rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-05-28
rok: 2019
data dokumentu: 2019-05-28
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 864/19
KIO 864/19
Komisja w składzie:
0: Przewodnicz
0: Przewodnicz
ący: Monika Kawa-Ogorzałek
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie
w dniach 24 maja 2019 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 maja 2019 r. przez wykonawcę Konica
Minolta Business Solutions Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie w postępowaniu
prowadzonym przez Uniwersytet M
ikołaja Kopernika w Toruniu
przy udziale wykonawcy Canon Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie
w dniach 24 maja 2019 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 maja 2019 r. przez wykonawcę Konica
Minolta Business Solutions Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie w postępowaniu
prowadzonym przez Uniwersytet M
ikołaja Kopernika w Toruniu
przy udziale wykonawcy Canon Polska Sp. z o.o.
z siedzibą w Warszawie zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1.
Umarza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu numer 1 pkt 1 odwołania
dotyczącego rozdzielczości druku, uwzględnionego przez Zamawiającego.
2.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu dokonanie zmian w treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia (SIWZ) poprzez:
-
usunięcie z treści pkt 2 Opisu Przedmiotu Zamówienia w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego (maszyna nr 1) parametru dotyczącego
minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie,
lakierowanie, foliowanie),
-
usunięcie z treści pkt 2 Opisu Przedmiotu Zamówienia w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego (maszyna nr 2) parametru dotyczącego
minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie,
lakierowanie, foliowanie).
-
podział zamówienia na trzy części - w ten sposób, iż każde z trzech urządzeń
Sygn. akt KIO 864/19
stano
wiłby odrębną część zamówienia oraz nakazuje dopuszczenie składania ofert
częściowych. Jednocześnie, Izba nakazuje stosowne dostosowania, jeśli jest to konieczne w
treści ogłoszenia o zamówieniu i w innych miejscach SIWZ.
3.
Pozostałe zarzuty odwołania oddala.
4.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
a) zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł (słownie:
piętnaście tysięcy złotych) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od
odwołania,
c) z
asądza od zamawiającego na rzecz odwołującego się kwotę 18 600 gr (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika;
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
-
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Toruniu.
Przewodniczący: ………………………………………
Sygn. akt KIO 864/19
UZASADNIENIE
Zamawiający – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu prowadzi na podstawie
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz.
1986; ze zm.; dalej: „Pzp”) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu
nieograniczonego
pod
nazwą:
„Najem
wielofunkcyjnego
systemu
wysokonakładowego druku cyfrowego kolorowego i dwóch systemów wysokonakładowego
druku cyfrowego czarno-
białego wraz z kompleksowym serwisem, sukcesywną dostawą
tonerów i oprogramowaniem”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 30 kwietnia 2019 r., pod numerem: Dz. U. 2019/S 084-199020.
W dniu 10 maja 2019 r. wykonawca - Konica Minolta Business Solutions Polska Sp. z
o.o. z siedzibą w Warszawie wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie wobec
postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej: „SIWZ") oraz Ogłoszenia o
zamówieniu w zakresie:
1.
pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego, tj. parametru dotyczącego rozdzielczości
druku - przynajmniej 2400 X 2400 dpi.
2.
pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego (maszyna nr 1) tj. możliwości zadruku na
mediach w formatach niestandardowych z zakresu 208 x 208 mm - 350 x 500 mm oraz
parametru dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura
utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj.
bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie);
3.
pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
czarno białego (maszyna nr 2), tj. parametru
dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu
100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie,
kopertowanie, lakierowanie, foliowanie);
Odwołujący zarzucił naruszenie:
4.
art. 29 ust. 2 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 i ust. 2 Pzp poprzez opisanie przedmiotu
zamówienia w sposób uniemożliwiający uczciwą konkurencję i naruszający zasadę równego
traktowania wykonawców oraz w sposób nieproporcjonalny i nieuzasadniony potrzebami
Zamawiającego, poprzez postawienie wymagania:
-
w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego, tj.
parametru dotyczącego rozdzielczości druku - przynajmniej 2400 X 2400 dpi,
Sygn. akt KIO 864/19
-
w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna nr 1) tj. możliwości zadruku na mediach w formatach niestandardowych tylko z
zakresu 208 x 208 mm -
350 x 500 mm oraz parametru dotyczącego „minimalizacji obróbki
termicznej
papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki
mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie)
oraz
-
w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna
nr 2), tj. parametru dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska
temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych
wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie); podczas gdy postawienie
łącznie takich wymagań oznacza dopuszczenie do udziału w postępowaniu tylko jednego
producenta, bowiem nie istnieją żadne inne urządzenia spełniające łącznie wszystkie
parametry określone przez Zamawiającego oprócz maszyn producenta Canon, a dodatkowo
post
awione wymagania są nieproporcjonalne i nieuzasadnione potrzebami Zamawiającego.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. modyfikacji
treści pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego
poprzez zmniejszenie wymogów
dotyczących rozdzielczości druku - do maksymalnie 1200x1200 dpi.
2.
usunięcie z treści pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
czarno białego (maszyna nr 1) parametru dotyczącego możliwości zadruku na mediach w
formatach niestandardowych tylko z zakresu 208 x 208 mm - 350 x 500 mm oraz parametru
dotyczącego, „minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu
100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie,
kopertowanie, lakierowanie, foliowanie),
3.
usunięcie z treści pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
czarno białego (maszyna nr 2) parametru dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej
papieru, niska temper
atura utrwalania rzędu 100
o
C (możliwość dalszej obróbki mechanicznej
wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu także brak podziału postępowania na części:
1.
rozdziału III pkt 5 SIWZ i Sekcji II pkt 11.1.6. Ogłoszenia o zamówieniu w zakresie
niedopuszczenia przez Zamawiającego składania ofert częściowych
2.
braku podziału zamówienia na trzy części, tj. braku wyodrębnienia każdego z rodzaju
urządzeń wielofunkcyjnych objętym przedmiotem postępowania do oddzielnej części
zamówienia oraz dopuszczenie możliwości składania ofert częściowych, tj.:
a.
pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego
Sygn. akt KIO 864/19
b.
pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna nr 1)
c.
pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna nr 2),
W tym zakresie Odwołujący zarzucił naruszenie:
3.
art. 29 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 PZP w zw. z art. 36aa ust. 1 Pzp poprzez
przeprowadzenie postępowania w sposób niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców poprzez wadliwe opisanie przedmiotu zamówienia
polegające na niedopuszczeniu możliwości składania ofert częściowych, co w konsekwencji
skutkować będzie nieudzieleniem zamówienia w częściach, a tym samym bezzasadnym
ograniczeniem liczby podmiotów uprawnionych do ubiegania się o udzielenie zamówienia w
postępowaniu;
4.
art. 29 ust. 2 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez opisanie pr
zedmiotu zamówienia w
sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję poprzez zaniechanie podziału zamówienia na
części i tym samym ograniczenie liczby wykonawców uprawnionych do ubiegania się o
udzielenie zamówienia w postępowaniu;
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
5.
modyfikacji
treści SIWZ oraz Ogłoszenia o zamówieniu poprzez podział zamówienia
na trzy części, tj. wyodrębnienie każdego z modeli urządzeń wielofunkcyjnych objętych
przedmiotem postępowania do oddzielnej części zamówienia oraz dopuszczenie możliwości
składania ofert częściowych,
W związku z uwzględnieniem przez Zamawiającego zarzutu dotyczącego
rozdzielczości druku, Izba odstąpiła od przytoczenia uzasadnienia powyższego zarzutu.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wskazał, że Zamawiający nie może w
sposób dowolny kreować postanowień SIWZ, lecz wymagania muszą wynikać z jego
uzasadnionych potrzeb. Zdani
em Odwołującego wszystkie wyżej wskazane parametry
urządzeń zostały zawężone w sposób nieuzasadniony ograniczając konkurencję do jednego
tylko producenta.
Odwołujący wskazał, że przepisy Pzp nakładają na Zamawiającego
obowiązek opisania przedmiotu zamówienia w sposób nieograniczający zasad uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców, a przy tym w sposób proporcjonalny i zgodny
ze swoimi uzasadnionymi potrzebami.
Odwołujący podkreślił, że z określonych parametrów wynika nie tylko klasa urządzeń,
ale także fakt, że tylko urządzenia jednego producenta - firmy Canon spełniają łącznie
wszystkie wymagania postawione przez Zamawi
ającego. Z wiedzy i doświadczenia
Odwołującego wynika, że parametry wszystkich urządzeń objętych przedmiotem zamówienia
Sygn. akt KIO 864/19
zostały opisane na podstawie katalogu funkcjonalności posiadanych przez urządzenia wyżej
wskazanego producenta. Dla przykładu Odwołujący wskazuje na model urządzenia Canon
Oce VarioPrint 6180Titan. Postawienie takich wymagań oznacza dopuszczenie do udziału w
postępowaniu tylko jednego producenta, bowiem nie istnieją żadne inne urządzenia
spełniające łącznie wszystkie parametry określone przez Zamawiającego oprócz maszyn
producenta Canon. Stanowi to naruszenie podstawowych zasad prawa zamówień
publicznych, tj. zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Takie ukształtowanie OPZ w sposób jednoznaczny wskazuje na faworyzowanie tylko
jednego producenta urządzeń, a tym samym uniemożliwia zaoferowanie w niniejszym
postępowaniu urządzeń innych producentów, tj. z tej samej klasy i gwarantujących jakość
wydruku na takim samym, a nawet wyższym poziomie. Zamawiający zatem bezpodstawnie
dopuścił jedynie urządzenia oferowane przez firmę Canon pomimo tego, że inne urządzenia z
tej samej klasy spełnią jego potrzeby. Zdaniem Odwołującego wymagania dotyczące
zaskarżonych parametrów powinny zostać zmodyfikowane zgodnie z żądaniem
Odwołującego, a w przypadku maszyny nr 1 i maszyny nr 2 usunięte z treści OPZ, aby
umożliwić złożenie ofert przez innych wykonawców, a nie jedynie przez wykonawców
oferujących urządzenia producenta Canon.
Odwołujący stwierdził ponadto, że w świetle Rozdziału III pkt 5 SIWZ i Sekcji II pkt
11.1.6. Ogłoszenia o zamówieniu, Zamawiający nie dopuszcza możliwości składania ofert
częściowych. Zarzut ten jest ściśle związany z wyżej opisanym wadliwym sformułowaniem
opisu przedmiotu zamówienia. Przedmiot zamówienia stanowi jedną całość, na którą składają
się trzy modele urządzeń o różnych parametrach szczegółowo opisane w OPZ. W związku z
powyższym fakt braku podziału na części w połączeniu z opisem przedmiotu zamówienia
wskazującym tylko na jednego producenta powoduje naruszenie zasad konkurencyjności i
uniemożliwia złożenie ofert przez wykonawców chcących zaoferować urządzenia innych
producentów. Zamawiający zatem powinien dopuścić możliwość składania ofert częściowych
w niniejszym postępowaniu, aby umożliwić złożenie konkurencyjnych ofert przez
wykonawców, którzy nie oferują urządzeń firmy Canon.
Ukształtowanie treści SIWZ obowiązującej w niniejszym postępowaniu poprzez niczym
nieuzasadnione zaniechanie podziału zamówienia na części - wbrew praktyce i racjonalności
ekonomicznej -
zupełnie ogranicza konkurencję. Zamawiający w ten sposób ograniczył dostęp
do zamówienia wykonawcom, którzy nie są w stanie złożyć oferty na całe zamówienie, jeżeli
nie zaoferują urządzeń producenta Canon. Natomiast po zmianie parametrów w zakresie
określonym przez Odwołującego i podziale zamówienia na części są w stanie złożyć oferty na
części zamówienia i zaoferować Zamawiającemu korzystniejsze ceny. W praktyce bowiem na
rynku istnieje tylko jeden producent -
firma Canon, która może złożyć ważną ofertę obejmującą
wszystkie urządzenia objęte przedmiotem zamówienia. Brak podziału na części skutkuje tym,
Sygn. akt KIO 864/19
że żaden podmiot poza wyżej wskazanym producentem nie może złożyć w przedmiotowym
p
ostępowaniu oferty na urządzenia, pomimo, że jest w stanie dostarczyć np. urządzenia
wielofunkcyjne do cyfrowego druku kolorowego.
Obowiązek podziału zamówienia na części wynika zarówno z opinii Urzędu Zamówień
Publicznych, orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej jak i zasad przeprowadzania
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i zasad sporządzania opisu przedmiotu
zamówienia.
W przedmiotowym p
ostępowaniu brak podziału zamówienia na części w ogóle
uniemożliwił dostęp do zamówienia podmiotom, które chcą zaoferować urządzenia innego
producenta niż firma Canon. Zdaniem Odwołującego doszło zatem do naruszenia zasady
konkurencji poprzez ograniczenie tym podmiotom możliwości ubiegania się o przedmiotowe
zamówienie. Ponadto, w opinii Odwołującego nie ma racjonalnej podstawy dla przyjęcia
twierdzenia, że uzyskanie całości zamówienia tylko przez jednego wykonawcę zapewni
prawidłową realizację zamówienia. Zdaniem Odwołującego zarówno zasady zachowania
uczciwej konkurencji jak i gospodarność środkami publicznymi uzasadniają podział
zamówienia na części, a jednocześnie uzasadnione potrzeby Zamawiającego będą
zrealizowane w co najmniej taki samym stopniu przy podziale zamówienia na części jak i przy
udzie
leniu zamówienia jednemu podmiotowi i uniemożliwieniu realizacji zamówienia przez
innych wykonawców. Nie ma zatem żadnych względów technicznych i ekonomicznych
uzasadniających niepodzielnie zamówienia na części.
Zwrócił uwagę na to, że Zamawiający nie ma żadnych korzyści z tego, że otrzyma pełne
zamówienie od jednego wykonawcy a brak podziału zamówienia na części, w połączeniu z
wadliwym sporządzeniem przedmiotu zamówienia, powoduje że postępowanie jest
niekonkurencyjne, a tym samym została naruszona naczelna zasada zamówień publicznych
obligująca Zamawiającego do przygotowania i prowadzenia postępowania z zachowaniem
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Takie działanie będzie skutkowało
niegospodarnym wydatkowaniem środków publicznych poprzez otrzymanie jednej, droższej
oferty, zamiast kilku o konkurencyjnych cenach. Zamawiający nie posiada żadnego interesu w
zawarciu umowy z jednym wykonawcą i zapłaceniu wyższej ceny.
Powyższe wskazuje zatem, że treść SIWZ, w tym ogłoszenia o zamówieniu oraz OPZ
jest aktualnie niezgodna z przepisami Pzp
. Zamawiający powinien zatem dokonać zmiany
treści tych dokumentów zgodnie z żądaniami przedstawionymi przez Odwołującego oraz
umożliwić składanie ofert częściowych w celu zachowania uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, przy jednoczesnym zapewnieniu sobie uzyskania wysokiej klasy i
jakości urządzeń.
Sygn. akt KIO 864/19
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający uwzględnił odwołanie w części dotyczącej
wymaganej przez ni
ego rozdzielczości druku urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
kolorowego, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie odwołania.
Wskazał, że jego intencją jest nabycie maszyn drukarskich spełniających wysokie
wymagania jakościowe, energooszczędnych i nie generujących dodatkowych nakładów pracy,
czy nadmiernych kosztów eksploatacji.
Odnosząc się do wymogu dotyczącego możliwości zadruku na mediach w formatach
niestandardowych z zakresu 208 x 208 mm - 350 x 500 mm (pkt 2 OPZ)
, wskazał, iż wymóg
ten ma dla
Zamawiającego kluczowe znaczenie. Wyjaśnił, że w Polsce przyjęto przez
dziesięciolecia za format akademicki książek wymiar: 165 x 235 mm. Wymiar taki obecnie jest
stosowany przez konkurencyjne dla Zamawiającego drukarnie posiadające maszyny
offsetowe. Z uwagi na to, iż Zamawiający dotąd nie posiadał maszyn umożliwiających zadruk
w takim formacie, od 11 lat produkował książki w formacie mniejszym — formacie B tj. 158 x
226 mm. Z uwagi na ten fakt, drukarnia Zamawiającego nie może konkurować w wielu
projektach z drukarniami stosującymi maszyny offsetowe. Dodatkowo, drukowanie w
mniejszym formacie B wpływa na zwiększenie się liczby stron w każdej z książek o kilka
procent co wpływa na zwiększenie zużycia papieru i co za tym idzie wzrost kosztu
wytworzenia. Więcej stron do wydrukowania, poza samym kosztem papieru, przekłada się
także na zwiększenie się o kilka procent liczby wydruków. To również jest wzrost kosztów
wytworzenia. Z wyliczeń Zamawiającego wynika, że zmiana formatu na mniejszy, to strata dla
Zamawiającego rzędu 9% kosztów druku (papieru i zadruku) rocznie. Poza zmianą formatu
książek, z mniejszym od standardowego formatem papieru, wiąże się jeszcze jeden kluczowy
element, mianowicie jego przygotowanie. Zamawiający wykorzystuje do drukowania format B
(70% produkcji odbywa się w tym formacie), co skutkuje koniecznością jego docięcia przed
załadowaniem papieru do maszyny. Powstałe odrzuty w wysokości 15% papieru, stanowią
stratę finansową. Format 350 x 500 mm, wpisany do OPZ likwiduje odrzuty, gdyż papier w
formacie B1 (700 x 1000 mm) j
est krojony wyłącznie na dwa, co zaoszczędza czas
trzyosobowej załogi, wysiłek fizyczny i nie powoduje strat w odpadach papieru. Dla
zobrazowania: drukarnia Zamawiającego docina rocznie ok. 14,5 tony papieru formatu B1 z
czego 2,1 t papieru to strata.
Zmni
ejszenie formatu książek, zwiększenie ich objętości (więcej stron w książce),
odpady przy docinaniu papieru generuje dla Zamawiającego ok. 24% strat rocznie w związku
z stosowaniem mniejszego formatu.
Zamawiający podtrzymał także wymóg dotyczący minimalizacji obróbki termicznej
papieru - niska temperatura utrwalania
rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej
wykonanych wy
druków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie). Wyjaśnił, że
wysoka temperatura utrwalania stosowana obecnie prze
z Zamawiającego z powodu nie
Sygn. akt KIO 864/19
posiadania maszyn wykorzystujących technologię utrwalania w temperaturze 100
o
C
jest jedną
z istotnych wad arkuszowego druku cyfrowego. Każdy arkusz papieru, który przechodzi
dwukrotnie przez piec jest utrwalany dzięki obecnie stosowanej technice temperaturą powyżej
200
o
C
. Powoduje to kurczenie się papieru o 1% oraz występowanie efektu falowania wydruku.
Konieczne jest stosowanie najlepiej kilkudniowego studzenia wydruków celem powrotu do
właściwego rozmiaru. Problem falowania jest widoczny nawet w produkcie finalnym. Studzenie
papieru, powoduje wydłużenie procesu druku książki o 30-50%, co tworzy problem handlowy,
gdyż wydawnictwo Zamawiającego, prowadzi aktywną politykę dystrybucyjną opartą na druku
na żądanie, gdzie każdy dzień dłużej, oczekiwania na dostarczenie zamówienia jest
negatywnie odbierane przez klienta. Opóźnia się cykl wydawniczy, co negatywnie odbierają
pracownicy naukowo-
dydaktyczni Zamawiającego. Powstają problemy natury logistycznej,
gdyż Zamawiający nie dysponuje powierzchniami magazynowymi umożliwiającymi
leżakowanie setek książek naraz. Dodatkowo, falowanie wpływa na estetykę książki, a co za
tym idzie postrzeganie marki. Niższa temperatura utrwalania pozwoli Zamawiającemu
całkowicie wyeliminować powyższe problemy,
Zamawiający stwierdził ponadto, że Odwołujący żąda dostosowania wymagań
Zamawiającego do oferty produktowej firmy Konica Minolta i żąda obniżenia wymogów,
zaakceptowania rozwiązań starszej generacji, energochłonnych i kosztotwórczych.
Tymczasem, zgo
dnie z utrwalonym orzecznictwem, Zamawiający ma prawo opisać przedmiot
zamówienia tak, aby spełniał on uzasadnione potrzeby zamawiającego. Z okoliczności, iż
Odwołujący nie posiada w swojej standardowej ofercie maszyn drukarskich, które spełniałyby
potrzeb
y Zamawiającego nie można wywodzić zarzutu naruszenia zasady uczciwej
konkurencji
. Zamawiający wskazał, że „obowiązek przestrzegania reguł określonych w art. 29
ust. 1 i 2 Pzp nie oznacza,
że zamawiający nie ma prawa określić przedmiotu zamówienia w
sposób uwzględniający jego potrzeby i aby uzyskać oczekiwany efekt, nawet jeśli wyklucza to
możliwość dopuszczenia do realizacji zamówienia wszystkich wykonawców działających na
rynku. Prawem za
mawiającego jest takie opisanie przedmiotu zamówienia, którego realizacja
zaspokoi w najszerszym kontekście określone potrzeby społeczne” (tak wyrok KIO z
28.03.2014 r., sygn. akt: KIO 486/14).
Zamawiający wskazał także, że „w orzecznictwie Izby
ukształtował się pogląd, że nawet opis przedmiotu zamówienia dokonany w taki sposób, że
wyłącznie jeden wykonawca może złożyć zgodną nim ofertę, może nie być poczytany za
naruszenie zasad wyrażonych w art. 7 ust, 1 oraz art. 29 ust. 2 Pzp. Zamawiający może
bowiem oc
zekiwać rozwiązań najnowocześniejszych i wyjątkowych."
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego braku podziału zamówienia na części
Zamawiający wskazał, że dokonał analizy możliwości podziału zamówienia na części i odstąpił
od dokonania podziału z następujących powodów:
1.
Nadmierne koszty wykonania zamówienia.
Sygn. akt KIO 864/19
Zamówienie obejmuje swym zakresem serwisowanie maszyn drukarskich, tj. w
szczególności dokonywanie przez serwisanta, w siedzibie Zamawiającego, przeglądów
technicznych i wymiany tonerów. W następstwie podziału zamówienia na części mogłoby
dojść do sytuacji, w której do każdej maszyny przyjeżdżałby serwisant innego wykonawcy.
Taka okoliczność oznaczałaby, iż każdy wykonawca musiałby wkalkulować w cenę oferty
serwis świadczony do jednej maszyny. W przypadku braku podziału na części cena ofertowa
będzie zawierać koszty serwisowania świadczone przez jednego serwisanta na rzecz trzech
maszyn równocześnie. Koszty osobowe świadczenia usług serwisowych będą zatem
trzykrotnie niższe.
2.
Korzyści wynikające z łącznego limitu na trzy maszyny.
W przypadku jednej umowy na trzy maszyny rozliczenie wynagrodzenia odbywa się w
granicach jednej, łącznej wartości umowy, co daje Zamawiającemu większą elastyczność
wykorzystania maszyn -
możliwość przesuwania produkcji na inną maszynę, bez obawy o
przekroczenie limitu na jednej maszynie.
3.
Efekt skali zamówienia.
Według wstępnego rozeznania cenowego cena ofertowa za trzy maszyny będzie
niższa od ceny trzech ofert na jedną maszynę każda.
4.
Możliwość wykonania zamówienia przez wykonawcę z segmentu małych lub
średnich przedsiębiorstw. Wielkość zamówienia jest adekwatna do możliwości małych i
średnich
Zamawiający zauważył, iż żaden przepis Pzp nie nakłada expressis verbis na
Zamawiającego obowiązku podzielenia zamówienia na części. Obowiązku tego nie można
wyprowadzać z art. 36aa ust. 1 Pzp ani nie powinno się szukać jego źródeł w innych
przepisach, w tym w art. 7 ust. 1 Pzp
. Skoro ustawodawca zadecydował o swobodzie
zamawiającego co do podziału zamówienia na części, to wykładając w ten sposób przepis art.
36aa ust. 1 Pzp
, nie powinno się jednocześnie doszukiwać obowiązku podziału w treści art. 7
ust. 1 Pzp
. Przeczyłoby to bowiem nie tylko samej wykładni art. 36aa ust. 1 Pzp, ale także ratio
legis wprowadzonych zmian, gdzie wyraźnie zaakcentowano, że ustawodawca polski nie
zdecydował się na wprowadzenie obowiązku dzielenia zamówienia. W konsekwencji nie
powinno się doszukiwać ograniczenia tej swobody w treści art. 7 ust. 1 Pzp. W tym przypadku
swoboda zamieniana byłaby bowiem z powrotem na obowiązek, tyle że wynikający z art. 7
ust. 1 Pzp.
W ocenie Zamawiającego Odwołujący kwestionuje brak podziału zamówienia na części
nie ze względu na uczynienie zamówienia łatwiej dostępnym dla małych lub średnich
przedsiębiorstw, co legło u podstaw dyrektywy klasycznej, ale w celu uczynienia zamówienia
dostępnym dla Odwołującego.
Sygn. akt KIO 864/19
Z
amawiający równocześnie podkreśla, że w niniejszym postępowaniu nie jest i nie było
jego zamiarem ograniczenie konkurencji, czy nierówne traktowanie wykonawców. Okoliczność
o charakterze
notoryjnym, że nie wszyscy wykonawcy dysponują produktem spełniającym
wymagania zamawiającego opisane w SIWZ i mogą go zaoferować oraz że wymagania
techniczne są trudne do spełnienia przez niektórych wykonawców, nie oznacza, że
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone w sposób utrudniający
zachowanie uczciwej konkurencji. Zważywszy, że jeden z podniesionych przez Odwołującego
zarzutów zasługuje jednak na uwzględnienie, Zamawiający kierując się poszanowaniem
zasady równego traktowania wykonawców i ochrony konkurencji zdecydował się na
modyfikację SIWZ poprzez zmianę tych postanowień, które mogłyby utrudnić choćby
potencjalnie -
konkurencję, a które pozwolą w dalszym ciągu na osiągnięcie dostaw
spełniających oczekiwania Zamawiającego w niniejszym postępowaniu.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie i
uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, stanowiska stron złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy, a
także złożone dowody ustaliła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 Pzp.
I
zba ustaliła ponadto, że Odwołujący legitymuje się uprawnieniem do korzystania ze
środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis art. 179 ust. 1 Pzp, według którego środki
ochrony prawnej określone w ustawie przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także
innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł
lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy. Izba
wskazuje, że Odwołujący jest potencjalnym wykonawcą zainteresowanym uzyskaniem
zamówienia publicznego, którego dotyczy postępowanie objęte niniejszym odwołaniem.
Specyfikacja, jak
twierdził Odwołujący, zawiera postanowienia naruszające przepisy Pzp, w
konsekwencji czego
zarzucane uchybienia mogą uniemożliwić Odwołującemu złożenie oferty
konkurencyjnej w stosunku do ofert innych wykonawców. Wobec powyższego działanie
Zamawiającego narusza interes Odwołującego, albowiem może doprowadzić do utraty
możliwości uzyskania zamówienia publicznego i związanego z tym wynagrodzenia.
Izba dopuściła do udziału wykonawcę Canon Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Izba
oddaliła na posiedzeniu niejawnym opozycję Odwołującego. W ocenie Izby, wykonawca
Sygn. akt KIO 864/19
zainteresowany uzyskaniem przedmiotowego zamówienia, który na etapie poprzedzającym
złożenie oferty dąży, z wykorzystaniem kroków prawnych przewidzianych w ustawie, do
stworzenia warunków dla niego jak najbardziej korzystnych, a przez to zwiększających szansę
na uzyskanie zamówienia, wnosząc przystąpienie po stronie Zamawiającego, działa we
własnym interesie.
W pierwszej kolejności, mając na uwadze uwzględnienie przez Zamawiającego
odwołania w zakresie zarzutu naruszenia art. 29 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 i 2 Pzp w odniesieniu
do
postawionego wymagania w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
kolorowego, tj. parametru dotyczącego rozdzielczości druku – przynajmniej 2400x2400 oraz z
uwagi na
brak sprzeciwu Przystępującego, Izba uznała, że postępowanie odwoławcze w
powyższym zakresie podlega umorzeniu.
Wyjaśnić należy, że Izba rozpoznając odwołanie dokonuje oceny w zakresie zarzutów
zawartych w odwołaniu, czy postanowienia zawarte przez Zamawiającego w treści SIWZ, nie
naruszają przepisów Pzp. Zgodnie z art. 29 ust. 1 i 2 Pzp - przedmiot zamówienia opisuje się
w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na
sporządzenie oferty. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 Pzp -
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie
wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Izba w pełni podziela stanowisko przywołane w wyrokach Sądów Okręgowych i Sądu
Apelacyjnego oraz w wyrokach i uchwałach Krajowej Izby Odwoławczej, zgodnie z którymi:
"Opis przedmiotu z
amówienia powinien umożliwiać wykonawcom jednakowy dostęp do
zamówienia i nie może powodować nieuzasadnionych przeszkód w otwarciu zamówień
publicznych na konkurencję. Naruszenie zasady uczciwej konkurencji określonej w ustawie z
uwagi na niewłaściwe opisanie przedmiotu zamówienia zachodzi, między innymi w sytuacji,
gdy z
amawiający opisze przedmiot zamówienia przez zbytnie dookreślenie przedmiotu
powodujące, bez uzasadnienia, wskazanie na konkretny produkt. Naruszenie to polega
również na dookreśleniu opisu przedmiotu zamówienia w taki sposób, który nie znajduje
uzasadnienia ani w technicznym ani w funkcjonalny uregulowaniu potrzeb zamawiającego"
(KIO 765/14 z 5 maja 2014r.).
Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w uchwale z dnia 10 sierpnia 2016 r. o
sygn. KIO/KD 48/16. "Przejawem naruszenia zasady uczciwej konkurencji jest nie tylko
opisanie przedmiotu zamówienia z użyciem oznaczeń wskazujących na konkretnego
Sygn. akt KIO 864/19
producenta lub konkretny produkt albo z użyciem parametrów wskazujących na konkretnego
produce
nta, dostawcę albo konkretny wyrób, ale także określenie na tyle rygorystycznych
wymagań co do parametrów technicznych, które nie są uzasadnione obiektywnymi potrzebami
zamawiającego i które uniemożliwiają udział niektórym wykonawcom w postępowaniu,
ograni
czając w ten sposób krąg podmiotów zdolnych do wykonania zamówienia."
Podobny pogląd Izba wyraziła również w uchwale z 7 sierpnia 2017 Sygn. akt KIO/KD
40/17 "Opis przedmiotu zamówienia jest jedną z najistotniejszych czynności dokonywanych w
toku przygoto
wywania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Wskazuje na to
ponowienie w ustawie w odniesieniu stricte do opisu przedmiotu zamówienia generalnej
zasady zawartej wcześniej w art. 7 ust. 1 Pzp, a obowiązującej w odniesieniu do wszystkich
czynności podjętych przez zamawiającego w związku z postępowaniem o udzielenie
zamówienia, od jego przygotowania i wszczęcia począwszy, a na zawarciu umowy w sprawie
zamówienia publicznego skończywszy. Zgodnie z art. 29 ust. 2 Pzp przedmiotu zamówienia
nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Na wagę opisu
przedmiotu zamówienia dla prawidłowego przeprowadzenia postępowania o udzielenie
zamówienia wskazuje nie tylko ponowienie reguły zawartej w art. 7 ust. 1 Pzp, ale również to,
że naruszeniem normy art. 29 ust. 2 Pzp nie jest rzeczywiste, lecz już potencjalne ograniczenie
konkurencji w postępowaniu. W świetle przywołanych przepisów swoboda zamawiającego w
określaniu cech robót budowlanych, dostaw lub usług, które chce zakupić, jest ograniczona
koniecznością zachowania zasad ustalonych w art. 7 ust. 1 Pzp. Opis przedmiotu zamówienia
ograniczający możliwość złożenia ofert przez wykonawców, który nie jest podyktowany
racjonalnymi i obiektywnie uzasadnionymi potrzebami zamawiającego narusza prawo.
Naruszeniem zasady uczciwej konkurencji jest zatem nie tylko opis przedmiotu zamówienia
wskazujący wprost na jeden konkretny produkt lub wykonawcę, ale także taki opis, który
utrudnia dostęp do zamówienia jedynie kilku wybranym wykonawcom działającym w danym
obszarze rynku. Z art. 29 ust. 1 i 2 Pzp należy wywieść zatem zasadę neutralności opisu
przedmiotu zamówienia, który powinien być opisany w taki sposób, że charakterystyka
wymagań zamawiającego jest tak samo czytelna i zrozumiała dla wszystkich wykonawców i
nie pozycjonuje ich szans na uzyskanie zamówienia".
Z przywołanych stanowisk wynika jednoznacznie, iż Zamawiający ma prawo do
określenia swoich uzasadnionych, obiektywnych i racjonalnych potrzeb i nabycia przedmiotu
zamówienia spełniającego te potrzeby, jednakże nie wolno mu tego czynić poprzez naruszenie
zasady równego traktowania wykonawców, utrudniając uczciwą konkurencję i zamykając
możliwość ubiegania się o zamówienie pozostałym wykonawcom. Zatem istotnymi a zarazem
kluczowymi elementa
mi w ocenie czy nastąpiło utrudnienie uczciwej konkurencji jest łączne
Sygn. akt KIO 864/19
spełnienie przesłanek w zakresie eliminacji konkurencji oraz braku uzasadnionej potrzeby
Zamawiającego w zakresie jakości, funkcjonalności lub parametrów technicznych urządzeń.
Izba wy
raża stanowisko, iż opis przedmiotu zamówienia nie musi być sformułowany w
taki sposób, aby umożliwiać ubiegania się o udzielenie zamówienia każdemu
zainteresowanemu wykonawcy, jednakże nie oznacza to, iż Zamawiający prowadząc
postępowanie w trybie konkurencyjnym, poprzez zapisy SIWZ doprowadza do całkowitego
wyeliminowania konkurencji w postępowaniu.
Jednakże w niniejszej sprawie Izba uznała, że Zamawiający odnośnie postanowienia
SIWZ w zakresie opisu przedmiotu zamówienia w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do
cyfrowego druku czarno-
białego (maszyna nr 1) tj. możliwość zadruku na mediach w
formatach niestandardowych tylko z zakresu 208x208 mm do 350-
500 mm wykazał, iż
powyższy wymóg jest uzasadniony jego potrzebami. Podkreślić należy, że skonkretyzowane,
obiektywne potrzeby Z
amawiającego mogą usprawiedliwić utrudnienie uczciwej konkurencji
przy opisie przedmiotu zamówienia. Zamawiający może wprowadzić wymogi, ograniczając
krąg potencjalnych podmiotów, jednakże zawężenie to następuje nie w celu preferowania
określonego wykonawcy i naruszenia zasad konkurencji, ale w celu uzyskania produktu
najbardziej odpowiadającego jego potrzebom. Zamawiający wykazał istnienie uzasadnionych
potrzeb w preferowaniu
powyższego rozwiązania technicznego, dla którego przedstawił
stosowne uzasadnienie
w odpowiedzi na odwołanie oraz w trakcie rozprawy. Zamawiający
wskazał bowiem, że powyższe rozwiązanie wpłynie zarówno na czasochłonność pracy, a
ponadto znaczne oszczędności oraz umożliwi Zamawiającemu konkurowanie z innymi
drukarniami.
Podkreślić należy, że jeśli potrzeba Zamawiającego jest zobiektywizowana,
rzeczywista oraz faktyczna, zarówno w zakresie oczekiwanych funkcjonalności czy też
wyszczególnionych parametrów, może on opisać przedmiot zamówienia tak, że tylko
ograniczony krąg wykonawców jest w stanie zadość mu uczynić. Celem zamówień
publicznych nie powinno być przecież nabycie najtańszego przedmiotu o niskiej jakości. Nie
można zasady uczciwej konkurencji pojmować tak, że zamawiający winien zaakceptować
każde świadczenie, nawet niezgodne z jego potrzebami, jedynie dlatego, że może je
zrealizować większy krąg podmiotów. Taki tok rozumowania sprowadziłby zamówienia
publiczne do roli instrumentu pozyskiwania dóbr o przeciętnej, niczym niewyróżniającej się
jakości, a nadto o cechach nieuwzględniających usprawiedliwionych potrzeb zamawiających
(vide: wyrok KIO z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt KIO 445/17).
W konsekwencji Izba oddaliła zarzut odwołania w tym zakresie.
Na uwzględnienie zasługiwał natomiast zarzut dotyczący naruszenia art. 29 ust. 2 Pzp
w zw. z art. 7 ust
. 1 i 2 Pzp odnośnie parametru dotyczącego „minimalizacji obróbki termicznej
Sygn. akt KIO 864/19
papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C (możliwość dalszej obróbki mechanicznej
wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie)” – w zakresie
maszyny nr 1 i nr 2. Zamawiający wyjaśniał, iż powyższy parametr techniczny urządzenia ma
na celu eliminowanie zjawiska falowania papieru przy druku.
Odwołujący wyjaśniał w trakcie
rozprawy, iż powyższy efekt jest możliwy do uzyskania nie tylko poprzez obniżenie
temperatury przy druku
poniżej 100
o
C,
ale także poprzez zastosowanie modułu nawilżającego
papier lub
zespołu prostowania papieru, które to rozwiązania są stosowane przez innych
producentów urządzeń drukujących, tj. Konica Minolta i RICOH. Zamawiający nie wykazał
natomiast, iż zastosowanie powyższych rozwiązań nie spełni jego oczekiwań odnośnie
ograniczenia zjawiska falowania papieru.
Tym samym Izba uznała, iż Zamawiający wskazując
i opisując konkretnie parametr techniczny mający za zadanie ograniczenie zjawiska falowania
papieru naruszył przepis art. 29 ust. 2 Pzp poprzez wskazanie konkretnej technologii
stosowanej tylko przez jednego producenta.
Izba uwzględniła również zarzut dotyczący naruszenia art. 29 ust. 2 w zw. z art. 7 ust.
1 Pzp w zw. z art. 36aa ust. 1 Pzp.
Podkreślić należy, że niewątpliwie kwestia podziału zamówienia na części wymaga
każdorazowo indywidualnej analizy potrzeb Zamawiającego i celowości podziału. Taki podział
nie może odbywać się kosztem efektywności, czyli efektów jakie można zapewnić udzielnie
zamówienia jednemu wykonawcy wybranemu w trybie ustawy Pzp. Jednocześnie niewątpliwie
konieczność zapewnienia dostępu do rynku zamówień publicznych małym i średnim
przedsiębiorcom nie może być powodem dokonania podziału w sytuacji, gdy taki podział nie
jest uzasadniony rzeczywistymi potrzebami Zamawiającego.
Obecne ukształtowanie treści SIWZ i ogłoszenia o zamówieniu zarówno poprzez
objęcie przedmiotem zamówienia trzech różnych modeli urządzeń o różnych parametrach
technicznych bez m
ożliwości składania ofert częściowych uniemożliwia Odwołującemu, ale i
innym wykonawcom, złożenie ofert w postępowaniu. Tego rodzaju zapisy eliminują wszystkich
wykonawców z wyjątkiem podmiotu oferującego produkt firmy Canon, który jako jedyny może
spełnić wszystkie wymagania w zakresie opisanego przedmiotu zamówienia.
W tym miejscu należy wskazać, iż wydzielenie do osobnych części dostaw dotyczących
poszczególnych urządzeń leży głównie w interesie Zamawiającego, gdyż racjonalnym wydaje
się dopuszczenie jak największej liczby Wykonawców do złożenia ofert w postępowaniu, co w
konsekwencji prowadzi do uzyskania konkurencyjnej ceny produktów i obniżenia wysokości
wydatkowanych środków publicznych, niż przygotowanie specyfikacji w ten sposób, że w
postępowaniu może zostać zaoferowane urządzenie tylko jednego producenta. Zamawiający
pomimo wskazywania na konkretne powody zaniechania podziału zamówienia na części nie
wykazał w jakim zakresie powyższe wpłynie na cenę ofert. W ocenie składu wielce
Sygn. akt KIO 864/19
prawdopodobne jest
, że w przypadku zwiększenia konkurencyjności postępowania
zaoferowane przez wykonawców ceny urządzeń będą niższe, a tym samym może okazać się,
że cena takiego urządzenia wraz z serwisem może być zbliżona lub nawet niższa niż w
sytuacji, gdy tylko jeden producent dyktuje ceny urządzeń. Powyższe uzasadnienie odnosi się
również do wskazywanego przez Zamawiającego efektu skali, zgodnie z którym cena za trzy
urządzenia będzie niższa niż cena trzech ofert na jedną maszynę każda.
Pomimo niewątpliwych korzyści ekonomicznych z dzielenia zamówienia na części i
dopuszczenia do
udziału w postępowaniu dużej liczby wykonawców, należy wskazać, iż takie
działanie w zakresie opisu i podziału przedmiotu zamówienia to przede wszystkim obowiązek
Zamawiającego, od którego Zamawiający może odstąpić w uzasadnionych przypadkach.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
Pzp oraz w oparciu
o przepisy § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018r., poz. 972).
Przewodniczący: ...................……………………………
1.
Umarza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu numer 1 pkt 1 odwołania
dotyczącego rozdzielczości druku, uwzględnionego przez Zamawiającego.
2.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu dokonanie zmian w treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia (SIWZ) poprzez:
-
usunięcie z treści pkt 2 Opisu Przedmiotu Zamówienia w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego (maszyna nr 1) parametru dotyczącego
minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie,
lakierowanie, foliowanie),
-
usunięcie z treści pkt 2 Opisu Przedmiotu Zamówienia w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego (maszyna nr 2) parametru dotyczącego
minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie,
lakierowanie, foliowanie).
-
podział zamówienia na trzy części - w ten sposób, iż każde z trzech urządzeń
Sygn. akt KIO 864/19
stano
wiłby odrębną część zamówienia oraz nakazuje dopuszczenie składania ofert
częściowych. Jednocześnie, Izba nakazuje stosowne dostosowania, jeśli jest to konieczne w
treści ogłoszenia o zamówieniu i w innych miejscach SIWZ.
3.
Pozostałe zarzuty odwołania oddala.
4.
Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
a) zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł (słownie:
piętnaście tysięcy złotych) uiszczoną przez odwołującego tytułem wpisu od
odwołania,
c) z
asądza od zamawiającego na rzecz odwołującego się kwotę 18 600 gr (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika;
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
-
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Toruniu.
Przewodniczący: ………………………………………
Sygn. akt KIO 864/19
UZASADNIENIE
Zamawiający – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu prowadzi na podstawie
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz.
1986; ze zm.; dalej: „Pzp”) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu
nieograniczonego
pod
nazwą:
„Najem
wielofunkcyjnego
systemu
wysokonakładowego druku cyfrowego kolorowego i dwóch systemów wysokonakładowego
druku cyfrowego czarno-
białego wraz z kompleksowym serwisem, sukcesywną dostawą
tonerów i oprogramowaniem”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 30 kwietnia 2019 r., pod numerem: Dz. U. 2019/S 084-199020.
W dniu 10 maja 2019 r. wykonawca - Konica Minolta Business Solutions Polska Sp. z
o.o. z siedzibą w Warszawie wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie wobec
postanowień Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej: „SIWZ") oraz Ogłoszenia o
zamówieniu w zakresie:
1.
pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego, tj. parametru dotyczącego rozdzielczości
druku - przynajmniej 2400 X 2400 dpi.
2.
pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego (maszyna nr 1) tj. możliwości zadruku na
mediach w formatach niestandardowych z zakresu 208 x 208 mm - 350 x 500 mm oraz
parametru dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura
utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj.
bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie);
3.
pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
czarno białego (maszyna nr 2), tj. parametru
dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu
100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie,
kopertowanie, lakierowanie, foliowanie);
Odwołujący zarzucił naruszenie:
4.
art. 29 ust. 2 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 i ust. 2 Pzp poprzez opisanie przedmiotu
zamówienia w sposób uniemożliwiający uczciwą konkurencję i naruszający zasadę równego
traktowania wykonawców oraz w sposób nieproporcjonalny i nieuzasadniony potrzebami
Zamawiającego, poprzez postawienie wymagania:
-
w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego, tj.
parametru dotyczącego rozdzielczości druku - przynajmniej 2400 X 2400 dpi,
Sygn. akt KIO 864/19
-
w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna nr 1) tj. możliwości zadruku na mediach w formatach niestandardowych tylko z
zakresu 208 x 208 mm -
350 x 500 mm oraz parametru dotyczącego „minimalizacji obróbki
termicznej
papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki
mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie)
oraz
-
w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna
nr 2), tj. parametru dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska
temperatura utrwalania rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych
wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie); podczas gdy postawienie
łącznie takich wymagań oznacza dopuszczenie do udziału w postępowaniu tylko jednego
producenta, bowiem nie istnieją żadne inne urządzenia spełniające łącznie wszystkie
parametry określone przez Zamawiającego oprócz maszyn producenta Canon, a dodatkowo
post
awione wymagania są nieproporcjonalne i nieuzasadnione potrzebami Zamawiającego.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. modyfikacji
treści pkt 2 Opisu przedmiotu zamówienia (dalej: „OPZ") w zakresie urządzeń
wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego
poprzez zmniejszenie wymogów
dotyczących rozdzielczości druku - do maksymalnie 1200x1200 dpi.
2.
usunięcie z treści pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
czarno białego (maszyna nr 1) parametru dotyczącego możliwości zadruku na mediach w
formatach niestandardowych tylko z zakresu 208 x 208 mm - 350 x 500 mm oraz parametru
dotyczącego, „minimalizacji obróbki termicznej papieru, niska temperatura utrwalania rzędu
100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej wykonanych wydruków tj. bigowanie,
kopertowanie, lakierowanie, foliowanie),
3.
usunięcie z treści pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
czarno białego (maszyna nr 2) parametru dotyczącego minimalizacji obróbki termicznej
papieru, niska temper
atura utrwalania rzędu 100
o
C (możliwość dalszej obróbki mechanicznej
wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie).
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu także brak podziału postępowania na części:
1.
rozdziału III pkt 5 SIWZ i Sekcji II pkt 11.1.6. Ogłoszenia o zamówieniu w zakresie
niedopuszczenia przez Zamawiającego składania ofert częściowych
2.
braku podziału zamówienia na trzy części, tj. braku wyodrębnienia każdego z rodzaju
urządzeń wielofunkcyjnych objętym przedmiotem postępowania do oddzielnej części
zamówienia oraz dopuszczenie możliwości składania ofert częściowych, tj.:
a.
pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku kolorowego
Sygn. akt KIO 864/19
b.
pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna nr 1)
c.
pkt 2 OPZ w zakresie urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku czarno białego
(maszyna nr 2),
W tym zakresie Odwołujący zarzucił naruszenie:
3.
art. 29 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 PZP w zw. z art. 36aa ust. 1 Pzp poprzez
przeprowadzenie postępowania w sposób niezapewniający zachowania uczciwej konkurencji
i równego traktowania wykonawców poprzez wadliwe opisanie przedmiotu zamówienia
polegające na niedopuszczeniu możliwości składania ofert częściowych, co w konsekwencji
skutkować będzie nieudzieleniem zamówienia w częściach, a tym samym bezzasadnym
ograniczeniem liczby podmiotów uprawnionych do ubiegania się o udzielenie zamówienia w
postępowaniu;
4.
art. 29 ust. 2 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez opisanie pr
zedmiotu zamówienia w
sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję poprzez zaniechanie podziału zamówienia na
części i tym samym ograniczenie liczby wykonawców uprawnionych do ubiegania się o
udzielenie zamówienia w postępowaniu;
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
5.
modyfikacji
treści SIWZ oraz Ogłoszenia o zamówieniu poprzez podział zamówienia
na trzy części, tj. wyodrębnienie każdego z modeli urządzeń wielofunkcyjnych objętych
przedmiotem postępowania do oddzielnej części zamówienia oraz dopuszczenie możliwości
składania ofert częściowych,
W związku z uwzględnieniem przez Zamawiającego zarzutu dotyczącego
rozdzielczości druku, Izba odstąpiła od przytoczenia uzasadnienia powyższego zarzutu.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wskazał, że Zamawiający nie może w
sposób dowolny kreować postanowień SIWZ, lecz wymagania muszą wynikać z jego
uzasadnionych potrzeb. Zdani
em Odwołującego wszystkie wyżej wskazane parametry
urządzeń zostały zawężone w sposób nieuzasadniony ograniczając konkurencję do jednego
tylko producenta.
Odwołujący wskazał, że przepisy Pzp nakładają na Zamawiającego
obowiązek opisania przedmiotu zamówienia w sposób nieograniczający zasad uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców, a przy tym w sposób proporcjonalny i zgodny
ze swoimi uzasadnionymi potrzebami.
Odwołujący podkreślił, że z określonych parametrów wynika nie tylko klasa urządzeń,
ale także fakt, że tylko urządzenia jednego producenta - firmy Canon spełniają łącznie
wszystkie wymagania postawione przez Zamawi
ającego. Z wiedzy i doświadczenia
Odwołującego wynika, że parametry wszystkich urządzeń objętych przedmiotem zamówienia
Sygn. akt KIO 864/19
zostały opisane na podstawie katalogu funkcjonalności posiadanych przez urządzenia wyżej
wskazanego producenta. Dla przykładu Odwołujący wskazuje na model urządzenia Canon
Oce VarioPrint 6180Titan. Postawienie takich wymagań oznacza dopuszczenie do udziału w
postępowaniu tylko jednego producenta, bowiem nie istnieją żadne inne urządzenia
spełniające łącznie wszystkie parametry określone przez Zamawiającego oprócz maszyn
producenta Canon. Stanowi to naruszenie podstawowych zasad prawa zamówień
publicznych, tj. zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Takie ukształtowanie OPZ w sposób jednoznaczny wskazuje na faworyzowanie tylko
jednego producenta urządzeń, a tym samym uniemożliwia zaoferowanie w niniejszym
postępowaniu urządzeń innych producentów, tj. z tej samej klasy i gwarantujących jakość
wydruku na takim samym, a nawet wyższym poziomie. Zamawiający zatem bezpodstawnie
dopuścił jedynie urządzenia oferowane przez firmę Canon pomimo tego, że inne urządzenia z
tej samej klasy spełnią jego potrzeby. Zdaniem Odwołującego wymagania dotyczące
zaskarżonych parametrów powinny zostać zmodyfikowane zgodnie z żądaniem
Odwołującego, a w przypadku maszyny nr 1 i maszyny nr 2 usunięte z treści OPZ, aby
umożliwić złożenie ofert przez innych wykonawców, a nie jedynie przez wykonawców
oferujących urządzenia producenta Canon.
Odwołujący stwierdził ponadto, że w świetle Rozdziału III pkt 5 SIWZ i Sekcji II pkt
11.1.6. Ogłoszenia o zamówieniu, Zamawiający nie dopuszcza możliwości składania ofert
częściowych. Zarzut ten jest ściśle związany z wyżej opisanym wadliwym sformułowaniem
opisu przedmiotu zamówienia. Przedmiot zamówienia stanowi jedną całość, na którą składają
się trzy modele urządzeń o różnych parametrach szczegółowo opisane w OPZ. W związku z
powyższym fakt braku podziału na części w połączeniu z opisem przedmiotu zamówienia
wskazującym tylko na jednego producenta powoduje naruszenie zasad konkurencyjności i
uniemożliwia złożenie ofert przez wykonawców chcących zaoferować urządzenia innych
producentów. Zamawiający zatem powinien dopuścić możliwość składania ofert częściowych
w niniejszym postępowaniu, aby umożliwić złożenie konkurencyjnych ofert przez
wykonawców, którzy nie oferują urządzeń firmy Canon.
Ukształtowanie treści SIWZ obowiązującej w niniejszym postępowaniu poprzez niczym
nieuzasadnione zaniechanie podziału zamówienia na części - wbrew praktyce i racjonalności
ekonomicznej -
zupełnie ogranicza konkurencję. Zamawiający w ten sposób ograniczył dostęp
do zamówienia wykonawcom, którzy nie są w stanie złożyć oferty na całe zamówienie, jeżeli
nie zaoferują urządzeń producenta Canon. Natomiast po zmianie parametrów w zakresie
określonym przez Odwołującego i podziale zamówienia na części są w stanie złożyć oferty na
części zamówienia i zaoferować Zamawiającemu korzystniejsze ceny. W praktyce bowiem na
rynku istnieje tylko jeden producent -
firma Canon, która może złożyć ważną ofertę obejmującą
wszystkie urządzenia objęte przedmiotem zamówienia. Brak podziału na części skutkuje tym,
Sygn. akt KIO 864/19
że żaden podmiot poza wyżej wskazanym producentem nie może złożyć w przedmiotowym
p
ostępowaniu oferty na urządzenia, pomimo, że jest w stanie dostarczyć np. urządzenia
wielofunkcyjne do cyfrowego druku kolorowego.
Obowiązek podziału zamówienia na części wynika zarówno z opinii Urzędu Zamówień
Publicznych, orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej jak i zasad przeprowadzania
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i zasad sporządzania opisu przedmiotu
zamówienia.
W przedmiotowym p
ostępowaniu brak podziału zamówienia na części w ogóle
uniemożliwił dostęp do zamówienia podmiotom, które chcą zaoferować urządzenia innego
producenta niż firma Canon. Zdaniem Odwołującego doszło zatem do naruszenia zasady
konkurencji poprzez ograniczenie tym podmiotom możliwości ubiegania się o przedmiotowe
zamówienie. Ponadto, w opinii Odwołującego nie ma racjonalnej podstawy dla przyjęcia
twierdzenia, że uzyskanie całości zamówienia tylko przez jednego wykonawcę zapewni
prawidłową realizację zamówienia. Zdaniem Odwołującego zarówno zasady zachowania
uczciwej konkurencji jak i gospodarność środkami publicznymi uzasadniają podział
zamówienia na części, a jednocześnie uzasadnione potrzeby Zamawiającego będą
zrealizowane w co najmniej taki samym stopniu przy podziale zamówienia na części jak i przy
udzie
leniu zamówienia jednemu podmiotowi i uniemożliwieniu realizacji zamówienia przez
innych wykonawców. Nie ma zatem żadnych względów technicznych i ekonomicznych
uzasadniających niepodzielnie zamówienia na części.
Zwrócił uwagę na to, że Zamawiający nie ma żadnych korzyści z tego, że otrzyma pełne
zamówienie od jednego wykonawcy a brak podziału zamówienia na części, w połączeniu z
wadliwym sporządzeniem przedmiotu zamówienia, powoduje że postępowanie jest
niekonkurencyjne, a tym samym została naruszona naczelna zasada zamówień publicznych
obligująca Zamawiającego do przygotowania i prowadzenia postępowania z zachowaniem
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Takie działanie będzie skutkowało
niegospodarnym wydatkowaniem środków publicznych poprzez otrzymanie jednej, droższej
oferty, zamiast kilku o konkurencyjnych cenach. Zamawiający nie posiada żadnego interesu w
zawarciu umowy z jednym wykonawcą i zapłaceniu wyższej ceny.
Powyższe wskazuje zatem, że treść SIWZ, w tym ogłoszenia o zamówieniu oraz OPZ
jest aktualnie niezgodna z przepisami Pzp
. Zamawiający powinien zatem dokonać zmiany
treści tych dokumentów zgodnie z żądaniami przedstawionymi przez Odwołującego oraz
umożliwić składanie ofert częściowych w celu zachowania uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców, przy jednoczesnym zapewnieniu sobie uzyskania wysokiej klasy i
jakości urządzeń.
Sygn. akt KIO 864/19
W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający uwzględnił odwołanie w części dotyczącej
wymaganej przez ni
ego rozdzielczości druku urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
kolorowego, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie odwołania.
Wskazał, że jego intencją jest nabycie maszyn drukarskich spełniających wysokie
wymagania jakościowe, energooszczędnych i nie generujących dodatkowych nakładów pracy,
czy nadmiernych kosztów eksploatacji.
Odnosząc się do wymogu dotyczącego możliwości zadruku na mediach w formatach
niestandardowych z zakresu 208 x 208 mm - 350 x 500 mm (pkt 2 OPZ)
, wskazał, iż wymóg
ten ma dla
Zamawiającego kluczowe znaczenie. Wyjaśnił, że w Polsce przyjęto przez
dziesięciolecia za format akademicki książek wymiar: 165 x 235 mm. Wymiar taki obecnie jest
stosowany przez konkurencyjne dla Zamawiającego drukarnie posiadające maszyny
offsetowe. Z uwagi na to, iż Zamawiający dotąd nie posiadał maszyn umożliwiających zadruk
w takim formacie, od 11 lat produkował książki w formacie mniejszym — formacie B tj. 158 x
226 mm. Z uwagi na ten fakt, drukarnia Zamawiającego nie może konkurować w wielu
projektach z drukarniami stosującymi maszyny offsetowe. Dodatkowo, drukowanie w
mniejszym formacie B wpływa na zwiększenie się liczby stron w każdej z książek o kilka
procent co wpływa na zwiększenie zużycia papieru i co za tym idzie wzrost kosztu
wytworzenia. Więcej stron do wydrukowania, poza samym kosztem papieru, przekłada się
także na zwiększenie się o kilka procent liczby wydruków. To również jest wzrost kosztów
wytworzenia. Z wyliczeń Zamawiającego wynika, że zmiana formatu na mniejszy, to strata dla
Zamawiającego rzędu 9% kosztów druku (papieru i zadruku) rocznie. Poza zmianą formatu
książek, z mniejszym od standardowego formatem papieru, wiąże się jeszcze jeden kluczowy
element, mianowicie jego przygotowanie. Zamawiający wykorzystuje do drukowania format B
(70% produkcji odbywa się w tym formacie), co skutkuje koniecznością jego docięcia przed
załadowaniem papieru do maszyny. Powstałe odrzuty w wysokości 15% papieru, stanowią
stratę finansową. Format 350 x 500 mm, wpisany do OPZ likwiduje odrzuty, gdyż papier w
formacie B1 (700 x 1000 mm) j
est krojony wyłącznie na dwa, co zaoszczędza czas
trzyosobowej załogi, wysiłek fizyczny i nie powoduje strat w odpadach papieru. Dla
zobrazowania: drukarnia Zamawiającego docina rocznie ok. 14,5 tony papieru formatu B1 z
czego 2,1 t papieru to strata.
Zmni
ejszenie formatu książek, zwiększenie ich objętości (więcej stron w książce),
odpady przy docinaniu papieru generuje dla Zamawiającego ok. 24% strat rocznie w związku
z stosowaniem mniejszego formatu.
Zamawiający podtrzymał także wymóg dotyczący minimalizacji obróbki termicznej
papieru - niska temperatura utrwalania
rzędu 100
o
C
(możliwość dalszej obróbki mechanicznej
wykonanych wy
druków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie). Wyjaśnił, że
wysoka temperatura utrwalania stosowana obecnie prze
z Zamawiającego z powodu nie
Sygn. akt KIO 864/19
posiadania maszyn wykorzystujących technologię utrwalania w temperaturze 100
o
C
jest jedną
z istotnych wad arkuszowego druku cyfrowego. Każdy arkusz papieru, który przechodzi
dwukrotnie przez piec jest utrwalany dzięki obecnie stosowanej technice temperaturą powyżej
200
o
C
. Powoduje to kurczenie się papieru o 1% oraz występowanie efektu falowania wydruku.
Konieczne jest stosowanie najlepiej kilkudniowego studzenia wydruków celem powrotu do
właściwego rozmiaru. Problem falowania jest widoczny nawet w produkcie finalnym. Studzenie
papieru, powoduje wydłużenie procesu druku książki o 30-50%, co tworzy problem handlowy,
gdyż wydawnictwo Zamawiającego, prowadzi aktywną politykę dystrybucyjną opartą na druku
na żądanie, gdzie każdy dzień dłużej, oczekiwania na dostarczenie zamówienia jest
negatywnie odbierane przez klienta. Opóźnia się cykl wydawniczy, co negatywnie odbierają
pracownicy naukowo-
dydaktyczni Zamawiającego. Powstają problemy natury logistycznej,
gdyż Zamawiający nie dysponuje powierzchniami magazynowymi umożliwiającymi
leżakowanie setek książek naraz. Dodatkowo, falowanie wpływa na estetykę książki, a co za
tym idzie postrzeganie marki. Niższa temperatura utrwalania pozwoli Zamawiającemu
całkowicie wyeliminować powyższe problemy,
Zamawiający stwierdził ponadto, że Odwołujący żąda dostosowania wymagań
Zamawiającego do oferty produktowej firmy Konica Minolta i żąda obniżenia wymogów,
zaakceptowania rozwiązań starszej generacji, energochłonnych i kosztotwórczych.
Tymczasem, zgo
dnie z utrwalonym orzecznictwem, Zamawiający ma prawo opisać przedmiot
zamówienia tak, aby spełniał on uzasadnione potrzeby zamawiającego. Z okoliczności, iż
Odwołujący nie posiada w swojej standardowej ofercie maszyn drukarskich, które spełniałyby
potrzeb
y Zamawiającego nie można wywodzić zarzutu naruszenia zasady uczciwej
konkurencji
. Zamawiający wskazał, że „obowiązek przestrzegania reguł określonych w art. 29
ust. 1 i 2 Pzp nie oznacza,
że zamawiający nie ma prawa określić przedmiotu zamówienia w
sposób uwzględniający jego potrzeby i aby uzyskać oczekiwany efekt, nawet jeśli wyklucza to
możliwość dopuszczenia do realizacji zamówienia wszystkich wykonawców działających na
rynku. Prawem za
mawiającego jest takie opisanie przedmiotu zamówienia, którego realizacja
zaspokoi w najszerszym kontekście określone potrzeby społeczne” (tak wyrok KIO z
28.03.2014 r., sygn. akt: KIO 486/14).
Zamawiający wskazał także, że „w orzecznictwie Izby
ukształtował się pogląd, że nawet opis przedmiotu zamówienia dokonany w taki sposób, że
wyłącznie jeden wykonawca może złożyć zgodną nim ofertę, może nie być poczytany za
naruszenie zasad wyrażonych w art. 7 ust, 1 oraz art. 29 ust. 2 Pzp. Zamawiający może
bowiem oc
zekiwać rozwiązań najnowocześniejszych i wyjątkowych."
Odnosząc się do zarzutu dotyczącego braku podziału zamówienia na części
Zamawiający wskazał, że dokonał analizy możliwości podziału zamówienia na części i odstąpił
od dokonania podziału z następujących powodów:
1.
Nadmierne koszty wykonania zamówienia.
Sygn. akt KIO 864/19
Zamówienie obejmuje swym zakresem serwisowanie maszyn drukarskich, tj. w
szczególności dokonywanie przez serwisanta, w siedzibie Zamawiającego, przeglądów
technicznych i wymiany tonerów. W następstwie podziału zamówienia na części mogłoby
dojść do sytuacji, w której do każdej maszyny przyjeżdżałby serwisant innego wykonawcy.
Taka okoliczność oznaczałaby, iż każdy wykonawca musiałby wkalkulować w cenę oferty
serwis świadczony do jednej maszyny. W przypadku braku podziału na części cena ofertowa
będzie zawierać koszty serwisowania świadczone przez jednego serwisanta na rzecz trzech
maszyn równocześnie. Koszty osobowe świadczenia usług serwisowych będą zatem
trzykrotnie niższe.
2.
Korzyści wynikające z łącznego limitu na trzy maszyny.
W przypadku jednej umowy na trzy maszyny rozliczenie wynagrodzenia odbywa się w
granicach jednej, łącznej wartości umowy, co daje Zamawiającemu większą elastyczność
wykorzystania maszyn -
możliwość przesuwania produkcji na inną maszynę, bez obawy o
przekroczenie limitu na jednej maszynie.
3.
Efekt skali zamówienia.
Według wstępnego rozeznania cenowego cena ofertowa za trzy maszyny będzie
niższa od ceny trzech ofert na jedną maszynę każda.
4.
Możliwość wykonania zamówienia przez wykonawcę z segmentu małych lub
średnich przedsiębiorstw. Wielkość zamówienia jest adekwatna do możliwości małych i
średnich
Zamawiający zauważył, iż żaden przepis Pzp nie nakłada expressis verbis na
Zamawiającego obowiązku podzielenia zamówienia na części. Obowiązku tego nie można
wyprowadzać z art. 36aa ust. 1 Pzp ani nie powinno się szukać jego źródeł w innych
przepisach, w tym w art. 7 ust. 1 Pzp
. Skoro ustawodawca zadecydował o swobodzie
zamawiającego co do podziału zamówienia na części, to wykładając w ten sposób przepis art.
36aa ust. 1 Pzp
, nie powinno się jednocześnie doszukiwać obowiązku podziału w treści art. 7
ust. 1 Pzp
. Przeczyłoby to bowiem nie tylko samej wykładni art. 36aa ust. 1 Pzp, ale także ratio
legis wprowadzonych zmian, gdzie wyraźnie zaakcentowano, że ustawodawca polski nie
zdecydował się na wprowadzenie obowiązku dzielenia zamówienia. W konsekwencji nie
powinno się doszukiwać ograniczenia tej swobody w treści art. 7 ust. 1 Pzp. W tym przypadku
swoboda zamieniana byłaby bowiem z powrotem na obowiązek, tyle że wynikający z art. 7
ust. 1 Pzp.
W ocenie Zamawiającego Odwołujący kwestionuje brak podziału zamówienia na części
nie ze względu na uczynienie zamówienia łatwiej dostępnym dla małych lub średnich
przedsiębiorstw, co legło u podstaw dyrektywy klasycznej, ale w celu uczynienia zamówienia
dostępnym dla Odwołującego.
Sygn. akt KIO 864/19
Z
amawiający równocześnie podkreśla, że w niniejszym postępowaniu nie jest i nie było
jego zamiarem ograniczenie konkurencji, czy nierówne traktowanie wykonawców. Okoliczność
o charakterze
notoryjnym, że nie wszyscy wykonawcy dysponują produktem spełniającym
wymagania zamawiającego opisane w SIWZ i mogą go zaoferować oraz że wymagania
techniczne są trudne do spełnienia przez niektórych wykonawców, nie oznacza, że
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest prowadzone w sposób utrudniający
zachowanie uczciwej konkurencji. Zważywszy, że jeden z podniesionych przez Odwołującego
zarzutów zasługuje jednak na uwzględnienie, Zamawiający kierując się poszanowaniem
zasady równego traktowania wykonawców i ochrony konkurencji zdecydował się na
modyfikację SIWZ poprzez zmianę tych postanowień, które mogłyby utrudnić choćby
potencjalnie -
konkurencję, a które pozwolą w dalszym ciągu na osiągnięcie dostaw
spełniających oczekiwania Zamawiającego w niniejszym postępowaniu.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie i
uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, stanowiska stron złożone na piśmie i podane do protokołu rozprawy, a
także złożone dowody ustaliła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 Pzp.
I
zba ustaliła ponadto, że Odwołujący legitymuje się uprawnieniem do korzystania ze
środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis art. 179 ust. 1 Pzp, według którego środki
ochrony prawnej określone w ustawie przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także
innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł
lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy. Izba
wskazuje, że Odwołujący jest potencjalnym wykonawcą zainteresowanym uzyskaniem
zamówienia publicznego, którego dotyczy postępowanie objęte niniejszym odwołaniem.
Specyfikacja, jak
twierdził Odwołujący, zawiera postanowienia naruszające przepisy Pzp, w
konsekwencji czego
zarzucane uchybienia mogą uniemożliwić Odwołującemu złożenie oferty
konkurencyjnej w stosunku do ofert innych wykonawców. Wobec powyższego działanie
Zamawiającego narusza interes Odwołującego, albowiem może doprowadzić do utraty
możliwości uzyskania zamówienia publicznego i związanego z tym wynagrodzenia.
Izba dopuściła do udziału wykonawcę Canon Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Izba
oddaliła na posiedzeniu niejawnym opozycję Odwołującego. W ocenie Izby, wykonawca
Sygn. akt KIO 864/19
zainteresowany uzyskaniem przedmiotowego zamówienia, który na etapie poprzedzającym
złożenie oferty dąży, z wykorzystaniem kroków prawnych przewidzianych w ustawie, do
stworzenia warunków dla niego jak najbardziej korzystnych, a przez to zwiększających szansę
na uzyskanie zamówienia, wnosząc przystąpienie po stronie Zamawiającego, działa we
własnym interesie.
W pierwszej kolejności, mając na uwadze uwzględnienie przez Zamawiającego
odwołania w zakresie zarzutu naruszenia art. 29 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 i 2 Pzp w odniesieniu
do
postawionego wymagania w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do cyfrowego druku
kolorowego, tj. parametru dotyczącego rozdzielczości druku – przynajmniej 2400x2400 oraz z
uwagi na
brak sprzeciwu Przystępującego, Izba uznała, że postępowanie odwoławcze w
powyższym zakresie podlega umorzeniu.
Wyjaśnić należy, że Izba rozpoznając odwołanie dokonuje oceny w zakresie zarzutów
zawartych w odwołaniu, czy postanowienia zawarte przez Zamawiającego w treści SIWZ, nie
naruszają przepisów Pzp. Zgodnie z art. 29 ust. 1 i 2 Pzp - przedmiot zamówienia opisuje się
w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na
sporządzenie oferty. Przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 Pzp -
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie
o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe
traktowanie
wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Izba w pełni podziela stanowisko przywołane w wyrokach Sądów Okręgowych i Sądu
Apelacyjnego oraz w wyrokach i uchwałach Krajowej Izby Odwoławczej, zgodnie z którymi:
"Opis przedmiotu z
amówienia powinien umożliwiać wykonawcom jednakowy dostęp do
zamówienia i nie może powodować nieuzasadnionych przeszkód w otwarciu zamówień
publicznych na konkurencję. Naruszenie zasady uczciwej konkurencji określonej w ustawie z
uwagi na niewłaściwe opisanie przedmiotu zamówienia zachodzi, między innymi w sytuacji,
gdy z
amawiający opisze przedmiot zamówienia przez zbytnie dookreślenie przedmiotu
powodujące, bez uzasadnienia, wskazanie na konkretny produkt. Naruszenie to polega
również na dookreśleniu opisu przedmiotu zamówienia w taki sposób, który nie znajduje
uzasadnienia ani w technicznym ani w funkcjonalny uregulowaniu potrzeb zamawiającego"
(KIO 765/14 z 5 maja 2014r.).
Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w uchwale z dnia 10 sierpnia 2016 r. o
sygn. KIO/KD 48/16. "Przejawem naruszenia zasady uczciwej konkurencji jest nie tylko
opisanie przedmiotu zamówienia z użyciem oznaczeń wskazujących na konkretnego
Sygn. akt KIO 864/19
producenta lub konkretny produkt albo z użyciem parametrów wskazujących na konkretnego
produce
nta, dostawcę albo konkretny wyrób, ale także określenie na tyle rygorystycznych
wymagań co do parametrów technicznych, które nie są uzasadnione obiektywnymi potrzebami
zamawiającego i które uniemożliwiają udział niektórym wykonawcom w postępowaniu,
ograni
czając w ten sposób krąg podmiotów zdolnych do wykonania zamówienia."
Podobny pogląd Izba wyraziła również w uchwale z 7 sierpnia 2017 Sygn. akt KIO/KD
40/17 "Opis przedmiotu zamówienia jest jedną z najistotniejszych czynności dokonywanych w
toku przygoto
wywania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Wskazuje na to
ponowienie w ustawie w odniesieniu stricte do opisu przedmiotu zamówienia generalnej
zasady zawartej wcześniej w art. 7 ust. 1 Pzp, a obowiązującej w odniesieniu do wszystkich
czynności podjętych przez zamawiającego w związku z postępowaniem o udzielenie
zamówienia, od jego przygotowania i wszczęcia począwszy, a na zawarciu umowy w sprawie
zamówienia publicznego skończywszy. Zgodnie z art. 29 ust. 2 Pzp przedmiotu zamówienia
nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Na wagę opisu
przedmiotu zamówienia dla prawidłowego przeprowadzenia postępowania o udzielenie
zamówienia wskazuje nie tylko ponowienie reguły zawartej w art. 7 ust. 1 Pzp, ale również to,
że naruszeniem normy art. 29 ust. 2 Pzp nie jest rzeczywiste, lecz już potencjalne ograniczenie
konkurencji w postępowaniu. W świetle przywołanych przepisów swoboda zamawiającego w
określaniu cech robót budowlanych, dostaw lub usług, które chce zakupić, jest ograniczona
koniecznością zachowania zasad ustalonych w art. 7 ust. 1 Pzp. Opis przedmiotu zamówienia
ograniczający możliwość złożenia ofert przez wykonawców, który nie jest podyktowany
racjonalnymi i obiektywnie uzasadnionymi potrzebami zamawiającego narusza prawo.
Naruszeniem zasady uczciwej konkurencji jest zatem nie tylko opis przedmiotu zamówienia
wskazujący wprost na jeden konkretny produkt lub wykonawcę, ale także taki opis, który
utrudnia dostęp do zamówienia jedynie kilku wybranym wykonawcom działającym w danym
obszarze rynku. Z art. 29 ust. 1 i 2 Pzp należy wywieść zatem zasadę neutralności opisu
przedmiotu zamówienia, który powinien być opisany w taki sposób, że charakterystyka
wymagań zamawiającego jest tak samo czytelna i zrozumiała dla wszystkich wykonawców i
nie pozycjonuje ich szans na uzyskanie zamówienia".
Z przywołanych stanowisk wynika jednoznacznie, iż Zamawiający ma prawo do
określenia swoich uzasadnionych, obiektywnych i racjonalnych potrzeb i nabycia przedmiotu
zamówienia spełniającego te potrzeby, jednakże nie wolno mu tego czynić poprzez naruszenie
zasady równego traktowania wykonawców, utrudniając uczciwą konkurencję i zamykając
możliwość ubiegania się o zamówienie pozostałym wykonawcom. Zatem istotnymi a zarazem
kluczowymi elementa
mi w ocenie czy nastąpiło utrudnienie uczciwej konkurencji jest łączne
Sygn. akt KIO 864/19
spełnienie przesłanek w zakresie eliminacji konkurencji oraz braku uzasadnionej potrzeby
Zamawiającego w zakresie jakości, funkcjonalności lub parametrów technicznych urządzeń.
Izba wy
raża stanowisko, iż opis przedmiotu zamówienia nie musi być sformułowany w
taki sposób, aby umożliwiać ubiegania się o udzielenie zamówienia każdemu
zainteresowanemu wykonawcy, jednakże nie oznacza to, iż Zamawiający prowadząc
postępowanie w trybie konkurencyjnym, poprzez zapisy SIWZ doprowadza do całkowitego
wyeliminowania konkurencji w postępowaniu.
Jednakże w niniejszej sprawie Izba uznała, że Zamawiający odnośnie postanowienia
SIWZ w zakresie opisu przedmiotu zamówienia w stosunku do urządzeń wielofunkcyjnych do
cyfrowego druku czarno-
białego (maszyna nr 1) tj. możliwość zadruku na mediach w
formatach niestandardowych tylko z zakresu 208x208 mm do 350-
500 mm wykazał, iż
powyższy wymóg jest uzasadniony jego potrzebami. Podkreślić należy, że skonkretyzowane,
obiektywne potrzeby Z
amawiającego mogą usprawiedliwić utrudnienie uczciwej konkurencji
przy opisie przedmiotu zamówienia. Zamawiający może wprowadzić wymogi, ograniczając
krąg potencjalnych podmiotów, jednakże zawężenie to następuje nie w celu preferowania
określonego wykonawcy i naruszenia zasad konkurencji, ale w celu uzyskania produktu
najbardziej odpowiadającego jego potrzebom. Zamawiający wykazał istnienie uzasadnionych
potrzeb w preferowaniu
powyższego rozwiązania technicznego, dla którego przedstawił
stosowne uzasadnienie
w odpowiedzi na odwołanie oraz w trakcie rozprawy. Zamawiający
wskazał bowiem, że powyższe rozwiązanie wpłynie zarówno na czasochłonność pracy, a
ponadto znaczne oszczędności oraz umożliwi Zamawiającemu konkurowanie z innymi
drukarniami.
Podkreślić należy, że jeśli potrzeba Zamawiającego jest zobiektywizowana,
rzeczywista oraz faktyczna, zarówno w zakresie oczekiwanych funkcjonalności czy też
wyszczególnionych parametrów, może on opisać przedmiot zamówienia tak, że tylko
ograniczony krąg wykonawców jest w stanie zadość mu uczynić. Celem zamówień
publicznych nie powinno być przecież nabycie najtańszego przedmiotu o niskiej jakości. Nie
można zasady uczciwej konkurencji pojmować tak, że zamawiający winien zaakceptować
każde świadczenie, nawet niezgodne z jego potrzebami, jedynie dlatego, że może je
zrealizować większy krąg podmiotów. Taki tok rozumowania sprowadziłby zamówienia
publiczne do roli instrumentu pozyskiwania dóbr o przeciętnej, niczym niewyróżniającej się
jakości, a nadto o cechach nieuwzględniających usprawiedliwionych potrzeb zamawiających
(vide: wyrok KIO z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt KIO 445/17).
W konsekwencji Izba oddaliła zarzut odwołania w tym zakresie.
Na uwzględnienie zasługiwał natomiast zarzut dotyczący naruszenia art. 29 ust. 2 Pzp
w zw. z art. 7 ust
. 1 i 2 Pzp odnośnie parametru dotyczącego „minimalizacji obróbki termicznej
Sygn. akt KIO 864/19
papieru, niska temperatura utrwalania rzędu 100
o
C (możliwość dalszej obróbki mechanicznej
wykonanych wydruków tj. bigowanie, kopertowanie, lakierowanie, foliowanie)” – w zakresie
maszyny nr 1 i nr 2. Zamawiający wyjaśniał, iż powyższy parametr techniczny urządzenia ma
na celu eliminowanie zjawiska falowania papieru przy druku.
Odwołujący wyjaśniał w trakcie
rozprawy, iż powyższy efekt jest możliwy do uzyskania nie tylko poprzez obniżenie
temperatury przy druku
poniżej 100
o
C,
ale także poprzez zastosowanie modułu nawilżającego
papier lub
zespołu prostowania papieru, które to rozwiązania są stosowane przez innych
producentów urządzeń drukujących, tj. Konica Minolta i RICOH. Zamawiający nie wykazał
natomiast, iż zastosowanie powyższych rozwiązań nie spełni jego oczekiwań odnośnie
ograniczenia zjawiska falowania papieru.
Tym samym Izba uznała, iż Zamawiający wskazując
i opisując konkretnie parametr techniczny mający za zadanie ograniczenie zjawiska falowania
papieru naruszył przepis art. 29 ust. 2 Pzp poprzez wskazanie konkretnej technologii
stosowanej tylko przez jednego producenta.
Izba uwzględniła również zarzut dotyczący naruszenia art. 29 ust. 2 w zw. z art. 7 ust.
1 Pzp w zw. z art. 36aa ust. 1 Pzp.
Podkreślić należy, że niewątpliwie kwestia podziału zamówienia na części wymaga
każdorazowo indywidualnej analizy potrzeb Zamawiającego i celowości podziału. Taki podział
nie może odbywać się kosztem efektywności, czyli efektów jakie można zapewnić udzielnie
zamówienia jednemu wykonawcy wybranemu w trybie ustawy Pzp. Jednocześnie niewątpliwie
konieczność zapewnienia dostępu do rynku zamówień publicznych małym i średnim
przedsiębiorcom nie może być powodem dokonania podziału w sytuacji, gdy taki podział nie
jest uzasadniony rzeczywistymi potrzebami Zamawiającego.
Obecne ukształtowanie treści SIWZ i ogłoszenia o zamówieniu zarówno poprzez
objęcie przedmiotem zamówienia trzech różnych modeli urządzeń o różnych parametrach
technicznych bez m
ożliwości składania ofert częściowych uniemożliwia Odwołującemu, ale i
innym wykonawcom, złożenie ofert w postępowaniu. Tego rodzaju zapisy eliminują wszystkich
wykonawców z wyjątkiem podmiotu oferującego produkt firmy Canon, który jako jedyny może
spełnić wszystkie wymagania w zakresie opisanego przedmiotu zamówienia.
W tym miejscu należy wskazać, iż wydzielenie do osobnych części dostaw dotyczących
poszczególnych urządzeń leży głównie w interesie Zamawiającego, gdyż racjonalnym wydaje
się dopuszczenie jak największej liczby Wykonawców do złożenia ofert w postępowaniu, co w
konsekwencji prowadzi do uzyskania konkurencyjnej ceny produktów i obniżenia wysokości
wydatkowanych środków publicznych, niż przygotowanie specyfikacji w ten sposób, że w
postępowaniu może zostać zaoferowane urządzenie tylko jednego producenta. Zamawiający
pomimo wskazywania na konkretne powody zaniechania podziału zamówienia na części nie
wykazał w jakim zakresie powyższe wpłynie na cenę ofert. W ocenie składu wielce
Sygn. akt KIO 864/19
prawdopodobne jest
, że w przypadku zwiększenia konkurencyjności postępowania
zaoferowane przez wykonawców ceny urządzeń będą niższe, a tym samym może okazać się,
że cena takiego urządzenia wraz z serwisem może być zbliżona lub nawet niższa niż w
sytuacji, gdy tylko jeden producent dyktuje ceny urządzeń. Powyższe uzasadnienie odnosi się
również do wskazywanego przez Zamawiającego efektu skali, zgodnie z którym cena za trzy
urządzenia będzie niższa niż cena trzech ofert na jedną maszynę każda.
Pomimo niewątpliwych korzyści ekonomicznych z dzielenia zamówienia na części i
dopuszczenia do
udziału w postępowaniu dużej liczby wykonawców, należy wskazać, iż takie
działanie w zakresie opisu i podziału przedmiotu zamówienia to przede wszystkim obowiązek
Zamawiającego, od którego Zamawiający może odstąpić w uzasadnionych przypadkach.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
Pzp oraz w oparciu
o przepisy § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018r., poz. 972).
Przewodniczący: ...................……………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 783/19 z dnia 2019-07-01
- Sygn. akt KIO 988/19 z dnia 2019-06-14
- Sygn. akt KIO 994/19 z dnia 2019-06-14
- Sygn. akt KIO 823/19, KIO 826/19, KIO 844/19 z dnia 2019-06-12
- Sygn. akt KIO 622/19 z dnia 2019-06-07
