rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2012-11-13
rok: 2012
data dokumentu: 2012-11-13
rok: 2012
sygnatury akt.:
KIO 2380/12
KIO 2380/12
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 listopada 2012 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 października 2012 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Impel Cleaning Sp.
z o.o. oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K., ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław
w postępowaniu prowadzonym przez Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy
Sp. z o.o., ul. Smoluchowskiego 18, 80-214 Gdańsk,
przy udziale:
- wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Spółdzielnia
Inwalidów Naprzód w Krakowie Oddział w Łodzi oraz "Izan +", ul. Traktorowa 126,91-
204 Łódź zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
odwołującego,
- wykonawcy INWEMER System Sp. z o.o., ul. Sulejowska 45, 97-300 Piotrków
Trybunalski zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego.
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 października 2012 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Impel Cleaning Sp.
z o.o. oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K., ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław
w postępowaniu prowadzonym przez Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy
Sp. z o.o., ul. Smoluchowskiego 18, 80-214 Gdańsk,
przy udziale:
- wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Spółdzielnia
Inwalidów Naprzód w Krakowie Oddział w Łodzi oraz "Izan +", ul. Traktorowa 126,91-
204 Łódź zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
odwołującego,
- wykonawcy INWEMER System Sp. z o.o., ul. Sulejowska 45, 97-300 Piotrków
Trybunalski zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego.
orzeka:
1. oddala odwołanie.
2. kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K.,
ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Impel Cleaning Sp. z o.o.
oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K., ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław
2.2. zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K.,
ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław, na rzecz Pomorskiego Centrum Chorób
Zakaźnych i Gruźlicy Sp. z o.o., ul. Smoluchowskiego 18, 80-214 Gdańsk,
kwotę 166 zł 00 gr (słownie: sto sześćdziesiąt sześć złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu dojazdu na
posiedzenie Izby i noclegu, zgodnie ze złożonymi do akt rachunkami.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący: ……………
Uzasadnienie:
Zamawiający - Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia,
którego przedmiotem jest usługa kompleksowego utrzymania czystości i porządku oraz prac
pomocniczych dla Pomorskiego Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii 2012/S 144-
241084
Pismem z dnia 29 października odwołujący – wykonawcy wspólnie ubiegający się o
udzielenie zamówienia: Impel Cleaning sp. z o. o. i Hospital Serwis Partner Sp. z o.o.,
Spółka Komandytowa, wnieśli do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie, w którym
zarzucili naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasad uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, przy czynności badania i oceny złożonych ofert i czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu;
2) art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, poprzez bezpodstawne odrzucenie przez
zamawiającego oferty odwołującego;
3) art. 91 ust 1 ustawy Pzp, poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej,
4) art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
poprzez nieprawidłową ocenę oferty odwołującego
5) art. 3 i 4 i następne ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, poprzez
nieprawidłową ocenę oferty odwołującego i sytuacji prawnej Hospital Serwis Partner
Sp. z o.o. Spółka Komandytowa,
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz:
1) uchylenie czynności odrzucenia oferty odwołującego.
2) uchylenie czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez
wykonawcę: Inwemer System Sp. z o.o.
3) nakazanie
zamawiającemu
dokonania
ponownej
oceny
ofert
i
wybór
najkorzystniejszej oferty spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych przez
wykonawców
niewykluczonych
z
postępowania,
z
uwzględnieniem
oferty
odwołującego;
4) nakazanie zamawiającemu dokonania czynności wyboru jako najkorzystniejszej w
postępowaniu, najtańszej i niepodlegającej odrzuceniu oferty złożonej przez
niewykluczonego z postępowania wykonawcy tj. oferty odwołującego.
Pismem z dnia 19 października 2012 roku, odwołujący został poinformowany o
odrzuceniu swojej oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp z uwagi na
niepodlegający poprawie błąd w obliczeniu ceny oferty. W ocenie zamawiającego
czynności opieki medycznej, które mogą być obłożona inną stawką podatku Vat w
przedmiotowym postępowaniu nie występują. Zamawiający uznał, że czynności
pomocnicze związane z organizacją pracy szpitala, które zostały wyszczególnione m.in.
w załączniku nr 12 do siwz nie są usługami w zakresie opieki medyczne, służącymi
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia an też ściśle z tymi
usługami związanymi. Zamawiający zakwalifikował usługę jako usługę kompleksową, dla
której niedopuszczalnym jest stosowanie różnych stawek podatku Vat.
Odwołujący, nie zgadzając się ze stanowiskiem zamawiającego stwierdził, że określenie
prawidłowej stawki podatku Vat ciąży na wystawcy faktury – wykonawcy, ciąży na nim
także odpowiedzialność za jej prawidłowe zastosowanie. Zatem podmiotem
odpowiedzialnym i ponoszącym wszelkie konsekwencje finansowe, błędów lub omyłek
dotyczących nieprawidłowego ustalenia stawki podatku Vat i sprzedawanych usług jest
wykonawca. W przedmiotowym zakresie odpowiedzialność zamawiającego jest
wyłączona. Podniósł, że opieka medyczna nad pacjentem wykonywana przez zakład
leczniczy, zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi jest świadczeniem
zwolnionym od podatku od towarów i usług. W związku z nowelizacją ustawy z dnia 11
marca 2004 r o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 r., Nr 54 poz. 535, ze zm. dalej:
ustawa VAT) dokonaną ustawą z dnia 29 października 2010 roku o zmianie ustawy o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), poważnym zmianom uległy m.in.
zasady zwolnienia od podatku VAT. Pomimo, iż uchylony został załącznik nr 4 do ustawy
VAT, usługi związane z ochroną zdrowia nadal korzystają ze zwolnienia z VAT,
zwolnienie to dopuszczalne jest w trybie art. 43 ust. 1 pkt 18-20 ustawy o podatku od
towarów i usług W rozpatrywanym stanie faktycznym bezspornym jest, że zgodnie z
opisem przedmiotu zamówienia zawartym w siwz, w szczególności w załączniku nr 12.
czynności takie, jak: zbieranie, ważenie (w miejscu odbioru) i wywózka wózkami
zamkniętymi Wykonawcy odpadów powstałych w wyniku wykonywania świadczeń
medycznych do miejsca magazynowania, pomoc pracownikom Zamawiającego (Szpitala)
przy przewozie lub przeniesieniu osób leżących, przewóz zwłok, transport wewnętrzny
sprzętu i aparatury, dezynfekcję wózków do przewożenia odpadów, mycie i dezynfekcję
sprzętu gospodarczego, odnoszenie materiałów do badań w godzinach popołudniowych i
nocnych, awaryjne sprzątanie w godzinach nocnych, wymiana worków jednorazowych
wraz z dezynfekcją koszy, napełnianie oraz dezynfekcja dozowników na mydło, płyn
antyseptyczny i ręczniki jednorazowe, uzupełnianie papieru toaletowego, pomoc przy
przyjmowaniu pacjentów na oddziały (transport, przewożenie), zdejmowanie pościeli po
wypisaniu pacjenta, wynoszenie basenów i kaczek z Sali, obsługa płuczko-
dezynfektorów, są czynnościami de facto opieki medycznej na pacjentem, wykonanie,
których zgodnie z obowiązującymi przepisami obciążone jest stawką podatku VAT „zw”.
Powyższe zwolnienie odnosi się więc do usług w zakresie opieki medycznej oraz dostawy
towarów i usług ściśle z tymi usługami związanych świadczonych na rzecz podmiotów
leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w których wykonywana jest działalność
lecznicza (pkt 18a). Definiując zakres przedmiotowy zwolnienie, o którym mowa powyżej
na leży mieć na uwadze również prawo wspólnotowe. Zgodnie z ugruntowanym
stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zwolnienia zawarte w art. 132 Dyrektywy
2006/112/WE Rady, odpowiadające zwolnieniom wskazanym w polskim porządku
prawnym, stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego i mają na celu
uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu VAT w poszczególnych państwach
członkowskich. Oznacza to, że zakres przedmiotowy tych zwolnień powinien być taki sam
we wszystkich krajach członkowskich. Tym samym przy jego definiowaniu nie jest
zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego, ponieważ takie
działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu zwolnień w poszczególnych
państwach UE. Orzecznictwo Trybunału wskazuje, że pojęcia dotyczące zwolnień należy
interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej
zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie
przez podatnika. Jeśli chodzi w szczególności o zwolnienie przewidziane w art. 132
Dyrektywy, które zwolnienie swoim zakresem odpowiada zwolnieniu, o którym mowa w
art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, to z orzecznictwa wynika, że pojęcie „opieka
medyczna" dotyczy świadczeń medycznych, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę
możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Cel usługi medycznej określa, czy
powinna ona korzystać ze zwolnienia Jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie
jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas
zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Innymi słowy, aby podlegać zwolnieniu
świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny, tym samym liczy się nie charakter usługi,
ale jej cel. Ponadto z orzecznictwa Trybunału wynika, iż pojęcia „opieka medyczna” i
„działalność ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i
medycznym)
,,
, należy interpretować w ten sam sposób w obu przypadkach, ponieważ oba
te przepisy mają na celu uregulowanie ogółu zwolnień z opodatkowania świadczeń
medycznych w ścisłym znaczeniu: które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę
możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Usługa z zakresu opieki medycznej
jest ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym)
ponieważ jest świadczona jako usługi pomocnicze względem stanowiącej świadczenie
główne opieki szpitalnej nad pacjentami oraz opieki medycznej świadczonej na rzecz
pacjentów. Świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia
głównego, jeżeli nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu
skorzystaniu ze świadczenia głównego usługodawcy. W odniesieniu do świadczeń
medycznych Trybunał stwierdził, że zważywszy na cel zwolnienia przewidzianego w art.
13 część A ust. 1 lit. b) Szóstej Dyrektywy, jedynie świadczenie usług, które logicznie
wpisują się w ramy dostarczania usług opieki szpitalnej i medycznej i które w procesie
świadczenia tych usług stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć cele terapeutyczne,
którym te ostatnie służą, mogą stanowić „działalność ściśle (...) związaną” w rozumieniu
tego przepisu. Dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT istotny jest więc cel
wykonywanych świadczeń. Świadczenie usług z zakresu opieki medycznej jest
niewątpliwie elementem całego procesu, szeregu czynności których nadrzędnym celem
jest leczenie, poprawa, profilaktyka oraz poprawa zdrowia pacjentów. Jest ściśle z tymi
usługami związany, co w konsekwencji powoduje, że jest również objęty zwolnieniem z
opodatkowania podatkiem VAT. Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje
indywidualne wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 06.09.2011 sygn.
IPTPP2/443-235/11-2/BM, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12.10.2011 sygn.
ILPP1/443-947/11-6/MS, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 22.07.2011 sygn.
ILPP 1/443-721/1 1-4/NS. Ponadto, badając dopuszczalność stosowania zwolnienia od
podatku VAT dla czynności opieki medycznej nad pacjentem trzeba mieć na uwadze
stanowisko Ministra Finansów o zakresie podmiotowym ww. w odpowiedzi z dnia 27
stycznia 2011 r. (PT1/0602-6- 31/EFU/2011/BM19-348) na interpelację posła S…………
P…………….. z dnia 10 stycznia 2011 r., (znak: SPS-024-8417/11) w sprawie skutków
wejścia w życie ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od
towarów i usług dla publicznych zakładów opieki zdrowotnej, wypowiedział się, że:
„Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu
nadanym nowelizacją z dnia 29 października 2010 r. od dnia 1 stycznia 2011 r. zwolnione
od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu.
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług
ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej. Z
przytoczonego powyżej przepisu wynika jednoznacznie, że zwolnieniu od podatku
podlegają usługi w zakresie opieki medycznej oraz dostawa towarów i świadczenie usług
ściśle z tymi usługami związane, świadczone wyłącznie przez zakłady opieki zdrowotnej.
Nie jest natomiast prawidłowa zaproponowana w zapytaniu Pana posła interpretacja
przepisu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą
zwolnieniu od podatku miałyby podlegać wszystkie usługi opieki medycznej służące
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, niezależnie od
podmiotu, który je świadczy. Wyjaśniam, że przytoczony powyżej przepis art. 43 ust. 1 pkt
18 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi implementację do polskiego porządku
prawnego przepisu art. 132 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym
zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają opieka szpitalna i
medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa
publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w
odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i
diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze.
Zwolnienie określone w tym przepisie ma charakter przedmiotowo podmiotowy. Oznacza
to, że zwolnieniu od podatku podlega określony rodzaj usług wykonywanych przez
zdefiniowany krąg podmiotów. Stąd też analogiczną konstrukcję zastosowano w
przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, wskazując, jaki rodzaj usług podlega
zwolnieniu (usługi opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi
usługami związane), oraz definiując krąg podmiotów wykonujących te usługi (zakłady
opieki zdrowotnej). Należy również podkreślić, że przy określaniu zakresu usług
zwolnionych w nowelizacji ustawy o podatku od towarów odstąpiono od stosowania
klasyfikacji statystycznych. Okoliczność, że dana usługa jest zaklasyfikowana do usług
medycznych jest zatem (od 1 stycznia 2011 r.) bez znaczenia dla oceny, czy czynność ta
podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług. W zapytaniu pana posła nie
sprecyzowano, o jaki dokładnie rodzaj nabywanych przez szpitale usług chodzi. Trudno
zatem o jednoznaczną ocenę, czy usługi te mieszczą się w zakresie pojęcia opieki
medycznej (które to pojęcie wyznacza zakres przedmiotowy zwolnienia), o którym mowa
w przytoczonym wyżej przepisie art. 132 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE Rady.
Podkreślam również, że zwolnienia określone w art. 132 dyrektywy adresowane są co do
zasady do podmiotów prawa publicznego. Podmioty (wykonujące czynności wymienione
w określonych przepisach art. 132 dyrektywy) inne niż podmioty prawa publicznego mogą
zostać objęte zwolnieniem od podatku, jeśli spełniają wskazane w przepisach dyrektywy
kryteria. W art. 132 ust. 1 lit. b) dyrektywy wskazano, że zwolnieniu podlegają również
czynności w zakresie opieki medycznej wykonywane na warunkach socjalnych
porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego przez
szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o
podobnym charakterze. Na tej podstawie zwolnieniem od podatku objęto usługi opieki
medycznej wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej zarówno publiczne, jak i
prywatne, uznając, że skoro funkcjonowanie zakładów opieki zdrowotnej zarówno
publicznych, jak i prywatnych podlega reżimowi tej samej ustawy (tj. ustawy z dnia 30
sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej - Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn.
zm.), spełniona zostaje przesłanka zastosowania zwolnienia określonego w ww. przepisie
art. 132 dyrektywy. Ponadto, adresując zwolnienie w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o
podatku od towarów usług do zakładów opieki zdrowotnej, uwzględniono przepisy ww.
ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (art. 2), z których wynika, że ZOZ- ami są m.in.
zarówno szpitale (również inne zakłady przeznaczone dla osób, których stan zdrowia
wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w
odpowiednio urządzonym, stałym pomieszczeniu - w tym hospicja), przychodnie, zakłady
rehabilitacji leczniczej, jak i medyczne laboratoria diagnostyczne. W mojej ocenie zatem
wskazanie w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług zakładów opieki
zdrowotnej jako podmiotów, których usługi w zakresie opieki medycznej są zwolnione od
podatku, wpisuje się w warunki stosowania zwolnienia określonego w ww. przepisach
dyrektywy 2006/112/WE Rady”. Mając na względzie, że członek Konsorcjum - Hospital
Serwis Partner Sp. z o.o. Spółka Komandytowa posiada status niepublicznego zakładu
opieki zdrowotnej - jest podmiotem prowadzącym działalność lecznicza, a przedmiotem
zamówienia objęte są czynności podlegające zwolnieniu z VAT, cena za wykonanie
zamówienia ustalona została przez Odwołującego prawidłowo. Jednocześnie Odwołujący
zaznacza, że o kompleksowym charakterze usługi, nie decyduje nazwa nadana
zamówieniu, ale rzeczywisty kształt usługi, do której świadczenia Wykonawca będzie
zobowiązany. Systematyka zamówienia pozwala na wyodrębnienie w jego zakresie,
części niepowiązane ze sobą, które są wykonywane niezależnie od siebie i służą różnym
celom. Usługa sprzątania służy utrzymaniu prawidłowych warunków higienicznych i
estetycznych szpitala. „Usługi pomocy przy pacjencie” realizowane są w celu poprawy lub
przywrócenia zdrowia pacjentów. W związku z powyższym, u uwagi na fakt, że zgodnie z
prawem podatkowym, usługi kwalifikuje się za względu na cel, któremu służą, nie
potwierdza się teza Zamawiającego, że przedmiotem niniejszego zamówienia jest usługa
o charakterze kompleksowym, a więc jedno świadczenie, które służy co do zasady tylko
zapewnieniu właściwych warunków higienicznych. Usługi stanowiące przedmiot
niniejszego zamówienia służą różnym celom. W związku z powyższym, odrzucenie
złożonej przez Konsorcjum Impel Cleaning Sp. z o.o. i Hospital Serwis Partner Sp. z o.o.
Spółka Komandytowa, dokonane zostało bezpodstawnie. Przedstawione przez
Zamawiającego, uzasadnienie nie znajduje uzasadnienia w stanie faktycznym sprawy
oraz w przepisach obowiązującego prawa. Zaoferowana przez Odwołującego cena
skalkulowana została prawidłowo i nie zawiera błędu.
Do postępowania odwoławczego, na wezwanie zamawiającego z dnia 30 października
2012 roku, zgłosili przystąpienia: wykonawca Inwemar System Sp. z o.o. – po stronie
zamawiającego oraz konsorcjum Spółdzielnia Inwalidów Naprzód oraz Izan+ sp. z o.o. –
po stronie odwołującego (zgłoszenia przystąpień w aktach sprawy).
Na podstawie dokumentacji akt sprawy oraz mając na uwadze stanowiska stron i
uczestnika postępowania złożone do protokołu rozprawy, Izba ustaliła co
następuje:
W oparciu o postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia Izba ustaliła, że
przedmiotem zamówienia jest usługa:
1. kompleksowego utrzymania czystości i porządku środkami czystościowymi i
dezynfekcyjnymi zapewnionymi przez wykonawcę wraz z zapewnieniem przez
wykonawcę worków foliowych na odpady,
2. czynności pomocnicze związane z organizacją pracy w szpitalu u zamawiającego,
zbierania i transportu odpadów medycznych i komunalnych do miejsca składowania,
3. utrzymanie czystości i porządku terenów zewnętrznych – placów, ulic, chodników
oraz utrzymania w porządku terenów zielonych.
W załączniku nr 12 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia zamawiający zamieścił
wykaz czynności pomocniczych związanych z organizacją pracy w szpitalu. Do czynności
tych zaliczył: zbieranie, ważenie i wywózka wózkami zamkniętymi wykonawcy odpadów
powstałych w wyniku wykonywania świadczeń medycznych do miejsca magazynowania,
pomoc pracownikom zamawiającego przy przewozie lub przeniesieniu osób leżących,
przewóz zwłok do kostnicy przy Izbie Przyjęć, transport wewnętrzny sprzętu i aparatury tj.
przenoszenie (przewózka) materacy, koców, poduszek i innych towarów do wyznaczonego
miejsca u zamawiającego, inne prace pomocnicze związane z transportem wewnętrznym,
dezynfekcja wózków do przewożenia odpadów oraz inne czynności związane z organizacją
pracy szpitala: mycie i dezynfekcja sprzętu gospodarczego, odnoszenie materiałów do
badań w godzinach popołudniowych i nocnych, awaryjne sprzątanie w godzinach nocnych,
wymiana wózków jednorazowych wraz z dezynfekcja koszy, napełnianie oraz dezynfekcja
dozowników na mydło, płyn antyseptyczny i ręczniki jednorazowe, uzupełnianie papieru
toaletowego, pomoc przy przyjmowaniu pacjentów na oddział (transport, przewożenie),
zdejmowanie pościeli po wypisaniu pacjenta, wynoszenie kaczek i basenów z sali, obsługa
płuczko - dezynfektorów.
W dziale XV siwz, zamawiający podał, że cenę za wykonanie całości przedmiotu
zamówienia wykonawca przedstawia w „Formularzu ofertowo – cenowym”, stanowiącym
załącznik nr 1. Ceną oferty jest kwota wyrażona w złotych polskich zawierająca podatek od
towarów i usług (VAT) – cena ryczałtowa brutto za 1 miesiąc wykonywania całości usługi.
Odwołujący złożył ofertę w przedmiotowym postępowaniu z ceną ryczałtową netto 66 458,
40 zł, w tym podatek VAT tj. 2 468, 40 zł. Łączna wartość za 36 miesięcy wynosi
2 392 502,40 zł, w tym podatek VAT w wysokości 88 862, 40 zł.
Zgodnie z wymaganiami zamawiającego, odwołujący załączył na stronie 2 formularza
ofertowo – cenowego szczegółową wycenę elementów usługi składającej się na cenę
ryczałtową brutto za 1 miesiąc w rozbiciu na poszczególne jednostki organizacyjne i zadania.
Z analizy szczegółowej kalkulacji oferty wynika, że łączna cena brutto za 1 miesiąc
wykonywania usługi wynosi 66 458, 40 zł, w tym cena brutto za czynności pomocnicze
związane z organizacją szpitala wynosi 53 670, 00 zł, co stanowi aż 80 % całkowitej wartości
oferty. Przy czym w pozycji czynności pomocnicze związane z organizacją szpitala
wykonawca podał cenę netto 53 210, podatek Vat 23% - 460,00 zł,
Mając na uwadze powyższe ustalenia, Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Izba uznała, że wypełnione zostały przesłanki dla wniesienia odwołania określone w
art. 179 ust. 1 Pzp, tj. posiadanie przez odwołującego interesu w uzyskaniu danego
zamówienia oraz możliwość poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy. Oferta odwołującego została odrzucona, zatem na skutek wskazanych
działań i zaniechań zamawiającego może on ponieść szkodę w postaci braku możliwości
uzyskania przedmiotowego zamówienia publicznego.
Istota sporu sprowadza się do określenia prawidłowej stawki podatku od towarów i
usług dla tzw. usług pomocniczych, wymienionych przez zamawiającego w załączniku nr 12
do specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W pierwszej kolejności, Izba wskazuje, że niezasadne jest stanowisko odwołującego, że to
wyłącznie na wykonawcy spoczywa ciężar prawidłowego zastosowania stawki podatku Vat.
Sąd Najwyższy w dwóch uchwałach z dnia 20 października 2011 r. w sprawach o sygn. akt
III CZP 52/11 i III CZP 53/11, wskazał, że określenie w treści oferty wykonawcy błędnej
stawki podatku VAT oraz obliczenie w oparciu o tą stawkę, podatku VAT, jako składnika
ceny brutto, stanowi błąd w obliczeniu ceny, o którym mowa w przepisie art. 89 ust. 1 pkt 6
ustawy Pzp, jeżeli brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki określonej w art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Tym samym, Sąd Najwyższy potwierdził, że zamawiający w świetle
dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp ma obowiązek weryfikacji zaoferowanej ceny pod
kątem ustalenia, czy nie zawiera ona błędu w obliczeniu ceny w zakresie określenia
właściwej stawki VAT. Na zamawiającym bowiem spoczywa, wynikający z art. 18 ustawy
Pzp, obowiązek prawidłowego i zgodnego z przepisami przygotowania i przeprowadzenia
postępowania o udzielenie zamówienia w celu dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej
z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W przywołanych uchwałach Sąd Najwyższy podniósł także, że w świetle art. 3 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 5 lipca 2001 roku o cenach (Dz. U. nr 97, poz.1050 ze zm.) nie może budzić
wątpliwości, że podatek VAT jest składnikiem ceny stanowiącym element cenotwórczy, co
już na etapie składania ofert nakłada obowiązek obliczenia określonej w ofercie ceny
z uwzględnieniem właściwej stawki podatku VAT.
Odwołujący w trakcie rozprawy, jak również w udzielonych na wezwanie zamawiającego
wyjaśnieniach z dnia 26 września 2012 roku (w aktach sprawy) wskazywał - jako
podstawę prawną zastosowania zwolnienia na usługi pomocnicze, wymienione w
załączniku nr 12 do siwz - art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o
podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011, nr. 177, poz. 1054 ze zm.) oraz powoływał się
na Indywidualną Interpretację Podatkową Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16
lipca 2012 roku w sprawie stosowania przez Hospital Serwis zwolnienia od podatku VAT.
Zgodnie z dyspozycją przywołanego przez odwołującego przepisu art. 43 ust. 1 pkt 18
ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, zwolnieniu od podatku
podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenie usług ściśle z tymi
usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
Podkreślić należy, że wykładnia przywołanych przepisów ustawy o podatku od towarów i
usług powinna być ścisła, co jest regułą interpretacyjną mającą zastosowanie do wszystkich
zwolnień podatkowych. W orzecznictwie i doktrynie ugruntował się także pogląd, że kwestie
zwolnienia należy rozstrzygać z punktu widzenia konkretnej usługi, mając na uwadze
konkretny stan faktyczny sprawy.
Zwolnienie określone w cytowanym przepisie ma charakter podmiotowo - przedmiotowy.
Nie budzi wątpliwości Izby, okoliczność, której zamawiający i przystępujący także nie
kwestionowali, że członek konsorcjum odwołującego - Hospital Serwis Sp. z o.o. Spółka
komandytowa posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia
2011 roku o działalności leczniczej (Dz..U. z 2011, nr 112, poz. 654 ze zm.) i jest wpisany do
rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Zatem przesłanka podmiotowa
określona w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do
członka konsorcjum Hospital Serwis Sp. z o.o. niewątpliwie zaistniała.
Jednak, w ocenie Izby, w rozpatrywanym stanie faktycznym nie zachodzi przesłanka
przedmiotowa, co wyklucza możliwość powołania się na dyspozycję art. 43 ust. 1 pkt 18
ustawy o podatku od towarów i usług jako przesłanki uzasadniającej zastosowanie zwolnienia
od podatku. Analiza zakresu przedmiotu zamówienia i jego charakteru skłania do
stwierdzenia, że usługi pomocnicze, wymienione w załączniku nr 12 do siwz nie są usługami
ściśle związanymi z usługami w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Rozpatrując zaistniały stan faktyczny, należy
stwierdzić, że przedmiotem zamówienia jest kompleksowa usługa utrzymania czystości i
porządku, zaś czynności pomocnicze, określone w załączniku nr 12 do siwz są czynnościami
ściśle związanymi z usługą podstawową tj. utrzymania czystości a nie jak twierdzi odwołujący,
z usługą w zakresie opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia. Podkreślić należy, że czynności polegające na: transporcie
wewnętrznym sprzętu, aparatury, dezynfekcji wózków i sprzętu gospodarczego, wymiany
worków jednorazowych, napełniania oraz dezynfekcji dozowników na mydło, uzupełniania
papieru toaletowego, zdejmowania pościeli po wypisaniu pacjenta, wynoszenia basenów i
kaczek z sali czy obsługa płuczko – dezynfektorów, mają charakter czynności porządkowych i
są związane z usługą główną, polegającą na utrzymaniu czystości i pracach porządkowych
szpitalu. Pozostałe czynności takie jak: przewóz zwłok do kostnicy, pomoc pracownikom
zamawiającego przy przewozie lub przeniesieniu osób leżących mają na celu pomoc
pracownikom zamawiającego i z pewnością nie służą celom, określonym w dyspozycji art. 43
ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Ponadto
czynności pomocnicze, określone w załączniku nr 12 dotyczą, jak wskazano w samej treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia należą do czynności organizacyjnych szpitala i z
charakteru przedmiotu zamówienia wynika, że są one związane z czynnościami
porządkowymi a nie służącymi profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu czy
poprawie zdrowia. Usługą podstawową, objętą przedmiotem zamówienia jest usługa
utrzymania czystości w obiektach szpitala, która nie podlega zwolnieniu z VAT. Skoro w
rozpatrywanym stanie faktycznym, usługi pomocnicze, wymienione w załączniku nr 12 do
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, nie są, jak wykazano wyżej, usługami ściśle
związanymi z usługami w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, to nie zaistniała podstawa do zastosowania
zwolnienia od podatku od towarów i usług, określona w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku
od towarów i usług.
Dodatkowo podnieść należy, że z treści przywołanych przepisów o podatku od towarów i
usług wynika, że świadczenie usługi podstawowej objętej zwolnieniem (tj. usługi w zakresie
opieki medycznej) łącznie z usługami związanymi i niezbędnymi do świadczenia usługi
podstawowej, musi zostać dokonane przez jeden podmiot tj. podmiot świadczący usługę
podstawową. Na podobny wniosek wskazano także w złożonej przez odwołującego
Interpretacji Indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16 lipca 2012 roku
(strona 7 pisma). Tymczasem, w rozpatrywanym stanie faktycznym, zamawiający nie
przewiduje zlecania wykonawcy usług opieki nad pacjentem, bowiem czynności w zakresie
opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie
zdrowia są świadczone przez personel szpitala. Przedmiotem zamówienia jest kompleksowe
utrzymanie czystości i porządku wraz z użyciem siły roboczej pracowników wykonawcy
jedynie
do
pomocy
pracownikom
zamawiającego,
a
nie
pomocy
pacjentom.
Wskazać także należy, na art. 43 ust. 17 ustawy o podatku od towarów i usług, który stanowi,
że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a
nie ma zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z
usługami podstawowymi, jeżeli nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej
zwolnionej z VAT lub ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez
podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników nie
korzystających z tego zwolnienia. Zdaniem Izby, art. 43 ust. 1 pkt 18 w świetle art. 43 ust. 17
ustawy o podatku od towarów i usług wyklucza zastosowanie zwolnienia dla usług
związanych z usługą nie podlegającą zwolnieniu, jaką w rozpatrywanym stanie faktycznym
jest usługa utrzymania czystości i porządku. Podobne stanowisko zostało wyrażone także w
przedstawionej przez odwołującego Interpretacji Indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej
w Poznaniu z dnia 16 lipca 2012 roku, cyt: „Z art. 13 część A ust. 2 lit b tiret pierwsze szóstej
dyrektywy wynika, że czynność główna, z którą określona dostawa towarów lub określone
świadczenie usług są ściśle związane, sama musi być również czynnością podlegającą
zwolnieniu, aby tego rodzaju dostawa lub świadczenie nie zostały wyłączone spod zakresu
zwolnienia, o którym mowa w szczególności w ust. 1 lit. b tego przepisu”.
Złożona przez odwołującego Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w
Poznaniu z dnia 16 lipca 2012 roku, udzielona Hospital Serwis Sp. z o.o. Spółka
komandytowa, nie może zostać przyjęta jako wiążące stanowisko w sprawie, z uwagi na
okoliczność, że przedstawiony w niej stan faktyczny, w szczególności zakres wymienionych
usług nie pokrywa się ściśle z rozpatrywanym stanem faktycznym, w których przedmiotem
zamówienia są usługi kompleksowego utrzymania czystości i porządku w szpitalu a usługi
pomocnicze, mają charakter marginalny i są związane z usługami porządkowymi. Ponadto w
rozpatrywanym stanie faktycznym, odmiennie niż przedstawiono to w przywołanej interpretacji
głównym celem świadczonych usług nie jest wykonywanie czynności służących zapewnieniu
szeroko pojętej opieki medycznej nad pacjentem, ale celem tym jest utrzymanie porządku i
czystości w obiektach szpitala.
Wątpliwości Izby budzi także sposób podziału ceny brutto oferty, gdzie aż 80 %
miesięcznego wynagrodzenia tj. 53 670 zł objętego w zasadniczej większości
zwolnieniem od podatku od towarów i usług, odwołujący przewidział na usługi
pomocnicze, występujące, zgodnie z wyjaśnieniem zamawiającego z dnia 14 sierpnia
2012 roku sporadycznie. Jedynie 20% miesięcznego wynagrodzenia zostało objęte
stawką 23% Vat i przypada na główny przedmiot zamówienia tj. utrzymanie czystości i
porządku. Co prawda zamawiający w toku postępowania o zamówienie publiczne nie
wskazał na procentowy udział usług sprzątania i usług pomocniczych w przedmiocie
zamówienia, to jednak analiza zakresu przedmiotu zamówienia i udzielone wyjaśnienie z
dnia 14 sierpnia 2012 roku, skłania do stwierdzenia, że taka relacja ceny za usługę
główną do ceny za usługi pomocnicze, dodatkowo objęte zwolnieniem, ma istotny wpływ
na cenę całkowitą oferty i może stanowić przejaw naruszenia uczciwej konkurencji.
Izba nie znalazła podstaw do dokonania poprawienia zastosowanego zwolnienia z Vat na
podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Okoliczności sprawy wskazują na zamierzone
działanie wykonawcy a w sprawie nie zachodzi niezgodność treści oferty ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia, bowiem zamawiający w specyfikacji nie wskazał
właściwej stawki podatku Vat. W konsekwencji, Izba za prawidłową uznała czynność
zamawiającego polegającą na odrzuceniu oferty odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
6 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz § 5
ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), tj. stosownie do wyniku
sprawy.
Przewodniczący: ……………………
1. oddala odwołanie.
2. kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K.,
ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Impel Cleaning Sp. z o.o.
oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K., ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław
2.2. zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz Hospital Serwis Partner Sp. z o.o. Sp. K.,
ul. Ślężna 118, 53-111 Wrocław, na rzecz Pomorskiego Centrum Chorób
Zakaźnych i Gruźlicy Sp. z o.o., ul. Smoluchowskiego 18, 80-214 Gdańsk,
kwotę 166 zł 00 gr (słownie: sto sześćdziesiąt sześć złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu dojazdu na
posiedzenie Izby i noclegu, zgodnie ze złożonymi do akt rachunkami.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący: ……………
Uzasadnienie:
Zamawiający - Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia,
którego przedmiotem jest usługa kompleksowego utrzymania czystości i porządku oraz prac
pomocniczych dla Pomorskiego Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii 2012/S 144-
241084
Pismem z dnia 29 października odwołujący – wykonawcy wspólnie ubiegający się o
udzielenie zamówienia: Impel Cleaning sp. z o. o. i Hospital Serwis Partner Sp. z o.o.,
Spółka Komandytowa, wnieśli do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie, w którym
zarzucili naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasad uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, przy czynności badania i oceny złożonych ofert i czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej w postępowaniu;
2) art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, poprzez bezpodstawne odrzucenie przez
zamawiającego oferty odwołującego;
3) art. 91 ust 1 ustawy Pzp, poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej,
4) art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
poprzez nieprawidłową ocenę oferty odwołującego
5) art. 3 i 4 i następne ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, poprzez
nieprawidłową ocenę oferty odwołującego i sytuacji prawnej Hospital Serwis Partner
Sp. z o.o. Spółka Komandytowa,
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania oraz:
1) uchylenie czynności odrzucenia oferty odwołującego.
2) uchylenie czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez
wykonawcę: Inwemer System Sp. z o.o.
3) nakazanie
zamawiającemu
dokonania
ponownej
oceny
ofert
i
wybór
najkorzystniejszej oferty spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych przez
wykonawców
niewykluczonych
z
postępowania,
z
uwzględnieniem
oferty
odwołującego;
4) nakazanie zamawiającemu dokonania czynności wyboru jako najkorzystniejszej w
postępowaniu, najtańszej i niepodlegającej odrzuceniu oferty złożonej przez
niewykluczonego z postępowania wykonawcy tj. oferty odwołującego.
Pismem z dnia 19 października 2012 roku, odwołujący został poinformowany o
odrzuceniu swojej oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp z uwagi na
niepodlegający poprawie błąd w obliczeniu ceny oferty. W ocenie zamawiającego
czynności opieki medycznej, które mogą być obłożona inną stawką podatku Vat w
przedmiotowym postępowaniu nie występują. Zamawiający uznał, że czynności
pomocnicze związane z organizacją pracy szpitala, które zostały wyszczególnione m.in.
w załączniku nr 12 do siwz nie są usługami w zakresie opieki medyczne, służącymi
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia an też ściśle z tymi
usługami związanymi. Zamawiający zakwalifikował usługę jako usługę kompleksową, dla
której niedopuszczalnym jest stosowanie różnych stawek podatku Vat.
Odwołujący, nie zgadzając się ze stanowiskiem zamawiającego stwierdził, że określenie
prawidłowej stawki podatku Vat ciąży na wystawcy faktury – wykonawcy, ciąży na nim
także odpowiedzialność za jej prawidłowe zastosowanie. Zatem podmiotem
odpowiedzialnym i ponoszącym wszelkie konsekwencje finansowe, błędów lub omyłek
dotyczących nieprawidłowego ustalenia stawki podatku Vat i sprzedawanych usług jest
wykonawca. W przedmiotowym zakresie odpowiedzialność zamawiającego jest
wyłączona. Podniósł, że opieka medyczna nad pacjentem wykonywana przez zakład
leczniczy, zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi jest świadczeniem
zwolnionym od podatku od towarów i usług. W związku z nowelizacją ustawy z dnia 11
marca 2004 r o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 r., Nr 54 poz. 535, ze zm. dalej:
ustawa VAT) dokonaną ustawą z dnia 29 października 2010 roku o zmianie ustawy o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), poważnym zmianom uległy m.in.
zasady zwolnienia od podatku VAT. Pomimo, iż uchylony został załącznik nr 4 do ustawy
VAT, usługi związane z ochroną zdrowia nadal korzystają ze zwolnienia z VAT,
zwolnienie to dopuszczalne jest w trybie art. 43 ust. 1 pkt 18-20 ustawy o podatku od
towarów i usług W rozpatrywanym stanie faktycznym bezspornym jest, że zgodnie z
opisem przedmiotu zamówienia zawartym w siwz, w szczególności w załączniku nr 12.
czynności takie, jak: zbieranie, ważenie (w miejscu odbioru) i wywózka wózkami
zamkniętymi Wykonawcy odpadów powstałych w wyniku wykonywania świadczeń
medycznych do miejsca magazynowania, pomoc pracownikom Zamawiającego (Szpitala)
przy przewozie lub przeniesieniu osób leżących, przewóz zwłok, transport wewnętrzny
sprzętu i aparatury, dezynfekcję wózków do przewożenia odpadów, mycie i dezynfekcję
sprzętu gospodarczego, odnoszenie materiałów do badań w godzinach popołudniowych i
nocnych, awaryjne sprzątanie w godzinach nocnych, wymiana worków jednorazowych
wraz z dezynfekcją koszy, napełnianie oraz dezynfekcja dozowników na mydło, płyn
antyseptyczny i ręczniki jednorazowe, uzupełnianie papieru toaletowego, pomoc przy
przyjmowaniu pacjentów na oddziały (transport, przewożenie), zdejmowanie pościeli po
wypisaniu pacjenta, wynoszenie basenów i kaczek z Sali, obsługa płuczko-
dezynfektorów, są czynnościami de facto opieki medycznej na pacjentem, wykonanie,
których zgodnie z obowiązującymi przepisami obciążone jest stawką podatku VAT „zw”.
Powyższe zwolnienie odnosi się więc do usług w zakresie opieki medycznej oraz dostawy
towarów i usług ściśle z tymi usługami związanych świadczonych na rzecz podmiotów
leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w których wykonywana jest działalność
lecznicza (pkt 18a). Definiując zakres przedmiotowy zwolnienie, o którym mowa powyżej
na leży mieć na uwadze również prawo wspólnotowe. Zgodnie z ugruntowanym
stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zwolnienia zawarte w art. 132 Dyrektywy
2006/112/WE Rady, odpowiadające zwolnieniom wskazanym w polskim porządku
prawnym, stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego i mają na celu
uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu VAT w poszczególnych państwach
członkowskich. Oznacza to, że zakres przedmiotowy tych zwolnień powinien być taki sam
we wszystkich krajach członkowskich. Tym samym przy jego definiowaniu nie jest
zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego, ponieważ takie
działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu zwolnień w poszczególnych
państwach UE. Orzecznictwo Trybunału wskazuje, że pojęcia dotyczące zwolnień należy
interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej
zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie
przez podatnika. Jeśli chodzi w szczególności o zwolnienie przewidziane w art. 132
Dyrektywy, które zwolnienie swoim zakresem odpowiada zwolnieniu, o którym mowa w
art. 43 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, to z orzecznictwa wynika, że pojęcie „opieka
medyczna" dotyczy świadczeń medycznych, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę
możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Cel usługi medycznej określa, czy
powinna ona korzystać ze zwolnienia Jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie
jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas
zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Innymi słowy, aby podlegać zwolnieniu
świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny, tym samym liczy się nie charakter usługi,
ale jej cel. Ponadto z orzecznictwa Trybunału wynika, iż pojęcia „opieka medyczna” i
„działalność ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i
medycznym)
,,
, należy interpretować w ten sam sposób w obu przypadkach, ponieważ oba
te przepisy mają na celu uregulowanie ogółu zwolnień z opodatkowania świadczeń
medycznych w ścisłym znaczeniu: które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę
możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Usługa z zakresu opieki medycznej
jest ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym)
ponieważ jest świadczona jako usługi pomocnicze względem stanowiącej świadczenie
główne opieki szpitalnej nad pacjentami oraz opieki medycznej świadczonej na rzecz
pacjentów. Świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia
głównego, jeżeli nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu
skorzystaniu ze świadczenia głównego usługodawcy. W odniesieniu do świadczeń
medycznych Trybunał stwierdził, że zważywszy na cel zwolnienia przewidzianego w art.
13 część A ust. 1 lit. b) Szóstej Dyrektywy, jedynie świadczenie usług, które logicznie
wpisują się w ramy dostarczania usług opieki szpitalnej i medycznej i które w procesie
świadczenia tych usług stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć cele terapeutyczne,
którym te ostatnie służą, mogą stanowić „działalność ściśle (...) związaną” w rozumieniu
tego przepisu. Dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT istotny jest więc cel
wykonywanych świadczeń. Świadczenie usług z zakresu opieki medycznej jest
niewątpliwie elementem całego procesu, szeregu czynności których nadrzędnym celem
jest leczenie, poprawa, profilaktyka oraz poprawa zdrowia pacjentów. Jest ściśle z tymi
usługami związany, co w konsekwencji powoduje, że jest również objęty zwolnieniem z
opodatkowania podatkiem VAT. Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje
indywidualne wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 06.09.2011 sygn.
IPTPP2/443-235/11-2/BM, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12.10.2011 sygn.
ILPP1/443-947/11-6/MS, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 22.07.2011 sygn.
ILPP 1/443-721/1 1-4/NS. Ponadto, badając dopuszczalność stosowania zwolnienia od
podatku VAT dla czynności opieki medycznej nad pacjentem trzeba mieć na uwadze
stanowisko Ministra Finansów o zakresie podmiotowym ww. w odpowiedzi z dnia 27
stycznia 2011 r. (PT1/0602-6- 31/EFU/2011/BM19-348) na interpelację posła S…………
P…………….. z dnia 10 stycznia 2011 r., (znak: SPS-024-8417/11) w sprawie skutków
wejścia w życie ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od
towarów i usług dla publicznych zakładów opieki zdrowotnej, wypowiedział się, że:
„Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu
nadanym nowelizacją z dnia 29 października 2010 r. od dnia 1 stycznia 2011 r. zwolnione
od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu.
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług
ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej. Z
przytoczonego powyżej przepisu wynika jednoznacznie, że zwolnieniu od podatku
podlegają usługi w zakresie opieki medycznej oraz dostawa towarów i świadczenie usług
ściśle z tymi usługami związane, świadczone wyłącznie przez zakłady opieki zdrowotnej.
Nie jest natomiast prawidłowa zaproponowana w zapytaniu Pana posła interpretacja
przepisu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą
zwolnieniu od podatku miałyby podlegać wszystkie usługi opieki medycznej służące
profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, niezależnie od
podmiotu, który je świadczy. Wyjaśniam, że przytoczony powyżej przepis art. 43 ust. 1 pkt
18 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi implementację do polskiego porządku
prawnego przepisu art. 132 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym
zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają opieka szpitalna i
medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa
publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w
odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i
diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze.
Zwolnienie określone w tym przepisie ma charakter przedmiotowo podmiotowy. Oznacza
to, że zwolnieniu od podatku podlega określony rodzaj usług wykonywanych przez
zdefiniowany krąg podmiotów. Stąd też analogiczną konstrukcję zastosowano w
przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, wskazując, jaki rodzaj usług podlega
zwolnieniu (usługi opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi
usługami związane), oraz definiując krąg podmiotów wykonujących te usługi (zakłady
opieki zdrowotnej). Należy również podkreślić, że przy określaniu zakresu usług
zwolnionych w nowelizacji ustawy o podatku od towarów odstąpiono od stosowania
klasyfikacji statystycznych. Okoliczność, że dana usługa jest zaklasyfikowana do usług
medycznych jest zatem (od 1 stycznia 2011 r.) bez znaczenia dla oceny, czy czynność ta
podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług. W zapytaniu pana posła nie
sprecyzowano, o jaki dokładnie rodzaj nabywanych przez szpitale usług chodzi. Trudno
zatem o jednoznaczną ocenę, czy usługi te mieszczą się w zakresie pojęcia opieki
medycznej (które to pojęcie wyznacza zakres przedmiotowy zwolnienia), o którym mowa
w przytoczonym wyżej przepisie art. 132 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE Rady.
Podkreślam również, że zwolnienia określone w art. 132 dyrektywy adresowane są co do
zasady do podmiotów prawa publicznego. Podmioty (wykonujące czynności wymienione
w określonych przepisach art. 132 dyrektywy) inne niż podmioty prawa publicznego mogą
zostać objęte zwolnieniem od podatku, jeśli spełniają wskazane w przepisach dyrektywy
kryteria. W art. 132 ust. 1 lit. b) dyrektywy wskazano, że zwolnieniu podlegają również
czynności w zakresie opieki medycznej wykonywane na warunkach socjalnych
porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego przez
szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o
podobnym charakterze. Na tej podstawie zwolnieniem od podatku objęto usługi opieki
medycznej wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej zarówno publiczne, jak i
prywatne, uznając, że skoro funkcjonowanie zakładów opieki zdrowotnej zarówno
publicznych, jak i prywatnych podlega reżimowi tej samej ustawy (tj. ustawy z dnia 30
sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej - Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn.
zm.), spełniona zostaje przesłanka zastosowania zwolnienia określonego w ww. przepisie
art. 132 dyrektywy. Ponadto, adresując zwolnienie w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o
podatku od towarów usług do zakładów opieki zdrowotnej, uwzględniono przepisy ww.
ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (art. 2), z których wynika, że ZOZ- ami są m.in.
zarówno szpitale (również inne zakłady przeznaczone dla osób, których stan zdrowia
wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w
odpowiednio urządzonym, stałym pomieszczeniu - w tym hospicja), przychodnie, zakłady
rehabilitacji leczniczej, jak i medyczne laboratoria diagnostyczne. W mojej ocenie zatem
wskazanie w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług zakładów opieki
zdrowotnej jako podmiotów, których usługi w zakresie opieki medycznej są zwolnione od
podatku, wpisuje się w warunki stosowania zwolnienia określonego w ww. przepisach
dyrektywy 2006/112/WE Rady”. Mając na względzie, że członek Konsorcjum - Hospital
Serwis Partner Sp. z o.o. Spółka Komandytowa posiada status niepublicznego zakładu
opieki zdrowotnej - jest podmiotem prowadzącym działalność lecznicza, a przedmiotem
zamówienia objęte są czynności podlegające zwolnieniu z VAT, cena za wykonanie
zamówienia ustalona została przez Odwołującego prawidłowo. Jednocześnie Odwołujący
zaznacza, że o kompleksowym charakterze usługi, nie decyduje nazwa nadana
zamówieniu, ale rzeczywisty kształt usługi, do której świadczenia Wykonawca będzie
zobowiązany. Systematyka zamówienia pozwala na wyodrębnienie w jego zakresie,
części niepowiązane ze sobą, które są wykonywane niezależnie od siebie i służą różnym
celom. Usługa sprzątania służy utrzymaniu prawidłowych warunków higienicznych i
estetycznych szpitala. „Usługi pomocy przy pacjencie” realizowane są w celu poprawy lub
przywrócenia zdrowia pacjentów. W związku z powyższym, u uwagi na fakt, że zgodnie z
prawem podatkowym, usługi kwalifikuje się za względu na cel, któremu służą, nie
potwierdza się teza Zamawiającego, że przedmiotem niniejszego zamówienia jest usługa
o charakterze kompleksowym, a więc jedno świadczenie, które służy co do zasady tylko
zapewnieniu właściwych warunków higienicznych. Usługi stanowiące przedmiot
niniejszego zamówienia służą różnym celom. W związku z powyższym, odrzucenie
złożonej przez Konsorcjum Impel Cleaning Sp. z o.o. i Hospital Serwis Partner Sp. z o.o.
Spółka Komandytowa, dokonane zostało bezpodstawnie. Przedstawione przez
Zamawiającego, uzasadnienie nie znajduje uzasadnienia w stanie faktycznym sprawy
oraz w przepisach obowiązującego prawa. Zaoferowana przez Odwołującego cena
skalkulowana została prawidłowo i nie zawiera błędu.
Do postępowania odwoławczego, na wezwanie zamawiającego z dnia 30 października
2012 roku, zgłosili przystąpienia: wykonawca Inwemar System Sp. z o.o. – po stronie
zamawiającego oraz konsorcjum Spółdzielnia Inwalidów Naprzód oraz Izan+ sp. z o.o. –
po stronie odwołującego (zgłoszenia przystąpień w aktach sprawy).
Na podstawie dokumentacji akt sprawy oraz mając na uwadze stanowiska stron i
uczestnika postępowania złożone do protokołu rozprawy, Izba ustaliła co
następuje:
W oparciu o postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia Izba ustaliła, że
przedmiotem zamówienia jest usługa:
1. kompleksowego utrzymania czystości i porządku środkami czystościowymi i
dezynfekcyjnymi zapewnionymi przez wykonawcę wraz z zapewnieniem przez
wykonawcę worków foliowych na odpady,
2. czynności pomocnicze związane z organizacją pracy w szpitalu u zamawiającego,
zbierania i transportu odpadów medycznych i komunalnych do miejsca składowania,
3. utrzymanie czystości i porządku terenów zewnętrznych – placów, ulic, chodników
oraz utrzymania w porządku terenów zielonych.
W załączniku nr 12 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia zamawiający zamieścił
wykaz czynności pomocniczych związanych z organizacją pracy w szpitalu. Do czynności
tych zaliczył: zbieranie, ważenie i wywózka wózkami zamkniętymi wykonawcy odpadów
powstałych w wyniku wykonywania świadczeń medycznych do miejsca magazynowania,
pomoc pracownikom zamawiającego przy przewozie lub przeniesieniu osób leżących,
przewóz zwłok do kostnicy przy Izbie Przyjęć, transport wewnętrzny sprzętu i aparatury tj.
przenoszenie (przewózka) materacy, koców, poduszek i innych towarów do wyznaczonego
miejsca u zamawiającego, inne prace pomocnicze związane z transportem wewnętrznym,
dezynfekcja wózków do przewożenia odpadów oraz inne czynności związane z organizacją
pracy szpitala: mycie i dezynfekcja sprzętu gospodarczego, odnoszenie materiałów do
badań w godzinach popołudniowych i nocnych, awaryjne sprzątanie w godzinach nocnych,
wymiana wózków jednorazowych wraz z dezynfekcja koszy, napełnianie oraz dezynfekcja
dozowników na mydło, płyn antyseptyczny i ręczniki jednorazowe, uzupełnianie papieru
toaletowego, pomoc przy przyjmowaniu pacjentów na oddział (transport, przewożenie),
zdejmowanie pościeli po wypisaniu pacjenta, wynoszenie kaczek i basenów z sali, obsługa
płuczko - dezynfektorów.
W dziale XV siwz, zamawiający podał, że cenę za wykonanie całości przedmiotu
zamówienia wykonawca przedstawia w „Formularzu ofertowo – cenowym”, stanowiącym
załącznik nr 1. Ceną oferty jest kwota wyrażona w złotych polskich zawierająca podatek od
towarów i usług (VAT) – cena ryczałtowa brutto za 1 miesiąc wykonywania całości usługi.
Odwołujący złożył ofertę w przedmiotowym postępowaniu z ceną ryczałtową netto 66 458,
40 zł, w tym podatek VAT tj. 2 468, 40 zł. Łączna wartość za 36 miesięcy wynosi
2 392 502,40 zł, w tym podatek VAT w wysokości 88 862, 40 zł.
Zgodnie z wymaganiami zamawiającego, odwołujący załączył na stronie 2 formularza
ofertowo – cenowego szczegółową wycenę elementów usługi składającej się na cenę
ryczałtową brutto za 1 miesiąc w rozbiciu na poszczególne jednostki organizacyjne i zadania.
Z analizy szczegółowej kalkulacji oferty wynika, że łączna cena brutto za 1 miesiąc
wykonywania usługi wynosi 66 458, 40 zł, w tym cena brutto za czynności pomocnicze
związane z organizacją szpitala wynosi 53 670, 00 zł, co stanowi aż 80 % całkowitej wartości
oferty. Przy czym w pozycji czynności pomocnicze związane z organizacją szpitala
wykonawca podał cenę netto 53 210, podatek Vat 23% - 460,00 zł,
Mając na uwadze powyższe ustalenia, Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Izba uznała, że wypełnione zostały przesłanki dla wniesienia odwołania określone w
art. 179 ust. 1 Pzp, tj. posiadanie przez odwołującego interesu w uzyskaniu danego
zamówienia oraz możliwość poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy. Oferta odwołującego została odrzucona, zatem na skutek wskazanych
działań i zaniechań zamawiającego może on ponieść szkodę w postaci braku możliwości
uzyskania przedmiotowego zamówienia publicznego.
Istota sporu sprowadza się do określenia prawidłowej stawki podatku od towarów i
usług dla tzw. usług pomocniczych, wymienionych przez zamawiającego w załączniku nr 12
do specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W pierwszej kolejności, Izba wskazuje, że niezasadne jest stanowisko odwołującego, że to
wyłącznie na wykonawcy spoczywa ciężar prawidłowego zastosowania stawki podatku Vat.
Sąd Najwyższy w dwóch uchwałach z dnia 20 października 2011 r. w sprawach o sygn. akt
III CZP 52/11 i III CZP 53/11, wskazał, że określenie w treści oferty wykonawcy błędnej
stawki podatku VAT oraz obliczenie w oparciu o tą stawkę, podatku VAT, jako składnika
ceny brutto, stanowi błąd w obliczeniu ceny, o którym mowa w przepisie art. 89 ust. 1 pkt 6
ustawy Pzp, jeżeli brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki określonej w art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Tym samym, Sąd Najwyższy potwierdził, że zamawiający w świetle
dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp ma obowiązek weryfikacji zaoferowanej ceny pod
kątem ustalenia, czy nie zawiera ona błędu w obliczeniu ceny w zakresie określenia
właściwej stawki VAT. Na zamawiającym bowiem spoczywa, wynikający z art. 18 ustawy
Pzp, obowiązek prawidłowego i zgodnego z przepisami przygotowania i przeprowadzenia
postępowania o udzielenie zamówienia w celu dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej
z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W przywołanych uchwałach Sąd Najwyższy podniósł także, że w świetle art. 3 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 5 lipca 2001 roku o cenach (Dz. U. nr 97, poz.1050 ze zm.) nie może budzić
wątpliwości, że podatek VAT jest składnikiem ceny stanowiącym element cenotwórczy, co
już na etapie składania ofert nakłada obowiązek obliczenia określonej w ofercie ceny
z uwzględnieniem właściwej stawki podatku VAT.
Odwołujący w trakcie rozprawy, jak również w udzielonych na wezwanie zamawiającego
wyjaśnieniach z dnia 26 września 2012 roku (w aktach sprawy) wskazywał - jako
podstawę prawną zastosowania zwolnienia na usługi pomocnicze, wymienione w
załączniku nr 12 do siwz - art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o
podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011, nr. 177, poz. 1054 ze zm.) oraz powoływał się
na Indywidualną Interpretację Podatkową Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16
lipca 2012 roku w sprawie stosowania przez Hospital Serwis zwolnienia od podatku VAT.
Zgodnie z dyspozycją przywołanego przez odwołującego przepisu art. 43 ust. 1 pkt 18
ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, zwolnieniu od podatku
podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenie usług ściśle z tymi
usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
Podkreślić należy, że wykładnia przywołanych przepisów ustawy o podatku od towarów i
usług powinna być ścisła, co jest regułą interpretacyjną mającą zastosowanie do wszystkich
zwolnień podatkowych. W orzecznictwie i doktrynie ugruntował się także pogląd, że kwestie
zwolnienia należy rozstrzygać z punktu widzenia konkretnej usługi, mając na uwadze
konkretny stan faktyczny sprawy.
Zwolnienie określone w cytowanym przepisie ma charakter podmiotowo - przedmiotowy.
Nie budzi wątpliwości Izby, okoliczność, której zamawiający i przystępujący także nie
kwestionowali, że członek konsorcjum odwołującego - Hospital Serwis Sp. z o.o. Spółka
komandytowa posiada status podmiotu leczniczego w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia
2011 roku o działalności leczniczej (Dz..U. z 2011, nr 112, poz. 654 ze zm.) i jest wpisany do
rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Zatem przesłanka podmiotowa
określona w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do
członka konsorcjum Hospital Serwis Sp. z o.o. niewątpliwie zaistniała.
Jednak, w ocenie Izby, w rozpatrywanym stanie faktycznym nie zachodzi przesłanka
przedmiotowa, co wyklucza możliwość powołania się na dyspozycję art. 43 ust. 1 pkt 18
ustawy o podatku od towarów i usług jako przesłanki uzasadniającej zastosowanie zwolnienia
od podatku. Analiza zakresu przedmiotu zamówienia i jego charakteru skłania do
stwierdzenia, że usługi pomocnicze, wymienione w załączniku nr 12 do siwz nie są usługami
ściśle związanymi z usługami w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Rozpatrując zaistniały stan faktyczny, należy
stwierdzić, że przedmiotem zamówienia jest kompleksowa usługa utrzymania czystości i
porządku, zaś czynności pomocnicze, określone w załączniku nr 12 do siwz są czynnościami
ściśle związanymi z usługą podstawową tj. utrzymania czystości a nie jak twierdzi odwołujący,
z usługą w zakresie opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia. Podkreślić należy, że czynności polegające na: transporcie
wewnętrznym sprzętu, aparatury, dezynfekcji wózków i sprzętu gospodarczego, wymiany
worków jednorazowych, napełniania oraz dezynfekcji dozowników na mydło, uzupełniania
papieru toaletowego, zdejmowania pościeli po wypisaniu pacjenta, wynoszenia basenów i
kaczek z sali czy obsługa płuczko – dezynfektorów, mają charakter czynności porządkowych i
są związane z usługą główną, polegającą na utrzymaniu czystości i pracach porządkowych
szpitalu. Pozostałe czynności takie jak: przewóz zwłok do kostnicy, pomoc pracownikom
zamawiającego przy przewozie lub przeniesieniu osób leżących mają na celu pomoc
pracownikom zamawiającego i z pewnością nie służą celom, określonym w dyspozycji art. 43
ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Ponadto
czynności pomocnicze, określone w załączniku nr 12 dotyczą, jak wskazano w samej treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia należą do czynności organizacyjnych szpitala i z
charakteru przedmiotu zamówienia wynika, że są one związane z czynnościami
porządkowymi a nie służącymi profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu czy
poprawie zdrowia. Usługą podstawową, objętą przedmiotem zamówienia jest usługa
utrzymania czystości w obiektach szpitala, która nie podlega zwolnieniu z VAT. Skoro w
rozpatrywanym stanie faktycznym, usługi pomocnicze, wymienione w załączniku nr 12 do
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, nie są, jak wykazano wyżej, usługami ściśle
związanymi z usługami w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, to nie zaistniała podstawa do zastosowania
zwolnienia od podatku od towarów i usług, określona w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku
od towarów i usług.
Dodatkowo podnieść należy, że z treści przywołanych przepisów o podatku od towarów i
usług wynika, że świadczenie usługi podstawowej objętej zwolnieniem (tj. usługi w zakresie
opieki medycznej) łącznie z usługami związanymi i niezbędnymi do świadczenia usługi
podstawowej, musi zostać dokonane przez jeden podmiot tj. podmiot świadczący usługę
podstawową. Na podobny wniosek wskazano także w złożonej przez odwołującego
Interpretacji Indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16 lipca 2012 roku
(strona 7 pisma). Tymczasem, w rozpatrywanym stanie faktycznym, zamawiający nie
przewiduje zlecania wykonawcy usług opieki nad pacjentem, bowiem czynności w zakresie
opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie
zdrowia są świadczone przez personel szpitala. Przedmiotem zamówienia jest kompleksowe
utrzymanie czystości i porządku wraz z użyciem siły roboczej pracowników wykonawcy
jedynie
do
pomocy
pracownikom
zamawiającego,
a
nie
pomocy
pacjentom.
Wskazać także należy, na art. 43 ust. 17 ustawy o podatku od towarów i usług, który stanowi,
że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a
nie ma zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z
usługami podstawowymi, jeżeli nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej
zwolnionej z VAT lub ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez
podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników nie
korzystających z tego zwolnienia. Zdaniem Izby, art. 43 ust. 1 pkt 18 w świetle art. 43 ust. 17
ustawy o podatku od towarów i usług wyklucza zastosowanie zwolnienia dla usług
związanych z usługą nie podlegającą zwolnieniu, jaką w rozpatrywanym stanie faktycznym
jest usługa utrzymania czystości i porządku. Podobne stanowisko zostało wyrażone także w
przedstawionej przez odwołującego Interpretacji Indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej
w Poznaniu z dnia 16 lipca 2012 roku, cyt: „Z art. 13 część A ust. 2 lit b tiret pierwsze szóstej
dyrektywy wynika, że czynność główna, z którą określona dostawa towarów lub określone
świadczenie usług są ściśle związane, sama musi być również czynnością podlegającą
zwolnieniu, aby tego rodzaju dostawa lub świadczenie nie zostały wyłączone spod zakresu
zwolnienia, o którym mowa w szczególności w ust. 1 lit. b tego przepisu”.
Złożona przez odwołującego Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w
Poznaniu z dnia 16 lipca 2012 roku, udzielona Hospital Serwis Sp. z o.o. Spółka
komandytowa, nie może zostać przyjęta jako wiążące stanowisko w sprawie, z uwagi na
okoliczność, że przedstawiony w niej stan faktyczny, w szczególności zakres wymienionych
usług nie pokrywa się ściśle z rozpatrywanym stanem faktycznym, w których przedmiotem
zamówienia są usługi kompleksowego utrzymania czystości i porządku w szpitalu a usługi
pomocnicze, mają charakter marginalny i są związane z usługami porządkowymi. Ponadto w
rozpatrywanym stanie faktycznym, odmiennie niż przedstawiono to w przywołanej interpretacji
głównym celem świadczonych usług nie jest wykonywanie czynności służących zapewnieniu
szeroko pojętej opieki medycznej nad pacjentem, ale celem tym jest utrzymanie porządku i
czystości w obiektach szpitala.
Wątpliwości Izby budzi także sposób podziału ceny brutto oferty, gdzie aż 80 %
miesięcznego wynagrodzenia tj. 53 670 zł objętego w zasadniczej większości
zwolnieniem od podatku od towarów i usług, odwołujący przewidział na usługi
pomocnicze, występujące, zgodnie z wyjaśnieniem zamawiającego z dnia 14 sierpnia
2012 roku sporadycznie. Jedynie 20% miesięcznego wynagrodzenia zostało objęte
stawką 23% Vat i przypada na główny przedmiot zamówienia tj. utrzymanie czystości i
porządku. Co prawda zamawiający w toku postępowania o zamówienie publiczne nie
wskazał na procentowy udział usług sprzątania i usług pomocniczych w przedmiocie
zamówienia, to jednak analiza zakresu przedmiotu zamówienia i udzielone wyjaśnienie z
dnia 14 sierpnia 2012 roku, skłania do stwierdzenia, że taka relacja ceny za usługę
główną do ceny za usługi pomocnicze, dodatkowo objęte zwolnieniem, ma istotny wpływ
na cenę całkowitą oferty i może stanowić przejaw naruszenia uczciwej konkurencji.
Izba nie znalazła podstaw do dokonania poprawienia zastosowanego zwolnienia z Vat na
podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Okoliczności sprawy wskazują na zamierzone
działanie wykonawcy a w sprawie nie zachodzi niezgodność treści oferty ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia, bowiem zamawiający w specyfikacji nie wskazał
właściwej stawki podatku Vat. W konsekwencji, Izba za prawidłową uznała czynność
zamawiającego polegającą na odrzuceniu oferty odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
6 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz § 5
ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), tj. stosownie do wyniku
sprawy.
Przewodniczący: ……………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
