rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2017-06-28
rok: 2017
data dokumentu: 2017-06-28
rok: 2017
sygnatury akt.:
KIO 1189/17
KIO 1189/17
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 czerwca 2017 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 czerwca 2017 r. przez
P.M.
w postępowaniu prowadzonym przez
Koleje Śląskie Spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w Katowicach
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 czerwca 2017 r. przez
P.M.
w postępowaniu prowadzonym przez
Koleje Śląskie Spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w Katowicach
orzeka:
1.
oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża
P.M. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez
P.M. tytułem wpisu od
odwołania,
2.2. zasądza od
P.M. na rzecz Kolei Śląskich Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w Katowicach kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy), stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.), na niniejszy wyrok, w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej,
do Sądu Okręgowego w
Katowicach.
…………………………..
Sygn. akt: KIO 1189/17
Uzasadnienie
Zamawiający - Koleje Śląskie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Katowicach –
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługę naprawy 4 poziomu
utrzymania: - 5 (słownie pięciu) elektrycznych zespołów trakcyjnych serii EN57AKŚ wraz z
dostosowaniem systemów do obowiązujących przepisów prawa, - 2 (słownie: dwóch)
elektrycznych zespołów trakcyjnych serii EN71AKŚ wraz z dostosowaniem systemów do
obowiązujących przepisów prawa.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004
roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 2164 ze zm.), zwanej dalej
ustawą P.z.p. z uwzględnieniem przepisów przejściowych zawartych w ustawie z dnia 22
czerwca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. poz. 1020).
W dniu 12 czerwca 2017 roku wykonawca P.M. (dalej: odwołujący) wniósł odwołanie
wobec czynności zamawiającego z dnia 07 czerwca 2017 r. polegającej na odrzuceniu oferty
odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8 ustawy P.z.p.
Zaskarżonej czynności zamawiającego odwołujący zarzucił naruszenie:
1) art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy P.z.p. poprzez uznanie, że oferta odwołującego jest niezgodna
z ustawą, której to niezgodności zamawiający nie wykazał,
2) art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez jego błędne zastosowanie i odrzucenie oferty
odwołującego, pomimo jej zgodności z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (s.i.w.z.),
3) art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy P.z.p. poprzez uznanie, że oferta odwołującego jest nieważna
na podstawie odrębnych przepisów, choć w istocie tak nie jest,
4) art. 7 ust. 1 i ust. 3 ustawy P.z.p. poprzez prowadzenie postępowania w sposób
niezapewniający zachowania zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania
wszystkich wykonawców, a także dążenie do udzielenia zamówienia wykonawcy
wybranemu niezgodnie z przepisami ustawy P.z.p.
W oparciu o przedstawione powyżej zarzuty odwołujący wniósł o:
1) uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności
odrzucenia oferty odwołującego,, a w konsekwencji uwzględnienie oferty odwołującego
podczas badania i oceny ofert,
2) zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych.
Odwołujący podniósł, że posiada interes we wniesieniu odwołania. Jego oferta została
bowiem niesłusznie odrzucona z przedmiotowego postępowania prowadzonego przez
zamawiającego. W wyniku naruszenia przez zamawiającego przywołanych powyżej
przepisów ustawy P.z.p., interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia doznał więc
uszczerbku. Skutkiem zaskarżonej czynności zamawiającego jest pozbawienie
odwołującego możliwości realizacji zamówienia na rzecz zamawiającego w sytuacji, gdy
odwołujący złożył ofertę sporządzoną w sposób prawidłowy i która, gdyby zamawiający
postąpił zgodnie z prawem i jej nie odrzucił, to byłaby ofertą najkorzystniejszą w
przedmiotowym postępowaniu - w znaczeniu określonym przez ustawę P.z.p. oraz
zamawiającego – spośród ofert złożonych w postępowaniu.
W postępowaniu złożono 3 oferty:
1) Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Mińsk Mazowiecki S.A. - cena brutto:
20.403.240, 00 zł;
2) P.M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Serwis Pojazdów Szynowych
ASO P.M. - cena brutto: 19.649.250, 00 zł;
3) Newag Spółka Akcyjna - cena brutto: 35.889.924,00 zł.
Pismem z dnia 07 czerwca 2017 r. (przesłanym drogą elektroniczną) zamawiający
poinformował odwołującego o odrzuceniu jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8
ustawy P.z.p.
Zamawiający wskazał w zawiadomieniu, że oferta złożona przez odwołującego nie
została podpisana, a w związku z tym jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów i
podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. Swoje stanowisko oparł
jednakże głównie na tym, że na ostatniej stronie formularza ofertowego (str. 5 oferty
odwołującego) w miejscu przeznaczonym na podpis znajduje się jedynie pieczęć imienna
odwołującego oraz data i miejscowość, a poza miejscem przeznaczonym na podpis w
prawym dolnym rogu znajduje się jedynie parafa. Ponadto wskazał, że dla zachowania formy
pisemnej oświadczenia woli niezbędnym jest złożenie własnoręcznego podpisu na
dokumencie obejmującym treść tego oświadczenia, a nie na innych dokumentach,
oświadczeniach załączonych do oferty.
Odwołujący nie zgodził się ze stanowiskiem zamawiającego przedstawionym w ww.
zawiadomieniu o odrzuceniu oferty. Wskazał, że na stronie 5 formularza ofertowego widnieje
pieczątka firmy oraz pieczątka imienna Pana M., brak jest w tym miejscu podpisu
odwołującego, to jednak w prawym dolnym rogu jest parafa, a wszystkie dalsze okoliczności
potwierdzają wolę odwołującego złożenia oferty w brzmieniu określonym i przedstawionym
zamawiającemu. Formularz ofertowy wraz z załącznikami stanowi w ocenie odwołującego
całość oferty złożonej przez niego, co potwierdza złożenie jej w jednolitym komplecie przez
odwołującego z kolejnym ponumerowaniem stron. Odwołujący dał temu wprost wyraz
oznaczając i numerując składaną ofertę, a także co niezmiernie istotne - w poz. H formularza
ofertowego - „Spis treści” wskazując jednoznacznie, że cyt. „integralną treść oferty stanowią
następujące dokumenty: 1) JEDZ, 2) gwarancja bankowa kopia, 3) koperta z oryginałem
gwarancji bankowej”, a także że „Oferta została złożona na 24 kolejno ponumerowanych i
zapisanych stronach”. Odwołujący stwierdził, że poprzez takie oświadczenie objął nim
wszystkie 24 strony. Zamawiający powinien traktować zatem ofertę całościowo. Poza stroną
5, na stronie 22 oferty w ww. rozumieniu znajduje się pieczęć imienna i podpis
odwołującego, podobnie na stronie 23, obok pieczęci imiennej, znajduje się parafa o
kształcie identycznym jak na innych stronach oferty (dodatkowo przy pieczęci „za zgodność z
oryginałem” znajduje się nazwisko „M.”). To uzasadnia uznanie, że podpis został złożony na
dokumentach „obejmujących” treść złożonego oświadczenia woli i wola odwołującego
złożenia oferty nie może być w niniejszej sprawie kwestionowana przez jakiekolwiek inne
okoliczności. Oferta odwołującego przez niego złożona spełnia w jego ocenie wymóg
złożenia jej w formie pisemnej, tworzy jednolitą całość i składa się z 24 stron (a nie 5 stron),
połączonych ze sobą w sposób trwały, z których każda została ponumerowana oraz
parafowana.
Odwołujący podkreślił, że brak podpisu na stronie 5 formularza oferty nie może mieć
wpływu na skuteczność złożonego oświadczenia woli w rozumieniu art. 78 § 1 Kodeksu
cywilnego. Tym bardziej, że wszystkie strony oferty zostały ponumerowane i stanowiły
nierozłączną całość, a na dokumencie JEDZ stanowiącym integralną część oferty, w świetle
oświadczenia odwołującego ze str. 5 formularza lit. H, znajduje się – jak wspomniano wyżej -
pieczątka imienna i podpis odwołującego. Podkreślił, że ofertę stanowi nie tylko sam
formularz oferty, lecz także dokumenty wymagane przez zamawiającego w s.i.w.z., tzw.
oferta sensu largo (np. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 maja 2014 r., sygn. akt
KIO 953/14, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2005 r., sygn. akt III CZP
74/051). W myśl przepisu art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego, do zachowania formy pisemnej
wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść
oświadczenia woli. Odwołujący swoim oświadczeniem woli objął - jak wskazał to w lit. H
formularza ofertowego - strony 1-24, nadając im charakter integralnej części oferty. Co
istotne, ustawodawca nie przewidział zakazu obejmowania jednym podpisem kilku
oświadczeń woli czy nawet składania jednego podpisu dla potwierdzenia zarówno
oświadczenia woli jak i wiedzy. Charakter podpisu i cel jego złożenia wynika z zamiaru
wykonawcy ujawnionego w sposób dostateczny, jak również z charakteru dokonywanej
czynności.
W ocenie odwołującego, dla nadania znaczenia podpisowi założonego przez
składającego ten podpis należy zatem zawsze dokonać analizy całokształtu okoliczności,
które doprowadziły do złożenia tego podpisu. O zamiarze i woli złożenia oferty w
przedmiotowym postępowaniu świadczy niewątpliwie cała treść tej oferty. Nie można pomijać
tego, że nie ma żadnego przepisu określającego położenie podpisu w sposób dokładniejszy
niż „na dokumencie obejmującym oświadczenie woli”, tym samym brak jest podstaw do
przyjęcia, że złożenie podpisu nie w tym miejscu, które wyznaczył zamawiający, nie spełnia
wymagań wynikających z art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego. Nie można podzielić stanowiska
zamawiającego, że z faktu położenia nieczytelnego podpisu w prawym dolnym roku na str. 5
oferty a nie przy pieczęci imiennej, czy też, że pieczęć imienna wraz z podpisem jest w
innym miejscu oferty sensu largo, uzasadniony jest wniosek, że oferta nie została złożona w
formie pisemnej.
Odwołujący powołał się na orzecznictwo sądów, w szczególności wyrok Sądu
Najwyższego z 20 stycznia 2012 r., sygn. akt I CSK 373/11 (podobnie wyrok Sądu
Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 czerwca 2012, I ACa 119/12): „Podpisanie jako całości
integralnego pod względem treści dokumentu składającego się z kilku elementów (np.
umowy zasadniczej i załączników) oznacza zachowanie formy pisemnej zawartego w tym
dokumencie oświadczenia woli (art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego)”. Sąd Najwyższy analizował
w powyższej sprawie, czy dla zachowania pisemnej formy oświadczenia woli w
okolicznościach danej sprawy wystarczające było złożenie podpisu przez wykonawcę jedynie
pod treścią załącznika nr 1, a nie bezpośrednio pod zasadniczą treścią umowy. Sąd
podkreślił, że warunkiem dla uznania, że oświadczenie woli jest skutecznie złożone jest
integralność poszczególnych części. „W świetle art. 78 §1 k.c. sama objętość „dokumentu”
nie może mieć znaczenia. Może on składać się z kilku części (kilku stron) o różnej szacie
redakcyjnej. Istotna jest przy tym sama relacja takiego dokumentu do umieszczonego w nim
oświadczenia woli. Można mówić o tzw. dokumencie zintegrowanym, jeżeli składa się on z
kilku części (kilku stron), lecz zawiera to samo oświadczenie woli pochodzące od
określonego podmiotu. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w ocenie odwołującego
także w tym przypadku. Formularz ofertowy, JEDZ i gwarancja bankowa stanowiły dokument
zintegrowany, stanowiący nierozerwalną całość. Dokumenty te zostały podpisane w sposób
prawidłowy tj. przez upoważnioną do tego osobę i z których jasno wynika, jaki podmiot złożył
ofertę.
Zgodnie zatem z aktualną i jak powyższą linią orzeczniczą złożenie oferty przez
odwołującego było skuteczne i w konsekwencji oferta ta powinna być uwzględniana w
ocenach ofert i przy dokonywaniu wyboru przez Zamawiającego.
Odwołujący powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego z którego wynika, że
niezbędną cechą podpisu jest jego własnoręczność, tym samym za ważny podpis uważa się
nie tylko imieniem i nazwiskiem, ale także skrót podpisu. Odwołujący podziela stanowisko
wynikające z uchwały siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1993 r. (sygn.
akt III CZP 146/93) jak i postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2009 r. (sygn.
akt IV CSK 78/09) i w jego ocenie teza druga tego ostatniego orzeczenia stanowi istotną
wytyczną w niniejszej sprawie, gdyż wskazuje, że nawet skrót podpisu do podpisu
nieczytelnego składającego się z inicjałów może być podpisem, o ile umożliwia identyfikację
autora. W uchwale z dnia 28 kwietnia 1973 r. (sygn. akt III CZP 78/72, OSN 1973, nr 12,poz.
207), Sąd Najwyższy uznał (na użytek przepisów prawa spadkowego), że w utrwalonej
praktyce obrotu za ważny podpis uważa się nie tylko podpis imieniem i nazwiskiem lub
podpis samym nazwiskiem, lecz także - i najczęściej - skrót podpisu („podpis nieczytelny”),
którego wystawca zwykle używa przy podpisywaniu dokumentów i który jest „godłem” jego
podpisu.
Odwołujący podniósł, że wykonawcy nie mają obowiązku sporządzać formularzy
ofertowych na wzorze udostępnionym przez zamawiającego, stanowiącym załącznik do
s.i.w.z. Istotne jest, aby formularz oferty wykonawcy zawierał wszystkie niezbędne,
merytoryczne dane wymagane przez zamawiającego. Formularz ofertowy stanowi
oświadczenie woli danego wykonawcy, które należy tłumaczyć zgodnie z art. 65 § 1 Kodeksu
cywilnego. Zgodnie z powołanym przepisem, oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak
tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje.
W ocenie Odwołującego zamawiający naruszył także przepis art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2
ustawy Pzp. Nie można zgodzić się z zawartym w zawiadomieniu o odrzuceniu oferty
stanowiskiem, że treść oferty odwołującego „nie odpowiada ustawie oraz treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia w związku z czym oferta powinna zostać odrzucona na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy P.z.p. Ww. oferta nie została podpisana na
formularzu ofertowym”. Zamawiający poprzez wyraźne odwołanie do
konkretnej
strony
oferty odwołującego (str. 5 oferty) doprecyzował, że zarzut dotyczący braku złożenia
podpisu dotyczy wyłącznie formularza ofertowego, zawartego na stronie oznaczonej jako
strona 5 oferty. Oferta ta, wbrew twierdzeniom zamawiającego, odpowiada treści s.i.w.z.
Odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. możliwe jest jedynie, gdy
treść oferty sprzeczna jest z konkretnym postanowieniem s.i.w.z. Tymczasem zamawiający
w jakimkolwiek zakresie nie powołał oraz nie wskazał postanowienia s.i.w.z., z którym
miałaby być sprzeczna treść oferty złożonej przez odwołującego.
W ocenie odwołującego, uchybienie co do miejsca złożenia podpisu może być w ocenie
odwołującego jedynie oceniane w kategorii uchybienia o charakterze formalnym, a nie
merytorycznym i nie może stanowić podstawy do odrzucenia oferty. Ponadto odwołujący był
jedyną osobą składającą podpis na ofercie - jest osobą fizyczną prowadzącą działalność
gospodarczą, samodzielnie składał ofertę i nie upoważniał jakiejkolwiek innej osoby do
podpisania oferty w jego imieniu.
Reasumując, sam fakt, że odwołujący nie złożył podpisu w miejscu do tego
wyznaczonym przez zamawiającego nie może przesądzać o ważności złożonego
oświadczenia woli. W konsekwencji złożenie podpisu opatrzonego pieczęcią imienną w
innym miejscu oferty (sensu largo) niż miejsce wyznaczone przez zamawiającego nie może
skutkować odrzuceniem oferty, szczególnie w sytuacji, gdy istnieje możliwość weryfikacji
podpisu i stwierdzenia jego pochodzenia. Tego rodzaju uchybienie formalne, wobec
możliwości zidentyfikowania osoby, która podpis złożyła, nie stanowi w ocenie odwołującego
podstawy do odrzucenia oferty. Nie zachodzi tu zatem sytuacja braku podpisu pod treścią
oświadczenia woli, co było podstawą odrzucenia oferty odwołującego, ale sytuacja, w której
zamawiający oczekiwał podpisania oferty w inny sposób (dokładnie w miejscu na stronie 5),
niż zrobił to odwołujący.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 26 czerwca 2017 roku wniósł o:
1. oddalenie odwołania w całości,
2. dopuszczenie dowodów powołanych w treści odpowiedzi na odwołanie,
3. zasadzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów zastępstwa procesowego
zgodnie z przedłożonym rachunkiem
Zamawiający podniósł, że zarzuty odwołującego są bezzasadne i jako takie powinny
zostać w całości oddalone. Zamawiający wskazał, iż podstawą unieważnienia czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej złożonej przez odwołującego oraz odrzucenie oferty
odwołującego jest przepis art.. 89 ust. 1 pkt 1 2 i 8 ustawy P.z.p., zgodnie z którym
zamawiający jest zobligowany do odrzucenia oferty wykonawcy, jeżeli jest niezgodna z
ustawą, jej treść nie odpowiada treść; specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz
jeżeli jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Zamawiający wskazał, że nowelizacja ustawy - Prawo zamówień publicznych uchwalona
22 czerwca 2016 r. ustawa o zmianie ustawy -Prawo zamówień publicznych oraz niektórych
innych ustaw odnosi się wprost do formy oferty. Zgodnie z art. 17 ww. ustawy, w
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed
18 października 2018 r., a w przypadku postępowań prowadzonych przez centralnego
zamawiającego - przed 18 kwietnia 2017 r., oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu w sprawie udzielenia zamówienia publicznego składa się pod rygorem
nieważności w formie pisemnej albo za zgodą zamawiającego – w postaci elektronicznej,
podpisane bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego
kwalifikowanego certyfikatu lub równoważnego środka spełniającego wymagania dla tego
rodzaju podpisu.
Zamawiający odwołał się do art. 78 § 1 zd. 1 K.c., który stanowi, że do zachowania
pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na
dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Z przepisów tych jednoznacznie wynika,
iż brak podpisu pod treścią oferty skutkuje tym. że oferta nie ma formy pisemnej i tym samym
oferta jest bezwzględnie nieważna, Nie ma możliwości jej konwalidowania.
Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej w sprawie o sygn. akt KIO
718/15, gdzie Izba uznała, ze skoro oświadczenie woli w postaci oferty jest wyrażane w
formularzu ofertowym, który jest dla zamawiającego najważniejszym dokumentem w
procesie badania i oceny ofert, to brak podpisu pod samym formularzem (czyli ofertą wścisłym tego słowa znaczeniu) prowadzi do nieważności oferty z uwagi na rygor z art. 82 ust.
2 ustawy P.z.p.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie, z rozdz. X „Opis sposobu przygotowywania ofert” pkt 2, oferta powinna spełniać
zasady określone w s.i.w.z., tj.
2.1. oferta oraz wszystkie jej załączniki (wszystkie zapisane strony) muszą być podpisane
przez osoby uprawnione do składania oświadczeń w imieniu wykonawcy (osoby
wymienione we właściwym rejestrze bądź umocowane do składania oświadczeń woli na
podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez osoby uprawnione).
2.3. oferta musi być napisana w języku polskim, na maszynie do pisania, komputerze lub
inną trwałą i czytelną techniką oraz podpisana przez osobę(y) upoważnioną do
reprezentowania wykonawcy na zewnątrz i zaciągania zobowiązań w wysokości
odpowiadającej cenie oferty.
Załącznikiem nr 1 do s.i.w.z. jest formularz ofertowy, w którym wykonawcy mieli podać
takie dane, jak: oznaczenie wykonawcy ubiegającego się o udzielenie zamówienia,
oznaczenie przedmiotu zamówienia, cenę brutto i netto wszystkich elementów
zamówienia wraz z podaniem wysokości podatku VAT, wyrażenie zgody na 30-dniowy
termin płatności należności, termin związania ofertą itp.
W postępowaniu złożono 3 oferty:
1) Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Mińsk Mazowiecki S.A. - cena brutto:
20.403.240, 00 zł;
2) P.M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Serwis Pojazdów Szynowych
ASO P.M. - cena brutto: 19.649.250, 00 zł;
3) Newag Spółka Akcyjna - cena brutto: 35.889.924,00 zł.
Odwołujący nie podpisał formularza ofertowego. W miejscu przeznaczonym na podpis
znajduje się pieczęć imienna odwołującego oraz data i miejscowość, a poza miejscem
przeznaczonym na podpis w prawym dolnym rogu znajduje się parafa. Na załącznikach do
oferty odwołującego pojawiają się podpisy inne niż parafa.
Pismem z dnia 07 czerwca 2017 r. (przesłanym drogą elektroniczną) zamawiający
poinformował odwołującego o odrzuceniu jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8
ustawy P.z.p.
Zamawiający wskazał w zawiadomieniu, że oferta złożona przez odwołującego nie
została podpisana, a w związku z tym jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów i
podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. Swoje stanowisko oparł na
tym, że na ostatniej stronie formularza ofertowego (str. 5 oferty odwołującego) w miejscu
przeznaczonym na podpis znajduje się jedynie pieczęć imienna odwołującego oraz data i
miejscowość, a poza miejscem przeznaczonym na podpis w prawym dolnym rogu znajduje
się jedynie parafa. Ponadto wskazał, że dla zachowania formy pisemnej oświadczenia woli
niezbędnym jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść tego
oświadczenia, a nie na innych dokumentach, oświadczeniach załączonych do oferty.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do korzystania
ze środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy P.z.p.
Z przywołanych wyżej postanowień s.i.w.z. wynika, że zamawiający wymagał
złożenia podpisu na ofercie i wszystkich jej załącznikach. Złożenie własnoręcznego podpisu,
zgodnie z art. 78 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego, jest wymagane dla zachowania
formy pisemnej. Wymóg złożenia oferty w formie pisemnej wynika z treści przepisu art. 18
ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1020), zgodnie z którym, w postępowaniach o
udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem 18
października 2018 r., a w przypadku postępowań prowadzonych przez centralnego
zamawiającego, przed dniem 18 kwietnia 2017 r., oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego składa się pod rygorem nieważności
w formie pisemnej albo - za zgodą zamawiającego - w postaci elektronicznej, podpisane
odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Izba nie podziela stanowiska odwołującego, jakoby zamawiający nie wskazał w
s.i.w.z., że wymaga złożenia podpisu na formularzu oferty. Zgodnie z rozdz. X pkt 2.1. i 2.3
s.i.w.z., zamawiający wymagał podpisania oferty i jej załączników. O tym, czym jest oferta,
stanowi art. 66 § 1 K.c., którego przepisy znajdują zastosowanie w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy P.z.p. W myśl art. 66
§ 1 K.c., oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa
istotne postanowienia tej umowy. Istotne postanowienia umowy stanowią minimalną treść
każdej umowy zobowiązaniowej i składają się na nie takie elementy, jak: określenie
podmiotów zamierzonego stosunku zobowiązaniowego, świadczenia lub świadczeń, ich
strukturę, przez co należy rozumieć związki pomiędzy świadczeniami lub ich brak,
ewentualnie inne elementy nakazane obu stronom normami bezwzględnie wiążącymi w
zakresie określonych typów umów. Jako istotne postanowienia umowy poczytuje się co
najmniej essentialia negotii (postanowienia przedmiotowo istotne) proponowanej umowy i
wiążące oferenta przez pewien czas. Do postanowień przedmiotowo istotnych należą
przedmiot umowy i jej cena. Ponadto ofertę można również rozszerzyć o zamieszczenie
dodatkowych postanowień w zakresie innych części składowych proponowanej umowy
(naturalia oraz accidentalia negotii), które jako jednolita całość będą wiązać oferenta.
Wskazane wyżej elementy przyszłej umowy w przedmiotowym postępowaniu zawarte
są formularzu ofertowym, który – w ocenie Izby – jest ofertą w rozumieniu art. 66 § 1 K.c.
Inne dokumenty złożone przez odwołującego wraz z ofertą, tj. jednolity europejski dokument
zamówienia czy też dokument gwarancji bankowej, nie zawierają elementów przyszłej
umowy i nie stanowią oferty w rozumieniu przepisów K.c.
W ocenie Izby znak umieszczony przez odwołującego na formularzu ofertowym nie
jest podpisem w rozumieniu art. 78 § 1 zdanie pierwsze K.c.
Podpis własnoręczny zdefiniowany jest przez doktrynę i orzecznictwo sądowe. Jest
to językowy znak graficzny umieszczony na dokumencie. Powinien być umieszczony pod
jego treścią i być skreślony trwałym sposobem, a więc atramentem lub tuszem, a nie
ołówkiem lub innym nietrwałym materiałem (Tak: Stanisław Dmowski, Stanisław Rudnicki
Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna. Wydawnictwo Prawnicze
Sp. z o.o. Warszawa 1998 str. 202).
Ponieważ żaden akt normatywny nie zawiera definicji legalnej podpisu, przy
określaniu czym jest podpis zasadnym jest odwołanie się również do orzecznictwa Sądu
Najwyższego, który wielokrotnie zajmował się tą problematyką. W uchwale 7 sędziów z dnia
30 grudnia 1993 roku sygn. akt III CZP 146/93 stwierdził, że podpis wystawcy weksla
powinien obejmować co najmniej nazwisko. Prawo wekslowe nie wymaga dla ważności
weksla, aby podpis był czytelny. Podpis nieczytelny powinien jednak być złożony w formie
zwykle używanej przez wystawcę.
Sąd dopuścił również możliwość składania podpisu nieczytelnego wówczas, gdy
podpisujący w taki właśnie sposób pisze swoje nazwisko, składając podpisy na
dokumentach. Tak wykonany podpis, choć nie daje się odczytać, wyraża napisane nazwisko,
a zatem pełni funkcję identyfikacyjną.
Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy, Izba stwierdziła, iż znak umieszczony w
prawym dolnym rogu formularza ofertowego nie jest podpisem używanym przez
odwołującego na dokumentach wymagających podpisu. Na załącznikach do oferty, w
miejscach wskazanych do złożenia podpisu, odwołujący stawiał inny znak. Ponadto w treści
odwołania odwołujący sam przyznał, że znak postawiony na formularzu ofertowym jest
parafą.
Jak wskazał Sąd Najwyższy we wskazanej wyżej uchwale, parafa oznacza „skrót
podpisu zwykle urzędowego; inicjały podpisującego dokument, list” (por. Słownik języka
polskiego, PWN, Warszawa 1978, t. 2, s. 601). Trzeba jednak odróżnić pojęcie parafy od
skrótu podpisu. Pierwsze w ścisłym tego słowa znaczeniu – jeśli chodzi o formę – oznacza
znak ręczny składający się z inicjałów, drugie – skrócony podpis przez pominięcie niektórych
liter w celu uczynienia go krótszym. Parafę odróżnia od podpisu przede wszystkim funkcja.
Parafa stanowi bowiem sposób sygnowania dokumentu, mający świadczyć o tym, że jest on
przygotowany do złożenia podpisu. Nawet wówczas, gdy parafujący zamiast inicjałów
zamieści na dokumencie swój pełny podpis, jego znak zachowa jedynie znaczenie
przygotowania dokumentu do złożenia na nim podpisu. O merytorycznym znaczeniu znaku
bowiem przesądzi w takim wypadku treść dokumentu.
Prezentowane w niniejszym wyroku stanowisko wynika z ugruntowanego
orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej, w tym z wyroku z dnia 4 czerwca 2013 roku, sygn.
akt KIO 1187/13 oraz z wyroku z dnia 10 lipca 2013 roku, sygn. akt KIO 1559/13.
Powyższe przesądza o tym, iż odwołujący, składając ofertę, nie dochował wymogów
przewidzianych dla zachowania formy pisemnej, zawartych w art. 78 § 1 zdanie pierwsze
K.c. w związku z art. 18 ust. 4 ustawy z 22 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo
zamówień publicznych. Tym samym odrzucenie jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1,
2 i 8 ustawy P.z.p. należy uznać za uzasadnione.
W myśl art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy P.z.p, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest
niezgodna z ustawą. Pod pojęciem „ustawy” należy rozumieć przede wszystkim ustawę –
Prawo zamówień publicznych, w tym również przepisy przejściowe zawarte w ustawie z dnia
22 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy P.z.p. Oferta złożona przez odwołującego jest
niezgodna z art. 18 ust. 4 tejże ustawy, co wykazano powyżej.
Stosownie do art. 89 ust. 1 pkt 2 in principio ustawy P.z.p., zamawiający odrzuca ofertę,
jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Zastosowanie dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. jako podstawy odrzucenia
oferty wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego znajduje szerokie
omówienie w doktrynie, jak też orzecznictwie sądów okręgowych i Izby. Reasumując
opisywane tam interpretacje normy wynikającej z ww. przepisu wskazać należy, iż rzeczona
niezgodność treści oferty z s.i.w.z. musi mieć charakter zasadniczy i nieusuwalny, dotyczyć
powinna sfery niezgodności zobowiązania zamawianego w s.i.w.z. oraz zobowiązania
oferowanego w ofercie, tudzież polegać może na sporządzeniu i przedstawieniu oferty w
sposób niezgodny z wymaganiami s.i.w.z. (z zaznaczeniem, iż chodzi tu o wymagania
s.i.w.z. dotyczące sposobu wyrażenia, opisania i potwierdzenia zobowiązania/świadczenia
ofertowego), a także możliwe być winno wskazanie i wykazanie na czym konkretnie
niezgodność ta polega – co i w jaki sposób w ofercie nie jest zgodne z konkretnie
wskazanymi, skwantyfikowanymi i ustalonymi fragmentami czy normami s.i.w.z.
Ogólnie wskazać tu należy, podzielając w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby
Odwoławczej wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt KIO
868/10, iż specyfikacja istotnych warunków zamówienia, od momentu jej udostępnienia, jest
wiążąca dla zamawiającego – jest on obowiązany do przestrzegania warunków w niej
umieszczonych. Jak wskazuje art. 70
1
§ 3 Kodeksu cywilnego, jest to zobowiązanie, zgodnie
z którym organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty,
zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z
postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. Z uwagi na to, że –
obok ogłoszenia – zamawiający konkretyzuje warunki przetargu zarówno odnośnie do
zamówienia (umowy), jak i prowadzenia postępowania w specyfikacji, to s.i.w.z., należy
uznać za warunki przetargu w rozumieniu K.c. Udostępnienie s.i.w.z. jest zatem czynnością
prawną powodującą powstanie zobowiązania po stronie zamawiającego, który jest związany
swoim oświadczeniem woli co do warunków prowadzenia postępowania i kształtu
zobowiązania wykonawcy wymienionych w si.w.z. Zaznaczyć przy tym należy, iż – co do
zasady – dla oparcia i wyprowadzenia konsekwencji prawnych z norm s.i.w.z., jej
postanowienia winny być sformułowane w sposób precyzyjny i jasny. Precyzyjne i jasne
formułowanie warunków przetargu, a następnie ich literalne i ścisłe egzekwowanie, jest
jedną z podstawowych gwarancji, czy wręcz warunkiem sine qua non, realizacji zasady
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Zamawiający w rozdz. X s.i.w.z. wskazał wymogi dotyczące formy pisemnej składanej
oferty. Oferta odwołującego nie odpowiadała wskazanym wymogom, wobec czego należy ją
uznać za sprzeczną z postanowieniami s.i.w.z. Niezgodność ta nie może być sanowana na
podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p., jako że ma charakter istotny, wręcz zasadniczy
dla określenia bytu prawnego oferty. Art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 roku
przewiduje bowiem rygor nieważności dla oferty złożonej z naruszeniem przepisów o formie
pisemnej.
I wreszcie – w myśl art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy P.z.p. – z mawiający odrzuca ofertę,
jeżeli jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów. Oferta złożona przez odwołującego
nie odpowiada wymogom koniecznym dla zachowania formy pisemnej, wskazanym w art. 78
§ 1 zdanie pierwsze K.c. W myśl natomiast art. 73 § 1 K.c., jeżeli ustawa zastrzega dla
czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana
bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor
nieważności. Nieważność oferty złożonej bez zachowania formy pisemnej wynika z art. 18
ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2017 roku o zmianie ustawy – Prawo zamówień
publicznych, co wykazano powyżej.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania.
………………………………………
1.
oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża
P.M. i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez
P.M. tytułem wpisu od
odwołania,
2.2. zasądza od
P.M. na rzecz Kolei Śląskich Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w Katowicach kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy), stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.), na niniejszy wyrok, w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej,
do Sądu Okręgowego w
Katowicach.
…………………………..
Sygn. akt: KIO 1189/17
Uzasadnienie
Zamawiający - Koleje Śląskie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Katowicach –
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługę naprawy 4 poziomu
utrzymania: - 5 (słownie pięciu) elektrycznych zespołów trakcyjnych serii EN57AKŚ wraz z
dostosowaniem systemów do obowiązujących przepisów prawa, - 2 (słownie: dwóch)
elektrycznych zespołów trakcyjnych serii EN71AKŚ wraz z dostosowaniem systemów do
obowiązujących przepisów prawa.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004
roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 2164 ze zm.), zwanej dalej
ustawą P.z.p. z uwzględnieniem przepisów przejściowych zawartych w ustawie z dnia 22
czerwca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. poz. 1020).
W dniu 12 czerwca 2017 roku wykonawca P.M. (dalej: odwołujący) wniósł odwołanie
wobec czynności zamawiającego z dnia 07 czerwca 2017 r. polegającej na odrzuceniu oferty
odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8 ustawy P.z.p.
Zaskarżonej czynności zamawiającego odwołujący zarzucił naruszenie:
1) art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy P.z.p. poprzez uznanie, że oferta odwołującego jest niezgodna
z ustawą, której to niezgodności zamawiający nie wykazał,
2) art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez jego błędne zastosowanie i odrzucenie oferty
odwołującego, pomimo jej zgodności z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (s.i.w.z.),
3) art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy P.z.p. poprzez uznanie, że oferta odwołującego jest nieważna
na podstawie odrębnych przepisów, choć w istocie tak nie jest,
4) art. 7 ust. 1 i ust. 3 ustawy P.z.p. poprzez prowadzenie postępowania w sposób
niezapewniający zachowania zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania
wszystkich wykonawców, a także dążenie do udzielenia zamówienia wykonawcy
wybranemu niezgodnie z przepisami ustawy P.z.p.
W oparciu o przedstawione powyżej zarzuty odwołujący wniósł o:
1) uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności
odrzucenia oferty odwołującego,, a w konsekwencji uwzględnienie oferty odwołującego
podczas badania i oceny ofert,
2) zasądzenie od zamawiającego na rzecz odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych.
Odwołujący podniósł, że posiada interes we wniesieniu odwołania. Jego oferta została
bowiem niesłusznie odrzucona z przedmiotowego postępowania prowadzonego przez
zamawiającego. W wyniku naruszenia przez zamawiającego przywołanych powyżej
przepisów ustawy P.z.p., interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia doznał więc
uszczerbku. Skutkiem zaskarżonej czynności zamawiającego jest pozbawienie
odwołującego możliwości realizacji zamówienia na rzecz zamawiającego w sytuacji, gdy
odwołujący złożył ofertę sporządzoną w sposób prawidłowy i która, gdyby zamawiający
postąpił zgodnie z prawem i jej nie odrzucił, to byłaby ofertą najkorzystniejszą w
przedmiotowym postępowaniu - w znaczeniu określonym przez ustawę P.z.p. oraz
zamawiającego – spośród ofert złożonych w postępowaniu.
W postępowaniu złożono 3 oferty:
1) Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Mińsk Mazowiecki S.A. - cena brutto:
20.403.240, 00 zł;
2) P.M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Serwis Pojazdów Szynowych
ASO P.M. - cena brutto: 19.649.250, 00 zł;
3) Newag Spółka Akcyjna - cena brutto: 35.889.924,00 zł.
Pismem z dnia 07 czerwca 2017 r. (przesłanym drogą elektroniczną) zamawiający
poinformował odwołującego o odrzuceniu jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8
ustawy P.z.p.
Zamawiający wskazał w zawiadomieniu, że oferta złożona przez odwołującego nie
została podpisana, a w związku z tym jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów i
podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. Swoje stanowisko oparł
jednakże głównie na tym, że na ostatniej stronie formularza ofertowego (str. 5 oferty
odwołującego) w miejscu przeznaczonym na podpis znajduje się jedynie pieczęć imienna
odwołującego oraz data i miejscowość, a poza miejscem przeznaczonym na podpis w
prawym dolnym rogu znajduje się jedynie parafa. Ponadto wskazał, że dla zachowania formy
pisemnej oświadczenia woli niezbędnym jest złożenie własnoręcznego podpisu na
dokumencie obejmującym treść tego oświadczenia, a nie na innych dokumentach,
oświadczeniach załączonych do oferty.
Odwołujący nie zgodził się ze stanowiskiem zamawiającego przedstawionym w ww.
zawiadomieniu o odrzuceniu oferty. Wskazał, że na stronie 5 formularza ofertowego widnieje
pieczątka firmy oraz pieczątka imienna Pana M., brak jest w tym miejscu podpisu
odwołującego, to jednak w prawym dolnym rogu jest parafa, a wszystkie dalsze okoliczności
potwierdzają wolę odwołującego złożenia oferty w brzmieniu określonym i przedstawionym
zamawiającemu. Formularz ofertowy wraz z załącznikami stanowi w ocenie odwołującego
całość oferty złożonej przez niego, co potwierdza złożenie jej w jednolitym komplecie przez
odwołującego z kolejnym ponumerowaniem stron. Odwołujący dał temu wprost wyraz
oznaczając i numerując składaną ofertę, a także co niezmiernie istotne - w poz. H formularza
ofertowego - „Spis treści” wskazując jednoznacznie, że cyt. „integralną treść oferty stanowią
następujące dokumenty: 1) JEDZ, 2) gwarancja bankowa kopia, 3) koperta z oryginałem
gwarancji bankowej”, a także że „Oferta została złożona na 24 kolejno ponumerowanych i
zapisanych stronach”. Odwołujący stwierdził, że poprzez takie oświadczenie objął nim
wszystkie 24 strony. Zamawiający powinien traktować zatem ofertę całościowo. Poza stroną
5, na stronie 22 oferty w ww. rozumieniu znajduje się pieczęć imienna i podpis
odwołującego, podobnie na stronie 23, obok pieczęci imiennej, znajduje się parafa o
kształcie identycznym jak na innych stronach oferty (dodatkowo przy pieczęci „za zgodność z
oryginałem” znajduje się nazwisko „M.”). To uzasadnia uznanie, że podpis został złożony na
dokumentach „obejmujących” treść złożonego oświadczenia woli i wola odwołującego
złożenia oferty nie może być w niniejszej sprawie kwestionowana przez jakiekolwiek inne
okoliczności. Oferta odwołującego przez niego złożona spełnia w jego ocenie wymóg
złożenia jej w formie pisemnej, tworzy jednolitą całość i składa się z 24 stron (a nie 5 stron),
połączonych ze sobą w sposób trwały, z których każda została ponumerowana oraz
parafowana.
Odwołujący podkreślił, że brak podpisu na stronie 5 formularza oferty nie może mieć
wpływu na skuteczność złożonego oświadczenia woli w rozumieniu art. 78 § 1 Kodeksu
cywilnego. Tym bardziej, że wszystkie strony oferty zostały ponumerowane i stanowiły
nierozłączną całość, a na dokumencie JEDZ stanowiącym integralną część oferty, w świetle
oświadczenia odwołującego ze str. 5 formularza lit. H, znajduje się – jak wspomniano wyżej -
pieczątka imienna i podpis odwołującego. Podkreślił, że ofertę stanowi nie tylko sam
formularz oferty, lecz także dokumenty wymagane przez zamawiającego w s.i.w.z., tzw.
oferta sensu largo (np. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 maja 2014 r., sygn. akt
KIO 953/14, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2005 r., sygn. akt III CZP
74/051). W myśl przepisu art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego, do zachowania formy pisemnej
wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść
oświadczenia woli. Odwołujący swoim oświadczeniem woli objął - jak wskazał to w lit. H
formularza ofertowego - strony 1-24, nadając im charakter integralnej części oferty. Co
istotne, ustawodawca nie przewidział zakazu obejmowania jednym podpisem kilku
oświadczeń woli czy nawet składania jednego podpisu dla potwierdzenia zarówno
oświadczenia woli jak i wiedzy. Charakter podpisu i cel jego złożenia wynika z zamiaru
wykonawcy ujawnionego w sposób dostateczny, jak również z charakteru dokonywanej
czynności.
W ocenie odwołującego, dla nadania znaczenia podpisowi założonego przez
składającego ten podpis należy zatem zawsze dokonać analizy całokształtu okoliczności,
które doprowadziły do złożenia tego podpisu. O zamiarze i woli złożenia oferty w
przedmiotowym postępowaniu świadczy niewątpliwie cała treść tej oferty. Nie można pomijać
tego, że nie ma żadnego przepisu określającego położenie podpisu w sposób dokładniejszy
niż „na dokumencie obejmującym oświadczenie woli”, tym samym brak jest podstaw do
przyjęcia, że złożenie podpisu nie w tym miejscu, które wyznaczył zamawiający, nie spełnia
wymagań wynikających z art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego. Nie można podzielić stanowiska
zamawiającego, że z faktu położenia nieczytelnego podpisu w prawym dolnym roku na str. 5
oferty a nie przy pieczęci imiennej, czy też, że pieczęć imienna wraz z podpisem jest w
innym miejscu oferty sensu largo, uzasadniony jest wniosek, że oferta nie została złożona w
formie pisemnej.
Odwołujący powołał się na orzecznictwo sądów, w szczególności wyrok Sądu
Najwyższego z 20 stycznia 2012 r., sygn. akt I CSK 373/11 (podobnie wyrok Sądu
Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 czerwca 2012, I ACa 119/12): „Podpisanie jako całości
integralnego pod względem treści dokumentu składającego się z kilku elementów (np.
umowy zasadniczej i załączników) oznacza zachowanie formy pisemnej zawartego w tym
dokumencie oświadczenia woli (art. 78 § 1 Kodeksu cywilnego)”. Sąd Najwyższy analizował
w powyższej sprawie, czy dla zachowania pisemnej formy oświadczenia woli w
okolicznościach danej sprawy wystarczające było złożenie podpisu przez wykonawcę jedynie
pod treścią załącznika nr 1, a nie bezpośrednio pod zasadniczą treścią umowy. Sąd
podkreślił, że warunkiem dla uznania, że oświadczenie woli jest skutecznie złożone jest
integralność poszczególnych części. „W świetle art. 78 §1 k.c. sama objętość „dokumentu”
nie może mieć znaczenia. Może on składać się z kilku części (kilku stron) o różnej szacie
redakcyjnej. Istotna jest przy tym sama relacja takiego dokumentu do umieszczonego w nim
oświadczenia woli. Można mówić o tzw. dokumencie zintegrowanym, jeżeli składa się on z
kilku części (kilku stron), lecz zawiera to samo oświadczenie woli pochodzące od
określonego podmiotu. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w ocenie odwołującego
także w tym przypadku. Formularz ofertowy, JEDZ i gwarancja bankowa stanowiły dokument
zintegrowany, stanowiący nierozerwalną całość. Dokumenty te zostały podpisane w sposób
prawidłowy tj. przez upoważnioną do tego osobę i z których jasno wynika, jaki podmiot złożył
ofertę.
Zgodnie zatem z aktualną i jak powyższą linią orzeczniczą złożenie oferty przez
odwołującego było skuteczne i w konsekwencji oferta ta powinna być uwzględniana w
ocenach ofert i przy dokonywaniu wyboru przez Zamawiającego.
Odwołujący powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego z którego wynika, że
niezbędną cechą podpisu jest jego własnoręczność, tym samym za ważny podpis uważa się
nie tylko imieniem i nazwiskiem, ale także skrót podpisu. Odwołujący podziela stanowisko
wynikające z uchwały siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1993 r. (sygn.
akt III CZP 146/93) jak i postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2009 r. (sygn.
akt IV CSK 78/09) i w jego ocenie teza druga tego ostatniego orzeczenia stanowi istotną
wytyczną w niniejszej sprawie, gdyż wskazuje, że nawet skrót podpisu do podpisu
nieczytelnego składającego się z inicjałów może być podpisem, o ile umożliwia identyfikację
autora. W uchwale z dnia 28 kwietnia 1973 r. (sygn. akt III CZP 78/72, OSN 1973, nr 12,poz.
207), Sąd Najwyższy uznał (na użytek przepisów prawa spadkowego), że w utrwalonej
praktyce obrotu za ważny podpis uważa się nie tylko podpis imieniem i nazwiskiem lub
podpis samym nazwiskiem, lecz także - i najczęściej - skrót podpisu („podpis nieczytelny”),
którego wystawca zwykle używa przy podpisywaniu dokumentów i który jest „godłem” jego
podpisu.
Odwołujący podniósł, że wykonawcy nie mają obowiązku sporządzać formularzy
ofertowych na wzorze udostępnionym przez zamawiającego, stanowiącym załącznik do
s.i.w.z. Istotne jest, aby formularz oferty wykonawcy zawierał wszystkie niezbędne,
merytoryczne dane wymagane przez zamawiającego. Formularz ofertowy stanowi
oświadczenie woli danego wykonawcy, które należy tłumaczyć zgodnie z art. 65 § 1 Kodeksu
cywilnego. Zgodnie z powołanym przepisem, oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak
tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje.
W ocenie Odwołującego zamawiający naruszył także przepis art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2
ustawy Pzp. Nie można zgodzić się z zawartym w zawiadomieniu o odrzuceniu oferty
stanowiskiem, że treść oferty odwołującego „nie odpowiada ustawie oraz treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia w związku z czym oferta powinna zostać odrzucona na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy P.z.p. Ww. oferta nie została podpisana na
formularzu ofertowym”. Zamawiający poprzez wyraźne odwołanie do
konkretnej
strony
oferty odwołującego (str. 5 oferty) doprecyzował, że zarzut dotyczący braku złożenia
podpisu dotyczy wyłącznie formularza ofertowego, zawartego na stronie oznaczonej jako
strona 5 oferty. Oferta ta, wbrew twierdzeniom zamawiającego, odpowiada treści s.i.w.z.
Odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. możliwe jest jedynie, gdy
treść oferty sprzeczna jest z konkretnym postanowieniem s.i.w.z. Tymczasem zamawiający
w jakimkolwiek zakresie nie powołał oraz nie wskazał postanowienia s.i.w.z., z którym
miałaby być sprzeczna treść oferty złożonej przez odwołującego.
W ocenie odwołującego, uchybienie co do miejsca złożenia podpisu może być w ocenie
odwołującego jedynie oceniane w kategorii uchybienia o charakterze formalnym, a nie
merytorycznym i nie może stanowić podstawy do odrzucenia oferty. Ponadto odwołujący był
jedyną osobą składającą podpis na ofercie - jest osobą fizyczną prowadzącą działalność
gospodarczą, samodzielnie składał ofertę i nie upoważniał jakiejkolwiek innej osoby do
podpisania oferty w jego imieniu.
Reasumując, sam fakt, że odwołujący nie złożył podpisu w miejscu do tego
wyznaczonym przez zamawiającego nie może przesądzać o ważności złożonego
oświadczenia woli. W konsekwencji złożenie podpisu opatrzonego pieczęcią imienną w
innym miejscu oferty (sensu largo) niż miejsce wyznaczone przez zamawiającego nie może
skutkować odrzuceniem oferty, szczególnie w sytuacji, gdy istnieje możliwość weryfikacji
podpisu i stwierdzenia jego pochodzenia. Tego rodzaju uchybienie formalne, wobec
możliwości zidentyfikowania osoby, która podpis złożyła, nie stanowi w ocenie odwołującego
podstawy do odrzucenia oferty. Nie zachodzi tu zatem sytuacja braku podpisu pod treścią
oświadczenia woli, co było podstawą odrzucenia oferty odwołującego, ale sytuacja, w której
zamawiający oczekiwał podpisania oferty w inny sposób (dokładnie w miejscu na stronie 5),
niż zrobił to odwołujący.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie z dnia 26 czerwca 2017 roku wniósł o:
1. oddalenie odwołania w całości,
2. dopuszczenie dowodów powołanych w treści odpowiedzi na odwołanie,
3. zasadzenie od odwołującego na rzecz zamawiającego kosztów zastępstwa procesowego
zgodnie z przedłożonym rachunkiem
Zamawiający podniósł, że zarzuty odwołującego są bezzasadne i jako takie powinny
zostać w całości oddalone. Zamawiający wskazał, iż podstawą unieważnienia czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej złożonej przez odwołującego oraz odrzucenie oferty
odwołującego jest przepis art.. 89 ust. 1 pkt 1 2 i 8 ustawy P.z.p., zgodnie z którym
zamawiający jest zobligowany do odrzucenia oferty wykonawcy, jeżeli jest niezgodna z
ustawą, jej treść nie odpowiada treść; specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz
jeżeli jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Zamawiający wskazał, że nowelizacja ustawy - Prawo zamówień publicznych uchwalona
22 czerwca 2016 r. ustawa o zmianie ustawy -Prawo zamówień publicznych oraz niektórych
innych ustaw odnosi się wprost do formy oferty. Zgodnie z art. 17 ww. ustawy, w
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed
18 października 2018 r., a w przypadku postępowań prowadzonych przez centralnego
zamawiającego - przed 18 kwietnia 2017 r., oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu w sprawie udzielenia zamówienia publicznego składa się pod rygorem
nieważności w formie pisemnej albo za zgodą zamawiającego – w postaci elektronicznej,
podpisane bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego
kwalifikowanego certyfikatu lub równoważnego środka spełniającego wymagania dla tego
rodzaju podpisu.
Zamawiający odwołał się do art. 78 § 1 zd. 1 K.c., który stanowi, że do zachowania
pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na
dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Z przepisów tych jednoznacznie wynika,
iż brak podpisu pod treścią oferty skutkuje tym. że oferta nie ma formy pisemnej i tym samym
oferta jest bezwzględnie nieważna, Nie ma możliwości jej konwalidowania.
Zamawiający powołał się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej w sprawie o sygn. akt KIO
718/15, gdzie Izba uznała, ze skoro oświadczenie woli w postaci oferty jest wyrażane w
formularzu ofertowym, który jest dla zamawiającego najważniejszym dokumentem w
procesie badania i oceny ofert, to brak podpisu pod samym formularzem (czyli ofertą wścisłym tego słowa znaczeniu) prowadzi do nieważności oferty z uwagi na rygor z art. 82 ust.
2 ustawy P.z.p.
Izba ustaliła, co następuje:
Zgodnie, z rozdz. X „Opis sposobu przygotowywania ofert” pkt 2, oferta powinna spełniać
zasady określone w s.i.w.z., tj.
2.1. oferta oraz wszystkie jej załączniki (wszystkie zapisane strony) muszą być podpisane
przez osoby uprawnione do składania oświadczeń w imieniu wykonawcy (osoby
wymienione we właściwym rejestrze bądź umocowane do składania oświadczeń woli na
podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez osoby uprawnione).
2.3. oferta musi być napisana w języku polskim, na maszynie do pisania, komputerze lub
inną trwałą i czytelną techniką oraz podpisana przez osobę(y) upoważnioną do
reprezentowania wykonawcy na zewnątrz i zaciągania zobowiązań w wysokości
odpowiadającej cenie oferty.
Załącznikiem nr 1 do s.i.w.z. jest formularz ofertowy, w którym wykonawcy mieli podać
takie dane, jak: oznaczenie wykonawcy ubiegającego się o udzielenie zamówienia,
oznaczenie przedmiotu zamówienia, cenę brutto i netto wszystkich elementów
zamówienia wraz z podaniem wysokości podatku VAT, wyrażenie zgody na 30-dniowy
termin płatności należności, termin związania ofertą itp.
W postępowaniu złożono 3 oferty:
1) Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Mińsk Mazowiecki S.A. - cena brutto:
20.403.240, 00 zł;
2) P.M. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Serwis Pojazdów Szynowych
ASO P.M. - cena brutto: 19.649.250, 00 zł;
3) Newag Spółka Akcyjna - cena brutto: 35.889.924,00 zł.
Odwołujący nie podpisał formularza ofertowego. W miejscu przeznaczonym na podpis
znajduje się pieczęć imienna odwołującego oraz data i miejscowość, a poza miejscem
przeznaczonym na podpis w prawym dolnym rogu znajduje się parafa. Na załącznikach do
oferty odwołującego pojawiają się podpisy inne niż parafa.
Pismem z dnia 07 czerwca 2017 r. (przesłanym drogą elektroniczną) zamawiający
poinformował odwołującego o odrzuceniu jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8
ustawy P.z.p.
Zamawiający wskazał w zawiadomieniu, że oferta złożona przez odwołującego nie
została podpisana, a w związku z tym jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów i
podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. Swoje stanowisko oparł na
tym, że na ostatniej stronie formularza ofertowego (str. 5 oferty odwołującego) w miejscu
przeznaczonym na podpis znajduje się jedynie pieczęć imienna odwołującego oraz data i
miejscowość, a poza miejscem przeznaczonym na podpis w prawym dolnym rogu znajduje
się jedynie parafa. Ponadto wskazał, że dla zachowania formy pisemnej oświadczenia woli
niezbędnym jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść tego
oświadczenia, a nie na innych dokumentach, oświadczeniach załączonych do oferty.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do korzystania
ze środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy P.z.p.
Z przywołanych wyżej postanowień s.i.w.z. wynika, że zamawiający wymagał
złożenia podpisu na ofercie i wszystkich jej załącznikach. Złożenie własnoręcznego podpisu,
zgodnie z art. 78 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego, jest wymagane dla zachowania
formy pisemnej. Wymóg złożenia oferty w formie pisemnej wynika z treści przepisu art. 18
ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1020), zgodnie z którym, w postępowaniach o
udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem 18
października 2018 r., a w przypadku postępowań prowadzonych przez centralnego
zamawiającego, przed dniem 18 kwietnia 2017 r., oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego składa się pod rygorem nieważności
w formie pisemnej albo - za zgodą zamawiającego - w postaci elektronicznej, podpisane
odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Izba nie podziela stanowiska odwołującego, jakoby zamawiający nie wskazał w
s.i.w.z., że wymaga złożenia podpisu na formularzu oferty. Zgodnie z rozdz. X pkt 2.1. i 2.3
s.i.w.z., zamawiający wymagał podpisania oferty i jej załączników. O tym, czym jest oferta,
stanowi art. 66 § 1 K.c., którego przepisy znajdują zastosowanie w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy P.z.p. W myśl art. 66
§ 1 K.c., oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa
istotne postanowienia tej umowy. Istotne postanowienia umowy stanowią minimalną treść
każdej umowy zobowiązaniowej i składają się na nie takie elementy, jak: określenie
podmiotów zamierzonego stosunku zobowiązaniowego, świadczenia lub świadczeń, ich
strukturę, przez co należy rozumieć związki pomiędzy świadczeniami lub ich brak,
ewentualnie inne elementy nakazane obu stronom normami bezwzględnie wiążącymi w
zakresie określonych typów umów. Jako istotne postanowienia umowy poczytuje się co
najmniej essentialia negotii (postanowienia przedmiotowo istotne) proponowanej umowy i
wiążące oferenta przez pewien czas. Do postanowień przedmiotowo istotnych należą
przedmiot umowy i jej cena. Ponadto ofertę można również rozszerzyć o zamieszczenie
dodatkowych postanowień w zakresie innych części składowych proponowanej umowy
(naturalia oraz accidentalia negotii), które jako jednolita całość będą wiązać oferenta.
Wskazane wyżej elementy przyszłej umowy w przedmiotowym postępowaniu zawarte
są formularzu ofertowym, który – w ocenie Izby – jest ofertą w rozumieniu art. 66 § 1 K.c.
Inne dokumenty złożone przez odwołującego wraz z ofertą, tj. jednolity europejski dokument
zamówienia czy też dokument gwarancji bankowej, nie zawierają elementów przyszłej
umowy i nie stanowią oferty w rozumieniu przepisów K.c.
W ocenie Izby znak umieszczony przez odwołującego na formularzu ofertowym nie
jest podpisem w rozumieniu art. 78 § 1 zdanie pierwsze K.c.
Podpis własnoręczny zdefiniowany jest przez doktrynę i orzecznictwo sądowe. Jest
to językowy znak graficzny umieszczony na dokumencie. Powinien być umieszczony pod
jego treścią i być skreślony trwałym sposobem, a więc atramentem lub tuszem, a nie
ołówkiem lub innym nietrwałym materiałem (Tak: Stanisław Dmowski, Stanisław Rudnicki
Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna. Wydawnictwo Prawnicze
Sp. z o.o. Warszawa 1998 str. 202).
Ponieważ żaden akt normatywny nie zawiera definicji legalnej podpisu, przy
określaniu czym jest podpis zasadnym jest odwołanie się również do orzecznictwa Sądu
Najwyższego, który wielokrotnie zajmował się tą problematyką. W uchwale 7 sędziów z dnia
30 grudnia 1993 roku sygn. akt III CZP 146/93 stwierdził, że podpis wystawcy weksla
powinien obejmować co najmniej nazwisko. Prawo wekslowe nie wymaga dla ważności
weksla, aby podpis był czytelny. Podpis nieczytelny powinien jednak być złożony w formie
zwykle używanej przez wystawcę.
Sąd dopuścił również możliwość składania podpisu nieczytelnego wówczas, gdy
podpisujący w taki właśnie sposób pisze swoje nazwisko, składając podpisy na
dokumentach. Tak wykonany podpis, choć nie daje się odczytać, wyraża napisane nazwisko,
a zatem pełni funkcję identyfikacyjną.
Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy, Izba stwierdziła, iż znak umieszczony w
prawym dolnym rogu formularza ofertowego nie jest podpisem używanym przez
odwołującego na dokumentach wymagających podpisu. Na załącznikach do oferty, w
miejscach wskazanych do złożenia podpisu, odwołujący stawiał inny znak. Ponadto w treści
odwołania odwołujący sam przyznał, że znak postawiony na formularzu ofertowym jest
parafą.
Jak wskazał Sąd Najwyższy we wskazanej wyżej uchwale, parafa oznacza „skrót
podpisu zwykle urzędowego; inicjały podpisującego dokument, list” (por. Słownik języka
polskiego, PWN, Warszawa 1978, t. 2, s. 601). Trzeba jednak odróżnić pojęcie parafy od
skrótu podpisu. Pierwsze w ścisłym tego słowa znaczeniu – jeśli chodzi o formę – oznacza
znak ręczny składający się z inicjałów, drugie – skrócony podpis przez pominięcie niektórych
liter w celu uczynienia go krótszym. Parafę odróżnia od podpisu przede wszystkim funkcja.
Parafa stanowi bowiem sposób sygnowania dokumentu, mający świadczyć o tym, że jest on
przygotowany do złożenia podpisu. Nawet wówczas, gdy parafujący zamiast inicjałów
zamieści na dokumencie swój pełny podpis, jego znak zachowa jedynie znaczenie
przygotowania dokumentu do złożenia na nim podpisu. O merytorycznym znaczeniu znaku
bowiem przesądzi w takim wypadku treść dokumentu.
Prezentowane w niniejszym wyroku stanowisko wynika z ugruntowanego
orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej, w tym z wyroku z dnia 4 czerwca 2013 roku, sygn.
akt KIO 1187/13 oraz z wyroku z dnia 10 lipca 2013 roku, sygn. akt KIO 1559/13.
Powyższe przesądza o tym, iż odwołujący, składając ofertę, nie dochował wymogów
przewidzianych dla zachowania formy pisemnej, zawartych w art. 78 § 1 zdanie pierwsze
K.c. w związku z art. 18 ust. 4 ustawy z 22 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo
zamówień publicznych. Tym samym odrzucenie jego oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1,
2 i 8 ustawy P.z.p. należy uznać za uzasadnione.
W myśl art. 89 ust. 1 pkt 1 ustawy P.z.p, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest
niezgodna z ustawą. Pod pojęciem „ustawy” należy rozumieć przede wszystkim ustawę –
Prawo zamówień publicznych, w tym również przepisy przejściowe zawarte w ustawie z dnia
22 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy P.z.p. Oferta złożona przez odwołującego jest
niezgodna z art. 18 ust. 4 tejże ustawy, co wykazano powyżej.
Stosownie do art. 89 ust. 1 pkt 2 in principio ustawy P.z.p., zamawiający odrzuca ofertę,
jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Zastosowanie dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. jako podstawy odrzucenia
oferty wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego znajduje szerokie
omówienie w doktrynie, jak też orzecznictwie sądów okręgowych i Izby. Reasumując
opisywane tam interpretacje normy wynikającej z ww. przepisu wskazać należy, iż rzeczona
niezgodność treści oferty z s.i.w.z. musi mieć charakter zasadniczy i nieusuwalny, dotyczyć
powinna sfery niezgodności zobowiązania zamawianego w s.i.w.z. oraz zobowiązania
oferowanego w ofercie, tudzież polegać może na sporządzeniu i przedstawieniu oferty w
sposób niezgodny z wymaganiami s.i.w.z. (z zaznaczeniem, iż chodzi tu o wymagania
s.i.w.z. dotyczące sposobu wyrażenia, opisania i potwierdzenia zobowiązania/świadczenia
ofertowego), a także możliwe być winno wskazanie i wykazanie na czym konkretnie
niezgodność ta polega – co i w jaki sposób w ofercie nie jest zgodne z konkretnie
wskazanymi, skwantyfikowanymi i ustalonymi fragmentami czy normami s.i.w.z.
Ogólnie wskazać tu należy, podzielając w tym zakresie stanowisko Krajowej Izby
Odwoławczej wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt KIO
868/10, iż specyfikacja istotnych warunków zamówienia, od momentu jej udostępnienia, jest
wiążąca dla zamawiającego – jest on obowiązany do przestrzegania warunków w niej
umieszczonych. Jak wskazuje art. 70
1
§ 3 Kodeksu cywilnego, jest to zobowiązanie, zgodnie
z którym organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty,
zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z
postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu. Z uwagi na to, że –
obok ogłoszenia – zamawiający konkretyzuje warunki przetargu zarówno odnośnie do
zamówienia (umowy), jak i prowadzenia postępowania w specyfikacji, to s.i.w.z., należy
uznać za warunki przetargu w rozumieniu K.c. Udostępnienie s.i.w.z. jest zatem czynnością
prawną powodującą powstanie zobowiązania po stronie zamawiającego, który jest związany
swoim oświadczeniem woli co do warunków prowadzenia postępowania i kształtu
zobowiązania wykonawcy wymienionych w si.w.z. Zaznaczyć przy tym należy, iż – co do
zasady – dla oparcia i wyprowadzenia konsekwencji prawnych z norm s.i.w.z., jej
postanowienia winny być sformułowane w sposób precyzyjny i jasny. Precyzyjne i jasne
formułowanie warunków przetargu, a następnie ich literalne i ścisłe egzekwowanie, jest
jedną z podstawowych gwarancji, czy wręcz warunkiem sine qua non, realizacji zasady
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Zamawiający w rozdz. X s.i.w.z. wskazał wymogi dotyczące formy pisemnej składanej
oferty. Oferta odwołującego nie odpowiadała wskazanym wymogom, wobec czego należy ją
uznać za sprzeczną z postanowieniami s.i.w.z. Niezgodność ta nie może być sanowana na
podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p., jako że ma charakter istotny, wręcz zasadniczy
dla określenia bytu prawnego oferty. Art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 roku
przewiduje bowiem rygor nieważności dla oferty złożonej z naruszeniem przepisów o formie
pisemnej.
I wreszcie – w myśl art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy P.z.p. – z mawiający odrzuca ofertę,
jeżeli jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów. Oferta złożona przez odwołującego
nie odpowiada wymogom koniecznym dla zachowania formy pisemnej, wskazanym w art. 78
§ 1 zdanie pierwsze K.c. W myśl natomiast art. 73 § 1 K.c., jeżeli ustawa zastrzega dla
czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana
bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor
nieważności. Nieważność oferty złożonej bez zachowania formy pisemnej wynika z art. 18
ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 2017 roku o zmianie ustawy – Prawo zamówień
publicznych, co wykazano powyżej.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania.
………………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 86/17 z dnia 2017-12-01
- Sygn. akt KIO 1226/17 z dnia 2017-07-06
- Sygn. akt KIO 1186/17 z dnia 2017-07-05
- Sygn. akt KIO 1175/17 z dnia 2017-07-05
- Sygn. akt KIO 1148/17 z dnia 2017-07-05
