rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2016-05-30
rok: 2016
data dokumentu: 2016-05-30
rok: 2016
sygnatury akt.:
KIO 831/16
KIO 831/16
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 maja 2016 r., w Warszawie, odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 17 maja 2016 r. przez wykonawcę
P. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą EKOFIRMA P. G. ul.
Boksycka 153A, 27-415 Kunów
w postępowaniu prowadzonym przez
Gminę Wieprz ul. Centralna 5, 34-122 Wieprz
przy udziale wykonawcy Z. Ć. i K. Ć. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą
Zakład Usług Hydrauliczno-Budowlanych Z. Ć., K. Ć. s.c. Biszcza 292B, 23-425 Biszcza
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 17 maja 2016 r. przez wykonawcę
P. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą EKOFIRMA P. G. ul.
Boksycka 153A, 27-415 Kunów
w postępowaniu prowadzonym przez
Gminę Wieprz ul. Centralna 5, 34-122 Wieprz
przy udziale wykonawcy Z. Ć. i K. Ć. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą
Zakład Usług Hydrauliczno-Budowlanych Z. Ć., K. Ć. s.c. Biszcza 292B, 23-425 Biszcza
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Gminie Wieprz unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Wieprz i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez P. G.
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą EKOFIRMA P. G. tytułem
wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Wieprz na rzecz P. G. prowadzącego działalność
gospodarczą
pod
nazwą
EKOFIRMA
P.
G.
kwotę
13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysęcy sześćset złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu
i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015, poz. 2164) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 831/16
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Wieprz prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
na „dostawę i montaż przydomowych oczyszczalni ścieków dla Gminy Wieprz” na podstawie
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.
2164), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone 11 marca 2016 r. w Biuletynie Zamówień
Publicznych pod numerem 55414-2016. Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty
określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Zarzuty i żądania odwołania:
Odwołujący – P. G. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą EKOFIRMA P. G.
wniósł odwołanie wobec czynności Zamawiającego: odrzucenia oferty Odwołującego,
dokonania wyboru, jako najkorzystniejszej, oferty Z. Ć. i K. Ć. prowadzących działalność
gospodarczą pod nazwą Zakład Usług Hydrauliczno-Budowlanych Z. Ć., K. Ć. s.c. oraz
zaniechania wyboru, jako najkorzystniejszej, oferty Odwołującego, co narusza przepisy
ustawy Prawo zamówień publicznych oraz postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, w szczególności art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego, dokonania
ponownej oceny złożonych ofert oraz ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wskazał, że jego oferta została odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu niezgodności jej treści z treścią specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Jako uzasadnienie faktyczne Zamawiający podał, że
Odwołujący, wbrew żądaniom Zamawiającego, nie złożył wraz z ofertą kompletu badań
potwierdzających zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez
laboratorium notyfikowane.
Zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, pkt II.1.14, dla zadań nr 1 i nr 2
Zamawiający wymagał kompletu raportów z badań potwierdzających zgodność produktu
z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez laboratorium notyfikowane przez
Komisję Europejską oraz raportów z badań wykonanych przez inne podmioty (zgodnie
z Tabelą ZA.3 normy PN-EN 12566-3+A2:2013). Zamawiający dopuścił raporty z badań
wodoszczelności i trwałości (identycznych dla normy PN-EN 12566-3+A2:2013 i PN-EN
12566- 3+A1:2009) odpowiadające warunkom normy PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanym
dla wykazania spełniania normy PN-EN 12566-3+Al:2009. Zgodnie z punktem II.1.14
Zamawiający wymagał, aby oczyszczalnie zostały przebadane przez laboratorium
notyfikowane oraz inne podmioty (zgodnie z Tabelą ZA.3 normy PN-EN 12566-3+A2:2013)
zgodnie z treścią normy PN-EN 12566-3+A2:2013 w całości jako kompletne rozwiązanie.
W punkcie II.3.7 Zamawiający wymagał, aby wszystkie oferowane urządzenia zapewniały
zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013
Udzielając odpowiedzi co do treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
w odpowiedzi na pytanie 16. z 29 marca 2016 r. Zamawiający oświadczył, że badania
wytrzymałości konstrukcyjnej dla warunków suchych lub dla warunków wilgotnych nie mogą
być wykonane przez laboratorium akredytowane lub osobę fizyczną i potwierdzone przez
laboratorium notyfikowane.
Odwołujący załączył do swojej oferty protokół z oceny właściwości wyrobu wystawiony przez
jednostkę notyfikowaną tj. TÜV SUD Czech s.r.o. Do protokołu zostały dołączone dokumentyźródłowe, na podstawie których jednostka notyfikowana uznała, że przedstawiony przez
Odwołującego wyrób budowlany, tj. mała oczyszczalnia ścieków do 50 LM spełnia wymogi
normy PN-EN 12566-3+A2:2013 w zakresie parametrów określonych w przedmiotowym
protokole.
Zamawiający wezwał Odwołującego do uzupełnienia dokumentów żądając od Odwołującego
złożenia raportu z badań wytrzymałości konstrukcyjnej wykonanych zgodnie z normą PN-EN
12566-3+A2:2013 przez laboratorium notyfikowane. Zamawiający stwierdził, że dołączona
do oferty analiza, będąca dokumentem źródłowym dla jednostki notyfikowanej, jest
niezgodna z wymaganiami zawartymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
ponieważ nie wiadomo, kto jest jej autorem.
W odpowiedzi Odwołujący wskazał, że zgodnie z punktem 6.2.1 normy PN-EN 12566-
3+A2:2013 badania dopuszczalnego obciążenia zbiornika oczyszczalni powinny być
ustalone: za pomocą obliczeń wg metod podanych w punkcie 6.2.2 normy, wykorzystując
dane dotyczące materiału i występujących obciążeń, albo za pomocą badań wg punktu 6.2.3
i załącznika C normy. W zależności od zastosowanej metody badania, dostosowanej do
materiału zbiornika, w normie podano wzory, według których oblicza się obciążenia
badawcze. Sposób badania opisany w punkcie 6.2.2 polega na oparciu się przez jednostkę
notyfikowaną na obliczeniach i parametrach materiałów wykonanych m.in. przez producenta
i sprawdzeniem ich pod kątem zgodności z normą. Natomiast sposób opisany w puknie 6.2.3
polega na dokonaniu badania po posadowieniu zbiornika w gruncie. Odwołujący wyjaśnił, że
w przypadku jego oczyszczalni jednostka notyfikowana dokonała badań wytrzymałości
konstrukcji korzystając z obliczeń i parametrów zastosowanego materiału, czyli zgodnie
z wytycznymi i zaleceniami dla sposobu badania określonego w punkcie 6.2.2 normy.
Jednak w opinii Zamawiającego oferta Odwołującego podlegała odrzuceniu na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, ponieważ treść tej oferty jest
niezgodna ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia. Jako uzasadnienie Zamawiający
podał, że badanie wytrzymałości konstrukcyjnej nie zostało wykonane przez laboratoriom
notyfikowane, a jedynie laboratorium to sprawdziło wyniki badań.
Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego „oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy
stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”. Zatem ta część oferty
złożonej w postępowaniu przetargowym, która zawiera w sobie podstawowe, istotne warunki
przyszłej umowy, jest treścią tej oferty.
Zamawiający żądał, aby każdy wykonawca dołączył do oferty m.in. komplet badań
przeprowadzonych przez uprawnioną do tego jednostkę, aby poprzez analizę dokumentów
mieć pewność, że oceniane będą tylko te oferty wykonawców, którzy zaoferowali
oczyszczalnie zgodne z normą PN-EN 12566-3+A2:2013.
Odwołujący dołączył do oferty m.in. Protokół z oceny właściwości wyrobu wystawiony przez
jednostkę notyfikowaną TÜV SUD Czech s.r.o. Protokół jest podstawowym dokumentem
stwierdzającym zgodność wyrobów zaoferowanych przez Odwołującego z wymaganą normą
i stanowi podsumowanie wszystkich przeprowadzonych badań. Z przedstawionego protokołu
wynika, że badaniu poddane zostały oczyszczalnie produkowane przez firmę METRIA-Y. A..
Z punktu 3. protokołu wynika, że do badania skuteczności oczyszczania, wodoszczelności,
wytrzymałości na ściskanie oraz trwałości pobrane zostały próbki. Z punktu 4.2 protokołu
wynika zaś, że do badania trwałości – stabilności konstrukcji, posłużyły raporty z analizy
FEM zbiornika wykonanego z PE w technologii formowania rotacyjnego o pojemności 3000 i
6000 L. Z przytoczonych zapisów protokołu należy wnioskować, że w zakresie trwałości
zbiornika sama czynność badania polegała na sprawdzeniu wykonanych przez producenta
obliczeń i analiz. Należy więc stwierdzić, że Zamawiający błędnie przyjął, iż badania zostały
wykonane przez podmiot do tego nieuprawniony. Dołączony przez Odwołującego raport z
analizy, będący dokumentem źródłowym dla jednostki notyfikującej, zawierał opisy
zastosowanych materiałów oraz obliczenia i analizę danych. Końcowego badania dokonała
jednostka notyfikowana TÜV SUD Czech s.r.o. poprzez sprawdzenie analiz przedstawionych
przez producenta oraz zgodności wyrobu z przedstawionymi obliczeniami. Potwierdzeniem
opisanej sytuacji jest również pkt 4.2 protokołu, w którym jednostka notyfikowana stwierdza,że dokonała oceny właściwości na podstawie obliczeń. Jednostka ta powołuje się na
obliczenia, a nie na badania czy raporty z badań przeprowadzonych przez inne laboratorium.
Samego
badania
i
oceny
zgodności
z normą dokonała jednostka notyfikowana. Taki sposób postępowania jest zgodny z normą
PN-EN 12566-3:2005+A2:2013, czyli wymaganiami określonymi przez zamawiającego w tym
postępowaniu.
Skonstruowanie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagania składania
wszystkich pełnych raportów z badań przeprowadzonych tylko przez jednostkę notyfikowaną,
nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Zgodnie z art. 45 rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z 9 marca 2011 r. ustanawiającego
zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego
dyrektywę Rady 89/106/EWG jednostka notyfikowana może zlecać określone zadania
w trakcie trwania procesu badania zgodności podmiotom trzecim, w takim przypadku
jednostka notyfikowana ponosi pełną odpowiedzialność za zakres prac wykonanych przez te
podmioty. Skoro więc przywołany akt prawny wprost dopuszcza możliwość korzystania przez
jednostki notyfikowane z podwykonawców, to postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia ograniczające taką możliwość są sprzeczne z przepisami powszechnie
obowiązującymi i nie można dawać im pierwszeństwa przez przepisami prawa.
Odwołujący złożył ofertę zgodnie z postanowieniami specyfikacji istotnych warunków
zamówienia oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami, a Zamawiający, dokonując
czynności niezgodnych z ustawy Prawo zamówień publicznych i wbrew specyfikacji istotnych
warunków zamówienia naruszył art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
II Stanowisko zamawiającego
Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania.
Zamawiający wskazał, iż w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagał kompletu
raportów z badań wystawionych przez laboratorium notyfikowane, które mogły być
prowadzone metodą badawczą (empiryczną) lub obliczeniową. W pytaniu 14. z 29 marca
wskazał, że dopuszcza metodę badawczą, zatem wykluczył metodę obliczeniową. Jak
wyjaśnił Odwołujący, w spornym raporcie obliczenia zostały wykonane przez producenta, co
oznacza, że nie jest to sytuacja, w której laboratorium notyfikowane skorzystałoby
z możliwości powołania podwykonawcy badań.
III Ustalenia Izby
Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania,
opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący ma interes
we wniesieniu odwołania.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania (treść specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, wyjaśnień treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, złożonej oferty
oraz wyjaśnień tej oferty) nie jest sporny między Stronami.
Po zapoznaniu się z przedmiotem sporu oraz argumentacją obu Stron, w oparciu o stan
faktyczny ustalony podczas rozprawy Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
zasługuje na uwzględnienie.
Nie było sporne pomiędzy Stronami, że, w spornym zakresie, zgodnie z treścią specyfikacją
istotnych warunków zamówienia, Zamawiający wymagał kompletu raportów z badań
potwierdzających zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez
laboratorium notyfikowane przez Komisję Europejską oraz raportów z badań wykonanych
przez inne podmioty (zgodnie z Tabelą ZA.3 normy PN-EN 12566-3+A2:2013).
Na wstępie Izba wskazuje, że przedmiotowe dokumenty odnoszą się bezpośrednio do
właściwości i parametrów przedmiotu zamówienia (przedmiotu oferty) i stanowią treść oferty
w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych oraz art. 66 § 1
Kodeksu cywilnego. Należy uznać tu, że wszystkie wymogi Zamawiającego w tym zakresie
noszą przymiot istotnych dla przyszłej umowy, wskazany w art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego.
Jak wskazano podczas rozprawy, spornym dokumentem będącym podstawą odrzucenia
oferty jest „Raport z analizy FEM zbiornika wykonanego z PE w technologii formowania
rotacyjnego o pojemności nominalnej 3000 litrów, badanie według normy PN-EN 12566-
3+A2”, na którym brak było loga czy pieczęci wskazujących na pochodzenie od jednostki
notyfikowanej TÜV SUD.
W trakcie postępowania Zamawiający, na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych, wezwał Odwołującego do uzupełnienia oferty poprzez złożenie raportu z badań
wytrzymałości konstrukcyjnej wykonanych zgodnie z normą PN-EN 12566-3+A2:2013
załącznik C (badania wytrzymałości) dla materiału PE (materiał oczyszczalni PEHD) według
metody badania C3 lub C6 wykonanych przez laboratorium notyfikowane. Zamawiający
wskazał, że w załączonym do oferty ww. raporcie brak jest informacji, kto wykonał analizę
(badanie powinno być wykonane przez laboratorium notyfikowane), poza tym norma PN-EN
12566-3+A2:2013 dla badań wytrzymałości dla PE rozdział C nakazuje badania według
metod C3 lub C6.
Odwołujący nie przedstawił nowych dokumentów, lecz wskazał, że zgodnie z punktem 6.2.1
ww. normy dopuszczalnego obciążenia zbiornika oczyszczalni powinny być ustalone: albo za
pomocą obliczeń wg metod podanych w punkcie 6.2.2 normy, wykorzystując dane dotyczące
materiału i występujących obciążeń, albo za pomocą badań według punktu 6.2.3 i załącznika
C normy. W zależności od zastosowanej metody badania, dostosowanej do materiału
zbiornika, w normie podano wzory, według których oblicza się obciążenia badawcze.
Badanie wytrzymałości konstrukcji oczyszczalni zostało dokonane przez laboratorium TÜV
SUD Czech s.r.o. poprzez sprawdzenie obliczeń producenta oraz zgodności wyrobu z
przedstawionymi obliczeniami, co jest zgodne z normą, a więc i wymaganiami
Zamawiającego. Potwierdzeniem tej zgodności jest „Protokół z oceny właściwości wyrobu”
wydany przez TÜV SUD Czech s.r.o., a punkt 4.2. tego protokołu jest podsumowaniem
przedmiotowego raportu.
Odrzucając ofertę Odwołującego Zamawiający wskazał, że, zgodnie ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia, wymagał kompletu raportów z badań potwierdzających
zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez laboratorium
notyfikowane przez Komisję Europejską oraz raportów z badań wykonanych przez inne
podmioty, zgodnie z Tabelą ZA.3 tej normy. Powołał się też na odpowiedź na pytanie 16. z
29 marca 2016 r.
Z wyjaśnień Odwołującego wynika zaś, że badanie wytrzymałości konstrukcyjnej nie zostało
wykonane przez laboratoriom notyfikowane, a laboratorium to jedynie sprawdziło wyniki
badań.
W wyjaśnieniach treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający
kilkukrotnie odpowiadał na zapytania wykonawców dotyczące badań potwierdzających
zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013.
Zamawiający powołał się na odpowiedź na pytanie nr 16, w której na pytanie, czy badania
wytrzymałości konstrukcyjnej określonej normą PN-EN 12566-3+A2:2013 muszą być,
zgodnie z normą, wykonane przez laboratorium notyfikowane; czy zamawiający dopuszcza
wykonanie badań wytrzymałości konstrukcyjnej dla warunków suchych lub dla warunków
wilgotnych przez osobę prywatną lub laboratorium akredytowane, a jedynie potwierdzone
przez laboratorium notyfikowane, wskazał, że nie.
Należy jednak wskazać, że, o ile pierwotna treść specyfikacji istotnych warunków
zamówienia najczęściej zawiera dość kompleksowe wymogi zamawiającego, to zadawane
przez wykonawców pytania najczęściej dotyczą konkretnych kwestii, które interesują danego
wykonawcę lub wykonawców i niekoniecznie obejmują całokształt zagadnienia. Powoduje to,że odpowiedzi zamawiającego, które odnoszą się do zadanych pytań, często oderwane są
od pierwotnego kontekstu i dotyczą bezpośrednio zadanych pytań, a nie wszystkich opcji,
z którymi zamawiający czy wykonawcy mogą mieć do czynienia. Z tego powodu w praktyce
to właśnie odpowiedzi na pytania są najczęstszym przedmiotem sporów z zakresie treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Podobnie w przedmiotowej sytuacji – wykonawcy kilkakrotnie zadawali pytania dotyczące
raportów z badań co do wytrzymałości konstrukcyjnej obejmującej badania empiryczne, na
które to pytania Zamawiający odpowiadał, lecz żaden z wykonawców nie zadał pytania
dotyczącego możliwości albo zakazu zastosowania metody dotyczącej obliczeń. Ze swojej
strony Zamawiający ani w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ani w odpowiedzi na
pytania takiego zakazu nie ustanowił.
Nie było sporne, że obie owe metody – obliczeniowa oraz empiryczna, są zgodne z normą
PN-EN 12566-3+A2:2013 i dany producent zleca wykonanie badań według wybranej
metody. Tym samym, zdaniem Izby, jeśli Zamawiający żądał przeprowadzenia badań według
konkretnej, wyłącznie jednej z dwóch metod, powinien wskazać to wyraźnie w swoich
wymaganiach – najlepiej już od samego początku w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia albo też, jeśli zapomniał lub zmienił zdanie w trakcie udzielania wyjaśnień –
wyraźnie zaznaczyć to w odpowiedziach.
Tymczasem pierwotne wymaganie Zamawiającego, dotyczące dostarczenia kompletu
raportów z badań potwierdzających zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013
wykonanych przez laboratorium notyfikowane przez Komisję Europejską, nie zmieniło się
w trakcie postępowania.
Trudno w takiej sytuacji wymagać od wykonawców, aby a priori wiedzieli, jakie zamierzenia
będzie miał Zamawiający i jaką decyzję podejmie podczas oceny ofert w przypadku, gdy nie
ujawnił tego przed składaniem ofert. Należy zwrócić uwagę, że dany wykonawca
(i producent) powinni zostać poinformowani jednoznacznie i wprost, że muszą zlecić
dodatkowe badania, która to czynność zajmuje dodatkowy czas i koszty albo też wybrać
takie produkty, które zostały przebadane właśnie metodą empiryczną.
Co do zastosowanej metody (obliczeniowej) – należy założyć, że TÜV SUD Czech s.r.o. jako
podmiot profesjonalny w tym zakresie wykonał badania zgodne z normą PN-EN 12566-
3+A2:2013 – zresztą Zamawiający nie wskazał, że załączone do oferty dokumenty
odnoszące się do badań wykonanych przez TÜV SUD Czech s.r.o. są niezgodne
z wymaganymi normą, niekompletne czy w jakiś sposób nieprawidłowe (w zakresie tej
normy). Jeśli w świetle wymogów normy PN-EN 12566-3+A2:2013 zawierają one jakieś
braki, Zamawiający może wezwać Odwołującego do uzupełnienia brakujących dokumentów
(jest to inny zakres wezwania, niż określony w pierwszym wezwaniu Zamawiającego).
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji uwzględniając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 2 pkt
1, § 3 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………..…
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Gminie Wieprz unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Wieprz i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez P. G.
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą EKOFIRMA P. G. tytułem
wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Wieprz na rzecz P. G. prowadzącego działalność
gospodarczą
pod
nazwą
EKOFIRMA
P.
G.
kwotę
13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysęcy sześćset złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu
i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015, poz. 2164) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 831/16
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Wieprz prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
na „dostawę i montaż przydomowych oczyszczalni ścieków dla Gminy Wieprz” na podstawie
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.
2164), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone 11 marca 2016 r. w Biuletynie Zamówień
Publicznych pod numerem 55414-2016. Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty
określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Zarzuty i żądania odwołania:
Odwołujący – P. G. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą EKOFIRMA P. G.
wniósł odwołanie wobec czynności Zamawiającego: odrzucenia oferty Odwołującego,
dokonania wyboru, jako najkorzystniejszej, oferty Z. Ć. i K. Ć. prowadzących działalność
gospodarczą pod nazwą Zakład Usług Hydrauliczno-Budowlanych Z. Ć., K. Ć. s.c. oraz
zaniechania wyboru, jako najkorzystniejszej, oferty Odwołującego, co narusza przepisy
ustawy Prawo zamówień publicznych oraz postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, w szczególności art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego, dokonania
ponownej oceny złożonych ofert oraz ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący wskazał, że jego oferta została odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu niezgodności jej treści z treścią specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Jako uzasadnienie faktyczne Zamawiający podał, że
Odwołujący, wbrew żądaniom Zamawiającego, nie złożył wraz z ofertą kompletu badań
potwierdzających zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez
laboratorium notyfikowane.
Zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, pkt II.1.14, dla zadań nr 1 i nr 2
Zamawiający wymagał kompletu raportów z badań potwierdzających zgodność produktu
z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez laboratorium notyfikowane przez
Komisję Europejską oraz raportów z badań wykonanych przez inne podmioty (zgodnie
z Tabelą ZA.3 normy PN-EN 12566-3+A2:2013). Zamawiający dopuścił raporty z badań
wodoszczelności i trwałości (identycznych dla normy PN-EN 12566-3+A2:2013 i PN-EN
12566- 3+A1:2009) odpowiadające warunkom normy PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanym
dla wykazania spełniania normy PN-EN 12566-3+Al:2009. Zgodnie z punktem II.1.14
Zamawiający wymagał, aby oczyszczalnie zostały przebadane przez laboratorium
notyfikowane oraz inne podmioty (zgodnie z Tabelą ZA.3 normy PN-EN 12566-3+A2:2013)
zgodnie z treścią normy PN-EN 12566-3+A2:2013 w całości jako kompletne rozwiązanie.
W punkcie II.3.7 Zamawiający wymagał, aby wszystkie oferowane urządzenia zapewniały
zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013
Udzielając odpowiedzi co do treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
w odpowiedzi na pytanie 16. z 29 marca 2016 r. Zamawiający oświadczył, że badania
wytrzymałości konstrukcyjnej dla warunków suchych lub dla warunków wilgotnych nie mogą
być wykonane przez laboratorium akredytowane lub osobę fizyczną i potwierdzone przez
laboratorium notyfikowane.
Odwołujący załączył do swojej oferty protokół z oceny właściwości wyrobu wystawiony przez
jednostkę notyfikowaną tj. TÜV SUD Czech s.r.o. Do protokołu zostały dołączone dokumentyźródłowe, na podstawie których jednostka notyfikowana uznała, że przedstawiony przez
Odwołującego wyrób budowlany, tj. mała oczyszczalnia ścieków do 50 LM spełnia wymogi
normy PN-EN 12566-3+A2:2013 w zakresie parametrów określonych w przedmiotowym
protokole.
Zamawiający wezwał Odwołującego do uzupełnienia dokumentów żądając od Odwołującego
złożenia raportu z badań wytrzymałości konstrukcyjnej wykonanych zgodnie z normą PN-EN
12566-3+A2:2013 przez laboratorium notyfikowane. Zamawiający stwierdził, że dołączona
do oferty analiza, będąca dokumentem źródłowym dla jednostki notyfikowanej, jest
niezgodna z wymaganiami zawartymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
ponieważ nie wiadomo, kto jest jej autorem.
W odpowiedzi Odwołujący wskazał, że zgodnie z punktem 6.2.1 normy PN-EN 12566-
3+A2:2013 badania dopuszczalnego obciążenia zbiornika oczyszczalni powinny być
ustalone: za pomocą obliczeń wg metod podanych w punkcie 6.2.2 normy, wykorzystując
dane dotyczące materiału i występujących obciążeń, albo za pomocą badań wg punktu 6.2.3
i załącznika C normy. W zależności od zastosowanej metody badania, dostosowanej do
materiału zbiornika, w normie podano wzory, według których oblicza się obciążenia
badawcze. Sposób badania opisany w punkcie 6.2.2 polega na oparciu się przez jednostkę
notyfikowaną na obliczeniach i parametrach materiałów wykonanych m.in. przez producenta
i sprawdzeniem ich pod kątem zgodności z normą. Natomiast sposób opisany w puknie 6.2.3
polega na dokonaniu badania po posadowieniu zbiornika w gruncie. Odwołujący wyjaśnił, że
w przypadku jego oczyszczalni jednostka notyfikowana dokonała badań wytrzymałości
konstrukcji korzystając z obliczeń i parametrów zastosowanego materiału, czyli zgodnie
z wytycznymi i zaleceniami dla sposobu badania określonego w punkcie 6.2.2 normy.
Jednak w opinii Zamawiającego oferta Odwołującego podlegała odrzuceniu na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, ponieważ treść tej oferty jest
niezgodna ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia. Jako uzasadnienie Zamawiający
podał, że badanie wytrzymałości konstrukcyjnej nie zostało wykonane przez laboratoriom
notyfikowane, a jedynie laboratorium to sprawdziło wyniki badań.
Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego „oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy
stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”. Zatem ta część oferty
złożonej w postępowaniu przetargowym, która zawiera w sobie podstawowe, istotne warunki
przyszłej umowy, jest treścią tej oferty.
Zamawiający żądał, aby każdy wykonawca dołączył do oferty m.in. komplet badań
przeprowadzonych przez uprawnioną do tego jednostkę, aby poprzez analizę dokumentów
mieć pewność, że oceniane będą tylko te oferty wykonawców, którzy zaoferowali
oczyszczalnie zgodne z normą PN-EN 12566-3+A2:2013.
Odwołujący dołączył do oferty m.in. Protokół z oceny właściwości wyrobu wystawiony przez
jednostkę notyfikowaną TÜV SUD Czech s.r.o. Protokół jest podstawowym dokumentem
stwierdzającym zgodność wyrobów zaoferowanych przez Odwołującego z wymaganą normą
i stanowi podsumowanie wszystkich przeprowadzonych badań. Z przedstawionego protokołu
wynika, że badaniu poddane zostały oczyszczalnie produkowane przez firmę METRIA-Y. A..
Z punktu 3. protokołu wynika, że do badania skuteczności oczyszczania, wodoszczelności,
wytrzymałości na ściskanie oraz trwałości pobrane zostały próbki. Z punktu 4.2 protokołu
wynika zaś, że do badania trwałości – stabilności konstrukcji, posłużyły raporty z analizy
FEM zbiornika wykonanego z PE w technologii formowania rotacyjnego o pojemności 3000 i
6000 L. Z przytoczonych zapisów protokołu należy wnioskować, że w zakresie trwałości
zbiornika sama czynność badania polegała na sprawdzeniu wykonanych przez producenta
obliczeń i analiz. Należy więc stwierdzić, że Zamawiający błędnie przyjął, iż badania zostały
wykonane przez podmiot do tego nieuprawniony. Dołączony przez Odwołującego raport z
analizy, będący dokumentem źródłowym dla jednostki notyfikującej, zawierał opisy
zastosowanych materiałów oraz obliczenia i analizę danych. Końcowego badania dokonała
jednostka notyfikowana TÜV SUD Czech s.r.o. poprzez sprawdzenie analiz przedstawionych
przez producenta oraz zgodności wyrobu z przedstawionymi obliczeniami. Potwierdzeniem
opisanej sytuacji jest również pkt 4.2 protokołu, w którym jednostka notyfikowana stwierdza,że dokonała oceny właściwości na podstawie obliczeń. Jednostka ta powołuje się na
obliczenia, a nie na badania czy raporty z badań przeprowadzonych przez inne laboratorium.
Samego
badania
i
oceny
zgodności
z normą dokonała jednostka notyfikowana. Taki sposób postępowania jest zgodny z normą
PN-EN 12566-3:2005+A2:2013, czyli wymaganiami określonymi przez zamawiającego w tym
postępowaniu.
Skonstruowanie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagania składania
wszystkich pełnych raportów z badań przeprowadzonych tylko przez jednostkę notyfikowaną,
nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Zgodnie z art. 45 rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z 9 marca 2011 r. ustanawiającego
zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego
dyrektywę Rady 89/106/EWG jednostka notyfikowana może zlecać określone zadania
w trakcie trwania procesu badania zgodności podmiotom trzecim, w takim przypadku
jednostka notyfikowana ponosi pełną odpowiedzialność za zakres prac wykonanych przez te
podmioty. Skoro więc przywołany akt prawny wprost dopuszcza możliwość korzystania przez
jednostki notyfikowane z podwykonawców, to postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia ograniczające taką możliwość są sprzeczne z przepisami powszechnie
obowiązującymi i nie można dawać im pierwszeństwa przez przepisami prawa.
Odwołujący złożył ofertę zgodnie z postanowieniami specyfikacji istotnych warunków
zamówienia oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami, a Zamawiający, dokonując
czynności niezgodnych z ustawy Prawo zamówień publicznych i wbrew specyfikacji istotnych
warunków zamówienia naruszył art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
II Stanowisko zamawiającego
Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania.
Zamawiający wskazał, iż w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagał kompletu
raportów z badań wystawionych przez laboratorium notyfikowane, które mogły być
prowadzone metodą badawczą (empiryczną) lub obliczeniową. W pytaniu 14. z 29 marca
wskazał, że dopuszcza metodę badawczą, zatem wykluczył metodę obliczeniową. Jak
wyjaśnił Odwołujący, w spornym raporcie obliczenia zostały wykonane przez producenta, co
oznacza, że nie jest to sytuacja, w której laboratorium notyfikowane skorzystałoby
z możliwości powołania podwykonawcy badań.
III Ustalenia Izby
Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania,
opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a Odwołujący ma interes
we wniesieniu odwołania.
Izba ustaliła, iż stan faktyczny postępowania (treść specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, wyjaśnień treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, złożonej oferty
oraz wyjaśnień tej oferty) nie jest sporny między Stronami.
Po zapoznaniu się z przedmiotem sporu oraz argumentacją obu Stron, w oparciu o stan
faktyczny ustalony podczas rozprawy Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
zasługuje na uwzględnienie.
Nie było sporne pomiędzy Stronami, że, w spornym zakresie, zgodnie z treścią specyfikacją
istotnych warunków zamówienia, Zamawiający wymagał kompletu raportów z badań
potwierdzających zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez
laboratorium notyfikowane przez Komisję Europejską oraz raportów z badań wykonanych
przez inne podmioty (zgodnie z Tabelą ZA.3 normy PN-EN 12566-3+A2:2013).
Na wstępie Izba wskazuje, że przedmiotowe dokumenty odnoszą się bezpośrednio do
właściwości i parametrów przedmiotu zamówienia (przedmiotu oferty) i stanowią treść oferty
w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych oraz art. 66 § 1
Kodeksu cywilnego. Należy uznać tu, że wszystkie wymogi Zamawiającego w tym zakresie
noszą przymiot istotnych dla przyszłej umowy, wskazany w art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego.
Jak wskazano podczas rozprawy, spornym dokumentem będącym podstawą odrzucenia
oferty jest „Raport z analizy FEM zbiornika wykonanego z PE w technologii formowania
rotacyjnego o pojemności nominalnej 3000 litrów, badanie według normy PN-EN 12566-
3+A2”, na którym brak było loga czy pieczęci wskazujących na pochodzenie od jednostki
notyfikowanej TÜV SUD.
W trakcie postępowania Zamawiający, na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych, wezwał Odwołującego do uzupełnienia oferty poprzez złożenie raportu z badań
wytrzymałości konstrukcyjnej wykonanych zgodnie z normą PN-EN 12566-3+A2:2013
załącznik C (badania wytrzymałości) dla materiału PE (materiał oczyszczalni PEHD) według
metody badania C3 lub C6 wykonanych przez laboratorium notyfikowane. Zamawiający
wskazał, że w załączonym do oferty ww. raporcie brak jest informacji, kto wykonał analizę
(badanie powinno być wykonane przez laboratorium notyfikowane), poza tym norma PN-EN
12566-3+A2:2013 dla badań wytrzymałości dla PE rozdział C nakazuje badania według
metod C3 lub C6.
Odwołujący nie przedstawił nowych dokumentów, lecz wskazał, że zgodnie z punktem 6.2.1
ww. normy dopuszczalnego obciążenia zbiornika oczyszczalni powinny być ustalone: albo za
pomocą obliczeń wg metod podanych w punkcie 6.2.2 normy, wykorzystując dane dotyczące
materiału i występujących obciążeń, albo za pomocą badań według punktu 6.2.3 i załącznika
C normy. W zależności od zastosowanej metody badania, dostosowanej do materiału
zbiornika, w normie podano wzory, według których oblicza się obciążenia badawcze.
Badanie wytrzymałości konstrukcji oczyszczalni zostało dokonane przez laboratorium TÜV
SUD Czech s.r.o. poprzez sprawdzenie obliczeń producenta oraz zgodności wyrobu z
przedstawionymi obliczeniami, co jest zgodne z normą, a więc i wymaganiami
Zamawiającego. Potwierdzeniem tej zgodności jest „Protokół z oceny właściwości wyrobu”
wydany przez TÜV SUD Czech s.r.o., a punkt 4.2. tego protokołu jest podsumowaniem
przedmiotowego raportu.
Odrzucając ofertę Odwołującego Zamawiający wskazał, że, zgodnie ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia, wymagał kompletu raportów z badań potwierdzających
zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013 wykonanych przez laboratorium
notyfikowane przez Komisję Europejską oraz raportów z badań wykonanych przez inne
podmioty, zgodnie z Tabelą ZA.3 tej normy. Powołał się też na odpowiedź na pytanie 16. z
29 marca 2016 r.
Z wyjaśnień Odwołującego wynika zaś, że badanie wytrzymałości konstrukcyjnej nie zostało
wykonane przez laboratoriom notyfikowane, a laboratorium to jedynie sprawdziło wyniki
badań.
W wyjaśnieniach treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający
kilkukrotnie odpowiadał na zapytania wykonawców dotyczące badań potwierdzających
zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013.
Zamawiający powołał się na odpowiedź na pytanie nr 16, w której na pytanie, czy badania
wytrzymałości konstrukcyjnej określonej normą PN-EN 12566-3+A2:2013 muszą być,
zgodnie z normą, wykonane przez laboratorium notyfikowane; czy zamawiający dopuszcza
wykonanie badań wytrzymałości konstrukcyjnej dla warunków suchych lub dla warunków
wilgotnych przez osobę prywatną lub laboratorium akredytowane, a jedynie potwierdzone
przez laboratorium notyfikowane, wskazał, że nie.
Należy jednak wskazać, że, o ile pierwotna treść specyfikacji istotnych warunków
zamówienia najczęściej zawiera dość kompleksowe wymogi zamawiającego, to zadawane
przez wykonawców pytania najczęściej dotyczą konkretnych kwestii, które interesują danego
wykonawcę lub wykonawców i niekoniecznie obejmują całokształt zagadnienia. Powoduje to,że odpowiedzi zamawiającego, które odnoszą się do zadanych pytań, często oderwane są
od pierwotnego kontekstu i dotyczą bezpośrednio zadanych pytań, a nie wszystkich opcji,
z którymi zamawiający czy wykonawcy mogą mieć do czynienia. Z tego powodu w praktyce
to właśnie odpowiedzi na pytania są najczęstszym przedmiotem sporów z zakresie treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Podobnie w przedmiotowej sytuacji – wykonawcy kilkakrotnie zadawali pytania dotyczące
raportów z badań co do wytrzymałości konstrukcyjnej obejmującej badania empiryczne, na
które to pytania Zamawiający odpowiadał, lecz żaden z wykonawców nie zadał pytania
dotyczącego możliwości albo zakazu zastosowania metody dotyczącej obliczeń. Ze swojej
strony Zamawiający ani w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ani w odpowiedzi na
pytania takiego zakazu nie ustanowił.
Nie było sporne, że obie owe metody – obliczeniowa oraz empiryczna, są zgodne z normą
PN-EN 12566-3+A2:2013 i dany producent zleca wykonanie badań według wybranej
metody. Tym samym, zdaniem Izby, jeśli Zamawiający żądał przeprowadzenia badań według
konkretnej, wyłącznie jednej z dwóch metod, powinien wskazać to wyraźnie w swoich
wymaganiach – najlepiej już od samego początku w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia albo też, jeśli zapomniał lub zmienił zdanie w trakcie udzielania wyjaśnień –
wyraźnie zaznaczyć to w odpowiedziach.
Tymczasem pierwotne wymaganie Zamawiającego, dotyczące dostarczenia kompletu
raportów z badań potwierdzających zgodność produktu z normą PN-EN 12566-3+A2:2013
wykonanych przez laboratorium notyfikowane przez Komisję Europejską, nie zmieniło się
w trakcie postępowania.
Trudno w takiej sytuacji wymagać od wykonawców, aby a priori wiedzieli, jakie zamierzenia
będzie miał Zamawiający i jaką decyzję podejmie podczas oceny ofert w przypadku, gdy nie
ujawnił tego przed składaniem ofert. Należy zwrócić uwagę, że dany wykonawca
(i producent) powinni zostać poinformowani jednoznacznie i wprost, że muszą zlecić
dodatkowe badania, która to czynność zajmuje dodatkowy czas i koszty albo też wybrać
takie produkty, które zostały przebadane właśnie metodą empiryczną.
Co do zastosowanej metody (obliczeniowej) – należy założyć, że TÜV SUD Czech s.r.o. jako
podmiot profesjonalny w tym zakresie wykonał badania zgodne z normą PN-EN 12566-
3+A2:2013 – zresztą Zamawiający nie wskazał, że załączone do oferty dokumenty
odnoszące się do badań wykonanych przez TÜV SUD Czech s.r.o. są niezgodne
z wymaganymi normą, niekompletne czy w jakiś sposób nieprawidłowe (w zakresie tej
normy). Jeśli w świetle wymogów normy PN-EN 12566-3+A2:2013 zawierają one jakieś
braki, Zamawiający może wezwać Odwołującego do uzupełnienia brakujących dokumentów
(jest to inny zakres wezwania, niż określony w pierwszym wezwaniu Zamawiającego).
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji uwzględniając odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 2 pkt
1, § 3 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………..…
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 846/16 z dnia 2016-06-07
- Sygn. akt KIO 867/16 z dnia 2016-06-06
- Sygn. akt KIO 857/16 z dnia 2016-06-06
- Sygn. akt KIO 847/16 z dnia 2016-06-06
- Sygn. akt KIO 808/16 z dnia 2016-06-03
