KIO 1825/13

Komisja w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska Protokolant: Cyprian Świś

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2013 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 lipca 2013 r. przez Centrum Badawczo-
Rozwojowe Autocomp Management Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w
Szczecinie w postępowaniu prowadzonym przez Instytut Transportu Samochodowego w
Warszawie

orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu – Instytutowi Transportu
Samochodowego w Warszawie – dokonanie modyfikacji pkt. 5 pkt. II specyfikacji
istotnych warunków zamówienia oraz pkt. III.3.2 ogłoszenia o zamówieniu poprzez
nadanie im brzmienia:
Ocena spełniania warunku posiadania wiedzy i doświadczenia zostanie dokonana na
podstawie kryterium wykonania co najmniej 2 dostaw symulatorów jazdy o wartości
co najmniej 140 000 zł za każdą dostawę.

2. kosztami postępowania obciąża Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie
i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez Centrum
Badawczo-Rozwojowe Autocomp Management Spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w Szczecinie tytułem wpisu od odwołania.

2.2. zasądza od Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie na rzecz
Centrum
Badawczo-Rozwojowego
Autocomp
Management
Spółki
z
ograniczoną odpowiedzialnością w Szczecinie kwotę 12 273 zł 52 gr (słownie:
dwanaście tysięcy dwieście siedemdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt dwa grosze),
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania, wynagrodzenia pełnomocnika i dojazdu na posiedzenie Izby.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie.

………………………………

Sygn. akt: KIO 1825/13
Uzasadnienie

Zamawiający – Instytut Transprotu Samochodowego w Warszawie – prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na dostawę symulatora stanowiska
kierowcy do badania możliwości prowadzenia samochodu przez osobę niepełnosprawną
ruchowo.

Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 roku Nr 113, poz. 759 ze
zmianami), zwanej dalej ustawą Pzp.

W dniu 26 lipca 2013 roku wykonawca Centrum Badawczo-Rozwojowe Autocomp
Management Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Szczecinie (dalej: odwołująca)
wniosła odwołanie wobec czynności zamawiającego, polegających na dokonaniu opisu
spełniania warunków udziału w postępowaniu, zarzucając zamawiającemu naruszenie art.
22 ust.1 pkt w zw. z art. 22 ust. 4 oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez sformułowanie
sposobu oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu dot. doświadczenia w sposób
niejasny, niejednoznaczny, ograniczający uczciwą konkurencję i nieproporcjonalny do
przedmiotu zamówienia.
Odwołująca wniosła o:
1) nakazanie zamawiającemu dokonanie modyfikacji pkt. 5 pkt. II specyfikacji istotnych
warunków zamówienia oraz pkt. III.3.2 ogłoszenia o zamówieniu poprzez nadanie im
brzmienia: Ocena spełniania warunku posiadania wiedzy i doświadczenia zostanie dokonana
na podstawie kryterium wykonania co najmniej 2 dostaw symulatorów jazdy o wartości co
najmniej 140 000 zł za każdą dostawę.
2) Przeprowadzenie dowodów z dokumentów wymienionych w uzasadnieniu odwołania;
3) Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność: a) stopnia skomplikowania
symulatora pojazdu dla niepełnosprawnych ruchowo w stosunku do innych symulatorów
pojazdów kołowych; b) możliwości wykonania symulatora pojazdu dla niepełnosprawnych
ruchowo przez wykonawcę, który realizował inne symulatory pojazdów;
W uzasadnieniu odwołująca podniosła, że w ogłoszeniu o zamówieniu
opublikowanym w Biuletynie Zamówień Publicznych, zamawiający dokonał opisu spełnienia
warunku udziału w postępowaniu dot. wiedzy i doświadczenia wykonawców wskazując, że
wykonawca musi wykazać, że w okresie ostatnich 3-ciu lat przed upływem terminu składania

ofert wykonał co najmniej 2 dostawy stanowisk do badania możliwości prowadzenia
samochodu przez osobę niepełnosprawną ruchowo o wartości co najmniej 140 000 zł za
każdą dostawę. Analogiczny opis sposobu spełnienia warunku udziału w postępowaniu dot.
wiedzy i doświadczenia został zamieszczony przez zamawiającego w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. Powyższy opis sposobu oceny spełnienia warunku udziału w
postępowaniu został sformułowany z naruszeniem art. 7 ust. 1, tj. w sposób ograniczający
uczciwą
konkurencję.
Zamawiający
wymaga,
aby
wykonawcy
legitymowali
się
doświadczeniem polegającym na zrealizowaniu najmniej 2 dostaw stanowisk do badania
możliwości prowadzenia samochodu przez osobę niepełnosprawną ruchowo o wartości co
najmniej 140 000 zł za każdą dostawę. Wymóg powyższy stanowi naruszenie art. 22 ust. 4
ustawy Pzp. Symulator kierowania pojazdem kołowym przez niepełnosprawnego jest tylko
jednym z wariantów symulatora kierowania pojazdem kołowym tak jak np. symulator
samochodu osobowego, ciężarowego, autobusu itp. Każdy symulator, w tym symulator
pojazdu dla niepełnosprawnych ruchowo, składa się z identycznych modułów programowych
jak np. ruch drogowy, symulacja otoczenia, dynamika pojazdu, moduł interfejsów do
programowych symulujących działanie elementów sterujących i innych pojazdu. Symulator
pojazdu dla niepełnosprawnego ruchowo jest typowym symulatorem jazdy pojazdem
kołowym jedynie z dodaną funkcjonalnością umożliwiającą niepełnosprawnemu kierowanie
pojazdem, a więc jest tylko szczególnym przypadkiem symulatora samochodowego z
dodanymi elementami mechanicznymi, które są ogólnodostępne na rynku. Odwołująca
dodała, iż nie chodzi w tym przypadku o szczególną postać symulatora, który ma całkowicie
inne cechy niż każdy symulator jazdy pojazdem kołowym, a jedynie symulator wzbogacony
dodatkowe oprzyrządowanie sterowania symulatorem. Symulator jazdy pojazdem
kierowanym przez niepełnosprawnego jest zatem takim samym symulatorem jazdy, jak
symulator jazdy pojazdem kierowanym przez osobę z pełną sprawnością ruchową, który
został wyposażony w mechanizmy kierowania dla osoby niepełnosprawnej. Nie różni się on
jednak w stosunku do innych symulatorów pojazdów kołowych. Tak opisany sposób oceny
spełnienia warunku udziału w postępowaniu powoduje, iż dodatkowy element sterowania nie
przesądzający o funkcjonalności symulatora ma zdecydować o doświadczeniu wykonawcy i
możliwości wzięcia udziału w postępowaniu. Przy tym jest to element wyposażenia niewielki
kwotowo w stosunku do samego symulatora (warty mniej niż 3% wartości symulatora) i
nieskomplikowany mechanicznie w stosunku do precyzyjnego urządzenia jakim jest sam
symulator.
Zamawiający oświadczeniem złożonym na rozprawie wniósł o oddalenie odwołania.
Izba ustaliła, co następuje:

Przedmiotem zamówienia – zgodnie z pkt 3 specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ) – jest sprzedaż dostarczenie, montaż, szkolenie, udzielenie gwarancji i
uruchomienie symulatora stanowiska kierowcy do badania możliwości prowadzenia
samochodu przez osobę niepełnosprawną ruchowo.
Zgodnie z załącznikiem nr 1 do SIWZ symulator musi być wyposażony m.in. w ekran,
który pozwala na stosowanie wizualnych bodźców wymuszających reakcje kierowcy oraz w
stację roboczą służącą do obsługi programu do stymulacji i rejestracji wyników badań oraz
drukowania raportów z badań. Ekran musi być zainstalowany w sposób pozwalający na
regulację jego położenia w polu widzenia osoby badanej, co najmniej w zakresie jego
oddalenia. Ekran powinien cechować się co najmniej 22” przekątnej obrazu i rozdzielczością
1920x1080. Symulator musi być wyposażony w fotel kierowcy. Fotel powinien być jednym z
oryginalnych, przeznaczonych do współcześnie produkowanych samochodów osobowych
foteli kierowcy. Symulator musi być wyposażony w urządzenia sterownicze pozwalające na
wykonywanie wszystkich czynności związanych z normalną jazdą samochodem, w tym co
najmniej w tablicę rozdzielczą z prędkościomierzem i obrotomierzem, koło kierownicy, pedały
przyspiesznika i hamulca, dźwignię zmiany biegów i układy dodatkowe – przełączniki i
dźwignie przeznaczone do obsługi pozostałych urządzeń pojazdu, w tym co najmniej
dźwignię kierunkowskazów, włącznik świateł i dźwignię hamulca pomocniczego. Symulator
musi być wyposażony w zamiennik fotel, tj. stanowisko z możliwością prawidłowego montażu
na nim wózka inwalidzkiego analogicznie jak w samochodach dla osób niepełnosprawnych.
Dostarczany symulator musi umożliwiać badanie reakcji osób z różnymi
dysfunkcjami, tzn. Powinien być wyposażony w dodatkowe, równoważne urządzenia
sterownicze dostosowane do różnych dysfunkcji człowieka., w tym:
- urządzenia w postaci pokręteł sterujących pozwalających na wykonywanie
manewrów kołem kierownicy wyłącznie z użyciem jednej ręki (osobno rozwiązanie dla prawej
i lewej ręki). Do urządzenia musi być dostarczony zestaw pokręteł;
- urządzenia pozwalające na precyzyjne sterowanie pedałem przyspiesznika i
hamulca z użyciem wyłącznie lewej ręki;
- urządzenia pozwalające na precyzyjne sterowanie pedałem przyspiesznika i
hamulca z użyciem wyłącznie prawej ręki.

Symulator (wraz z dostarczonym wyposażeniem) musi umożliwiać wykonywanie
testów w celu oceny możliwości osoby badanej do prowadzenia pojazdu, w tym co najmniej:

- testu siły i precyzji naciskania na pedał przyspiesznika w funkcji czasu lub
operowania innym (równoważnym) urządzeniem sterowniczym (w zależności od posiadanej
dysfunkcji);

- testu siły naciskania na pedał hamulca w funkcji czasu lub operowania innym
(równoważnym) urządzeniem sterowniczym (w zależności od posiadanej dysfunkcji);

- testu siły obrotu kierownicy osobno dla lewej i prawej ręki oraz dla obu rąk. Test
powinien być przeprowadzany osobno dla obrotów w lewą i prawą stronę;

- testu zdolności do obrotu kierownicą w zakresie obrotów 900 stopni w lewo i 900
stopni w prawo. Test powinien umożliwiać ocenę zachowania płynności ruchu kierownicą
oraz ocenę czasu wykonywania ruchu;

- testy czasu reakcji na bodźce dźwiękowe i świetlne oraz na bodźce świetlne „z
wyborem”. Testy muszą uwzględniać pomiar czasu reakcji, czasu reakcji motorycznej i
całkowitego czasu reakcji. Raporty z testów muszą uwzględniać co najmniej 10-cio krotne
powtórzenie pomiaru reakcji

- testy widzenia peryferyjnego (pole widzenia) kierowcy co najmniej w zakresie 180
stopni w płaszczyźnie pionowej.
W pkt. III.3.2 ogłoszenia o zamówieniu opublikowanym w Biuletynie Zamówień
Publicznych, oraz w pkt. 5 pkt. II SIWZ zamawiający dokonał opisu spełnienia warunku
udziału w postępowaniu dot. wiedzy i doświadczenia wykonawców wskazując, że
wykonawca musi wykazać, że w okresie ostatnich 3-ciu lat przed upływem terminu składania
ofert wykonał co najmniej 2 dostawy stanowisk do badania możliwości prowadzenia
samochodu przez osobę niepełnosprawną ruchowo o wartości co najmniej 140 000 zł za
każdą dostawę.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest zasadne.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że odwołująca jest uprawniona do wnoszenia
środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Istota sporu dotyczyła sformułowanego przez zamawiającego warunku udziału w
postępowaniu, polegającego na wymogu, by wykonawca biorący udział w postępowaniu
wykazał, iż zrealizował już dostawę 2 stanowisk analogicznych do przedmiotu zamówienia.
Podczas rozprawy zamawiający dowodził, iż przedmiot zamówienia nie jest w istocie

symulatorem, lecz urządzeniem mającym badać możliwości prowadzenia samochodu przez
osobę niepełnosprawną ruchowo.
Ze stanowiskiem zamawiającego nie sposób się zgodzić. Symulator do nauki jazdy
jest urządzeniem przeznaczonym co do zasady do szkolenia i doskonalenia umiejętności
kierowców. Zdaniem Izby brak jest podstaw do twierdzenia, iż urządzenie, które nie służy do
treningu, lecz do badania możliwości kierowcy do obsługi pojazdu już takim symulatorem nie
jest. Każdy symulator – jak dowodziła odwołująca – składa się z identycznych modułów
programowych, jak np. ruch drogowy, symulacja otoczenia, dynamika pojazdu, moduł
interfejsów do programowych, symulujących działanie elementów sterujących i innych
pojazdu.
Analiza opisu przedmiotu zamówienia pozwala na wniosek, iż zamawiane
urządzenie, z racji swoich właściwości technicznych, jest również rodzajem symulatora. Jak
wskazano wyżej, wyposażone jest w najbardziej charakterystyczne elementy pojazdu, czyli
fotel kierowcy, urządzenie sterownicze pozwalające na wykonywanie wszystkich czynności
związanych z normalną jazdą samochodem, tj. tablicę rozdzielczą z prędkościomierzem i
obrotomierzem, koło kierownicy, pedały hamulca i przyspiesznika, dźwignię zmiany biegów
itp. Nie jest to typowy symulator jazdy samochodem, niemniej jednak nie pozbawia go to
cech charakterystycznych dla symulatora. Zwrócić należy uwagę, iż na rynku istnieje wiele
rodzajów symulatorów, począwszy od symulatorów samochodów osobowych, ciężarowych,
poprzez symulatory autobusów, aż do bardzo wyspecjalizowanych symulatorów jazdy
czołgiem i innych pojazdów wojskowych, symulatorów nawigacyjnych itp. Każdy z nich, z
racji swego przeznaczenia, posiada cechy odróżniające go od pozostałych. Podobnie będzie
w przypadku urządzenia będącego symulatorem stanowiska do badania możliwości
prowadzenia samochodu przez osobę niepełnosprawną ruchowo. Urządzenie to będzie
musiało – obok wyposażenia typowego dla samochodu osobowego – posiadać
wyposażenie, których inne rodzaje symulatorów nie posiadają.
Zdaniem Izby wykonawca, który posiada doświadczenie w dostawach symulatorów
jazdy różnego typu, będzie mógł wykonać przedmiot niniejszego zamówienia.
W myśl art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się
wykonawcy, którzy spełniają warunki dotyczące posiadania wiedzy i doświadczenia. Z
przepisem tym koresponduje przepis § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30.12.2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U.
Nr 226, poz. 1817), zgodnie z którym, w celu wykazania spełniania przez wykonawcę

warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Pzp, których opis sposobu oceny
spełniania został dokonany w ogłoszeniu o zamówieniu, zaproszeniu do negocjacji lub
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w postępowaniach określonych w art. 26 ust. 1
ustawy, zamawiający żąda wykazu wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub
ciągłych również wykonywanych, dostaw lub usług w zakresie niezbędnym do wykazania
spełniania warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich trzech lat przed upływem
terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a jeżeli
okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, z podaniem ich wartości,
przedmiotu, dat wykonania i odbiorców, oraz załączeniem dokumentu potwierdzającego, że
te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie.
Przepisy Pzp nie definiują pojęcia „warunki udziału w postępowaniu”. W następstwie
zastosowania wykładni językowej należy stwierdzić, iż pod tym pojęciem należy rozumieć
wszelkie okoliczności faktyczne lub prawne, od istnienia albo nieistnienia których
uzależniona jest możliwość uczestniczenia wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, a tym samym ubiegania się o przedmiotowe zamówienie.

Warunek
posiadania niezbędnej wiedzy i doświadczenia należy do tzw. „warunków pozytywnych”
rozumianych jako kwalifikacja podmiotowa wykonawcy dająca gwarancję należytego
wykonania zamówienia publicznego.
Istotą przedmiotowego sporu jest istniejąca pomiędzy stronami rozbieżność, w jakim
stopniu zakres wykazywanych przez wykonawcę dostaw ma pokrywać się z przedmiotem
zamówienia, aby móc stwierdzić, że dany wykonawca posiada wiedzę i doświadczenie
umożliwiające mu wykonanie zamawianej usługi. Ustawodawca określił, iż wykazane usługi
(dostawy) mają odznaczać się zakresem „niezbędnym do wykazania spełniania warunku
wiedzy i doświadczenia”, a zatem – w celu rozstrzygnięcia sporu – należy dokonać wykładni
określenia owego „niezbędnego zakresu”.
Wskazane wyżej rozporządzenie z dnia 30.12.2009 roku uchyliło rozporządzenie o
identycznym tytule z dnia 19 maja 2006 roku (Dz. U. Nr 87, poz. 605), które w nieco
odmienny sposób regulowało zakres usług niezbędnych do wykazania wiedzy i
doświadczenia. W myśl § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z 2006 roku wykonawcy obowiązani
byli bowiem do złożenia wykazu dostaw lub usług, odpowiadających swoim rodzajem i
wartością dostawom lub usługom stanowiącym przedmiot zamówienia. Na kanwie tego
przepisu ugruntowało się stanowisko, iż określenie „odpowiadające rodzajem” nie oznacza,
iż usługi (dostawy) wykazywane na potwierdzenie warunku wiedzy i doświadczenia, muszą
swym zakresem pokrywać się czy być tożsame z zakresem przedmiotu zamówienia. Jak
wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 9 listopada 2009 roku sygn. akt KIO

1379/09 przepisy prawne nie precyzują, jak w niniejszym przypadku należy rozumieć
sformułowanie "odpowiadające rodzajem" (…). Zawarta w "Małym słowniku języka
polskiego" pod red. S. Skorupki, H. Auderskiej, Z. Łempickiej, Warszawa 1969 definicja
określa "rodzaj" jako "coś (ktoś) podobne do czego (kogo). Tym samym przyjąć należy, iż w
przypadku zamówienia publicznego żądane doświadczenie winno być wymagane i
egzekwowane w stosunku do dostaw odpowiadających przedmiotowi zamówienia
(podobnych, odpowiadających rodzajem i charakterem etc.), a nie li tylko dostaw tożsamych
(takich samych, stanowiących dokładne powtórzenie przedmiotu zamówienia).
W ocenie Izby zmiana rozporządzenia poprzez odstąpienie od żądania wykazania się
doświadczeniem w wykonywaniu usług (dostaw) „odpowiadających rodzajem usługom
(dostawom) stanowiącym przedmiot zamówienia” na rzecz usług (dostaw) o zakresie
„niezbędnym do wykazania spełniania warunku wiedzy i doświadczenia” umożliwia udział w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego większej ilości wykonawców.
„Niezbędny zakres” jest bowiem wyznacznikiem jeszcze szerszym aniżeli sformułowanie
„usługi odpowiadające rodzajem”, wykazywane jako dowód posiadania odpowiedniej wiedzy
i doświadczenia.
Ustawa Pzp w zakresie merytorycznego kształtowania warunków pozostawia
zamawiającemu pewną swobodę, jednak wyraźnym ograniczeniem tej swobody jest nakaz
przestrzegania zasady uczciwej konkurencji, a w związku z tym obowiązek takiego
kształtowania warunków, aby zagwarantować dostęp do zamówienia podmiotom zdolnym do
jego wykonania. Na etapie ich określania przez zamawiającego może dojść do próby
ograniczenia konkurencji przez zawężenie kręgu wykonawców ponad potrzebę zapewnienia,
że zamówienie będzie wykonywać wykonawca wiarygodny i zdolny do jego realizacji Analiza
powyższego pozwala na przyjęcie, iż to do zamawiającego należy wybór, jakie warunki
postawić wykonawcom, aby przekonać się, czy będą oni w stanie wykonać zamówienie.
Niezbędne doświadczenie wykonawcy zamawiający powinien przy tym rozumieć jako
potwierdzone w praktyce posiadanie umiejętności w zakresie wykonywania danego rodzaju
zamówień (M. Stachowiak (w:) M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo
zamówień publicznych. Komentarz ......str. 113). Zamawiający, ustalając warunki udziału w
postępowaniu, sam decyduje o "niezbędności" czy "dostateczności", o których mowa w art.
22 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, które należy przypisać wykonawcom w odniesieniu do danego
zamówienia i z punktu widzenia zamawiającego. Zamawiający nie może jednakże naruszać
konkurencji i ograniczać dostępu do zamówienia ponad miarę, tzn. wyjść poza ich niezbędne
minimum wymagane dla danego zamówienia.

Odnosząc powyższe do przedmiotowego postępowania stwierdzić należy, iż
zamawiający w sposób nieuprawniony dokonał zawężenia grona potencjalnych wykonawców
wyłącznie do tych, którzy wykonali identyczny przedmiot zamówienia. Brak jest podstaw do
uznania, że wykonawca posiadający doświadczenie z budowie symulatorów znacznie
bardziej skomplikowanych, nie poradzi sobie z takim, jaki jest zamawiany w przedmiotowym
postępowaniu. Niezasadnym jest bowiem przyjęcie, iż tylko wykonywanie dostaw o
tożsamym bądź bardzo zbliżonym zakresie świadczy o tym, że wykonawca posiada wiedzę i
doświadczenie odpowiednie do zrealizowania zadania. Zdaniem Izby w tym zakresie należy
przyznać rację odwołującej.
Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania.

………………………………………

Wcześniejsze orzeczenia: