniu czynności nakazanych wyrokiem Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 3 sierpnia 2016 r. (KIO 1315/16, KIO 1324/16) i ponownie zawierała
wskazanie na ofertę Konsorcjum Intop. Wyrokiem tym Izba uwzględniła wniesione przez
Odwołującego w dniu 18 lipca 2016 r. odwołanie (KIO 1315/16) i nakazała Zamawiającemu
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej Konsorcjum Intop, unieważnienie
czynności odrzucenia oferty Odwołującego, pierwotnie odrzuconej, jako stanowiącej czyn
nieuczciwej konkurencji oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem
oferty Odwołującego. We wniesionym odwołaniu Odwołujący żądał także odrzucenia na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz.U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.) oferty
Konsorcjum Intop, jako stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji. Izba odnosząc się do tego
zarzutu podkreśliła w uzasadnieniu wyroku, że zarzut jest „przedwczesny i nie udowodniony
na tym etapie...” (str. 41 uzasadnienia wyroku Wysokiej Izby). W części uzasadnienia
odnoszącej się zasadniczo do oceny oferty Odwołującego zawarte zostały wytyczne dla
Zamawiającego: Zamawiający przeprowadzi więc ponowną ocenę ofert. Zamawiający
powinien mieć na uwadze charakter wynagrodzenia przypisanego do mostu objazdowego, i
w ocenie Izby powinien skupić się na rzeczowej ocenie otrzymanych wyjaśnień, których
jeszcze zażąda od wykonawcy, i ten materiał uczynić w całości podstawą swojej oceny, w
tym co do tego, czy cena za most objazdowy jest realna, mając na względzie indywidualne
warunki tego wykonawcy i dowody przez niego przedłożone. W tożsamy sposób
Zamawiający powinien zweryfikować ofertę konsorcjum INTOP. Zamawiający dysponuje
instrumentami prawnymi do przeprowadzenia stosownego postępowania wyjaśniającego”
(str. 44 in fine)
.
Wykonując wyrok Izby Zamawiający w dniu 31 sierpnia 2016 r. zwrócił się do
Konsorcjum Intop z wezwaniem do złożenia wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny
Sygn. akt: KIO 1830/16
netto za wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego w wysokości 6.029.185,98 zł, tj. „do
ponownego szczegółowego wyjaśnienia i przedstawienia dowodów na poparcie swoich
wyjaśnień”. W dniu 12 września 2016 r. wykonawca złożył wyjaśnienia, utajniając je jako
tajemnicę przedsiębiorstwa.
Obecnie Odwołujący formułuje zarzut naruszenia zasady jawności postępowania przez
zaniechanie odtajnienia wyjaśnień Konsorcjum Intop z 12.09.2016 r., z uwagi na sposób
zastrzeżenia informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, niezgodny z art. 8 ust. 3
Ustawy. Literalne brzmienie przywołanego przepisu sugeruje, że brak należytego wykazania
przez wykonawcę, iż poszczególne informacje noszą walor tajemnicy przedsiębiorstwa
powoduje brak zaktualizowania się zakazu ich ujawniania ( w takim przypadku informacje nie
nabierają charakteru poufnego i nie podlegają ochronie). Swoje wywody prawne co do
sposobu wykładni normy prawnej Odwołujący opierał na przywołanych kilku orzeczeniach
KIO.
Zdaniem Odwołującego, uzasadnienie zastrzeżenia informacji objętych wyjaśnieniami
zawierało się w ogólnych sformułowaniach: informacje podlegające zastrzeżeniu nie były
ujawniane do wiadomości publicznej i spółka INTOP Warszawa sp. z o. o. podjęła niezbędne
działania celem zachowania ich w poufności. Informacje organizacyjne przedsiębiorstwa są
przechowywane w zabezpieczonym systemie informatycznym obiegu dokumentów i
zarządzania kosztami z ograniczonym dostępem, przeznaczone do wglądu tylko dla osób
zajmujących się konkretnym zakresem działania firmy. Dla przykładu wgląd do realizacji
danego kontraktu mają jedynie osoby przypisane bezpośrednio z danym zakresem realizacji
i jest to zaledwie kilka osób (2-4 osoby z kadry kierowniczej) posiadają uprawnienia dostępu
do tych informacji.” Konsorcjum Intop nie przedstawiło żadnego dowodu potwierdzającego
jego twierdzenia, co więcej wykonawca nie podjął jakichkolwiek kroków lub niezbędnych
działań zmierzających do zachowania poufności, a ich wykazanie jest jednym z warunków,
które należy spełnić, aby można było uznać daną informację za tajemnicę przedsiębiorstwa.
Zamawiający przychylając się do wniosku wykonawcy o zastrzeżeniu określonych informacji
jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie dokonał weryfikacji prawdziwości stanowiska oferenta
odnośnie charakteru (statusu) tych informacji. Weryfikacja prawdziwości stanowiska oferenta
nie może odbyć się wyłącznie poprzez bezrefleksyjne zaaprobowanie wyjaśnień danego
wykonawcy, ale winna być poparta obiektywnymi przesłankami, gdyż tylko na ich podstawie
można zweryfikować prawdziwość subiektywnych twierdzeń wykonawcy.
Odtajnienie w całości wyjaśnień wykonawcy ma szczególne znaczenie w kontekście
możliwości pełnej weryfikacji przedstawionych wyjaśnień, kalkulacji i dowodów odnoszących
się do wybudowania i rozbiórki mostu objazdowego, a także oceny zarzutu złożenia oferty
Sygn. akt: KIO 1830/16
stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji. Już jawna treść wyjaśnień wskazywać ma, że
Zamawiający uchybiając wyrokowi Izby nie dokonał rzetelnej oceny tych wyjaśnień.
Odwołujący wskazał na ceny jakie w tej pozycji oferowali poszczególni wykonawcy, w
stosunku do których cena Konsorcjum Intop stanowi 181,85% średniej ze wszystkich
złożonych w postępowaniu ofert. Podobnie, cena Konsorcjum Intop w stosunku do wartości
szacunkowej zamówienia stanowi 186,67%. W ocenie Odwołującego koszty spornej pozycji
zostały znacznie, ponad dwukrotnie zawyżone celem osiągnięcia dodatkowej korzyści w
postaci kredytowania dalszych prac. Zamawiający akceptując wycenę przeprawy mostowej
Odwołującego na poziomie 1.278.420,82 zł., powinien jako zamawiający publiczny
szczególnie poddać analizie wycenę wybranego wykonawcy, prawie 4-krotnie większej
(6.029.185,98 zł.).
W odniesieniu do zarzutu dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop,
Odwołujący wskazał, że zaoferowanie przez Konsorcjum Intop, jako wynagrodzenia
ryczałtowego za budowę i rozbiórkę mostu tymczasowego tak wysokiej kwoty stanowi
niewątpliwie czyn nieuczciwej konkurencji. Most tymczasowy służy bowiem do
przeprowadzenia ruchu drogowego w czasie rozbiórki i budowy mostu stałego. Jest to robota
wykonywana na początku realizacji kontraktu, za którą też wykonawca otrzyma w pierwszej
kolejności wynagrodzenie. Zamiar zaoferowania sztucznie zawyżonej ceny wynikać ma z
wyjaśnień z dnia 12 września 2016 r., w których wykonawca wskazuje, że zewzględu na
ryczałtowy charakter pozycji kosztorysowej (w stopniu szczegółowości: cena ryczałtowa za
wykonanie i utrzymanie obiektu tymczasowego wraz z dojazdami), poniższe wyjaśnienia,
załączone kosztorysy (tajemnica przedsiębiorstwa) nie mogą być użyte jako podstawa
rozliczeń zadania pomiędzy Wykonawcą a Zamawiającym - w przypadku wyboru naszej
oferty jako najkorzystniejszej. Załączone kosztorysy zostały przedstawione w związku z
wnioskiem Zamawiającego o przedstawienie wyjaśnień odnośnie wysokości oferowanej
przez nas ceny...”
Konsorcjum INTOP znacznie (prawie dwukrotnie w stosunku do szacunkowej wartości
określonej przez Zamawiającego) zawyżając wartość robót mostowych związanych z
mostem objazdowym dokonuje wprost manipulacji stawkami kosztorysu (znacznie je
zawyżając), dzięki czemu stwarza sobie sytuację, która mogłaby mu umożliwić
skredytowanie przez Zamawiającego robót wykonywanych na późniejszych etapach
realizacji zamówienia. Tak wprost uznała KIO w wyroku z 22 października 2014 r. (KIO
2046/14). W konsekwencji prowadzi to do naruszenia interesu przedsiębiorców, którzy złożyli
oferty w niniejszym postępowaniu, jak i tych potencjalnych wykonawców, którzy mogliby
złożyć swoje oferty w tym postępowaniu. Takie działanie jest objęte dyspozycją normy
prawnej zawartą w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
Sygn. akt: KIO 1830/16
konkurencji i jako takie stanowi samoistną podstawę stwierdzenia, że w danym przypadku
mamy do czynienie z nieuczciwymi praktykami (tak w orzeczeniu SN z 22.10.2002 r., sygn.
akt III CKN 271/01). Naruszającym dobre obyczaje, na które wskazuje cytowanym przepisie
stanowi działanie, które może prowadzić do zniekształcenia określonych interesów i
zachowań gospodarczych w przeciętnych warunkach praktyki rynkowej, które jednocześnie
prowadzi do pogorszenia sytuacji innego przedsiębiorcy na tym konkretnym rynku, poprzez
naruszenie w tym zakresie jego interesu.
Zamawiający określił limit finansowy na rok 2016 na kwotę 4.850.000,00 zł brutto i
jednocześnie ustalił kary umowne za nieosiągnięcie prawie całości limitu (98% zakresu
rzeczowego), co miało zmobilizować wykonawców do wykonywania jak największej ilości
prac. Przez zawyżenie wyceny przeprawy mostowej Konsorcjum Intop spowodować może to
wyczerpanie limitu finansowego na ten rok, a ewentualnie dodatkowo pozyskane środki,
ponad realnie poniesione koszty prac, będą mogły być przeznaczone na sfinansowanie
innych pozycji prac kosztorysowych.
Brak wskazania zatem realnych kosztów wykonania prac związanych z mostem objazdowym
potwierdza brak dołożenia określonej staranności zawodowej po stronie przedsiębiorcy, który
dokonał tylko formalnie, a nie realnie wyceny wskazanej pozycji. Takiego działania nie
można - zdaniem Izby wyrażonej w ww. wyroku z 22.10.2014 r. - uznać za normalne,
konkurencyjne działanie wykonawcy ubiegającego się o zamówienie. Konkurencja, także na
rynku zamówień publicznych, powinna bowiem cechować się uczciwymi zwyczajami i
praktykami po stronie przedsiębiorców zainteresowanych uzyskaniem zamówienia.
Stwierdzenie działania naruszającego dobre obyczaje, jeśli prowadzi bądź może prowadzić
do naruszenia interesu innego przedsiębiorcy, wypełnia podstawę do uznania, że dany
wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji, co winno skutkować odrzuceniem
oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Odwołujący jako podstawę żądania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop wskazał naruszenie,
jako wiodącego w tym zarzucie przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji („uznk”). Odwołujący przywołał przy tym orzecznictwo
sądów powszechnych dotyczące kwalifikacji prawnej działania wyczerpującego znamiona
czynu nieuczciwej konkurencji o jakim mowa w przepisie. Przy ocenie działań
konkurencyjnych pod kątem sprzeczności z dobrymi obyczajami istotne znaczenie ma
sposób rywalizacji pomiędzy konkurentami, podlegający weryfikacji w konkretnych
okolicznościach przy uwzględnieniu, zasługujących na aprobatę w świetle norm moralnych i
etycznych zwyczajów dochodzenia przez przedsiębiorców do osiągnięcia korzyści
gospodarczych (wyrok SA w Katowicach z 24.5.2007 r., sygn. akt V ACa 328/07).
Oferta Konsorcjum Intop zawyżona prawie dwukrotnie w stosunku do szacunków
Zamawiającego nosi znamiona spekulacyjnego manipulowania cenami w pozycjach
Sygn. akt: KIO 1830/16
kosztorysu, co jest działaniem sprzecznym z dobrymi obyczajami, podjętym bezpośrednio w
celu polepszenia swojej sytuacji przy pozyskaniu i następnie realizacji zamówienia.
Kluczowym jest tutaj aspekt ryczałtowego charakteru wynagrodzenia za te roboty mostowe,
co może spowodować sytuację, że otrzymane w tym zakresie — zawyżone dwukrotnie —
wynagrodzenie będzie stanowiło podstawę do kredytowania innych prac Konsorcjum Intop,
co jest niedopuszczalne w regułach uczciwej konkurencji.
Złożenie przez Konsorcjum Intop takiej oferty prowadziło do naruszenia interesu innych
przedsiębiorców występujących jako wykonawcy (oferenci) w tym podstępowaniu,
a także tych potencjalnych wykonawców, którzy mogliby złożyć swoje oferty w tym
postępowaniu. Takie działanie jest objęte dyspozycją normy prawnej zawartej w art. 3 ust. 1
uznk i jako takie stanowi samoistną nieuczciwą praktykę rynkową. Odwołujący przywołał w
tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego, Krajowej Izby Odwoławczej.
Brak wykazania realnych kosztów potwierdza brak dołożenia określonej staranności
zawodowej wykonawcy, który dokonał tylko formalnie, a nierealnie wyceny wskazanej
pozycji, stanowiące zaprzeczenie normalnego konkurencyjnego działania.
Do postępowania odwoławczego przystąpił w dniu 6.10.2016 r. po stronie Zamawiającego
wykonawca – Konsorcjum Intop wnosząc o jego odrzucenie na podstawie art. 189 ust. 2 pkt
4 i 5 Ustawy, a w przypadku przyjęcia przez Izbę, iż nie zachodzą podstawy do
uwzględnienia tego wniosku, o oddalenie odwołania w całości.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie wywodząc w niej podstawę do odrzucenia
odwołania wypełniającą normę zawartą w art. 189 ust. 2 pkt 4 Ustawy w oparciu o
stwierdzoną analogię zarzutu zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop, w którym
Odwołujący powołuje się na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia
przez Izbę wyrokiem z 3 sierpnia 2016 r.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (tekst
jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.), tj. sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia
22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2016.1020), zwanej dalej „Ustawą”. Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy
nowelizującej do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i
niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz do odwołań i skarg do
sądu dotyczących tych postępowań stosuje się przepisy dotychczasowe.
Sygn. akt: KIO 1830/16
W pierwszej kolejności Izba rozpoznała wnioski Zamawiającego i Przystępującego o
odrzucenie odwołania, w którym zasadniczy zarzut, tj. zaniechania odrzucenia oferty
Konsorcjum Intop oparty miał być na tych samych okolicznościach faktycznych, co
podniesione przez Odwołującego w odwołaniu z dnia 18.7.2016 r. (sygn. akt KIO 1315/16),
co do których Izba odniosła się w wyroku z dnia 3 sierpnia 2016 r., sygn. akt KIO 1315/16 i
KIO 1324/16. W podstawie prawnej wniosków o odrzucenie odwołania wskazywano na art.
189 ust. 2 pkt 4 i 5 Ustawy, zgodnie z którymi Izba odrzuca odwołanie jeżeli stwierdzi, że
odwołujący powołuje się na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia
przez Izbę w sprawie innego odwołania dotyczącego tego samego postępowania
wniesionego przez tego samego odwołującego się (pkt 4) lub odwołanie dotyczy czynności,
którą zamawiający wykonał zgodnie z treścią wyroku Izby lub sądu lub, w przypadku
uwzględnienia zarzutów w odwołaniu, którą wykonał zgodnie z żądaniem zawartym w
odwołaniu (pkt 5).
Wyrokiem z 3.8.2016 r. (sygn. akt KIO 1315/16 i KIO 1324/16) Izba uwzględniła odwołanie
dotyczące pierwszej czynności wyboru oferty najkorzystniejszej podjętej w tym samym
postępowaniu wniesione przez Odwołującego – Porr Polska Infrastructure SA i nakazała
Zamawiającemu
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, unieważnienie
czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert
z uwzględnieniem oferty Odwołującego. W uzasadnieniu za przedwczesny i nie
udowodniony na tym etapie Izba uznała zarzut dotyczący zaniechania odrzucenia oferty
INTOP, mającej stanowić czyn nieuczciwej konkurencji (…) istotnym dla rozstrzygnięcia
sprawy był fakt, iż Odwołujący nie udowodnił stawianego zarzutu, wywiódł go na tym etapie
postępowania z przyjętej przez siebie wykładni wyjaśnień wykonawcy – co w ocenie Izby
było co najmniej przedwczesne i bez przeprowadzenia dalszego badania oferty tego
wykonawcy, nie mogło przekonywać o zasadności tezy Odwołującego. Niemniej jednak w
zakresie przeprowadzonej oceny oferty tego wykonawcy Zamawiający nie działał w sposób
wypełniający zasady określone w art. 7 ust. 1 i 3 Pzp, co w ocenie Izby skutkuje tym, że w
ramach ponownego badania i oceny ofert Zamawiający powinien poddać tą ofertę dalszym
wyjaśnieniom oraz rzeczowej i wnikliwej ocenie. Za zasługujące na uwzględnienie Izba
uznała zarzuty dotyczące odrzucenia oferty Odwołującego. Dalej Izba odniosła się do
wyjaśnień Konsorcjum Intop, które Zamawiający przyjął bez wnikliwej i rzeczowej oceny,
natomiast obszerne wyjaśnienia Odwołującego ocenił w oparciu o zasygnalizowaną z
ostrożności możliwość ujęcia elementów w innych pozycjach i w sposób odmienny przyjął,że doszło do przerzucania kosztów i manipulacji ceną. Uwzględniając odwołanie Izba
wskazała na potrzebę ponownej oceny ofert Odwołującego, w ramach której Zamawiający
powinien mieć na uwadze charakter wynagrodzenia przypisanego do mostu objazdowego, i
w ocenie Izby powinien skupić się na rzeczowej ocenie otrzymanych wyjaśnień, jak również
Sygn. akt: KIO 1830/16
wyjaśnień, których jeszcze zażąda od wykonawcy – i ten materiał uczynić w całości
podstawą swojej oceny, w tym co do tego, czy cena za most objazdowy jest realna, mając na
względzie indywidualne warunki tego wykonawcy i dowody przez niego przedłożone. W
tożsamy sposób Zamawiający winien zweryfikować ofertę konsorcjum INTOP. Zamawiający
dysponuje instrumentami prawnymi do przeprowadzenia stosowanego postępowania
wyjaśniającego.
Wykonując wyrok Izby Zamawiający wezwał Odwołującego oraz Konsorcjum Intop do
wyjaśnienia treści ofert w zakresie wyceny prac związanych z mostem objazdowym, a
następnie je ocenił i dokonał ponownie wyboru jako najkorzystniejszej oferty Konsorcjum
Intop.
Uwzględniając przywołaną treść orzeczenia Izby na potrzeby oceny formalnej obecnie
rozpoznawanego odwołania skład orzekający w niniejszej sprawie uznał, iż nie było podstaw
do stwierdzenia, aby obecne odwołanie dotyczyło czynności, którą Zamawiający wykonał
zgodnie z treścią wyroku Izby. Zasadniczo wyrokiem Izba nakazała powtórzenie czynności
badania i oceny ofert, do której nakazała przywrócić ofertę Odwołującego, a jednocześnie,
pomimo zarzutu podniesionego wobec zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 Ustawy, nie nakazała odrzucenia oferty tego wykonawcy.
Wskazane w uzasadnieniu wyroku wytyczne dla Zamawiającego co do zakresu przyszłych
czynności, które powinny zmierzać do wyjaśnienia treść ofert Odwołującego i Konsorcjum
Intop, nie przesądzały jednoznacznie o wyniku ich oceny, a tym samym nie było możliwe
powiązanie wyniku postępowania ustalonego po wykonaniu nakazanych czynności z
rozstrzygnięciem Izby. Inaczej mówiąc, treść wyroku nakazująca powtórzenie czynności
badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego nie przesądzała o tym jakie
czynności Zamawiający podejmie na skutek wyjaśnienia treści oferty Konsorcjum Intop, w
szczególności nie zawierała wskazania na konieczność jej odrzucenia. Samo wskazanie w
uzasadnieniu na potrzebę wezwania Konsorcjum Intop, z przyczyn oczywistych, nie mogło
wywoływać dalej idących skutków dla przyszłych czynności. To Zamawiający mógł ocenić
przyszłe wyjaśnienia wykonawcy, co do których Izba nie wypowiadała się dotąd wyrokiem.
Powyższe oznacza zatem, iż ponowny wybór oferty najkorzystniejszej mógł stanowić
przedmiot zaskarżenia, jako nowa czynność w postępowaniu podjęta po przeprowadzeniu
nakazanych wyrokiem Izby czynności w postępowaniu. Dodatkowe wyjaśnienia z dnia
12.9.2016 r. złożone przez Konsorcjum Intop zmieniały stan faktyczny postępowania, w
jakim Zamawiający dokonywał czynności badania i oceny oferty poprzedzające jej ponowny
wybór. W związku z powyższym również nie znalazł uzasadnienia wniosek o odrzucenie
odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 4 Ustawy. Ponadto należy zauważyć, iż
odwołanie obejmuje nie tylko zarzut zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop, ale
Sygn. akt: KIO 1830/16
także zarzut zaniechania odtajnienia wyjaśnień z 12.9.2016 r., co już samo stanowiło
przeszkodę do odrzucenia odwołania w całości.
Izba skierowała odwołanie do rozpoznania w całości na rozprawie prowadzonej
bezpośrednio po zamknięciu posiedzenia prowadzonego z udziałem stron i uczestnika
postępowania odwoławczego.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była do
oceny wypełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 Ustawy, tj. istnienia po stronie Odwołującego
interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody
w wyniku kwestionowanych czynności Zamawiającego. Zakres zarzutów i żądań z nich
wynikających wskazywały na potrzebę ochrony interesu Odwołującego w uzyskaniu
zamówienia, przez wzruszenie wyniku oceny: w tym wyboru oferty najkorzystniejszej, której
utrzymanie faktycznie pozbawia Odwołującego możliwości uzyskania i wykonania
przedmiotowego zamówienia publicznego. W związku z powyższym Izba uznała, że
spełnione zostały przesłanki materialno-prawe do merytorycznego rozpoznania zarzutów.
Na podstawie dokumentacji postępowania, w tym treści siwz, oferty i wyjaśnień z 12.9.2016r.
wykonawcy Konsorcjum Intop oraz stanowisk stron prezentowanych na rozprawie Izba
dokonała ustaleń faktycznych stanowiących podstawę do wydania rozstrzygnięcia w
przedmiocie podniesionych zarzutów.
1. Zarzut naruszenia art. 8 ust. 1 i 3 w zw. z art. 7 ust. 1 Ustawy Pzp – poprzez zaniechanie
ujawnienia informacji zastrzeżonych przez Konsorcjum Intop, jako tajemnica
przedsiębiorstwa, tj. wyjaśnień dotyczących ceny za wybudowanie i rozbiórkę mostu
objazdowego z dnia 12 września 2016 r., pomimo iż zastrzeżenie takie nie były
skuteczne, gdyż wykonawca w terminie nie wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa - Izba oddaliła.
Zasadniczo podstawę zarzutu stawianego wobec zaniechania odtajnienia całości wyjaśnień
Konsorcjum Intop Odwołujący wywodził z tezy, iż wykonawca nie dopełnił obowiązku
wykazania zasadności utajnienia informacji zawartych w wyjaśnieniach z 12.9.2016 r. zgodnie
z art. 8 ust. 3 Ustawy. Odwołujący nie kwestionował charakteru informacji dotyczących
wyceny pozycji kosztorysowej, których złożenia Zamawiający żądał również od
Odwołującego. Wyjaśnienia Konsorcjum Intop dotyczące wyceny pozycji kosztorysowej –
wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego, zostały utajnione podobnie, jak uczynił to
Odwołujący w swoich wyjaśnieniach, co czyniło w części argumentację Odwołującego
wybiórczą. W szczególności, z uwagi na zakres przedmiotowy wynikający z wezwania,
Sygn. akt: KIO 1830/16
wyjaśnienia Konsorcjum Intop dotyczyły informacji handlowych ale również indywidualnej
kalkulacji kosztów wykonawcy i jego sytuacji na rynku wynikającej z dostępu do materiałów i
usług. Stwierdzenie przez Odwołującego, iż Konsorcjum Intop nie wykazało zasadności
zastrzeżenia tych informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie znajdowało potwierdzenia w
stanie faktycznym, stąd Izba oddaliła zarzut jako nieudowodniony. Odwołujący opierał zarzut
na części jawnej wyjaśnień, co w sposób oczywisty nie mogło wyczerpywać całości
informacji, które Zamawiający miał możliwość ocenić, również pod względem ustalenia, czy
informacje mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. Izba uznała, iż dostatecznym dla
wykazania prawnej ochrony informacji niejawnych było wskazanie na ich charakter i podjęte
działania zabezpieczające, co zostało dodatkowo wsparte dowodami w postaci opisu
procedur, wstępnych uzgodnień co do wyceny prac przez podmioty trzecie, pozwalającymi na
poznanie uwarunkowań dla szacunku kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych z
realizacją części prac.
Dla wykazania zasadności zarzutu nie było wystarczającym, również na gruncie
znowelizowanych przepisów art. 8 ust. 3 Ustawy, stwierdzenie przez Odwołującego, iż
wykonawca nie podołał ciężarowi dowodowemu na etapie składania wyjaśnień. Również na
Odwołującym, który inicjuje postępowanie odwoławcze spoczywa obowiązek wykazania
okoliczności, z jakich wywodzi podstawę formułowanych zarzutów. Odwołujący tymczasem
wyłącznie skupił uwagę na brakach uzasadnienia jakie miały dotyczyć przesłanek dla objęcia
informacji tajemnicą przedsiębiorstwa, bez jakiejkolwiek refleksji nad charakterem informacji,
które nie wymagały szczegółowego wykazywania dla uznania ich za tajemnicę
przedsiębiorstwa. Zasadniczo już ustalenie zakresu informacji w oparciu o wezwanie
Zamawiającego z dnia 31 sierpnia 2016 r. pozwalało na stwierdzenie, że informacje mogą
dotyczyć informacji handlowych, organizacyjnych, finansowych. Zamawiający wskazał
bowiem na niedostateczną treść wyjaśnień z dnia 22.06.2016 r. stwierdzoną wyrokiem Izby i
wytknięty brak jakichkolwiek wyliczeń, czy kosztorysów. W ocenie Izby, wyjaśnienia jakie
zawierało pismo z 12.9.2016 r., w całości wykazywało zasadność utajnienia informacji,
popartych dowodami. Nie tylko część jawna pisma zawierała argumenty istotne dla oceny,
czy wyjaśnienia zasługiwały na utajnienie. Zamawiający nie miał podstaw do stwierdzenia,
aby wyjaśnienia w istotnej części dotyczące kalkulacji kosztów wynikające z przedłożonych
dowodów mogły być ujawnione innym wykonawcom.
2. Zarzut naruszenia art. 87 ust. 1 w zw. z art. 7 Ustawy Pzp poprzez zaniechanie rzetelnej
oceny wyjaśnień Konsorcjum Intop w zakresie kalkulacji ceny za wybudowanie i rozbiórkę
mostu objazdowego, co dodatkowo narusza art. 192 ust. 2 i 3 pkt 1 Ustawy Pzp poprzez
zaniechanie wykonania czynności w postępowaniu zgodnie z żądaniami odwołania
wniesionego przez Odwołującego w dniu 18 lipca 2016 r., oraz zgodnie z wyrokiem KIO
Sygn. akt: KIO 1830/16
1315/16, KIO 1324/16 z dnia 3 sierpnia 2016 r., tj. powtórzenie czynności badania i oceny
ofert zgodnie z wytycznymi Izby – Izba oddaliła.
W tej części zachowują aktualność wywody Izby prezentowane w odniesieniu do wniosku o
odrzucenie odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 5 Ustawy. Żądaniem odwołania z dnia
18 lipca 2016 r. (sygn. akt KIO 1315/16) było odrzucenie oferty Konsorcjum Intop, którego
Izba nie uwzględniła. Związanie Zamawiającego żądaniami zawartymi w odwołaniu przy
ponownych czynnościach może mieć miejsce tylko w przypadku uwzględnienia przez
Zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu i umorzeniu postępowania
odwoławczego przez Izbę na podstawie art. 186 ust. 2 Ustawy. W takim tylko przypadku
Ustawa nakłada na Zamawiającego obowiązek wykonania, powtórzenia lub unieważnienia
czynności zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu. Tymczasem poprzednie postępowanie
odwoławcze zakończyło się wyrokiem Izby, w którym nakazano Zamawiającemu dokonanie
ponownej oceny ofert. Zamawiający nie był zatem związany żądaniami zawartymi w
odwołaniu, których Izba nie uwzględniła swoim rozstrzygnięciem. Zamawiający zobowiązany
był natomiast wykonać wyrok Izby, w którym Izba wskazywała na konieczność uzyskania
dalszych wyjaśnień od Konsorcjum Intop w zakresie wyceny na poziomie 6.029.185,98 zł
netto za wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego, niezbędnych do pełnej oceny
zasadności wyceny prac. Ponieważ na moment wyrokowania nie było możliwym ustalenie
przez Izbę w jaki sposób wykonawca będzie prezentował dalsze argumenty, ponad te
zawarte w piśmie z dnia 22.06.2016r. wytyczne miały charakter uniwersalny, umożliwiający
ich odniesienie do wyjaśnień oby wzywanych na tej podstawie wykonawców. Zamawiający
zgodnie z wyrokiem wezwał Konsorcjum Intop do ponownego szczegółowego wyjaśnienia i
przedstawienia dowodów na poparcie swoich twierdzeń (pismo z 31.8.2016 r.) co czyniło
zadość nakazowi ponownego przeprowadzenia czynności badania i oceny ofert.
3. Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993
r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm. -
dalej „uznk”) - poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum Intop
pomimo, że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji – Izba oddaliła.
Zasadniczo Odwołujący opierał zarzut na stwierdzeniu, iż pozycja kosztorysowa rozliczana
ryczałtowo – wybudowanie i rozbiórka mostu objazdowego, została sztucznie zawyżona w
ofercie Konsorcjum Intop, co miało wypełniać znamiona czynu opisanego w art. 3 ust. 1 uznk,
tj. czynu naruszającego dobre obyczaje, który może prowadzić do naruszenia interesu innego
przedsiębiorcy. Odwołujący argumentował, że oferta Konsorcjum INTOP zawyżona prawie
dwukrotnie w stosunku do szacunków Zamawiającego, nosi znamiona spekulacyjnego
manipulowania cenami w pozycjach kosztorysu, co jest działaniem sprzecznym z dobrymi
Sygn. akt: KIO 1830/16
obyczajami, podjętym bezpośrednio w celu polepszenia swojej sytuacji przy pozyskaniu i
następnie realizacji zamówienia.
Oddalając odwołanie w tym zakresie Izba uznała za gołosłowne stwierdzenie Odwołującego o
sztucznym zawyżeniu wartości przedmiotowej pozycji. Wywody Odwołujący opierał na
subiektywnej ocenie wyjaśnień bez znajomości ich pełnego zakresu, a tym samym oderwanej
od warunków w jakich Konsorcjum Intop dokonywało wyliczenia kosztów, z jakimi po stronie
tego wykonawcy wiązałoby się wybudowanie, utrzymanie i rozebranie mostu objazdowego.
Również przyjęte przez Odwołującego założenie co do konieczności poniesienia kosztów na
początku robót na poziomie 70% stanowiło luźną sugestię, której Izba nie mogła uwzględnić.
Izba uznała natomiast, iż wyjaśnienia Konsorcjum Intop dotyczące zakresu robót, ich
rozliczenia z udziałem inżyniera, wskazywały na konieczność rozłożenia płatności w całym
okresie realizacji umowy, gdyż most objazdowy ma być wykorzystywany, aż do zakończenia
prac, po którym zostanie rozebrany. Dopiero z tym momentem nastąpi ostateczne rozliczenie
prac. Izba uwzględniła również okoliczność, iż na wycenę pozycji wpływał koszt miesięcznego
utrzymania mostu, co przy wydłużonym o 10 miesięcy w stosunku do pierwotnego terminu
wykonania prac, musiało zwiększać koszty po stronie wykonawcy, również w odniesieniu do
kosztów szacowanych przez Zamawiającego. Potwierdzają to również dowody załączone do
wyjaśnień, na które składały się oferty postawienia mostu, wyceniane między innymi w
oparciu o koszt miesięczny dzierżawy mostu. W świetle tych okoliczności Izba nie miała
podstaw do stwierdzenia, aby koszty zostały sztucznie zawyżone w celu utrudnienia innym
wykonawcom konkurowania o przedmiotowe zamówienie. Jedynie na marginesie należy
zauważyć, iż zawyżenie kosztów nie mogłoby naruszać interesów innych przedsiębiorców
ubiegających się o przedmiotowe zamówienie, chociażby dlatego, iż czyniłoby to ofertę
Konsorcjum Intop mniej konkurencyjną. Skoro Odwołujący nie upatrywał w wycenie
kwestionowanej pozycji przyczyny zaniżenia wyceny innych pozycji (ukrycia części kosztów)
nie było podstaw do uznania, aby oferta nie miała charakteru konkurencyjnego i nie mogła
być porównywana z innymi ofertami na równych zasadach. Kwestia realizacji zamówienia
pozostaje tu nieistotna w tym znaczeniu iż nie jest możliwe na tym etapie postępowania
ustalenie ponad wszelką wątpliwość w jaki sposób przebiegać będą prace. Zasadniczo zatem
jedynie wyjaśnienia złożone w toku postępowania Zamawiającemu stanowiły podstawę do
oceny oferty. Wyjaśnienia te cechowały się dużą szczegółowością, dostarczały informacji o
kosztach związanych z wykonaniem spornej pozycji kosztorysowej, poparte dowodami.
Zamawiający nie miał zatem podstaw do stwierdzenia, że Konsorcjum Intop nie wykazało
rzetelności wyceny prac, a tym bardziej, aby wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej
konkurencji.
Wobec powyższego zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.
Sygn. akt: KIO 1830/16
4. Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 Ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 1
ustawy Pzp - poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Intop, jako najkorzystniejszej
oferty oraz poprzez zaniechanie dokonania wyboru oferty złożonej przez Odwołującego
jako najkorzystniejszej oferty – Izba oddaliła.
Zarzut stanowił konsekwencję wcześniejszych zarzutów, które Izba oddaliła, co czyniło go
bezpodstawnym.
Mając powyższe na uwadze Izba uznała, iż zarzut Odwołującego nie zasługiwał na
uwzględnienie.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis oraz uzasadnione koszty Zamawiającego stwierdzone rachunkiem
złożonym przed zamknięciem rozprawy i obciążyła nimi Odwołującego.
Przewodniczący: ……………………….
1 Oddala odwołanie.
2.1 Kosztami postępowania obciąża Odwołującego – PORR Polska Infrastructure S.A z/s w
Warszawie i
2.2 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
20.000 zł 00 gr. (słownie:
dwadzieścia tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego – PORR Polska
Infratsructure S.A. z/s w Warszawie, tytułem wpisu od odwołania;
Sygn. akt: KIO 1830/16
2.3 Zasądza od Odwołującego – PORR Polska Infrastructure S.A z/s w Warszawie na rzecz
Zamawiającego - Województwa Łódzkiego – Zarządu Dróg Wojewódzkich w Łodzi kwotę
3.600 zł. 00 gr. (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem zwrotu
kosztów strony poniesionych w związku z wynagrodzeniem pełnomocnika
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt: KIO 1830/16
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego – Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi
w trybie przetargu nieograniczonego na wykonanie robót budowlanych w ramach zadania
„Rozbudowa Drogi Wojewódzkiej nr 710 – budowa mostu przez rzekę Warta w m. Warta” (nr
sprawy DZ.342.26.2016), ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich,
2016/S 071-123664, wobec powtórzonej czynności badania, oceny i wyboru oferty
najkorzystniejszej Konsorcjum w składzie Intop Warszawa Sp. z o.o., Intop Tarnobrzeg Sp. z
o.o., Trakcja PRKiL S.A (dalej jako Konsorcjum Intop), wykonawca Porr Polska Infrastructure
S.A. wniósł w dniu 30 września 2016 r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
(sygn. akt KIO 1830/16).
O wyniku ponowionych w postępowaniu czynności Odwołujący dowiedział się w dniu 21
września 2016 r. z informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej przesłanej mailem.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu dokonanie czynności z naruszeniem:
1. art. 8 ust. 1 i 3 w zw. z art. 7 ust. 1 Ustawy Pzp – poprzez zaniechanie ujawnienia
informacji zastrzeżonych przez Konsorcjum Intop, jako tajemnica przedsiębiorstwa, tj.
wyjaśnień dotyczących ceny za wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego z dnia
12 września 2016 r., pomimo iż zastrzeżenie nie było skuteczne, gdyż wykonawca w
terminie
nie
wykazał,że
zastrzeżone
informacje
stanowią
tajemnicę
przedsiębiorstwa;
2. art. 87 ust. 1 w zw. z art. 7 Ustawy Pzp poprzez zaniechanie rzetelnej oceny
wyjaśnień Konsorcjum Intop w zakresie kalkulacji ceny za wybudowanie i rozbiórkę
mostu objazdowego, co dodatkowo narusza art. 192 ust. 2 i 3 pkt 1 Ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wykonania czynności w postępowaniu zgodnie z żądaniami
odwołania wniesionego przez Odwołującego w dniu 18 lipca 2016 r., oraz zgodnie z
wyrokiem KIO 1315/16, KIO 1324/16 z dnia 3 sierpnia 2016 r., tj. powtórzenie
czynności badania i oceny ofert zgodnie z wytycznymi Izby;
3. art. 89 ust. 1 pkt 3) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm. -
dalej „uznk”) - poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum
Intop pomimo, że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji;
4. art 7 ust. 1 i 3 Ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 1 ustawy Pzp -
poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Intop, jako najkorzystniejszej oferty
oraz poprzez zaniechanie dokonania wyboru oferty złożonej przez Odwołującego
jako najkorzystniejszej.
Sygn. akt: KIO 1830/16
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i:
1)
nakazanie
Zamawiającemu
unieważnienia
czynności
wyboru
oferty
najkorzystniejszej;
2)
nakazanie Zamawiającemu uznania za nieskuteczne zastrzeżenia przez Konsorcjum
Intop, jako tajemnicy przedsiębiorstwa wyjaśnień z dnia 12 września 2016 r.,
odnośnie kalkulacji ceny za wybudowanie i rozbiórkę mostu dojazdowego i
ujawnienia zastrzeżonych informacji Odwołującemu;
3)
nakazanie Zamawiającemu wykonania zaniechanej czynności polegającej na
odrzuceniu oferty Konsorcjum Intop;
4)
nakazanie Zamawiającemu dokonania ponownej oceny i dokonanie wyboru
najkorzystniejszej oferty - złożonej przez Odwołującego;
Stanowiąca przedmiot odwołania czynność wyboru oferty najkorzystniejszej podjęta została
przez Zamawiającego po przeprowadzeniu czynności nakazanych wyrokiem Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 3 sierpnia 2016 r. (KIO 1315/16, KIO 1324/16) i ponownie zawierała
wskazanie na ofertę Konsorcjum Intop. Wyrokiem tym Izba uwzględniła wniesione przez
Odwołującego w dniu 18 lipca 2016 r. odwołanie (KIO 1315/16) i nakazała Zamawiającemu
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej Konsorcjum Intop, unieważnienie
czynności odrzucenia oferty Odwołującego, pierwotnie odrzuconej, jako stanowiącej czyn
nieuczciwej konkurencji oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem
oferty Odwołującego. We wniesionym odwołaniu Odwołujący żądał także odrzucenia na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz.U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.) oferty
Konsorcjum Intop, jako stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji. Izba odnosząc się do tego
zarzutu podkreśliła w uzasadnieniu wyroku, że zarzut jest „przedwczesny i nie udowodniony
na tym etapie...” (str. 41 uzasadnienia wyroku Wysokiej Izby). W części uzasadnienia
odnoszącej się zasadniczo do oceny oferty Odwołującego zawarte zostały wytyczne dla
Zamawiającego: Zamawiający przeprowadzi więc ponowną ocenę ofert. Zamawiający
powinien mieć na uwadze charakter wynagrodzenia przypisanego do mostu objazdowego, i
w ocenie Izby powinien skupić się na rzeczowej ocenie otrzymanych wyjaśnień, których
jeszcze zażąda od wykonawcy, i ten materiał uczynić w całości podstawą swojej oceny, w
tym co do tego, czy cena za most objazdowy jest realna, mając na względzie indywidualne
warunki tego wykonawcy i dowody przez niego przedłożone. W tożsamy sposób
Zamawiający powinien zweryfikować ofertę konsorcjum INTOP. Zamawiający dysponuje
instrumentami prawnymi do przeprowadzenia stosownego postępowania wyjaśniającego”
(str. 44 in fine)
.
Wykonując wyrok Izby Zamawiający w dniu 31 sierpnia 2016 r. zwrócił się do
Konsorcjum Intop z wezwaniem do złożenia wyjaśnień w przedmiocie zaoferowanej ceny
Sygn. akt: KIO 1830/16
netto za wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego w wysokości 6.029.185,98 zł, tj. „do
ponownego szczegółowego wyjaśnienia i przedstawienia dowodów na poparcie swoich
wyjaśnień”. W dniu 12 września 2016 r. wykonawca złożył wyjaśnienia, utajniając je jako
tajemnicę przedsiębiorstwa.
Obecnie Odwołujący formułuje zarzut naruszenia zasady jawności postępowania przez
zaniechanie odtajnienia wyjaśnień Konsorcjum Intop z 12.09.2016 r., z uwagi na sposób
zastrzeżenia informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, niezgodny z art. 8 ust. 3
Ustawy. Literalne brzmienie przywołanego przepisu sugeruje, że brak należytego wykazania
przez wykonawcę, iż poszczególne informacje noszą walor tajemnicy przedsiębiorstwa
powoduje brak zaktualizowania się zakazu ich ujawniania ( w takim przypadku informacje nie
nabierają charakteru poufnego i nie podlegają ochronie). Swoje wywody prawne co do
sposobu wykładni normy prawnej Odwołujący opierał na przywołanych kilku orzeczeniach
KIO.
Zdaniem Odwołującego, uzasadnienie zastrzeżenia informacji objętych wyjaśnieniami
zawierało się w ogólnych sformułowaniach: informacje podlegające zastrzeżeniu nie były
ujawniane do wiadomości publicznej i spółka INTOP Warszawa sp. z o. o. podjęła niezbędne
działania celem zachowania ich w poufności. Informacje organizacyjne przedsiębiorstwa są
przechowywane w zabezpieczonym systemie informatycznym obiegu dokumentów i
zarządzania kosztami z ograniczonym dostępem, przeznaczone do wglądu tylko dla osób
zajmujących się konkretnym zakresem działania firmy. Dla przykładu wgląd do realizacji
danego kontraktu mają jedynie osoby przypisane bezpośrednio z danym zakresem realizacji
i jest to zaledwie kilka osób (2-4 osoby z kadry kierowniczej) posiadają uprawnienia dostępu
do tych informacji.” Konsorcjum Intop nie przedstawiło żadnego dowodu potwierdzającego
jego twierdzenia, co więcej wykonawca nie podjął jakichkolwiek kroków lub niezbędnych
działań zmierzających do zachowania poufności, a ich wykazanie jest jednym z warunków,
które należy spełnić, aby można było uznać daną informację za tajemnicę przedsiębiorstwa.
Zamawiający przychylając się do wniosku wykonawcy o zastrzeżeniu określonych informacji
jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie dokonał weryfikacji prawdziwości stanowiska oferenta
odnośnie charakteru (statusu) tych informacji. Weryfikacja prawdziwości stanowiska oferenta
nie może odbyć się wyłącznie poprzez bezrefleksyjne zaaprobowanie wyjaśnień danego
wykonawcy, ale winna być poparta obiektywnymi przesłankami, gdyż tylko na ich podstawie
można zweryfikować prawdziwość subiektywnych twierdzeń wykonawcy.
Odtajnienie w całości wyjaśnień wykonawcy ma szczególne znaczenie w kontekście
możliwości pełnej weryfikacji przedstawionych wyjaśnień, kalkulacji i dowodów odnoszących
się do wybudowania i rozbiórki mostu objazdowego, a także oceny zarzutu złożenia oferty
Sygn. akt: KIO 1830/16
stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji. Już jawna treść wyjaśnień wskazywać ma, że
Zamawiający uchybiając wyrokowi Izby nie dokonał rzetelnej oceny tych wyjaśnień.
Odwołujący wskazał na ceny jakie w tej pozycji oferowali poszczególni wykonawcy, w
stosunku do których cena Konsorcjum Intop stanowi 181,85% średniej ze wszystkich
złożonych w postępowaniu ofert. Podobnie, cena Konsorcjum Intop w stosunku do wartości
szacunkowej zamówienia stanowi 186,67%. W ocenie Odwołującego koszty spornej pozycji
zostały znacznie, ponad dwukrotnie zawyżone celem osiągnięcia dodatkowej korzyści w
postaci kredytowania dalszych prac. Zamawiający akceptując wycenę przeprawy mostowej
Odwołującego na poziomie 1.278.420,82 zł., powinien jako zamawiający publiczny
szczególnie poddać analizie wycenę wybranego wykonawcy, prawie 4-krotnie większej
(6.029.185,98 zł.).
W odniesieniu do zarzutu dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop,
Odwołujący wskazał, że zaoferowanie przez Konsorcjum Intop, jako wynagrodzenia
ryczałtowego za budowę i rozbiórkę mostu tymczasowego tak wysokiej kwoty stanowi
niewątpliwie czyn nieuczciwej konkurencji. Most tymczasowy służy bowiem do
przeprowadzenia ruchu drogowego w czasie rozbiórki i budowy mostu stałego. Jest to robota
wykonywana na początku realizacji kontraktu, za którą też wykonawca otrzyma w pierwszej
kolejności wynagrodzenie. Zamiar zaoferowania sztucznie zawyżonej ceny wynikać ma z
wyjaśnień z dnia 12 września 2016 r., w których wykonawca wskazuje, że zewzględu na
ryczałtowy charakter pozycji kosztorysowej (w stopniu szczegółowości: cena ryczałtowa za
wykonanie i utrzymanie obiektu tymczasowego wraz z dojazdami), poniższe wyjaśnienia,
załączone kosztorysy (tajemnica przedsiębiorstwa) nie mogą być użyte jako podstawa
rozliczeń zadania pomiędzy Wykonawcą a Zamawiającym - w przypadku wyboru naszej
oferty jako najkorzystniejszej. Załączone kosztorysy zostały przedstawione w związku z
wnioskiem Zamawiającego o przedstawienie wyjaśnień odnośnie wysokości oferowanej
przez nas ceny...”
Konsorcjum INTOP znacznie (prawie dwukrotnie w stosunku do szacunkowej wartości
określonej przez Zamawiającego) zawyżając wartość robót mostowych związanych z
mostem objazdowym dokonuje wprost manipulacji stawkami kosztorysu (znacznie je
zawyżając), dzięki czemu stwarza sobie sytuację, która mogłaby mu umożliwić
skredytowanie przez Zamawiającego robót wykonywanych na późniejszych etapach
realizacji zamówienia. Tak wprost uznała KIO w wyroku z 22 października 2014 r. (KIO
2046/14). W konsekwencji prowadzi to do naruszenia interesu przedsiębiorców, którzy złożyli
oferty w niniejszym postępowaniu, jak i tych potencjalnych wykonawców, którzy mogliby
złożyć swoje oferty w tym postępowaniu. Takie działanie jest objęte dyspozycją normy
prawnej zawartą w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
Sygn. akt: KIO 1830/16
konkurencji i jako takie stanowi samoistną podstawę stwierdzenia, że w danym przypadku
mamy do czynienie z nieuczciwymi praktykami (tak w orzeczeniu SN z 22.10.2002 r., sygn.
akt III CKN 271/01). Naruszającym dobre obyczaje, na które wskazuje cytowanym przepisie
stanowi działanie, które może prowadzić do zniekształcenia określonych interesów i
zachowań gospodarczych w przeciętnych warunkach praktyki rynkowej, które jednocześnie
prowadzi do pogorszenia sytuacji innego przedsiębiorcy na tym konkretnym rynku, poprzez
naruszenie w tym zakresie jego interesu.
Zamawiający określił limit finansowy na rok 2016 na kwotę 4.850.000,00 zł brutto i
jednocześnie ustalił kary umowne za nieosiągnięcie prawie całości limitu (98% zakresu
rzeczowego), co miało zmobilizować wykonawców do wykonywania jak największej ilości
prac. Przez zawyżenie wyceny przeprawy mostowej Konsorcjum Intop spowodować może to
wyczerpanie limitu finansowego na ten rok, a ewentualnie dodatkowo pozyskane środki,
ponad realnie poniesione koszty prac, będą mogły być przeznaczone na sfinansowanie
innych pozycji prac kosztorysowych.
Brak wskazania zatem realnych kosztów wykonania prac związanych z mostem objazdowym
potwierdza brak dołożenia określonej staranności zawodowej po stronie przedsiębiorcy, który
dokonał tylko formalnie, a nie realnie wyceny wskazanej pozycji. Takiego działania nie
można - zdaniem Izby wyrażonej w ww. wyroku z 22.10.2014 r. - uznać za normalne,
konkurencyjne działanie wykonawcy ubiegającego się o zamówienie. Konkurencja, także na
rynku zamówień publicznych, powinna bowiem cechować się uczciwymi zwyczajami i
praktykami po stronie przedsiębiorców zainteresowanych uzyskaniem zamówienia.
Stwierdzenie działania naruszającego dobre obyczaje, jeśli prowadzi bądź może prowadzić
do naruszenia interesu innego przedsiębiorcy, wypełnia podstawę do uznania, że dany
wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji, co winno skutkować odrzuceniem
oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Odwołujący jako podstawę żądania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop wskazał naruszenie,
jako wiodącego w tym zarzucie przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji („uznk”). Odwołujący przywołał przy tym orzecznictwo
sądów powszechnych dotyczące kwalifikacji prawnej działania wyczerpującego znamiona
czynu nieuczciwej konkurencji o jakim mowa w przepisie. Przy ocenie działań
konkurencyjnych pod kątem sprzeczności z dobrymi obyczajami istotne znaczenie ma
sposób rywalizacji pomiędzy konkurentami, podlegający weryfikacji w konkretnych
okolicznościach przy uwzględnieniu, zasługujących na aprobatę w świetle norm moralnych i
etycznych zwyczajów dochodzenia przez przedsiębiorców do osiągnięcia korzyści
gospodarczych (wyrok SA w Katowicach z 24.5.2007 r., sygn. akt V ACa 328/07).
Oferta Konsorcjum Intop zawyżona prawie dwukrotnie w stosunku do szacunków
Zamawiającego nosi znamiona spekulacyjnego manipulowania cenami w pozycjach
Sygn. akt: KIO 1830/16
kosztorysu, co jest działaniem sprzecznym z dobrymi obyczajami, podjętym bezpośrednio w
celu polepszenia swojej sytuacji przy pozyskaniu i następnie realizacji zamówienia.
Kluczowym jest tutaj aspekt ryczałtowego charakteru wynagrodzenia za te roboty mostowe,
co może spowodować sytuację, że otrzymane w tym zakresie — zawyżone dwukrotnie —
wynagrodzenie będzie stanowiło podstawę do kredytowania innych prac Konsorcjum Intop,
co jest niedopuszczalne w regułach uczciwej konkurencji.
Złożenie przez Konsorcjum Intop takiej oferty prowadziło do naruszenia interesu innych
przedsiębiorców występujących jako wykonawcy (oferenci) w tym podstępowaniu,
a także tych potencjalnych wykonawców, którzy mogliby złożyć swoje oferty w tym
postępowaniu. Takie działanie jest objęte dyspozycją normy prawnej zawartej w art. 3 ust. 1
uznk i jako takie stanowi samoistną nieuczciwą praktykę rynkową. Odwołujący przywołał w
tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego, Krajowej Izby Odwoławczej.
Brak wykazania realnych kosztów potwierdza brak dołożenia określonej staranności
zawodowej wykonawcy, który dokonał tylko formalnie, a nierealnie wyceny wskazanej
pozycji, stanowiące zaprzeczenie normalnego konkurencyjnego działania.
Do postępowania odwoławczego przystąpił w dniu 6.10.2016 r. po stronie Zamawiającego
wykonawca – Konsorcjum Intop wnosząc o jego odrzucenie na podstawie art. 189 ust. 2 pkt
4 i 5 Ustawy, a w przypadku przyjęcia przez Izbę, iż nie zachodzą podstawy do
uwzględnienia tego wniosku, o oddalenie odwołania w całości.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie wywodząc w niej podstawę do odrzucenia
odwołania wypełniającą normę zawartą w art. 189 ust. 2 pkt 4 Ustawy w oparciu o
stwierdzoną analogię zarzutu zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop, w którym
Odwołujący powołuje się na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia
przez Izbę wyrokiem z 3 sierpnia 2016 r.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (tekst
jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 2164 ze zm.), tj. sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia
22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2016.1020), zwanej dalej „Ustawą”. Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy
nowelizującej do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i
niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz do odwołań i skarg do
sądu dotyczących tych postępowań stosuje się przepisy dotychczasowe.
Sygn. akt: KIO 1830/16
W pierwszej kolejności Izba rozpoznała wnioski Zamawiającego i Przystępującego o
odrzucenie odwołania, w którym zasadniczy zarzut, tj. zaniechania odrzucenia oferty
Konsorcjum Intop oparty miał być na tych samych okolicznościach faktycznych, co
podniesione przez Odwołującego w odwołaniu z dnia 18.7.2016 r. (sygn. akt KIO 1315/16),
co do których Izba odniosła się w wyroku z dnia 3 sierpnia 2016 r., sygn. akt KIO 1315/16 i
KIO 1324/16. W podstawie prawnej wniosków o odrzucenie odwołania wskazywano na art.
189 ust. 2 pkt 4 i 5 Ustawy, zgodnie z którymi Izba odrzuca odwołanie jeżeli stwierdzi, że
odwołujący powołuje się na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia
przez Izbę w sprawie innego odwołania dotyczącego tego samego postępowania
wniesionego przez tego samego odwołującego się (pkt 4) lub odwołanie dotyczy czynności,
którą zamawiający wykonał zgodnie z treścią wyroku Izby lub sądu lub, w przypadku
uwzględnienia zarzutów w odwołaniu, którą wykonał zgodnie z żądaniem zawartym w
odwołaniu (pkt 5).
Wyrokiem z 3.8.2016 r. (sygn. akt KIO 1315/16 i KIO 1324/16) Izba uwzględniła odwołanie
dotyczące pierwszej czynności wyboru oferty najkorzystniejszej podjętej w tym samym
postępowaniu wniesione przez Odwołującego – Porr Polska Infrastructure SA i nakazała
Zamawiającemu
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, unieważnienie
czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert
z uwzględnieniem oferty Odwołującego. W uzasadnieniu za przedwczesny i nie
udowodniony na tym etapie Izba uznała zarzut dotyczący zaniechania odrzucenia oferty
INTOP, mającej stanowić czyn nieuczciwej konkurencji (…) istotnym dla rozstrzygnięcia
sprawy był fakt, iż Odwołujący nie udowodnił stawianego zarzutu, wywiódł go na tym etapie
postępowania z przyjętej przez siebie wykładni wyjaśnień wykonawcy – co w ocenie Izby
było co najmniej przedwczesne i bez przeprowadzenia dalszego badania oferty tego
wykonawcy, nie mogło przekonywać o zasadności tezy Odwołującego. Niemniej jednak w
zakresie przeprowadzonej oceny oferty tego wykonawcy Zamawiający nie działał w sposób
wypełniający zasady określone w art. 7 ust. 1 i 3 Pzp, co w ocenie Izby skutkuje tym, że w
ramach ponownego badania i oceny ofert Zamawiający powinien poddać tą ofertę dalszym
wyjaśnieniom oraz rzeczowej i wnikliwej ocenie. Za zasługujące na uwzględnienie Izba
uznała zarzuty dotyczące odrzucenia oferty Odwołującego. Dalej Izba odniosła się do
wyjaśnień Konsorcjum Intop, które Zamawiający przyjął bez wnikliwej i rzeczowej oceny,
natomiast obszerne wyjaśnienia Odwołującego ocenił w oparciu o zasygnalizowaną z
ostrożności możliwość ujęcia elementów w innych pozycjach i w sposób odmienny przyjął,że doszło do przerzucania kosztów i manipulacji ceną. Uwzględniając odwołanie Izba
wskazała na potrzebę ponownej oceny ofert Odwołującego, w ramach której Zamawiający
powinien mieć na uwadze charakter wynagrodzenia przypisanego do mostu objazdowego, i
w ocenie Izby powinien skupić się na rzeczowej ocenie otrzymanych wyjaśnień, jak również
Sygn. akt: KIO 1830/16
wyjaśnień, których jeszcze zażąda od wykonawcy – i ten materiał uczynić w całości
podstawą swojej oceny, w tym co do tego, czy cena za most objazdowy jest realna, mając na
względzie indywidualne warunki tego wykonawcy i dowody przez niego przedłożone. W
tożsamy sposób Zamawiający winien zweryfikować ofertę konsorcjum INTOP. Zamawiający
dysponuje instrumentami prawnymi do przeprowadzenia stosowanego postępowania
wyjaśniającego.
Wykonując wyrok Izby Zamawiający wezwał Odwołującego oraz Konsorcjum Intop do
wyjaśnienia treści ofert w zakresie wyceny prac związanych z mostem objazdowym, a
następnie je ocenił i dokonał ponownie wyboru jako najkorzystniejszej oferty Konsorcjum
Intop.
Uwzględniając przywołaną treść orzeczenia Izby na potrzeby oceny formalnej obecnie
rozpoznawanego odwołania skład orzekający w niniejszej sprawie uznał, iż nie było podstaw
do stwierdzenia, aby obecne odwołanie dotyczyło czynności, którą Zamawiający wykonał
zgodnie z treścią wyroku Izby. Zasadniczo wyrokiem Izba nakazała powtórzenie czynności
badania i oceny ofert, do której nakazała przywrócić ofertę Odwołującego, a jednocześnie,
pomimo zarzutu podniesionego wobec zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 Ustawy, nie nakazała odrzucenia oferty tego wykonawcy.
Wskazane w uzasadnieniu wyroku wytyczne dla Zamawiającego co do zakresu przyszłych
czynności, które powinny zmierzać do wyjaśnienia treść ofert Odwołującego i Konsorcjum
Intop, nie przesądzały jednoznacznie o wyniku ich oceny, a tym samym nie było możliwe
powiązanie wyniku postępowania ustalonego po wykonaniu nakazanych czynności z
rozstrzygnięciem Izby. Inaczej mówiąc, treść wyroku nakazująca powtórzenie czynności
badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego nie przesądzała o tym jakie
czynności Zamawiający podejmie na skutek wyjaśnienia treści oferty Konsorcjum Intop, w
szczególności nie zawierała wskazania na konieczność jej odrzucenia. Samo wskazanie w
uzasadnieniu na potrzebę wezwania Konsorcjum Intop, z przyczyn oczywistych, nie mogło
wywoływać dalej idących skutków dla przyszłych czynności. To Zamawiający mógł ocenić
przyszłe wyjaśnienia wykonawcy, co do których Izba nie wypowiadała się dotąd wyrokiem.
Powyższe oznacza zatem, iż ponowny wybór oferty najkorzystniejszej mógł stanowić
przedmiot zaskarżenia, jako nowa czynność w postępowaniu podjęta po przeprowadzeniu
nakazanych wyrokiem Izby czynności w postępowaniu. Dodatkowe wyjaśnienia z dnia
12.9.2016 r. złożone przez Konsorcjum Intop zmieniały stan faktyczny postępowania, w
jakim Zamawiający dokonywał czynności badania i oceny oferty poprzedzające jej ponowny
wybór. W związku z powyższym również nie znalazł uzasadnienia wniosek o odrzucenie
odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 4 Ustawy. Ponadto należy zauważyć, iż
odwołanie obejmuje nie tylko zarzut zaniechania odrzucenia oferty Konsorcjum Intop, ale
Sygn. akt: KIO 1830/16
także zarzut zaniechania odtajnienia wyjaśnień z 12.9.2016 r., co już samo stanowiło
przeszkodę do odrzucenia odwołania w całości.
Izba skierowała odwołanie do rozpoznania w całości na rozprawie prowadzonej
bezpośrednio po zamknięciu posiedzenia prowadzonego z udziałem stron i uczestnika
postępowania odwoławczego.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była do
oceny wypełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 Ustawy, tj. istnienia po stronie Odwołującego
interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody
w wyniku kwestionowanych czynności Zamawiającego. Zakres zarzutów i żądań z nich
wynikających wskazywały na potrzebę ochrony interesu Odwołującego w uzyskaniu
zamówienia, przez wzruszenie wyniku oceny: w tym wyboru oferty najkorzystniejszej, której
utrzymanie faktycznie pozbawia Odwołującego możliwości uzyskania i wykonania
przedmiotowego zamówienia publicznego. W związku z powyższym Izba uznała, że
spełnione zostały przesłanki materialno-prawe do merytorycznego rozpoznania zarzutów.
Na podstawie dokumentacji postępowania, w tym treści siwz, oferty i wyjaśnień z 12.9.2016r.
wykonawcy Konsorcjum Intop oraz stanowisk stron prezentowanych na rozprawie Izba
dokonała ustaleń faktycznych stanowiących podstawę do wydania rozstrzygnięcia w
przedmiocie podniesionych zarzutów.
1. Zarzut naruszenia art. 8 ust. 1 i 3 w zw. z art. 7 ust. 1 Ustawy Pzp – poprzez zaniechanie
ujawnienia informacji zastrzeżonych przez Konsorcjum Intop, jako tajemnica
przedsiębiorstwa, tj. wyjaśnień dotyczących ceny za wybudowanie i rozbiórkę mostu
objazdowego z dnia 12 września 2016 r., pomimo iż zastrzeżenie takie nie były
skuteczne, gdyż wykonawca w terminie nie wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa - Izba oddaliła.
Zasadniczo podstawę zarzutu stawianego wobec zaniechania odtajnienia całości wyjaśnień
Konsorcjum Intop Odwołujący wywodził z tezy, iż wykonawca nie dopełnił obowiązku
wykazania zasadności utajnienia informacji zawartych w wyjaśnieniach z 12.9.2016 r. zgodnie
z art. 8 ust. 3 Ustawy. Odwołujący nie kwestionował charakteru informacji dotyczących
wyceny pozycji kosztorysowej, których złożenia Zamawiający żądał również od
Odwołującego. Wyjaśnienia Konsorcjum Intop dotyczące wyceny pozycji kosztorysowej –
wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego, zostały utajnione podobnie, jak uczynił to
Odwołujący w swoich wyjaśnieniach, co czyniło w części argumentację Odwołującego
wybiórczą. W szczególności, z uwagi na zakres przedmiotowy wynikający z wezwania,
Sygn. akt: KIO 1830/16
wyjaśnienia Konsorcjum Intop dotyczyły informacji handlowych ale również indywidualnej
kalkulacji kosztów wykonawcy i jego sytuacji na rynku wynikającej z dostępu do materiałów i
usług. Stwierdzenie przez Odwołującego, iż Konsorcjum Intop nie wykazało zasadności
zastrzeżenia tych informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie znajdowało potwierdzenia w
stanie faktycznym, stąd Izba oddaliła zarzut jako nieudowodniony. Odwołujący opierał zarzut
na części jawnej wyjaśnień, co w sposób oczywisty nie mogło wyczerpywać całości
informacji, które Zamawiający miał możliwość ocenić, również pod względem ustalenia, czy
informacje mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. Izba uznała, iż dostatecznym dla
wykazania prawnej ochrony informacji niejawnych było wskazanie na ich charakter i podjęte
działania zabezpieczające, co zostało dodatkowo wsparte dowodami w postaci opisu
procedur, wstępnych uzgodnień co do wyceny prac przez podmioty trzecie, pozwalającymi na
poznanie uwarunkowań dla szacunku kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych z
realizacją części prac.
Dla wykazania zasadności zarzutu nie było wystarczającym, również na gruncie
znowelizowanych przepisów art. 8 ust. 3 Ustawy, stwierdzenie przez Odwołującego, iż
wykonawca nie podołał ciężarowi dowodowemu na etapie składania wyjaśnień. Również na
Odwołującym, który inicjuje postępowanie odwoławcze spoczywa obowiązek wykazania
okoliczności, z jakich wywodzi podstawę formułowanych zarzutów. Odwołujący tymczasem
wyłącznie skupił uwagę na brakach uzasadnienia jakie miały dotyczyć przesłanek dla objęcia
informacji tajemnicą przedsiębiorstwa, bez jakiejkolwiek refleksji nad charakterem informacji,
które nie wymagały szczegółowego wykazywania dla uznania ich za tajemnicę
przedsiębiorstwa. Zasadniczo już ustalenie zakresu informacji w oparciu o wezwanie
Zamawiającego z dnia 31 sierpnia 2016 r. pozwalało na stwierdzenie, że informacje mogą
dotyczyć informacji handlowych, organizacyjnych, finansowych. Zamawiający wskazał
bowiem na niedostateczną treść wyjaśnień z dnia 22.06.2016 r. stwierdzoną wyrokiem Izby i
wytknięty brak jakichkolwiek wyliczeń, czy kosztorysów. W ocenie Izby, wyjaśnienia jakie
zawierało pismo z 12.9.2016 r., w całości wykazywało zasadność utajnienia informacji,
popartych dowodami. Nie tylko część jawna pisma zawierała argumenty istotne dla oceny,
czy wyjaśnienia zasługiwały na utajnienie. Zamawiający nie miał podstaw do stwierdzenia,
aby wyjaśnienia w istotnej części dotyczące kalkulacji kosztów wynikające z przedłożonych
dowodów mogły być ujawnione innym wykonawcom.
2. Zarzut naruszenia art. 87 ust. 1 w zw. z art. 7 Ustawy Pzp poprzez zaniechanie rzetelnej
oceny wyjaśnień Konsorcjum Intop w zakresie kalkulacji ceny za wybudowanie i rozbiórkę
mostu objazdowego, co dodatkowo narusza art. 192 ust. 2 i 3 pkt 1 Ustawy Pzp poprzez
zaniechanie wykonania czynności w postępowaniu zgodnie z żądaniami odwołania
wniesionego przez Odwołującego w dniu 18 lipca 2016 r., oraz zgodnie z wyrokiem KIO
Sygn. akt: KIO 1830/16
1315/16, KIO 1324/16 z dnia 3 sierpnia 2016 r., tj. powtórzenie czynności badania i oceny
ofert zgodnie z wytycznymi Izby – Izba oddaliła.
W tej części zachowują aktualność wywody Izby prezentowane w odniesieniu do wniosku o
odrzucenie odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 5 Ustawy. Żądaniem odwołania z dnia
18 lipca 2016 r. (sygn. akt KIO 1315/16) było odrzucenie oferty Konsorcjum Intop, którego
Izba nie uwzględniła. Związanie Zamawiającego żądaniami zawartymi w odwołaniu przy
ponownych czynnościach może mieć miejsce tylko w przypadku uwzględnienia przez
Zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu i umorzeniu postępowania
odwoławczego przez Izbę na podstawie art. 186 ust. 2 Ustawy. W takim tylko przypadku
Ustawa nakłada na Zamawiającego obowiązek wykonania, powtórzenia lub unieważnienia
czynności zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu. Tymczasem poprzednie postępowanie
odwoławcze zakończyło się wyrokiem Izby, w którym nakazano Zamawiającemu dokonanie
ponownej oceny ofert. Zamawiający nie był zatem związany żądaniami zawartymi w
odwołaniu, których Izba nie uwzględniła swoim rozstrzygnięciem. Zamawiający zobowiązany
był natomiast wykonać wyrok Izby, w którym Izba wskazywała na konieczność uzyskania
dalszych wyjaśnień od Konsorcjum Intop w zakresie wyceny na poziomie 6.029.185,98 zł
netto za wybudowanie i rozbiórkę mostu objazdowego, niezbędnych do pełnej oceny
zasadności wyceny prac. Ponieważ na moment wyrokowania nie było możliwym ustalenie
przez Izbę w jaki sposób wykonawca będzie prezentował dalsze argumenty, ponad te
zawarte w piśmie z dnia 22.06.2016r. wytyczne miały charakter uniwersalny, umożliwiający
ich odniesienie do wyjaśnień oby wzywanych na tej podstawie wykonawców. Zamawiający
zgodnie z wyrokiem wezwał Konsorcjum Intop do ponownego szczegółowego wyjaśnienia i
przedstawienia dowodów na poparcie swoich twierdzeń (pismo z 31.8.2016 r.) co czyniło
zadość nakazowi ponownego przeprowadzenia czynności badania i oceny ofert.
3. Zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3) w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993
r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm. -
dalej „uznk”) - poprzez zaniechanie odrzucenia oferty złożonej przez Konsorcjum Intop
pomimo, że jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji – Izba oddaliła.
Zasadniczo Odwołujący opierał zarzut na stwierdzeniu, iż pozycja kosztorysowa rozliczana
ryczałtowo – wybudowanie i rozbiórka mostu objazdowego, została sztucznie zawyżona w
ofercie Konsorcjum Intop, co miało wypełniać znamiona czynu opisanego w art. 3 ust. 1 uznk,
tj. czynu naruszającego dobre obyczaje, który może prowadzić do naruszenia interesu innego
przedsiębiorcy. Odwołujący argumentował, że oferta Konsorcjum INTOP zawyżona prawie
dwukrotnie w stosunku do szacunków Zamawiającego, nosi znamiona spekulacyjnego
manipulowania cenami w pozycjach kosztorysu, co jest działaniem sprzecznym z dobrymi
Sygn. akt: KIO 1830/16
obyczajami, podjętym bezpośrednio w celu polepszenia swojej sytuacji przy pozyskaniu i
następnie realizacji zamówienia.
Oddalając odwołanie w tym zakresie Izba uznała za gołosłowne stwierdzenie Odwołującego o
sztucznym zawyżeniu wartości przedmiotowej pozycji. Wywody Odwołujący opierał na
subiektywnej ocenie wyjaśnień bez znajomości ich pełnego zakresu, a tym samym oderwanej
od warunków w jakich Konsorcjum Intop dokonywało wyliczenia kosztów, z jakimi po stronie
tego wykonawcy wiązałoby się wybudowanie, utrzymanie i rozebranie mostu objazdowego.
Również przyjęte przez Odwołującego założenie co do konieczności poniesienia kosztów na
początku robót na poziomie 70% stanowiło luźną sugestię, której Izba nie mogła uwzględnić.
Izba uznała natomiast, iż wyjaśnienia Konsorcjum Intop dotyczące zakresu robót, ich
rozliczenia z udziałem inżyniera, wskazywały na konieczność rozłożenia płatności w całym
okresie realizacji umowy, gdyż most objazdowy ma być wykorzystywany, aż do zakończenia
prac, po którym zostanie rozebrany. Dopiero z tym momentem nastąpi ostateczne rozliczenie
prac. Izba uwzględniła również okoliczność, iż na wycenę pozycji wpływał koszt miesięcznego
utrzymania mostu, co przy wydłużonym o 10 miesięcy w stosunku do pierwotnego terminu
wykonania prac, musiało zwiększać koszty po stronie wykonawcy, również w odniesieniu do
kosztów szacowanych przez Zamawiającego. Potwierdzają to również dowody załączone do
wyjaśnień, na które składały się oferty postawienia mostu, wyceniane między innymi w
oparciu o koszt miesięczny dzierżawy mostu. W świetle tych okoliczności Izba nie miała
podstaw do stwierdzenia, aby koszty zostały sztucznie zawyżone w celu utrudnienia innym
wykonawcom konkurowania o przedmiotowe zamówienie. Jedynie na marginesie należy
zauważyć, iż zawyżenie kosztów nie mogłoby naruszać interesów innych przedsiębiorców
ubiegających się o przedmiotowe zamówienie, chociażby dlatego, iż czyniłoby to ofertę
Konsorcjum Intop mniej konkurencyjną. Skoro Odwołujący nie upatrywał w wycenie
kwestionowanej pozycji przyczyny zaniżenia wyceny innych pozycji (ukrycia części kosztów)
nie było podstaw do uznania, aby oferta nie miała charakteru konkurencyjnego i nie mogła
być porównywana z innymi ofertami na równych zasadach. Kwestia realizacji zamówienia
pozostaje tu nieistotna w tym znaczeniu iż nie jest możliwe na tym etapie postępowania
ustalenie ponad wszelką wątpliwość w jaki sposób przebiegać będą prace. Zasadniczo zatem
jedynie wyjaśnienia złożone w toku postępowania Zamawiającemu stanowiły podstawę do
oceny oferty. Wyjaśnienia te cechowały się dużą szczegółowością, dostarczały informacji o
kosztach związanych z wykonaniem spornej pozycji kosztorysowej, poparte dowodami.
Zamawiający nie miał zatem podstaw do stwierdzenia, że Konsorcjum Intop nie wykazało
rzetelności wyceny prac, a tym bardziej, aby wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej
konkurencji.
Wobec powyższego zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.
Sygn. akt: KIO 1830/16
4. Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 Ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 1
ustawy Pzp - poprzez dokonanie wyboru oferty Konsorcjum Intop, jako najkorzystniejszej
oferty oraz poprzez zaniechanie dokonania wyboru oferty złożonej przez Odwołującego
jako najkorzystniejszej oferty – Izba oddaliła.
Zarzut stanowił konsekwencję wcześniejszych zarzutów, które Izba oddaliła, co czyniło go
bezpodstawnym.
Mając powyższe na uwadze Izba uznała, iż zarzut Odwołującego nie zasługiwał na
uwzględnienie.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 oraz
art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis oraz uzasadnione koszty Zamawiającego stwierdzone rachunkiem
złożonym przed zamknięciem rozprawy i obciążyła nimi Odwołującego.
Przewodniczący: ……………………….
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1498/16 z dnia 2016-11-21
- Sygn. akt KIO 1829/16, KIO 1840/16 z dnia 2016-10-31
- Sygn. akt KIO 1819/16 z dnia 2016-10-25
- Sygn. akt KIO 1802/16 z dnia 2016-10-18
- Sygn. akt KIO 1780/16 z dnia 2016-10-18
