rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2016-06-08
rok: 2016
data dokumentu: 2016-06-08
rok: 2016
sygnatury akt.:
KIO 869/16
KIO 869/16
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 czerwca 2016 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 23 maja 2016 r. przez
wykonawcę J.W.
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą J.W. Zakład Usługowy Konserwacja
Terenów Zielonych, ul. Władysława Łokietka 4, 41-933 Bytom w postępowaniu
prowadzonym
przez
Miejski
Zarząd
Ulic
i
Mostów,
ul.
Bałtycka
8A,
41-500 Chorzów
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 23 maja 2016 r. przez
wykonawcę J.W.
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą J.W. Zakład Usługowy Konserwacja
Terenów Zielonych, ul. Władysława Łokietka 4, 41-933 Bytom w postępowaniu
prowadzonym
przez
Miejski
Zarząd
Ulic
i
Mostów,
ul.
Bałtycka
8A,
41-500 Chorzów
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu Miejskiemu Zarządowi Ulic
i Mostów w Chorzowie wprowadzenie zmian postanowień specyfikacji istotnych
warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu przez:
- usunięcie rozbieżności pomiędzy treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia a treścią ogłoszenia o zamówieniu dotyczących normy emisji spalin,
jaką mają spełniać pojazdy używane do wykonywania usługi,
- jednoznaczne określenie czy wymóg wskazany w pkt 7.1 ppkt 2 Rozdziału XII
specyfikacji istotnych warunków zamówienia dotyczy wszystkich pojazdów
używanych przy realizacji zamówienia czy jedynie pługo-piaskarko-solarki,
- doprecyzowanie pojęcia „zmniejszenie zużycia paliwa” w pkt 7.1 ppkt 3 Rozdziału
XII specyfikacji istotnych warunków zamówienia przez określenie w stosunku do
jakich wartości ma nastąpić zmniejszenie zużycia paliwa, w jaki sposób będzie ono
weryfikowane, oraz jaki poziom zmniejszenia zużycia paliwa wykonawca powinien
uzyskać,
- wskazanie przez zamawiającego przepisów prawa, których dotyczy wymaganie
opisane w pkt 7.1 ppkt 5 Rozdziału XII specyfikacji istotnych warunków
zamówienia,
2. kosztami postępowania obciąża
Miejski Zarząd Ulic i Mostów, ul. Bałtycka 8A,
41-500 Chorzów i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawcę J.W.
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą J.W. Zakład Usługowy
Konserwacja
Terenów
Zielonych,
ul.
Władysława
Łokietka
4,
41-933 Bytom tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od
Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów, ul. Bałtycka 8A,
41-500 Chorzów na rzecz wykonawcy J.W. prowadzący działalność gospodarczą
pod nazwą J.W. Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych, ul. Władysława
Łokietka 4, 41-933 Bytom kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: ……………………
Sygn. akt: KIO 869/16
U z a s a d n i e n i e
Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Chorzowie (dalej: „zamawiający”) prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na letnie
i zimowe utrzymanie jezdni ulic na terenie miasta Chorzowa. Postępowanie to prowadzone
jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2015 r. poz. 2164), zwanej dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w dniu 12 maja 2016 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod pozycją
2016/S 091-163689.
W dniu 23 maja 2016 r. wykonawca J.W. prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą J.W. Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych (dalej: „odwołujący”) wniósł
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: „SIWZ”). Odwołujący zarzucił
zamawiającemu naruszenie:
- art. 29 ust. 1 i ust. 3 w zw. z § 6 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
19 lutego 2013 r. sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający, oraz
form, w jakich te dokumenty mogą być składane poprzez żądanie przedłożenia wraz z ofertą
dokumentu, tj. certyfikatu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS bez
określenia równoważnego dokumentów, w tym w szczególności poprzez nie wskazanie
normy ISO 14001,
- ewentualnie naruszenie art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane poprzez żądanie przedłożenia wraz z ofertą dokumentów,
które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania, tj. certyfikatu w zakresie systemu
zarządzania środowiskowego EMAS bez wskazania „środków zarządzania środowiskiem,
które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania usługi”,
- art. 91 ust. 1 w zw. z art. 36 ust. 1 pkt. 13 ustawy Pzp poprzez wadliwe określenie kryterium
oceny ofert, które nie daje możliwości przydziału punktów w ramach kryterium, w tym
w szczególności uniemożliwia ocenę ofert i wybór oferty najkorzystniejszej,
- w konsekwencji naruszenie zasad udzielania zamówień publicznych wskazanych w art. 7
ust 1 ustawy Pzp przez prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zamawiający w pkt. 7 SIWZ oraz
w rozdziale III.2.3. ogłoszenia o zamówieniu w celu potwierdzenia, że oferowane usługi
odpowiadają wymaganiom określonym przez zamawiającego żąda, aby wykonawca dołączył
do oferty następujący dokument: „zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się
poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi normami zarządzaniaśrodowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania środowiskiem, które
wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub
usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu EMAS lub norm
zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach
poświadczonych przez podmiotu działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej,
europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji”. W dalszej części
tego postanowienia zamawiający wskazał na konieczność realizacji przedmiotu zamówienia
z zastosowaniem norm zarządzania środowiskiem wynikającego z rozporządzenia
dotyczącego EMAS lub równoważnego nie opisując jaki system lub jaki dokument uznaje za
równoważny. Odwołujący zwrócił uwagę, że próba podania rzekomej definicji równoważności
została sformułowana następująco: „Przez system równoważny rozumie się system
zarządzania wdrożony przez jednostkę certyfikującą akredytowaną zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie zgodności (tj. Dz.U. z 2010, Nr 138, poz. 935
z późn. zm.) przez Polskie Centrum Akredytacji, którego posiadanie będzie potwierdzało
wymagania określone poniżej przez Zamawiającego”.
Zdaniem odwołującego, normą równoważną do systemu zarządzania środowiskiem
i audytu EMAS jest norma ISO 14001:2005, w związku z czym mając na uwadze obowiązek
sprecyzowania równoważności w odniesieniu do stawianych wymogów, zamawiający winien
w treści SIWZ wpisać tę właśnie normę tym bardziej, że taką normą posługiwał się
w poprzednim postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. W ocenie odwołującego,
wskazanie jedynie pojęcia „lub równoważne” daje zamawiającemu całkowitą swobodę oceny
przyszłych systemów zarządzania przedstawionych przez wykonawców w ofertach.
Odwołujący podkreślił, że nie jest również określeniem równoważności wymienienie w 5
punktach okoliczności, jakie należy spełnić. Tym bardziej, że już w tej części SIWZ
zamawiający nie odwołuje się do równoważności, a jedynie do systemu zarządzaniaśrodowiskiem i audytu EMAS, wskazując, że: „Powyższe żądanie Zamawiający uzasadnia
wskazaniem w siwz oraz szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia następującychśrodków zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania zamówienia na usługi przy jednoczesnym odwołaniu się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu EMAS (brak powołania się na normy równoważne -
przyp. autora) mających na celu zmniejszenie uciążliwości dla środowiska:”.
Jak stwierdził odwołujący, żadna z zasad, czy to EMAS czy innego systemu
zarządzania nie posiada tak sprecyzowanych literalnie obszarów zarządzania środowiskiem.
Zdaniem odwołującego, obszary i zakresy, jakie zostały wskazane w treści siwz są
„twórczością własną” zamawiającego, zatem brak jednoznacznego podania, jakie dokumenty
stanowią o równoważności zasad zarządzania środowiskiem w stosunku do EMAS
powoduje, że w każdym przypadku, gdy wykonawca posiada Certyfikat stwierdzający
wdrożenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Środowiskiem, ale w Księdze opisującej
politykę jakościowo środowiskową nie zostaną wymienione dokładanie te obszary,
zagadnienia, sformułowania, jakie zostały wymienione w SIWZ naraża się na odrzucenie
jego oferty. Mając powyższe na uwadze odwołujący uznał, że wskazanie dokumentu
równoważnego w stosunku do EMAS jest niezbędne dla prawidłowego sporządzenia opisu
przedmiotu zamówienia. Utrwalone już orzecznictwo jednoznacznie wskazuje, że powołując
się na równoważność zamawiający zobowiązany jest do sprecyzowania pojęcia
równoważności tak, aby wykonawcy przystępujący do postępowania mieli pewność, że
spełniają oczekiwania zamawiającego. Odwołujący podał, że zamawiający winien opisać
i wskazać wykonawcy zasady równoważności tak, by ten mógł ocenić, czy posiadany przez
niego system odpowiada jego potrzebom. Odwołujący zwrócił uwagę, że o równoważności
systemu EMAS i ISO 14001 wypowiedziała się Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia
24 listopada 2014 r. (sygn. akt KIO 2358/14), w którym to orzeczeniu przywołuje się normę
ISO 14001 na równi z EMAS.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania modyfikacji SIWZ
poprzez zobowiązanie do wskazania normy ISO 14001 jako dokumentu równoważnego do
Rejestru EMAS. Zdaniem odwołującego, wykonawcy powinni mieć możliwość ustalenia na
podstawie SIWZ jak zdefiniować rozwiązanie równoważne. Z reguły bowiem nie jest tak, że
równoważność posiada wszystkie cechy rozwiązania referencyjnego, stąd istotne jest
precyzyjne opisanie wszystkich parametrów równoważności. W ocenie odwołującego,
system zarządzania i audytu EMAS - unijny system zarządzania środowiskowego (SZŚ)
i pozyskany wpis wykonawcy przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska do Rejestru
EMAS jest zarówno systemem, jak i dokumentem równoważnym do posiadania przez
wykonawców wdrożonego systemu zarządzania jakością i środowiskowego w oparciu
o spełnienie normy ISO 14001:2005.
Odwołujący zauważył, że literatura w tym zakresie w sposób jednoznaczny stwierdza,że w Polsce procedura równoważna do EMAS została opisana w Normie ISO 14001. Od
2001 r. wymagania normy ISO 14001 dotyczące SZŚ stały się integralną częścią
rozporządzenia EMAS. Wymagania obu standardów są zatem zbieżne. Opierają się na
założeniu, że niektóre organizacje są skłonne do podejmowania działań nakierowanych na
stałe ograniczanie negatywnego oddziaływania na środowisko, nawet jeżeli wybiega to poza
obowiązki wynikające z przepisów prawa. Dokonują tego poprzez stały nadzór nad
działaniami, usługami i wyrobami związanymi ze znaczącymi aspektami środowiskowymi
oraz stawianie i osiąganie realnych celów w tym zakresie. Rozporządzenie EMAS definiuje
przegląd środowiskowy jako: „wstępną kompleksową analizę aspektów środowiskowych,
wpływu na środowisko i efektów działalności środowiskowej związanych z działalnością,
produktami i usługami organizacji”. Podobne założenia realizują podmioty posiadające
i działające w zgodzie z normą ISO 14001. Norma ISO 14001 wymaga również identyfikacji
wszystkich aspektów środowiskowych. Zarówno rejestracja w systemie EMAS, jak
i uzyskanie certyfikatu zgodności z normą ISO 14001 uznawane są za potwierdzenie
systemowego podejścia do zagadnień ochrony środowiska. Tym samym, jak zaznaczył
odwołujący, żądanie wskazania w treści SIWZ jako dokumentu równoważnego posiadania
Certyfikatu na zgodność działania wykonawcy z normą ISO 14001 jest uzasadnione
i konieczne.
Odnosząc się w dalszym ciągu do treści SIWZ w szczególności w zakresie pkt. 1-5 na
str. 10 „środków zarządzania środowiskiem, które wykonawca ma stosować” odwołujący
stwierdził, że zostały one określone w sposób wadliwy i powinny zostać zmodyfikowane.
Odwołujący wskazał, że brak jest jednolitych standardów określenia takich zasad co
powoduje konieczność odwołania się do zasad określania przedmiotu zamówienia w sposób
odpowiadający przedmiotowi świadczonej usługi i zasad/standardów funkcjonujących
u zamawiającego.
Jak zauważył odwołujący, zamawiający nie posiada w swojej jednostce systemu
zarządzania środowiskiem. Miasto Chorzów nie jest podmiotem wpisanym do rejestru
EMAS. Tym samym, zdaniem odwołującego, samo już stawianie wymagań w tym zakresie
nie jest związane z przedmiotem zamówienia. Dodatkowo odwołujący podniósł, że w żadnym
z innych postępowań ogłaszanych przez samego zamawiającego, jak i Miasto Chorzów, nie
ma podobnego wymogu w zakresie ochrony środowiska.
Odwołujący stwierdził ponadto, że wskazane środki zostały określone w sposób, który
nie realizuje zasad wynikających z norm przywołanych z pierwszej części pkt. 7 SIWZ:
1.
Konieczność utrzymania pojazdów w odpowiednim stanie technicznym - nie jest
normą środowiskową - utrzymanie pojazdów w stanie technicznym, podlega bowiem
przepisom prawa o ruchu drogowym zawartym w Kodeksie drogowym lub standardom
technicznym opisanym przez producenta danych pojazdów typu Książka obsługi pojazdu,
czy jego naprawa lub konserwacja. Obsługa techniczna nie jest normą środowiskową, choć
w jej zakres wchodzi ochrona środowiska. Zamawiający jednak nie zdefiniował tego zakresu
np. poprzez zobowiązanie do selektywnego przekazania odpadów powstających w wyniku
tej obsługi lub innych standardów, jeżeli oczekuje ich zachowania. Naprawa i konserwacja
pojazdów jest działaniem nie mającym żadnego znaczenia dla środowiska, jeżeli się nie
doprecyzuje, jakie działania mają być podjęte, by je chronić. Odwołujący podkreślił, że
przedmiotem przyszłej umowy jest usługa polegająca na letnim i zimowym utrzymaniu jezdni
na terenie miasta Chorzowa, a nie naprawa techniczna pojazdów. Naprawa techniczna
pojazdów nie musi być wykonywana przez podmiot, który podejmie się obsługi utrzymania
jezdni lecz zlecana do specjalistycznych warsztatów, wówczas to wykonawca usługi naprawy
pojazdu zabiega o ochronę środowiska. Zdaniem odwołującego, w tym zakresie nie można
mówić, że zamawiający realizuje dyspozycję § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia i „wskazujeśrodki zarządzania środowiskiem” - przywołana treści pkt. 1 nie ma żadnego wpływu na
prowadzenie polityki pro środowiskowej w zakresie utrzymania czystości miasta i jest
w odniesieniu do zasad ambiwalentna.
2.
Wskazanie normy emisji spalin – odwołujący wskazał, że postanowienia SIWZ
(pkt. 7.1 ppkt. 5 str. 10) i wymagania określone w części III.2.3 ogłoszenia o zamówieniu
(str. 10/14 pkt 2) są rozbieżne, co powoduje brak możliwości złożenia prawidłowej oferty.
W SIWZ wskazano bowiem, że wymaganiem minimalnym jest konieczność wykonywania
usługi przez pojazdy spełniające normę min. Euro 4 lub rozwiązanie równoważne
w przypadku stosowania innych rodzajów paliw do napędu pojazdów. W treści ogłoszenia
wskazano natomiast: „realizując usługi przez wykonawcę pojazdami o ograniczonej emisji
substancji szkodliwych do atmosfery. W związku z tym Zamawiający wymaga w siwz oraz
szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia aby pojazdy, które będą używane do
wykonywania usługi spełniały normę min. Euro 5 lub rozwiązania równoważne w przypadku
w przypadku stosowania innych rodzajów paliw do napędu pojazdów”. Odwołujący
zaznaczył, że norma Euro 4 jest inaczej parametryzowana niż norma Euro 5, podkreślił, że
nie są to rozwiązania równoważne. Mają również różny okres obowiązywania i wdrożenia.
Ponadto, jak zauważył odwołujący, zarówno w odniesieniu do stawianych wymagań nie
zostało podane do jakich pojazdów mają zostać zachowane wymagane normy czy do
wszystkich wymienionych na stronie 7 SIWZ, którymi wykonawca musi dysponować, czy
tylko do pługo-piaskarko-solarek, w odniesieniu do których został postawiony konkretny
wymóg po fragmencie SIWZ zatytułowanym UWAGA 7. Powoduje to rozbieżność co do
ilości pojazdów objętych tym wymogiem.
3.
Zmniejszenie zużycia paliwa - brak określenia od czego, od jakich wartości ma zostać
wykazane zmniejszenie tego zużycia, w jaki sposób będzie ono weryfikowane i jak ma być
realizowane, czy też jaki należy uzyskać poziom tego zmniejszenia. Odwołujący podniósł, że
dalej w tym punkcie jako element mający mieć korzystny wpływ na ochronę środowiska
zamawiający wskazał konieczność zgromadzenia środków chemicznych na terenie miasta
Chorzowa lub w bezpośredniej jej bliskości - w tym miejscu brak jest jednak dookreślenia
jakiej bliskości, co zamawiający rozumie pod tym pojęciem i w jaki sposób będzie oceniał czy
weryfikował tę bliskość, w tym w szczególności w związku ze złożonym dokumentem (EMAS
lub równoważnym). Trudno też jest jednoznacznie zrozumieć, w ocenie odwołującego, jak ta
odległość wpłynie na realizację środków zarządzania środowiskiem, zwłaszcza gdy tych nie
ujawniono w SIWZ, jak również nie są dostępne w publikacjach miejskich.
4.
Konieczność wskazania pełnej zgodności z unijnymi i krajowymi przepisami prawa
ochrony środowiska obowiązujący organizacji – zdaniem odwołującego, wymóg ten jest
całkowicie niezrozumiały, zamawiający nie wskazał jakichkolwiek „standardów” - punktu
odniesienia, jaki będzie weryfikował ten zakres. Brak jest wskazania konkretnych przepisów,
czy dyrektyw unijnych, a także przepisów krajowych, które mają obowiązywać w tym
konkretnym zamówieniu, by uzyskać odpowiedni standard zarządzania środowiskiem.
Odwołujący zakwestionował prawo do żądania dokumentu wskazanego w § 6 ust. 1
pkt 4 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający,
oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane w związku z brzmieniem art. 25 ust. 1
pkt. 2) ustawy Pzp. Wskazał, że przepisy te mówią o niezbędnych dokumentach,
a dodatkowo treść rozporządzenia nie pozostawia wątpliwości, że żądanie wskazanego tam
dokumentu jest możliwe jedynie przy określeniu stosowanych środków zarządzaniaśrodowiskiem. Aby jednak stwierdzić, że środki takie zostały opisane, muszą one przede
wszystkim zostać opisane właściwie. A zatem wadliwie opisane „środki”, tak jak w SIWZ dla
przedmiotowego postępowania, prowadzą do wniosku braku ich wskazania, a tym samym
bezzasadności żądania dokumentu.
Odwołujący stwierdzić również, że analizując powyższe wymogi zamawiający opisał
je jako wymagania mające postać zasad, w oparciu o jakie należy realizować zamówienie,
zobowiązał jednocześnie do przedłożenia dokumentu, który ma je potwierdzać. Zdaniem
odwołującego, SIWZ powinna zawierać informację o tym, w jaki sposób należy udowodnić
realizację określonych zasad, w jaki sposób zamawiający zamierza weryfikować te dane
i w oparciu o jaki dokument spośród wymienionych w SIWZ. Czy zasady będą podlegały
ocenie z punktu widzenia przedmiotu zamówienia i podlegały ocenie zgodnie z przepisem
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, a jeśli tak, w jaki sposób należy wykazać spełnienie
postawionych wymagań.
Odwołujący podkreślił, że zamawiający nie jest organizacją wpisaną do rejestru
EMAS. Nie będąc taką organizacją nie posiada w swoich strukturach pracowników
przeszkolonych jako auditorzy systemu zarządzania środowiskiem, co oznacza, że nie
posiada kompetentnych osób do kontroli systemu zarządzania i jego oceny, czy jest on
zgodny z systemem np. EMAS. Jak wskazał odwołujący, w SIWZ nie opisano żadnej
procedury, która by taki audit zarządzania przewidywała. Powyższy wymóg jest więc,
w ocenie odwołującego, wyłącznie „twórczością własną” pracowników zamawiającego, a nie
wynikiem potrzeb działającego systemu. Systemy zarządzania nie przewidują kontroli przez
osoby do tego nieprzygotowane (nie będące auditorami zewnętrznymi jednostki
certyfikującej lub innej jednostki uprawnionej do tego nadzoru). Odwołujący stwierdził, że
brak jednoznaczności postanowień SIWZ w tym zakresie wskazuje na naruszenie art. 7 ust.
1 art. 29 ust. 1 oraz art. 25 ust. 1 ustawy Pzp poprzez brak sprecyzowania dokumentu,
a w przypadku uznania argumentacji o niesprecyzowaniu „środków zarządzaniaśrodowiskiem” o bezpodstawności żądania dokumentu określonego w pkt. 7 SIWZ.
Odwołujący zaznaczył, że brak dookreślenia ww. okoliczności skutkuje niejasnością
postanowień SIWZ, powoduje, że na etapie oceny ofert w każdym przypadku zamawiający
może stwierdzić brak spełnienia któregokolwiek z postawionych wymagań, zaś wykonawca
nie dochodząc swoich praw na etapie SIWZ skazany jest na dowolność przy dokonywaniu
oceny ofert. Mając na uwadze powyższe, odwołujący uznał żądanie modyfikacji SIWZ za
zasadne i konieczne.
Odwołujący podniósł ponadto, że w przedmiotowym postępowaniu zamawiający
określił w sposób niejednoznaczny i nieprecyzyjny kryteria oceny ofert. Zauważył, że SIWZ,
obok określenia wag kryteriów oceny ofert, powinna dodatkowo zawierać informację na
temat sposobu oceny ofert przy zastosowaniu wybranych kryteriów (por. art. 36 ust. 1 pkt 13
ustawy Pzp). Oznacza to, jak wskazał, że zamawiający ma obowiązek precyzyjnie opisać do
czego one się odnoszą oraz w jaki sposób nastąpi ocena treści oferty przy ich zastosowaniu.
Odwołujący zaznaczył, że brak precyzji i jednoznaczności powoduje brak możliwości
dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej, a także prowadzi do naruszenia zasad
udzielania zamówień publicznych co do równego traktowania wykonawców poprzez
uznaniową i dowolną ocenę, co jest niedopuszczalne. Jak podkreślił odwołujący, kryteria
oceny ofert powinny być opisane przez zamawiającego w sposób precyzyjny i jednoznaczny,
tak aby możliwe było dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty (wyrok KIO z dnia
12 sierpnia 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 784/08). Wskazał, że zamawiający winien zamieścić
w SIWZ i odpowiednio w ogłoszeniu o zamówieniu jednoznaczny i wyczerpujący opis
kryteriów oceny ofert wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu ich oceny.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w przedmiotowym postępowaniu zamawiający, poza
kryterium ceny, określił dodatkowo: kryterium: czas dojazdu przez wykonawcę na miejsce
zdarzenia. Odwołujący stwierdził jednak, że w kryterium tym nie podano skąd będzie liczony
czas dojazdu, co powoduje brak możliwości jego ustalenia oraz dokonania oceny ofert
w oparciu o te kryteria. Jak zauważył odwołujący, każdy z wykonawców może w dowodny
sposób określić miejsce początkowe. W ocenie odwołującego, w zakresie tego kryterium
zamawiający musi dokonać modyfikacji i podać jednakowe dla wszystkich wykonawców
zasady poprzez wskazanie miejsca początkowego, od którego będzie liczony czas dojazdu.
Ponadto, jak wskazał odwołujący, w treści SIWZ zamawiający odwołuje się do tabeli nr 1
kolumny 4 załącznika nr 2. Wskazano tam zdarzenia, a także dodatkowo określono czas,
w jakim usługa ma zostać wykonana. Odwołujący podał, że w praktyce wykonawcy realizując
zamówienia w sposób należyty, znając prognozy pogody przewidujące jedno ze zjawisk
wskazanych w tabeli gromadzą sprzęt na parkingach w pobliżu miejsc wykonywania usługi
celem jak najszybszego oczyszczenia ulic w przypadku zaistnienia niekorzystnych zjawisk
pogodowych. Tym bardziej, zdaniem odwołującego, kryterium staje się bezprzedmiotowe,
bowiem miejsce postoju pojazdów do wykonania usługi, a tym samym czas dojazdu nie mają
nic wspólnego np. z siedzibą wykonawcy. Należy dodać, że część usług, które należy
wykonać w oparciu o Tabelę nr 1 to usługi profilaktyczne, które co do zasady wykonywane
są przed wystąpieniem zjawiska krytycznego w celu zapobieżenia jego wystąpieniu. Za takie
zjawisko należy uznać np. gołoledź, czy też lodowicę. O konieczności podjęcia działań nie
decyduje czas, a umiejętność rozpoznania danego zjawiska, czy też analiza i interpretacja
prognozy.
Odwołujący stwierdził, że kolejne kryterium również zostało określone w sposób
wadliwy i powodujący brak możliwości dokonania oceny ofert i przydziału punktów w sposób
obiektywny mający na celu dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej. Odwołujący wskazał
na stronę 16, gdzie w pkt. zatytułowanym „W Ad c)” postanowiono: „ekologia” i rok produkcji
sprzętu E. Następnie przy opisie zamawiający zmienia kryterium i wskazuje P (E) - punkty za
„ekologię” i bezawaryjność sprzętu. Zdaniem odwołującego, bezawaryjność sprzętu nie mażadnego powiązania z rokiem produkcji. Nie ma tu żadnej zależności i gwarancji, że
samochody nowe są bezawaryjne, a samochody wyprodukowane wcześniej są bardziej
awaryjne. Na awaryjność wpływa bowiem sposób użytkowania, dokonywania lub nie
przeglądów, okoliczność czy pojazd uległ czy nie wypadkowi, praca tego pojazdu lub nie
w warunkach ekstremalnych itp. Odwołujący powziął wątpliwość jak brzmi kryterium oceny
ofert, a dodatkowo, jeśli kryterium jest bezawaryjność, to nie można oceniać roku produkcji,
bowiem oba te pojęcia są zdecydowanie różne. W uwagi na powyższe odwołujący stwierdził,że kryterium zostało określone w sposób niewłaściwy, bowiem mamy do czynienia z dwoma
pojęciami „rok produkcji” i „bezawaryjność”. Ponadto, jak zauważył odwołujący, „ekologia”
i rok produkcji sprzętu - dotyczą tylko pługo-piaskarko-solarek. Odwołujący wskazał przy tym,że nie istnieje pojazd, który jest pługo-piaskarko-solarką - poszczególne elementy
wyposażenia są modułami montowanymi do pojazdu „nośnego”, tak więc określone
kryterium roku produkcji zostało określone wadliwie i powoduje, że nie ma możliwości
przydzielenia punktów. W ramach tego kryterium można bowiem podać rok produkcji modułu
pługa, lub modułu piaskarki lub modułu solarki w zależności od tego, w którym roku został
ten moduł wyprodukowany i co jest korzystniejsze, lub też podać rok produkcji samochodu
na którym są montowane urządzenia. Zamawiający nie jest w stanie przy tak sformułowanym
kryterium ocenić ofert i przydzielić punktów, nie sprecyzował bowiem kryterium oceny ofert.
Odwołujący zwrócił uwagę, że kolejnym elementem oceny w ramach tego kryterium będzie
norma emisji spalin. W odniesieniu do tego elementu zamawiający znów zamierza oceniać
pługo-piaskarko-solarki nie precyzując, do jakiego silnika odnosić się ma podana przez
wykonawcę norma, która będzie podlegała ocenie punktowej. Odwołujący wyjaśnił, że
istnieją piaskarki z niezależnym silnikiem, w związku z czym, czy zamawiający będzie
oceniał normę dla urządzeń, czy samochodów (co nie zostało wskazane) istnieje
konieczności zmiany kryterium i doprecyzowania, jaki silnik będzie podlegał ocenie
w ramach tego elementu kryterium.
Odwołujący podkreślił, że kryteria oceny ofert zostały sporządzone w sposób
niejednoznaczny i na ich podstawie zamawiający nie jest w stanie dokonać oceny ofert. Brak
precyzyjnych wymagań co do podania określonych danych podlegających ocenie punktowej
powoduje możliwość dowolnej interpretacji, a tym samym porównywanie różnych wartości,
co w konsekwencji prowadzi do braku możliwości oceny ofert w ramach podanych kryteriów.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu:
1.
dokonania modyfikacji postanowień SIWZ w pkt. 7 i nakazanie doprecyzowania
równoważności w zakresie żądanego dokumentu,
2.
ewentualnie dokonania modyfikacji postanowień SIWZ w pkt. 7 poprzez wskazanie
„środków zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania usługi”,
3.
dokonania modyfikacji postanowień SIWZ w zakresie kryteriów oceny ofert - rozdział
XXll SIWZ, w tym w szczególności poprzez doprecyzowanie wymaganych informacji
podlegających ocenie punktowej w sposób, który umożliwi dokonanie oceny ofert w ramach
kryterium i pozwoli na wybór oferty najkorzystniejszej,
4.
zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego według faktury przedstawionej na
rozprawie.
Krajowa
Izba
Odwoławcza,
rozpoznając
złożone
odwołanie
na
rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności treść
ogłoszenia o zamówieniu, treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia wraz
z załącznikami, modyfikacje tych dokumentów dokonane przez zamawiającego, oraz
dokumenty wskazane w treści uzasadnienia, jak również stanowiska stron postępowania
zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy, ustaliła i zważyła
co następuje.
Izba stwierdziła, że odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka
ochrony prawnej, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. Zakres zarzutów, w sytuacji
ich potwierdzenia się, wskazuje na pozbawienie odwołującego możliwości uzyskania
zamówienia i jego realizacji, narażając go tym samym na poniesienie w tym zakresie
wymiernej szkody.
Izba ustaliła, że rozpoznawane przez Izbę odwołanie dotyczy postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, które zostało wszczęte po dniu 19 października
2014 r., tj. po wejściu w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1232). Uwzględniając dyspozycję
art. 3 wskazanej ustawy, Izba rozpoznała niniejsze odwołanie w oparciu o przepisy ustawy
Pzp w brzmieniu obowiązującym aktualnie.
Rozpoznając odwołanie w granicach podniesionych zarzutów Izba uznała, że
w części podlega ono uwzględnieniu.
Za niezasadny Izba uznała zarzut dotyczący braku określenia równoważnego
dokumentu w stosunku do certyfikatu w zakresie systemu EMAS, w tym w szczególności
zaniechania przez zamawiającego wskazania w SIWZ normy ISO 14001. Izba ustaliła, że
w pkt 7.1 Rozdziału XII SIWZ zamawiający w celu potwierdzenia, że oferowane usługi
odpowiadają wymaganiom określonym przez zamawiającego wymagał złożenia przez
wykonawcę zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem
zgodności działań wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli
zamawiający wskazują środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował
podczas wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do
systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem
opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty
działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi
normami dotyczącymi certyfikacji. Zamawiający postawił wymaganie, aby zamówienie
zostało wykonane przez wykonawcę zgodnie z unijnymi i krajowymi standardami
zarządzania środowiskiem. Zamawiający zastrzegł, że usługi powinny być realizowane
w sposób ograniczający negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne, czego
potwierdzeniem będzie spełnianie przez wykonawcę wymogów rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie
dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we wspólnocie
(EMAS)
lub
norm
zarządzaniaśrodowiskiem
opartych
na
europejskich
lub
międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem
Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Zamawiający zastrzegł, że wykonawca w celu spełniania wymogów wynikających
z rozporządzenia dotyczącego EMAS lub systemu równoważnego powinien wykazać, że
stosuje wymagania wyżej wymienionych standardów w zakresie praktyk środowiskowych, co
zostało potwierdzone przez weryfikatora środowiskowego oraz uprawnione organy
administracji, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym
systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) (Dz. U. 178 poz. 1060), czego wynikiem jest
wpisanie wykonawcy przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska do Rejestru EMAS
lub równoważny. Zamawiający wskazał jednocześnie, że przez system równoważny rozumie
się system zarządzania wdrożony przez jednostkę certyfikującą akredytowaną zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie zgodności (Dz. U. z 2010 r.,
Nr 138, poz. 935 ze zm.) przez Polskie Centrum Akredytacji, którego posiadanie będzie
potwierdzało wymagania określone przez zamawiającego.
Izba przyjęła wyjaśnienia zamawiającego, który na rozprawie złożył oświadczenie, że
norma ISO 14001 jest równoważna do systemu zarządzania środowiskiem i audytu EMAS,
jednak wskazał w odpowiedzi na odwołanie, że wskazanie normy ISO 14001 jako
równoważnej w SIWZ prowadziłoby do ograniczenia dopuszczenia do postępowania innych
wykonawców posiadających inne normy lub zaświadczenia spełniające wymagania
zamawiającego. Zamawiający powołał się przy tym na art. 62 dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych
uchylającej dyrektywę 2004/18/WE. Izba stwierdziła przy tym, że przyznanie przez
zamawiającego, iż norma ISO 14001 jest równoważna w stosunku do rejestru EMAS nie
może skutkować uwzględnieniem przedmiotowego zarzutu, bowiem wskazanie w treści
SIWZ tej jednej normy jako równoważnej, nawet przykładowo, mogłoby budzić wątpliwości
co do dopuszczenia przez zamawiającego innych norm czy zaświadczeń.
Odnosząc się do zarzutu, że środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca ma
stosować określone zostały przez zamawiającego w sposób wadliwy Izba w pierwszej
kolejności stwierdziła, że odwołujący nie wykazał, iż okoliczność braku znajdowania się
Miasta Chorzów w rejestrze EMAS uniemożliwia zamawiającemu stawianie wymagań
w przedmiotowym zakresie. O bezzasadności wymagań nie świadczy również okoliczność,że w innych postępowaniach prowadzonych przez zamawiającego takiego wymagania nie
wprowadzono. Izba wzięła pod uwagę wyjaśnienia zamawiającego, iż Miasto Chorzów,
podobnie jak pozostałe miasta aglomeracji górnośląskiej, jest dotknięte skutkamiśrodowiskowymi, które są następstwem przemysłowej przeszłości miasta. Zamawiający
podał, że miasto boryka się z typowymi miejskimi obciążeniami środowiska wynikającymi
z koncentracji zabudowy i jej stanu technicznego, a także sposobu ogrzewania, układu
szlaków komunikacyjnych, uszczelniania gruntów. Powyższe stanowi, w ocenie Izby,
uzasadnienie dla wprowadzenia kwestionowanych przez odwołującego wymagań.
W zakresie wymagania „Utrzymanie pojazdów w odpowiednim stanie technicznym
i sanitarnym poprzez poddawanie ich systematycznym przeglądom technicznym oraz
naprawom i konserwacji zapobiegając niekontrolowanym emisjom do środowiska” (Rozdział
XII pkt 7.1 ppkt 1 SIWZ)
Izba uznała, że wymóg ten nie narusza przepisów prawa,
w szczególności zasad postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 7 ustawy
Pzp). Izba przychyliła się do stanowiska zamawiającego, że wymóg utrzymania pojazdów
w odpowiednim stanie technicznym, nawet jeśli podlega przepisom prawa o ruchu
drogowym, nie pozostaje bez wpływu na stan środowiska.
Kolejnym środkiem zarządzania środowiskiem określonym przez zamawiającego jest
określone w Rozdziale XII pkt 7.1 ppkt 2 SIWZ wymaganie: „Realizując usługi przez
Wykonawcę pojazdami o ograniczonej emisji substancji szkodliwych do atmosfery.
W związku z tym Zamawiający wymaga w SIWZ oraz szczegółowym opisie przedmiotu
zamówienia aby pojazdy, które będą używane do wykonywania usługi spełniały normę min.
Euro 4 lub rozwiązania równoważne w przypadku stosowania innych rodzajów paliw do
napędu pojazdów. Przez rozwiązania równoważne Zamawiający będzie rozumieć
rozwiązania nie gorsze niż wynikające z normy Euro 4 w kwestii emisji substancji
szkodliwych do atmosfery”. Izba stwierdziła, że pomimo dokonania przez zamawiającego
w dniu 3 czerwca 2016 r. modyfikacji treści SIWZ oraz ogłoszenia o zamówieniu, nie
wszystkie
wskazywane
przez
odwołującego
rozbieżności
zostały
usunięte,
jak
np. niespójność pomiędzy treścią pkt 7.1 ppkt 2 SIWZ a pkt III.2.3 ogłoszenia o zamówieniu.
Wobec powyższego, zdaniem Izby, niezbędne jest usunięcie rozbieżności pomiędzy treścią
SIWZ a treścią ogłoszenia o zamówieniu dotyczących normy, jaką powinny spełniać pojazdy
używane do wykonywania usługi, a także jednoznaczne określenie przez zamawiającego czy
wymóg ten dotyczy wszystkich pojazdów używanych przy realizacji zamówienia czy też
jedynie pługo-piaskarko-solarki.
Odnosząc
się
dośrodka
zarządzaniaśrodowiskiem
określonego
przez
zamawiającego jako „Zmniejszenie zużycia paliwa oraz gromadzenie środków chemicznych
technicznych niezbędnych do wykonywania przez Wykonawcę usług w miejscu
wykonywania usługi lub jej bezpośredniej bliskości. W związku z tym Zamawiający wymaga
w SIWZ oraz szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia aby Wykonawca realizował
usługi z bazy sprzętowo-magazynowej zlokalizowanej na terenie miasta Chorzów lub w jego
bezpośredniej bliskości.” (Rozdział XII pkt 7.1 ppkt 3 SIWZ) Izba zgodziła się
z odwołującym, że pojęcie „zmniejszenia zużycia paliwa” wymaga doprecyzowania, brak jest
bowiem określenia, w stosunku do jakich wartości ma nastąpić zmniejszenie, w jaki sposób
będzie ono weryfikowane, oraz jaki poziom zmniejszenia zużycia wykonawca powinien
uzyskać. Brak określenia powyższego pozostawia wykonawców w niepewności zarówno co
do sposobu badania przez zamawiającego przedmiotowego zmniejszenia, jak też co do
poziomu zmniejszenia zużycia paliwa, jaki wykonawca powinien zapewnić.
W zakresie zaś wymagania dotyczącego gromadzenia środków chemicznych
niezbędnych do wykonywania usług w miejscu wykonywania usług i jej bezpośredniej
bliskości – Izba stwierdziła, że postawiony zarzut dotyczył braku dookreślenia ww. bliskości,
co zamawiający uczynił modyfikując SIWZ w dniu 3 czerwca 2016 r. przez wskazanie, że
baza sprzętowo-materiałowa powinna być zlokalizowana w miejscu położonym w odległości
maksymalnie 15 km od granicy miasta Chorzowa. Ww. modyfikacja treści SIWZ dokonana
przez zamawiającego skutkuje brakiem wpływu zasadności przedmiotowego zarzutu na
wynik postępowania.
Izba przychyliła się do stanowiska odwołującego w zakresie środka zarządzaniaśrodowiskiem opisanego jako „Wskazanie pełnej zgodności z unijnymi i krajowymi
przepisami prawa ochrony środowiska obowiązujący organizacji” (Rozdział XII pkt 7.1 ppkt 5
SIWZ). Izba stwierdziła, że niezbędne jest określenie przez zamawiającego przepisów,
których to wymaganie dotyczy. Wykonawca powinien mieć pewność co do tego, które
przepisy zamawiający uznaje za obowiązujące w przedmiotowym postępowaniu, aby móc
określić czy wykonawca stosuje przedmiotowy środek zarządzania środowiskiem.
W ocenie Izby, stwierdzone powyżej uchybienia w doprecyzowaniu określonych przez
zamawiającego środków zarządzania środowiskiem nie mogą prowadzić do skutku w postaci
uznania, że środki zarządzania środowiskiem nie zostały wskazane, a w konsekwencji, iż
brak jest podstaw do żądania dokumentu opisanego w pkt 7.1 Rozdziału XII SIWZ.
Izba nie znalazła podstaw do stwierdzenia naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy Pzp przez określenie kryterium „czas dojazdu przez Wykonawcę na
miejsce zdarzenia liczony od momentu zgłoszenia zdarzenia przez Zamawiającego lub
uprawomocnione ku temu jednostki Wykonawcy (T) – max 2 pkt.”. Zamawiający opisał, że
miejscem pomiaru czasu dojazdu przez wykonawcę tożsamym z miejscem zdarzenia jest
skrzyżowanie ul. 3-go Maja z ul. Katowicką w Chorzowie, gdzie zamontowany jest monitoring
miejski, dzięki któremu zamawiający zdolny będzie ocenić dokładny czas dojazdu
wykonawcy do miejsca zdarzenia. Zamawiający przewidział ponadto, iż przyzna wykonawcy
0 punktów składowych, jeśli oferowany czas dojazdu wynosi powyżej 60 min, 30 punktów
składowych, jeżeli oferowany czas dojazdu mieści się w przedziale 60-45 min, 60 punktów
składowych, jeżeli czas dojazdu mieści się w przedziale 44-30 min, i 100 punktów
składowych, jeżeli czas dojazdu wynosi poniżej 30 min. Zamawiający sprecyzował zatem
miejsce w Chorzowie, do którego należy zmierzyć czas dojazdu, do wykonawców zaś będzie
należał wybór miejsca początkowego. Izba wzięła pod uwagę, iż sam odwołujący
w odwołaniu stwierdził, że w praktyce wykonawcy gromadzą sprzęt na parkingach w pobliżu
miejsc wykonywania usługi. Określone zostały również przez zamawiającego znaczenie
przedmiotowego kryterium, oraz sposób jego oceny. Brak jest zatem podstaw do
stwierdzenia braku precyzji i jednoznaczności w określeniu tego kryterium.
Za zasadny Izba uznała zarzut odwołującego dotyczący niewłaściwego określenia
kryterium „ekologia i rok produkcji sprzętu”. Istotnie, zamawiający opisując sposób oceny
przedmiotowego kryterium wskazał, iż ocenie będzie podlegała bezawaryjność sprzętu, przy
czym określił ilość punktów za oferowany rok produkcji pługo-piaskarko-solarek. Tak
ustalone przez zamawiającego kryterium było niejednoznaczne i mogło budzić wątpliwości
wykonawców, jednak nieścisłości w tym zakresie zostały zniwelowane przez zamawiającego
modyfikacją treści SIWZ z dnia 3 czerwca 2016 r. Z uwagi na powyższe, zasadność
twierdzeń odwołującego pozostaje bez wpływu na wynik postępowania.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, orzeczono jak
w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy/ Pzp
oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Za uzasadnione Izba
uznała koszty wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego na podstawie złożonego
rachunku.
Przewodniczący: …………………
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu Miejskiemu Zarządowi Ulic
i Mostów w Chorzowie wprowadzenie zmian postanowień specyfikacji istotnych
warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu przez:
- usunięcie rozbieżności pomiędzy treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia a treścią ogłoszenia o zamówieniu dotyczących normy emisji spalin,
jaką mają spełniać pojazdy używane do wykonywania usługi,
- jednoznaczne określenie czy wymóg wskazany w pkt 7.1 ppkt 2 Rozdziału XII
specyfikacji istotnych warunków zamówienia dotyczy wszystkich pojazdów
używanych przy realizacji zamówienia czy jedynie pługo-piaskarko-solarki,
- doprecyzowanie pojęcia „zmniejszenie zużycia paliwa” w pkt 7.1 ppkt 3 Rozdziału
XII specyfikacji istotnych warunków zamówienia przez określenie w stosunku do
jakich wartości ma nastąpić zmniejszenie zużycia paliwa, w jaki sposób będzie ono
weryfikowane, oraz jaki poziom zmniejszenia zużycia paliwa wykonawca powinien
uzyskać,
- wskazanie przez zamawiającego przepisów prawa, których dotyczy wymaganie
opisane w pkt 7.1 ppkt 5 Rozdziału XII specyfikacji istotnych warunków
zamówienia,
2. kosztami postępowania obciąża
Miejski Zarząd Ulic i Mostów, ul. Bałtycka 8A,
41-500 Chorzów i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
wykonawcę J.W.
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą J.W. Zakład Usługowy
Konserwacja
Terenów
Zielonych,
ul.
Władysława
Łokietka
4,
41-933 Bytom tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od
Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów, ul. Bałtycka 8A,
41-500 Chorzów na rzecz wykonawcy J.W. prowadzący działalność gospodarczą
pod nazwą J.W. Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych, ul. Władysława
Łokietka 4, 41-933 Bytom kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: ……………………
Sygn. akt: KIO 869/16
U z a s a d n i e n i e
Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Chorzowie (dalej: „zamawiający”) prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na letnie
i zimowe utrzymanie jezdni ulic na terenie miasta Chorzowa. Postępowanie to prowadzone
jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2015 r. poz. 2164), zwanej dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w dniu 12 maja 2016 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod pozycją
2016/S 091-163689.
W dniu 23 maja 2016 r. wykonawca J.W. prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą J.W. Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych (dalej: „odwołujący”) wniósł
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: „SIWZ”). Odwołujący zarzucił
zamawiającemu naruszenie:
- art. 29 ust. 1 i ust. 3 w zw. z § 6 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
19 lutego 2013 r. sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający, oraz
form, w jakich te dokumenty mogą być składane poprzez żądanie przedłożenia wraz z ofertą
dokumentu, tj. certyfikatu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS bez
określenia równoważnego dokumentów, w tym w szczególności poprzez nie wskazanie
normy ISO 14001,
- ewentualnie naruszenie art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane poprzez żądanie przedłożenia wraz z ofertą dokumentów,
które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania, tj. certyfikatu w zakresie systemu
zarządzania środowiskowego EMAS bez wskazania „środków zarządzania środowiskiem,
które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania usługi”,
- art. 91 ust. 1 w zw. z art. 36 ust. 1 pkt. 13 ustawy Pzp poprzez wadliwe określenie kryterium
oceny ofert, które nie daje możliwości przydziału punktów w ramach kryterium, w tym
w szczególności uniemożliwia ocenę ofert i wybór oferty najkorzystniejszej,
- w konsekwencji naruszenie zasad udzielania zamówień publicznych wskazanych w art. 7
ust 1 ustawy Pzp przez prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia w sposób
niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zamawiający w pkt. 7 SIWZ oraz
w rozdziale III.2.3. ogłoszenia o zamówieniu w celu potwierdzenia, że oferowane usługi
odpowiadają wymaganiom określonym przez zamawiającego żąda, aby wykonawca dołączył
do oferty następujący dokument: „zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się
poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi normami zarządzaniaśrodowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania środowiskiem, które
wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub
usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu EMAS lub norm
zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach
poświadczonych przez podmiotu działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej,
europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji”. W dalszej części
tego postanowienia zamawiający wskazał na konieczność realizacji przedmiotu zamówienia
z zastosowaniem norm zarządzania środowiskiem wynikającego z rozporządzenia
dotyczącego EMAS lub równoważnego nie opisując jaki system lub jaki dokument uznaje za
równoważny. Odwołujący zwrócił uwagę, że próba podania rzekomej definicji równoważności
została sformułowana następująco: „Przez system równoważny rozumie się system
zarządzania wdrożony przez jednostkę certyfikującą akredytowaną zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie zgodności (tj. Dz.U. z 2010, Nr 138, poz. 935
z późn. zm.) przez Polskie Centrum Akredytacji, którego posiadanie będzie potwierdzało
wymagania określone poniżej przez Zamawiającego”.
Zdaniem odwołującego, normą równoważną do systemu zarządzania środowiskiem
i audytu EMAS jest norma ISO 14001:2005, w związku z czym mając na uwadze obowiązek
sprecyzowania równoważności w odniesieniu do stawianych wymogów, zamawiający winien
w treści SIWZ wpisać tę właśnie normę tym bardziej, że taką normą posługiwał się
w poprzednim postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. W ocenie odwołującego,
wskazanie jedynie pojęcia „lub równoważne” daje zamawiającemu całkowitą swobodę oceny
przyszłych systemów zarządzania przedstawionych przez wykonawców w ofertach.
Odwołujący podkreślił, że nie jest również określeniem równoważności wymienienie w 5
punktach okoliczności, jakie należy spełnić. Tym bardziej, że już w tej części SIWZ
zamawiający nie odwołuje się do równoważności, a jedynie do systemu zarządzaniaśrodowiskiem i audytu EMAS, wskazując, że: „Powyższe żądanie Zamawiający uzasadnia
wskazaniem w siwz oraz szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia następującychśrodków zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania zamówienia na usługi przy jednoczesnym odwołaniu się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu EMAS (brak powołania się na normy równoważne -
przyp. autora) mających na celu zmniejszenie uciążliwości dla środowiska:”.
Jak stwierdził odwołujący, żadna z zasad, czy to EMAS czy innego systemu
zarządzania nie posiada tak sprecyzowanych literalnie obszarów zarządzania środowiskiem.
Zdaniem odwołującego, obszary i zakresy, jakie zostały wskazane w treści siwz są
„twórczością własną” zamawiającego, zatem brak jednoznacznego podania, jakie dokumenty
stanowią o równoważności zasad zarządzania środowiskiem w stosunku do EMAS
powoduje, że w każdym przypadku, gdy wykonawca posiada Certyfikat stwierdzający
wdrożenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Środowiskiem, ale w Księdze opisującej
politykę jakościowo środowiskową nie zostaną wymienione dokładanie te obszary,
zagadnienia, sformułowania, jakie zostały wymienione w SIWZ naraża się na odrzucenie
jego oferty. Mając powyższe na uwadze odwołujący uznał, że wskazanie dokumentu
równoważnego w stosunku do EMAS jest niezbędne dla prawidłowego sporządzenia opisu
przedmiotu zamówienia. Utrwalone już orzecznictwo jednoznacznie wskazuje, że powołując
się na równoważność zamawiający zobowiązany jest do sprecyzowania pojęcia
równoważności tak, aby wykonawcy przystępujący do postępowania mieli pewność, że
spełniają oczekiwania zamawiającego. Odwołujący podał, że zamawiający winien opisać
i wskazać wykonawcy zasady równoważności tak, by ten mógł ocenić, czy posiadany przez
niego system odpowiada jego potrzebom. Odwołujący zwrócił uwagę, że o równoważności
systemu EMAS i ISO 14001 wypowiedziała się Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia
24 listopada 2014 r. (sygn. akt KIO 2358/14), w którym to orzeczeniu przywołuje się normę
ISO 14001 na równi z EMAS.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania modyfikacji SIWZ
poprzez zobowiązanie do wskazania normy ISO 14001 jako dokumentu równoważnego do
Rejestru EMAS. Zdaniem odwołującego, wykonawcy powinni mieć możliwość ustalenia na
podstawie SIWZ jak zdefiniować rozwiązanie równoważne. Z reguły bowiem nie jest tak, że
równoważność posiada wszystkie cechy rozwiązania referencyjnego, stąd istotne jest
precyzyjne opisanie wszystkich parametrów równoważności. W ocenie odwołującego,
system zarządzania i audytu EMAS - unijny system zarządzania środowiskowego (SZŚ)
i pozyskany wpis wykonawcy przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska do Rejestru
EMAS jest zarówno systemem, jak i dokumentem równoważnym do posiadania przez
wykonawców wdrożonego systemu zarządzania jakością i środowiskowego w oparciu
o spełnienie normy ISO 14001:2005.
Odwołujący zauważył, że literatura w tym zakresie w sposób jednoznaczny stwierdza,że w Polsce procedura równoważna do EMAS została opisana w Normie ISO 14001. Od
2001 r. wymagania normy ISO 14001 dotyczące SZŚ stały się integralną częścią
rozporządzenia EMAS. Wymagania obu standardów są zatem zbieżne. Opierają się na
założeniu, że niektóre organizacje są skłonne do podejmowania działań nakierowanych na
stałe ograniczanie negatywnego oddziaływania na środowisko, nawet jeżeli wybiega to poza
obowiązki wynikające z przepisów prawa. Dokonują tego poprzez stały nadzór nad
działaniami, usługami i wyrobami związanymi ze znaczącymi aspektami środowiskowymi
oraz stawianie i osiąganie realnych celów w tym zakresie. Rozporządzenie EMAS definiuje
przegląd środowiskowy jako: „wstępną kompleksową analizę aspektów środowiskowych,
wpływu na środowisko i efektów działalności środowiskowej związanych z działalnością,
produktami i usługami organizacji”. Podobne założenia realizują podmioty posiadające
i działające w zgodzie z normą ISO 14001. Norma ISO 14001 wymaga również identyfikacji
wszystkich aspektów środowiskowych. Zarówno rejestracja w systemie EMAS, jak
i uzyskanie certyfikatu zgodności z normą ISO 14001 uznawane są za potwierdzenie
systemowego podejścia do zagadnień ochrony środowiska. Tym samym, jak zaznaczył
odwołujący, żądanie wskazania w treści SIWZ jako dokumentu równoważnego posiadania
Certyfikatu na zgodność działania wykonawcy z normą ISO 14001 jest uzasadnione
i konieczne.
Odnosząc się w dalszym ciągu do treści SIWZ w szczególności w zakresie pkt. 1-5 na
str. 10 „środków zarządzania środowiskiem, które wykonawca ma stosować” odwołujący
stwierdził, że zostały one określone w sposób wadliwy i powinny zostać zmodyfikowane.
Odwołujący wskazał, że brak jest jednolitych standardów określenia takich zasad co
powoduje konieczność odwołania się do zasad określania przedmiotu zamówienia w sposób
odpowiadający przedmiotowi świadczonej usługi i zasad/standardów funkcjonujących
u zamawiającego.
Jak zauważył odwołujący, zamawiający nie posiada w swojej jednostce systemu
zarządzania środowiskiem. Miasto Chorzów nie jest podmiotem wpisanym do rejestru
EMAS. Tym samym, zdaniem odwołującego, samo już stawianie wymagań w tym zakresie
nie jest związane z przedmiotem zamówienia. Dodatkowo odwołujący podniósł, że w żadnym
z innych postępowań ogłaszanych przez samego zamawiającego, jak i Miasto Chorzów, nie
ma podobnego wymogu w zakresie ochrony środowiska.
Odwołujący stwierdził ponadto, że wskazane środki zostały określone w sposób, który
nie realizuje zasad wynikających z norm przywołanych z pierwszej części pkt. 7 SIWZ:
1.
Konieczność utrzymania pojazdów w odpowiednim stanie technicznym - nie jest
normą środowiskową - utrzymanie pojazdów w stanie technicznym, podlega bowiem
przepisom prawa o ruchu drogowym zawartym w Kodeksie drogowym lub standardom
technicznym opisanym przez producenta danych pojazdów typu Książka obsługi pojazdu,
czy jego naprawa lub konserwacja. Obsługa techniczna nie jest normą środowiskową, choć
w jej zakres wchodzi ochrona środowiska. Zamawiający jednak nie zdefiniował tego zakresu
np. poprzez zobowiązanie do selektywnego przekazania odpadów powstających w wyniku
tej obsługi lub innych standardów, jeżeli oczekuje ich zachowania. Naprawa i konserwacja
pojazdów jest działaniem nie mającym żadnego znaczenia dla środowiska, jeżeli się nie
doprecyzuje, jakie działania mają być podjęte, by je chronić. Odwołujący podkreślił, że
przedmiotem przyszłej umowy jest usługa polegająca na letnim i zimowym utrzymaniu jezdni
na terenie miasta Chorzowa, a nie naprawa techniczna pojazdów. Naprawa techniczna
pojazdów nie musi być wykonywana przez podmiot, który podejmie się obsługi utrzymania
jezdni lecz zlecana do specjalistycznych warsztatów, wówczas to wykonawca usługi naprawy
pojazdu zabiega o ochronę środowiska. Zdaniem odwołującego, w tym zakresie nie można
mówić, że zamawiający realizuje dyspozycję § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia i „wskazujeśrodki zarządzania środowiskiem” - przywołana treści pkt. 1 nie ma żadnego wpływu na
prowadzenie polityki pro środowiskowej w zakresie utrzymania czystości miasta i jest
w odniesieniu do zasad ambiwalentna.
2.
Wskazanie normy emisji spalin – odwołujący wskazał, że postanowienia SIWZ
(pkt. 7.1 ppkt. 5 str. 10) i wymagania określone w części III.2.3 ogłoszenia o zamówieniu
(str. 10/14 pkt 2) są rozbieżne, co powoduje brak możliwości złożenia prawidłowej oferty.
W SIWZ wskazano bowiem, że wymaganiem minimalnym jest konieczność wykonywania
usługi przez pojazdy spełniające normę min. Euro 4 lub rozwiązanie równoważne
w przypadku stosowania innych rodzajów paliw do napędu pojazdów. W treści ogłoszenia
wskazano natomiast: „realizując usługi przez wykonawcę pojazdami o ograniczonej emisji
substancji szkodliwych do atmosfery. W związku z tym Zamawiający wymaga w siwz oraz
szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia aby pojazdy, które będą używane do
wykonywania usługi spełniały normę min. Euro 5 lub rozwiązania równoważne w przypadku
w przypadku stosowania innych rodzajów paliw do napędu pojazdów”. Odwołujący
zaznaczył, że norma Euro 4 jest inaczej parametryzowana niż norma Euro 5, podkreślił, że
nie są to rozwiązania równoważne. Mają również różny okres obowiązywania i wdrożenia.
Ponadto, jak zauważył odwołujący, zarówno w odniesieniu do stawianych wymagań nie
zostało podane do jakich pojazdów mają zostać zachowane wymagane normy czy do
wszystkich wymienionych na stronie 7 SIWZ, którymi wykonawca musi dysponować, czy
tylko do pługo-piaskarko-solarek, w odniesieniu do których został postawiony konkretny
wymóg po fragmencie SIWZ zatytułowanym UWAGA 7. Powoduje to rozbieżność co do
ilości pojazdów objętych tym wymogiem.
3.
Zmniejszenie zużycia paliwa - brak określenia od czego, od jakich wartości ma zostać
wykazane zmniejszenie tego zużycia, w jaki sposób będzie ono weryfikowane i jak ma być
realizowane, czy też jaki należy uzyskać poziom tego zmniejszenia. Odwołujący podniósł, że
dalej w tym punkcie jako element mający mieć korzystny wpływ na ochronę środowiska
zamawiający wskazał konieczność zgromadzenia środków chemicznych na terenie miasta
Chorzowa lub w bezpośredniej jej bliskości - w tym miejscu brak jest jednak dookreślenia
jakiej bliskości, co zamawiający rozumie pod tym pojęciem i w jaki sposób będzie oceniał czy
weryfikował tę bliskość, w tym w szczególności w związku ze złożonym dokumentem (EMAS
lub równoważnym). Trudno też jest jednoznacznie zrozumieć, w ocenie odwołującego, jak ta
odległość wpłynie na realizację środków zarządzania środowiskiem, zwłaszcza gdy tych nie
ujawniono w SIWZ, jak również nie są dostępne w publikacjach miejskich.
4.
Konieczność wskazania pełnej zgodności z unijnymi i krajowymi przepisami prawa
ochrony środowiska obowiązujący organizacji – zdaniem odwołującego, wymóg ten jest
całkowicie niezrozumiały, zamawiający nie wskazał jakichkolwiek „standardów” - punktu
odniesienia, jaki będzie weryfikował ten zakres. Brak jest wskazania konkretnych przepisów,
czy dyrektyw unijnych, a także przepisów krajowych, które mają obowiązywać w tym
konkretnym zamówieniu, by uzyskać odpowiedni standard zarządzania środowiskiem.
Odwołujący zakwestionował prawo do żądania dokumentu wskazanego w § 6 ust. 1
pkt 4 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający,
oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane w związku z brzmieniem art. 25 ust. 1
pkt. 2) ustawy Pzp. Wskazał, że przepisy te mówią o niezbędnych dokumentach,
a dodatkowo treść rozporządzenia nie pozostawia wątpliwości, że żądanie wskazanego tam
dokumentu jest możliwe jedynie przy określeniu stosowanych środków zarządzaniaśrodowiskiem. Aby jednak stwierdzić, że środki takie zostały opisane, muszą one przede
wszystkim zostać opisane właściwie. A zatem wadliwie opisane „środki”, tak jak w SIWZ dla
przedmiotowego postępowania, prowadzą do wniosku braku ich wskazania, a tym samym
bezzasadności żądania dokumentu.
Odwołujący stwierdzić również, że analizując powyższe wymogi zamawiający opisał
je jako wymagania mające postać zasad, w oparciu o jakie należy realizować zamówienie,
zobowiązał jednocześnie do przedłożenia dokumentu, który ma je potwierdzać. Zdaniem
odwołującego, SIWZ powinna zawierać informację o tym, w jaki sposób należy udowodnić
realizację określonych zasad, w jaki sposób zamawiający zamierza weryfikować te dane
i w oparciu o jaki dokument spośród wymienionych w SIWZ. Czy zasady będą podlegały
ocenie z punktu widzenia przedmiotu zamówienia i podlegały ocenie zgodnie z przepisem
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, a jeśli tak, w jaki sposób należy wykazać spełnienie
postawionych wymagań.
Odwołujący podkreślił, że zamawiający nie jest organizacją wpisaną do rejestru
EMAS. Nie będąc taką organizacją nie posiada w swoich strukturach pracowników
przeszkolonych jako auditorzy systemu zarządzania środowiskiem, co oznacza, że nie
posiada kompetentnych osób do kontroli systemu zarządzania i jego oceny, czy jest on
zgodny z systemem np. EMAS. Jak wskazał odwołujący, w SIWZ nie opisano żadnej
procedury, która by taki audit zarządzania przewidywała. Powyższy wymóg jest więc,
w ocenie odwołującego, wyłącznie „twórczością własną” pracowników zamawiającego, a nie
wynikiem potrzeb działającego systemu. Systemy zarządzania nie przewidują kontroli przez
osoby do tego nieprzygotowane (nie będące auditorami zewnętrznymi jednostki
certyfikującej lub innej jednostki uprawnionej do tego nadzoru). Odwołujący stwierdził, że
brak jednoznaczności postanowień SIWZ w tym zakresie wskazuje na naruszenie art. 7 ust.
1 art. 29 ust. 1 oraz art. 25 ust. 1 ustawy Pzp poprzez brak sprecyzowania dokumentu,
a w przypadku uznania argumentacji o niesprecyzowaniu „środków zarządzaniaśrodowiskiem” o bezpodstawności żądania dokumentu określonego w pkt. 7 SIWZ.
Odwołujący zaznaczył, że brak dookreślenia ww. okoliczności skutkuje niejasnością
postanowień SIWZ, powoduje, że na etapie oceny ofert w każdym przypadku zamawiający
może stwierdzić brak spełnienia któregokolwiek z postawionych wymagań, zaś wykonawca
nie dochodząc swoich praw na etapie SIWZ skazany jest na dowolność przy dokonywaniu
oceny ofert. Mając na uwadze powyższe, odwołujący uznał żądanie modyfikacji SIWZ za
zasadne i konieczne.
Odwołujący podniósł ponadto, że w przedmiotowym postępowaniu zamawiający
określił w sposób niejednoznaczny i nieprecyzyjny kryteria oceny ofert. Zauważył, że SIWZ,
obok określenia wag kryteriów oceny ofert, powinna dodatkowo zawierać informację na
temat sposobu oceny ofert przy zastosowaniu wybranych kryteriów (por. art. 36 ust. 1 pkt 13
ustawy Pzp). Oznacza to, jak wskazał, że zamawiający ma obowiązek precyzyjnie opisać do
czego one się odnoszą oraz w jaki sposób nastąpi ocena treści oferty przy ich zastosowaniu.
Odwołujący zaznaczył, że brak precyzji i jednoznaczności powoduje brak możliwości
dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej, a także prowadzi do naruszenia zasad
udzielania zamówień publicznych co do równego traktowania wykonawców poprzez
uznaniową i dowolną ocenę, co jest niedopuszczalne. Jak podkreślił odwołujący, kryteria
oceny ofert powinny być opisane przez zamawiającego w sposób precyzyjny i jednoznaczny,
tak aby możliwe było dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty (wyrok KIO z dnia
12 sierpnia 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 784/08). Wskazał, że zamawiający winien zamieścić
w SIWZ i odpowiednio w ogłoszeniu o zamówieniu jednoznaczny i wyczerpujący opis
kryteriów oceny ofert wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu ich oceny.
Odwołujący zwrócił uwagę, że w przedmiotowym postępowaniu zamawiający, poza
kryterium ceny, określił dodatkowo: kryterium: czas dojazdu przez wykonawcę na miejsce
zdarzenia. Odwołujący stwierdził jednak, że w kryterium tym nie podano skąd będzie liczony
czas dojazdu, co powoduje brak możliwości jego ustalenia oraz dokonania oceny ofert
w oparciu o te kryteria. Jak zauważył odwołujący, każdy z wykonawców może w dowodny
sposób określić miejsce początkowe. W ocenie odwołującego, w zakresie tego kryterium
zamawiający musi dokonać modyfikacji i podać jednakowe dla wszystkich wykonawców
zasady poprzez wskazanie miejsca początkowego, od którego będzie liczony czas dojazdu.
Ponadto, jak wskazał odwołujący, w treści SIWZ zamawiający odwołuje się do tabeli nr 1
kolumny 4 załącznika nr 2. Wskazano tam zdarzenia, a także dodatkowo określono czas,
w jakim usługa ma zostać wykonana. Odwołujący podał, że w praktyce wykonawcy realizując
zamówienia w sposób należyty, znając prognozy pogody przewidujące jedno ze zjawisk
wskazanych w tabeli gromadzą sprzęt na parkingach w pobliżu miejsc wykonywania usługi
celem jak najszybszego oczyszczenia ulic w przypadku zaistnienia niekorzystnych zjawisk
pogodowych. Tym bardziej, zdaniem odwołującego, kryterium staje się bezprzedmiotowe,
bowiem miejsce postoju pojazdów do wykonania usługi, a tym samym czas dojazdu nie mają
nic wspólnego np. z siedzibą wykonawcy. Należy dodać, że część usług, które należy
wykonać w oparciu o Tabelę nr 1 to usługi profilaktyczne, które co do zasady wykonywane
są przed wystąpieniem zjawiska krytycznego w celu zapobieżenia jego wystąpieniu. Za takie
zjawisko należy uznać np. gołoledź, czy też lodowicę. O konieczności podjęcia działań nie
decyduje czas, a umiejętność rozpoznania danego zjawiska, czy też analiza i interpretacja
prognozy.
Odwołujący stwierdził, że kolejne kryterium również zostało określone w sposób
wadliwy i powodujący brak możliwości dokonania oceny ofert i przydziału punktów w sposób
obiektywny mający na celu dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej. Odwołujący wskazał
na stronę 16, gdzie w pkt. zatytułowanym „W Ad c)” postanowiono: „ekologia” i rok produkcji
sprzętu E. Następnie przy opisie zamawiający zmienia kryterium i wskazuje P (E) - punkty za
„ekologię” i bezawaryjność sprzętu. Zdaniem odwołującego, bezawaryjność sprzętu nie mażadnego powiązania z rokiem produkcji. Nie ma tu żadnej zależności i gwarancji, że
samochody nowe są bezawaryjne, a samochody wyprodukowane wcześniej są bardziej
awaryjne. Na awaryjność wpływa bowiem sposób użytkowania, dokonywania lub nie
przeglądów, okoliczność czy pojazd uległ czy nie wypadkowi, praca tego pojazdu lub nie
w warunkach ekstremalnych itp. Odwołujący powziął wątpliwość jak brzmi kryterium oceny
ofert, a dodatkowo, jeśli kryterium jest bezawaryjność, to nie można oceniać roku produkcji,
bowiem oba te pojęcia są zdecydowanie różne. W uwagi na powyższe odwołujący stwierdził,że kryterium zostało określone w sposób niewłaściwy, bowiem mamy do czynienia z dwoma
pojęciami „rok produkcji” i „bezawaryjność”. Ponadto, jak zauważył odwołujący, „ekologia”
i rok produkcji sprzętu - dotyczą tylko pługo-piaskarko-solarek. Odwołujący wskazał przy tym,że nie istnieje pojazd, który jest pługo-piaskarko-solarką - poszczególne elementy
wyposażenia są modułami montowanymi do pojazdu „nośnego”, tak więc określone
kryterium roku produkcji zostało określone wadliwie i powoduje, że nie ma możliwości
przydzielenia punktów. W ramach tego kryterium można bowiem podać rok produkcji modułu
pługa, lub modułu piaskarki lub modułu solarki w zależności od tego, w którym roku został
ten moduł wyprodukowany i co jest korzystniejsze, lub też podać rok produkcji samochodu
na którym są montowane urządzenia. Zamawiający nie jest w stanie przy tak sformułowanym
kryterium ocenić ofert i przydzielić punktów, nie sprecyzował bowiem kryterium oceny ofert.
Odwołujący zwrócił uwagę, że kolejnym elementem oceny w ramach tego kryterium będzie
norma emisji spalin. W odniesieniu do tego elementu zamawiający znów zamierza oceniać
pługo-piaskarko-solarki nie precyzując, do jakiego silnika odnosić się ma podana przez
wykonawcę norma, która będzie podlegała ocenie punktowej. Odwołujący wyjaśnił, że
istnieją piaskarki z niezależnym silnikiem, w związku z czym, czy zamawiający będzie
oceniał normę dla urządzeń, czy samochodów (co nie zostało wskazane) istnieje
konieczności zmiany kryterium i doprecyzowania, jaki silnik będzie podlegał ocenie
w ramach tego elementu kryterium.
Odwołujący podkreślił, że kryteria oceny ofert zostały sporządzone w sposób
niejednoznaczny i na ich podstawie zamawiający nie jest w stanie dokonać oceny ofert. Brak
precyzyjnych wymagań co do podania określonych danych podlegających ocenie punktowej
powoduje możliwość dowolnej interpretacji, a tym samym porównywanie różnych wartości,
co w konsekwencji prowadzi do braku możliwości oceny ofert w ramach podanych kryteriów.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu:
1.
dokonania modyfikacji postanowień SIWZ w pkt. 7 i nakazanie doprecyzowania
równoważności w zakresie żądanego dokumentu,
2.
ewentualnie dokonania modyfikacji postanowień SIWZ w pkt. 7 poprzez wskazanie
„środków zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania usługi”,
3.
dokonania modyfikacji postanowień SIWZ w zakresie kryteriów oceny ofert - rozdział
XXll SIWZ, w tym w szczególności poprzez doprecyzowanie wymaganych informacji
podlegających ocenie punktowej w sposób, który umożliwi dokonanie oceny ofert w ramach
kryterium i pozwoli na wybór oferty najkorzystniejszej,
4.
zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego według faktury przedstawionej na
rozprawie.
Krajowa
Izba
Odwoławcza,
rozpoznając
złożone
odwołanie
na
rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności treść
ogłoszenia o zamówieniu, treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia wraz
z załącznikami, modyfikacje tych dokumentów dokonane przez zamawiającego, oraz
dokumenty wskazane w treści uzasadnienia, jak również stanowiska stron postępowania
zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy, ustaliła i zważyła
co następuje.
Izba stwierdziła, że odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka
ochrony prawnej, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. Zakres zarzutów, w sytuacji
ich potwierdzenia się, wskazuje na pozbawienie odwołującego możliwości uzyskania
zamówienia i jego realizacji, narażając go tym samym na poniesienie w tym zakresie
wymiernej szkody.
Izba ustaliła, że rozpoznawane przez Izbę odwołanie dotyczy postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, które zostało wszczęte po dniu 19 października
2014 r., tj. po wejściu w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy
– Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1232). Uwzględniając dyspozycję
art. 3 wskazanej ustawy, Izba rozpoznała niniejsze odwołanie w oparciu o przepisy ustawy
Pzp w brzmieniu obowiązującym aktualnie.
Rozpoznając odwołanie w granicach podniesionych zarzutów Izba uznała, że
w części podlega ono uwzględnieniu.
Za niezasadny Izba uznała zarzut dotyczący braku określenia równoważnego
dokumentu w stosunku do certyfikatu w zakresie systemu EMAS, w tym w szczególności
zaniechania przez zamawiającego wskazania w SIWZ normy ISO 14001. Izba ustaliła, że
w pkt 7.1 Rozdziału XII SIWZ zamawiający w celu potwierdzenia, że oferowane usługi
odpowiadają wymaganiom określonym przez zamawiającego wymagał złożenia przez
wykonawcę zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem
zgodności działań wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli
zamawiający wskazują środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie stosował
podczas wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do
systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem
opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty
działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi
normami dotyczącymi certyfikacji. Zamawiający postawił wymaganie, aby zamówienie
zostało wykonane przez wykonawcę zgodnie z unijnymi i krajowymi standardami
zarządzania środowiskiem. Zamawiający zastrzegł, że usługi powinny być realizowane
w sposób ograniczający negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne, czego
potwierdzeniem będzie spełnianie przez wykonawcę wymogów rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie
dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we wspólnocie
(EMAS)
lub
norm
zarządzaniaśrodowiskiem
opartych
na
europejskich
lub
międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem
Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Zamawiający zastrzegł, że wykonawca w celu spełniania wymogów wynikających
z rozporządzenia dotyczącego EMAS lub systemu równoważnego powinien wykazać, że
stosuje wymagania wyżej wymienionych standardów w zakresie praktyk środowiskowych, co
zostało potwierdzone przez weryfikatora środowiskowego oraz uprawnione organy
administracji, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym
systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) (Dz. U. 178 poz. 1060), czego wynikiem jest
wpisanie wykonawcy przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska do Rejestru EMAS
lub równoważny. Zamawiający wskazał jednocześnie, że przez system równoważny rozumie
się system zarządzania wdrożony przez jednostkę certyfikującą akredytowaną zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie zgodności (Dz. U. z 2010 r.,
Nr 138, poz. 935 ze zm.) przez Polskie Centrum Akredytacji, którego posiadanie będzie
potwierdzało wymagania określone przez zamawiającego.
Izba przyjęła wyjaśnienia zamawiającego, który na rozprawie złożył oświadczenie, że
norma ISO 14001 jest równoważna do systemu zarządzania środowiskiem i audytu EMAS,
jednak wskazał w odpowiedzi na odwołanie, że wskazanie normy ISO 14001 jako
równoważnej w SIWZ prowadziłoby do ograniczenia dopuszczenia do postępowania innych
wykonawców posiadających inne normy lub zaświadczenia spełniające wymagania
zamawiającego. Zamawiający powołał się przy tym na art. 62 dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych
uchylającej dyrektywę 2004/18/WE. Izba stwierdziła przy tym, że przyznanie przez
zamawiającego, iż norma ISO 14001 jest równoważna w stosunku do rejestru EMAS nie
może skutkować uwzględnieniem przedmiotowego zarzutu, bowiem wskazanie w treści
SIWZ tej jednej normy jako równoważnej, nawet przykładowo, mogłoby budzić wątpliwości
co do dopuszczenia przez zamawiającego innych norm czy zaświadczeń.
Odnosząc się do zarzutu, że środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca ma
stosować określone zostały przez zamawiającego w sposób wadliwy Izba w pierwszej
kolejności stwierdziła, że odwołujący nie wykazał, iż okoliczność braku znajdowania się
Miasta Chorzów w rejestrze EMAS uniemożliwia zamawiającemu stawianie wymagań
w przedmiotowym zakresie. O bezzasadności wymagań nie świadczy również okoliczność,że w innych postępowaniach prowadzonych przez zamawiającego takiego wymagania nie
wprowadzono. Izba wzięła pod uwagę wyjaśnienia zamawiającego, iż Miasto Chorzów,
podobnie jak pozostałe miasta aglomeracji górnośląskiej, jest dotknięte skutkamiśrodowiskowymi, które są następstwem przemysłowej przeszłości miasta. Zamawiający
podał, że miasto boryka się z typowymi miejskimi obciążeniami środowiska wynikającymi
z koncentracji zabudowy i jej stanu technicznego, a także sposobu ogrzewania, układu
szlaków komunikacyjnych, uszczelniania gruntów. Powyższe stanowi, w ocenie Izby,
uzasadnienie dla wprowadzenia kwestionowanych przez odwołującego wymagań.
W zakresie wymagania „Utrzymanie pojazdów w odpowiednim stanie technicznym
i sanitarnym poprzez poddawanie ich systematycznym przeglądom technicznym oraz
naprawom i konserwacji zapobiegając niekontrolowanym emisjom do środowiska” (Rozdział
XII pkt 7.1 ppkt 1 SIWZ)
Izba uznała, że wymóg ten nie narusza przepisów prawa,
w szczególności zasad postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 7 ustawy
Pzp). Izba przychyliła się do stanowiska zamawiającego, że wymóg utrzymania pojazdów
w odpowiednim stanie technicznym, nawet jeśli podlega przepisom prawa o ruchu
drogowym, nie pozostaje bez wpływu na stan środowiska.
Kolejnym środkiem zarządzania środowiskiem określonym przez zamawiającego jest
określone w Rozdziale XII pkt 7.1 ppkt 2 SIWZ wymaganie: „Realizując usługi przez
Wykonawcę pojazdami o ograniczonej emisji substancji szkodliwych do atmosfery.
W związku z tym Zamawiający wymaga w SIWZ oraz szczegółowym opisie przedmiotu
zamówienia aby pojazdy, które będą używane do wykonywania usługi spełniały normę min.
Euro 4 lub rozwiązania równoważne w przypadku stosowania innych rodzajów paliw do
napędu pojazdów. Przez rozwiązania równoważne Zamawiający będzie rozumieć
rozwiązania nie gorsze niż wynikające z normy Euro 4 w kwestii emisji substancji
szkodliwych do atmosfery”. Izba stwierdziła, że pomimo dokonania przez zamawiającego
w dniu 3 czerwca 2016 r. modyfikacji treści SIWZ oraz ogłoszenia o zamówieniu, nie
wszystkie
wskazywane
przez
odwołującego
rozbieżności
zostały
usunięte,
jak
np. niespójność pomiędzy treścią pkt 7.1 ppkt 2 SIWZ a pkt III.2.3 ogłoszenia o zamówieniu.
Wobec powyższego, zdaniem Izby, niezbędne jest usunięcie rozbieżności pomiędzy treścią
SIWZ a treścią ogłoszenia o zamówieniu dotyczących normy, jaką powinny spełniać pojazdy
używane do wykonywania usługi, a także jednoznaczne określenie przez zamawiającego czy
wymóg ten dotyczy wszystkich pojazdów używanych przy realizacji zamówienia czy też
jedynie pługo-piaskarko-solarki.
Odnosząc
się
dośrodka
zarządzaniaśrodowiskiem
określonego
przez
zamawiającego jako „Zmniejszenie zużycia paliwa oraz gromadzenie środków chemicznych
technicznych niezbędnych do wykonywania przez Wykonawcę usług w miejscu
wykonywania usługi lub jej bezpośredniej bliskości. W związku z tym Zamawiający wymaga
w SIWZ oraz szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia aby Wykonawca realizował
usługi z bazy sprzętowo-magazynowej zlokalizowanej na terenie miasta Chorzów lub w jego
bezpośredniej bliskości.” (Rozdział XII pkt 7.1 ppkt 3 SIWZ) Izba zgodziła się
z odwołującym, że pojęcie „zmniejszenia zużycia paliwa” wymaga doprecyzowania, brak jest
bowiem określenia, w stosunku do jakich wartości ma nastąpić zmniejszenie, w jaki sposób
będzie ono weryfikowane, oraz jaki poziom zmniejszenia zużycia wykonawca powinien
uzyskać. Brak określenia powyższego pozostawia wykonawców w niepewności zarówno co
do sposobu badania przez zamawiającego przedmiotowego zmniejszenia, jak też co do
poziomu zmniejszenia zużycia paliwa, jaki wykonawca powinien zapewnić.
W zakresie zaś wymagania dotyczącego gromadzenia środków chemicznych
niezbędnych do wykonywania usług w miejscu wykonywania usług i jej bezpośredniej
bliskości – Izba stwierdziła, że postawiony zarzut dotyczył braku dookreślenia ww. bliskości,
co zamawiający uczynił modyfikując SIWZ w dniu 3 czerwca 2016 r. przez wskazanie, że
baza sprzętowo-materiałowa powinna być zlokalizowana w miejscu położonym w odległości
maksymalnie 15 km od granicy miasta Chorzowa. Ww. modyfikacja treści SIWZ dokonana
przez zamawiającego skutkuje brakiem wpływu zasadności przedmiotowego zarzutu na
wynik postępowania.
Izba przychyliła się do stanowiska odwołującego w zakresie środka zarządzaniaśrodowiskiem opisanego jako „Wskazanie pełnej zgodności z unijnymi i krajowymi
przepisami prawa ochrony środowiska obowiązujący organizacji” (Rozdział XII pkt 7.1 ppkt 5
SIWZ). Izba stwierdziła, że niezbędne jest określenie przez zamawiającego przepisów,
których to wymaganie dotyczy. Wykonawca powinien mieć pewność co do tego, które
przepisy zamawiający uznaje za obowiązujące w przedmiotowym postępowaniu, aby móc
określić czy wykonawca stosuje przedmiotowy środek zarządzania środowiskiem.
W ocenie Izby, stwierdzone powyżej uchybienia w doprecyzowaniu określonych przez
zamawiającego środków zarządzania środowiskiem nie mogą prowadzić do skutku w postaci
uznania, że środki zarządzania środowiskiem nie zostały wskazane, a w konsekwencji, iż
brak jest podstaw do żądania dokumentu opisanego w pkt 7.1 Rozdziału XII SIWZ.
Izba nie znalazła podstaw do stwierdzenia naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy Pzp przez określenie kryterium „czas dojazdu przez Wykonawcę na
miejsce zdarzenia liczony od momentu zgłoszenia zdarzenia przez Zamawiającego lub
uprawomocnione ku temu jednostki Wykonawcy (T) – max 2 pkt.”. Zamawiający opisał, że
miejscem pomiaru czasu dojazdu przez wykonawcę tożsamym z miejscem zdarzenia jest
skrzyżowanie ul. 3-go Maja z ul. Katowicką w Chorzowie, gdzie zamontowany jest monitoring
miejski, dzięki któremu zamawiający zdolny będzie ocenić dokładny czas dojazdu
wykonawcy do miejsca zdarzenia. Zamawiający przewidział ponadto, iż przyzna wykonawcy
0 punktów składowych, jeśli oferowany czas dojazdu wynosi powyżej 60 min, 30 punktów
składowych, jeżeli oferowany czas dojazdu mieści się w przedziale 60-45 min, 60 punktów
składowych, jeżeli czas dojazdu mieści się w przedziale 44-30 min, i 100 punktów
składowych, jeżeli czas dojazdu wynosi poniżej 30 min. Zamawiający sprecyzował zatem
miejsce w Chorzowie, do którego należy zmierzyć czas dojazdu, do wykonawców zaś będzie
należał wybór miejsca początkowego. Izba wzięła pod uwagę, iż sam odwołujący
w odwołaniu stwierdził, że w praktyce wykonawcy gromadzą sprzęt na parkingach w pobliżu
miejsc wykonywania usługi. Określone zostały również przez zamawiającego znaczenie
przedmiotowego kryterium, oraz sposób jego oceny. Brak jest zatem podstaw do
stwierdzenia braku precyzji i jednoznaczności w określeniu tego kryterium.
Za zasadny Izba uznała zarzut odwołującego dotyczący niewłaściwego określenia
kryterium „ekologia i rok produkcji sprzętu”. Istotnie, zamawiający opisując sposób oceny
przedmiotowego kryterium wskazał, iż ocenie będzie podlegała bezawaryjność sprzętu, przy
czym określił ilość punktów za oferowany rok produkcji pługo-piaskarko-solarek. Tak
ustalone przez zamawiającego kryterium było niejednoznaczne i mogło budzić wątpliwości
wykonawców, jednak nieścisłości w tym zakresie zostały zniwelowane przez zamawiającego
modyfikacją treści SIWZ z dnia 3 czerwca 2016 r. Z uwagi na powyższe, zasadność
twierdzeń odwołującego pozostaje bez wpływu na wynik postępowania.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, orzeczono jak
w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy/ Pzp
oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Za uzasadnione Izba
uznała koszty wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego na podstawie złożonego
rachunku.
Przewodniczący: …………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1403/16, KIO 1405/16 z dnia 2016-08-22
- Sygn. akt KIO 815/16, KIO 821/16, KIO 822/16 z dnia 2016-08-18
- Sygn. akt KIO 1332/16 z dnia 2016-08-05
- Sygn. akt KIO 1305/16 z dnia 2016-08-01
- Sygn. akt KIO 1287/16 z dnia 2016-07-28
