rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-01-23
rok: 2023
data dokumentu: 2023-01-23
rok: 2023
sygnatury akt.:
KIO 81/23
KIO 81/23
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2023
r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 stycznia 2023 r. przez
wykonawc
ę SANTEX sp. z o.o., ul. Wspólna 13B, 39-120 Sędziszów Małopolski,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353
Trzyciąż,
przy udziale wykonawcy: H.K.
prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Firma
Instalacyjno-Budowlana H.K., ul. Widokowa 88, 32-095 Sieciechowice,
zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 stycznia 2023 r. przez
wykonawc
ę SANTEX sp. z o.o., ul. Wspólna 13B, 39-120 Sędziszów Małopolski,
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Gmina Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353
Trzyciąż,
przy udziale wykonawcy: H.K.
prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Firma
Instalacyjno-Budowlana H.K., ul. Widokowa 88, 32-095 Sieciechowice,
zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty, odrzucenie oferty wykonawcy H.K.
prowadząca działalność
gospodarczą pod firmą Firma Instalacyjno-Budowlana H.K. na podstawie art.
224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pra
wo zamówień publicznych oraz
powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
2.
kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Gminę Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353
KIO 81/23
Trzyciąż, i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego: SANTEX sp. z
o.o., ul. Wspólna 13B, 39-120 Sędziszów Małopolski, tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od zamawiającego: Gminy Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353 Trzyciąż, na rzecz
odwołującego: SANTEX sp. z o.o., ul. Wspólna 13B, 39-120 Sędziszów Małopolski,
kwotę 13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych zero groszy)
tytułem zwrotu kosztów uiszczonego wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: …………………
KIO 81/23
Sygn. akt KIO 81/23
UZASADNIENIE
Zamawiający – Gmina Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353 Trzyciąż, prowadzi w trybie
podstawowym bez negocjacji,
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
„Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Trzyciąż”, numer referencyjny:
IiR
271.17.2022.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień
Publicznych w dniu 21.11.2022 r., nr 2022/BZP 00448899.
W dniu 09.01.2023
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wniesione przez wykonawc
ę SANTEX sp. z o.o., ul. Wspólna 13B 39-120, Sędziszów
Małopolski (dalej: „odwołujący”), w którym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1)
art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 5 i 6 ustawy Prawo zamówień publicznych (t.j.
Dz.U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.), zwanej dalej: „ustawą Pzp”, poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty wykonawcy Firma Instalacyjno-Budowlana K.H.
jako złożonej przez
wykonawcę, który:
a)
złożył ofertę o 42,79% niższą od średniej arytmetycznej ofert niepodlegających
odrzuceniu oraz o 46,26% niższą w stosunku do wartości szacunkowej zamówienia w
przedmiotowym postępowaniu,
b)
nie wykazał, pomimo spoczywającym na nim ciężaru dowodu, że cena jego oferty nie jest
rażąco niska, jako że złożone przez niego wyjaśniania były lakoniczne, nie poparte
dowodami oraz nie odnosiły się do wszystkich elementów wskazanych w wezwaniu,
2)
w przypadku nieuwzględnienia zarzutu z pkt 1) lub uznania go za przedwczesny - art. 224
ust. 1 i 3 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania do udzielenia wyjaśnień odnośnie
części składowych zaoferowanej ceny szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu
odwołania.
W szczególności odwołujący podniósł, co następuje.
„1.1. Z informacji z otwarcia ofert z dnia 12 grudnia 2022 r. wynika, że w Postępowaniu
zostały złożone trzy oferty, z czego Wykonawca zaproponował najniższą cenę, tj.
3.190.620,00
zł. Odwołujący zaproponował ofertę z drugą co do kolejności najkorzystniejszą
ceną tj. 5.249.418,60 zł, natomiast wykonawca Przedsiębiorstwo
Instalacji Sanitarnych INSBUD
Sp. z o.o. złożył ofertę wycenioną na 8.290.200,00 zł.
Ponadto w informacji z otwarcia
ofert podano kwotę, którą Zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia publicznego wynoszącą 5.583.267,00 zł.
1.2. Tym samym cena zaproponowana przez Wykonawcę jest niższa od średniej
arytmetycznej pozostałych ofert (5.576.746,20 zł), o 42,79%. Ponadto wartość zamówienia
wskazana przez tego wykonawcę jest niższa o 46,26% od kwoty, którą Zamawiający
KIO 81/23
zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia.
1.3. Wobec tego Zamawiający w dniu 13 grudnia wezwał Wykonawcę do złożenia wyjaśnień
rażąco niskiej ceny wskazując, że „wzywa do złożenia wyjaśnienia oraz dowodów w zakresie
wyliczenia zaoferow
anej ceny/kosztów/istotnych części składowych oferty”. (…)
1.5. Wykonawca przedstawił wyjaśnienia dotyczące ceny oferty w piśmie z dnia 20 grudnia
2022 r. Jednakże złożone uzasadnienie należy uznać za bardzo lakoniczne, opierające się
na ogólnych stwierdzeniach, na poparcie których nie przedstawiono jakichkolwiek dowodów.
1.6. Zamawiający nie wzywał Wykonawcy do dalszych wyjaśnień, lecz w dniu 3 stycznia br.
ogłosił wybór jego oferty jako najkorzystniejszej. (…)
2.6. Przede wszystki
m Wykonawca zignorował wezwanie – zawarte na wstępie pisma
Zamawiającego z 13 grudnia br. – do złożenia wyjaśnienia oraz dowodów w zakresie
wyliczenia zaoferowanej ceny, kosztów czy istotnych części składowych oferty. Ta część
wezwania miała kluczowe znaczenie, bowiem wynikało z niej, że oferowana cena budzi
wątpliwości Zamawiającego i w rezultacie wykonawca ma przedstawić wyczerpujące
wyjaśnienia wraz z dowodami.
2.7. Tymczasem Wykonawca odniósł się jedynie do niektórych z zagadnień wymienionych
w
dalszej części wezwania. Niewątpliwie należało na nie odpowiedzieć w sposób
wyczerpujący (czego Wykonawca zresztą też zaniechał), ale te pytania miały charakter
dodatkowy względem wyjściowego pytania Zamawiającego o to, w oparciu o jakie założenia
of
erta została skalkulowana.
2.8. W oparciu o tak lakoniczne wyjaśnienia Zamawiający nie miał zapewnionej możliwości
zweryfikowania ceny Wykonawcy. W konsekwencji również Odwołujący nie może podjąć
rzeczowej polemiki z tym stanowiskiem (lecz mimo to
– w dalszej części odwołania –
wykazano, że Wykonawca przyjął błędne założenia co do swojej oferty i uzyskał cenę która
w żadnym wypadku nie pokrywa rzeczywistych kosztów zamówienia. (…)
3.3. Analiza załączonego do oferty kosztorysu pozwala na identyfikację następujących
nieprawidłowości:
1) znaczna modyfikacja stawek oraz narzutów wynikających z KNR i KNNR, co skutkuje
zmniejszeniem ceny jednostkowej,
2) określenie kosztów dostawy oraz montażu poszczególnych urządzeń znacznie poniżej
kosztów dostawy samego urządzenia lub brak uwzględnienia w ofercie wszystkich
koniecznych materiałów.
3.4. Odwołujący podkreśla, że załączone do niniejszego odwołania kosztorysy stanowią
uszczegółowienie poszczególnych pozycji kosztorysu ofertowego Wykonawcy (dalej jako
„Kosztorys”). Zostały one przygotowane w oparciu o przyjęte przez tego wykonawcę koszty
pośrednie, przyjęty na poziomie 5% zysk oraz stawkę roboczogodziny. Jednocześnie,
oznaczenie tych wartości było możliwe na podstawie analizy poszczególnych pozycji
KIO 81/23
Kosztorysu, do których realizacji brak jest konieczności udziału sprzętu. W takich
przypadkach, znając przyjętą przez Wykonawcę cenę jednostkową i 5% zysk, możliwym było
ustalenie przyjętej przez Wykonawcę ceny za 1 roboczogodzinę oraz wysokość przyjętych
kosztów pośrednich. Analiza uszczegółowionych kosztorysów ukazuje dobrowolną
modyfikację przez Wykonawcę poszczególnych pozycji Kosztorysu w sposób
nieuwzględniający nakładów koniecznych do prawidłowej realizacji zamówienia. (…)
3.6. Wyko
nawca dokonał zaniżenia wartości prac m.in. dla poz. 1.3.5 oraz 1.3.6. Kosztorysu.
Zgodnie bowiem z założeniami Wykonawcy, wartość jednostkowa za wykonanie
mechanicznego odspajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla V kategorii gruntu oraz
wykonanie mec
hanicznego odspajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla VII kategorii
gruntu wynosi odpowiednio 21,87 zł oraz 51,20 zł. Kwoty te nie uwzględniają jednak
nakładów koniecznych do prawidłowej realizacji prac. Z uszczegółowionego kosztorysu
wynika bowiem w
prost, że już tylko przy uwzględnieniu przyjętego przez Wykonawcę kosztu
za
1 roboczogodzinę oraz kosztów sprzętu koniecznego do
wykonania tych prac, stawki te powinny wynosić odpowiednio 65,99 zł dla mechanicznego
ods
pajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla V kategorii oraz 225,70 zł dla
mechanicznego odspajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla VII
kategorii gruntu. Wykonawca dokonał więc modyfikacji stawek, poprzez ich obniżenie o
odpowiednio 66,85% oraz 77,31%. Jednocześnie, Wykonawca swoją kalkulację opierał na
danych przekazanych przez Zamawiającego i tym samym nie jest możliwe, aby wiedział on o
okolicznościach uprawniających go do zredukowania stawki za te prace. Takie działanie
Wykonawcy tylko w zakresie poz. 1.3.5 oraz 1.3.6. Kosztorysu
doprowadziło do zaniżenia
ceny oferty już o 137.750,17 zł.
3.7. Podobne działania Wykonawcy można zauważyć również w poz. 1.4.1, 1.4.2.
Kosztorysu. W obu przypadkach, planowane prace dotyczą umocnienia pełnego ścian
wykopów wraz z rozbiórką palami szalunkowymi stalowymi (wypraskami) w
gruntach
suchych, zaś jedyną różnicą jest głębokość wykopów – odpowiednio 3 m i 6 m.
Zgodnie z Kosztorysem, koszt jednostkowy tych prac
wynosi odpowiednio 2,37 zł oraz 4,06
zł. Również i w tym przypadku kwoty te zostały znacząco zaniżone. Przy uwzględnieniu
bowiem kosztu 1 roboczogodziny, minimalne stawki jednostkowe za ten rodzaj prac powinny
wynosić odpowiednio 22,11 zł oraz 23,26 zł. Wykonawca zaniżył zatem obie stawki o ponad
80%, co w konsekwencji skutkuje zaniżeniem ceny ofertowej o ponad 200 tys. zł. (…)
3.9. W kosztorysie Wykonawca dokonał również określenia kosztów dostawy oraz montażu
poszczególnych urządzeń znacznie poniżej kosztów dostawy samego urządzenia.
3.10. W pierwszej kolejności, Odwołujący podkreśla, że część z dostarczanych urządzeń jest
prefabrykowana na podstawie danych udostępnionych przez Zamawiającego i tym samym
brak jest możliwości skorzystania w takich przypadkach ze zmagazynowanych wcześniej
KIO 81/23
przez wykonawców materiałów lub urządzeń. Przykładami takich urządzeń są Pompownia
ścieków PS1 i PS2. Zgodnie z poz. 2.3.3.3. Kosztorysu, Wykonawca przewiduje dostawę,
montaż i uruchomienie pompowni prefabrykowanej PS1 za kwotę 96.275,18 zł. Kwota ta jest
jednak znacząco zaniżona. Zgodnie bowiem z ofertami otrzymanym przez Odwołującego,
koszt prefabrykacji oraz montażu takiej przepompowni wynosi od 175.950 zł do nawet
195.500 zł. Ponadto, zgodnie z poz. 1.8.2. Kosztorysu, Wykonawca przewiduje dostawę,
montaż i uruchomienie pompowni prefabrykowanej PS2 za kwotę 71.088,53 zł. Również i ta
kwota jest jednak znacząco zaniżona. Zgodnie bowiem z ofertami otrzymanym przez
Odwołującego, koszt prefabrykacji oraz montażu takiej przepompowni wynosi od 108.550 zł
do nawet 130.700
zł. Zdaniem Odwołującego nie jest możliwe, aby Wykonawca – jako
mikroprzedsiębiorca działający na zdecydowanie mniejszą skalę – mógł uzyskać lepsze
warunki handlowe
od Odwołującego. (…)
3.11. W podobny sposób do powyższego, Wykonawca w Kosztorysie zaniżył również koszty
m.in.:
1) wskazanego w poz. 2.2.3.5. kompletu zasuw żeliwnych klinowych owalnych kołnierzowych
bez obudowy (zgodnie z Kosztorysem komplet 12 zasuw ma zostać dostarczony za 5 177,40
zł, podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez Odwołującego komplet tych urządzeń
kosztuje 16 740,00 zł),
2) wskazanego w poz. 2.2.3.6. kompletu czyszczaków rewizyjnych z odejściem hydrantowym
(zgodnie z Kosztorysem komplet tych urządzeń ma zostać dostarczony za 396,60 zł,
podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez Odwołującego komplet tych urządzeń
kosztuje
10 140,00 zł),
3) wskazanego w poz. 2.3.4.9. montażu latarń oświetleniowych parkowych (ogrodowych),
z fundamentem prefabrykowanym (zgodnie z Kosztorysem prace
te mają zostać wykonane
za 838,49 zł, podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez Odwołującego same urządzenia
kosztują 2 728,00 zł),
4) wskazanego w poz. 3.1.15. stawiania słupa oświetlenia zewnętrznego z fundamentem
(zgodnie z Kosztorysem prace te mają zostać wykonane za 797,09 zł, podczas gdy zgodnie
z ofertą otrzymaną przez Odwołującego same urządzenia kosztują 2 728,00 zł),
5) wskazanego w poz. 3.1.18. montażu opraw LED 36 W (zgodnie z Kosztorysem prace te
mają zostać wykonane za 80,94 zł, podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez
Odwołującego same urządzenia kosztują 424,69 zł). (…)
3.12. Odwołujący zauważa również, że Wykonawca w swojej ofercie zdaje się pomijać
konieczność uwzględnienia w ofercie kosztów kabli elektroenergetycznych. Należy bowiem
zauważyć, że wskazane w poz. 1.9.5., 1.9.6., 3.1.6., 3.1.7. Kosztorysu kwoty są niższe niż
koszty zakupu samych kabli elektroenergetycznych. (...)
3.13. Ponadto, zgodnie z poz. 2.2.2.5. Kosztorysu,
wykonawca powinien był uwzględnić
KIO 81/23
w wycenie koszt zakupu piasku wraz z dowozem. Niemniej, analiza tej pozycji wykazuje na
brak uwzględnienia w kalkulacji tego materiału. W przypadku bowiem uwzględnienia jedynie
kosztów nakładów wg stawek przyjętych przez Wykonawcę, cena jednostkowa wynosi
dokładnie 36,04 zł, a więc tyle co w Kosztorysie. Po uzupełnieniu koniecznego nakładu
w postaci piasku dowiezionego i ustaleniu minimalnej ceny jednostkowej na poziomie 40
zł/m3, co stanowi wartość rynkową, cena jednostkowa tej pozycji winna wynosić ok 76,04
zł/m3.
3.14. Mając na uwadze powyższe, Wykonawca dokonał nieuprawnionych modyfikacji
w
Kosztorysie, co skutkuje rażąco niską ceną oferty. Jednocześnie, wyjaśnienia
przedstawione przez Wykonawcę pozostają niewystarczające do uznania, że istnieje
możliwość prawidłowej realizacji zamówienia za cenę zaproponowaną w ofercie.
4.1. Odwołujący wskazuje, że wezwanie do złożenia wyjaśnień z 13 grudnia 2022 r.
w
dostateczny sposób wskazywało, że Wykonawca musi w swoich wyjaśnieniach możliwe
szeroko uzasadnić realność zaoferowanej ceny. Wynikało to wprost z zawartego w nich
stwierdzenia: „Zamawiający wzywa do złożenia wyjaśnienia oraz dowodów w zakresie
wyliczenia zaoferowanej ceny/kosztów/istotnych części składowych oferty”.
4.2. Natomiast opisane w dalszej części pisma zagadnienia, co do których oczekiwano
wyjaśnień, miały charakter pomocniczy, powielały treść art. 225 ust. 3 PZP, i w żaden
sposób nie uchylały obowiązku złożenia wyjaśnień co do wszystkich istotnych elementów
cenotwórczych.
4.3. Jednakże nawet gdyby uznać, że treść wezwania była niedostateczna, bowiem
pominęła najbardziej wątpliwe elementy kosztorysu Wykonawcy, to wciąż powinien on
dostarczyć Zamawiającemu dowodów wykazujących rzetelność przyjętej wyceny.
4.4. Dlatego jedynie z ostrożności w odwołaniu sformułowano zarzut zaniechania
zredagowania wezwania w sposób pomijający wezwanie do udzielenia wyjaśnień odnośnie
pozycji kosztorysu szeroko omówionych w pkt 3 powyżej.
4.5. Jednakże zdaniem Odwołującego, Wykonawca powinien był własnej inicjatywy
przedstawić odpowiednie wyjaśnienia i dowody w konsekwencji samego wezwania
skierowanego na podstawie art. 224 ust. 1 PZP
– nawet jeżeli te szczególnie kontrowersyjne
pozycje kosztorysu nie zostały przez Zamawiającego wprost wskazane w wezwaniu jako
wymagające wyjaśnień i dowodów.”
W związku z powyższym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2) odrzucenia oferty ww. wykonawcy,
3) dokonania ponownej oceny
ofert z pominięciem oferty ww. wykonawcy,
4)
w przypadku nieuwzględnienia zarzutu z pkt 1) powyżej - unieważnienia czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej i wezwania ww. w
ykonawcy do udzielenia wyjaśnień
KIO 81/23
odnośnie części składowych zaoferowanej ceny szczegółowo wskazanych w
uzasadnieniu odwołania.
Pismem z dnia 13.01.2023 r. wykonawca H.K.
prowadząca działalność gospodarczą
pod firmą Firma Instalacyjno-Budowlana H.K., ul. Widokowa 88, 32-095
Sieciechowice
(dalej: „przystępujący”) zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego
po stronie zamawiającego. Izba stwierdziła, że przystąpienie zostało dokonane skutecznie.
Pismem z dnia 19.01.2023 r.
zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której
wniósł o jego oddalenie.
W trakcie rozprawy strony
i przystępujący podtrzymali swoje stanowiska.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy
Trzyciąż.
W specyfikacji warunków zamówienia (dalej: „SWZ”) zamawiający wskazał, że
w
cenach jednostkowych robót, oprócz kosztów bezpośrednich, należy uwzględnić wszystkie
koszty pośrednie w tym m.in.:
˗
koszty organizacji, utrzymania, i likwidacji zaplecza budowy wraz z ogrodzeniem, oraz
doprowadzeniem i zużyciem wszystkich potrzebnych mediów,
˗
koszt wszelkich badań, prób, pomiarów, itp. niezbędnych do odbiorów technicznych i
odbioru końcowego robót,
˗
koszty prawidłowego zabezpieczenia terenu budowy,
˗
koszt odwozu na składowisko materiałów z rozbiórki.
˗
koszty
związane z dodatkowymi uzgodnieniami,
˗
koszty
związane ze sporządzenia dokumentacji powykonawczej,
˗
koszty
związane z wykonaniem technologicznych dróg dojazdowych do miejsc
prowadzenia robót,
˗
opłaty za zajęcie pasa drogowego drogi powiatowej nr 1156K.
Zamawiający dodał, że cena ma zawierać ewentualne upusty proponowane przez
w
ykonawcę oraz koszt użyczenia instrumentarium, a także że cena musi zawierać wszelkie
koszty związane z realizacją zamówienia i obowiązywać będzie przez cały okres związania
ofertą.
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia kwotę 5.583.267,00 zł
brutto. W postępowaniu złożono 3 oferty z cenami:
-
3.190.620,00 zł brutto – oferta przystępującego,
KIO 81/23
-
5.249.418,60nzł brutto – oferta odwołującego,
-
8.290.200,00 zł brutto – trzecia oferta.
Pismem z dnia 13.12.2022 r., z
uwagi na to, że cena oferty przystępującego była
niższa o 46,26% od wartości szacunkowej zamówienia oraz o 42,79% od średniej
arytmetycznej ofert, zamawiający na podstawie art. 224 ustawy Pzp, wezwał
przystępującego do złożenia wyjaśnień i dowodów „w zakresie wyliczenia zaoferowanej
ceny/kosztów/istotnych części składowych oferty” i zacytował okoliczności wskazane w art.
224 ust. 3 ustawy Pzp.
Pismem z dnia 20.12.2022 r. przystępujący udzielił wyjaśnień, w których wskazał
m.in.:
• „Działalność prowadzona jest w budynku własnym a wykonawca nie ponosi kosztów z
tytułu najmu lokalu, parkingu, hal lub innych urządzeń infrastruktury.”
• „Wykonawca nie ma potrzeby zatrudnienia dodatkowych osób do realizacji
przedmiotowego zamówienia lub korzystania z pracowników zewnętrznych np. Agencji
pracy czasowej.
”
• „Ponadto ze względu na zrealizowane dotychczas zadania koszty utrzymania pracowników
realizujących dane zadanie są nisze ze względu na koszty gotowości związane
z zrealizowanymi już zadaniami i obowiązującymi z tego tytułu zobowiązaniami z lat
wcześniejszych co wpłynęło również na zaoferowana przez nas cenę i związanymi z nimi
niskimi kosztami realizacji przedmiotowego zadania
.”
• „W odniesieniu do wyliczenia kosztów robocizny nasza Firma przyjęła stawki
wynagrodzenia ustalone w oparciu o umowę o pracę, których wartość zgodnie z art.90
udt.1 pkt 1 ustawy Pzp, nie jest niższa o minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy (…) o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (…) i jesteśmy świadomi również waloryzacji jaka jest
przyjmowana corocznie
w związku z okresem trwania umowy. Przyjęta stawka
wynagrodzenia uwzględnia waloryzację w przyszłym roku (tj. w trakcie realizacji w/w
zadania).
”
• „Ceny materiałów wykorzystanych dla potrzeb realizacji zadania zostały przyjęte w oparciu
o aktualne, rynkowe oferty cenowe materiałów z uwzględnieniem dostępnych dla
wykonawcy rabatów handlowych. Istotną przesłanką jaką Wykonawca wziął pod uwagę
przy kształtowaniu ceny ofertowej jest posiadanie stałego upustów na zakup materiałów.”
• „Ponadto posiadamy na swoim magazynie część wysokiej klasy materiałów pozostałych po
wcześniejszych realizacjach i chcemy je wykorzystać przy realizacji zadania.”
• „Zakładamy możliwość oszczędności z uwagi na stosowne metody wykonywania
KIO 81/23
zamówienia, stosowane rozwiązania techniczne i możliwość wykorzystania nowoczesnych
rozwiązań technicznych oraz możliwość wykonania w całości z własnych zasobów zadania
w zakresie potencjału technicznego co pozwala na realizację zamówienia bez ponoszenia
kosztów dodatkowych wynajmu maszyn i urządzeń.”
• „Tym samym koszty związane z bieżącą eksploatacją dla realizacji zadania, koszty
ubezpieczenia, serwisu, konserwac
ji będą ograniczone poprzez możliwość okresowego
używania tego sprzętu dla realizacji innych zadań. Koszty stałe zostaną tym samym
rozdzielone na różne zadania.”
• „Wykonawca założył w związku z realizacja przedmiotowego zadania marżę na poziomie
5% i uznaje
ja na adekwatną wystarczającą dla skali prowadzonej działalności
gospodarczej.
”
Przystępujący nie dołączył do ww. wyjaśnień żadnych dowodów ani kalkulacji.
Pismem z dnia 03.01.2023 r. zamawiający poinformował o wyborze jako
najkorzystniejszej oferty przystępującego.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron
i przystępującego złożone na piśmie i podane do
protokołu rozprawy, zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy
Pzp, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia przez niego szkody z uwagi na kwestionowane zaniechanie
zamawiającego.
Ponadto
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 224 ust. 1, 2, 5 i 6 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do prz
edmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od
wykonawc
y wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych.
2. W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
KIO 81/23
wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert
niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający zwraca się
o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika
z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz
z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp, z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli:
8) zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że jak podnoszono już w orzecznictwie KIO,
w art. 224 ust. 5 ustawy Pzp, ustawodawca wskazał jednoznacznie, że obowiązek
wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy,
który złożył ofertę z ceną budzącą wątpliwości. W przepisie mowa jest o „wykazaniu”, czyli
udowodnieniu, że cena nie jest rażąco niska. Tym samym wyjaśnienia wykonawcy nie mogą
stanowić jedynie formalnej odpowiedzi na wezwanie zamawiającego, zawierającej ogólne
informacje o działalności wykonawcy lub deklaracje co do realizacji
zamówienia za zaoferowaną cenę, niepoparte stosownymi dowodami. Wyjaśnienia
wykonawcy muszą być na tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie zamawiający
był w stanie dowiedzieć się, jakie okoliczności właściwe wzywanemu do wyjaśnień
wykonawcy, spowodowały obniżenie ceny jego oferty, w jaki sposób okoliczności te
spowodowały obniżenie ceny i jakich oszczędności wykonawca mógł dzięki nim dokonać. W
zależności od charakteru przedmiotu zamówienia, wykonawca powinien wykazać
przykładowo: ceny poszczególnych materiałów, ceny ofertowe dostawców, przyjętą
technologię i organizację usług/robót, koszty wynagrodzeń, koszty podwykonawców, koszty
sta
łe (paliwo, energia), koszty zarządzania, koszty zabezpieczenia należytego wykonania
umowy, koszty ubezpieczenia, rezerwę, zysk. Obowiązkiem wykonawcy jest zatem
przedstawienie takich składników i wykazanie indywidualnych czynników wpływających na
to, że wykonawca mógł zaoferować tak niską cenę. Dodatkowo, ustawodawca wymaga, aby
wskazane w wyjaśnieniach informacje były poparte dowodami, którymi mogą być
przykładowo: oferty uzyskane od dostawców, w tym zawierające uzgodnione upusty, umowy
KIO 81/23
wstępne z podwykonawcami, umowy z osobami, które będą realizować zamówienie wraz z
ich wynagrodzeniem,
dowody rejestracyjne posiadanych pojazdów, dowody zakupu
własnych maszyn, czy zawarte w samych wyjaśnieniach obliczenia wskazujące na
prawidłowość kalkulacji cenowej i zysk. Brak udzielenia przez wykonawcę wyjaśnień lub
udzielenie wyjaśnień, w których wykonawca nie udowodnił, że cena oferty nie jest rażąco
niska, obliguje zamawiającego do odrzucenia oferty. Tym samym od rzetelności wyjaśnień
wykonawcy zależy jego dalszy udział w postępowaniu.
W niniejszej sprawie przystępujący udzielił wyjaśnień, w których nie wykazał realności
ceny swojej oferty, w szczególności:
▪ ws
kazał na przysługujące mu rabaty handlowe / stałe upusty na zakup materiałów, ale nie
wykazał, których materiałów czy usług dotyczą te rabaty/upusty, w jakiej są one
wysokości, przez jaki okres obowiązują, jak też nie przedstawił żadnych dowodów na
posiadanie takich rabatów/upustów,
▪
wskazał, że ma zmagazynowane „wysokiej klasy materiały pozostałe po wcześniejszych
realizacjach
”, ale nie przedstawił, jakie są to materiały, w jakiej ilości, w jakim stanie (czy
nadają się do wykorzystania),
▪
wskazał na „oszczędności z uwagi na stosowane metody wykonywania zamówienia,
stosowane rozwiązania techniczne”, ale nie wyjaśnił, jakie metody / rozwiązania
techniczne zamierza zastosować i czym różnią się one od metod / rozwiązań
stosowanych przez innych wykonawców,
▪
wskazał na „realizację zamówienia bez ponoszenia kosztów dodatkowych wynajmu
maszyn i urządzeń”, ale nie wykazał, że posiada własne maszyny i urządzenia w liczbie i
rodzaju pozwalającym na realizację zamówienia,
▪
wskazał na stawki wynagrodzenia nie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę,
ale nie
wykazał, że zatrudnione przez niego osoby rzeczywiście mają w umowach
zagwarantowane takie wynagrodzenie,
▪
wskazał, że nie ma potrzeby zatrudnienia dodatkowych osób, ale nie wykazał, ile osób
zatrudnia i że jest to ilość wystarczająca do wykonania zamówienia,
▪
wskazał, że prowadzi działalność we własnym budynku, ale nie wykazał tego żadnymi
dowodami,
▪
wskazał, że koszty eksploatacyjne, koszty ubezpieczenia, serwisu, konserwacji, będą
rozdzielone na różne realizowane przez niego zadania, ale nie wyjaśnił, w jaki sposób
zamierza rozdzielić te koszty i w jakiej wysokości uwzględnił je w cenie oferty,
▪
wskazał, że: „ze względu na zrealizowane dotychczas zadania koszty utrzymania
pracowników realizujących dane zadanie są nisze ze względu na koszty gotowości
związane z zrealizowanymi już zadaniami i obowiązującymi z tego tytułu zobowiązaniami
KIO 81/23
z lat wcześniejszych co wpłynęło również na zaoferowana przez nas cenę i związanymi
z nimi niskimi kosztami realizacji przedmiotowego zadania”, ale nie wyjaśnił, w jaki sposób
realizacja
wcześniejszych zadań i związane z tym „koszty gotowości”, wpłynęły na koszty
utrzymania pracowników i cenę oferty,
▪
wskazał na zysk w wysokości 5%, ale nie przedstawił żadnych wyliczeń/kalkulacji, które
potwierdzałyby zasadność przyjęcia zysku na takim poziomie.
P
rzystępujący nie wyjaśnił też, w jaki sposób wszystkie ww. okoliczności wpływają na cenę
oferty, w szczególności na jej obniżenie. I co najważniejsze – nie dołączył do wyjaśnień
żadnych dowodów na potwierdzenie którejkolwiek z ww. okoliczności. Powyższe skutkuje
koniecznością stwierdzenia, że przystępujący nie wykazał, że cena jego oferty nie jest
rażąco niska.
Biorąc pod uwagę ogólnikowość wyjaśnień i brak złożenia jakichkolwiek dowodów,
nie ma też podstaw do ponownego wezwania przystępującego do złożenia wyjaśnień.
Ponowne wezwanie może być bowiem kierowane do wykonawcy, który już za pierwszym
razem udzielił konkretnych, spójnych wyjaśnień, które jedynie w niektórych kwestiach
wymagają doprecyzowania czy uzupełnienia. Natomiast w niniejszej sprawie mamy do
czynienia
z wyjaśnieniami, które nie zawierają żadnych konkretów i żadnych
dowodów. Tym samym powtórne wezwanie do ich złożenia stanowiłoby niezgodne z art. 16
pkt 1 i 2
ustawy Pzp dawanie wykonawcy „drugiej szansy”.
W tym stanie rzeczy Izba
stwierdziła, że oferta przystępującego podlega odrzuceniu,
gdyż złożone przez niego
wyjaśnienia, w dodatku bez dowodów, nie uzasadniają podanej
w ofercie ceny.
Odnosząc się natomiast do stanowiska zamawiającego, który ocenił cenę oferty
przystępującego poprzez porównanie jej do ceny jego oferty złożonej w podobnym
postępowaniu w 2020 r., która też była niższa o ponad 30% od wartości szacunkowej
zamówienia powiększonej o VAT i od średniej arytmetycznej ofert, a mimo to przystępujący
należycie zrealizował zamówienie, należy przede wszystkim podkreślić, że w świetle
przepisów ustawy Pzp zamawiający zobowiązany jest badać realność ceny oferty
wykonawcy w oparciu o złożone przez niego wyjaśnienia wraz z dowodami. Zamawiający nie
jest zatem uprawniony do dokonywania ocen
y w oparciu o inne dokumenty, dotyczące w
dodatku innego zamówienia (nawet analogicznego) i nie jest uprawniony do samodzielnego
poszukiwania okoliczności potwierdzających, że cena oferty wykonawcy nie jest rażąco
niska.
Nie jest bowiem rolą zamawiającego wyręczanie wykonawcy w obowiązku wykazania
realności ceny oferty. To wykonawca ma tę realność wykazać, a nie zamawiający, co jasno
KIO 81/23
wynika z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp. Zatem
argumenty zamawiającego odnoszące się do
postępowania prowadzonego w 2020 r. nie mają żadnego znaczenia dla oceny ceny oferty
przystępującego, gdyż podstawą do dokonywania takiej oceny powinny być wyjaśnienia
przystępującego wraz z dowodami. Skoro przystępujący złożył ogólnikowe wyjaśnienia bez
dowodów, to obowiązkiem zamawiającego było odrzucenie jego oferty na podstawie art. 224
ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp.
Jedynie na marginesie należy wskazać, że podstawą do badania ceny oferty mogą
być jedynie wyjaśnienia i dowody złożone przez wykonawcę w toku postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego, nie zaś ewentualne wyjaśnienia i dowody złożone przed
Izbą w toku postępowania odwoławczego. Oznacza to, że wyjaśnienia przystępującego
przedstawi
one na rozprawie dotyczące m.in. szalunków, czy transportu materiałów, nie
mogą być przedmiotem oceny Izby, gdyż nie były zawarte w wyjaśnieniach złożonych
zamawiającemu (pomijając już kwestię braku dowodów tym zakresie, które zresztą gdyby
zostały złożone dopiero na rozprawie również nie podlegałyby ocenie, jako spóźnione). Raz
jeszcze należy podkreślić, że podstawą oceny, czy cena oferty wykonawcy nie jest rażąco
niska, są wyjaśnienia i dowody złożone przez wykonawcę zamawiającemu w toku
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W niniejszej sprawie złożone przez
przystępującego wyjaśnienia (bez dowodów) nie potwierdzają realności ceny jego oferty.
W związku z tym Izba postanowiła jak w sentencji wyroku, orzekając na podstawie
art. 552 ust. 1, art. 553 i art. 554 ust. 1 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 574
i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 1 i pkt 2 lit. b)
rozporządzenia w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r.
poz. 2437).
Przewodniczący ...…………………..
1.
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty, odrzucenie oferty wykonawcy H.K.
prowadząca działalność
gospodarczą pod firmą Firma Instalacyjno-Budowlana H.K. na podstawie art.
224 ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pra
wo zamówień publicznych oraz
powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
2.
kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Gminę Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353
KIO 81/23
Trzyciąż, i:
2.1.
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie:
dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego: SANTEX sp. z
o.o., ul. Wspólna 13B, 39-120 Sędziszów Małopolski, tytułem wpisu od odwołania,
2.2.
zasądza od zamawiającego: Gminy Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353 Trzyciąż, na rzecz
odwołującego: SANTEX sp. z o.o., ul. Wspólna 13B, 39-120 Sędziszów Małopolski,
kwotę 13 600 zł 00 gr (słownie: trzynaście tysięcy sześćset złotych zero groszy)
tytułem zwrotu kosztów uiszczonego wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: …………………
KIO 81/23
Sygn. akt KIO 81/23
UZASADNIENIE
Zamawiający – Gmina Trzyciąż, ul. Leśna 4, 32-353 Trzyciąż, prowadzi w trybie
podstawowym bez negocjacji,
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
„Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Trzyciąż”, numer referencyjny:
IiR
271.17.2022.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień
Publicznych w dniu 21.11.2022 r., nr 2022/BZP 00448899.
W dniu 09.01.2023
r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wniesione przez wykonawc
ę SANTEX sp. z o.o., ul. Wspólna 13B 39-120, Sędziszów
Małopolski (dalej: „odwołujący”), w którym odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1)
art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 5 i 6 ustawy Prawo zamówień publicznych (t.j.
Dz.U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.), zwanej dalej: „ustawą Pzp”, poprzez zaniechanie
odrzucenia oferty wykonawcy Firma Instalacyjno-Budowlana K.H.
jako złożonej przez
wykonawcę, który:
a)
złożył ofertę o 42,79% niższą od średniej arytmetycznej ofert niepodlegających
odrzuceniu oraz o 46,26% niższą w stosunku do wartości szacunkowej zamówienia w
przedmiotowym postępowaniu,
b)
nie wykazał, pomimo spoczywającym na nim ciężaru dowodu, że cena jego oferty nie jest
rażąco niska, jako że złożone przez niego wyjaśniania były lakoniczne, nie poparte
dowodami oraz nie odnosiły się do wszystkich elementów wskazanych w wezwaniu,
2)
w przypadku nieuwzględnienia zarzutu z pkt 1) lub uznania go za przedwczesny - art. 224
ust. 1 i 3 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania do udzielenia wyjaśnień odnośnie
części składowych zaoferowanej ceny szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu
odwołania.
W szczególności odwołujący podniósł, co następuje.
„1.1. Z informacji z otwarcia ofert z dnia 12 grudnia 2022 r. wynika, że w Postępowaniu
zostały złożone trzy oferty, z czego Wykonawca zaproponował najniższą cenę, tj.
3.190.620,00
zł. Odwołujący zaproponował ofertę z drugą co do kolejności najkorzystniejszą
ceną tj. 5.249.418,60 zł, natomiast wykonawca Przedsiębiorstwo
Instalacji Sanitarnych INSBUD
Sp. z o.o. złożył ofertę wycenioną na 8.290.200,00 zł.
Ponadto w informacji z otwarcia
ofert podano kwotę, którą Zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia publicznego wynoszącą 5.583.267,00 zł.
1.2. Tym samym cena zaproponowana przez Wykonawcę jest niższa od średniej
arytmetycznej pozostałych ofert (5.576.746,20 zł), o 42,79%. Ponadto wartość zamówienia
wskazana przez tego wykonawcę jest niższa o 46,26% od kwoty, którą Zamawiający
KIO 81/23
zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia.
1.3. Wobec tego Zamawiający w dniu 13 grudnia wezwał Wykonawcę do złożenia wyjaśnień
rażąco niskiej ceny wskazując, że „wzywa do złożenia wyjaśnienia oraz dowodów w zakresie
wyliczenia zaoferow
anej ceny/kosztów/istotnych części składowych oferty”. (…)
1.5. Wykonawca przedstawił wyjaśnienia dotyczące ceny oferty w piśmie z dnia 20 grudnia
2022 r. Jednakże złożone uzasadnienie należy uznać za bardzo lakoniczne, opierające się
na ogólnych stwierdzeniach, na poparcie których nie przedstawiono jakichkolwiek dowodów.
1.6. Zamawiający nie wzywał Wykonawcy do dalszych wyjaśnień, lecz w dniu 3 stycznia br.
ogłosił wybór jego oferty jako najkorzystniejszej. (…)
2.6. Przede wszystki
m Wykonawca zignorował wezwanie – zawarte na wstępie pisma
Zamawiającego z 13 grudnia br. – do złożenia wyjaśnienia oraz dowodów w zakresie
wyliczenia zaoferowanej ceny, kosztów czy istotnych części składowych oferty. Ta część
wezwania miała kluczowe znaczenie, bowiem wynikało z niej, że oferowana cena budzi
wątpliwości Zamawiającego i w rezultacie wykonawca ma przedstawić wyczerpujące
wyjaśnienia wraz z dowodami.
2.7. Tymczasem Wykonawca odniósł się jedynie do niektórych z zagadnień wymienionych
w
dalszej części wezwania. Niewątpliwie należało na nie odpowiedzieć w sposób
wyczerpujący (czego Wykonawca zresztą też zaniechał), ale te pytania miały charakter
dodatkowy względem wyjściowego pytania Zamawiającego o to, w oparciu o jakie założenia
of
erta została skalkulowana.
2.8. W oparciu o tak lakoniczne wyjaśnienia Zamawiający nie miał zapewnionej możliwości
zweryfikowania ceny Wykonawcy. W konsekwencji również Odwołujący nie może podjąć
rzeczowej polemiki z tym stanowiskiem (lecz mimo to
– w dalszej części odwołania –
wykazano, że Wykonawca przyjął błędne założenia co do swojej oferty i uzyskał cenę która
w żadnym wypadku nie pokrywa rzeczywistych kosztów zamówienia. (…)
3.3. Analiza załączonego do oferty kosztorysu pozwala na identyfikację następujących
nieprawidłowości:
1) znaczna modyfikacja stawek oraz narzutów wynikających z KNR i KNNR, co skutkuje
zmniejszeniem ceny jednostkowej,
2) określenie kosztów dostawy oraz montażu poszczególnych urządzeń znacznie poniżej
kosztów dostawy samego urządzenia lub brak uwzględnienia w ofercie wszystkich
koniecznych materiałów.
3.4. Odwołujący podkreśla, że załączone do niniejszego odwołania kosztorysy stanowią
uszczegółowienie poszczególnych pozycji kosztorysu ofertowego Wykonawcy (dalej jako
„Kosztorys”). Zostały one przygotowane w oparciu o przyjęte przez tego wykonawcę koszty
pośrednie, przyjęty na poziomie 5% zysk oraz stawkę roboczogodziny. Jednocześnie,
oznaczenie tych wartości było możliwe na podstawie analizy poszczególnych pozycji
KIO 81/23
Kosztorysu, do których realizacji brak jest konieczności udziału sprzętu. W takich
przypadkach, znając przyjętą przez Wykonawcę cenę jednostkową i 5% zysk, możliwym było
ustalenie przyjętej przez Wykonawcę ceny za 1 roboczogodzinę oraz wysokość przyjętych
kosztów pośrednich. Analiza uszczegółowionych kosztorysów ukazuje dobrowolną
modyfikację przez Wykonawcę poszczególnych pozycji Kosztorysu w sposób
nieuwzględniający nakładów koniecznych do prawidłowej realizacji zamówienia. (…)
3.6. Wyko
nawca dokonał zaniżenia wartości prac m.in. dla poz. 1.3.5 oraz 1.3.6. Kosztorysu.
Zgodnie bowiem z założeniami Wykonawcy, wartość jednostkowa za wykonanie
mechanicznego odspajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla V kategorii gruntu oraz
wykonanie mec
hanicznego odspajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla VII kategorii
gruntu wynosi odpowiednio 21,87 zł oraz 51,20 zł. Kwoty te nie uwzględniają jednak
nakładów koniecznych do prawidłowej realizacji prac. Z uszczegółowionego kosztorysu
wynika bowiem w
prost, że już tylko przy uwzględnieniu przyjętego przez Wykonawcę kosztu
za
1 roboczogodzinę oraz kosztów sprzętu koniecznego do
wykonania tych prac, stawki te powinny wynosić odpowiednio 65,99 zł dla mechanicznego
ods
pajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla V kategorii oraz 225,70 zł dla
mechanicznego odspajania 1 m3 skał w wykopach i przekopach dla VII
kategorii gruntu. Wykonawca dokonał więc modyfikacji stawek, poprzez ich obniżenie o
odpowiednio 66,85% oraz 77,31%. Jednocześnie, Wykonawca swoją kalkulację opierał na
danych przekazanych przez Zamawiającego i tym samym nie jest możliwe, aby wiedział on o
okolicznościach uprawniających go do zredukowania stawki za te prace. Takie działanie
Wykonawcy tylko w zakresie poz. 1.3.5 oraz 1.3.6. Kosztorysu
doprowadziło do zaniżenia
ceny oferty już o 137.750,17 zł.
3.7. Podobne działania Wykonawcy można zauważyć również w poz. 1.4.1, 1.4.2.
Kosztorysu. W obu przypadkach, planowane prace dotyczą umocnienia pełnego ścian
wykopów wraz z rozbiórką palami szalunkowymi stalowymi (wypraskami) w
gruntach
suchych, zaś jedyną różnicą jest głębokość wykopów – odpowiednio 3 m i 6 m.
Zgodnie z Kosztorysem, koszt jednostkowy tych prac
wynosi odpowiednio 2,37 zł oraz 4,06
zł. Również i w tym przypadku kwoty te zostały znacząco zaniżone. Przy uwzględnieniu
bowiem kosztu 1 roboczogodziny, minimalne stawki jednostkowe za ten rodzaj prac powinny
wynosić odpowiednio 22,11 zł oraz 23,26 zł. Wykonawca zaniżył zatem obie stawki o ponad
80%, co w konsekwencji skutkuje zaniżeniem ceny ofertowej o ponad 200 tys. zł. (…)
3.9. W kosztorysie Wykonawca dokonał również określenia kosztów dostawy oraz montażu
poszczególnych urządzeń znacznie poniżej kosztów dostawy samego urządzenia.
3.10. W pierwszej kolejności, Odwołujący podkreśla, że część z dostarczanych urządzeń jest
prefabrykowana na podstawie danych udostępnionych przez Zamawiającego i tym samym
brak jest możliwości skorzystania w takich przypadkach ze zmagazynowanych wcześniej
KIO 81/23
przez wykonawców materiałów lub urządzeń. Przykładami takich urządzeń są Pompownia
ścieków PS1 i PS2. Zgodnie z poz. 2.3.3.3. Kosztorysu, Wykonawca przewiduje dostawę,
montaż i uruchomienie pompowni prefabrykowanej PS1 za kwotę 96.275,18 zł. Kwota ta jest
jednak znacząco zaniżona. Zgodnie bowiem z ofertami otrzymanym przez Odwołującego,
koszt prefabrykacji oraz montażu takiej przepompowni wynosi od 175.950 zł do nawet
195.500 zł. Ponadto, zgodnie z poz. 1.8.2. Kosztorysu, Wykonawca przewiduje dostawę,
montaż i uruchomienie pompowni prefabrykowanej PS2 za kwotę 71.088,53 zł. Również i ta
kwota jest jednak znacząco zaniżona. Zgodnie bowiem z ofertami otrzymanym przez
Odwołującego, koszt prefabrykacji oraz montażu takiej przepompowni wynosi od 108.550 zł
do nawet 130.700
zł. Zdaniem Odwołującego nie jest możliwe, aby Wykonawca – jako
mikroprzedsiębiorca działający na zdecydowanie mniejszą skalę – mógł uzyskać lepsze
warunki handlowe
od Odwołującego. (…)
3.11. W podobny sposób do powyższego, Wykonawca w Kosztorysie zaniżył również koszty
m.in.:
1) wskazanego w poz. 2.2.3.5. kompletu zasuw żeliwnych klinowych owalnych kołnierzowych
bez obudowy (zgodnie z Kosztorysem komplet 12 zasuw ma zostać dostarczony za 5 177,40
zł, podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez Odwołującego komplet tych urządzeń
kosztuje 16 740,00 zł),
2) wskazanego w poz. 2.2.3.6. kompletu czyszczaków rewizyjnych z odejściem hydrantowym
(zgodnie z Kosztorysem komplet tych urządzeń ma zostać dostarczony za 396,60 zł,
podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez Odwołującego komplet tych urządzeń
kosztuje
10 140,00 zł),
3) wskazanego w poz. 2.3.4.9. montażu latarń oświetleniowych parkowych (ogrodowych),
z fundamentem prefabrykowanym (zgodnie z Kosztorysem prace
te mają zostać wykonane
za 838,49 zł, podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez Odwołującego same urządzenia
kosztują 2 728,00 zł),
4) wskazanego w poz. 3.1.15. stawiania słupa oświetlenia zewnętrznego z fundamentem
(zgodnie z Kosztorysem prace te mają zostać wykonane za 797,09 zł, podczas gdy zgodnie
z ofertą otrzymaną przez Odwołującego same urządzenia kosztują 2 728,00 zł),
5) wskazanego w poz. 3.1.18. montażu opraw LED 36 W (zgodnie z Kosztorysem prace te
mają zostać wykonane za 80,94 zł, podczas gdy zgodnie z ofertą otrzymaną przez
Odwołującego same urządzenia kosztują 424,69 zł). (…)
3.12. Odwołujący zauważa również, że Wykonawca w swojej ofercie zdaje się pomijać
konieczność uwzględnienia w ofercie kosztów kabli elektroenergetycznych. Należy bowiem
zauważyć, że wskazane w poz. 1.9.5., 1.9.6., 3.1.6., 3.1.7. Kosztorysu kwoty są niższe niż
koszty zakupu samych kabli elektroenergetycznych. (...)
3.13. Ponadto, zgodnie z poz. 2.2.2.5. Kosztorysu,
wykonawca powinien był uwzględnić
KIO 81/23
w wycenie koszt zakupu piasku wraz z dowozem. Niemniej, analiza tej pozycji wykazuje na
brak uwzględnienia w kalkulacji tego materiału. W przypadku bowiem uwzględnienia jedynie
kosztów nakładów wg stawek przyjętych przez Wykonawcę, cena jednostkowa wynosi
dokładnie 36,04 zł, a więc tyle co w Kosztorysie. Po uzupełnieniu koniecznego nakładu
w postaci piasku dowiezionego i ustaleniu minimalnej ceny jednostkowej na poziomie 40
zł/m3, co stanowi wartość rynkową, cena jednostkowa tej pozycji winna wynosić ok 76,04
zł/m3.
3.14. Mając na uwadze powyższe, Wykonawca dokonał nieuprawnionych modyfikacji
w
Kosztorysie, co skutkuje rażąco niską ceną oferty. Jednocześnie, wyjaśnienia
przedstawione przez Wykonawcę pozostają niewystarczające do uznania, że istnieje
możliwość prawidłowej realizacji zamówienia za cenę zaproponowaną w ofercie.
4.1. Odwołujący wskazuje, że wezwanie do złożenia wyjaśnień z 13 grudnia 2022 r.
w
dostateczny sposób wskazywało, że Wykonawca musi w swoich wyjaśnieniach możliwe
szeroko uzasadnić realność zaoferowanej ceny. Wynikało to wprost z zawartego w nich
stwierdzenia: „Zamawiający wzywa do złożenia wyjaśnienia oraz dowodów w zakresie
wyliczenia zaoferowanej ceny/kosztów/istotnych części składowych oferty”.
4.2. Natomiast opisane w dalszej części pisma zagadnienia, co do których oczekiwano
wyjaśnień, miały charakter pomocniczy, powielały treść art. 225 ust. 3 PZP, i w żaden
sposób nie uchylały obowiązku złożenia wyjaśnień co do wszystkich istotnych elementów
cenotwórczych.
4.3. Jednakże nawet gdyby uznać, że treść wezwania była niedostateczna, bowiem
pominęła najbardziej wątpliwe elementy kosztorysu Wykonawcy, to wciąż powinien on
dostarczyć Zamawiającemu dowodów wykazujących rzetelność przyjętej wyceny.
4.4. Dlatego jedynie z ostrożności w odwołaniu sformułowano zarzut zaniechania
zredagowania wezwania w sposób pomijający wezwanie do udzielenia wyjaśnień odnośnie
pozycji kosztorysu szeroko omówionych w pkt 3 powyżej.
4.5. Jednakże zdaniem Odwołującego, Wykonawca powinien był własnej inicjatywy
przedstawić odpowiednie wyjaśnienia i dowody w konsekwencji samego wezwania
skierowanego na podstawie art. 224 ust. 1 PZP
– nawet jeżeli te szczególnie kontrowersyjne
pozycje kosztorysu nie zostały przez Zamawiającego wprost wskazane w wezwaniu jako
wymagające wyjaśnień i dowodów.”
W związku z powyższym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu:
1)
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
2) odrzucenia oferty ww. wykonawcy,
3) dokonania ponownej oceny
ofert z pominięciem oferty ww. wykonawcy,
4)
w przypadku nieuwzględnienia zarzutu z pkt 1) powyżej - unieważnienia czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej i wezwania ww. w
ykonawcy do udzielenia wyjaśnień
KIO 81/23
odnośnie części składowych zaoferowanej ceny szczegółowo wskazanych w
uzasadnieniu odwołania.
Pismem z dnia 13.01.2023 r. wykonawca H.K.
prowadząca działalność gospodarczą
pod firmą Firma Instalacyjno-Budowlana H.K., ul. Widokowa 88, 32-095
Sieciechowice
(dalej: „przystępujący”) zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego
po stronie zamawiającego. Izba stwierdziła, że przystąpienie zostało dokonane skutecznie.
Pismem z dnia 19.01.2023 r.
zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której
wniósł o jego oddalenie.
W trakcie rozprawy strony
i przystępujący podtrzymali swoje stanowiska.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy
Trzyciąż.
W specyfikacji warunków zamówienia (dalej: „SWZ”) zamawiający wskazał, że
w
cenach jednostkowych robót, oprócz kosztów bezpośrednich, należy uwzględnić wszystkie
koszty pośrednie w tym m.in.:
˗
koszty organizacji, utrzymania, i likwidacji zaplecza budowy wraz z ogrodzeniem, oraz
doprowadzeniem i zużyciem wszystkich potrzebnych mediów,
˗
koszt wszelkich badań, prób, pomiarów, itp. niezbędnych do odbiorów technicznych i
odbioru końcowego robót,
˗
koszty prawidłowego zabezpieczenia terenu budowy,
˗
koszt odwozu na składowisko materiałów z rozbiórki.
˗
koszty
związane z dodatkowymi uzgodnieniami,
˗
koszty
związane ze sporządzenia dokumentacji powykonawczej,
˗
koszty
związane z wykonaniem technologicznych dróg dojazdowych do miejsc
prowadzenia robót,
˗
opłaty za zajęcie pasa drogowego drogi powiatowej nr 1156K.
Zamawiający dodał, że cena ma zawierać ewentualne upusty proponowane przez
w
ykonawcę oraz koszt użyczenia instrumentarium, a także że cena musi zawierać wszelkie
koszty związane z realizacją zamówienia i obowiązywać będzie przez cały okres związania
ofertą.
Zamawiający przeznaczył na sfinansowanie zamówienia kwotę 5.583.267,00 zł
brutto. W postępowaniu złożono 3 oferty z cenami:
-
3.190.620,00 zł brutto – oferta przystępującego,
KIO 81/23
-
5.249.418,60nzł brutto – oferta odwołującego,
-
8.290.200,00 zł brutto – trzecia oferta.
Pismem z dnia 13.12.2022 r., z
uwagi na to, że cena oferty przystępującego była
niższa o 46,26% od wartości szacunkowej zamówienia oraz o 42,79% od średniej
arytmetycznej ofert, zamawiający na podstawie art. 224 ustawy Pzp, wezwał
przystępującego do złożenia wyjaśnień i dowodów „w zakresie wyliczenia zaoferowanej
ceny/kosztów/istotnych części składowych oferty” i zacytował okoliczności wskazane w art.
224 ust. 3 ustawy Pzp.
Pismem z dnia 20.12.2022 r. przystępujący udzielił wyjaśnień, w których wskazał
m.in.:
• „Działalność prowadzona jest w budynku własnym a wykonawca nie ponosi kosztów z
tytułu najmu lokalu, parkingu, hal lub innych urządzeń infrastruktury.”
• „Wykonawca nie ma potrzeby zatrudnienia dodatkowych osób do realizacji
przedmiotowego zamówienia lub korzystania z pracowników zewnętrznych np. Agencji
pracy czasowej.
”
• „Ponadto ze względu na zrealizowane dotychczas zadania koszty utrzymania pracowników
realizujących dane zadanie są nisze ze względu na koszty gotowości związane
z zrealizowanymi już zadaniami i obowiązującymi z tego tytułu zobowiązaniami z lat
wcześniejszych co wpłynęło również na zaoferowana przez nas cenę i związanymi z nimi
niskimi kosztami realizacji przedmiotowego zadania
.”
• „W odniesieniu do wyliczenia kosztów robocizny nasza Firma przyjęła stawki
wynagrodzenia ustalone w oparciu o umowę o pracę, których wartość zgodnie z art.90
udt.1 pkt 1 ustawy Pzp, nie jest niższa o minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy (…) o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (…) i jesteśmy świadomi również waloryzacji jaka jest
przyjmowana corocznie
w związku z okresem trwania umowy. Przyjęta stawka
wynagrodzenia uwzględnia waloryzację w przyszłym roku (tj. w trakcie realizacji w/w
zadania).
”
• „Ceny materiałów wykorzystanych dla potrzeb realizacji zadania zostały przyjęte w oparciu
o aktualne, rynkowe oferty cenowe materiałów z uwzględnieniem dostępnych dla
wykonawcy rabatów handlowych. Istotną przesłanką jaką Wykonawca wziął pod uwagę
przy kształtowaniu ceny ofertowej jest posiadanie stałego upustów na zakup materiałów.”
• „Ponadto posiadamy na swoim magazynie część wysokiej klasy materiałów pozostałych po
wcześniejszych realizacjach i chcemy je wykorzystać przy realizacji zadania.”
• „Zakładamy możliwość oszczędności z uwagi na stosowne metody wykonywania
KIO 81/23
zamówienia, stosowane rozwiązania techniczne i możliwość wykorzystania nowoczesnych
rozwiązań technicznych oraz możliwość wykonania w całości z własnych zasobów zadania
w zakresie potencjału technicznego co pozwala na realizację zamówienia bez ponoszenia
kosztów dodatkowych wynajmu maszyn i urządzeń.”
• „Tym samym koszty związane z bieżącą eksploatacją dla realizacji zadania, koszty
ubezpieczenia, serwisu, konserwac
ji będą ograniczone poprzez możliwość okresowego
używania tego sprzętu dla realizacji innych zadań. Koszty stałe zostaną tym samym
rozdzielone na różne zadania.”
• „Wykonawca założył w związku z realizacja przedmiotowego zadania marżę na poziomie
5% i uznaje
ja na adekwatną wystarczającą dla skali prowadzonej działalności
gospodarczej.
”
Przystępujący nie dołączył do ww. wyjaśnień żadnych dowodów ani kalkulacji.
Pismem z dnia 03.01.2023 r. zamawiający poinformował o wyborze jako
najkorzystniejszej oferty przystępującego.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając na rozprawie złożone odwołanie
i uwzględniając dokumentację z niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron
i przystępującego złożone na piśmie i podane do
protokołu rozprawy, zważyła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła wystąpienie przesłanek z art. 505 ust. 1 ustawy
Pzp, tj. istnienie po stronie odwołującego interesu w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia przez niego szkody z uwagi na kwestionowane zaniechanie
zamawiającego.
Ponadto
Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek ustawowych
skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 528 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 224 ust. 1, 2, 5 i 6 ustawy Pzp:
1. Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco
niskie w stosunku do prz
edmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do
możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od
wykonawc
y wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub
ich istotnych części składowych.
2. W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30%
od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
KIO 81/23
wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert
niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający zwraca się
o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika
z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia;
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktualizowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
5. Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy.
6. Odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz
z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu.
Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp, z
amawiający odrzuca ofertę, jeżeli:
8) zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że jak podnoszono już w orzecznictwie KIO,
w art. 224 ust. 5 ustawy Pzp, ustawodawca wskazał jednoznacznie, że obowiązek
wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy,
który złożył ofertę z ceną budzącą wątpliwości. W przepisie mowa jest o „wykazaniu”, czyli
udowodnieniu, że cena nie jest rażąco niska. Tym samym wyjaśnienia wykonawcy nie mogą
stanowić jedynie formalnej odpowiedzi na wezwanie zamawiającego, zawierającej ogólne
informacje o działalności wykonawcy lub deklaracje co do realizacji
zamówienia za zaoferowaną cenę, niepoparte stosownymi dowodami. Wyjaśnienia
wykonawcy muszą być na tyle konkretne i szczegółowe, aby na ich podstawie zamawiający
był w stanie dowiedzieć się, jakie okoliczności właściwe wzywanemu do wyjaśnień
wykonawcy, spowodowały obniżenie ceny jego oferty, w jaki sposób okoliczności te
spowodowały obniżenie ceny i jakich oszczędności wykonawca mógł dzięki nim dokonać. W
zależności od charakteru przedmiotu zamówienia, wykonawca powinien wykazać
przykładowo: ceny poszczególnych materiałów, ceny ofertowe dostawców, przyjętą
technologię i organizację usług/robót, koszty wynagrodzeń, koszty podwykonawców, koszty
sta
łe (paliwo, energia), koszty zarządzania, koszty zabezpieczenia należytego wykonania
umowy, koszty ubezpieczenia, rezerwę, zysk. Obowiązkiem wykonawcy jest zatem
przedstawienie takich składników i wykazanie indywidualnych czynników wpływających na
to, że wykonawca mógł zaoferować tak niską cenę. Dodatkowo, ustawodawca wymaga, aby
wskazane w wyjaśnieniach informacje były poparte dowodami, którymi mogą być
przykładowo: oferty uzyskane od dostawców, w tym zawierające uzgodnione upusty, umowy
KIO 81/23
wstępne z podwykonawcami, umowy z osobami, które będą realizować zamówienie wraz z
ich wynagrodzeniem,
dowody rejestracyjne posiadanych pojazdów, dowody zakupu
własnych maszyn, czy zawarte w samych wyjaśnieniach obliczenia wskazujące na
prawidłowość kalkulacji cenowej i zysk. Brak udzielenia przez wykonawcę wyjaśnień lub
udzielenie wyjaśnień, w których wykonawca nie udowodnił, że cena oferty nie jest rażąco
niska, obliguje zamawiającego do odrzucenia oferty. Tym samym od rzetelności wyjaśnień
wykonawcy zależy jego dalszy udział w postępowaniu.
W niniejszej sprawie przystępujący udzielił wyjaśnień, w których nie wykazał realności
ceny swojej oferty, w szczególności:
▪ ws
kazał na przysługujące mu rabaty handlowe / stałe upusty na zakup materiałów, ale nie
wykazał, których materiałów czy usług dotyczą te rabaty/upusty, w jakiej są one
wysokości, przez jaki okres obowiązują, jak też nie przedstawił żadnych dowodów na
posiadanie takich rabatów/upustów,
▪
wskazał, że ma zmagazynowane „wysokiej klasy materiały pozostałe po wcześniejszych
realizacjach
”, ale nie przedstawił, jakie są to materiały, w jakiej ilości, w jakim stanie (czy
nadają się do wykorzystania),
▪
wskazał na „oszczędności z uwagi na stosowane metody wykonywania zamówienia,
stosowane rozwiązania techniczne”, ale nie wyjaśnił, jakie metody / rozwiązania
techniczne zamierza zastosować i czym różnią się one od metod / rozwiązań
stosowanych przez innych wykonawców,
▪
wskazał na „realizację zamówienia bez ponoszenia kosztów dodatkowych wynajmu
maszyn i urządzeń”, ale nie wykazał, że posiada własne maszyny i urządzenia w liczbie i
rodzaju pozwalającym na realizację zamówienia,
▪
wskazał na stawki wynagrodzenia nie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę,
ale nie
wykazał, że zatrudnione przez niego osoby rzeczywiście mają w umowach
zagwarantowane takie wynagrodzenie,
▪
wskazał, że nie ma potrzeby zatrudnienia dodatkowych osób, ale nie wykazał, ile osób
zatrudnia i że jest to ilość wystarczająca do wykonania zamówienia,
▪
wskazał, że prowadzi działalność we własnym budynku, ale nie wykazał tego żadnymi
dowodami,
▪
wskazał, że koszty eksploatacyjne, koszty ubezpieczenia, serwisu, konserwacji, będą
rozdzielone na różne realizowane przez niego zadania, ale nie wyjaśnił, w jaki sposób
zamierza rozdzielić te koszty i w jakiej wysokości uwzględnił je w cenie oferty,
▪
wskazał, że: „ze względu na zrealizowane dotychczas zadania koszty utrzymania
pracowników realizujących dane zadanie są nisze ze względu na koszty gotowości
związane z zrealizowanymi już zadaniami i obowiązującymi z tego tytułu zobowiązaniami
KIO 81/23
z lat wcześniejszych co wpłynęło również na zaoferowana przez nas cenę i związanymi
z nimi niskimi kosztami realizacji przedmiotowego zadania”, ale nie wyjaśnił, w jaki sposób
realizacja
wcześniejszych zadań i związane z tym „koszty gotowości”, wpłynęły na koszty
utrzymania pracowników i cenę oferty,
▪
wskazał na zysk w wysokości 5%, ale nie przedstawił żadnych wyliczeń/kalkulacji, które
potwierdzałyby zasadność przyjęcia zysku na takim poziomie.
P
rzystępujący nie wyjaśnił też, w jaki sposób wszystkie ww. okoliczności wpływają na cenę
oferty, w szczególności na jej obniżenie. I co najważniejsze – nie dołączył do wyjaśnień
żadnych dowodów na potwierdzenie którejkolwiek z ww. okoliczności. Powyższe skutkuje
koniecznością stwierdzenia, że przystępujący nie wykazał, że cena jego oferty nie jest
rażąco niska.
Biorąc pod uwagę ogólnikowość wyjaśnień i brak złożenia jakichkolwiek dowodów,
nie ma też podstaw do ponownego wezwania przystępującego do złożenia wyjaśnień.
Ponowne wezwanie może być bowiem kierowane do wykonawcy, który już za pierwszym
razem udzielił konkretnych, spójnych wyjaśnień, które jedynie w niektórych kwestiach
wymagają doprecyzowania czy uzupełnienia. Natomiast w niniejszej sprawie mamy do
czynienia
z wyjaśnieniami, które nie zawierają żadnych konkretów i żadnych
dowodów. Tym samym powtórne wezwanie do ich złożenia stanowiłoby niezgodne z art. 16
pkt 1 i 2
ustawy Pzp dawanie wykonawcy „drugiej szansy”.
W tym stanie rzeczy Izba
stwierdziła, że oferta przystępującego podlega odrzuceniu,
gdyż złożone przez niego
wyjaśnienia, w dodatku bez dowodów, nie uzasadniają podanej
w ofercie ceny.
Odnosząc się natomiast do stanowiska zamawiającego, który ocenił cenę oferty
przystępującego poprzez porównanie jej do ceny jego oferty złożonej w podobnym
postępowaniu w 2020 r., która też była niższa o ponad 30% od wartości szacunkowej
zamówienia powiększonej o VAT i od średniej arytmetycznej ofert, a mimo to przystępujący
należycie zrealizował zamówienie, należy przede wszystkim podkreślić, że w świetle
przepisów ustawy Pzp zamawiający zobowiązany jest badać realność ceny oferty
wykonawcy w oparciu o złożone przez niego wyjaśnienia wraz z dowodami. Zamawiający nie
jest zatem uprawniony do dokonywania ocen
y w oparciu o inne dokumenty, dotyczące w
dodatku innego zamówienia (nawet analogicznego) i nie jest uprawniony do samodzielnego
poszukiwania okoliczności potwierdzających, że cena oferty wykonawcy nie jest rażąco
niska.
Nie jest bowiem rolą zamawiającego wyręczanie wykonawcy w obowiązku wykazania
realności ceny oferty. To wykonawca ma tę realność wykazać, a nie zamawiający, co jasno
KIO 81/23
wynika z art. 224 ust. 5 ustawy Pzp. Zatem
argumenty zamawiającego odnoszące się do
postępowania prowadzonego w 2020 r. nie mają żadnego znaczenia dla oceny ceny oferty
przystępującego, gdyż podstawą do dokonywania takiej oceny powinny być wyjaśnienia
przystępującego wraz z dowodami. Skoro przystępujący złożył ogólnikowe wyjaśnienia bez
dowodów, to obowiązkiem zamawiającego było odrzucenie jego oferty na podstawie art. 224
ust. 6 w zw. z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp.
Jedynie na marginesie należy wskazać, że podstawą do badania ceny oferty mogą
być jedynie wyjaśnienia i dowody złożone przez wykonawcę w toku postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego, nie zaś ewentualne wyjaśnienia i dowody złożone przed
Izbą w toku postępowania odwoławczego. Oznacza to, że wyjaśnienia przystępującego
przedstawi
one na rozprawie dotyczące m.in. szalunków, czy transportu materiałów, nie
mogą być przedmiotem oceny Izby, gdyż nie były zawarte w wyjaśnieniach złożonych
zamawiającemu (pomijając już kwestię braku dowodów tym zakresie, które zresztą gdyby
zostały złożone dopiero na rozprawie również nie podlegałyby ocenie, jako spóźnione). Raz
jeszcze należy podkreślić, że podstawą oceny, czy cena oferty wykonawcy nie jest rażąco
niska, są wyjaśnienia i dowody złożone przez wykonawcę zamawiającemu w toku
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W niniejszej sprawie złożone przez
przystępującego wyjaśnienia (bez dowodów) nie potwierdzają realności ceny jego oferty.
W związku z tym Izba postanowiła jak w sentencji wyroku, orzekając na podstawie
art. 552 ust. 1, art. 553 i art. 554 ust. 1 ustawy Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 574
i art. 575 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy
§ 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 1 i pkt 2 lit. b)
rozporządzenia w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego,
ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania (Dz.U. z 2020 r.
poz. 2437).
Przewodniczący ...…………………..
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 27/23 z dnia 2023-02-01
- Sygn. akt KIO 38/23 z dnia 2023-01-31
- Sygn. akt KIO 78/23 z dnia 2023-01-27
- Sygn. akt KIO 111/23 z dnia 2023-01-26
- Sygn. akt KIO 173/23 z dnia 2023-01-25
