rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-09-06
rok: 2011
data dokumentu: 2011-09-06
rok: 2011
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 1803/11
KIO 1803/11
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 września 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 22 sierpnia 2011 r. przez
STRABAG Sp. z o.o. w Pruszkowie w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonym przez Miasto Białystok
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: EUROVIA
POLSKA S.A. w Bielanach Wrocławskich i EUROVIA C.S. a.s. w Pradze, Republika Czeska
zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 22 sierpnia 2011 r. przez
STRABAG Sp. z o.o. w Pruszkowie w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
prowadzonym przez Miasto Białystok
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: EUROVIA
POLSKA S.A. w Bielanach Wrocławskich i EUROVIA C.S. a.s. w Pradze, Republika Czeska
zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Miastu Białystok dokonanie powtórzenia oceny ofert w
postępowaniu o udzielenie zamówienia na budowęprzedłużenia ul. Gen. Wł. Andersa na
odc. od ul. Wasilkowskiej do ul. Baranowickiej w Białymstoku, w tym poprawienia oferty
wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: EUROVIA POLSKA S.A.
w Bielanach Wrocławskich i EUROVIA C.S. a.s. w Pradze, Republika Czeska przez:
- zmianęna str. 21 oferty, w pozycji 51 Tabeli elementów scalonych (ślepy kosztorys) –
Tunel, oznaczeń„M.20.02.06” na oznaczenia „M.07.07.01”
- dodanie na str. 17 oferty, w pozycji 26 Tabeli elementów scalonych (ślepy kosztorys) –
Estakada E5, dwóch wierszy: (1) „Beton ochronny na płycie przejściowej (8,1 m3)” i (2)
„Siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów fi 6 mm w rozstawie 100x100mm (1246,0
kg”
2. kosztami postępowania obciąża Miasto Białystok i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez STRABAG Sp. z
o.o. w Pruszkowie tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Miasta Białystok na rzecz STRABAG Sp. z o.o. w Pruszkowie kwotę23
600 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia trzy tysięcy sześćset złotych zero groszy)
stanowiącąkoszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Białymstoku.
Przewodniczący: ……………............
sygn. akt KIO 1803/11
UZASADNIENIE
Zamawiający, Miasto Białystok, prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp" –
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na budowęprzedłużenia ul.
Gen. Wł. Andersa na odc. od ul. Wasilkowskiej do ul. Baranowickiej w Białymstoku.
Szacunkowa wartośćzamówienia jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w dniu 30.03.2011 r. w Dz.U. UE pod
numerem 2011/S 62-100297
W dniu 12.08.2011 r. zamawiający przekazał wykonawcom biorącym udział w
postępowaniu informacjęo wyborze oferty wykonawców wspólnie ubiegających sięo
udzielenie zamówienia: Eurovia Polska S.A. w Bielanach Wrocławskich i Eurovia CS,
a.s. w Pradze, Czechy (zwanych dalej „Eurovia”) jako najkorzystniejszej.
W dniu 22.08.2011 r. Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie wniosła odwołanie od ww.
czynności, konkretnie wobec zaniechania odrzucenia oferty wybranej, zarzucając
zamawiającemu naruszenie art. 7 ust 1 i 3, art. 89 ust 1 pkt 2 w zw. z art. 91 ustawy.
Odwołujący wniósł o:
unieważniania czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty Eurovia
powtórzenia czynności badania i oceny ofert i dokonania odrzucenie oferty Eurovia
jako niezgodnej ze specyfikacja istotnych warunków zamówienia,
dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty odwołującego.
W uzasadnieniu odwołania wskazano, iżzgodnie z pkt IV. siwz (specyfikacji istotnych
warunków zamówienia - Opis sposobu przygotowania oferty, oferta złożona w
przedmiotowym postępowaniu powinna była zawierać:
1) Formularz ofertowy z zestawieniem kosztów zadania;
2) Uproszczony kosztorys ofertowy (zawierający ilośćrobót, cenęjednostkowąoraz
wartośćpozycji, obejmujący wszystkie pozycje przedmiarów);
3) Pełnomocnictwo;
4) Oświadczenia i dokumenty określone w rozdziale VI siwz
Co do formy oferty, a tym samymżądanego kosztorysu ofertowego zamawiający -
zgodnie z pkt IV.2 siwz,żądał złożenia w ich w 2 egzemplarzach, oryginału i kopii
poświadczonej za zgodnośćz oryginałem oraz dodatkowo przedstawienia kosztorysu
ofertowego w wersji elektronicznej.
Jako formęwynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy zamawiający przyjął
wynagrodzenie ryczałtowe, co wyrażone zostało wprost w pkt. III.4 siwz oraz we
wzorze przyszłej umowy o udzielnie przedmiotowego zamówienia (Załącznik nr 6 do
siwz, §4 ust. 1).
W związku z przyjętym w przedmiotowym postępowaniu wynagrodzeniem
ryczałtowym zamawiający w następujący sposób określił funkcjężądanych do
złożenia wraz z ofertąkosztorysów ofertowych oraz cel ichżądania:
Zgodnie z pkt III.2 siwz „W celu określenia ceny ofertowej za przedmiot zamówienia
Wykonawca winien opracowaćuproszczony kosztorys ofertowy na podstawie
załączonej dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót oraz uwzględnićkoszty związane z wykonaniem czynności określonych w pkt I
ppkt 1-5. Przedmiar robót, dołączony do niniejszej siwz, jest wyłącznie dokumentem
informacyjnym, z którego wykonawca może skorzystać, ale nie ma takiego
obowiązku. Wykonawca winien zgłosićw trakcie postępowania przetargowego
wszelkie zauważone błędy, pomyłki, rozbieżności pomiędzy przedmiarem, a
dokumentacjąprojektowąi wystąpićdo zamawiającego o rozstrzygnięcie”.
Zgodnie z pkt III. 3 siwz „kosztorys ofertowy Wykonawcy stanowi jedynie materiał
pomocniczy do określenia wartości robót. Służy on wyłącznie do określenia cen
jednostkowych określonych elementów robót oraz rodzaju oferowanych materiałów”.
Przytoczone wyżej postanowienia siwz potwierdza wzór umowy (Załącznik 6 do siwz)
zgodnie, z którym (§ 4 ust. 4) „Kosztorys ofertowy Wykonawcy stanowi jedynie
materiał pomocniczy do określenia wartości robót. Służy on wyłącznie do określenia
cen jednostkowych określonych elementów robót oraz rodzaju oferowanych
materiałów. Nie służy on natomiast do rozliczenia rzeczowego zakresu wykonanych
robót w przypadku ewentualnegożądania przez Wykonawcędodatkowej zapłaty”.
Według odwołującego w sposób jednoznaczny zamawiający określił funkcję
złożonych wraz z ofertąwypełnionych Kosztorysów ofertowych, obejmujących
wszystkie pozycje przedmiarów, robót w dwojaki sposób:
1) po pierwsze, jako dokumentu niewiążącego - co do zakresu robót koniecznych do
wykonania przedmiotu umowy
2) po drugie, jako dokumentu wiążącego - dla określenia cen jednostkowych
określonych elementów robót oraz rodzaju oferowanych materiałów.
Aby kosztorys ofertowy mógł zostaćwykorzystany w zakresie w jakim zamawiający
nadał mu znaczenie dokumentu wiążącego tj. w celu określenia cen jednostkowych i
rodzaju oferowanych materiałów, musiał zawieraćwycenęwszystkich pozycji
przedmiarowych. Co zresztąwprost wynikało z pkt. IV.2 siwz.
O ile wiec błąd w kosztorysie ofertowym, rozumiany np. jako brak wyceny podanego
elementu robót, bądźteżdokonanie wyceny lecz w ilości innej niżwynikająca z
przedmiaru wobec przyjętego wynagrodzenia i przywołanych postanowieńSIWZ nie
stanowiło o zobowiązaniu sięwykonawcy do wykonania zakresu robót innego niż
konieczny do wykonania umowy, o tyle przyjęcie w kosztorysach innych od
wynikających z przedmiaru rozwiązańmateriałowych oznaczało zaoferowanie
wykonania przedmiotu zamówienia w sposób rodzajowo inny (niezgodny) z
wymaganiami zamawiającego. W tym zakresie pkt VI.3. SIWZ oraz § 4 ust. 4 Wzoru
umowy współgra z pkt I.4 i 5 SIWZ. Zamawiający przewidział tam,że w przypadku
gdy w dokumentacji projektowej zostały wskazane nazwy, znaki towarowe lub typy
materiałów czy produktów (...) Zamawiający dopuszcza stosowanie rozwiązań
równoważnych pod warunkiem,że zapewniąuzyskanie parametrów technicznych nie
gorszych od określonych w dokumentacji. Przy czym, w wypadku oferowania
rozwiązańrównoważnych w stosunku do rozwiązańokreślonych w dokumentacji
projektowej zamawiający nałożył na wykonawcędodatkowe obowiązki związane z
przygotowanie i złożeniem oferty tj:
1)
obowiązek wypełnienia postanowieńart. 30 ust 5 ustawy zgodnie, z którym
Wykonawca, który powołuje sięna rozwiązania równoważne opisanym przez
Zamawiającego, jest obowiązany wykazać,że oferowane przez niego dostawy,
usługi lub roboty budowlane spełniająwymagania określone przez Zamawiającego
oraz
2)
podania wykazu dokumentów potwierdzających ich równoważnośćtakich jak:
certyfikaty,
aprobaty techniczne z podaniem nazwy podmiotu wydającego oraz terminu ważności
dokumentu.
Biorąc pod uwagępowyższe odwołujący sformułował następujące zarzuty
niezgodności treści oferty wybranej z siwz:
3.
Brak wyceny przedmiaru robót oraz Specyfikacji technicznej SST M.07.07.01 -
Roboty mostowe dotyczące budowy oświetlenia tunelu pod ul. Wasilkowską.
Zgodnie z dokumentacjąprzetargowąprzekazanąpierwotnie, 30 marca 2011 r.
przez zamawiającego, w przedmiarze robót znajdowała siępozycja „Zakup i montaż
lamp oświetleniowych do oświetlenia tunelu wraz z kablami kpi. I. W pozycji tej
należało uwzględnić- zgodnie z projektem budowlany, wykonawczym i rysunkami
składającymi sięna opis przedmiotu zamówienia wykonanie; a) opraw do oświetlenia
- bez rozróżniania na oprawy nocne i dzienne, b)rur PCV - dla ukrycia w nich
przewodów elektrycznych, c) przewodów elektrycznych zasilających oprawy - bez
rozróżnienia na zasilanie oświetlenia nocnego i dziennego, d) szafy oświetlenia
tunelu.
Co do opraw do oświetlenia dokumentacja z 30 marca 2011r. przewidywała,że mają
to byćlampy NEOS z lampąsodową70W. Wymagania takie spełniaćmiały zarówno
oprawy nocne i dzienne.
Co do rur PCV - dla ukrycia w nich przewodów elektrycznych, dokumentacja z 30
marca 201 Ir. przewidywała,że mająto byćrury HDPE ośrednicy 050 (dokładnie
zgodnie z projektem wykonawczym HDPE 050 zabetonowane w konstrukcji tunelu
co potwierdza projekt budowlany tunelu PB rys-02 przewidujący HDPE 050 i Rysunki
Tunel_PW_rys-04 -HDPE 050, Tunel_PW_rys-02 - HDPE 050).
Co do przewodów elektrycznych zasilających oprawy dokumentacja z 30 marca 2011
r., nie rozróżniając zasilania dziennego nocnego przewidywała,że mająto byćkable
kablami YKY 3x2,5 (trzy wiązki o powierzchni przekroju 2,5 mm2 każda).
Co do szafy oświetlenia tunelu dokumentacja z 30 marca 2011 r., nie zawierała
schematów ich wykonania ani danych technicznych.
Pismem z dn. dnia 27.05.2011 r. (pismo numer ZDI-III.271.32.201 l.BS), w
odpowiedzi na pytanie jednego z wykonawców z prośbąo zamieszczenie projektu
oraz kosztorysu i przedmiaru robót oświetlenia tunelu zamawiający dokonał
modyfikacji siwz w ten sposób,że przedstawił nowy kompletny przedmiar robót oraz
specyfikacjętechniczna SST M.07.07.01. -Roboty mostowe, dotyczące budowy
oświetlenia tunelu pod ul. Wasilkowską, stwierdzając,że w całości zastępująone
pozycjęnumer 51 „przedmiar robót mostowych" i SST M.20.02.06 -roboty mostowe".
W wyniku dokonanej modyfikacji siwz składany wraz ofertąkosztorys ofertowy -
zgodnie z pkt. IV siwz powinien był zawieraćwycenione pozycje przedmiaru
przekazanego wykonawcom wraz odpowiedziami z dn. 27 maja 2011 r. tj.
przedmiaru pn. roboty mostowe, dotyczące budowy oświetlenia tunelu pod ul.
Wasilkowską. Przedmiarem tym należało zstąpić- co wyraźnie wskazał zamawiający
- istniejącąprzed modyfikacjąpozycjęprzedmiaru „Zakup i montażlamp
oświetleniowych do oświetlenia tunelu wraz z kablami kpi. 1”.
W kosztorysie ofertowym złożonym przez Konsorcjum Eurovia brak jest wyceny
rzeczonego przedmiaru. Konsorcjum Eurovia wyceniło zaśw kosztorysie nie
zmienionąpozycjęprzedmiarowa tj. „Zakup i montażlamp oświetleniowych do
oświetlenia tunelu wraz z kablami kpl. 1. opisanąw SST M.20.02.06”.
Porównanie pozycji wycenionej przez Konsorcjum Eurovia z wymaganiami
nałożonymi na wykonawców w wyniku odpowiedzi z dn. 27 maja 2011r. prowadzi
zdaniem odwołującego do wniosku,że Konsorcjum zaoferowało wykonanie
przedmiotu zamówienia w zakresie oświetlenia tunelu w sposób rodzajowo inny odżądanego przez zamawiającego tj. przy użyciu innych materiałów. O czym przesądza
porównanie rozwiązańmateriałowych przewidzianych pierwotnie w SST M.20.02.06 i
w SST M.07.07.01, które odwołujący opisał i co do których w związku z ich
porównaniem jakąkolwiek równoważnośćwykluczył.
W ocenie odwołującego kosztorysy ofertowe Konsorcjum Eurovia, jako materiał
służący zgodnie z pkt III.3 siwz i § 4 pkt 4 wzoru umowy do weryfikacji rodzaju
oferowanych materiałów, wobec nie uwzględnienia w nich zmian w siwz dokonanych
w wyniku odpowiedzi na pytania wykonawców co do sposobu wykonania oświetlenia
tunelu, potwierdzająże wykonawca zaoferował wykonanie opisanych prac w sposób
niezgodny z siwz. Uznanie,że taki sposób przygotowanie oferty jest zgodny z
prawem, prowadzi do zaakceptowania faktu,że w postępowaniu złożone zostały
nieporównywalne - bo różne co do sposobu wykonania umowy oferty. Uzasadniony
jest wiec zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust 1 pkt 2 siwz, a w
konsekwencjiżądanie odrzucenia oferty Konsorcjum Eurovia, jako niezgodnej z siwz.
4.
Brak wyceny poz. 164 przedmiaru robót w kosztorysie drogowym - teren miasta
Białystok: „Mur oporowy przy drodze serwisowej wraz z balustradą- 401,6 m".
Zgodnie z powoływanym wyżej pkt. IV. 1.2. siwz „Oferta winna zawierać: (...)
uproszczony kosztorys ofertowy (zawierający ilośćrobót, cenęjednostkowąoraz
wartośćpozycji, obejmujący wszystkie pozycje przedmiarów". W ofercie Konsorcjum
Eurovia brak jest wyceny dla pozycji numer 164 przedmiaru robót w kosztorysie
drogowym - teren miasta Białystok : „Mur oporowy przy drodze serwisowej wraz z
balustradą- 401,6 m", co stanowi o niezgodności oferty z siwz.
5.
Brak wyceny w kosztorysie dotyczącym estakady pozycji beton ochronny na
płycie przejściowej, siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów f6mm w
rozstawie 100x100mm.
W toku prowadzonego postępowania wykonawca - Przedsiębiorstwo Eksploatacji
Ulic i Mostów Sp. z o.o. w Białymstoku, zwróciło siędo zamawiającego z prośbąo
udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: „W związku z tym, iżw dniu
21.06.2011 i 03.07.2011 Zamawiający zamieścił zmodyfikowane przedmiary i
kosztorysy dotyczące estakady i tunelu różniące sięmiędzy sobą, Przedsiębiorstwo
Eksploatacji Ulic i Mostów Sp. z o.o. w Białymstoku prosi o potwierdzenie, iż
obowiązujący jest plik „przedmiar" a nie „TES" dla pliku „estakada " oraz „tunel".
W pliku dotyczącym estakady arkusz „przedmiar" różni sięod arkusza „ TES" w
pozycjach:
poz. 13 „ TES" - 240 mb, poz. 13 „przedmiar " - 300 mb,
poz. 14 „ TES" - 2460 mb, poz. 14 „przedmiar " - 2400 mb,
- w poz. 26 w arkuszu „przedmiar " wprowadzono dodatkowe pozycje, które nie
występująw arkuszu „ TES".
W pliku dotyczącym tunelu w arkuszu „przedmiar" wprowadzono 3 dodatkowe
pozycje tj. poz. nr 35 oraz następnąpo tej poz. bez numeru jak równieżza poz. nr
39. W arkuszu „TES" przedmiotowe pozycje nie występują. Prosimy o potwierdzenie,
iżobowiązujący jest arkusz „przedmiar" a nie „ TES" (pyt. 382)”
Zgodnie z udzielonąodpowiedziąZamawiający wyjaśnił,że „Obowiązujący jest
arkusz „Przedmiar robót - Estakada E5" zamieszczony przez Zamawiającego
21.06.20011 r. a nie „TES" zamieszczony wcześniej. Obowiązujący jest również
arkusz „Przedmiar robót - tunel" zamieszczony przez Zamawiającego 01.07.2011 r. a
nie „TES zamieszczony wcześniej; z wyjątkiem poz. przedmiaru-tunel bez numeru
pod poz. 39 ZAMIAST,, siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów o 6 mm w
rozstawie 100x100mm; 280,6 m2x4,44kg/m2= 1246,0 kg" POWINNO BYĆ„siatka
zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów o 6 mm w rozstawie 100xl00mm; 280,6
m2x4,44kg/m2x6= 7512,0 kg".
W kosztorysie ofertowym Konsorcjum Eurovia dotyczącym Estakady E5 nie
wyceniono dwóch pozycji wynikających z przedmiaru robót, tj. nieoznaczonych
numerami, pozycji o nazwie „Beton ochronny na płycie przejściowej (8,1 m3)" oraz
„Siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów fi 6mm w rozstawie 100x100mm
(kg 1246,0)". Powinny one znaleźćsiępomiędzy numerem pozycji 26 i 27
kosztorysu.
Uwzględniając treść dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
przekazanej przez zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron
złożone w pismach procesowych i na rozprawie, Izba ustaliła, co następuje.
Treśćadekwatnej dokumentacji przetargowej oraz oferty wybranej została w sposób
prawidłowy podana w treści odwołania, co zostało zreferowane powyżej.
Izba dodatkowo ustaliła, iżw dniu 21 czerwca 2011 r. w odpowiedzi na pytania
wykonawców (odpowiedźnr 357) zamawiający przedstawił obowiązujący „Przedmiar
robót – tunel”, gdzie w poz. 51 „Oświetlenie tunelu – Zakup i montażlamp
oświetleniowych do oświetlenia tunelu wraz z kablami”, odesłano do specyfikacji
technicznej nr M.20.02.06.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że odwołujący legitymuje się
uprawnieniem do korzystania ześrodków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179
ust. 1 Pzp.
Podając zgodnie z art. 196 ust. 4 ustawy materialnąpodstawęprawnąrozstrzygnięcia należy
wskazać, iżzgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy zamawiający odrzuca ofertęjeżeli jej treśćnie
odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2
pkt 3. Wskazany art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp zaśstanowi, iżzamawiający poprawia w ofercie inne
niżoczywiste omyłki pisarskie oczywiste omyłki rachunkowe, omyłki polegające na
niezgodności oferty ze specyfikacjąistotnych warunków zamówienia, niepowodujące
istotnych zmian w treści oferty – niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego
oferta została poprawiona. Powyższe sankcjonowane jest przez dyspozycjęart. 89 ust. 1 pkt 2
Pzp stanowiącą, iżodrzuca sięofertęwykonawcy, który w terminie 3 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia nie zgodził sięna poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3.
Zastosowanie dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp jako podstawy odrzucenia oferty wykonawcy
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego znajduje szerokie omówienie w
doktrynie, jak teżorzecznictwie sądów okręgowych i Izby. Reasumując opisywane tam
interpretacje normy wynikającej z ww. przepisu wskazaćnależy, iżrzeczona niezgodność
treści oferty z siwz ma miećcharakter zasadniczy i nieusuwalny (ze względu na zastrzeżenie
obligatoryjnego poprawienia oferty wynikające z art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp); dotyczyćpowinna
sfery niezgodności zobowiązania zamawianego w siwz oraz zobowiązania oferowanego w
ofercie tudzieżpolegaćmoże na sporządzeniu i przedstawienia oferty w sposób niezgodny z
wymaganiami siwz (z zaznaczeniem, iżchodzi tu o wymagania siwz dotyczące sposobu
wyrażenia, opisania i potwierdzenia zobowiązania/świadczenia ofertowego, a więc
wymagania, co do treści oferty, a nie wymagania co do jej formy równieżtradycyjnie
pomieszczane w siwz); a także możliwe byćwinno wskazanie i wykazanie na czym konkretnie
niezgodnośćta polega – co konkretnie w ofercie nie jest zgodne i w jaki sposób z konkretnie
wskazanymi i skwantyfikowanymi fragmentami czy normami siwz.
Tym samym punktem wyjścia dla ustalenia i stwierdzenia niezgodności oferty z
treściąsiwz jest właściwe ustalenie oraz zinterpretowanie wymagańsiwz
sporządzonej w danym postępowaniu.
Ogólnie wskazaćw tym zakresie należy, podzielając w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby
Odwoławczej wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 mają2010 r., sygn. akt KIO 868/10,
iżspecyfikacja istotnych warunków zamówienia od momentu jej udostępnienia jest wiążąca
dla zamawiającego – jest on obowiązany do przestrzegania warunków w niej umieszczonych.
Jak wskazuje art. 70
1
§ 3 Kodeksu cywilnego jest to zobowiązanie zgodnie z którym
organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z
ogłoszeniem aukcji albo przetargu sąobowiązani postępowaćzgodnie z postanowieniami
ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. Z uwagi na to,że obok ogłoszenia
zamawiający konkretyzuje warunki przetargu zarówno odnośnie do zamówienia (umowy), jak i
prowadzenia postępowania w specyfikacji, to siwz należy uznaćza warunki przetargu w
rozumieniu K.c. Udostępnienie siwz jest zatem czynnościąprawnąpowodującąpowstanie
zobowiązania po stronie zamawiającego, który jest związany swoim oświadczeniem woli co do
warunków prowadzenia postępowania i kształtu zobowiązania wykonawcy wymienionych w
siwz i po otwarciu ofert zmawiający nie może tych warunków zmienićani od nich odstąpić.
Następnie Izba podkreśla,że ryczałtowy charakter ceny nie zwalnia wykonawców z
obowiązku składania ofert, których treśćw pełni odpowiadała będzie wymaganiom
zamawiającego i potwierdzała zgodnośćz siwz w zakresie w dokumencie tym
wymaganym, równieżw odniesieniu do przygotowanego kosztorysu ofertowego. W
zależności od woli zamawiającego i konkretnych postanowieńsiwz, w danym
postępowaniu kosztorys ofertowy może staćsięnie tylkośrodkiem obliczenia ceny,źródłem cen jednostkowych i podstawąrozliczenia robót, ale takżeźródłem
zobowiązania wykonawcy (jego opisem).
Odnosząc powyższe do siwz sporządzonej w niniejszym postępowaniu Izba oceniła, iż
odwołujący prawidłowo zinterpretował znaczenie postanowieńsiwz w przedmiocie znaczenia
kosztorysu ofertowego, konkretnie dotyczących jego znaczenia w zakresie rzeczowego
określenia zobowiązania (przewidywanych materiałów), które kosztorys taki miał w pewnym
zakresie opisywaći oddawać. Wświetle przytoczonych wyżej postanowieńsiwz kosztorys
ofertowy pozbawiony był jakiegokolwiek znaczenia w przedmiocie sposobu obliczenia ceny
ofertowej czy wycenienia robót (pkt III.2 siwz i § 4 ust. 4 wzoru umowy), jednakże
zamawiający wskazał, iżsłuży do określenia cen jednostkowych określonych
elementów robót oraz rodzaju oferowanych materiałów (pkt III.2 zd. 2 siwz).
Jakkolwiek wskazanie „użycia” kosztorysu ofertowego do określenia cen
jednostkowych w tym dokumencie pozostaje wymaganiem zamawiającego, które nie
sposób wypełnićjakąkolwiek sensownątreścią- w niniejszym postępowaniu
(umowie, której postępowanie dotyczy) cen jednostkowych po prostu nie ma. Tym
samym ichżądanie od wykonawców było w rzeczywistości zbędne i jako takie może
byćpotraktowane jako wymóg formalny. Równie dobrze wykonawcy mogli w tym
przypadku wszystkie pozycje oprócz jednej wycenićna 0 zł. Jednakże w przypadku
wskazania wiążącego charakteru kosztorysu w zakresie zaoferowanych materiałów,
informacje tego typu w kosztorysie ofertowym zawarte stanowiły w rzeczywistości
określenie zobowiązania ofertowego co do materiałów, które wykonawca zamierza
zastosować. Podanie i zestawienie w kosztorysie ofertowym stosowanych
materiałów (ich rodzaju czy ilości) stanowiło więc informacjęw przedmiocie sposobu
wykonania zamówienia i jako takie podlegało ocenie co do zgodności z całością
opisu przedmiotu zamówienia. Zamawiający nie określił wcale na jakim stopniu
szczegółowości informacje w kosztorysie zawarte mająodpowiadaćopisowi
przedmiotu zamówienia, wskazując przy tym, iżsporządzenie kosztorysu ofertowego
według wzoru przedmiaru nie jest obowiązkowe. Jednakże przedmiar robót siłą
rzeczy stanowi tu podstawowy dokument odniesienia dla oceny czy kosztorys
ofertowy zawiera i odpowiada całości zakresu rzeczowego zamówienia. Jakkolwiek
więc wykonawcy mogli od wzoru kosztorysu zawartego w przedmiarze odstąpići
sporządzićkosztorys własny, to jednak z dokument tego typu nie mógł budzić
wątpliwości, iżuwzględniono i zaoferowano wszystkie pozycje i materiały (w tym ich
ilości) przewidziane przedmiarem, w szczególności, z kosztorysu nie może wynikać,
iżzaoferowano materiały niezgodne z wymaganiami zamawiającego. Dla przykładu:
wskazanie w kosztorysie ziemi zamiast kruszywa, drewna zamiast stali… etc.,
stanowiłoby sprzecznośćoferty z siwz w zakresie stosowanych materiałów. Wbrew
sugestiom
przystępującego
ocena
zgodności
wskazanych
materiałów
z
wymaganiami siwz może odbywaćsięna jakimkolwiek poziomie ogólności ich
wskazania (np. równieżich rodzaju), a nie tylko przy wymaganiu podania
konkretnego, oferowanego asortymentu.
Odnosząc więc kosztorys ofertowy Konsorcjum Eurovia do przedmiaru robót
potwierdzićnależało, iżw kosztorysie tym zabrakło wskazania w poz. 26 dla
Estakady E5 betonu ochronnego na płycie przejściowej i siatki zbrojeniowej betonu
ochronnego z prętów fi 6 mm w rozstawie 100x100mm podanych w przedmiarze, nie
wyceniono, aczkolwiek zawarto, poz. 164 w kosztorysie drogowym - Mur oporowy
przy drodze serwisowej wraz z balustradą, a także ze względu na zestawienie
kosztorysu i przedmiaru robót z pozostałądokumentacjąskładającąsięna opis
przedmiotu zamówienia w poz. 51 kosztorysu dla tunelu nieprawidłowo referowano
do nieobowiązującej SST M.20.02.06 zamiast do SST M.07.07.01.
Odnosząc sięw pierwszej kolejności do braku wycenienia pozycji dotyczącej muru
oporowego stwierdzićnależy, iżw tym przypadkużadna niezgodnośćoferty z siwz
nie zachodzi. Jak jużwskazano wyżej poziom wyceny czy akuratnośćobliczeń
poszczególnych pozycji cenowych przy ryczałtowym charakterze wynagrodzenia nie
miała znaczenia. W tym przypadku nie ma najmniejszych wątpliwości, iżwykonanie
muru oporowego zostało przez Eurovia opisane w ofercie i tym samym zaoferowane,
natomiast jakąjego cenęwykonawca za powyższe przyjął jest nieistotne. Równie
dobrze można w tym przypadku brak wskazania jakiejkolwiek kwoty utożsamićz jego
wycenieniem na poziomie 0 zł. W tej sytuacji dokonywanie jakichkolwiek zmian w
treści oferty w tym zakresie jest zbędne.
Natomiast pozostałe braki w kosztorysie ofertowym stanowiąniezgodności oferty z
siwz możliwąi tym samym koniecznądo konwalidowania na podstawie art. 87 ust. 2
pkt 3 Pzp. Przypadki te wypełniająprzesłanki poprawienia oferty wskazane w tym
przepisie: sąto niezgodności oferty z siwz polegające na pominięciu wskazania w
kosztorysie ofertowym pozycji czy teżmateriałów wskazanych w przedmiarze robót
lub odesłania do niewłaściwych dokumentów takie materiały opisujących, które ze
względu na ich zakres, kontekst i charakter można zakwalifikowaćjako drobne
omyłki, których poprawienie nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty.
W szczególności dodanie dwóch pominiętych wierszy poz. 26 przedmiaru Estakady
E5 stanowiących drobnączęśćprzedmiotu zamówienia, które przy tym nie
spowodujeżadnej zmiany ceny oferty (brak konieczności ich dodatkowego
wyceniania) nie sposób uznaćza istotnąingerencjęw treśćoferty.
Także poprawienie poz. 51 przedmiaru drogowego w zakresie numeru specyfikacji
technicznej, do której pozycja ta sięodwołuje nie jest istotnązmianąw treści oferty
ze względu na charakter tej niezgodności i genezęjej powstania. W ocenie Izby nie
zachodzążadne wątpliwości co do omyłki wykonawcy polegającej na wskazaniu
nieobowiązującej specyfikacji technicznej, a nie intencji zaoferowania wykonania
przedmiotu zamówienia niezgodnie z wymaganiami zamawiającego. Tym bardziej, iż
pomyłka wykonawcy jest w istocie powieleniem pomyłki zamawiającego
sporządzającego przedmiar robót i przepisaniem przedmiaru w tym zakresie. W tym
kontekście poprawienie oferty przez zmianępodanych numerów STT będzie
właściwie formalnym uzgodnieniem kosztorysu z pozostałądokumentacją
przetargową, a nie fundamentalnązmianąoferowanych materiałów, które wskazano
w danych specyfikacjach technicznych, a które opisano w odwołaniu. Przy czym Izba
uznała, iżwświetle postanowieńspecyfikacji co do sposobu przygotowania
uproszczonego kosztorysu ofertowego wykonawcy byli jak najbardziej uprawnieni do
podania jednej pozycji przedmiarowej dotyczącej oświetlenia tunelu, tak jak zostało
to przyjęte w ujednoliconym przedmiarze robót z dnia 21 czerwca 2011 r.. Nie musieli
natomiast w tym zakresie sporządzaćbardziej szczegółowego kosztorysu
opracowanego na podstawie przedmiaru robót z dnia 27 maja 2011 r.
Ze względu na powyższe zasadne stało sięnakazanie zamawiającemu dokonania
wskazanych w sentencji wyroku poprawek (następstwem czego może byćich
ewentualna akceptacja przez Konsorcjum Eurovia lub odrzucenie jego oferty w
przypadku braku zgody na ich dokonanie), mających na celu wyeliminowanie
wszelkie wątpliwości co do zakresu zobowiązania, które przyjął na siebie wykonawca
składając ofertę, konkretnie w przedmiocie sposobu w jaki zamówienie ma wykonać.
Jakkolwiek stwierdzono wskazane wyżej niezgodności treści oferty wybranej z siwz,
ze względu na obowiązek uprzedniego zastosowania art. 87 ust. 2 pkt 3 zastrzeżony
w art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp nie nakazano odrzucenia oferty na podstawie tego
przepisu, ale jej poprawienie na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 w sposób wskazany w
sentencji wyroku. Przy czym wobec wyboru jako najkorzystniejszej oferty, w której
omyłek poprawienia zaniechano, za zasadny należało uznaćzarzut naruszenia art. 7
i 91 Pzp.
Na marginesie Izba wskazuje, iżzasadne mogłoby byćrozważenie przez
zamawiającego celużądania kosztorysów ofertowych oraz sposobu formułowania
postanowieńw tym przedmiocie przy ryczałtowym wynagrodzeniu za zamawiane
roboty budowlane w ramach przyszłych postępowańo udzielenie zamówienia
publicznego.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu
ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ................................
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Miastu Białystok dokonanie powtórzenia oceny ofert w
postępowaniu o udzielenie zamówienia na budowęprzedłużenia ul. Gen. Wł. Andersa na
odc. od ul. Wasilkowskiej do ul. Baranowickiej w Białymstoku, w tym poprawienia oferty
wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: EUROVIA POLSKA S.A.
w Bielanach Wrocławskich i EUROVIA C.S. a.s. w Pradze, Republika Czeska przez:
- zmianęna str. 21 oferty, w pozycji 51 Tabeli elementów scalonych (ślepy kosztorys) –
Tunel, oznaczeń„M.20.02.06” na oznaczenia „M.07.07.01”
- dodanie na str. 17 oferty, w pozycji 26 Tabeli elementów scalonych (ślepy kosztorys) –
Estakada E5, dwóch wierszy: (1) „Beton ochronny na płycie przejściowej (8,1 m3)” i (2)
„Siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów fi 6 mm w rozstawie 100x100mm (1246,0
kg”
2. kosztami postępowania obciąża Miasto Białystok i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez STRABAG Sp. z
o.o. w Pruszkowie tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Miasta Białystok na rzecz STRABAG Sp. z o.o. w Pruszkowie kwotę23
600 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia trzy tysięcy sześćset złotych zero groszy)
stanowiącąkoszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Białymstoku.
Przewodniczący: ……………............
sygn. akt KIO 1803/11
UZASADNIENIE
Zamawiający, Miasto Białystok, prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp" –
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na budowęprzedłużenia ul.
Gen. Wł. Andersa na odc. od ul. Wasilkowskiej do ul. Baranowickiej w Białymstoku.
Szacunkowa wartośćzamówienia jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w dniu 30.03.2011 r. w Dz.U. UE pod
numerem 2011/S 62-100297
W dniu 12.08.2011 r. zamawiający przekazał wykonawcom biorącym udział w
postępowaniu informacjęo wyborze oferty wykonawców wspólnie ubiegających sięo
udzielenie zamówienia: Eurovia Polska S.A. w Bielanach Wrocławskich i Eurovia CS,
a.s. w Pradze, Czechy (zwanych dalej „Eurovia”) jako najkorzystniejszej.
W dniu 22.08.2011 r. Strabag Sp. z o.o. w Pruszkowie wniosła odwołanie od ww.
czynności, konkretnie wobec zaniechania odrzucenia oferty wybranej, zarzucając
zamawiającemu naruszenie art. 7 ust 1 i 3, art. 89 ust 1 pkt 2 w zw. z art. 91 ustawy.
Odwołujący wniósł o:
unieważniania czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty Eurovia
powtórzenia czynności badania i oceny ofert i dokonania odrzucenie oferty Eurovia
jako niezgodnej ze specyfikacja istotnych warunków zamówienia,
dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty odwołującego.
W uzasadnieniu odwołania wskazano, iżzgodnie z pkt IV. siwz (specyfikacji istotnych
warunków zamówienia - Opis sposobu przygotowania oferty, oferta złożona w
przedmiotowym postępowaniu powinna była zawierać:
1) Formularz ofertowy z zestawieniem kosztów zadania;
2) Uproszczony kosztorys ofertowy (zawierający ilośćrobót, cenęjednostkowąoraz
wartośćpozycji, obejmujący wszystkie pozycje przedmiarów);
3) Pełnomocnictwo;
4) Oświadczenia i dokumenty określone w rozdziale VI siwz
Co do formy oferty, a tym samymżądanego kosztorysu ofertowego zamawiający -
zgodnie z pkt IV.2 siwz,żądał złożenia w ich w 2 egzemplarzach, oryginału i kopii
poświadczonej za zgodnośćz oryginałem oraz dodatkowo przedstawienia kosztorysu
ofertowego w wersji elektronicznej.
Jako formęwynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy zamawiający przyjął
wynagrodzenie ryczałtowe, co wyrażone zostało wprost w pkt. III.4 siwz oraz we
wzorze przyszłej umowy o udzielnie przedmiotowego zamówienia (Załącznik nr 6 do
siwz, §4 ust. 1).
W związku z przyjętym w przedmiotowym postępowaniu wynagrodzeniem
ryczałtowym zamawiający w następujący sposób określił funkcjężądanych do
złożenia wraz z ofertąkosztorysów ofertowych oraz cel ichżądania:
Zgodnie z pkt III.2 siwz „W celu określenia ceny ofertowej za przedmiot zamówienia
Wykonawca winien opracowaćuproszczony kosztorys ofertowy na podstawie
załączonej dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót oraz uwzględnićkoszty związane z wykonaniem czynności określonych w pkt I
ppkt 1-5. Przedmiar robót, dołączony do niniejszej siwz, jest wyłącznie dokumentem
informacyjnym, z którego wykonawca może skorzystać, ale nie ma takiego
obowiązku. Wykonawca winien zgłosićw trakcie postępowania przetargowego
wszelkie zauważone błędy, pomyłki, rozbieżności pomiędzy przedmiarem, a
dokumentacjąprojektowąi wystąpićdo zamawiającego o rozstrzygnięcie”.
Zgodnie z pkt III. 3 siwz „kosztorys ofertowy Wykonawcy stanowi jedynie materiał
pomocniczy do określenia wartości robót. Służy on wyłącznie do określenia cen
jednostkowych określonych elementów robót oraz rodzaju oferowanych materiałów”.
Przytoczone wyżej postanowienia siwz potwierdza wzór umowy (Załącznik 6 do siwz)
zgodnie, z którym (§ 4 ust. 4) „Kosztorys ofertowy Wykonawcy stanowi jedynie
materiał pomocniczy do określenia wartości robót. Służy on wyłącznie do określenia
cen jednostkowych określonych elementów robót oraz rodzaju oferowanych
materiałów. Nie służy on natomiast do rozliczenia rzeczowego zakresu wykonanych
robót w przypadku ewentualnegożądania przez Wykonawcędodatkowej zapłaty”.
Według odwołującego w sposób jednoznaczny zamawiający określił funkcję
złożonych wraz z ofertąwypełnionych Kosztorysów ofertowych, obejmujących
wszystkie pozycje przedmiarów, robót w dwojaki sposób:
1) po pierwsze, jako dokumentu niewiążącego - co do zakresu robót koniecznych do
wykonania przedmiotu umowy
2) po drugie, jako dokumentu wiążącego - dla określenia cen jednostkowych
określonych elementów robót oraz rodzaju oferowanych materiałów.
Aby kosztorys ofertowy mógł zostaćwykorzystany w zakresie w jakim zamawiający
nadał mu znaczenie dokumentu wiążącego tj. w celu określenia cen jednostkowych i
rodzaju oferowanych materiałów, musiał zawieraćwycenęwszystkich pozycji
przedmiarowych. Co zresztąwprost wynikało z pkt. IV.2 siwz.
O ile wiec błąd w kosztorysie ofertowym, rozumiany np. jako brak wyceny podanego
elementu robót, bądźteżdokonanie wyceny lecz w ilości innej niżwynikająca z
przedmiaru wobec przyjętego wynagrodzenia i przywołanych postanowieńSIWZ nie
stanowiło o zobowiązaniu sięwykonawcy do wykonania zakresu robót innego niż
konieczny do wykonania umowy, o tyle przyjęcie w kosztorysach innych od
wynikających z przedmiaru rozwiązańmateriałowych oznaczało zaoferowanie
wykonania przedmiotu zamówienia w sposób rodzajowo inny (niezgodny) z
wymaganiami zamawiającego. W tym zakresie pkt VI.3. SIWZ oraz § 4 ust. 4 Wzoru
umowy współgra z pkt I.4 i 5 SIWZ. Zamawiający przewidział tam,że w przypadku
gdy w dokumentacji projektowej zostały wskazane nazwy, znaki towarowe lub typy
materiałów czy produktów (...) Zamawiający dopuszcza stosowanie rozwiązań
równoważnych pod warunkiem,że zapewniąuzyskanie parametrów technicznych nie
gorszych od określonych w dokumentacji. Przy czym, w wypadku oferowania
rozwiązańrównoważnych w stosunku do rozwiązańokreślonych w dokumentacji
projektowej zamawiający nałożył na wykonawcędodatkowe obowiązki związane z
przygotowanie i złożeniem oferty tj:
1)
obowiązek wypełnienia postanowieńart. 30 ust 5 ustawy zgodnie, z którym
Wykonawca, który powołuje sięna rozwiązania równoważne opisanym przez
Zamawiającego, jest obowiązany wykazać,że oferowane przez niego dostawy,
usługi lub roboty budowlane spełniająwymagania określone przez Zamawiającego
oraz
2)
podania wykazu dokumentów potwierdzających ich równoważnośćtakich jak:
certyfikaty,
aprobaty techniczne z podaniem nazwy podmiotu wydającego oraz terminu ważności
dokumentu.
Biorąc pod uwagępowyższe odwołujący sformułował następujące zarzuty
niezgodności treści oferty wybranej z siwz:
3.
Brak wyceny przedmiaru robót oraz Specyfikacji technicznej SST M.07.07.01 -
Roboty mostowe dotyczące budowy oświetlenia tunelu pod ul. Wasilkowską.
Zgodnie z dokumentacjąprzetargowąprzekazanąpierwotnie, 30 marca 2011 r.
przez zamawiającego, w przedmiarze robót znajdowała siępozycja „Zakup i montaż
lamp oświetleniowych do oświetlenia tunelu wraz z kablami kpi. I. W pozycji tej
należało uwzględnić- zgodnie z projektem budowlany, wykonawczym i rysunkami
składającymi sięna opis przedmiotu zamówienia wykonanie; a) opraw do oświetlenia
- bez rozróżniania na oprawy nocne i dzienne, b)rur PCV - dla ukrycia w nich
przewodów elektrycznych, c) przewodów elektrycznych zasilających oprawy - bez
rozróżnienia na zasilanie oświetlenia nocnego i dziennego, d) szafy oświetlenia
tunelu.
Co do opraw do oświetlenia dokumentacja z 30 marca 2011r. przewidywała,że mają
to byćlampy NEOS z lampąsodową70W. Wymagania takie spełniaćmiały zarówno
oprawy nocne i dzienne.
Co do rur PCV - dla ukrycia w nich przewodów elektrycznych, dokumentacja z 30
marca 201 Ir. przewidywała,że mająto byćrury HDPE ośrednicy 050 (dokładnie
zgodnie z projektem wykonawczym HDPE 050 zabetonowane w konstrukcji tunelu
co potwierdza projekt budowlany tunelu PB rys-02 przewidujący HDPE 050 i Rysunki
Tunel_PW_rys-04 -HDPE 050, Tunel_PW_rys-02 - HDPE 050).
Co do przewodów elektrycznych zasilających oprawy dokumentacja z 30 marca 2011
r., nie rozróżniając zasilania dziennego nocnego przewidywała,że mająto byćkable
kablami YKY 3x2,5 (trzy wiązki o powierzchni przekroju 2,5 mm2 każda).
Co do szafy oświetlenia tunelu dokumentacja z 30 marca 2011 r., nie zawierała
schematów ich wykonania ani danych technicznych.
Pismem z dn. dnia 27.05.2011 r. (pismo numer ZDI-III.271.32.201 l.BS), w
odpowiedzi na pytanie jednego z wykonawców z prośbąo zamieszczenie projektu
oraz kosztorysu i przedmiaru robót oświetlenia tunelu zamawiający dokonał
modyfikacji siwz w ten sposób,że przedstawił nowy kompletny przedmiar robót oraz
specyfikacjętechniczna SST M.07.07.01. -Roboty mostowe, dotyczące budowy
oświetlenia tunelu pod ul. Wasilkowską, stwierdzając,że w całości zastępująone
pozycjęnumer 51 „przedmiar robót mostowych" i SST M.20.02.06 -roboty mostowe".
W wyniku dokonanej modyfikacji siwz składany wraz ofertąkosztorys ofertowy -
zgodnie z pkt. IV siwz powinien był zawieraćwycenione pozycje przedmiaru
przekazanego wykonawcom wraz odpowiedziami z dn. 27 maja 2011 r. tj.
przedmiaru pn. roboty mostowe, dotyczące budowy oświetlenia tunelu pod ul.
Wasilkowską. Przedmiarem tym należało zstąpić- co wyraźnie wskazał zamawiający
- istniejącąprzed modyfikacjąpozycjęprzedmiaru „Zakup i montażlamp
oświetleniowych do oświetlenia tunelu wraz z kablami kpi. 1”.
W kosztorysie ofertowym złożonym przez Konsorcjum Eurovia brak jest wyceny
rzeczonego przedmiaru. Konsorcjum Eurovia wyceniło zaśw kosztorysie nie
zmienionąpozycjęprzedmiarowa tj. „Zakup i montażlamp oświetleniowych do
oświetlenia tunelu wraz z kablami kpl. 1. opisanąw SST M.20.02.06”.
Porównanie pozycji wycenionej przez Konsorcjum Eurovia z wymaganiami
nałożonymi na wykonawców w wyniku odpowiedzi z dn. 27 maja 2011r. prowadzi
zdaniem odwołującego do wniosku,że Konsorcjum zaoferowało wykonanie
przedmiotu zamówienia w zakresie oświetlenia tunelu w sposób rodzajowo inny odżądanego przez zamawiającego tj. przy użyciu innych materiałów. O czym przesądza
porównanie rozwiązańmateriałowych przewidzianych pierwotnie w SST M.20.02.06 i
w SST M.07.07.01, które odwołujący opisał i co do których w związku z ich
porównaniem jakąkolwiek równoważnośćwykluczył.
W ocenie odwołującego kosztorysy ofertowe Konsorcjum Eurovia, jako materiał
służący zgodnie z pkt III.3 siwz i § 4 pkt 4 wzoru umowy do weryfikacji rodzaju
oferowanych materiałów, wobec nie uwzględnienia w nich zmian w siwz dokonanych
w wyniku odpowiedzi na pytania wykonawców co do sposobu wykonania oświetlenia
tunelu, potwierdzająże wykonawca zaoferował wykonanie opisanych prac w sposób
niezgodny z siwz. Uznanie,że taki sposób przygotowanie oferty jest zgodny z
prawem, prowadzi do zaakceptowania faktu,że w postępowaniu złożone zostały
nieporównywalne - bo różne co do sposobu wykonania umowy oferty. Uzasadniony
jest wiec zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust 1 pkt 2 siwz, a w
konsekwencjiżądanie odrzucenia oferty Konsorcjum Eurovia, jako niezgodnej z siwz.
4.
Brak wyceny poz. 164 przedmiaru robót w kosztorysie drogowym - teren miasta
Białystok: „Mur oporowy przy drodze serwisowej wraz z balustradą- 401,6 m".
Zgodnie z powoływanym wyżej pkt. IV. 1.2. siwz „Oferta winna zawierać: (...)
uproszczony kosztorys ofertowy (zawierający ilośćrobót, cenęjednostkowąoraz
wartośćpozycji, obejmujący wszystkie pozycje przedmiarów". W ofercie Konsorcjum
Eurovia brak jest wyceny dla pozycji numer 164 przedmiaru robót w kosztorysie
drogowym - teren miasta Białystok : „Mur oporowy przy drodze serwisowej wraz z
balustradą- 401,6 m", co stanowi o niezgodności oferty z siwz.
5.
Brak wyceny w kosztorysie dotyczącym estakady pozycji beton ochronny na
płycie przejściowej, siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów f6mm w
rozstawie 100x100mm.
W toku prowadzonego postępowania wykonawca - Przedsiębiorstwo Eksploatacji
Ulic i Mostów Sp. z o.o. w Białymstoku, zwróciło siędo zamawiającego z prośbąo
udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: „W związku z tym, iżw dniu
21.06.2011 i 03.07.2011 Zamawiający zamieścił zmodyfikowane przedmiary i
kosztorysy dotyczące estakady i tunelu różniące sięmiędzy sobą, Przedsiębiorstwo
Eksploatacji Ulic i Mostów Sp. z o.o. w Białymstoku prosi o potwierdzenie, iż
obowiązujący jest plik „przedmiar" a nie „TES" dla pliku „estakada " oraz „tunel".
W pliku dotyczącym estakady arkusz „przedmiar" różni sięod arkusza „ TES" w
pozycjach:
poz. 13 „ TES" - 240 mb, poz. 13 „przedmiar " - 300 mb,
poz. 14 „ TES" - 2460 mb, poz. 14 „przedmiar " - 2400 mb,
- w poz. 26 w arkuszu „przedmiar " wprowadzono dodatkowe pozycje, które nie
występująw arkuszu „ TES".
W pliku dotyczącym tunelu w arkuszu „przedmiar" wprowadzono 3 dodatkowe
pozycje tj. poz. nr 35 oraz następnąpo tej poz. bez numeru jak równieżza poz. nr
39. W arkuszu „TES" przedmiotowe pozycje nie występują. Prosimy o potwierdzenie,
iżobowiązujący jest arkusz „przedmiar" a nie „ TES" (pyt. 382)”
Zgodnie z udzielonąodpowiedziąZamawiający wyjaśnił,że „Obowiązujący jest
arkusz „Przedmiar robót - Estakada E5" zamieszczony przez Zamawiającego
21.06.20011 r. a nie „TES" zamieszczony wcześniej. Obowiązujący jest również
arkusz „Przedmiar robót - tunel" zamieszczony przez Zamawiającego 01.07.2011 r. a
nie „TES zamieszczony wcześniej; z wyjątkiem poz. przedmiaru-tunel bez numeru
pod poz. 39 ZAMIAST,, siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów o 6 mm w
rozstawie 100x100mm; 280,6 m2x4,44kg/m2= 1246,0 kg" POWINNO BYĆ„siatka
zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów o 6 mm w rozstawie 100xl00mm; 280,6
m2x4,44kg/m2x6= 7512,0 kg".
W kosztorysie ofertowym Konsorcjum Eurovia dotyczącym Estakady E5 nie
wyceniono dwóch pozycji wynikających z przedmiaru robót, tj. nieoznaczonych
numerami, pozycji o nazwie „Beton ochronny na płycie przejściowej (8,1 m3)" oraz
„Siatka zbrojeniowa betonu ochronnego z prętów fi 6mm w rozstawie 100x100mm
(kg 1246,0)". Powinny one znaleźćsiępomiędzy numerem pozycji 26 i 27
kosztorysu.
Uwzględniając treść dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
przekazanej przez zamawiającego oraz stanowiska i oświadczenia stron
złożone w pismach procesowych i na rozprawie, Izba ustaliła, co następuje.
Treśćadekwatnej dokumentacji przetargowej oraz oferty wybranej została w sposób
prawidłowy podana w treści odwołania, co zostało zreferowane powyżej.
Izba dodatkowo ustaliła, iżw dniu 21 czerwca 2011 r. w odpowiedzi na pytania
wykonawców (odpowiedźnr 357) zamawiający przedstawił obowiązujący „Przedmiar
robót – tunel”, gdzie w poz. 51 „Oświetlenie tunelu – Zakup i montażlamp
oświetleniowych do oświetlenia tunelu wraz z kablami”, odesłano do specyfikacji
technicznej nr M.20.02.06.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że odwołujący legitymuje się
uprawnieniem do korzystania ześrodków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179
ust. 1 Pzp.
Podając zgodnie z art. 196 ust. 4 ustawy materialnąpodstawęprawnąrozstrzygnięcia należy
wskazać, iżzgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy zamawiający odrzuca ofertęjeżeli jej treśćnie
odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2
pkt 3. Wskazany art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp zaśstanowi, iżzamawiający poprawia w ofercie inne
niżoczywiste omyłki pisarskie oczywiste omyłki rachunkowe, omyłki polegające na
niezgodności oferty ze specyfikacjąistotnych warunków zamówienia, niepowodujące
istotnych zmian w treści oferty – niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego
oferta została poprawiona. Powyższe sankcjonowane jest przez dyspozycjęart. 89 ust. 1 pkt 2
Pzp stanowiącą, iżodrzuca sięofertęwykonawcy, który w terminie 3 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia nie zgodził sięna poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3.
Zastosowanie dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp jako podstawy odrzucenia oferty wykonawcy
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego znajduje szerokie omówienie w
doktrynie, jak teżorzecznictwie sądów okręgowych i Izby. Reasumując opisywane tam
interpretacje normy wynikającej z ww. przepisu wskazaćnależy, iżrzeczona niezgodność
treści oferty z siwz ma miećcharakter zasadniczy i nieusuwalny (ze względu na zastrzeżenie
obligatoryjnego poprawienia oferty wynikające z art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp); dotyczyćpowinna
sfery niezgodności zobowiązania zamawianego w siwz oraz zobowiązania oferowanego w
ofercie tudzieżpolegaćmoże na sporządzeniu i przedstawienia oferty w sposób niezgodny z
wymaganiami siwz (z zaznaczeniem, iżchodzi tu o wymagania siwz dotyczące sposobu
wyrażenia, opisania i potwierdzenia zobowiązania/świadczenia ofertowego, a więc
wymagania, co do treści oferty, a nie wymagania co do jej formy równieżtradycyjnie
pomieszczane w siwz); a także możliwe byćwinno wskazanie i wykazanie na czym konkretnie
niezgodnośćta polega – co konkretnie w ofercie nie jest zgodne i w jaki sposób z konkretnie
wskazanymi i skwantyfikowanymi fragmentami czy normami siwz.
Tym samym punktem wyjścia dla ustalenia i stwierdzenia niezgodności oferty z
treściąsiwz jest właściwe ustalenie oraz zinterpretowanie wymagańsiwz
sporządzonej w danym postępowaniu.
Ogólnie wskazaćw tym zakresie należy, podzielając w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby
Odwoławczej wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 mają2010 r., sygn. akt KIO 868/10,
iżspecyfikacja istotnych warunków zamówienia od momentu jej udostępnienia jest wiążąca
dla zamawiającego – jest on obowiązany do przestrzegania warunków w niej umieszczonych.
Jak wskazuje art. 70
1
§ 3 Kodeksu cywilnego jest to zobowiązanie zgodnie z którym
organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z
ogłoszeniem aukcji albo przetargu sąobowiązani postępowaćzgodnie z postanowieniami
ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. Z uwagi na to,że obok ogłoszenia
zamawiający konkretyzuje warunki przetargu zarówno odnośnie do zamówienia (umowy), jak i
prowadzenia postępowania w specyfikacji, to siwz należy uznaćza warunki przetargu w
rozumieniu K.c. Udostępnienie siwz jest zatem czynnościąprawnąpowodującąpowstanie
zobowiązania po stronie zamawiającego, który jest związany swoim oświadczeniem woli co do
warunków prowadzenia postępowania i kształtu zobowiązania wykonawcy wymienionych w
siwz i po otwarciu ofert zmawiający nie może tych warunków zmienićani od nich odstąpić.
Następnie Izba podkreśla,że ryczałtowy charakter ceny nie zwalnia wykonawców z
obowiązku składania ofert, których treśćw pełni odpowiadała będzie wymaganiom
zamawiającego i potwierdzała zgodnośćz siwz w zakresie w dokumencie tym
wymaganym, równieżw odniesieniu do przygotowanego kosztorysu ofertowego. W
zależności od woli zamawiającego i konkretnych postanowieńsiwz, w danym
postępowaniu kosztorys ofertowy może staćsięnie tylkośrodkiem obliczenia ceny,źródłem cen jednostkowych i podstawąrozliczenia robót, ale takżeźródłem
zobowiązania wykonawcy (jego opisem).
Odnosząc powyższe do siwz sporządzonej w niniejszym postępowaniu Izba oceniła, iż
odwołujący prawidłowo zinterpretował znaczenie postanowieńsiwz w przedmiocie znaczenia
kosztorysu ofertowego, konkretnie dotyczących jego znaczenia w zakresie rzeczowego
określenia zobowiązania (przewidywanych materiałów), które kosztorys taki miał w pewnym
zakresie opisywaći oddawać. Wświetle przytoczonych wyżej postanowieńsiwz kosztorys
ofertowy pozbawiony był jakiegokolwiek znaczenia w przedmiocie sposobu obliczenia ceny
ofertowej czy wycenienia robót (pkt III.2 siwz i § 4 ust. 4 wzoru umowy), jednakże
zamawiający wskazał, iżsłuży do określenia cen jednostkowych określonych
elementów robót oraz rodzaju oferowanych materiałów (pkt III.2 zd. 2 siwz).
Jakkolwiek wskazanie „użycia” kosztorysu ofertowego do określenia cen
jednostkowych w tym dokumencie pozostaje wymaganiem zamawiającego, które nie
sposób wypełnićjakąkolwiek sensownątreścią- w niniejszym postępowaniu
(umowie, której postępowanie dotyczy) cen jednostkowych po prostu nie ma. Tym
samym ichżądanie od wykonawców było w rzeczywistości zbędne i jako takie może
byćpotraktowane jako wymóg formalny. Równie dobrze wykonawcy mogli w tym
przypadku wszystkie pozycje oprócz jednej wycenićna 0 zł. Jednakże w przypadku
wskazania wiążącego charakteru kosztorysu w zakresie zaoferowanych materiałów,
informacje tego typu w kosztorysie ofertowym zawarte stanowiły w rzeczywistości
określenie zobowiązania ofertowego co do materiałów, które wykonawca zamierza
zastosować. Podanie i zestawienie w kosztorysie ofertowym stosowanych
materiałów (ich rodzaju czy ilości) stanowiło więc informacjęw przedmiocie sposobu
wykonania zamówienia i jako takie podlegało ocenie co do zgodności z całością
opisu przedmiotu zamówienia. Zamawiający nie określił wcale na jakim stopniu
szczegółowości informacje w kosztorysie zawarte mająodpowiadaćopisowi
przedmiotu zamówienia, wskazując przy tym, iżsporządzenie kosztorysu ofertowego
według wzoru przedmiaru nie jest obowiązkowe. Jednakże przedmiar robót siłą
rzeczy stanowi tu podstawowy dokument odniesienia dla oceny czy kosztorys
ofertowy zawiera i odpowiada całości zakresu rzeczowego zamówienia. Jakkolwiek
więc wykonawcy mogli od wzoru kosztorysu zawartego w przedmiarze odstąpići
sporządzićkosztorys własny, to jednak z dokument tego typu nie mógł budzić
wątpliwości, iżuwzględniono i zaoferowano wszystkie pozycje i materiały (w tym ich
ilości) przewidziane przedmiarem, w szczególności, z kosztorysu nie może wynikać,
iżzaoferowano materiały niezgodne z wymaganiami zamawiającego. Dla przykładu:
wskazanie w kosztorysie ziemi zamiast kruszywa, drewna zamiast stali… etc.,
stanowiłoby sprzecznośćoferty z siwz w zakresie stosowanych materiałów. Wbrew
sugestiom
przystępującego
ocena
zgodności
wskazanych
materiałów
z
wymaganiami siwz może odbywaćsięna jakimkolwiek poziomie ogólności ich
wskazania (np. równieżich rodzaju), a nie tylko przy wymaganiu podania
konkretnego, oferowanego asortymentu.
Odnosząc więc kosztorys ofertowy Konsorcjum Eurovia do przedmiaru robót
potwierdzićnależało, iżw kosztorysie tym zabrakło wskazania w poz. 26 dla
Estakady E5 betonu ochronnego na płycie przejściowej i siatki zbrojeniowej betonu
ochronnego z prętów fi 6 mm w rozstawie 100x100mm podanych w przedmiarze, nie
wyceniono, aczkolwiek zawarto, poz. 164 w kosztorysie drogowym - Mur oporowy
przy drodze serwisowej wraz z balustradą, a także ze względu na zestawienie
kosztorysu i przedmiaru robót z pozostałądokumentacjąskładającąsięna opis
przedmiotu zamówienia w poz. 51 kosztorysu dla tunelu nieprawidłowo referowano
do nieobowiązującej SST M.20.02.06 zamiast do SST M.07.07.01.
Odnosząc sięw pierwszej kolejności do braku wycenienia pozycji dotyczącej muru
oporowego stwierdzićnależy, iżw tym przypadkużadna niezgodnośćoferty z siwz
nie zachodzi. Jak jużwskazano wyżej poziom wyceny czy akuratnośćobliczeń
poszczególnych pozycji cenowych przy ryczałtowym charakterze wynagrodzenia nie
miała znaczenia. W tym przypadku nie ma najmniejszych wątpliwości, iżwykonanie
muru oporowego zostało przez Eurovia opisane w ofercie i tym samym zaoferowane,
natomiast jakąjego cenęwykonawca za powyższe przyjął jest nieistotne. Równie
dobrze można w tym przypadku brak wskazania jakiejkolwiek kwoty utożsamićz jego
wycenieniem na poziomie 0 zł. W tej sytuacji dokonywanie jakichkolwiek zmian w
treści oferty w tym zakresie jest zbędne.
Natomiast pozostałe braki w kosztorysie ofertowym stanowiąniezgodności oferty z
siwz możliwąi tym samym koniecznądo konwalidowania na podstawie art. 87 ust. 2
pkt 3 Pzp. Przypadki te wypełniająprzesłanki poprawienia oferty wskazane w tym
przepisie: sąto niezgodności oferty z siwz polegające na pominięciu wskazania w
kosztorysie ofertowym pozycji czy teżmateriałów wskazanych w przedmiarze robót
lub odesłania do niewłaściwych dokumentów takie materiały opisujących, które ze
względu na ich zakres, kontekst i charakter można zakwalifikowaćjako drobne
omyłki, których poprawienie nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty.
W szczególności dodanie dwóch pominiętych wierszy poz. 26 przedmiaru Estakady
E5 stanowiących drobnączęśćprzedmiotu zamówienia, które przy tym nie
spowodujeżadnej zmiany ceny oferty (brak konieczności ich dodatkowego
wyceniania) nie sposób uznaćza istotnąingerencjęw treśćoferty.
Także poprawienie poz. 51 przedmiaru drogowego w zakresie numeru specyfikacji
technicznej, do której pozycja ta sięodwołuje nie jest istotnązmianąw treści oferty
ze względu na charakter tej niezgodności i genezęjej powstania. W ocenie Izby nie
zachodzążadne wątpliwości co do omyłki wykonawcy polegającej na wskazaniu
nieobowiązującej specyfikacji technicznej, a nie intencji zaoferowania wykonania
przedmiotu zamówienia niezgodnie z wymaganiami zamawiającego. Tym bardziej, iż
pomyłka wykonawcy jest w istocie powieleniem pomyłki zamawiającego
sporządzającego przedmiar robót i przepisaniem przedmiaru w tym zakresie. W tym
kontekście poprawienie oferty przez zmianępodanych numerów STT będzie
właściwie formalnym uzgodnieniem kosztorysu z pozostałądokumentacją
przetargową, a nie fundamentalnązmianąoferowanych materiałów, które wskazano
w danych specyfikacjach technicznych, a które opisano w odwołaniu. Przy czym Izba
uznała, iżwświetle postanowieńspecyfikacji co do sposobu przygotowania
uproszczonego kosztorysu ofertowego wykonawcy byli jak najbardziej uprawnieni do
podania jednej pozycji przedmiarowej dotyczącej oświetlenia tunelu, tak jak zostało
to przyjęte w ujednoliconym przedmiarze robót z dnia 21 czerwca 2011 r.. Nie musieli
natomiast w tym zakresie sporządzaćbardziej szczegółowego kosztorysu
opracowanego na podstawie przedmiaru robót z dnia 27 maja 2011 r.
Ze względu na powyższe zasadne stało sięnakazanie zamawiającemu dokonania
wskazanych w sentencji wyroku poprawek (następstwem czego może byćich
ewentualna akceptacja przez Konsorcjum Eurovia lub odrzucenie jego oferty w
przypadku braku zgody na ich dokonanie), mających na celu wyeliminowanie
wszelkie wątpliwości co do zakresu zobowiązania, które przyjął na siebie wykonawca
składając ofertę, konkretnie w przedmiocie sposobu w jaki zamówienie ma wykonać.
Jakkolwiek stwierdzono wskazane wyżej niezgodności treści oferty wybranej z siwz,
ze względu na obowiązek uprzedniego zastosowania art. 87 ust. 2 pkt 3 zastrzeżony
w art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp nie nakazano odrzucenia oferty na podstawie tego
przepisu, ale jej poprawienie na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 w sposób wskazany w
sentencji wyroku. Przy czym wobec wyboru jako najkorzystniejszej oferty, w której
omyłek poprawienia zaniechano, za zasadny należało uznaćzarzut naruszenia art. 7
i 91 Pzp.
Na marginesie Izba wskazuje, iżzasadne mogłoby byćrozważenie przez
zamawiającego celużądania kosztorysów ofertowych oraz sposobu formułowania
postanowieńw tym przedmiocie przy ryczałtowym wynagrodzeniu za zamawiane
roboty budowlane w ramach przyszłych postępowańo udzielenie zamówienia
publicznego.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu
ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ................................
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
