eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plBaza orzeczeń KIO2008 › Sygn. akt: KIO/UZP 833/08
rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2008-08-27
rok: 2008
sygnatury akt.:

KIO/UZP 833/08

Komisja w składzie:
Przewodniczący: Izabela Kuciak Członkowie: Magdalena Grabarczyk, Marek Koleśnikow Protokolant: Dorota Witak

po rozpoznaniu na posiedzeniu/ rozprawie
w dniu /w dniach
26 sierpnia 2008 r.
w Warszawie odwołania wniesionego przez Konsorcjum: EGIS Poland Sp. z o.o., EGIS
RAIL S.A., 02-670 Warszawa, ul. Puławska 182
od rozstrzygnięcia przez zamawiającego
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 03-734 Warszawa, ul. Targowa 74
protestu /protestów

z dnia 24 lipca 2008 r.

przy udziale przy udziale wykonawcy Konsorcjum: Firma Menadżersko-Konsultingowa
Kolmen Sp. z o.o. CBPBPK Kolprojekt, 20-270 Lublin, ul. Rataja 15B
zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
.


orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje: unieważnienie czynności wykluczenia
Odwołującego się z postępowania, wezwanie Odwołującego się, w trybie art. 26 ust 3
ustawy Prawo zamówień publicznych, do uzupełnienia dokumentów we wskazanym
zakresie oraz powtórzenie czynności badania i oceny wniosków.


2. Kosztami postępowania obciąża PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 03-734 Warszawa,
ul. Targowa 74

i nakazuje:

1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty w wysokości 4 064 zł
00 gr
(słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu

uiszczonego

przez Konsorcjum: EGIS Poland Sp. z o.o., EGIS RAIL
S.A., 02-670 Warszawa, ul. Puławska 182,


2)
dokonaćwpłaty kwoty 7 664 zł 00 gr (słownie: siedem tysięcy sześćset
sześćdziesiąt cztery złote zero groszy ) przez PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A., 03-734 Warszawa, ul. Targowa 74
na rzecz Konsorcjum: EGIS
Poland Sp. z o.o., EGIS RAIL S.A., 02-670 Warszawa, ul. Puławska 182
,
stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania oraz kosztów zastępstwa prawnego,

3)
dokonaćwpłaty kwoty 00 zł 00 gr (słownie: xxx) przez xxx na rzecz Urzędu
ZamówieńPublicznych na rachunek dochodów własnych UZP,

4)
dokonaćzwrotu kwoty 15 936 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześćzłotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
ZamówieńPublicznych na rzecz Konsorcjum: EGIS Poland Sp. z o.o., EGIS
RAIL S.A., 02-670 Warszawa, ul. Puławska 182


U z a s a d n i e n i e



Zamawiający – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. prowadzi, w trybie przetargu
ograniczonego, postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem
jest nadzór nad projektem nr CCI 2005/PL/16/C/PT/002 pn. „Modernizacja linii kolejowej E
59 na odcinku Wrocław-Poznań, etap II, odcinek Wrocław-granica województwa
dolnośląskiego”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane dnia 27 lutego 2008 r.
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod nr 2008/S 40-055979.

Dnia 24 lipca 2008 r. Odwołujący sięwniósł protest na czynnośćwykluczenia go
z postępowania, zarzucając Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów ustawy
z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (Dz. U. z 2007 r., Nr 223, poz.
1655), zwanej dalej ustawąPzp: art. 183 ust. 5, art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i
art. 24 ust. 2 pkt 3 oraz art. 26 ust. 3.
Pismem z dnia 23 czerwca 2008 r. Zamawiający poinformował Odwołującego się
o wykluczeniu go z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1
i art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Na przedmiotowączynnośćOdwołujący sięwniósł pismem
z dnia 30 czerwca 2008 r. protest, który stosownie do rozstrzygnięcia Zamawiającego z dnia
10 lipca 2008 r. został w całości uznany za zasadny. Skutkiem tego Zamawiający dokonał
ponownego badania i oceny wniosków, w wyniku którego ponownie wykluczył Odwołującego
się
z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 2 pkt 3
ustawy Pzp. O przedmiotowej decyzji Zamawiający zawiadomił Odwołującego siępismem
z dnia 18 lipca 2008 r., w uzasadnieniu wskazując, iżzłożone przez Odwołującego się,
w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp dokumenty, w zakresie doświadczenia p. Janusza K. nie
potwierdziły wynikającego z zapisów specyfikacji istotnych warunkó1) zamówienia (SIWZ)
wymogu posiadania przez Kierownika Przeglądu Dokumentacji, co najmniej 5-letniego
doświadczenia związanego z opracowywaniem lub sprawdzaniem dokumentacji projektowej
przy inwestycjach kolejowych.
W kwestii naruszenia przepisu art. 183 ust. 5 ustawy Pzp Zamawiający, w przypadku
uwzględnienia protestu, powtarza oprotestowanączynnośćlub dokonuje czynności
bezprawnie zaniechanej. Z treści zacytowanego przepisu wynika, iżzamawiający
uwzględniając argumentacjęwykonawcy jest związany jegożądaniami, a co za tym idzie ma
obowiązek postąpićzgodnie z nimi.
Oznacza to,że w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający uznając pierwszy protest
Odwołującego sięi zobowiązując siędo dokonania ponownego badania i oceny wniosku
Odwołującego sięo dopuszczenie go do udziału w postępowaniu, jednocześnie przyznał,że
nie istniejąpodstawy do wykluczenia Odwołującego sięz postępowania. Podkreślenia
wymaga bowiem, iżw proteście z dnia 30 czerwca 2008 r. Odwołujący sięnie tylko zarzucił
Zamawiającemu, iżten błędnie przyjął,że Odwołujący sięuzupełnił dokumenty dołączone do
swojego wniosku po ustalonym terminie, ale także podniósł,że Zamawiający nie ma podstaw
do jego wykluczenia z postępowania. Na tej zasadzie wypowiedźZamawiającego zawarta
w rozstrzygnięciu przedmiotowego protestu, iż„Zamawiający uwzględnił argumentację
zawartąw proteście oraz fakt, iżprzedmiotowe uzupełnienie dokumentów wpłynęło (…)
przed wymaganym terminem” jest jednoznaczna i wskazuje na uwzględnienie całościżądań

Odwołującego się, w tym takżeżądania w zakresie zaproszenia Odwołującego siędo
składania ofert.
W kwestii naruszenia przepisu art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 2 pkt
3 ustawy Pzp Odwołujący sięwskazuje,że wbrew wymaganiom przepisów ustawy Pzp
w uzasadnieniu pisma z dnia 18 lipca 2008 r. zawiadamiającego Odwołującego sięo wyniku
oceny spełniania warunków udziału w przedmiotowym postępowaniu nie wskazano
jednoznacznie,
jaka
okoliczność
stała
się
podstawą
wykluczenia
wykonawcy
z postępowania. Z przedmiotowego uzasadnienia nie wynika bowiem, czy zarzut
Zamawiającego dotyczy jedynie nie wykazania okresu niezbędnego do spełnienia wymogu
posiadania odpowiedniego doświadczenia przez Kierownika Przeglądu Dokumentacji, czy
teżinnych elementów tego doświadczenia. Z podkreślenia przez Zamawiającego wyrazów
„dokumentacja projektowa” oraz zestawienia treści uzasadnienia wykluczenia z treścią
wezwania do uzupełnienia brakujących dokumentów i rozstrzygnięcia poprzedniego protestu
wynika jednak, iżprzyczynąwykluczenia było nie tyle nie posiadanie przez Kierownika
Przeglądu Dokumentacji odpowiedniego stażu pracy, ile zakwestionowanie charakteru pracy
wykonywanej przez tęosobę.
Tymczasem Zamawiający wzywając pismem z dnia 30 kwietnia 2008 r. Odwołującego się
do uzupełnienia dokumentów, w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, do uzupełnienia
dokumentów jednoznacznie doprecyzował, iż„prosi o wskazanie terminów (dzień, miesiąc,
rok) zatrudnienia p. Janusza K. przy wymienionych inwestycjach kolejowych oraz
odpowiednie uzupełnienia dokumentów”. Zamawiający nie wskazał więc, iżma zastrzeżenia
do rodzaju doświadczenia (charakteru prac). Odwołujący siękierując sięzakresemżądania
Zamawiającego doprecyzował, w jakich datach wykonywane były przez p. Janusza K.
czynności przy poszczególnych projektach, przy czym zastrzegł, iżw odniesieniu do
starszych projektów nie jest on w stanie wykazaćdoświadczenia zżądanąprzez
Zamawiającego dokładnościąod daty dziennej.
Dodatkowo Odwołujący siępodkreśla,że nawet pominięcie niektórych pozycji
wskazanych w załączniku do wniosku, jako nie spełniających wymagańZamawiającego, nie
dekompletuje doświadczenia osoby wskazanej na stanowisko Kierownika Przeglądu
Dokumentacji. Pan Janusz K. co jednoznacznie wynika z oświadczenia Odwołującego się,
dysponuje ponad 50-letnim doświadczeniem przy projektowaniu linii kolejowych oraz
odpowiednimi uprawnieniami w tym zakresie. Na potwierdzenie tego faktu Odwołujący się
dołączył Załącznik nr 2 z wyodrębnionąpozycjądotyczącąKierownika Przeglądu
Dokumentacji.
Mając na uwadze zakres wątpliwości Zamawiającego wyrażonych w wezwaniu z dnia 30
kwietnia 2008 r. przyjąćnależy, iżOdwołujący sięprawidłowo wywiązał sięz nałożonego
przez Zamawiającego obowiązku, a co za tym idzie nie może on zostaćobciążony

negatywnymi skutkami niejasności lub teżniejednoznaczności wyrażonych przez
Zamawiającegożądań.
Nie bez znaczenia jest także fakt, iżZamawiający w późniejszym terminie, zwłaszcza zaś
w pierwszym wykluczeniu Odwołującego się(pismo z dnia 23 czerwca 2008 r.) oraz
w rozstrzygnięciu pierwszego protestu (pismo z dnia 10 lipca 2008 r.) nie wskazywał na
istnienie jakichkolwiek dalszych zastrzeżeńco do spełniania przez p. Janusza K. wymagań
stawianych Kierownikowi Przeglądu Dokumentacji, czy teżna niewłaściwe uzupełnienie
dokumentów wżądanym przez siebie zakresie. Potwierdził on tym samym, iżpoprzez
uzupełnienie dokumentów, Odwołujący sięuczynił zadośćwymaganiom określonym w
SIWZ, a co za tym idzie zarzuty podnoszone na obecnym etapie postępowania należy uznać
za spóźnione.
Odwołujący się, z ostrożności, podnosi, iżcharakter prac wykonywanych przez
p. Janusza K. odpowiada wymaganiom Zamawiającego. Ponadto, jużsam fakt, iżdysponuje
on uprawnieniami projektowymi wskazuje,że musiał on w przeszłości wykonywaćtego
rodzaju prace. Jednakże pojęcie „dokumentacji projektowej” nie powinno byćinterpretowane
zawężająco. Zamawiający nie doprecyzował bowiem w SIWZ, co rozumie pod pojęciem
„dokumentacji projektowej”, a określenie to nie zostało również
zdefiniowane
w obowiązujących przepisach prawa. Z uwagi na brak definicji legalnej tego pojęcia,
wykonawca przy jego interpretacji winien kierowaćsięznaczeniem potocznym określeń,
którymi posługuje sięZamawiający, uwzględniając jednakże specyfikęprzedmiotowego
zamówienia. Z tej przyczyny Odwołujący sięmiał prawo przyjąć, iż„doświadczenie związane
z opracowywaniem i sprawdzaniem dokumentacji projektowej” obejmuje nie tylko
doświadczenie zdobyte przy wykonywaniu projektów budowlanych, czy teżprojektów
wykonawczych, ale także przy opracowywaniu dokumentacji przedprojektowej – koncepcji,
projektów wstępnych i studiów wykonalności inwestycji. Ze specyfiki prac wykonywanych
przy modernizacji linii kolejowych wynika, iżw każdym przypadku wykonywana jest
dokumentacja projektowa dotycząca studium wykonalności planowanej inwestycji, która
stopniem skomplikowania, czy teżw zakresie zasad wykonywania nie odbiega w sposób
istotny od dokumentacji projektowej sensu stricte. Powyższe stanowisko znajduje również
potwierdzenie w publikacjach fachowych.
Odwołujący siępodkreśla,że zgodnie z orzecznictwem sądów okręgowych, negatywnych
skutków dla oferenta nie może wywrzećniedookreślenie przez zamawiającego pojęcia
użytego w SIWZ. Z sytuacjątakąmamy do czynienia w przedmiotowym postępowaniu, gdyż
Zamawiający pozbawił wykonawców możliwości zadawania pytańodnośnie postanowień
zawartych w ogłoszeniu o zamówieniu stwierdzając,że wyjaśnienia będąudzielane
wykonawcom, którzy zostanązaproszeni do składania ofert.

Odwołujący sięzauważa ponadto,że wprawdzie w przepisach wykonawczych wydanych
na podstawie art. 31 ust. 4 ustawy Pzp pojęcie to odnoszone jest, w przypadku zamówienia
na wykonanie robót budowlanych, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia na
budowę, do projektu budowlanego, projektów wykonawczych oraz przedmiaru robót,
jednakże wskazane przepisy nie wprowadzająwiążącej dla Zamawiającego definicji tego
pojęcia. Wskazane regulacje odnosząsiędo sposobu dokonywania opisu przedmiotu
zamówienia, nie zaśdo warunków udziału wykonawców w postępowaniu. Te ostatnie mają
byćjedynie odpowiednie do charakteru i specyfiki prac objętych przedmiotem zamówienia,
a co za tym idzie wąskie ujęcie pojęcia „dokumentacji projektowej” nie odpowiada celowi
przepisu art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Odwołujący sięoczekiwał wyjaśnieńw zakresie terminów i nie kwestionował braków
o charakterze przedmiotowym doświadczenia, ponowne więc wykluczenie Odwołującego się
na podstawie innych zastrzeżeńniżpoprzednio jest niedopuszczalne. Nawet przyjęcie,że
Zamawiający, pomimo uwzględnienia poprzedniego protestu wykonawcy, miał możliwość
przy ponownym badaniu i ocenie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
powołaćsięna nowe wątpliwości odnośnie dokumentów przedstawionych przez
Odwołującego się, nie może stanowićpodstawy wykluczenia Odwołującego się, gdyżw tej
sytuacji, ponownie aktualizuje sięobowiązek wynikający z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
W związku z powyższym Odwołujący sięwniósł o uchylenie zaskarżonej czynności
Zamawiającego i powtórzenie czynności badania i oceny wniosku Odwołującego się
o dopuszczenie do udziału w niniejszym postępowaniu, a następnie zaproszenie
Odwołującego siędo złożenia oferty, wobec spełniania warunków udziału w postępowaniu.

Do postępowania toczącego sięw wyniku wniesienia protestu przystąpienia zgłosiły
Konsorcjum: Halcrow Group Limited, Jacobs GIBB (Polska) Sp. z o.o., SAFEGE (dalej
Halcrow) oraz Konsorcjum: Firma Menadżersko-Konsultingowa Kolmen Sp. z o.o., CBPBPK
Kolprojekt (dalej: Kolmen) wnosząc o oddalenie przedmiotowego protestu.
Przystępujący Halcrow podkreśla, iżuznanie pierwszego protestu Odwołującego się
i powtórzenie czynności oceny wniosku nie stanowi potwierdzenia spełniania przez
Odwołującego sięwarunków udziału w postępowaniu oraz uznaniażądania Odwołującego
sięzaproszenia do składania ofert. Powtórzenie czynności oceny wniosku, nie wyklucza
bowiem ponownego wykluczenia wykonawcy z postępowania. Należy bowiem zwrócić
uwagę,że przedmiotem protestu z dnia 30 czerwca 2008 r. oraz jego rozstrzygnięcia była
kwestia dotrzymania terminu do złożenia wyjaśnieńi uzupełnienia dokumentów. Natomiast
o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu można zdecydowaćdopiero w wyniku
ponownej oceny wniosku. Przystępujący Halcrow nie zgadza sięponadto z twierdzeniem
Odwołującego się, iżz pisma z dnia 18 lipca 2008 r. nie wynika jednoznacznie, jaka

okolicznośćstała siępodstawąwykluczenia Odwołującego się, gdyżokolicznośćta
wskazana jest w sposób jednoznaczny na stronie 6 przedmiotowego pisma.

Dnia 4 sierpnia Zamawiający protest oddalił. Zamawiający wyjaśnia, iżpismem z dnia 23
czerwca 2008 r. poinformował Odwołującego sięo wykluczeniu go z postępowania na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Na
przedmiotowączynnośćOdwołujący wniósł pismem z dnia 30 czerwca 2008 r. protest, który
stosownie do rozstrzygnięcia Zamawiającego z dnia 10 lipca 2008 r. został w całości uznany
za zasadny. Zamawiający zobowiązał siędo powtórzenia czynności badania i oceny
wniosku. W wyniku dokonanej czynności wykluczył Odwołującego sięz postępowania
powołując tęsamąpodstawęprawną, jak w przypadku pierwszego wykluczenia, jednakże
dokonał tego w oparciu o przesłanki, których wcześniej nie brał pod uwagę. O przedmiotowej
decyzji Zamawiający zawiadomił Odwołującego siępismem z dnia 18 lipca 2008 r.,
w uzasadnieniu wskazując, iżzłożone w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, dokumenty
w zakresie doświadczenia p. Janusza K. nie potwierdziły wynikającego z zapisów SIWZ
wymogu posiadania przez Kierownika Przeglądu Dokumentacji, co najmniej 5-letniego
doświadczenia związanego z opracowywaniem lub sprawdzaniem dokumentacji projektowej
przy inwestycjach kolejowych.
Zgodnie z pkt III 2.3 (Zdolnośćtechniczna) Ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający
określił wymagania w zakresie doświadczenia Kierownika Przeglądu Dokumentacji, który
musiał „wykazaćsięco najmniej 5-letnim doświadczeniem związanym z opracowaniem lub
sprawdzaniem dokumentacji projektowej przy inwestycjach kolejowych.
Odwołujący sięzaproponował na stanowisko Kierownika Przeglądu Dokumentacji
p. Janusza K. Zamawiający pismem z dnia 30 kwietnia 2008 r. poinformował Odwołującego
się,że
„złożony
wniosek
nie
potwierdza
spełniania
warunku
udziału
w postępowaniu” określonego w punkcie III 2.3 ogłoszenia i wezwał Odwołującego siędo
uzupełnienia treści złożonego wniosku przez „wskazanie terminów (dzień, miesiąc, rok)
zatrudnienia Pana Janusza K. przy wymienionych inwestycjach kolejowych oraz
odpowiednie uzupełnienie dokumentów”.
Dokumenty złożone we wniosku, jak i w wyniku wezwania nie potwierdzająspełniania
spornego warunku. Wskazane doświadczenie dotyczy w większości sporządzania
dokumentacji przedprojektowej. Zaśpojęcie dokumentacji projektowej zostało określone w
Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego
zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego. Ponadto do sporządzania
i sprawdzania dokumentacji projektowej konieczne sąuprawnienia budowlane, a do prac
przedprojektowych takich wymagańnie ma.

Zarzut naruszenia art. 26 ust. 3 ustawy Pzp jest bezzasadny, gdyżZamawiający nie był
obowiązany wzywaćOdwołującego siędo złożenia wyjaśnień, bowiem przedmiotowy przepis
takiego obowiązku nie przewiduje oraz nie mógł wezwaćgo do uzupełnienia dokumentów
z uwagi na jednokrotnąmożliwośćzastosowania takiego wezwania.
Zgodnie z art. 183 ust. 5 ustawy Pzp Zamawiający w przypadku uwzględnienia protestu,
powtarza oprotestowanączynnośćlub dokonuje czynności bezprawnie zaniechanej.
Zamawiający powtórzył czynnośćpolegającąna ponownym badaniu i ocenie wniosku
Odwołującego się, po czym stwierdził,że należy go wykluczyć. Nie można więc uznać,że
ponowne wykluczenie jest działaniem bezprawnym. Zamawiający jest bowiem zobowiązany
wykluczyćwykonawcęna każdym etapie postępowania, jeżeli stwierdzi okoliczności
uzasadniające wykluczenie.

Odwołujący sięnie zgodził sięz decyzjąZamawiającego i wniósł dnia 8 sierpnia 2008 r.
odwołanie, w którym podtrzymał zarzuty iżądania zgłoszone w proteście. Dodatkowo
sformułował wprostżądanie alternatywne nakazania Zamawiającemu wezwania do
uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp w zakresie rodzaju (zakresu
przedmiotowego) doświadczenia p. Janusza K.
Odwołujący siępodkreśla,że Zamawiający po raz pierwszy zdefiniował pojęcie
„dokumentacji projektowej” w rozstrzygnięciu drugiego protestu. Definicja ta nie pojawiła się
ani w ogłoszeniu o zamówieniu, ani w szczególności w wezwaniu do uzupełnienia
dokumentów. Zaśprzedmiotowe Rozporządzenie, na które powołuje sięZamawiający
reguluje zakres i formędokumentacji projektowej dla potrzeb wyłącznie opisu przedmiotu
zamówienia na roboty budowlane. Zakres dokumentacji projektowej każdorazowo ustala
Zamawiający.
Odwołujący sięzauważa,że szerokie rozumienie pojęcia „dokumentacji projektowej” było
prezentowane przez tego Zamawiającego równieżw innych postępowaniach.

Przystępujący Kolmen zgłosiło dnia 14 sierpnia 2008 r. przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego, wnosząc o oddalenie odwołania. Zdaniem
Przystępującego niedopuszczalne jest kilkukrotne wzywanie wykonawcy do uzupełnienia
braków wniosku, dotyczących tych samych okoliczności. Ponadto Odwołujący siępodnosi, iż
uwzględnienie pierwszego protestu, w którym zawarte byłożądanie zaproszenie do złożenia
oferty przez Odwołującego sięnie oznacza, wświetle art. 183 ust. 5 ustawy Pzp, spełnienia
każdego zżądańOdwołującego się, a jedynie obowiązek ponownej oceny wniosku.
Przystępujący podkreśla,że obowiązek wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu spoczywa na wykonawcach, a nie na Zamawiającym, tak więc na podstawie

informacji o profilu działalności przedsiębiorcy, czy teżtytułu naukowego danej osoby
Zamawiający nie może oceniaćspełniania warunków udziału w postępowaniu.
Ponadto Przystępujący zwraca uwagę,że definicja legalna „dokumentacji projektowej”
zawarta jest w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.

Na podstawie zgromadzonych dokumentów w aktach sprawy, dokumentacji
postępowania oraz po wysłuchaniu stron na rozprawie, skład orzekający Izby ustalił i zważył,
co następuje:

Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że Odwołujący sięposiada uprawnienie do
wnoszeniaśrodków ochrony prawnej, gdyżwykazał interes prawny w rozumieniu art. 179
ust. 1 ustawy Pzp. Należy bowiem zwrócićuwagę,że Odwołujący sięzłożył wniosek
o dopuszczenie do udziału w niniejszym postępowaniu i w dalszym ciągu jest jego
uczestnikiem, mimo iżpismem z dnia 22 sierpnia 2008 r. Zamawiający poinformował
Odwołującego sięo jego wykluczeniu z postępowania. Decyzja Zamawiającego
w przedmiocie wykluczenia nie jest jednakże ostateczna.

Zamawiający w pkt III.2.3 (Zdolnośćtechniczna) Ogłoszenia o zamówieniu określił
warunki udziału w postępowaniu, w zakresie o którym mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy
Pzp. Zamawiający wymagał m.in. wykazania przez wykonawcędysponowania osobami
zdolnymi wykonaćzamówienie, stanowiącymi Zespół Stały. W skład tego Zespołu wchodzi
m.in. Kierownik Przeglądu Dokumentacji, który musi posiadaćwyższe wykształcenie
techniczne, dowolne uprawnienia budowlane uprawniające do projektowania bez ograniczeń
zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118
z późn. zm.) i rozporządzeńwykonawczych do tej ustawy lub wcześniej obowiązujących
przepisów, przynależećdo izby inżynierów budownictwa oraz posiadaćubezpieczenie o.c.,
wykazaćsięco najmniej 5-letnim doświadczeniem związanym z opracowaniem lub
sprawdzaniem dokumentacji projektowej przy inwestycjach kolejowych.
Z uwagi na fakt,że Zamawiający prowadzi postępowanie w trybie przetargu
ograniczonego, wykonawcy zobowiązani byli złożyćwniosek o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu wraz z załącznikami wg wzoru Zamawiającego (pkt VI.3 Ogłoszenia
o zamówieniu
). Załącznik nr 2 stanowi Wykaz osób, które będąwykonywaćzamówienie.
Odwołujący sięw przedmiotowym załączniku zaproponował na stanowisko Kierownika
Przeglądu Dokumentacji p. Janusza K. i w zakresie doświadczenia zawodowego
potwierdzającego spełnianie warunku określonego w pkt III. 2.3 Ogłoszenia o zamówieniu

wykazał,że w okresie od stycznia 1992 r. do grudnia 2007 r. osoba ta pełniła funkcję
Projektanta/Sprawdzającego/Koordynatora prac projektowych m.in. przy następujących
inwestycjach kolejowych: opracowanie studium dotyczącego przygotowania projektu
„Modernizacja Linii kolejowej E59 na odcinku Poznań– Szczecin -Świnoujście, opracowanie
dokumentacji przedprojektowej dla projektu „Modernizacja linii kolejowej nr 8, etap II: odcinek
realizacyjny Warszawa Okęcie – Radom - Kielce, opracowanie dokumentacji projektowej
„Modernizacji linii kolejowej E20, odcinek: Siedlce-Terespol-granica państwa, etap I”,
Koncepcja (w tym projekt linii kolejowej) Warszawskiej Kolei Podmiejskiej – „Bemowska
Kolej Dojazdowa”, Koncepcja odnowy i modernizacji Stacji Kolejowej Warszawa Gdańska
celem połączenia jej ze stacjąmetra Warszawa Gdańska, Koncepcja bocznicy kolejowejłą
czącej centrum Warszawy z lotniskiem Okęcie, Koncepcja nowych stacji i przystanków
kolejowych na przedmieściach Warszawy, np. Ursus Niedźwiadek. Ponadto Odwołujący się
wskazał,że w latach 1952 do 1992 wymieniona osoba pełniła funkcjęSpecjalisty ds.
Projektu linii, węzłów i stacji w zakresie: projektu technicznego stacji kolejowej dla Kopalni
Węgla „Nowy Wirek”, projektu sieci połączeńkolejowych dla Elektrociepłowni w Kozienicach,
koncepcji, projektów budowlanych i modernizacji wielu linii kolejowych i stacji usytuowanych
wzdłużtych linii.
Dnia 30 kwietnia 2008 r. Zamawiający wezwał Odwołującego się, w trybie art. 26 ust. 3
ustawy Pzp, do uzupełnienia treści złożonego wniosku. Zamawiający w pkt 6
przedmiotowego wezwania wskazał,że zgodnie z pkt III. 2.3 (Zdolnośćtechniczna)
Ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający określił wymagania w zakresie doświadczenia
Kierownika Przeglądu Dokumentacji, który powinien wykazaćsięco najmniej 5 letnim
doświadczeniem związanym z opracowywaniem lub sprawdzaniem dokumentacji
projektowej przy inwestycjach kolejowych, zaśzłożony wniosek nie potwierdza spełniania
warunku udziału w postępowaniu, określonego w wyżej przytoczonym punkcie. Zatem
Zamawiający wezwał Odwołującego siędo wskazania terminów (dzień, miesiąc, rok)
zatrudnienia p. Janusza K. przy wymienionych inwestycjach kolejowych oraz odpowiedniego
uzupełnienia dokumentów. Uzupełnienie miało nastąpićdo dnia 9 maja 2008 r. do godz.
12:00.
W odpowiedzi, Odwołujący sięprzesłał m.in. poprawiony Załącznik nr 2 z wyjaśnieniem,
iżp. Janusz K. posiada przeszło 50-letnie doświadczenie w opracowywaniu projektów przy
inwestycjach kolejowych, nie sposób więc wyszczególnićco do dnia każdego projektu,
zwłaszcza jeśli był on wykonywany 20 lat temu. W zmodyfikowanym Załączniku nr 2
Odwołujący sięwykazał w latach 03.01.1992 r. – 31.12.2007 r. następujące doświadczenie
p. Janusza K.: opracowanie studium dotyczącego przygotowania projektu „Modernizacja Linii
kolejowej E59 na odcinku Poznań– Szczecin -Świnoujście (01.08.2006 r. – 31.12.2007 r.),
opracowanie dokumentacji przedprojektowej dla projektu „Modernizacja linii kolejowej nr 8,

etap II: odcinek realizacyjny Warszawa Okęcie-Radom-Kielce (01.03.2006 r. – 12.09.2007
r.), opracowanie dokumentacji projektowej „Modernizacji linii kolejowej E20, odcinek: Siedlce
– Terespol - granica państwa, etap I” (01.10.2004 r. – 31.02.2006 r.), Koncepcja (w tym
projekt linii kolejowej) Warszawskiej Kolei Podmiejskiej – „Bemowska Kolej Dojazdowa”
(02.01.2000 r. – 31.12.2000 r.) , Koncepcja odnowy i modernizacji Stacji Kolejowej
Warszawa Gdańska celem połączenia jej ze stacjąmetra Warszawa Gdańska (02.01.2000 r.
– 31.12.2000 r.), Koncepcja bocznicy kolejowej łączącej centrum Warszawy z lotniskiem
Okęcie, Koncepcja nowych stacji i przystanków kolejowych na przedmieściach Warszawy,
np. Ursus Niedźwiadek (02.10.1998 r. – 31.12.1999 r.). Ponadto Odwołujący sięwskazał na
doświadczenie, które zdobył p. Janusz K. w latach 02.01.1952 r. – 02.01.1992 r. w ramach
następujących projektów: opracowanie Koncepcji projektu budowlanego Stacji techniczno–
postojowej Metra w Kabatach i nadzór autorski (lata 1975 do 1995), projektu technicznego
stacji kolejowej dla Kopalni Węgla „Nowy Wirek” (około 1970 r.), projektu sieci połączeń
kolejowych dla Elektrociepłowni w Kozienicach (około 1965 r.), koncepcji, projektów
budowlanych i modernizacji wielu linii kolejowych i stacji usytuowanych wzdłużtych linii.
Dnia 23 czerwca 2008 r. Zamawiający poinformował wykonawców, którzy złożyli wnioski
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, o wynikach oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu i otrzymanych ocenach spełniania tych warunków. W wyniku dokonanej
oceny Odwołujący się, na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i 24 ust. 2 pkt
3 ustawy Pzp, został wykluczony z postępowania, bowiem, zdaniem Zamawiającego,
przesłanie faksem w dniu 9 maja 2008 r. wyjaśnieńi uzupełnianych dokumentów, nie czyni
zadośćwymogom określonym w § 4 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19
maja 2006 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich możeżądaćzamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogąbyćskładane (Dz. U. Nr 87, poz. 605),
gdyżzgodnie z powołanym przepisem dokumenty składane sąw formie oryginału lub kopii
poświadczonej za zgodnośćz oryginałem przez wykonawcę.
Na powyższączynnośćOdwołujący sięwniósł dnia 30 czerwca 2008 r. protest, w którymżądał uchylenia zaskarżonej czynności Zamawiającego oraz powtórzenia czynności badania
i oceny wniosku Odwołującego się, a następnie zaproszenia go do złożenia oferty wobec
spełniania warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający, dnia 10 lipca 2008 r. protest
uwzględnił, uznając,że wyjaśnienia i uzupełnione dokumenty wpłynęły w terminie.
W związku z powyższym Zamawiający dokonał ponownej oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu i poinformował wykonawców o jej wynikach. Odwołujący się
ponownie został wykluczony z postępowania, na tożsamej podstawie prawnej, jak
w przypadku pierwszego wykluczenia, jednakże z powołaniem sięna odmienną
argumentację. Zdaniem Zamawiającego, złożone przez Odwołującego siędokumenty w
zakresie doświadczenia p. Janusza K. nadal nie potwierdzająposiadania co najmniej 5-

letniego doświadczenia związanego z opracowaniem lub sprawdzaniem dokumentacji
projektowej przy inwestycjach kolejowych.

W tym stanie faktycznym Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że zarzut naruszenia art.
183 ust. 5 ustawy Pzp nie znalazł potwierdzenia. Zgodnie z powołanym przepisem
Zamawiający powtarza oprotestowanączynnośćlub dokonuje czynności bezprawnie
zaniechanej. Z treści protestu z dnia 30 czerwca 2008 r. wynika,że podstawąjego
wniesienia była czynnośćbadania i oceny wniosku a w konsekwencji czynnośćwykluczenia
Odwołującego sięz postępowania. Zamawiający uznał bowiem,że uzupełnienie
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp w nieodpowiedniej formie należy ocenićjako
brak uzupełnienia dokumentów w terminie wskazanym przez Zamawiającego. Jednakże
Zamawiający z tego poglądu sięwycofał i uwzględnił protest. Wświetle przepisu art. 183 ust.
5 ustawy Pzp oraz biorąc pod uwagętreśćprotestu i podstawęwykluczenia należy
stwierdzić,że w badanym stanie faktycznym wobec uwzględnienia protestu Zamawiający był
jedynie zobowiązany do powtórzenia czynności badania i oceny wniosku. Krajowa Izba
Odwoławcza nie podziela stanowiska Odwołującego się,że zgodnie zżądaniem
przedmiotowego protestu Zamawiający zobowiązany był równieżdo zaproszenia
Odwołującego siędo złożenia oferty. Nie można bowiem twierdzić,że bezprawnie
zaniechanączynnościąZamawiającego, którąmiałby dokonaćw wyniku uwzględnienia
protestu byłaby czynnośćzaproszenia do składania ofert, skoro nie doszło do merytorycznej
oceny wniosku Odwołującego się. Sformułowanie takiegożądania rzeczywiście nastąpiło
w korelacji z zarzutem naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 2 pkt
3 ustawy Pzp, które to przepisy zostały wskazane przez Zamawiającego jako podstawa
wykluczenia, jednakże nie bez znaczenia jest uzasadnienie faktyczne dokonanej czynności
wykluczenia. Z przedmiotowego uzasadnienia wynika jednoznacznie,że Zamawiający ocenił
uzupełnione dokumenty tylko pod względem formalnym, co doprowadziło do uznania,że do
upływu terminu na uzupełnienieżądane dokumenty nie zostały złożone. W tej sytuacji nie
można przypisaćZamawiającemu bezprawnego zaniechania czynności zaproszenia do
złożenia oferty ażądanie Odwołującego sięnależy uznaćza przedwczesne. Z treści
rozstrzygnięcia protestu z dnia 10 lipca 2008 r., w którym Zamawiający stwierdza,że protest
uznaje, nie można wywodzić,że uwzględnia równieżsporneżądanie, twierdzenie powyższe
nie znajduje bowiem uzasadnienia wświetle art. 183 ust. 5 ustawy Pzp.

W wezwaniu z dnia 30 kwietnia 2008 r. Zamawiający stwierdził,że wniosek złożony przez
Odwołującego sięnie potwierdza spełniania warunków udziału w postępowaniu, w związku
z powyższym Zamawiający zażądał wskazania terminów (dzień, miesiąc, rok) zatrudnienia
p. Janusza K. przy wymienionych inwestycjach kolejowych oraz odpowiednie uzupełnienie

dokumentów. Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza,że z treści przedmiotowego wezwania
oraz biorąc pod uwagęfakt,że na potwierdzenie spornego warunku Zamawiającyżądał
przedstawienia Załącznika nr 2, Odwołujący sięmógł wnioskować, iżchodzi o dopełnienie
wymogu, który wynika ze wzoru Załącznika nr 2 i dotyczy podania szczegółowej daty
realizacji projektów, a więc każdego z projektów składających sięna wykazywane
doświadczenie zawodowe. Na przedmiotowąokolicznośćpowołuje sięrównieżZamawiający
w odpowiedzi na odwołanie, z której wynika, iżpodstawążądania przedstawienia dokładnych
terminów, była treśćwarunku w powiązaniu ze wzorem przedmiotowego Załącznika.
Stanowisko powyższe jest tym bardziej uzasadnione,że Zamawiający domagał się
określenia terminów do wymienionych (a więc wszystkich) przez Odwołującego się
w przedmiotowym Załączniku inwestycji kolejowych. Zatem Odwołujący sięmógł mieć
uzasadnione przypuszczenie,że wskazane przez niego projekty zostały zweryfikowane
pozytywnie, brak jedynie czasowego określenia ich realizacji.
Jednakże nawet, gdyby przyjąć,że skoro w treści przedmiotowego wezwania
Zamawiający przytoczył brzmienie warunku i w tym kontekścieżądał wskazania terminów
realizacji wymienionych przez Odwołującego sięprojektów, to oznacza toże nie uwzględnił
części projektów, z uwagi na ich przedmiot, ażądanie doprecyzowania dat wynika z
konieczności oceny, czy pozytywnie zweryfikowane projekty były opracowane w okresie 5-
letnim. Stanowisko takie mógłby potwierdzaćrównieżfakt,że doświadczenie wykazane
w przedmiotowym Załączniku przekracza znacznie okres pięcioletni. Jeżeli tak, to
Zamawiający był zobowiązany wskazaćszczegółowo Odwołującemu się, które z projektów
nie dotycząopracowywania lub sprawdzania dokumentacji projektowej. Należy bowiem
zauważyć,że Zamawiający nie sprecyzował pojęcia „dokumentacji projektowej”. Nic nie stało
na przeszkodzie,żeby takądefinicjęzakresowątego pojęcia umieścićw Ogłoszeniu
o zamówieniu
. Skoro Zamawiający tego nie uczynił, zobowiązany był przez wyczerpujące
i jednoznaczne wezwanie umożliwićOdwołującemu sięzłożenie dokumentów właściwych
i jednocześnie oczekiwanych przez Zamawiającego, w granicach doświadczenia, jakim
Zamawiający był zainteresowany.
Krajowa Izba Odwoławcza nie podziela stanowiska Zamawiającego, wyrażonego
w rozstrzygnięciu protestu z dnia 4 sierpnia 2008 r., jak równieżprezentowanego na
rozprawie,że pojęcie „dokumentacji projektowej” definiuje Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy
dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych
oraz programu funkcjonalno-użytkowego. Należy bowiem zauważyć,że ustawodawca
posługuje sięprzedmiotowym pojęciem w odniesieniu do opisu przedmiotu zamówienia i na
potrzeby opisu tego przedmiotu zostało zdefiniowane, w przywołanym Rozporządzeniu,
pojęcie „dokumentacji projektowej”. Norma z art. 31 ust. 1 ustawy Pzp adresowana jest do

Zamawiającego, bowiem dotyczy czynności Zamawiającego i w celu prawidłowego
dokonania opisu przedmiotu zamówienia zostało wydane przedmiotowe Rozporządzenie,
które określa zakres i formęelementów służących do opisu przedmiotu zamówienia, m.in.
dokumentacji projektowej. Zatem wykonawcy, w tym i Odwołujący sięnie mająobowiązku
stosowania tej normy i posługiwania siępojęciem „dokumentacji projektowej” w znaczeniu
nadanym przez przedmiotowe Rozporządzenie. Jeśli taka była intencja Zamawiającego
powinien był to wyraźnie wskazać.
Oczywistym jest,że Odwołujący sięnie był uprawnionym do zadawania pytań
w przedmiocie treści Ogłoszenia o zamówieniu, mógł natomiast skorzystaćześrodków
ochrony prawnej i z tym twierdzeniem Zamawiającego należy sięzgodzić. Nie można
podzielićjednak stanowiska Zamawiającego, prezentowanego w odpowiedzi na odwołanie,że „zarzut, iżZamawiający w ogłoszeniu o zamówieniu nie wyjaśnił co rozumie pod pojęciem
„dokumentacji projektowej” w ujęciu pkt III. 2.3 – jest zarzutem spóźnionym”. Uszło bowiem
uwadze Zamawiającego,że Odwołujący sięnie kwestionuje opisu przedmiotu zamówienia
(nie stawia zarzutu naruszenia art. 31 ustawy Pzp), a brak przesłanek do wykluczenia
Odwołującego sięz postępowania wobec spełniania spornego warunku udziału
w postępowaniu wświetle brzmienia tego warunku.
Nie budzi wątpliwości fakt,że wykonawcy zobowiązani sąw sposób jednoznaczny
potwierdzićspełnianie warunków udziału w postępowaniu. W badanym stanie faktycznym
Zamawiający dokonywał oceny spełniania tych warunków w oparciu o treśćpostawionego
warunku i dokumentyżądane na potwierdzenie jego spełniania. Działanie takie co do zasady
jest prawidłowe, jednakże w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający posługując się
niedookreślonym pojęciem stanowiącym element warunku, nie mógł w treści wezwania do
uzupełnienia, ograniczyćsięjedynie do uzupełnienia terminów i odpowiednich dokumentów.
Przepis art. 26 ust. 3 ustawy Pzp stanowi,że Zamawiający wzywa wykonawców, którzy
w określonym terminie nie złożyli oświadczeńlub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust.
1 ustawy Pzp lub którzy złożyli wskazane dokumenty, ale zawierająone błędy. Z takiego
brzmienia przepisu wynika,że Zamawiający dokonuje wezwania po weryfikacji
przedstawionych dokumentów, stąd Odwołujący sięnie miał podstaw,żeby przypuszczać, iż
Załącznik nr 2 został sprawdzony pod kątem zgodności z wzorem przedmiotowego
Załącznika, bez oceny jego merytorycznej treści.
Należy równieżzauważyć,że wykonawcy składajądokumenty, które ich zdaniem
potwierdzają
spełnianie
warunków
udziału
w
postępowaniu.
Dokonanie
przez
Zamawiającego innej oceny przedmiotowych dokumentów rodzi obowiązek wezwania do
uzupełnienia tylko tych, co Zamawiający zobowiązany jest, zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy
Pzp, wskazać. Zdaniem Krajowej Izby Odwoławczej obowiązek dotyczy równieżwskazania
zakresu tego dokumentu. Z dyspozycji art. 26 ust. 3 ustawy Pzp wynika bowiem,że chodzi

o dokumenty, które nie zostały złożone lub które zawierająbłędy, należy więc wskazaćjakie
cechy tego dokumentu decydująo fakcie uznania go za nie złożony lub błędny (w przypadku
złożenia dokumentu). Zatem, skoro w badanym stanie faktycznym, Zamawiający wskazał
w wezwaniu na terminy realizacji inwestycji kolejowych i odpowiednie dokumenty, to należało
uzupełnićterminy w Załączniku nr 2, gdyżten dokument jest odpowiedni w niniejszym
postępowaniu do potwierdzenia spornego warunku. Jeśli jednak Zamawiający stwierdził,że
równieżcharakter (przedmiot) doświadczenia p. Janusza K. nie odpowiada jego
oczekiwaniom i nie uczynił tego w wezwaniu z dnia 30 kwietnia 2008 r., zobowiązany jest
dokonaćponownego wezwania, ale w odniesieniu jedynie do tych okoliczności. W tym stanie
rzeczy, nie będziemy mieli do czynienia z wielokrotnym wezwaniem, jak twierdzi
Zamawiający, bowiem jakkolwiek wezwanie dotyczyćbędzie potwierdzenia tego samego
warunku, jednakże w innym zakresie (aspekcie). Podkreślenia wymaga fakt,że ocena
uzupełnionych dokumentów musi następowaćw korelacji z treściąwezwania do ich
uzupełnienia. I tylko w takimświetle można oceniaćzarówno prawidłowośćdokonanego
uzupełnienia, jak i uprawnienie do ewentualnych, kolejnych wezwań.
W tym stanie rzeczy zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 22 ust. 1 i art. 24
ust. 2 pkt 3 oraz art. 26 ust. 3 ustawy Pzp znalazł potwierdzenie.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 191 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2
ustawy Pzp.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 191
ust. 6 i 7 ustawy Pzp w zw. z § 4 ust. 1 pkt 2 lit. b Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 9 lipca 2007 r. w sprawie wysokości oraz sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 128,
poz. 886), uznając za uzasadnione koszty pełnomocnika Odwołującego sięw kwocie
3 600,00 zł.





Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówieńpublicznych
(Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655) na niniejszy wyrok /postanowienie* -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Urzędu ZamówieńPublicznych do Sądu Okręgowego w Warszawa-Praga w Warszawie.

Przewodniczący:

………………………………

Członkowie:

………………………………

………………………………



______

*
niepotrzebne skreślić



Wcześniejsze orzeczenia:

Baza orzeczeń KIO - wyszukiwarka

od: do:

Najnowsze orzeczenia

Dodaj swoje pytanie