rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2012-11-23
rok: 2012
data dokumentu: 2012-11-23
rok: 2012
Powiązane tematy:
- warunki udziału w postępowaniu o udzielnie zamówienia publicznego - poleganie na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach finansowych innych podmiotów (art. 26 ust. 2b)
- warunki udziału w postępowaniu o udzielnie zamówienia publicznego - potencjał ekonomiczny i finansowy
sygnatury akt.:
KIO 2480/12
KIO 2480/12
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 listopada 2012 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 listopada 2012 r.
przez wykonawcę: Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego:
Skarb Państwa – Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Celnej
w Katowicach
przy udziale wykonawcy: Atos IT Services sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie –
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 listopada 2012 r.
przez wykonawcę: Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego:
Skarb Państwa – Minister Finansów reprezentowany przez Dyrektora Izby Celnej
w Katowicach
przy udziale wykonawcy: Atos IT Services sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie –
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego.
orzeka:
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża odwołującego: Devoteam S.A. z siedzibą
w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego:
Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie – tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od odwołującego: Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie na rzecz
zamawiającego: Skarbu Państwa – Ministra Finansów reprezentowanego
przez Dyrektora Izby Celnej w Katowicach kwotę 3600 zł 00 gr (słownie: trzy
tysiące sześćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu uzasadnionych kosztów strony obejmujących
wynagrodzenie pełnomocnika.
Sygn. akt KIO 2480/12
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt KIO 2480/12
U z a s a d n i e n i e
Dyrektor Izby Celnej w Katowicach jako pełnomocnik przygotował i prowadzi dla
Zamawiającego Skarbu Państwa – Ministra Finansów w trybie przetargu nieograniczonego,
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; zwanej dalej również „ustawą pzp” lub „pzp”),
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługi pn. Wykonanie, dostawę i
wdrożenie Systemu Help Desk, czyli jednolitej platformy informacji i pomocy dla
użytkowników Systemu Informacyjnego Służby Celnej budowanego w ramach „Programu e-
Cło (oznaczenie sprawy 33-ILGW-253-11/2012).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane jako obligatoryjne w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z 17 lipca 2012 r. pod nr 2012/S_135-225142, w tym samym
dniu pełnomocnik Zamawiającego zamieścił w swojej siedzibie i na swojej stronie
internetowej (www.katowice.ic.gov.pl), na której na której udostępnił również od tego dnia r.
specyfikację istotnych warunków zamówienia (dalej zwaną w skrócie „s.i.w.z.” lub „SIWZ”).
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
2.762.601,63 zł, co stanowi równowartość 687.282,72 euro.
31 października 2012 r. Zamawiający przesłał drogą elektroniczną Odwołującemu –
Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie zawiadomienie o wykluczeniu z postępowania oraz
o wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez Atos IT Services sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie.
9 listopada 2012 r. (pismem z tej daty) Odwołujący wniósł do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie (zachowując wymóg przekazania jego kopii Zamawiającemu) od
powyższych czynności Zamawiającego, któremu zarzucił rażące naruszenie następujących
przepisów ustawy pzp:
1. Art. 7 ust. 3 – w zakresie naruszenia zasady udzielania zamówienia publicznego
wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy pzp.
2. Art. 24 ust. 2 pkt. 4 – przez jego błędną wykładnię i uznanie przez Zamawiającego, że
nie zostały złożone przez Odwołującego odpowiednie dokumenty lub oświadczenia,
prowadząc do wykluczenia Odwołującego z ubiegania się o udzielenie zamówienia i w
konsekwencji do uznania oferty Odwołującego za odrzuconą na podstawie art. 24 ust. 4.
3. Art. 25 w zw. z art. 26 ust. 1 w zw. z § 1 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z
Sygn. akt KIO 2480/12
(Dz.U. Nr 226, poz. 1817) poprzez ich błędną, rozszerzającą interpretację i żądanie od
Odwołującego
oświadczenia
banku
wskazującego
na
wysokość
środków
wykorzystanych w ramach linii kredytowej udzielonej Odwołującemu przez Bank HSBC,
mimo że takiego uprawnienia Zamawiającego nie przewidują przepisy obowiązującego
prawa.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. Unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. Unieważnienia czynności wykluczenia Odwołującego z postępowania.
3. Ponownego dokonania czynności badania i oceny ofert.
4. Dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący sprecyzował swój zarzut przez wskazanie następujących okoliczności
prawnych i faktycznych uzasadniających wniesienie odwołania.
Odwołujący podniósł, że Zamawiający w treści SIWZ wymagał aby wykonawca
wykazał, iż posiada zdolność kredytową na poziomie co najmniej 2.000.000 złotych (rozdział
VI, pkt 1 ppkt 4) przez przedstawienie opinii bankowej wystawionej nie wcześniej niż 3
miesiące przed upływem terminu składania ofert. Odwołujący podniósł, że przedstawił
oświadczenie banku HSBC Bank Polska S.A. datowane na 30 sierpnia 2012 r. (podczas gdy
termin składania ofert przypadał na 4 września 2012 r.), potwierdzające posiadanie przez
niego w tym banku otwartej linii kredytowej w wysokości 5 mln zł.
W ocenie Odwołującego z otrzymanego uzasadnienia wykluczenia wynika, że
Zamawiający interpretuje pojęcie zdolności kredytowej niezgodnie zarówno z literalnym
brzmieniem art. 70 Prawa bankowego (na który to przepis Zamawiający sam się powołuje),
jak i z wypracowana linią orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej w zakresie interpretacji
tego pojęcia na gruncie ustawy pzp. Art. 70 prawa bankowego stanowi, że: Przez zdolność
kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami
w terminach określonych w umowie. Sens pojęcia zdolności kredytowej z tego przepisu
jednoznacznie rozumiany jest w doktrynie jako przymiot składającego wniosek o udzielenie
kredytu, a później kredytobiorcy, występujący przez cały okres od złożenia wniosku do
całkowitej spłaty udzielonego kredytu. Natomiast Zamawiający zdaje się rozumieć pojęcie
zdolności kredytowej bardzo wąsko – jako możliwość uzyskania w przyszłości kredytu przez
wykonawcę. W ocenie Odwołującego takie podejście nie znajduje oparcie w przepisach
prawa ani w orzecznictwie.
Zdolność kredytowa jest bowiem prognozą określonego stanu rzeczy, który będzie
istniał aż do chwili wymagalności roszczenia o zwrot kredytu, dokonywaną na podstawie
informacji dostarczonych przez kredytobiorcę, danych własnych banku, informacji
uzyskanych z instytucji upoważnionych ustawowo do gromadzenia i przetwarzania danych, o
których mowa w art. 105 ust. 4 Prawa bankowego i w ustawie z 9 kwietnia 2010 r.
Sygn. akt KIO 2480/12
o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, a także innych
publicznie dostępnych informacji. Odwołujący podkreślił, że art. 70 Prawa bankowego
statuuje publicznoprawny obowiązek banku, polegający na konieczności weryfikacji
zdolności kredytowej kredytobiorcy. Obowiązek ten wynika z tego, że środki udostępnianie
kredytobiorcy w ramach kredytu, są jednocześnie środkami zdeponowanymi przez klientów
banku. W celu ochrony ich interesów ustawodawca nałożył na banki obowiązek stałej
weryfikacji zdolności kredytowej kredytobiorców. Obowiązek ten podlega weryfikacji przez
Komisję Nadzoru Finansowego, która np. w wydanych na podstawie art. 137 pkt 5 Prawa
bankowego rekomendacjach dla banków zaleca kontrolowanie na bieżąco przez bank
wypełniania przez kredytobiorcę obowiązków z umowy kredytowej oraz jego zdolności
kredytowej, na podstawie dostarczonych przez kredytobiorcę dokumentów, w sposób
pozwalający na obiektywną ocenę ryzyka związanego ze spłatą zadłużenia (por.
Rekomendacja S ze stycznia 2011, w szczególności rekomendacja 10 i 12). Konsekwencją
niedotrzymywania przez kredytobiorcę warunków umowy kredytu lub utraty przez niego
zdolności kredytowej może być wypowiedzenie przez bank umowy kredytu. To daleko idące
uprawnienie banku zostało przewidziane wprost w art. 75 ust. 1 Prawa bankowego, przy czy,
przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Zdaniem Odwołującego z przepisu
tego wynika także, że zdolność kredytowa nie jest pojęciem abstrakcyjnym, ocenianym
wyłącznie na dzień podejmowania przez bank decyzji o udzieleniu kredytu (jak chciałby ją
interpretować Zamawiający), ale jest cechą wykonawcy, którą legitymuje się on przez cały
okres obowiązywania umowy kredytu.
Zdaniem Odwołującego rozważania Zamawiającego sugerujące możliwość, że bank
przed udzieleniem kredytu lub w trakcie obowiązywania umowy kredytowej nie dokonywał
oceny zdolności kredytowej Odwołującego muszą być uznane za bezprzedmiotowe. W
przeciwnym razie należałoby uznać, że bank nie wypełnił obowiązku nałożonego na niego na
mocy art. 70 Prawa bankowego i złamał prawo. Zamawiający nie uprawniony do
dokonywania takich ocen i kwestionowania zarówno czynności bankowych podjętych przez
bank, jak i treści złożonych przez bank oświadczeń. Z kolei żądanie przedstawienia
dodatkowych dokumentów wystawionych przez bank mających na celu udowodnienie czy w
związku z przyznaniem linii kredytowej przez HSBC Bank Polska SA, bank ten badał
zdolność kredytową polskiej spółki Devoteam SA, a jeśli tak to na jaki dzień badana była
zdolność kredytowa Devoteam SA – nie znajduje w ocenie Odwołującego oparcia w
przepisach ustawy pzp i musi być uznane za bezprawne.
Odwołujący podał, że przedstawiona przez niego opinia bankowa wskazuje, że do
jego dyspozycji postawiony jest kredyt odnawialny w rachunku bieżącym w wysokości
5.000.000 złotych (pięć milionów złotych). Specyfika tego kredytu polega na możliwości
zadłużania się do kwoty kredytu wielokrotnie w okresie obowiązywania umowy kredytu.
Sygn. akt KIO 2480/12
Udzielenie kredytu oznacza pozytywna opinię banku w zakresie zdolności kredytowej
Wykonawcy do kwoty 5.000.000 złotych. Zdolność kredytowa Wykonawcy oceniana jest w
sposób ciągły przez bank w okresie obowiązywania umowy kredytu, przez weryfikację
informacji na temat sytuacji finansowej Wykonawcy, który zobowiązany jest przekazywać
bankowi informacje dotyczące działalności i sytuacji finansowej, w tym kopie kwartalnych
sprawozdań F-01 w terminie 30 dni od zakończenia odpowiednich okresów obrachunkowych
wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta, informacje dodatkowe i sprawozdanie zarządu.
O istnieniu takiej ciągłej weryfikacji Odwołujący poinformował Zamawiającego w piśmie z 17
października 2012 r., wskazując również, że ostatnia z tych weryfikacji odbyła się już po
złożeniu oferty a jej rezultatem było przedłużenie umowy na kolejny okres aneksem
zawartym 4 października 2012 r. Informacja ta przekazana została w odpowiedzi na
wątpliwości zgłoszone przez Zamawiającego w piśmie z 17 października 2012 r. i miała na
celu jedynie wskazanie na fakt dokonywana weryfikacji zdolności kredytowej Wykonawcy
przez HSBC Bank Polska SA w sposób ciągły w trakcie obowiązywania umowy.
Odwołujący
uznał
również
za
nieuprawnione
następujące
stwierdzenie
Zamawiającego: Z oświadczenia HSBC Bank Polska SA wynika, że Unia kredytowa
przyznana Devoteam SA spółce polskiej jest w 100 % zabezpieczona przez spółką matkę,
francuską spółkę Devoteam SA. Skoro linia kredytowa wykonawcy jest w 100%
zabezpieczona przez inny podmiot z grupy kapitałowej wykonawcy będący podmiotem
dominującym, to zdaniem Zamawiającego z dokumentu takiego nie wynika, czy przeć
udzieleniem wykonawcy Unii kredytowej bank w ogóle badał kondycje finansową oraz
sytuację ekonomiczna spółki Devoteam SA z siedzibą w Polsce. Wbrew przekonaniu
Zamawiającego w doktrynie i piśmiennictwie ugruntowany jest pogląd, że zdolność
kredytowa i zabezpieczenie kredytu to dwie odrębne kategorie prawne. Zabezpieczenie jest
ustanawiane na wypadek niespłacenia kredytu w terminie, co jest najczęściej wynikiem
właśnie utraty zdolności kredytowej. Dokonując oceny zdolności kredytowej, nie należy się
więc kierować rodzajem i wartością proponowanych zabezpieczeń.
Odwołujący stwierdził, że błędna interpretacja pojęcia zdolności kredytowej, jaka
wystąpiła po stronie Zamawiającego, jest rzadkością. Z tego powodu trudno odwołać się do
orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej, które by już w tezach orzeczeń prezentowałoby
przedstawione w odwołaniu stanowisko. Odwołujący podkreślił, że przywołany przez
Zamawiającego w treści uzasadnienia wyrok Zespołu Arbitrów z 5 stycznia 2006 roku (sygn.
akt UZP/ZO/03968/05) jest poglądem nieaktualnym, kilkakrotnie zweryfikowanym w
późniejszym orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej. Odwołujący zwrócił uwagę, że stany
faktyczne rozpatrywane przez Izbę najczęściej dotyczyły kwestionowania przez
zamawiających opinii bankowych wskazujących na warunkowe określenie zdolności
kredytowej (odwołujący podał tu wyrok z 10.02.2011 r., sygn. akt KIO 167/11; wyrok
Sygn. akt KIO 2480/12
z 12.05.2010 r., sygn. akt KIO 738/10; wyrok z 15.10.2009 r., sygn. akt KIO/UZP 1244/09).
Odwołujący stwierdził, że dokonując interpretacji pojęcia zdolności kredytowej na potrzeby
stosowania pzp Krajowa Izba Odwoławcza stoi na stanowisku, że pojecie to powinno być
interpretowane mniej rygorystycznie, niż wymaga tego literalne brzmienie art. 70 Prawa
bankowego. Z tego względu uznaje się, że wystarczającym jest przedstawienie w ramach
postępowań o udzielenie zamówienia publicznego opinii bankowej o zdolności kredytowej
niestanowiącej promesy kredytowej i obarczonej warunkami typu uzyskanie ostatecznej,
pozytywnej decyzji komitetu kredytowego banku wystawiającego opinie. Jednocześnie Izba,
wskazując na dopuszczalność składania
przez
wykonawców
opinii bankowych
zawierających warunkowe określenie zdolności kredytowej, podkreśla, że gdyby
interpretować Art. 70 prawa bankowego ściśle, to jedynie w przypadku posiadania przez
wykonawcę promesy udzielenia kredytu lub otwartej linii kredytowej, można by mówić o
posiadaniu przez niego zdolności kredytowej (w odwołaniu wskazano na wyrok Izby z 15
października 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 1244/09).
Zdaniem Odwołującego wynika z tego, że oświadczenie, w którym bank potwierdza
posiadanie przez Wykonawcę otwartej linii kredytowej, potwierdza zdolność kredytowa
podmiotu do wysokości przyznanego kredytu w 100%, zaś wszelkie, powszechnie
akceptowane w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych oświadczenia banków
potwierdzają jedynie pewne prawdopodobieństwo, że wykonawca kredyt o określonej
wysokości mógłby wystąpić i go uzyskać. Odwołujący stwierdził, że taki pogląd potwierdza
również wnioskowanie a maiori ad minus, w myśl którego, jeśli zamawiający obowiązany jest
zaakceptować i uznać za wystarczające oświadczenie banku stanowiące jedynie niewiążącą
deklarację przyszłego kredytowania – to tym bardziej obowiązany jest uznać za wykazaną
zdolność kredytową wykonawcy, w sytuacji kiedy temu wykonawcy bank faktycznie udzielił
kredytu o wymaganej wartości. Odwołujący podsumował, że nie sposób znaleźć lepszego
potwierdzenia istnienia zdolności kredytowej wykonawcy niż fakt, że jest on stroną
obowiązującej na dzień składania ofert umowy o udzielenie kredytu, zwłaszcza, jeśli jest to
kredyt w formie linii kredytowej, którego specyfika polega na możliwości zadłużania się do
kwoty kredytu wielokrotnie w okresie obowiązywania umowy kredytu. Instytucja bankowa
udzielając Wykonawcy kredytu w formie odnawialnej linii kredytowej potwierdziła istnienie
jego zdolności kredytowej co najmniej na kwotę kredytu i Zamawiający fakt ten obowiązany
jest przyjąć do wiadomości a warunek wykazania potencjału ekonomiczno-finansowego
uznać za spełniony.
W ocenie Odwołującego bezprawne jest również żądanie przez Zmawiającego
przedstawienia dodatkowego oświadczenia o stanie wykorzystanie linii kredytowej, gdyż
uprawnień takich nie przyznaje ani ustawa pzp, ani wydane na jej podstawie rozporządzenie
Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający
Sygn. akt KIO 2480/12
od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009
r. (Dz.U. Nr 226, poz. 1817). W ocenie Odwołującego żądając oświadczenia o wysokości
środków z kredytu pozostałych do wykorzystania, Zamawiający dokonuje swoistej,
nieuprawnionej kompilacji warunków w postaci (1) posiadania przez Wykonawcę kwoty
określonej na rachunku lub (2) określonej zdolności kredytowej – oczekując wykazania
istnienia realnej kwoty na rachunku kredytowym Wykonawcy, w ramach wykazanej już
przecież przez Wykonawcę zdolności kredytowej.
Zamawiający nie wniósł na piśmie lub ustnie do protokołu odpowiedzi na odwołanie.
Wskutek wezwania przez Zamawiającego 12 listopada 2012 r. pozostałych
wykonawców uczestniczących w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia do
wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym wraz z przekazaniem kopii odwołania – 15
listopada 2012 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło zgłoszenie przez Atos IT
Services sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przystąpienia do postępowania odwoławczego
po stronie Zamawiającego.
Wobec braku zgłoszenia opozycji przez Strony oraz dokonania zgłoszenia
przystąpienia do postępowania odwoławczego w ustawowym terminie, we właściwej formie
i z zachowaniem wymogu przekazania jego kopii Stronom postępowania (art. 185 ust. 2 pzp)
– Izba nie stwierdziła podstaw do niedopuszczenia tego Wykonawcy do udziału
w postępowaniu odwoławczym po stronie Zamawiającego jako uczestnika tego
postępowania (Przystępującego).
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych i wpis został przez
Odwołującego uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
Wobec ustalenia w toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających, iż nie została
wypełniona żadna przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, o których mowa w art.
189 ust. 2 pzp, i braku złożenia w tym zakresie odmiennych wniosków na posiedzeniu, Izba
przeprowadziła rozprawę, podczas której Odwołujący podtrzymał odwołanie, natomiast
Zamawiający i Przystępujący wnieśli o jego oddalenie.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Uczestników postępowania (Stron
i Przystępującego), uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i Przystępującego – zawarte w
odwołaniu, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole – Izba
ustaliła i zważyła, co następuje:
Sygn. akt KIO 2480/12
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja do
wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść
szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie Izby
Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, w którym
złożył ofertę z ceną niższą, niż oferta wybrana przez Zamawiającego. Jednocześnie
wykluczenie z postępowania naraża Odwołującego na szkodę z powodu nieuzyskania
odpłatnego zamówienia publicznego, na co mógłby w przeciwnym razie liczyć.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, która została również przekazana Izbie w formie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Zamawiającego, w szczególności zaś
przeprowadziła dowody z następujących dokumentów: ogłoszenia o zamówieniu, s.i.w.z.,
oferty Odwołującego, wezwania do uzupełnienia dokumentów, złożonych w odpowiedzi
wyjaśnień Odwołującego, a także z protokołu postępowania.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba wzięła również pod uwagę
stanowiska i oświadczenia Stron i Przystępującego wyrażone oraz ustnie do protokołu
w toku rozprawy.
Izba ustaliła także, że Minister Finansów upoważnieniem z 6 marca 2012 r., na
podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r.
Nr 24, poz. 199, z późn. zm.) w związku z art. 15 ust. 2 i 3 ustawy pzp oraz ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), powierzył
Dyrektorowi Izby Celnej w Katowicach przygotowanie i przeprowadzenie postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, w którym zostało wniesione rozpatrywane odwołanie.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz zarzuty podniesione w odwołaniu i podlegające rozpatrzeniu, Izba stwierdziła,
że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że Zamawiający miał podstawy do uznania, że Odwołujący nie
wykazał spełnienia warunku udziału w postępowaniu dotyczącego sytuacji finansowej
polegającej na posiadaniu środków finansowych lub zdolności kredytowej w wysokości nie
mniejszej niż 2 mln zł, co uzasadniało wykluczenie Odwołującego z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 pzp.
Zamawiający w sposób wyczerpujący podał uzasadnienie swojej decyzji, począwszy
od przedstawienia stanu faktycznego w zakresie opisu warunku udziału w postępowaniu,
dokumentu jaki został załączony przez Odwołującego do oferty, wezwania do uzupełnienia
Sygn. akt KIO 2480/12
dokumentu, wyjaśnień udzielonych w odpowiedzi, a skończywszy na argumentacji prawnej
dotyczącej niewykazania przez Odwołującego spełniania warunku udziału w postępowaniu.
Z tego względu nie potrzeby powtarzania okoliczności dotyczących przebiegu postępowania,
które zostały adekwatnie przedstawione, ani powtarzania argumentacji prawnej, którą
w większości Izba podziela. Zastrzeżenie Izby budzi jedynie wniosek Zamawiającego
wysnuty z okoliczności, że linia kredytowa udzielona Odwołującemu zabezpieczona jest
w 100% gwarancją korporacyjną udzieloną przez francuską spółkę matkę. Twierdzenie na tej
podstawie, że może to oznaczać brak zbadania przez bank kondycji ekonomiczno-
finansowej Odwołującego, jest zbyt daleko idące i pozostaje nieudowodnione. Przede
wszystkim jednak wątpliwe jest, czy miałoby to jakiekolwiek znaczenie dla możliwości
negatywnej weryfikacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Z mocy art. 26 ust. 2b pzp
wykonawca może przy spełnianiu warunku udziału dotyczącego sytuacji finansowej polegać
na zdolnościach finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego
łączących go z nimi stosunków. Zatem możliwa jest sytuacja, że choć wykonawca sam nie
posiada wymaganej zdolności kredytowej lub środków finansowych, to zostanie oceniony
jako spełniający warunek udziału w tym zakresie. Tym bardziej brak podstaw aby
Zamawiający wnikał w sposób oceny zdolności kredytowej wykonawcy prowadzonej przez
bank, jeżeli ten ocenia ją pozytywnie z uwagi na potencjał finansowy spółki powiązanej z nim
kapitałowo.
W pozostałym zakresie ustalenia i ocena prawna Zamawiającego są adekwatne dla
dokumentu przedstawionego przez Odwołującego na potwierdzenie spełniania warunku.
Pomimo możliwości jego uzupełnienia, Odwołujący zdecydował się poprzestać
na datowanym na 30 sierpnia 2012 r. oświadczeniu, w którym bank potwierdził, że
Odwołujący posiada otwartą linię kredytową w wysokości 5 mln zł. Tymczasem zamawiający
kierując w trybie art. 26 ust. 3 pzp wezwanie precyzyjnie określił jakie braki stwierdził,
w szczególności wskazując na to, że nie ma informacji o stanie wykorzystania linii
kredytowej, względnie informacji kiedy bank badał zdolność kredytową w związku
z przyznaną linią kredytową. Wbrew stanowisku zawartemu w odwołaniu dla oceny
znajdowania się przez Odwołującego w sytuacji finansowej umożliwiającej mu ubieganie się
o udzielenie przedmiotowego zamówienia ma znaczenie, czy wielkość środków finansowych,
pozostających w jego dyspozycji z tytułu udzielonej linii kredytowej, wynosiła co najmniej 2
mln zł. Zadaniem wykonawcy ubiegającego się o udzielenie zamówienia jest wykazanie,
że ma dostęp do źródeł finansowania, które umożliwią mu poniesienie kosztów realizacji
zamówienia do czasu otrzymania wynagrodzenia od Zamawiającego. Chodzi zatem o realny
dostęp do środków finansowych przeznaczonych na sfinansowanie konkretnego
zamówienia, przy czym mogą to być zarówno środki własne wykonawcy albo środki
pożyczone przez stosowną instytucję finansową. W tym ostatnim przypadku, z uwagi na to,
Sygn. akt KIO 2480/12
że trudno wymagać aby wykonawcy ubiegający się dopiero o udzielenie zamówienia brali już
kredyt na poczet zamówienia, którego mogą nie uzyskać – wystarczające jest wykazanie się
realną możliwością do uzyskania takiego kredytu. Jeżeli wykonawca nie ma własnych
środków to jego zadaniem jest uzyskanie potwierdzenia od instytucji finansowej, że
pozytywnie ocenia zdolność wykonawcy do spłacenia kredytu przeznaczonego na
sfinansowanie zamówienia. Zatem nie chodzi o zdolność kredytową w ogóle, tylko zdolność
kredytową związaną z uzyskaniem środków na realizację zamówienia. Z tego względu
niekoniecznie udzielony już kredyt stanowi pewniejsze potwierdzenie znajdowania się
w sytuacji finansowej umożliwiającej realizację zamówienia od kredytu dopiero obiecanego,
np. pod warunkiem, że wykonawca zamówienie uzyska. Jeżeli kredyt został udzielony
na zupełnie inny cel, a w szczególności kiedy został już wykorzystany lub środki z niego
pochodzące są stale zaangażowane na inną działalność wykonawcy – w żaden sposób nie
potwierdza zdolności sfinansowania realizacji zamówienia. Należy zauważyć przy tym, że
z uwagi na uregulowanie wynikające z § 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie rodzajów
dokumentów, de facto wystarczające jest wykazanie przez wykonawcę, że w jakimkolwiek
dniu w okresie trzech miesięcy przed terminem składania ofert miał dostęp do środków
finansowych na sfinansowanie realizacji zamówienia. Stąd w przypadku Odwołującego
wystarczające byłoby uzupełnienie treści załączonego do oferty dokumentu o informację,
z której wynikałoby, że bank potwierdza na datę przypadającą nie dalej niż 3 miesiące przed
4 września 2012 r. pozostawanie do wykorzystania w ramach linii kredytowej środków
finansowych na kwotę 2 mln zł. Natomiast Odwołujący odmówił Zamawiającemu
przedstawienia takiej informacji, zamiast tego podając wymijająco, że do jego dyspozycji jest
kredyt odnawialny w rachunku bieżącym w wysokości 5 mln zł, którego specyfika polega na
możliwości zadłużania się do maksymalnej kwoty wielokrotnie w okresie obowiązywania
umowy, a linia kredytowa każdego dnia wykorzystana może być w różnym stopniu. W tych
okolicznościach Zamawiający miał prawo uznać za niewykazanie spełnia warunku udziału
w postępowaniu odmowę złożenia informacji z banku potwierdzającej na dzień jej
wystawienia lub na inny dzień przypadający maksymalnie 3 miesiące przed terminem
składania ofert, że przyznana linia kredytowa nie była wykorzystana lub była wykorzystana w
zakresie nie większym niż do kwoty wymaganej przez Zamawiającego.
Odwołujący
miał
alternatywnie
możliwość
potwierdzenia
znajdowania
się
w wymaganej przez Zamawiającego sytuacji finansowej przez wykazanie, że bank
przeprowadził ocenę jego zdolności kredytowej, odrębnie lub w związku z udzieloną
uprzednio linią kredytową, nie dawniej niż 3 miesiące przed terminem składania ofert, oraz
zaświadcza, że wynosi ona co najmniej 2 mln zł. Zamiast tego Odwołujący poinformował
Zamawiającego, że taka ocena została przeprowadzona już po składaniu ofert w związku
z przedłużeniem obowiązywania umowy kredytowej na kolejny rok. Na rozprawie Odwołujący
Sygn. akt KIO 2480/12
dodatkowo poinformował, że na mocy podpisanego 4 października 2012 r. aneksu limit
kredytowy został podniesiony do 7 mln zł. Wynika z tego Odwołujący gdyby tylko o to zadbał
mógłby wykazać się aktualną pozytywną oceną zdolności kredytowej w wysokości
wymaganej przez Zamawiającego.
Odwołujący niezadanie zarzuca Zamawiającemu naruszenie art. 25 i art. 26 ust.1 pzp
w zw. z § 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów. Zarówno w treści s.i.w.z.
jak i na etapie badania ofert Zamawiający nie wymagał od Odwołującego innych
dokumentów, niż określone w § 1 pkt 9 rozporządzenia. Przepis ten nie konkretyzuje treści
informacji z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, poza wymaganiem
aby wynikało z niej potwierdzenie wysokości posiadanych środków kredytowych lub
zdolności kredytowej. Musi to jednak nastąpić w taki sposób aby wykonawca wypełnił
ciążący na nim z mocy art. 26 ust. 2a pzp obowiązek wykazania spełniania warunku udziału
w zakresie wymaganym przez zamawiającego w s.i.w.z. Odwołujący mylnie utożsamia
wskazanie przez Zamawiającego na czym polegają braki dokumentu, do którego
uzupełnienia wezwał w trybie art. 26 ust. 3 pzp, z żądaniem przedstawienia dodatkowego
dokumentu. Odwołujący bezpodstawnie również twierdzi, że Zamawiający w sposób
nieuprawniony zażądał wykazania jednocześnie zdolności kredytowej i posiadania środków
finansowych na kwotę 2 mln zł. Przepisy ustawy pzp, jak i przywoływany powyżej przepis
rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, nie rozróżniają – w zakresie warunku
dotyczącego sytuacji finansowej wykonawcy – odrębnego sposobu dla oceny posiadanych
faktycznie na rachunku bankowym przez wykonawcę środków finansowych i oceny zdolności
kredytowej wykonawcy. Nie pozwala to na odrębne traktowanie oceny zdolności kredytowej
wykonawcy i oceny posiadanych przez niego na rachunku bankowym środków finansowych.
Wykonawca może więc potwierdzić spełnianie warunku udziału w postępowaniu częściowo
przez wykazanie, że zsumowanie jego własnych środków finansowych na rachunku
bankowym i zdolności kredytowej na określoną kwotę (lub już udzielonego kredytu
pozostającego do jego dyspozycji) daje w rezultacie wymagany w postępowaniu poziom
zdolności finansowej.
Wbrew rozeznaniu Odwołującego, w orzecznictwie Izby pojawiała się już
problematyka oceny spełniania warunku udziału dotyczącego sytuacji finansowej na
podstawie dokumentów, w których bank potwierdzał posiadanie przez wykonawcę
przyznanej linii kredytowej, kredytu odnawialnego czy innego kredytu. Warto tu wskazać
uzasadnienie wyroku z 16 września 2011 r. (sygn. akt KIO 1898/11), z którego wynika, że
podstawą uznania przez Izbę skutecznego wykazania przez wykonawcę spełnienia warunku
posiadania środków finansowych lub zdolności kredytowej na określoną kwotę była
drobiazgowa analiza treści opinii bankowej, w której wskazano nie tylko daty udzielenia
poszczególnych kredytów, w tym otwarcia linii kredytowej, jak również na jaki zostały
Sygn. akt KIO 2480/12
udzielone, ale również aktualny stan zadłużenia wykonawcy.
Mając powyższe na uwadze, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy
pzp – orzekła, jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z § 3 pkt 1 i 2 lit.a oraz § 5 ust. 3 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Odwołującego
kosztami niniejszego postępowania, na które złożył się uiszczony przez niego wpis oraz
uzasadnione koszty Zamawiającego z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika, w wysokości
wynikającej z przedłożonego do akt sprawy rachunku.
Przewodniczący: ………………………………
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża odwołującego: Devoteam S.A. z siedzibą
w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego:
Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie – tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od odwołującego: Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie na rzecz
zamawiającego: Skarbu Państwa – Ministra Finansów reprezentowanego
przez Dyrektora Izby Celnej w Katowicach kwotę 3600 zł 00 gr (słownie: trzy
tysiące sześćset złotych zero groszy), stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu uzasadnionych kosztów strony obejmujących
wynagrodzenie pełnomocnika.
Sygn. akt KIO 2480/12
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt KIO 2480/12
U z a s a d n i e n i e
Dyrektor Izby Celnej w Katowicach jako pełnomocnik przygotował i prowadzi dla
Zamawiającego Skarbu Państwa – Ministra Finansów w trybie przetargu nieograniczonego,
na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst
jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; zwanej dalej również „ustawą pzp” lub „pzp”),
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługi pn. Wykonanie, dostawę i
wdrożenie Systemu Help Desk, czyli jednolitej platformy informacji i pomocy dla
użytkowników Systemu Informacyjnego Służby Celnej budowanego w ramach „Programu e-
Cło (oznaczenie sprawy 33-ILGW-253-11/2012).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane jako obligatoryjne w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z 17 lipca 2012 r. pod nr 2012/S_135-225142, w tym samym
dniu pełnomocnik Zamawiającego zamieścił w swojej siedzibie i na swojej stronie
internetowej (www.katowice.ic.gov.pl), na której na której udostępnił również od tego dnia r.
specyfikację istotnych warunków zamówienia (dalej zwaną w skrócie „s.i.w.z.” lub „SIWZ”).
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
2.762.601,63 zł, co stanowi równowartość 687.282,72 euro.
31 października 2012 r. Zamawiający przesłał drogą elektroniczną Odwołującemu –
Devoteam S.A. z siedzibą w Warszawie zawiadomienie o wykluczeniu z postępowania oraz
o wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez Atos IT Services sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie.
9 listopada 2012 r. (pismem z tej daty) Odwołujący wniósł do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej odwołanie (zachowując wymóg przekazania jego kopii Zamawiającemu) od
powyższych czynności Zamawiającego, któremu zarzucił rażące naruszenie następujących
przepisów ustawy pzp:
1. Art. 7 ust. 3 – w zakresie naruszenia zasady udzielania zamówienia publicznego
wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy pzp.
2. Art. 24 ust. 2 pkt. 4 – przez jego błędną wykładnię i uznanie przez Zamawiającego, że
nie zostały złożone przez Odwołującego odpowiednie dokumenty lub oświadczenia,
prowadząc do wykluczenia Odwołującego z ubiegania się o udzielenie zamówienia i w
konsekwencji do uznania oferty Odwołującego za odrzuconą na podstawie art. 24 ust. 4.
3. Art. 25 w zw. z art. 26 ust. 1 w zw. z § 1 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z
Sygn. akt KIO 2480/12
(Dz.U. Nr 226, poz. 1817) poprzez ich błędną, rozszerzającą interpretację i żądanie od
Odwołującego
oświadczenia
banku
wskazującego
na
wysokość
środków
wykorzystanych w ramach linii kredytowej udzielonej Odwołującemu przez Bank HSBC,
mimo że takiego uprawnienia Zamawiającego nie przewidują przepisy obowiązującego
prawa.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. Unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. Unieważnienia czynności wykluczenia Odwołującego z postępowania.
3. Ponownego dokonania czynności badania i oceny ofert.
4. Dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący sprecyzował swój zarzut przez wskazanie następujących okoliczności
prawnych i faktycznych uzasadniających wniesienie odwołania.
Odwołujący podniósł, że Zamawiający w treści SIWZ wymagał aby wykonawca
wykazał, iż posiada zdolność kredytową na poziomie co najmniej 2.000.000 złotych (rozdział
VI, pkt 1 ppkt 4) przez przedstawienie opinii bankowej wystawionej nie wcześniej niż 3
miesiące przed upływem terminu składania ofert. Odwołujący podniósł, że przedstawił
oświadczenie banku HSBC Bank Polska S.A. datowane na 30 sierpnia 2012 r. (podczas gdy
termin składania ofert przypadał na 4 września 2012 r.), potwierdzające posiadanie przez
niego w tym banku otwartej linii kredytowej w wysokości 5 mln zł.
W ocenie Odwołującego z otrzymanego uzasadnienia wykluczenia wynika, że
Zamawiający interpretuje pojęcie zdolności kredytowej niezgodnie zarówno z literalnym
brzmieniem art. 70 Prawa bankowego (na który to przepis Zamawiający sam się powołuje),
jak i z wypracowana linią orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej w zakresie interpretacji
tego pojęcia na gruncie ustawy pzp. Art. 70 prawa bankowego stanowi, że: Przez zdolność
kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami
w terminach określonych w umowie. Sens pojęcia zdolności kredytowej z tego przepisu
jednoznacznie rozumiany jest w doktrynie jako przymiot składającego wniosek o udzielenie
kredytu, a później kredytobiorcy, występujący przez cały okres od złożenia wniosku do
całkowitej spłaty udzielonego kredytu. Natomiast Zamawiający zdaje się rozumieć pojęcie
zdolności kredytowej bardzo wąsko – jako możliwość uzyskania w przyszłości kredytu przez
wykonawcę. W ocenie Odwołującego takie podejście nie znajduje oparcie w przepisach
prawa ani w orzecznictwie.
Zdolność kredytowa jest bowiem prognozą określonego stanu rzeczy, który będzie
istniał aż do chwili wymagalności roszczenia o zwrot kredytu, dokonywaną na podstawie
informacji dostarczonych przez kredytobiorcę, danych własnych banku, informacji
uzyskanych z instytucji upoważnionych ustawowo do gromadzenia i przetwarzania danych, o
których mowa w art. 105 ust. 4 Prawa bankowego i w ustawie z 9 kwietnia 2010 r.
Sygn. akt KIO 2480/12
o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, a także innych
publicznie dostępnych informacji. Odwołujący podkreślił, że art. 70 Prawa bankowego
statuuje publicznoprawny obowiązek banku, polegający na konieczności weryfikacji
zdolności kredytowej kredytobiorcy. Obowiązek ten wynika z tego, że środki udostępnianie
kredytobiorcy w ramach kredytu, są jednocześnie środkami zdeponowanymi przez klientów
banku. W celu ochrony ich interesów ustawodawca nałożył na banki obowiązek stałej
weryfikacji zdolności kredytowej kredytobiorców. Obowiązek ten podlega weryfikacji przez
Komisję Nadzoru Finansowego, która np. w wydanych na podstawie art. 137 pkt 5 Prawa
bankowego rekomendacjach dla banków zaleca kontrolowanie na bieżąco przez bank
wypełniania przez kredytobiorcę obowiązków z umowy kredytowej oraz jego zdolności
kredytowej, na podstawie dostarczonych przez kredytobiorcę dokumentów, w sposób
pozwalający na obiektywną ocenę ryzyka związanego ze spłatą zadłużenia (por.
Rekomendacja S ze stycznia 2011, w szczególności rekomendacja 10 i 12). Konsekwencją
niedotrzymywania przez kredytobiorcę warunków umowy kredytu lub utraty przez niego
zdolności kredytowej może być wypowiedzenie przez bank umowy kredytu. To daleko idące
uprawnienie banku zostało przewidziane wprost w art. 75 ust. 1 Prawa bankowego, przy czy,
przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Zdaniem Odwołującego z przepisu
tego wynika także, że zdolność kredytowa nie jest pojęciem abstrakcyjnym, ocenianym
wyłącznie na dzień podejmowania przez bank decyzji o udzieleniu kredytu (jak chciałby ją
interpretować Zamawiający), ale jest cechą wykonawcy, którą legitymuje się on przez cały
okres obowiązywania umowy kredytu.
Zdaniem Odwołującego rozważania Zamawiającego sugerujące możliwość, że bank
przed udzieleniem kredytu lub w trakcie obowiązywania umowy kredytowej nie dokonywał
oceny zdolności kredytowej Odwołującego muszą być uznane za bezprzedmiotowe. W
przeciwnym razie należałoby uznać, że bank nie wypełnił obowiązku nałożonego na niego na
mocy art. 70 Prawa bankowego i złamał prawo. Zamawiający nie uprawniony do
dokonywania takich ocen i kwestionowania zarówno czynności bankowych podjętych przez
bank, jak i treści złożonych przez bank oświadczeń. Z kolei żądanie przedstawienia
dodatkowych dokumentów wystawionych przez bank mających na celu udowodnienie czy w
związku z przyznaniem linii kredytowej przez HSBC Bank Polska SA, bank ten badał
zdolność kredytową polskiej spółki Devoteam SA, a jeśli tak to na jaki dzień badana była
zdolność kredytowa Devoteam SA – nie znajduje w ocenie Odwołującego oparcia w
przepisach ustawy pzp i musi być uznane za bezprawne.
Odwołujący podał, że przedstawiona przez niego opinia bankowa wskazuje, że do
jego dyspozycji postawiony jest kredyt odnawialny w rachunku bieżącym w wysokości
5.000.000 złotych (pięć milionów złotych). Specyfika tego kredytu polega na możliwości
zadłużania się do kwoty kredytu wielokrotnie w okresie obowiązywania umowy kredytu.
Sygn. akt KIO 2480/12
Udzielenie kredytu oznacza pozytywna opinię banku w zakresie zdolności kredytowej
Wykonawcy do kwoty 5.000.000 złotych. Zdolność kredytowa Wykonawcy oceniana jest w
sposób ciągły przez bank w okresie obowiązywania umowy kredytu, przez weryfikację
informacji na temat sytuacji finansowej Wykonawcy, który zobowiązany jest przekazywać
bankowi informacje dotyczące działalności i sytuacji finansowej, w tym kopie kwartalnych
sprawozdań F-01 w terminie 30 dni od zakończenia odpowiednich okresów obrachunkowych
wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta, informacje dodatkowe i sprawozdanie zarządu.
O istnieniu takiej ciągłej weryfikacji Odwołujący poinformował Zamawiającego w piśmie z 17
października 2012 r., wskazując również, że ostatnia z tych weryfikacji odbyła się już po
złożeniu oferty a jej rezultatem było przedłużenie umowy na kolejny okres aneksem
zawartym 4 października 2012 r. Informacja ta przekazana została w odpowiedzi na
wątpliwości zgłoszone przez Zamawiającego w piśmie z 17 października 2012 r. i miała na
celu jedynie wskazanie na fakt dokonywana weryfikacji zdolności kredytowej Wykonawcy
przez HSBC Bank Polska SA w sposób ciągły w trakcie obowiązywania umowy.
Odwołujący
uznał
również
za
nieuprawnione
następujące
stwierdzenie
Zamawiającego: Z oświadczenia HSBC Bank Polska SA wynika, że Unia kredytowa
przyznana Devoteam SA spółce polskiej jest w 100 % zabezpieczona przez spółką matkę,
francuską spółkę Devoteam SA. Skoro linia kredytowa wykonawcy jest w 100%
zabezpieczona przez inny podmiot z grupy kapitałowej wykonawcy będący podmiotem
dominującym, to zdaniem Zamawiającego z dokumentu takiego nie wynika, czy przeć
udzieleniem wykonawcy Unii kredytowej bank w ogóle badał kondycje finansową oraz
sytuację ekonomiczna spółki Devoteam SA z siedzibą w Polsce. Wbrew przekonaniu
Zamawiającego w doktrynie i piśmiennictwie ugruntowany jest pogląd, że zdolność
kredytowa i zabezpieczenie kredytu to dwie odrębne kategorie prawne. Zabezpieczenie jest
ustanawiane na wypadek niespłacenia kredytu w terminie, co jest najczęściej wynikiem
właśnie utraty zdolności kredytowej. Dokonując oceny zdolności kredytowej, nie należy się
więc kierować rodzajem i wartością proponowanych zabezpieczeń.
Odwołujący stwierdził, że błędna interpretacja pojęcia zdolności kredytowej, jaka
wystąpiła po stronie Zamawiającego, jest rzadkością. Z tego powodu trudno odwołać się do
orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej, które by już w tezach orzeczeń prezentowałoby
przedstawione w odwołaniu stanowisko. Odwołujący podkreślił, że przywołany przez
Zamawiającego w treści uzasadnienia wyrok Zespołu Arbitrów z 5 stycznia 2006 roku (sygn.
akt UZP/ZO/03968/05) jest poglądem nieaktualnym, kilkakrotnie zweryfikowanym w
późniejszym orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej. Odwołujący zwrócił uwagę, że stany
faktyczne rozpatrywane przez Izbę najczęściej dotyczyły kwestionowania przez
zamawiających opinii bankowych wskazujących na warunkowe określenie zdolności
kredytowej (odwołujący podał tu wyrok z 10.02.2011 r., sygn. akt KIO 167/11; wyrok
Sygn. akt KIO 2480/12
z 12.05.2010 r., sygn. akt KIO 738/10; wyrok z 15.10.2009 r., sygn. akt KIO/UZP 1244/09).
Odwołujący stwierdził, że dokonując interpretacji pojęcia zdolności kredytowej na potrzeby
stosowania pzp Krajowa Izba Odwoławcza stoi na stanowisku, że pojecie to powinno być
interpretowane mniej rygorystycznie, niż wymaga tego literalne brzmienie art. 70 Prawa
bankowego. Z tego względu uznaje się, że wystarczającym jest przedstawienie w ramach
postępowań o udzielenie zamówienia publicznego opinii bankowej o zdolności kredytowej
niestanowiącej promesy kredytowej i obarczonej warunkami typu uzyskanie ostatecznej,
pozytywnej decyzji komitetu kredytowego banku wystawiającego opinie. Jednocześnie Izba,
wskazując na dopuszczalność składania
przez
wykonawców
opinii bankowych
zawierających warunkowe określenie zdolności kredytowej, podkreśla, że gdyby
interpretować Art. 70 prawa bankowego ściśle, to jedynie w przypadku posiadania przez
wykonawcę promesy udzielenia kredytu lub otwartej linii kredytowej, można by mówić o
posiadaniu przez niego zdolności kredytowej (w odwołaniu wskazano na wyrok Izby z 15
października 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 1244/09).
Zdaniem Odwołującego wynika z tego, że oświadczenie, w którym bank potwierdza
posiadanie przez Wykonawcę otwartej linii kredytowej, potwierdza zdolność kredytowa
podmiotu do wysokości przyznanego kredytu w 100%, zaś wszelkie, powszechnie
akceptowane w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych oświadczenia banków
potwierdzają jedynie pewne prawdopodobieństwo, że wykonawca kredyt o określonej
wysokości mógłby wystąpić i go uzyskać. Odwołujący stwierdził, że taki pogląd potwierdza
również wnioskowanie a maiori ad minus, w myśl którego, jeśli zamawiający obowiązany jest
zaakceptować i uznać za wystarczające oświadczenie banku stanowiące jedynie niewiążącą
deklarację przyszłego kredytowania – to tym bardziej obowiązany jest uznać za wykazaną
zdolność kredytową wykonawcy, w sytuacji kiedy temu wykonawcy bank faktycznie udzielił
kredytu o wymaganej wartości. Odwołujący podsumował, że nie sposób znaleźć lepszego
potwierdzenia istnienia zdolności kredytowej wykonawcy niż fakt, że jest on stroną
obowiązującej na dzień składania ofert umowy o udzielenie kredytu, zwłaszcza, jeśli jest to
kredyt w formie linii kredytowej, którego specyfika polega na możliwości zadłużania się do
kwoty kredytu wielokrotnie w okresie obowiązywania umowy kredytu. Instytucja bankowa
udzielając Wykonawcy kredytu w formie odnawialnej linii kredytowej potwierdziła istnienie
jego zdolności kredytowej co najmniej na kwotę kredytu i Zamawiający fakt ten obowiązany
jest przyjąć do wiadomości a warunek wykazania potencjału ekonomiczno-finansowego
uznać za spełniony.
W ocenie Odwołującego bezprawne jest również żądanie przez Zmawiającego
przedstawienia dodatkowego oświadczenia o stanie wykorzystanie linii kredytowej, gdyż
uprawnień takich nie przyznaje ani ustawa pzp, ani wydane na jej podstawie rozporządzenie
Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający
Sygn. akt KIO 2480/12
od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009
r. (Dz.U. Nr 226, poz. 1817). W ocenie Odwołującego żądając oświadczenia o wysokości
środków z kredytu pozostałych do wykorzystania, Zamawiający dokonuje swoistej,
nieuprawnionej kompilacji warunków w postaci (1) posiadania przez Wykonawcę kwoty
określonej na rachunku lub (2) określonej zdolności kredytowej – oczekując wykazania
istnienia realnej kwoty na rachunku kredytowym Wykonawcy, w ramach wykazanej już
przecież przez Wykonawcę zdolności kredytowej.
Zamawiający nie wniósł na piśmie lub ustnie do protokołu odpowiedzi na odwołanie.
Wskutek wezwania przez Zamawiającego 12 listopada 2012 r. pozostałych
wykonawców uczestniczących w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia do
wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym wraz z przekazaniem kopii odwołania – 15
listopada 2012 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło zgłoszenie przez Atos IT
Services sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przystąpienia do postępowania odwoławczego
po stronie Zamawiającego.
Wobec braku zgłoszenia opozycji przez Strony oraz dokonania zgłoszenia
przystąpienia do postępowania odwoławczego w ustawowym terminie, we właściwej formie
i z zachowaniem wymogu przekazania jego kopii Stronom postępowania (art. 185 ust. 2 pzp)
– Izba nie stwierdziła podstaw do niedopuszczenia tego Wykonawcy do udziału
w postępowaniu odwoławczym po stronie Zamawiającego jako uczestnika tego
postępowania (Przystępującego).
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych i wpis został przez
Odwołującego uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę.
Wobec ustalenia w toku czynności formalnoprawnych i sprawdzających, iż nie została
wypełniona żadna przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania, o których mowa w art.
189 ust. 2 pzp, i braku złożenia w tym zakresie odmiennych wniosków na posiedzeniu, Izba
przeprowadziła rozprawę, podczas której Odwołujący podtrzymał odwołanie, natomiast
Zamawiający i Przystępujący wnieśli o jego oddalenie.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Uczestników postępowania (Stron
i Przystępującego), uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy, jak również
biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i Przystępującego – zawarte w
odwołaniu, a także wyrażone ustnie na rozprawie i odnotowane w protokole – Izba
ustaliła i zważyła, co następuje:
Sygn. akt KIO 2480/12
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja do
wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść
szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie Izby
Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, w którym
złożył ofertę z ceną niższą, niż oferta wybrana przez Zamawiającego. Jednocześnie
wykluczenie z postępowania naraża Odwołującego na szkodę z powodu nieuzyskania
odpłatnego zamówienia publicznego, na co mógłby w przeciwnym razie liczyć.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, która została również przekazana Izbie w formie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Zamawiającego, w szczególności zaś
przeprowadziła dowody z następujących dokumentów: ogłoszenia o zamówieniu, s.i.w.z.,
oferty Odwołującego, wezwania do uzupełnienia dokumentów, złożonych w odpowiedzi
wyjaśnień Odwołującego, a także z protokołu postępowania.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba wzięła również pod uwagę
stanowiska i oświadczenia Stron i Przystępującego wyrażone oraz ustnie do protokołu
w toku rozprawy.
Izba ustaliła także, że Minister Finansów upoważnieniem z 6 marca 2012 r., na
podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r.
Nr 24, poz. 199, z późn. zm.) w związku z art. 15 ust. 2 i 3 ustawy pzp oraz ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), powierzył
Dyrektorowi Izby Celnej w Katowicach przygotowanie i przeprowadzenie postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, w którym zostało wniesione rozpatrywane odwołanie.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz zarzuty podniesione w odwołaniu i podlegające rozpatrzeniu, Izba stwierdziła,
że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że Zamawiający miał podstawy do uznania, że Odwołujący nie
wykazał spełnienia warunku udziału w postępowaniu dotyczącego sytuacji finansowej
polegającej na posiadaniu środków finansowych lub zdolności kredytowej w wysokości nie
mniejszej niż 2 mln zł, co uzasadniało wykluczenie Odwołującego z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 pzp.
Zamawiający w sposób wyczerpujący podał uzasadnienie swojej decyzji, począwszy
od przedstawienia stanu faktycznego w zakresie opisu warunku udziału w postępowaniu,
dokumentu jaki został załączony przez Odwołującego do oferty, wezwania do uzupełnienia
Sygn. akt KIO 2480/12
dokumentu, wyjaśnień udzielonych w odpowiedzi, a skończywszy na argumentacji prawnej
dotyczącej niewykazania przez Odwołującego spełniania warunku udziału w postępowaniu.
Z tego względu nie potrzeby powtarzania okoliczności dotyczących przebiegu postępowania,
które zostały adekwatnie przedstawione, ani powtarzania argumentacji prawnej, którą
w większości Izba podziela. Zastrzeżenie Izby budzi jedynie wniosek Zamawiającego
wysnuty z okoliczności, że linia kredytowa udzielona Odwołującemu zabezpieczona jest
w 100% gwarancją korporacyjną udzieloną przez francuską spółkę matkę. Twierdzenie na tej
podstawie, że może to oznaczać brak zbadania przez bank kondycji ekonomiczno-
finansowej Odwołującego, jest zbyt daleko idące i pozostaje nieudowodnione. Przede
wszystkim jednak wątpliwe jest, czy miałoby to jakiekolwiek znaczenie dla możliwości
negatywnej weryfikacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Z mocy art. 26 ust. 2b pzp
wykonawca może przy spełnianiu warunku udziału dotyczącego sytuacji finansowej polegać
na zdolnościach finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego
łączących go z nimi stosunków. Zatem możliwa jest sytuacja, że choć wykonawca sam nie
posiada wymaganej zdolności kredytowej lub środków finansowych, to zostanie oceniony
jako spełniający warunek udziału w tym zakresie. Tym bardziej brak podstaw aby
Zamawiający wnikał w sposób oceny zdolności kredytowej wykonawcy prowadzonej przez
bank, jeżeli ten ocenia ją pozytywnie z uwagi na potencjał finansowy spółki powiązanej z nim
kapitałowo.
W pozostałym zakresie ustalenia i ocena prawna Zamawiającego są adekwatne dla
dokumentu przedstawionego przez Odwołującego na potwierdzenie spełniania warunku.
Pomimo możliwości jego uzupełnienia, Odwołujący zdecydował się poprzestać
na datowanym na 30 sierpnia 2012 r. oświadczeniu, w którym bank potwierdził, że
Odwołujący posiada otwartą linię kredytową w wysokości 5 mln zł. Tymczasem zamawiający
kierując w trybie art. 26 ust. 3 pzp wezwanie precyzyjnie określił jakie braki stwierdził,
w szczególności wskazując na to, że nie ma informacji o stanie wykorzystania linii
kredytowej, względnie informacji kiedy bank badał zdolność kredytową w związku
z przyznaną linią kredytową. Wbrew stanowisku zawartemu w odwołaniu dla oceny
znajdowania się przez Odwołującego w sytuacji finansowej umożliwiającej mu ubieganie się
o udzielenie przedmiotowego zamówienia ma znaczenie, czy wielkość środków finansowych,
pozostających w jego dyspozycji z tytułu udzielonej linii kredytowej, wynosiła co najmniej 2
mln zł. Zadaniem wykonawcy ubiegającego się o udzielenie zamówienia jest wykazanie,
że ma dostęp do źródeł finansowania, które umożliwią mu poniesienie kosztów realizacji
zamówienia do czasu otrzymania wynagrodzenia od Zamawiającego. Chodzi zatem o realny
dostęp do środków finansowych przeznaczonych na sfinansowanie konkretnego
zamówienia, przy czym mogą to być zarówno środki własne wykonawcy albo środki
pożyczone przez stosowną instytucję finansową. W tym ostatnim przypadku, z uwagi na to,
Sygn. akt KIO 2480/12
że trudno wymagać aby wykonawcy ubiegający się dopiero o udzielenie zamówienia brali już
kredyt na poczet zamówienia, którego mogą nie uzyskać – wystarczające jest wykazanie się
realną możliwością do uzyskania takiego kredytu. Jeżeli wykonawca nie ma własnych
środków to jego zadaniem jest uzyskanie potwierdzenia od instytucji finansowej, że
pozytywnie ocenia zdolność wykonawcy do spłacenia kredytu przeznaczonego na
sfinansowanie zamówienia. Zatem nie chodzi o zdolność kredytową w ogóle, tylko zdolność
kredytową związaną z uzyskaniem środków na realizację zamówienia. Z tego względu
niekoniecznie udzielony już kredyt stanowi pewniejsze potwierdzenie znajdowania się
w sytuacji finansowej umożliwiającej realizację zamówienia od kredytu dopiero obiecanego,
np. pod warunkiem, że wykonawca zamówienie uzyska. Jeżeli kredyt został udzielony
na zupełnie inny cel, a w szczególności kiedy został już wykorzystany lub środki z niego
pochodzące są stale zaangażowane na inną działalność wykonawcy – w żaden sposób nie
potwierdza zdolności sfinansowania realizacji zamówienia. Należy zauważyć przy tym, że
z uwagi na uregulowanie wynikające z § 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie rodzajów
dokumentów, de facto wystarczające jest wykazanie przez wykonawcę, że w jakimkolwiek
dniu w okresie trzech miesięcy przed terminem składania ofert miał dostęp do środków
finansowych na sfinansowanie realizacji zamówienia. Stąd w przypadku Odwołującego
wystarczające byłoby uzupełnienie treści załączonego do oferty dokumentu o informację,
z której wynikałoby, że bank potwierdza na datę przypadającą nie dalej niż 3 miesiące przed
4 września 2012 r. pozostawanie do wykorzystania w ramach linii kredytowej środków
finansowych na kwotę 2 mln zł. Natomiast Odwołujący odmówił Zamawiającemu
przedstawienia takiej informacji, zamiast tego podając wymijająco, że do jego dyspozycji jest
kredyt odnawialny w rachunku bieżącym w wysokości 5 mln zł, którego specyfika polega na
możliwości zadłużania się do maksymalnej kwoty wielokrotnie w okresie obowiązywania
umowy, a linia kredytowa każdego dnia wykorzystana może być w różnym stopniu. W tych
okolicznościach Zamawiający miał prawo uznać za niewykazanie spełnia warunku udziału
w postępowaniu odmowę złożenia informacji z banku potwierdzającej na dzień jej
wystawienia lub na inny dzień przypadający maksymalnie 3 miesiące przed terminem
składania ofert, że przyznana linia kredytowa nie była wykorzystana lub była wykorzystana w
zakresie nie większym niż do kwoty wymaganej przez Zamawiającego.
Odwołujący
miał
alternatywnie
możliwość
potwierdzenia
znajdowania
się
w wymaganej przez Zamawiającego sytuacji finansowej przez wykazanie, że bank
przeprowadził ocenę jego zdolności kredytowej, odrębnie lub w związku z udzieloną
uprzednio linią kredytową, nie dawniej niż 3 miesiące przed terminem składania ofert, oraz
zaświadcza, że wynosi ona co najmniej 2 mln zł. Zamiast tego Odwołujący poinformował
Zamawiającego, że taka ocena została przeprowadzona już po składaniu ofert w związku
z przedłużeniem obowiązywania umowy kredytowej na kolejny rok. Na rozprawie Odwołujący
Sygn. akt KIO 2480/12
dodatkowo poinformował, że na mocy podpisanego 4 października 2012 r. aneksu limit
kredytowy został podniesiony do 7 mln zł. Wynika z tego Odwołujący gdyby tylko o to zadbał
mógłby wykazać się aktualną pozytywną oceną zdolności kredytowej w wysokości
wymaganej przez Zamawiającego.
Odwołujący niezadanie zarzuca Zamawiającemu naruszenie art. 25 i art. 26 ust.1 pzp
w zw. z § 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów. Zarówno w treści s.i.w.z.
jak i na etapie badania ofert Zamawiający nie wymagał od Odwołującego innych
dokumentów, niż określone w § 1 pkt 9 rozporządzenia. Przepis ten nie konkretyzuje treści
informacji z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, poza wymaganiem
aby wynikało z niej potwierdzenie wysokości posiadanych środków kredytowych lub
zdolności kredytowej. Musi to jednak nastąpić w taki sposób aby wykonawca wypełnił
ciążący na nim z mocy art. 26 ust. 2a pzp obowiązek wykazania spełniania warunku udziału
w zakresie wymaganym przez zamawiającego w s.i.w.z. Odwołujący mylnie utożsamia
wskazanie przez Zamawiającego na czym polegają braki dokumentu, do którego
uzupełnienia wezwał w trybie art. 26 ust. 3 pzp, z żądaniem przedstawienia dodatkowego
dokumentu. Odwołujący bezpodstawnie również twierdzi, że Zamawiający w sposób
nieuprawniony zażądał wykazania jednocześnie zdolności kredytowej i posiadania środków
finansowych na kwotę 2 mln zł. Przepisy ustawy pzp, jak i przywoływany powyżej przepis
rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, nie rozróżniają – w zakresie warunku
dotyczącego sytuacji finansowej wykonawcy – odrębnego sposobu dla oceny posiadanych
faktycznie na rachunku bankowym przez wykonawcę środków finansowych i oceny zdolności
kredytowej wykonawcy. Nie pozwala to na odrębne traktowanie oceny zdolności kredytowej
wykonawcy i oceny posiadanych przez niego na rachunku bankowym środków finansowych.
Wykonawca może więc potwierdzić spełnianie warunku udziału w postępowaniu częściowo
przez wykazanie, że zsumowanie jego własnych środków finansowych na rachunku
bankowym i zdolności kredytowej na określoną kwotę (lub już udzielonego kredytu
pozostającego do jego dyspozycji) daje w rezultacie wymagany w postępowaniu poziom
zdolności finansowej.
Wbrew rozeznaniu Odwołującego, w orzecznictwie Izby pojawiała się już
problematyka oceny spełniania warunku udziału dotyczącego sytuacji finansowej na
podstawie dokumentów, w których bank potwierdzał posiadanie przez wykonawcę
przyznanej linii kredytowej, kredytu odnawialnego czy innego kredytu. Warto tu wskazać
uzasadnienie wyroku z 16 września 2011 r. (sygn. akt KIO 1898/11), z którego wynika, że
podstawą uznania przez Izbę skutecznego wykazania przez wykonawcę spełnienia warunku
posiadania środków finansowych lub zdolności kredytowej na określoną kwotę była
drobiazgowa analiza treści opinii bankowej, w której wskazano nie tylko daty udzielenia
poszczególnych kredytów, w tym otwarcia linii kredytowej, jak również na jaki zostały
Sygn. akt KIO 2480/12
udzielone, ale również aktualny stan zadłużenia wykonawcy.
Mając powyższe na uwadze, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy
pzp – orzekła, jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z § 3 pkt 1 i 2 lit.a oraz § 5 ust. 3 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Odwołującego
kosztami niniejszego postępowania, na które złożył się uiszczony przez niego wpis oraz
uzasadnione koszty Zamawiającego z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika, w wysokości
wynikającej z przedłożonego do akt sprawy rachunku.
Przewodniczący: ………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
