rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2019-08-01
rok: 2019
data dokumentu: 2019-08-01
rok: 2019
sygnatury akt.:
KIO 1342/19
KIO 1342/19
arpińska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 lipca 2019 r
. w Warszawie odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 lipca 2019 r. przez wykonawcę: PGZ Stocznia
Wojenna sp. z o.o., ul. Śmidowicza 48, 81-127 Gdynia w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, ul. Hryniewieckiego 10,
81-340 Gdynia,
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 lipca 2019 r
. w Warszawie odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 15 lipca 2019 r. przez wykonawcę: PGZ Stocznia
Wojenna sp. z o.o., ul. Śmidowicza 48, 81-127 Gdynia w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, ul. Hryniewieckiego 10,
81-340 Gdynia,
orzeka:
1.
oddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę: PGZ Stocznia Wojenna sp. z o.o.,
ul. Śmidowicza 48, 81-127 Gdynia, i:
1)
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: PGZ
Stocznia Wojenna sp. z o.o., ul. Śmidowicza 48, 81-127 Gdynia tytułem wpisu
od odwołania,
2)
zasądza kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
od wykonawcy:
PGZ Stocznia Wojenna sp. z o.o., ul. Śmidowicza 48, 81-127
Gdynia
na rzecz zamawiającego:
Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa,
ul. Hryniewieckiego 10, 81-340 Gdynia s
tanowiącą koszty poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
dor
ęczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Gdańsku.
………………………………
Sygn. akt: KIO 1342/19
Uzasadnienie
Zamawiający: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, z siedzibą w Gdyni,
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego na:
„Dostawę wielozadaniowego statku ratowniczego dla Morskiej Służby
Poszukiwania i Ratownictwa
”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej pod nr 2019/S 128-312399 w dniu 8 lipca 2019 r.
Wykonawca: PG
Z Stocznia Wojenna, sp. z o.o. z siedzibą w Gdyni wniósł odwołanie
wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia,
zarzucając naruszenie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.)
, zwanej dalej „Pzp”:
1.
art. 22 ust. 1a
w związku ust. 1b pkt 3 oraz art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie
warunków odnoszących się do zdolności technicznej i zawodowej w sposób nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję,
2.
art. 23 ust. 5 Pzp,
poprzez uniemożliwienie wykonawcom wspólnie ubiegającym się o
udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów dla wykazania spełniania warunków
udziału w postępowaniu, mimo że ograniczenie takie nie jest obiektywnie uzasadnione ani
proporcjonalne,
3.
art. 41 pkt 7 i 7a
w związku z art 25 i 26 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie warunku
udziału w postępowaniu w taki sposób, że nie może on być potwierdzony wymaganymi przez
Zamawiającego dokumentami,
4.
art. 22 ust. 1a
w związku ust. 1b pkt 2 oraz art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie
warunków odnoszących się do sytuacji ekonomicznej i finansowej w sposób nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję, a ponadto w
sposób nieprecyzyjny, a tym samym uniemożliwiającym ocenę zdolności wykonawcy.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu zmiany treści ogłoszenia i
odpowiad
ających im zapisów specyfikacji w ten sposób, że:
1.
pkt III. 1.3). 1. ogłoszenia przybierze treść: „W okresie ostatnich 6 lat (a jeżeli okres
prowadzenia działalności, jest krótszy - w tym okresie), należycie: 1) opracował projekt
techniczny lub roboczy co najmniej jednego wybudowanego lub przebudowanego i
odebranego następnie statku specjalistycznego o wartości prac min. 150 000 000,00 PLN
netto (sto pięćdziesiąt milionów złotych) oraz 2) wybudował lub przebudował jeden statek
specjalistyczny,
a wartość prac wyniosła min. 150 000 000,00 PLN netto (sto pięćdziesiąt
milionów złotych).
Za „statek specjalistyczny” Zamawiający uzna statek posiadający co najmniej jedną z
poniższych cech:
—
statek klasy Chemical recovery (do zwalczania substancji niebezpiecznych i
szkodliwych)
—
statek przeznaczony do ratowania ludzi i mienia na morzu,
—
posiadanie klasy oil recovery (do zbierania zanieczyszczeń olejowych),
—
statek posiadający wyposażenie umożliwiające oznaczenie statku symbolem klasy
min. FiFi-1,
—
statek częściowo gazoszczelny (dostarczanie powietrza do cytadeli i zespołu
napędowego odbywa się z wykorzystaniem filtrowentylacji),
—
statek z napędem diesel-electric,
—
statek zaopatrzeniowy typu AHTS lub PSV,
—
okręt wojenny.”,
2.
pkt III.1.3
).3. ogłoszenia przybierze treść: „W przypadku wspólnego ubiegania się o
udzielenie niniejszego zamówienia, warunki o których mowa w pkt III. 1.2) i III. 1.3) niniejszego
ogłoszenia, wykonawcy powinni spełniać łącznie”,
3.
pkt. III. 1.3). 1.2) ogłoszenia przybierze treść: „wykaz dostaw w okresie ostatnich
sześciu lat przed upływem terminu składania ofert (a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy - w tym okresie) wraz z podaniem ich przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz
których dostawy zostały wykonane należycie”, ewentualnie warunek pkt III. 1.3) zostanie
zmodyfikowany w ten sposób, że projekt i wykonanie statku specjalistycznego będzie musiało
być dokonane w ciągu 3 lat przed upływem okresu składania ofert,
4.
pkt III.l .2).2. ogłoszenia przybierze treść: „osiągnęli, w okresie trzech (3) ostatnich lat
obrotowych przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy - za ten okres obrót, wynoszący minimalnie średniorocznie 135.000.000,00 PLN
(słownie: sto trzydzieści pięć milionów złotych)”, zaś pkt III.1.2).3. zostanie wykreślony,
wnosząc ponadto o obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego.
I. Zarzut naruszenia
art. 22 ust. 1a Pzp w związku z art 7 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie
warun
ków odnoszących się do zdolności technicznej i zawodowej w sposób nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję.
Ustawodawca określił, iż zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu oraz
wymagane od
wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Zasada
proporcjonalności oznacza, że opisane przez zamawiającego warunki udziału w postępowaniu
muszą być uzasadnione wartością zamówienia, charakterystyką, zakresem, stopniem
złożoności lub warunkami realizacji zamówienia. Nie powinny także ograniczać dostępu do
zamówienia wykonawcom dającym rękojmię należytego wykonania zamówienia.
W sprawie C-
376/08 (Serrantoni Srl), Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że przy
określaniu, jacy wykonawcy nie mogą wziąć udziału w postępowaniu, niezbędne jest
zachowanie zasady proporcjonalności, a więc ograniczania konkurencji gwarantowanej w
Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską w stopniu jak najmniejszym i jedynie
niezbędnym dla osiągnięcia celów. W wyroku w sprawie C-234/03 (Contse SA) TS orzekł, że
naruszeniem Traktatu jest żądany przez zamawiającego wymóg doświadczenia, który powinni
udowodnić wykonawcy, jeśli nie jest niezbędny dla oceny zdolności wykonawcy do wykonania
zamówienia. Proporcjonalność warunków do przedmiotu zamówienia oznacza zatem, że mają
one być adekwatne do osiągnięcia celu, a więc wyboru wykonawcy dającego rękojmię
należytego wykonania przedmiotu zamówienia. W orzeczeniu ETS w sprawie C-448/01 (EVN
AG) stwierdzono natomiast, że postawienie zbyt wygórowanego warunku udziału w
postępowaniu może faworyzować duże przedsiębiorstwa, dyskryminując mniejszych
dostawców, którzy mogliby z powodzeniem wykonać zamówienie.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zdaniem Odwołującego
należy uznać, że warunek (sformułowany w pkt III.1.3).l. ogłoszenia) zaprojektowania i
wybu
dowania dwóch statków specjalistycznych o wartości przynajmniej 150 milionów złotych
każdy, jest nieproporcjonalny i faworyzuje dużych wykonawców kosztem wykonawcy
mniejszego, który z powodzeniem mógłby wykonać zamówienie. Owszem, w orzecznictwie
podkreśla się, że wymaganie dwóch porównywalnych dostaw, co do zasady nie jest
wymaganiem nieproporcjonalnym, tym niemniej stanowisko to nie znajduje uzasadnienia w
specyfice tego, konkretnego, zamówienia. Nie sposób bowiem uznać, iż wykonawca, który
zaprojektował i wykonał w sposób należyty jeden statek specjalistyczny o wartości
przenoszącej 150 milionów złotych nie ma zdolności zawodowej do zrealizowania
porównywalnego zmówienia. Przyjęcie tezy przeciwnej, w myśl której realizacja tak złożonego,
kosztownego i długotrwałego zamówienia udała się niejako „szczęśliwie” czy „przypadkiem”,
wykonawcy, który nie miał faktycznie zdolności do jego zrealizowania, jest absurdalne z punktu
widzenia logiki i zasad doświadczenia życiowego. Można wręcz zaryzykować twierdzenie, iż
taki wykonawca nie tylko ma zdolność do wykonania statku obecnie, ale miał ją nawet przed
przystąpieniem do wykonywania umowy referencyjnej. Trudno bowiem oczekiwać by jego
poprzedni, działający racjonalnie, kontrahent zawarł z nim umowę o wartości kilkuset milionów
złotych bez skrupulatnego sprawdzenia kwalifikacji takiego wykonawcy.
Wobec powyższego należy uznać, że wykonawca, który prawidłowo zrealizował jedno
porównywalne zamówienie jest zdolny również do wykonania zamówienia niniejszego.
Wymaganie dru
giej realizacji jest rażąco nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia,
również z uwagi na fakt, że statki specjalistyczne budowane są, jak sama nazwa wskazuje, na
specjalne zamówienie, a zatem rzadko. Wymaganie realizacji dwóch statków
specjalistycznych w
stosunkowo krótkim 6-letnim okresie, oznacza, że zamówienie mogłyby
uzyskać wyłącznie ogromne stocznie, które wodują dziesiątki statków rocznie (wśród których
mogą znaleźć się 2 statki specjalistyczne), albo wykonawcy, którym szczęśliwie udało się
uzyskać dwa zamówienia na takie jednostki w krótkim czasie, co wszak wcale nie świadczy o
ich większych kwalifikacjach zawodowych, a jedynie o sprawności ich działu ofertowego.
Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż zamawiający zdefiniował pojęcie
„statek specjalistyczny” w sposób ewidentnie preferujący podmiot, który wykonał konkretny
rodzaj statku specjalistycznego, będący jednocześnie rodzajem jedynie luźno związanym z
przedmiotem zamówienia. Zamawiana jednostka ma być wielozadaniowym statkiem
ratowniczym
, przy czym wielozadaniowość ma, zgodnie z opisem technicznym, stanowiącym
załącznik nr 1 do SIWZ (str. 9-10), obejmować realizację dodatkowych funkcji:
-
holownika (pkt 2.2.a),
-
statku przeciwpożarowego (2.2.b),
-
statku zaopatrzeniowego (2.2.c-d)
-
statku do zb
ierania zanieczyszczeń olejowych (2.3.b-d)
-
statku do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych innych niż olej (2.3e-h).
Niezrozumiałym jest zatem, dlaczego w pkt III.1.3).1 ogłoszenia Zamawiający tak
zdefiniował statek specjalistyczny, że dla spełnienia warunku wymaganego doświadczenia
wystarczającym jest zbudowanie statku do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych innych
niż olej, nie będącego statkiem wielozadaniowym, zaś pozostałe funkcje (w tym podstawowa
funkcja ratownicza) muszą występować w zbiegu i to aż z dwiema innymi cechami. Budzi to
uzasadnione obawy, że definicja owa została skonstruowana na potrzeby konkretnego
wykonawcy, który zrealizował statek do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych, nie będący
jednocześnie statkiem wielozadaniowym, co oczywiście naruszałoby zasadę uczciwej
konkurencji. Dla usunięcia takiego naruszenia konieczne jest, albo wyeliminowanie
konieczności zbiegu różnych funkcji w przypadku także innych rodzajów statków, albo
ewentualnie, jeżeli uznajemy, że wielozadaniowość statku referencyjnego jest z punktu
zamawiającego istotna, objęcie również statku do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych
koniecznością posiadania dwóch dodatkowych cech.
II.
Zarzut naruszenia art. 23 ust. 5 Pzp,
poprzez uniemożliwienie wykonawcom wspólnie
ubiega
jącym się o udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów dla wykazania
spełniania warunków udziału w postępowaniu, mimo że ograniczenie takie nie jest obiektywnie
uzasadnione ani proporcjonalne.
Zgodnie pkt III.1.3).3. ogłoszenia, warunek dotyczący wiedzy i doświadczenia musi
być spełniony przez przynajmniej jednego z wykonawców. Jednocześnie ogłoszenie to odsyła
do rozdziału V SIWZ, który w pkt 5 stanowi, iż co najmniej jeden z wykonawców powinien
spełniać wszystkie warunki, o których mowa w rozdziale V pkt 2 SIWZ, zaś punkt ten odnosi
się nie do warunków dotyczących wiedzy i doświadczenia, ale do zdolności technicznej lub
zawodowej oraz sytuacji ekonomicznej i finansowej. Ponadto, załącznik nr 2 do SIWZ pod
koniec pkt 1.3.2 wskazuje, że samodzielne spełnianie warunku odnosi się do wiedzy i
doświadczenia, odsyłając jednak jednocześnie do nieistniejącego rozdziału VI pkt 1.4 ppkt 7)
SIWZ. Na podstawie tak niespójnych zapisów SIWZ i ogłoszenia nie sposób ustalić, czy
intencją zamawiającego było wyeliminowanie możliwości sumowania potencjałów
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia w odniesieniu do wiedzy i
doświadczenia, zdolności technicznej lub zawodowej, czy też do sytuacji ekonomicznej i
finansowej.
Niezależnie od tego, jaka rzeczywiście była wola zamawiającego, należy zauważyć, iż
zamawiający w żaden sposób nie wykazał obiektywnego uzasadnienia i proporcjonalności
wprowadzenia konieczności spełniania warunków przez jednego z wykonawców
samodzielnie. Jak wynika z dyspozycji przepisu a
rt. 23 ust 5, aby zamawiający mógł określić
szczególny sposób spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu, winien
powyższe wymaganie obiektywnie uzasadnić, a ciężar przeprowadzenia uzasadnienia
spoczywa na nim (tak np. wyrok KIO 2140/18). N
ie sposób nie zgodzić ze stanowiskiem
wyrażonym w wyroku KIO 207/18, w myśl którego zamawiającego obciąża ciężar wykazania,
że łączne doświadczenie wykonawców tworzących konsorcjum nie zapewni takiego
potencjału, który pozwoli prawidłowo wykonać zamówienie, a możliwe jest to, co do zasady,
tylko dla zamówień, których przedmiot jest niepodzielny lub co najmniej trudny do podzielenia
w toku wykonawstwa. Jeżeli przedmiot zamówienia jest podzielny, a z taką sytuacją mamy do
czynienia w niniejszym postępowaniu, to wprowadzenie ograniczeń w sumowaniu potencjałów
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, jest bezzasadne i
nieproporcjonalne.
III.
Zarzut naruszenia
art. 41 pkt 7 i 7a w związku z art 25 i 26 ust. 1 Pzp, poprzez
sformułowanie warunku udziału w postępowaniu w taki sposób, że nie może on być
potwierdzony wymaganymi przez Zamawiającego dokumentami.
Pkt III. 1.3) ogłoszenia formułuje warunek wykonania projektu i statku w okresie 6-
letnim, natomiast pkt. III.
1.3). 1.2) ogłoszenia na potwierdzenie tego warunku wymaga wykazu
dostaw wykonanych lub wykonywanych w okresie 3-
letnim. Sprzeczność ta powoduje, że
wykonawcy nie mogą wiedzieć czy prawidłowy jest wykaz warunków, czy też dokumentów na
ich potwierdzenie. J
ednocześnie, jeżeli zamiarem Zamawiającego było zakreślenie okresu 6-
letniego, to w żaden sposób nie wykazał on zasadności odstąpienia od okresu przewidzianego
w §2 ust. 4 pkt 2) rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów. Oczywiście ust. 5
powołanego przepisu przewiduje możliwość zastosowania dłuższego niż 3-letni okresu, jednak
nie w sposób całkowicie arbitralny, a jedynie przy wykazaniu przesłanki zapewnienia
odpowiedniego poziomu konkurencji, której to Zamawiający nie wykazał.
IV.
Zarzut naruszenia art. 2
2 ust. 1a w związku ust. 1b pkt 2) oraz art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez
sformułowanie warunków odnoszących się do sytuacji ekonomicznej i finansowej w sposób
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję,
a ponadto w s
posób nieprecyzyjny, a tym samym uniemożliwiający ocenę zdolności
wykonawcy.
Mimo wprowadzenia w art. 22c ust. 2 P
zp ogólnej zasady możliwości żądania obrotu
w wysokości dwukrotności wartości przedmiotu zamówienia, nie jest zasadnym przekonanie,
że zastosowanie takiego progu jest możliwe w każdym postępowaniu, bez względu na
specyfikę przedmiotu zamówienia. W rzeczywistości treść powołanego przepisu w żaden
sposób nie wyłącza konieczności formułowania warunków udziału w postępowaniu zgodnie z
zasadą proporcjonalności, wyrażoną art. 22 ust. 1a.
W niniejszym postępowaniu wartość przedmiotu zamówienia wynosi około 270
mi
lionów złotych, jednakże jego realizacja przewidziana jest na okres dwóch lat, a zatem
roczna skala obrotów osiągana w związku z realizacją zamówienia będzie zbliżona do 135
milionów złotych. Wymaganie obrotu w wysokości niemal trzykrotnie wyższej (pkt III. 1.2).2.
ogłoszenia) jest rażąco nieproporcjonalne do skali zamówienia i faworyzuje wykonawców
wielkich, kosztem podmiotów mniejszych, ale dających rękojmię należytej realizacji
przedmiotu zamówienia.
Wymaganie określone w pkt III. 1.2).3. ogłoszenia określa natomiast nie tylko rażąco
wygórowany poziom obrotu (300 mln), ale jednocześnie odnosi go do nie zdefiniowanego w
żaden sposób pojęcia „obszaru objętego zamówieniem”. Jeżeli przez „obszar objęty
zamówieniem” będziemy rozumieć projektowanie i wykonanie statków specjalistycznych w
rozumieniu zapisu pkt III.1.3).l. ogłoszenia, to wymóg ten wypada uznać za absurdalnie
wygórowany i sprzeczny z pozostałymi warunkami ogłoszenia. Zamawiający bowiem, z jednej
strony wymaga, aby wykonawcy zrealizowali dwie budowy
statków specjalistycznych, o
łącznej wartości 300 mln, w ciągu 6 lat, a z drugiej stawia wymaganie, by obrót z tego tytułu
wynosił w okresie ostatnich 3 lat co najmniej 900 (3x300) milionów złotych.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie pismem z dnia 29 lipca 2019 r.,
przesłanym do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 lipca 2019 r. Zamawiający
wniósł o oddalenie odwołania.
Zdaniem Zamawiającego, zarzut braku proporcjonalności warunku zdolności
technicznej i zawodowej w postaci opracowania d
okumentacji projektowej dwóch statków oraz
wykonania dwóch statków o wartości min. 150 000 000 PLN (słownie: sto pięćdziesiąt milionów
złotych) każdy jest niezasadny. Zamawiający podkreślił, że przedmiotem zamówienia jest
zaprojektowanie i budowa specjalistycznej, wielozadaniowej jednostki
– statku morskiego,
przeznaczonego do ratowania ludzi i mienia na morzu. Jest to wysoce specjalistyczna
jednostka, której dotąd nie ma w zasobach Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa,
powołanej ustawowo do ratowania życia na morzu. Szczególne cechy statku to m.in. (w ślad
za opisem technicznym):
1.
gazoszczelność realizowana poprzez nadciśnienie i filtrowentylację dostarczanego
powietrza
(celem tej cechy jest realizowanie zadań ratowniczych w sytuacji zanieczyszczenia
powietrza np. oparami z płonących chemikaliów);
2.
napęd spalinowo-elektryczny (diesel-electric, tj. silniki spalinowe napędzają generatory
prądu, którym zasilane są silniki elektryczne napędzające śruby – stosowany tam, gdzie
wymagana jest duża manewrowość i zmienne obciążenie napędu głównego);
3.
możliwość prowadzenia pełnych działań ratowniczych w każdych warunkach
pogodowych, w warunkach skażenia wody i atmosfery;
4.
zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego, w tym zbierania
zanieczyszczeń olejowych oraz chemicznych innych niż olej;
5.
funkcje holownicze;
6.
gaszenie pożarów;
7.
wykrywanie i monitorowanie niebezpiecznych i szkodliwych substancji;
8.
prowadzenia prac nurkowych (poszukiwanie i ratowanie rozbitków znajdujących się
pod wodą).
Specjalistyczny i wielozadaniowy charakter jednostki, jej wysoki stopień
skomplikowania (a co za tym idzie, cena) powoduje, że jednostki tego typu nie są często
budowane oraz nie przez każdą stocznię. Aby prawidłowo i skutecznie zaprojektować i
zbudować tego typu jednostkę wymagane jest posiadanie szczególnej wiedzy i doświadczenia
w zakresie projektowania i budowy jednostek posiadających co najmniej kilka szczególnych
cech.
Zamawiający w treści SIWZ – zał. nr 2 do SIWZ Warunki udziału w postępowaniu,
okre
ślił w zakresie warunku wiedzy technicznej i zawodowej m.in. warunek dot. wiedzy i
doświadczenia (pkt III.1.3.1 ogłoszenia o zamówieniu). Zamawiający wyjaśnił, że aby otworzyć
konkurencję nie ograniczył wymagania doświadczenia wyłącznie do legitymowania się
doświadczeniem w zakresie wybudowania analogicznej jednostki, ale zdecydował, że
wybudowanie jednostek posiadających kilka spośród cech, jakie będą zintegrowane w
jednostce Zamawiającego, będzie doświadczeniem wystarczającym. Z pewnością jednak nie
jest
wystarczające doświadczenie w zaprojektowaniu i budowie jednostki posiadającej tylko
jedną cechę z wielu, jakie będą łącznie „zintegrowane” w jednostce Zamawiającego.
Zdaniem Zamawiającego, wykonanie jednej realizacji nie jest proporcjonalne do
przedmio
tu zamówienia, gdyż nie potwierdza posiadania zdolności technicznej i zawodowej w
postaci wiedzy i doświadczenia w wymiarze wystarczającym do wykonania zamówienia
objętego postępowaniem. Zamawiający wskazał wymóg legitymowania się doświadczeniem
w sporządzeniu dokumentacji (2) dwóch statków oraz wybudowaniu (2) dwóch statków, gdyż
dopiero dwukrotne wykonanie powyższych realizacji przysparza wiedzy i doświadczenia
koniecznego do wykonania niniejszego zamówienia.
Odwołujący nie wykazał żadnego dowodu, który potwierdziłby, iż jednorazowa
przebudowa lub budowa statku specjalistycznego w rozumieniu treści SIWZ, gwarantuje
posiadanie przez wykonawcę doświadczenia wystarczającego do wykonania tak
skomplikowanego przedmiotu zamówienia, jakim jest zaprojektowanie i budowa
wielozadaniowego statku ratowniczego.
Wymaganie Zamawiającego dotyczące wykazania się dwiema dostawami, tj.
zaprojektowaniem i wybudowaniem dwóch statków specjalistycznych o wartości minimum 150
000 000 PLN
każdy jest w najwyższym stopniu uzasadnione specyfiką, indywidualnymi
cechami niniejszego zamówienia - budowy statku do ratowania życia ludzkiego o dodatkowych
funkcjonalnościach z zakresu funkcjonalności statków specjalistycznych, a więc jednostki o
wysokim stopniu skomplikowania, mającej stawić czoło niezwykle ważnym zadaniom. Statek
ten będzie użytkowany w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych, w jakich zwykle
prowadzi się akcje ratownicze. Od prawidłowości zaprojektowania i wykonania rzeczonego
wielozadaniowego statku ratowniczego zależeć będzie zdrowie i życie osób uczestniczących
w akcji oraz powodzenie akcji ratowniczej. Jednorazowa realizacja niesie za sobą ryzyko i
powody do obaw o potencjał danego wykonawcy oraz wiedzę i doświadczenie konieczne w
przezwyciężeniu trudności, które mogą wystąpić przy niniejszej realizacji, a z którymi
dotychczas wykonawca się nie spotkał.
Zdaniem Zamawiającego, realizacja drugiej jednostki jest rynkowym potwierdzeniem,
iż wykonawca jest uczestnikiem rynku, który zrealizował budowę pierwszej jednostki w sposób,
który umożliwił mu uzyskanie kolejnego zamówienia. Czyli udana pierwsza jednostka
przyniosła zamówienia na kolejną bądź kolejne, a co za tym idzie, zrealizowanie choćby jednej
kolejnej jednostki świadczy o ugruntowaniu wiedzy i doświadczenia.
Zarzut określenia definicji statku specjalistycznego w sposób ograniczający konkurencję
Zamawiający wyjaśnił, że formułując definicję statku specjalistycznego, wskazał, że za
„statek specjalistyczny” uzna:
a)
statek klasy chemical recovery (do zwalczania substancji niebezpiecznych i
szkodliwych)
b)
lub inny statek posiadający co najmniej trzy z poniższych cech:
− statek przeznaczony do ratowania ludzi i mienia na morzu;
− posiadanie klasy oil recovery (do zbierania zanieczyszczeń olejowych);
− statek posiadający wyposażenie umożliwiające oznaczenie statku symbolem klasy min.
FiFi-1;
− statek częściowo gazoszczelny (dostarczanie powietrza do cytadeli i zespołu napędowego
odbywa się z wykorzystaniem filtrowentylacji);
− statek z napędem diesel-electric;
− statek zaopatrzeniowy typu AHTS lub PSV;
− okręt wojenny.
Biorąc pod uwagę zbrojeniową specyfikę działalności Odwołującego, Zamawiający
podniósł, że okręt wojenny bez żadnej z cech wymaganych przez Zamawiającego jest
jednostką kompletnie odmienną od zamawianej w niniejszym postępowaniu, tak jak różne jest
doświadczenie przy jego projektowaniu i budowie.
Zamawiający podkreślił, że statek klasy „CHEMICAL RECOVERY VESSEL” jest
statkiem wielozadaniowym, na co wskazuje opis przeznaczenia statku sformułowany przez
towarzystwo klasyfikacyjne „wymagania klasyfikacyjne dotyczą statków o konstrukcji stalowej,
które w przypadku zdarzenia związanego z uwolnieniem się substancji chemicznych mogą być
wykorzystane do prowadzenia działań w atmosferze niebezpiecznej. Statki spełniające
wymagania klasy mogą bez żadnych ograniczeń także być wykorzystane do działań na
obszarach wody zanieczyszczonej substancjami olejowymi.” Jest to statek specjalistyczny, do
którego zaprojektowanie lub/i budowa przysparza wiedzy i doświadczenia koniecznego do
wykonania zamówienia. W przypadku innych statków, posiadanie trzech z nich będzie
podstawą uznania wybudowanego czy zaprojektowanego statku za statek specjalistyczny w
myśl oceny spełnienia warunku. Statki posiadające klasę CHEMICAL RECOVERY VESSEL
posiadają jednocześnie wyposażenie umożliwiające zbieranie i przechowywanie
zanieczyszczeń z substancji niebezpiecznych.
Zarzut, że statek klasy CHEMICAL RECOVERY VESSEL nie jest statkiem
wielozadaniowym jest nieuzasadniony, ponieważ już sama definicja klasy statku wykazuje
jego wielozadaniowość. Pojęcie wielozadaniowości jest bardzo ogólne i praktycznie każdy
urządzenie, które jest w stanie wykonywać więcej niż jedną funkcję, można uznać za
wielozadaniowe. Zamiarem Zamawiającego było precyzyjne określenie wielozadaniowości i
zostało to między innymi wykonane, poprzez określenie definicji statku specjalistycznego.
Jednocześnie cechy takiego statku oraz szczególna trudność w jego budowie (operowanie w
warunkach
zanieczyszczenia
chemicznego
i olejowego), zbieranie zanieczyszczeń
chemicznych oraz gazosz
czelność pokrywają się z najważniejszymi i najtrudniejszymi w
projektowaniu i budowie cechami statku będącego przedmiotem zamówienia.
Zamawiający, wskazując obowiązek wypełnienia trzech z wskazanych cech innych
jednostek
niż CHEMICAL RECOVERY VESSEL, rozszerzył możliwość legitymowania się
doświadczeniem o wybudowanie statków, które nie są w pełni tożsame z opisanym
przedmiotem zamówienia. Budowa statków posiadających trzy, spośród cech referencyjnych
nie jest rzadkością, a posiadanie doświadczenia w wykonaniu akurat jednostek o takich
cechach nie jest kwestią szczęścia czy przypadku (jak to Odwołujący próbuje przedstawić w
treści odwołania), a uznania ich wiedzy i doświadczenia przez armatorów, uczestników rynku
budowy statków.
Sprowadzenie powyższej definicji jedynie do konieczności spełnienia jednej cechy, o
co wnosi Odwołujący, sprowadzałoby w rzeczywistości ten warunek do warunku
doświadczenia w wybudowaniu jakiegokolwiek statku, który nie musiał być statkiem
specjalistycznym, i nie przysparza w tym z
akresie wiedzy i doświadczenia, zdolności
technicznej i zawodowej potrzebnej do wykonania zamówienia objętego niniejszym
postępowaniem przetargowym, gdyż nie oddaje skomplikowania wykonania niniejszego
zamówienia, które ujawnia się już w procesie jego zaprojektowania i budowy. Definicja
wymaganego doświadczenia oparta o zdefiniowane przez Zamawiającego pojęcie statku
specjalistycznego wynika z
jego wiedzy i doświadczenia w eksploatacji statków ratowniczych,
w tym statków przeznaczonych do działań specjalistycznych polegających na zwalczaniu
zagrożeń i zanieczyszczeń morza. Doświadczenie i wiedza Zamawiającego w tym zakresie są
dodatkowo pogłębiane poprzez kontakty z innymi służbami ratowniczymi na terenie Europy.
W odniesieniu do zarzutu nieuprawnionego wy
dłużenia okresu badania doświadczenia
z trzech do sześciu lat Zamawiający wyjaśnił, że w treści ogłoszenia o zamówieniu oraz SIWZ
zezwolił na legitymowanie się doświadczeniem zdobytym w okresie ostatnich 6 lat.
Odwołujący w żądaniu zmiany treści ogłoszenia proponuje zmianę powyższego w taki
sposób, że projekt i wykonanie statku specjalistycznego będzie musiało być dokonane w ciągu
ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a zatem żąda w istocie ograniczenia
konkurencji. Zdaniem Zamawiającego, realizacja zamówień w piątym czy szóstym roku przed
terminem składania ofert potwierdza posiadanie wiedzy i doświadczenia na równi z
wykonaniem zamówień w okresie ostatnich trzech lat, gdyż nie nastąpiła w tym czasie
spektakularna zmiana technologii lub
sposobu realizacji zamówień.
Zamawiający wyjaśnił, że celem usunięcia nieścisłości wprowadził do treści SIWZ i
ogłoszenia zdanie wskazujące, iż w przypadku legitymowania się przez wykonawcę
doświadczeniem zdobytym w okresie 6 lat – takie doświadczenie może wskazać w
wymaganym wykazie.
W odniesieniu do zarzutu
naruszenia art. 23 Pzp, poprzez niezasadne uniemożliwienie
wykonawcom wspólne ubiegającym się o udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów
Zamawiający stwierdził, że wymaga, aby w przypadku wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia, jeden z wykonawców legitymował się doświadczeniem w
wybudowaniu dwóch statków, na co jednoznacznie wskazuje treść zał. nr 2 do SIWZ.
W przypadku natomiast
oddzielnej realizacji usługi zaprojektowania oraz budowy
statków, Zamawiający uzna ten warunek również za spełniony w sytuacji, gdy spośród
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, jeden z wykonawców
zrealizował dwie usługi zaprojektowania, a drugi – budowy dwóch statków. Powyższe jest
wyrazem możliwości oddzielenia doświadczenia w zaprojektowaniu od doświadczenia w
budowie statku.
Brak jest natomiast możliwości podziału doświadczenia zdobywanego przy budowie
drugiego statku i zrównania go z doświadczeniem zdobytym przez dwa podmioty – każdy w
wykonaniu jednego
statku. W realiach zamówień publicznych za utrwalone należy uznać
twierdzenie, że doświadczenie dwóch wykonawców z pojedynczymi realizacjami nie równa się
doświadczeniu jednego wykonawcy z dwiema realizacjami. Zamawiający uznał, że dopiero
druga realizacja przysparza doświadczenia niezbędnego do wykonania zamówienia, ale
jednocześnie Zamawiający rozszerzył zbiór statków, którymi może się wykonawca
legitymować, wskazując konieczność spełnienia jedynie trzech cech spośród cech statku
specjalistycznego oraz wydłużył dwukrotnie okres, w którym doświadczenie to mogło zostać
zdobyte
– z 3 do 6 lat, a także wskazał niższą wartość statków budowanych - 150 000 000
PLN, co stanowi niespełna 55% wartości szacunkowej zamówienia, dopuszczając tym samym
legitymowanie się doświadczeniem w budowie mniejszych jednostek.
W zakresie zarzutu
nieproporcjonalności warunku dotyczącego sytuacji ekonomicznej
wykonawcy Zamawiający wyjaśnił, że wymaga, aby wykonawcy osiągnęli, w okresie trzech (3)
ostatnich lat obrotowych przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – za ten okres obrót, wynoszący minimalnie średniorocznie
350.000.000,00 PLN (słownie: trzysta pięćdziesiąt milionów złotych) oraz odpowiednio obrót z
obszaru objętego zamówieniem [czyli z projektowania i budowy dowolnych statków] 300 000
000,00 PLN.
Zdaniem Zamawiającego, posiadanie wymaganego obrotu wykazuje, iż wykonawca
prowadził działalność o łącznym obrocie średniorocznym o wartości zbliżonej do wartości
zamówienia. Obrót ten mógł zarówno dotyczyć realizacji kilku budów niewielkich statków
(wszystkich, a nie jak wskazuje odwołujący – statków specjalistycznych – obrót w obszarze
objętym zamówieniem) lub dużego statku, a w przypadku obrotu z działalności pełnej – obrót
z każdej działalności prowadzonej przez wykonawcę.
Ponadto,
Zamawiający wymaga średniorocznego obrotu o wartości 300 000 000 PLN
/ 350 000 000 PLN, a wartość zamówienia opiewa na kwotę 273 400 000 PLN. Prawodawca
u
nijny wyraźnie odnosi się w tym przypadku do szacunkowej wartości zamówienia (motyw 83
preambuły dyrektywy 2014/24/UE), a nie do części tej wartości, jak to przyjął Odwołujący.
Wykazując proporcjonalność tegoż warunku wystarczającym zdaje się chociażby przywołanie
treści Dyrektywy 2014/24/UE: „w przypadkach szczególnych w tym np. związanych z wysokim
ryzykiem realizacji zamówienia lub tym, że terminowa i prawidłowa realizacja zamówienia jest
szczególnie istotna (…) wymagania te mogą być nawet większe niż wskazana dwukrotność
szacunkowej wartości zamówienia (motyw 83 preambuły dyrektywy 2014/24/UE)”.
R
ealizacja niniejszego zamówienia charakteryzuje się znaczącym skomplikowaniem i
związanym z nim ryzykiem wystąpienia najwyższych konsekwencji nieprawidłowej realizacji –
narażenia życia i zdrowia ludzi, ryzykiem wystąpienia trudności w realizacji umowy związanej
z potrzebą skoordynowania zakupu setek elementów wyposażenia, materiałów, z których
każdy może opóźnić realizację danych etapów i ich zaliczkowanie. Ponadto termin realizacji
warunkuje wypełnienie umowy o dofinansowanie. Tym samym Zamawiający był uprawniony
nawet do sformułowania powyższego warunku na poziomie znacznie wyższym niż
dwukrotność wartości szacunkowej zamówienia. Zamawiający podkreślił, że budowa statku
wymaga od wykonawcy zaangażowania znacznych zasobów finansowych, płatność
realizowana jest zasadniczo po zaprojektowaniu, zbudowaniu, przejściu prób i odebraniu
statku. Zamawiający dopuścił częściowe zaliczki lecz wymaga to przedstawienia każdorazowo
stosownej gwarancji spłaty zaliczki i nie są to płatności częściowe. Tym bardziej zatem
określenie wymagania legitymowania się obrotami w wartościach zbliżonych do zamówienia i
dalece niższych, niż limity ustawowe, nie jest nadmierne i nie stanowi niedozwolonego
ograniczenia konkurencji.
K
rajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał posiadanie legitymacji uprawniającej do
wniesienia odwołania, stosownie do art. 179 ust. 1 Pzp.
P
rzedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i budowa specjalistycznej,
wielozadaniowej jednostki
– statku morskiego, przeznaczonego do ratowania ludzi i mienia na
morzu.
W pkt III SIWZ Zamawiający zawarł opis przedmiotu zamówienia, a szczegółowy Opis
techniczny
przedmiotu zamówienia został zawarty w załączniku nr 1 do SIWZ. W pkt 2 Opisu
technicznego określone zostały funkcje operacyjne statku: „Statek ma być zaprojektowany na
potrzeby żeglugi nieograniczonej oraz posiadać konstrukcję i wyposażenie umożliwiające
pełnienie funkcji specjalnych w odniesieniu do:
a. Poszukiwania i ratowania
życia na morzu.
b.
Działań interwencyjnych wykonywanych w celu ratowania życia na morzu, ochrony
ludności i środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa morskiego.
c. Zwalczania
zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego.
Statek m
a być zaprojektowany na potrzeby żeglugi nieograniczonej oraz posiadać konstrukcję
i wyposażenie umożliwiające pełnienie funkcji specjalnych w odniesieniu do:
a. Poszukiwania i ratowanie życia na morzu.
b. Działań interwencyjnych wykonywanych w celu ratowania życia na morzu,
ochrony ludności i środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa
morskiego.
c. Zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego.
d. Działań innych, polegających na stworzeniu możliwości wykorzystania
statku, jako uniwersalnej platformy dla
działań lub wsparcia działań,
prowadzonych przez inne podmioty (np. prowadzenie prac podwodnych,
wydobycie oleju z wraków itp.).
2.1.
Statek powinien zapewniać wypełnienie funkcji poszukiwania i ratowania życia na morzu
w każdych warunkach pogodowych oraz w warunkach skażenia wody i atmosfery, w tym
przede wszystkim:
a.
Poszukiwanie rozbitków - wzrokowe i techniczne.
b.
Podnoszenie rozbitków z wody.
c.
Podnoszenie rozbitków z innych jednostek ratunkowych.
d. Podnoszenie tratw z rozbitkami.
e. Ewakuowanie
rozbitków bezpośrednio z zagrożonej jednostki.
f.
Ewakuowanie niepełnosprawnych i rannych.
g.
Ewakuowanie osób z pomieszczeń zagrożonych pożarami i oddziaływaniem
niebezpiecznych i szkodliwych substancji chemicznych HNS (Hazardous and Noxious
Substances).
h. Segregacja poszkodowanych i kwalifikowana pierwsza pomoc medyczna -
pomieszczenia dla rozbitków w tym pomieszczenie udzielania pomocy medycznej z
pełnym wyposażeniem do jej udzielania z możliwością przekazywania parametrów
medycznych i obrazu do MTMAS (Maritime Telemedical Assistance Service).
i.
Współpraca ze śmigłowcem ratownictwa morskiego -pokład współpracy ze śmigłowcem
(winching deck)
– pozwalający na swobodne i bezpieczne opuszczanie personelu
ratowniczego i sprzętu oraz podnoszenie poszkodowanych.
2.2. W za
kresie działań interwencyjnych wielozadaniowy statek ratowniczy powinien być
zdolny do:
a.
Holowania awaryjnego statków na Bałtyku – statek ratowniczy musi być wyposażony w
windę holowniczą o uciągu dostosowanym do uciągu na palu około 100 ton i zestaw
wyposażenia w sprzęt holowniczy. Umiejscowienie windy, haka oraz pozostałego
wyposażenia holowniczego powinno umożliwiać wykonywanie innych działań
ratowniczych na pokładzie, w tym operacji podnoszenia poszkodowanych przy użyciu
śmigłowca ratowniczego.
b.
Gaszenia pożarów, w celu umożliwienia ewakuacji pasażerów i załogi z innego statku
przy pomocy hydromonitorów, poprzez podanie prądów wodnych i pianowych jak i
poprzez zasilenie instalacji ppoż. poszkodowanego statku (możliwość podłączenia
instalacji statku ratowniczego do instalacji statku ratowanego
– łączniki międzynarodowe
przynajmniej jeden na każdej burcie oraz możliwość wielopunktowego (cztery punkty
plus jeden łącznik międzynarodowy) podłączenia węży pożarowych na każdej burcie
statku ratowniczego.
c.
Wsparcia zagrożonych jednostek poprzez podanie kabla zasilającego w energię
elektryczną oraz przekazanie pomp i/lub odpompowanie własnymi pompami zalanych
przedziałów.
d.
Wsparcia eskortowanych / zagrożonych jednostek poprzez stworzenia możliwości
zaopatrzenia
w wodę, paliwo, środki medyczne, żywność, itp.
e.
Ponadto w ramach bezpieczeństwa żeglugi statek powinien posiadać zdolność do:
i)
Prowadzenia eskorty zagrożonych jednostek do miejsca schronienia zapewniając
wsparcie psychologiczne
i natychmiastową gotowość do podjęcia działań ratowniczych
w przypadku pogorszenia się sytuacji na eskortowanej jednostce, wsparcie nawigacyjne
i bezpieczeństwa ruchu, maksymalnie do 5 dni;
ii)
Holowania awaryjnego w ramach działania zgodnego z Międzynarodową Konwencją o
Interwencji.
2.3.
Biorąc pod uwagę zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego
wielozadaniowy statek ratowniczy powinien być zdolny do:
a.
Prowadzenia działań ratowniczych w warunkach skażenia wody i atmosfery.
b. Wykrywania i monitorowania dryfu substancji olejowych.
c. Ograniczania rozlewu substancji olejowych.
d. Zbierania
zanieczyszczeń olejowych z powierzchni wody(wysokość fali do 2,5 m).
e. Wykrywania i monitorowania niebezpiecznych i szkodliwych substancji chemicznych
(HNS).
f.
Zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń chemicznych innych niż olej (HNS), w tym poprzez
zbieranie zanieczyszczeń z powierzchni wody (wysokość fali do 1,5 m);
g.
Awaryjnego odładowania z zagrożonej jednostki substancji niebezpiecznych i szkodliwych
(płynnych i w opakowaniach), z uwzględnieniem transferu ładunku na statek własny oraz
statek inny.
h.
Poszukiwania i usuwania niebezpiecznych ładunków w opakowaniach utraconych na
morzu.
i.
Awaryjnego odładowania paliwa bunkrowego z uszkodzonego zbiornika, z
uwzględnieniem paliwa na statek własny i statek inny.
j.
Transfer zebranych zanieczyszczeń znajdujących się w zbiornikach lub pokładzie statku
na inne statki.
2.4.Prace inne obejmują między innymi:
a.
Prace płetwonurkowe umożliwiające realizację zadań obejmujących poszukiwanie i
ratowanie rozbitków znajdujących się pod wodą.
b.
Prace umożliwiające obserwację i prowadzenie poszukiwania na dnie morskim.
Podsumowując opis przedmiotu zamówienia Zamawiający wyjaśnił, że jest to wysoce
specjalistyczna jednostka, której dotąd nie ma w zasobach Morskiej Służby Poszukiwania i
Ratownictwa, powołana ustawowo do ratowania życia na morzu. Szczególne cechy ww. statku
to m.in. (w ślad za opisem technicznym):
1. gazoszczelność realizowana poprzez nadciśnienie i filtrowentylację dostarczanego
powietrza
(celem tej cechy jest realizowanie zadań ratowniczych w sytuacji
zanieczyszczenia powietrza np. oparami z płonących chemikaliów);
2. napęd spalinowo-elektryczny (diesel-electric, tj. silniki spalinowe napędzają generatory
prądu, którym zasilane są silniki elektryczne napędzające śruby – stosowany tam, gdzie
wymagana jest duża manewrowość i zmienne obciążenie napędu głównego);
3. możliwość prowadzenia pełnych działań ratowniczych w każdych warunkach
pogodowych, w warunkach skażenia wody i atmosfery;
4. zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego, w tym zbierania
zanieczyszczeń olejowych oraz chemicznych innych niż olej;
5. funkcje holownicze;
6. gaszenie pożarów;
7. wykrywanie i monitorowanie niebezpiecznych i szkodliwych substancji;
8. prowadzenia prac nurkowych (poszukiwanie i ratowanie rozbitków znajdujących się pod
wodą).
Zamawiający wyjaśnił również, że specjalistyczny i wielozadaniowy charakter
jednostki, jej wysoki stopień skomplikowania powoduje, że jednostki tego typu nie są często
budowane oraz nie przez każdą stocznię. Aby prawidłowo i skutecznie zaprojektować i
zbudować tego typu jednostkę wymagane jest posiadanie szczególnej wiedzy i doświadczenia
w zakresie projektowania i budowy jednostek posiadających co najmniej kilka szczególnych
cech.
Na polskim rynku, według rozeznania Zamawiającego, jest przynajmniej dwóch
wykonawców zdolnych do spełnienia warunków udziału w przedmiotowym postępowaniu.
W Z
ałączniku nr 2 do SIWZ Zamawiający opisał warunki udziału w postępowaniu,
dotyczące:
Pkt 1.2. sytuacji ekonomicznej lub finansowej
„O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają następujące
warunki udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej:
1.2.1. posiadają środki finansowe lub zdolność kredytową w wysokości nie niższej niż
100.000.000,00 PLN (słownie: sto milionów złotych 00/100),
1.2.2. osiągnęli, w okresie trzech (3) ostatnich lat obrotowych przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – za ten okres obrót,
wynoszący minimalnie średniorocznie 350.000.000,00 PLN (słownie: trzysta pięćdziesiąt
milionów złotych)
1.2.3. osiągnęli, w okresie trzech (3) ostatnich lat obrotowych przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - za ten okres, minimalny
obrót wynoszący w obszarze objętym zamówieniem średniorocznie 300.000.000,00 PLN
(trzysta milionów złotych).”
Pkt
1.3. zdolności technicznej lub zawodowej
„O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy:
1.3.1. W okresie ostatnich 6 lat (a jeżeli okres prowadzenia działalności, jest krótszy – w tym
okresie), należycie:
1) opracował projekt techniczny lub roboczy co najmniej dwóch (2) wybudowanych i
odebranych następnie statków specjalistycznych o wartości minimum 150.000.000,00 PLN
netto każdy (słownie: sto pięćdziesiąt milionów złotych )
oraz
2) wybudował dwa (2) statki specjalistyczne o wartości minimum 150.000.000,00 PLN netto
(sto pięćdziesiąt milionów złotych ) każdy.”
W odniesieniu do wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie Zamawiający
postanowił, że:
„W przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia,
spełnianie warunków udziału w postępowaniu będzie oceniane łącznie, poza warunkiem
określonym w pkt 1.3.1. Zgodnie z rozdziałem VI pkt. 1.4 ppkt 7) SIWZ: W przypadku
wspólnego ubiegania się o udzielenie niniejszego zamówienia, zgodnie z treścią zał. nr 2 do
SIWZ, warunek określone w pkt rozdziale V pkt. 2:
1) dotyczący wiedzy i doświadczenia, musi być spełniony przynajmniej przez jednego z
Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia,
2) warunek dot. zdolności ekonomicznej i finansowej oraz dysponowanie potencjałem
osobowym
– jego spełnienie przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia oceniane jest łącznie.
2. Zasady oceny spełnienia warunków udziału przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia, stosuje się do oceny spełnienia warunków udziału wykonawcy wraz
z podmiotem udostępniającym zasoby w trybie art. 22a Pzp.”
W
dniu 29 lipca 2019 r. Zamawiający, na podstawie art. 38 ust 4 Pzp, wprowadził
następujące zmiany treści SIWZ, które zostały wprowadzone odpowiednio do treści
ogłoszenia o zamówieniu:
-
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział VI pkt 1 pkt 13:
„wykaz dostaw wykonanych lub wykonywanych w okresie ostatnich 3 (trzech) lat przed
upływem terminu składania ofert (a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym
okresie) wraz z podaniem ich przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których
dostawy zostały wykonane lub są wykonywane należycie, zgodnie z załącznikiem nr 7 do
SIWZ.
dopisuje się treść:
Zgodnie z treścią warunku udziału Zamawiający wydłużył okres legitymowania się
doświadczeniem. W przypadku legitymowania się doświadczeniem zdobytym w okresie 6 lat
-
takie doświadczenie może Wykonawca wykazać w niniejszym wykazie.”
- Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział VI pkt 1 pkt 12
„Usuwa się pkt 12) o treści:
12)
Dokumenty potwierdzające, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę
gwarancyjn
ą określoną przez Zamawiającego.
Kolejne punktu otrzym
ują numerację odpowiednio.”
-
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział VI pkt 1, po pkt 10
„Zamawiający wprowadza treść:
11) Oświadczenie wykonawcy o obrocie wykonawcy w obszarze objętym zamówieniem za
okres nie krótszy niż ostatnie 3 lata obrotowe, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy — za ten okres. (Dokument ten wykonawca składa w przypadku gdy powyższe
informacje nie wynika
ją ze sprawozdania finansowego i załączonych do niego dokumentów)'
Dotychczasowy pkt 11 otrzymuje kolejny numer wg numeracji, z zachowaniem konsekwencji
związanej ze zmianą numeracji.”
-
Zał. nr 2 do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, Warunki udziału w postępowaniu
„Zamawiający dopisuje w pkt 1.2.3. treść:
Za obszar objęty zamówieniem, Zamawiający przyjmuje obszar budowy statków.”
-
Zał. nr 2 do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, Warunki udziału w postępowaniu
oraz SIWZ Rozdział VI pkt 13 ppkt 7 SIWZ, ppkt 1)
„Zamawiający dopisuje treść i otrzymuje on brzmienie:
„W przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, spełnianie
warunków udziału w postępowaniu będzie oceniane łącznie, poza warunkiem określonym w
pkt 1.3.1. Zgodnie z rozdziałem VI pkt. 13 ppkt 7) SIWZ: W przypadku wspólnego ubiegania
się o udzielenie niniejszego zamówienia, zgodnie z treścią zat. nr 2 do SIWZ, warunek
określony w rozdziale V pkt. 2:
1)
dotyczący zdolności technicznej i zawodowej w obszarze wiedzy i doświadczenia, musi
być spełniony przynajmniej przez jednego z Wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia, przy czym Zamawiający uzna ten warunek za spełniony również
w sytuacji, gdy jeden z wykonawców legitymuje się doświadczeniem w opracowaniu
projektu technicznego lub roboczego co najmniej dwóch (2) wybudowanych i
odebranych stat
ków specjalistycznych, a drugi wykonawca — budową (2) dwóch
statków specjalistycznych, o cechach zgodnie z treścią warunku.”
Na potwierdzenie wprowadzonych w dniu 29 lipca 2019 r.
zmian w treści ogłoszenia i
specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający przedstawił do akt sprawy wydruk
z portalu internetowego, przy pomocy
którego prowadzone jest postępowanie.
W danym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje:
I.
Zarzut naruszenia art. 22 ust. 1
a w związku z ust.1b pkt 3 oraz w związku z art. 7
ust. 1 Pzp,
poprzez sformułowanie warunków odnoszących się do zdolności
technicznej i zawodowej w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia,
a przez to ograniczający uczciwą konkurencję.
Zgodnie z art. 22 ust. 1
a Pzp, zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu
oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Stosownie do
ust. 1b pkt 3, warunki udziału w postępowaniu mogą dotyczyć zdolności technicznej lub
zawodowej.
Zachowanie zasady
proporcjonalności przy określaniu warunków udziału w
postępowaniu oznacza, że warunki udziału w postępowaniu opisane przez zamawiającego
muszą być uzasadnione w odniesieniu do konkretnych warunków danego zamówienia, w tym
w szczególności - wartości zamówienia, charakterystyki i specyfiki przedmiotu zamówienia,
zakres
u zamówienia, stopnia jego złożoności oraz warunków realizacji. Warunki udziału w
postępowaniu powinny być określone na minimalnym poziomie, tj. nie powinny ograniczać
dostępu do zamówienia wykonawcom dającym rękojmię jego należytego wykonania, a tym
samym
nie mogą być określane ponad poziom niezbędny do osiągniecia celu, jakim jest
wyłonienie wykonawcy, który będzie zdolny prawidłowo zrealizować zamówienie, tj. w sposób
zgodny z wymaganiami Zamawiającego określonymi w SIWZ.
W przedmiotowym post
ępowaniu Zamawiający w pkt III.1.3).1 ogłoszenia o
zamówieniu określił warunek udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej i
zawodowej,
wskazując, że wykonawca musi wykazać się zaprojektowaniem i wybudowaniem
dwóch statków specjalistycznych o wartości przynajmniej 150 milionów złotych każdy.
W ocenie Izby,
warunek ten został określony na poziomie proporcjonalnym do
przedmiotu zamówienia, a tym samym nie ma podstaw by twierdzić, że w sposób
nieuzasadniony faworyzuje
dużych wykonawców. Na marginesie tylko Izba wskazuje, że
Odwołujący podnosząc powyższy zarzut nie wyjaśnił, jak rozumie „wykonawcę dużego” oraz
„wykonawcę mniejszego, który z powodzeniem mógłby wykonać zamówienie”. Odwołujący
potwierdził jednak, że zgodnie z orzecznictwem „wymaganie dwóch porównywalnych dostaw,
co do zasady nie jest wymaganiem nieproporcjonalnym
”.
W świetle powyższego należy przyjąć, że wymaganie dwóch dostaw porównywalnych
do przedmiotu zamówienia stanowi poziom warunku - średni lub typowy. Paradoksalnie zatem,
aby uznać, że wymóg określony w przedmiotowym postępowaniu w zakresie zaprojektowania
i wybudowania dwóch statków specjalistycznych jest zbyt wygórowany należałoby stwierdzić,
że wykonanie przedmiotu zamówienia wymaga mniejszego doświadczenia i wiedzy, niż inne
typowe dostawy, co nie pokrywa się z rzeczywistymi warunkami i specyfiką tego zamówienia.
W ocenie Izby, jednokrotna realizacja zamówienia obejmującego zaprojektowanie i
wybudowanie statku specjalistycznego o wartości blisko o połowę niższej w okresie ostatnich
6 lat przed terminem składania ofert nie jest wystarczająca do nabycia wiedzy i doświadczenia
koniecznego do zrealizowania przedmiotu zamówienia opisanego w przedmiotowym
postępowaniu.
Przedmiotowe zamówienie, jak przyznał sam Odwołujący, jest zamówieniem bardzo
złożonym, kosztownym i długotrwałym. Zrealizowanie zamówienia tożsamego do przedmiotu
zamówienia, tj. o takim samym zakresie, stopniu złożoności oraz wartości, z dużym
prawdopodobieństwem dawałoby wykonawcy wystarczającą wiedzę i doświadczenie do
zrealizowania takiego samego
zamówienia. Jednak wymaganie przez Zamawiającego
wykazania
się przez wykonawców dokładnie taką samą realizacją, jak przedmiot zamówienia,
w przypadku tego postepowania
należałoby uznać za wygórowane i nadmiernie ograniczające
konkurencję, choćby z tego względu, że jak wyjaśnił Zamawiający, takie jednostki do
ratownictwa morskiego jak jednostka objęta przedmiotowym postępowaniem, nie są
zamawiane często, a wręcz są to zamówienia rzadkie (sporadyczne). Odwołujący podobnie
również wskazywał, że „statki specjalistyczne budowane są, jak sama nazwa wskazuje, na
specjalne zamówienie, a zatem rzadko”.
W odniesieniu do wymagania, aby zaprojektowane i zbudowane statki miały charakter
specjalistyczny, należy wskazać, że Zamawiający zdefiniował pojęcie „statek specjalistyczny”
na potrzeby niniejszego przetargu, jako:
1) statek klasy chemical recovery (do zwalczania substancji niebezpiecznych i
szkodliwych),
2)
lub inny statek posiadający co najmniej trzy z poniższych cech:
− statek przeznaczony do ratowania ludzi i mienia na morzu;
− posiadanie klasy oil recovery (do zbierania zanieczyszczeń olejowych);
− statek posiadający wyposażenie umożliwiające oznaczenie statku symbolem klasy
min. FiFi-1;
− statek częściowo gazoszczelny (dostarczanie powietrza do cytadeli i zespołu
napędowego odbywa się z wykorzystaniem filtrowentylacji);
− statek z napędem diesel-electric;
− statek zaopatrzeniowy typu AHTS lub PSV;
− okręt wojenny.
Jak wynika z opisu statku klasy chemical recovery, przedstawionego przez
Zamawiającego, jest to statek wielozadaniowy, posiadający najistotniejsze i najbardziej
skomplikowane funkcje, wspólne z przedmiotem niniejszego zamówienia, umożliwiające
działanie w warunkach zanieczyszczenia chemicznego atmosfery i powierzchni wody, które to
funkcje
należy uznać za równoważne trzem pozostałym cechom wymienionym przez
Zamawiającego w pkt 2 przywołanym powyżej.
Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że w przedmiotowym postępowaniu
Zamawiaj
ący wymaga doświadczenia w zaprojektowaniu i wybudowaniu dwóch statków
specjalistycznych, które mogą być jednostkami mniejszymi (o blisko połowę mniejszej
wartości) i spełniającymi tylko min. trzy cechy spośród całego zakresu cech, które będzie
posiadała zamawiana jednostka. Dopuszczenie przez Zamawiającego doświadczenia w
zaprojektowaniu i budowie jednostek o znacznie mniejszej wartości i złożoności stanowi w
ocenie Izby wyraz
rozszerzenia konkurencyjności postępowania i dopuszczenia do udziału w
postępowaniu wykonawców, którzy do tej pory tak dużej i skomplikowanej jednostki nie
wykonali, ale wykonali co najmniej dwie jednostki mniejsze.
Podkreślić należy, że
Zamawiający rozszerzył również zakres czasowy dla ocenianego doświadczenia do 6 lat.
W ocenie Izby, tak skons
truowany warunek udziału w postępowaniu jest
proporcjonalny do przedmiotu niniejszego
zamówienia. Podkreślić w tym miejscu należy, że
Odwołujący twierdząc, że Zamawiający zdefiniował pojęcie „statek specjalistyczny” w sposób
„ewidentnie preferujący podmiot, który wykonał konkretny rodzaj statku specjalistycznego,
będący jednocześnie rodzajem jedynie luźno związanym z przedmiotem zamówienia”
prawdziwości tego twierdzenia nie wykazał.
II.
Zarzut naruszenia art 23 ust. 5 Pzp,
poprzez uniemożliwienie wykonawcom
wspólnie ubiegającym się o udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów dla
wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu, mimo że ograniczenie
takie nie jest obiektywnie uzasadnione ani proporcjonalne.
W świetle brzmienia art. 23 ust. 5 Pzp, zamawiający może określić szczególny,
obiektywnie uzasadniony
sposób spełniania przez wykonawców, o których mowa w ust. 1,
warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1b, jeżeli jest to uzasadnione
charakterem zamówienia i proporcjonalne.
W wyniku modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu i SIWZ dokonanej przez
Zamawiającego w dniu 29 lipca 2019 r. Zamawiający wyeliminował nieścisłości w zakresie
opisu warunków w odniesieniu do wykonawców ubiegających się wspólnie o zamówienie oraz
doprecyzował wymaganie, aby co najmniej jeden z wykonawców spełniał opisane warunki
udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej i zawodowej oraz sytuacji
ekonomicznej i finansowej. Zamawiający dopuścił możliwość wykazania przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o zamówienie doświadczenia jednego podmiotu w zakresie -
zaprojektowania dwóch statków oraz jednego wykonawcy w zakresie - wybudowania dwóch
statków, przyjmując, że zakres tych zadań można oddzielić, a zatem doświadczenie w
powyższym zakresie również może być wykazane odrębnie, co w ocenie Izby było działaniem
w pełni uzasadnionym i słusznym. Izba w pełni podzieliła również stanowisko Zamawiającego,
że nie można zrównać doświadczenia nabytego przy budowie drugiego statku z
doświadczeniem zdobytym przez dwa podmioty – każdego w wykonaniu jednego statku. W
ocenie Izby, nie budzi wątpliwości fakt, że doświadczenie dwóch wykonawców w pojedynczych
zadaniach nie równa się doświadczeniu jednego wykonawcy w dwóch zadaniach.
Skoro nieprawidłowości w opisie warunków, które podnosił Odwołujący zostały
usunięte, to tym samym nie ma podstaw by stwierdzić, że mają one lub mogą mieć jakikolwiek
wpływ na wynik postępowania, stosownie do art. 192 ust. 2 Pzp. Izba nie stwierdziła wobec
powyższego podstaw do uwzględnienia odwołania w zakresie tego zarzutu.
III.
Zarzut naruszenia
art. 41 pkt 7 i 7a w związku z art. 25 i art. 26 ust. 1 Pzp, poprzez
sformułowanie warunku udziału w postępowaniu w taki sposób, że nie może on być
potwierdzony wymaganymi przez Zamawiającego dokumentami.
Zgodnie z art. 41 pkt 7 i 7a Pzp, o
głoszenie o zamówieniu, o którym mowa w art. 40
ust. 1, zawiera co najmniej -
warunki udziału w postępowaniu i podstawy wykluczenia oraz -
wykaz oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w
postępowaniu i brak podstaw wykluczenia.
Zgodnie z art. 25 ust.
1 Pzp, w postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający
może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do
przeprowadzenia postępowania. Oświadczenia lub dokumenty potwierdzające:
1) spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji,
2) spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych
przez zamawiającego,
3) brak podstaw wykluczenia
– zamawiający wskazuje w ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków
zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert.
Zgodnie z ust. 2,
Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze
rozporządzenia, rodzaje dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, okres
ich ważności oraz formy, w jakich dokumenty te mogą być składane, mając na uwadze, że
potwierdzeniem spełniania warunków udziału w postępowaniu, kryteriów selekcji lub braku
podstaw wykluczenia może być zamiast dokumentu również oświadczenie złożone przed
właściwym organem, informacja z Krajowego Rejestru Karnego, wyciąg z odpowiedniego
rejestru, takiego jak rejestr sądowy, lub, w przypadku jego braku, równoważny dokument
wykazujący brak podstaw wykluczenia, spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub
kryteriów selekcji, wydany przez właściwy organ sądowy lub administracyjny, a
potwierdzeniem, że oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania
określone przez zamawiającego, może być w szczególności zaświadczenie podmiotu
uprawnionego do kontroli jakości, a także mając na uwadze aktualność tych dokumentów oraz
potrzebę zapewnienia ochrony informacji niejawnych, w przypadku zamówień wymagających
tych informacji, związanych z nimi lub je zawierających, w sposób określony w przepisach o
ochronie informacji niejawnych.
Przepis art. 26 ust. 1 Pzp wskazuje natomiast
, że Zamawiający przed udzieleniem
zamówienia, którego wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, wzywa wykonawcę, którego oferta została najwyżej
ocenio
na, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 10 dni, terminie aktualnych na dzień
złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art.
25 ust. 1.
Odwołujący podnosił w ramach tego zarzutu sprzeczność treści pkt III. 1.3) ogłoszenia
o zamówieniu w zakresie opisu warunku wykonania projektu i budowy statku w okresie 6-
letnim
z treścią pkt. III. 1.3). 1.2) ogłoszenia, w którym na potwierdzenie tego warunku
wymagano wykazu dostaw wykonanych lub wykonywanych w okresie 3-letnim.
W świetle
dokonanej przez Zamawiającego w dniu 29 lipca 2019 r. zmiany treści ogłoszenia powyższa
sprzeczność opisu warunku została zniesiona, a zatem nie może mieć w tej sytuacji istotnego
wpływu na wynik prowadzonego postępowania w rozumieniu art. 192 ust. 2 Pzp. Izba nie
stwierdziła wobec powyższego podstaw do uwzględnienia odwołania w zakresie tego zarzutu.
IV.
Zarzut naruszenia
art. 22 ust. 1a w związku ust. 1b pkt 2 oraz art. 7 ust. 1 Pzp,
poprzez sformułowanie warunków odnoszących się do sytuacji ekonomicznej i
finansowej w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, a przez to
ograni
czający uczciwą konkurencję, a nadto w sposób nieprecyzyjny, tym samym
uniemożliwiający ocenę zdolności wykonawcy.
Zgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp,
Zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu
oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wy-konania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Zgodnie z ust.
1b pkt 2, warunki udzia
łu w postępowaniu mogą dotyczyć sytuacji ekonomicznej lub
finansowej.
Zgodnie z art. 22c ust. 1 Pzp, w
odniesieniu do warunków udziału w postępowaniu
dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej, zamawiający może wymagać w
szczególności:
1) aby wykonawcy posiadali określony minimalny roczny obrót, w tym określony
minimalny roczny obrót w obszarze objętym zamówieniem;
2) aby wykonawcy przedstawili informacje na temat ich rocznych s
prawozdań
finan
sowych wykazujących, w szczególności stosunek aktywów do zobowiązań;
3) posiadania przez wykonawcę odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej.
Zgodnie z ust. 2, z
amawiający nie może wymagać, aby minimalny roczny obrót, o
którym mowa w ust. 1 pkt 1, przekraczał dwukrotność wartości zamówienia, z wyjątkiem
należycie uzasadnionych przypadków odnoszących się do przedmiotu zamówienia lub
sposobu jego realizacji. Zamawiający wskazuje w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
lub protokole powody zastosowania takiego wymogu. Zgodnie z ust. 3, z
amawiający może
wymagać informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jeżeli określi w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia przejrzyste i obiektywne metody i kryteria, na podstawie których
u
względnia te informacje. Zgodnie z ust. 4 tego artykułu, jeżeli zamówienie jest podzielone na
części, przepisy ust. 1–3 stosuje się do każdej z tych części. Zamawiający może określić
minimalny roczny obrót także w odniesieniu do więcej niż jednej części zamówienia, na
wypadek, gdyby wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza,
przyznano kilka części zamówienia do realizacji w tym samym czasie.
Wprowadzona w art. 22c ust. 2 P
zp ogólna zasada co do możliwości żądania przez
zamawiającego wykazania przez wykonawców obrotu w wysokości dwukrotności wartości
przedmiotu zamówienia stanowi o maksymalnym progu wysokości rocznego obrotu w
stosunku do wartości zamówienia. Zamawiający ma zatem możliwość dostosowania warunku
dotyc
zącego wysokości wymaganego rocznego obrotu do specyfiki przedmiotu zamówienia.
W dalszym ciągu w powyższym zakresie obowiązuje także zasada proporcjonalnego
formułowania warunków udziału w postępowaniu, określona w art. 22 ust. 1a Pzp. Warunek
zdolności ekonomicznej i finansowej wykonawcy badany, poprzez wysokość rocznego obrotu
wykonawcy ma na celu
niewątpliwie weryfikację zdolności ekonomicznych i finansowych
wykonawcy do realizacji danego
zamówienia. Generalnie przyjmuje się, że pojęcie obrotu
służy do wyrażenia wielkości handlowej danego przedsiębiorstwa.
W niniejszym postępowaniu wartość przedmiotu zamówienia wynosi 273 400 000,00
zł. Zamawiający wymaga obrotu rocznego na poziomie 350 000,00 zł w zakresie ogólnej
działalności wykonawcy lub 300 000,00 zł w zakresie działalności związanej z przedmiotem
zamówienia - „obszaru objętego zamówieniem”, tj. na poziomie niewiele przekraczającym
jednokrotność wartości zamówienia. Nie może mieć tu znaczenia fakt, że zamówienie będzie
realizowane przez dwa lata. Ws
kazany powyżej przepis ustawy Pzp nie wprowadza żadnej
zależności w powyższym zakresie. Nie sposób zgodzić się z Odwołującym, że w przypadku
realizacji umowy w okresie dwóch lat, wymagany obrót nie powinien przekraczać połowy
wartości zamówienia. Zauważyć należy dodatkowo, że jak wyjaśnił Zamawiający, nie
przewidział on w przedmiotowym postępowaniu częściowych płatności na rzecz wykonawcy
w trakcie realizacji umowy, zatem
wykonawca musi mieć odpowiedni potencjał do
ekonomicznego „udźwignięcia” zamówienia.
Wymaganie określone w pkt III. 1.2).3. ogłoszenia o zamówieniu w zakresie wysokości
obrotu odnosi
się do pojęcia „obszaru objętego zamówieniem”, które to pojęcie zostało
zdefiniowane przez Zamawiającego w ramach modyfikacji z dnia 29 lipca 2019 r.
Izba ni
e podzieliła stanowiska Odwołującego, że wymóg pkt III.1.3).1. ogłoszenia jest
wygórowany i sprzeczny z pozostałymi warunkami ogłoszenia. Całkowicie błędne jest
rozumowanie Odwołującego, że skoro Zamawiający wymaga realizacji dwóch statków
specjalistycznych
o łącznej wartości 300 000,00 zł w ciągu 6 lat, to powinien ograniczyć
warunek co do wysokości obrotu za ten okres – wyłącznie do tej wysokości. Taki sposób
rozumienia warunków udziału i wzajemnej ich zależności w postępowaniu nie znajduje
jakiegokolwiek
oparcia w przepisach ustawy Pzp. Warunek zdolności technicznej i zawodowej
wykonawcy
oraz warunek zdolności ekonomicznej i finansowej służą ocenie potencjału
wykonawcy
pod innym kątem i w zakresie całkowicie innych aspektów. Oczywiste jest, że
warunki w d
anym postępowaniu muszą być spójne w kontekście danego przedmiotu
zamówienia i warunków realizacji danego zamówienia, w zakresie osiągnięcia celu, jakim jest
wybór wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania zamówieni. W ocenie Izby, w
przedmiotowym p
ostępowaniu spójność ww. warunków została zachowana.
Reasumując, w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający określił warunki udziału w
postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia, z uwzględnieniem jego
specyfiki
, złożonego charakteru oraz znacznej wartości. Nie potwierdziły się bowiem zarzuty
dotyczące nadmierności warunków, a tym samym niedozwolonego ograniczenia konkurencji
w postepowaniu, poprzez niedopuszczenie do udziału w postępowaniu podmiotów zdolnych
do należytego wykonania zamówienia.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak
w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Pzp oraz § 3 pkt 1 i 2, § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz.
972).
………………………………
1.
oddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę: PGZ Stocznia Wojenna sp. z o.o.,
ul. Śmidowicza 48, 81-127 Gdynia, i:
1)
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: PGZ
Stocznia Wojenna sp. z o.o., ul. Śmidowicza 48, 81-127 Gdynia tytułem wpisu
od odwołania,
2)
zasądza kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy)
od wykonawcy:
PGZ Stocznia Wojenna sp. z o.o., ul. Śmidowicza 48, 81-127
Gdynia
na rzecz zamawiającego:
Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa,
ul. Hryniewieckiego 10, 81-340 Gdynia s
tanowiącą koszty poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
dor
ęczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Gdańsku.
………………………………
Sygn. akt: KIO 1342/19
Uzasadnienie
Zamawiający: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, z siedzibą w Gdyni,
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego na:
„Dostawę wielozadaniowego statku ratowniczego dla Morskiej Służby
Poszukiwania i Ratownictwa
”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej pod nr 2019/S 128-312399 w dniu 8 lipca 2019 r.
Wykonawca: PG
Z Stocznia Wojenna, sp. z o.o. z siedzibą w Gdyni wniósł odwołanie
wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia,
zarzucając naruszenie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.)
, zwanej dalej „Pzp”:
1.
art. 22 ust. 1a
w związku ust. 1b pkt 3 oraz art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie
warunków odnoszących się do zdolności technicznej i zawodowej w sposób nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję,
2.
art. 23 ust. 5 Pzp,
poprzez uniemożliwienie wykonawcom wspólnie ubiegającym się o
udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów dla wykazania spełniania warunków
udziału w postępowaniu, mimo że ograniczenie takie nie jest obiektywnie uzasadnione ani
proporcjonalne,
3.
art. 41 pkt 7 i 7a
w związku z art 25 i 26 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie warunku
udziału w postępowaniu w taki sposób, że nie może on być potwierdzony wymaganymi przez
Zamawiającego dokumentami,
4.
art. 22 ust. 1a
w związku ust. 1b pkt 2 oraz art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie
warunków odnoszących się do sytuacji ekonomicznej i finansowej w sposób nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję, a ponadto w
sposób nieprecyzyjny, a tym samym uniemożliwiającym ocenę zdolności wykonawcy.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu zmiany treści ogłoszenia i
odpowiad
ających im zapisów specyfikacji w ten sposób, że:
1.
pkt III. 1.3). 1. ogłoszenia przybierze treść: „W okresie ostatnich 6 lat (a jeżeli okres
prowadzenia działalności, jest krótszy - w tym okresie), należycie: 1) opracował projekt
techniczny lub roboczy co najmniej jednego wybudowanego lub przebudowanego i
odebranego następnie statku specjalistycznego o wartości prac min. 150 000 000,00 PLN
netto (sto pięćdziesiąt milionów złotych) oraz 2) wybudował lub przebudował jeden statek
specjalistyczny,
a wartość prac wyniosła min. 150 000 000,00 PLN netto (sto pięćdziesiąt
milionów złotych).
Za „statek specjalistyczny” Zamawiający uzna statek posiadający co najmniej jedną z
poniższych cech:
—
statek klasy Chemical recovery (do zwalczania substancji niebezpiecznych i
szkodliwych)
—
statek przeznaczony do ratowania ludzi i mienia na morzu,
—
posiadanie klasy oil recovery (do zbierania zanieczyszczeń olejowych),
—
statek posiadający wyposażenie umożliwiające oznaczenie statku symbolem klasy
min. FiFi-1,
—
statek częściowo gazoszczelny (dostarczanie powietrza do cytadeli i zespołu
napędowego odbywa się z wykorzystaniem filtrowentylacji),
—
statek z napędem diesel-electric,
—
statek zaopatrzeniowy typu AHTS lub PSV,
—
okręt wojenny.”,
2.
pkt III.1.3
).3. ogłoszenia przybierze treść: „W przypadku wspólnego ubiegania się o
udzielenie niniejszego zamówienia, warunki o których mowa w pkt III. 1.2) i III. 1.3) niniejszego
ogłoszenia, wykonawcy powinni spełniać łącznie”,
3.
pkt. III. 1.3). 1.2) ogłoszenia przybierze treść: „wykaz dostaw w okresie ostatnich
sześciu lat przed upływem terminu składania ofert (a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy - w tym okresie) wraz z podaniem ich przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz
których dostawy zostały wykonane należycie”, ewentualnie warunek pkt III. 1.3) zostanie
zmodyfikowany w ten sposób, że projekt i wykonanie statku specjalistycznego będzie musiało
być dokonane w ciągu 3 lat przed upływem okresu składania ofert,
4.
pkt III.l .2).2. ogłoszenia przybierze treść: „osiągnęli, w okresie trzech (3) ostatnich lat
obrotowych przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności
jest krótszy - za ten okres obrót, wynoszący minimalnie średniorocznie 135.000.000,00 PLN
(słownie: sto trzydzieści pięć milionów złotych)”, zaś pkt III.1.2).3. zostanie wykreślony,
wnosząc ponadto o obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego.
I. Zarzut naruszenia
art. 22 ust. 1a Pzp w związku z art 7 ust. 1 Pzp, poprzez sformułowanie
warun
ków odnoszących się do zdolności technicznej i zawodowej w sposób nieproporcjonalny
do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję.
Ustawodawca określił, iż zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu oraz
wymagane od
wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Zasada
proporcjonalności oznacza, że opisane przez zamawiającego warunki udziału w postępowaniu
muszą być uzasadnione wartością zamówienia, charakterystyką, zakresem, stopniem
złożoności lub warunkami realizacji zamówienia. Nie powinny także ograniczać dostępu do
zamówienia wykonawcom dającym rękojmię należytego wykonania zamówienia.
W sprawie C-
376/08 (Serrantoni Srl), Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że przy
określaniu, jacy wykonawcy nie mogą wziąć udziału w postępowaniu, niezbędne jest
zachowanie zasady proporcjonalności, a więc ograniczania konkurencji gwarantowanej w
Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską w stopniu jak najmniejszym i jedynie
niezbędnym dla osiągnięcia celów. W wyroku w sprawie C-234/03 (Contse SA) TS orzekł, że
naruszeniem Traktatu jest żądany przez zamawiającego wymóg doświadczenia, który powinni
udowodnić wykonawcy, jeśli nie jest niezbędny dla oceny zdolności wykonawcy do wykonania
zamówienia. Proporcjonalność warunków do przedmiotu zamówienia oznacza zatem, że mają
one być adekwatne do osiągnięcia celu, a więc wyboru wykonawcy dającego rękojmię
należytego wykonania przedmiotu zamówienia. W orzeczeniu ETS w sprawie C-448/01 (EVN
AG) stwierdzono natomiast, że postawienie zbyt wygórowanego warunku udziału w
postępowaniu może faworyzować duże przedsiębiorstwa, dyskryminując mniejszych
dostawców, którzy mogliby z powodzeniem wykonać zamówienie.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zdaniem Odwołującego
należy uznać, że warunek (sformułowany w pkt III.1.3).l. ogłoszenia) zaprojektowania i
wybu
dowania dwóch statków specjalistycznych o wartości przynajmniej 150 milionów złotych
każdy, jest nieproporcjonalny i faworyzuje dużych wykonawców kosztem wykonawcy
mniejszego, który z powodzeniem mógłby wykonać zamówienie. Owszem, w orzecznictwie
podkreśla się, że wymaganie dwóch porównywalnych dostaw, co do zasady nie jest
wymaganiem nieproporcjonalnym, tym niemniej stanowisko to nie znajduje uzasadnienia w
specyfice tego, konkretnego, zamówienia. Nie sposób bowiem uznać, iż wykonawca, który
zaprojektował i wykonał w sposób należyty jeden statek specjalistyczny o wartości
przenoszącej 150 milionów złotych nie ma zdolności zawodowej do zrealizowania
porównywalnego zmówienia. Przyjęcie tezy przeciwnej, w myśl której realizacja tak złożonego,
kosztownego i długotrwałego zamówienia udała się niejako „szczęśliwie” czy „przypadkiem”,
wykonawcy, który nie miał faktycznie zdolności do jego zrealizowania, jest absurdalne z punktu
widzenia logiki i zasad doświadczenia życiowego. Można wręcz zaryzykować twierdzenie, iż
taki wykonawca nie tylko ma zdolność do wykonania statku obecnie, ale miał ją nawet przed
przystąpieniem do wykonywania umowy referencyjnej. Trudno bowiem oczekiwać by jego
poprzedni, działający racjonalnie, kontrahent zawarł z nim umowę o wartości kilkuset milionów
złotych bez skrupulatnego sprawdzenia kwalifikacji takiego wykonawcy.
Wobec powyższego należy uznać, że wykonawca, który prawidłowo zrealizował jedno
porównywalne zamówienie jest zdolny również do wykonania zamówienia niniejszego.
Wymaganie dru
giej realizacji jest rażąco nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia,
również z uwagi na fakt, że statki specjalistyczne budowane są, jak sama nazwa wskazuje, na
specjalne zamówienie, a zatem rzadko. Wymaganie realizacji dwóch statków
specjalistycznych w
stosunkowo krótkim 6-letnim okresie, oznacza, że zamówienie mogłyby
uzyskać wyłącznie ogromne stocznie, które wodują dziesiątki statków rocznie (wśród których
mogą znaleźć się 2 statki specjalistyczne), albo wykonawcy, którym szczęśliwie udało się
uzyskać dwa zamówienia na takie jednostki w krótkim czasie, co wszak wcale nie świadczy o
ich większych kwalifikacjach zawodowych, a jedynie o sprawności ich działu ofertowego.
Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż zamawiający zdefiniował pojęcie
„statek specjalistyczny” w sposób ewidentnie preferujący podmiot, który wykonał konkretny
rodzaj statku specjalistycznego, będący jednocześnie rodzajem jedynie luźno związanym z
przedmiotem zamówienia. Zamawiana jednostka ma być wielozadaniowym statkiem
ratowniczym
, przy czym wielozadaniowość ma, zgodnie z opisem technicznym, stanowiącym
załącznik nr 1 do SIWZ (str. 9-10), obejmować realizację dodatkowych funkcji:
-
holownika (pkt 2.2.a),
-
statku przeciwpożarowego (2.2.b),
-
statku zaopatrzeniowego (2.2.c-d)
-
statku do zb
ierania zanieczyszczeń olejowych (2.3.b-d)
-
statku do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych innych niż olej (2.3e-h).
Niezrozumiałym jest zatem, dlaczego w pkt III.1.3).1 ogłoszenia Zamawiający tak
zdefiniował statek specjalistyczny, że dla spełnienia warunku wymaganego doświadczenia
wystarczającym jest zbudowanie statku do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych innych
niż olej, nie będącego statkiem wielozadaniowym, zaś pozostałe funkcje (w tym podstawowa
funkcja ratownicza) muszą występować w zbiegu i to aż z dwiema innymi cechami. Budzi to
uzasadnione obawy, że definicja owa została skonstruowana na potrzeby konkretnego
wykonawcy, który zrealizował statek do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych, nie będący
jednocześnie statkiem wielozadaniowym, co oczywiście naruszałoby zasadę uczciwej
konkurencji. Dla usunięcia takiego naruszenia konieczne jest, albo wyeliminowanie
konieczności zbiegu różnych funkcji w przypadku także innych rodzajów statków, albo
ewentualnie, jeżeli uznajemy, że wielozadaniowość statku referencyjnego jest z punktu
zamawiającego istotna, objęcie również statku do zwalczania zanieczyszczeń chemicznych
koniecznością posiadania dwóch dodatkowych cech.
II.
Zarzut naruszenia art. 23 ust. 5 Pzp,
poprzez uniemożliwienie wykonawcom wspólnie
ubiega
jącym się o udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów dla wykazania
spełniania warunków udziału w postępowaniu, mimo że ograniczenie takie nie jest obiektywnie
uzasadnione ani proporcjonalne.
Zgodnie pkt III.1.3).3. ogłoszenia, warunek dotyczący wiedzy i doświadczenia musi
być spełniony przez przynajmniej jednego z wykonawców. Jednocześnie ogłoszenie to odsyła
do rozdziału V SIWZ, który w pkt 5 stanowi, iż co najmniej jeden z wykonawców powinien
spełniać wszystkie warunki, o których mowa w rozdziale V pkt 2 SIWZ, zaś punkt ten odnosi
się nie do warunków dotyczących wiedzy i doświadczenia, ale do zdolności technicznej lub
zawodowej oraz sytuacji ekonomicznej i finansowej. Ponadto, załącznik nr 2 do SIWZ pod
koniec pkt 1.3.2 wskazuje, że samodzielne spełnianie warunku odnosi się do wiedzy i
doświadczenia, odsyłając jednak jednocześnie do nieistniejącego rozdziału VI pkt 1.4 ppkt 7)
SIWZ. Na podstawie tak niespójnych zapisów SIWZ i ogłoszenia nie sposób ustalić, czy
intencją zamawiającego było wyeliminowanie możliwości sumowania potencjałów
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia w odniesieniu do wiedzy i
doświadczenia, zdolności technicznej lub zawodowej, czy też do sytuacji ekonomicznej i
finansowej.
Niezależnie od tego, jaka rzeczywiście była wola zamawiającego, należy zauważyć, iż
zamawiający w żaden sposób nie wykazał obiektywnego uzasadnienia i proporcjonalności
wprowadzenia konieczności spełniania warunków przez jednego z wykonawców
samodzielnie. Jak wynika z dyspozycji przepisu a
rt. 23 ust 5, aby zamawiający mógł określić
szczególny sposób spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu, winien
powyższe wymaganie obiektywnie uzasadnić, a ciężar przeprowadzenia uzasadnienia
spoczywa na nim (tak np. wyrok KIO 2140/18). N
ie sposób nie zgodzić ze stanowiskiem
wyrażonym w wyroku KIO 207/18, w myśl którego zamawiającego obciąża ciężar wykazania,
że łączne doświadczenie wykonawców tworzących konsorcjum nie zapewni takiego
potencjału, który pozwoli prawidłowo wykonać zamówienie, a możliwe jest to, co do zasady,
tylko dla zamówień, których przedmiot jest niepodzielny lub co najmniej trudny do podzielenia
w toku wykonawstwa. Jeżeli przedmiot zamówienia jest podzielny, a z taką sytuacją mamy do
czynienia w niniejszym postępowaniu, to wprowadzenie ograniczeń w sumowaniu potencjałów
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, jest bezzasadne i
nieproporcjonalne.
III.
Zarzut naruszenia
art. 41 pkt 7 i 7a w związku z art 25 i 26 ust. 1 Pzp, poprzez
sformułowanie warunku udziału w postępowaniu w taki sposób, że nie może on być
potwierdzony wymaganymi przez Zamawiającego dokumentami.
Pkt III. 1.3) ogłoszenia formułuje warunek wykonania projektu i statku w okresie 6-
letnim, natomiast pkt. III.
1.3). 1.2) ogłoszenia na potwierdzenie tego warunku wymaga wykazu
dostaw wykonanych lub wykonywanych w okresie 3-
letnim. Sprzeczność ta powoduje, że
wykonawcy nie mogą wiedzieć czy prawidłowy jest wykaz warunków, czy też dokumentów na
ich potwierdzenie. J
ednocześnie, jeżeli zamiarem Zamawiającego było zakreślenie okresu 6-
letniego, to w żaden sposób nie wykazał on zasadności odstąpienia od okresu przewidzianego
w §2 ust. 4 pkt 2) rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów. Oczywiście ust. 5
powołanego przepisu przewiduje możliwość zastosowania dłuższego niż 3-letni okresu, jednak
nie w sposób całkowicie arbitralny, a jedynie przy wykazaniu przesłanki zapewnienia
odpowiedniego poziomu konkurencji, której to Zamawiający nie wykazał.
IV.
Zarzut naruszenia art. 2
2 ust. 1a w związku ust. 1b pkt 2) oraz art. 7 ust. 1 Pzp, poprzez
sformułowanie warunków odnoszących się do sytuacji ekonomicznej i finansowej w sposób
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, a przez to ograniczający uczciwą konkurencję,
a ponadto w s
posób nieprecyzyjny, a tym samym uniemożliwiający ocenę zdolności
wykonawcy.
Mimo wprowadzenia w art. 22c ust. 2 P
zp ogólnej zasady możliwości żądania obrotu
w wysokości dwukrotności wartości przedmiotu zamówienia, nie jest zasadnym przekonanie,
że zastosowanie takiego progu jest możliwe w każdym postępowaniu, bez względu na
specyfikę przedmiotu zamówienia. W rzeczywistości treść powołanego przepisu w żaden
sposób nie wyłącza konieczności formułowania warunków udziału w postępowaniu zgodnie z
zasadą proporcjonalności, wyrażoną art. 22 ust. 1a.
W niniejszym postępowaniu wartość przedmiotu zamówienia wynosi około 270
mi
lionów złotych, jednakże jego realizacja przewidziana jest na okres dwóch lat, a zatem
roczna skala obrotów osiągana w związku z realizacją zamówienia będzie zbliżona do 135
milionów złotych. Wymaganie obrotu w wysokości niemal trzykrotnie wyższej (pkt III. 1.2).2.
ogłoszenia) jest rażąco nieproporcjonalne do skali zamówienia i faworyzuje wykonawców
wielkich, kosztem podmiotów mniejszych, ale dających rękojmię należytej realizacji
przedmiotu zamówienia.
Wymaganie określone w pkt III. 1.2).3. ogłoszenia określa natomiast nie tylko rażąco
wygórowany poziom obrotu (300 mln), ale jednocześnie odnosi go do nie zdefiniowanego w
żaden sposób pojęcia „obszaru objętego zamówieniem”. Jeżeli przez „obszar objęty
zamówieniem” będziemy rozumieć projektowanie i wykonanie statków specjalistycznych w
rozumieniu zapisu pkt III.1.3).l. ogłoszenia, to wymóg ten wypada uznać za absurdalnie
wygórowany i sprzeczny z pozostałymi warunkami ogłoszenia. Zamawiający bowiem, z jednej
strony wymaga, aby wykonawcy zrealizowali dwie budowy
statków specjalistycznych, o
łącznej wartości 300 mln, w ciągu 6 lat, a z drugiej stawia wymaganie, by obrót z tego tytułu
wynosił w okresie ostatnich 3 lat co najmniej 900 (3x300) milionów złotych.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie pismem z dnia 29 lipca 2019 r.,
przesłanym do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 lipca 2019 r. Zamawiający
wniósł o oddalenie odwołania.
Zdaniem Zamawiającego, zarzut braku proporcjonalności warunku zdolności
technicznej i zawodowej w postaci opracowania d
okumentacji projektowej dwóch statków oraz
wykonania dwóch statków o wartości min. 150 000 000 PLN (słownie: sto pięćdziesiąt milionów
złotych) każdy jest niezasadny. Zamawiający podkreślił, że przedmiotem zamówienia jest
zaprojektowanie i budowa specjalistycznej, wielozadaniowej jednostki
– statku morskiego,
przeznaczonego do ratowania ludzi i mienia na morzu. Jest to wysoce specjalistyczna
jednostka, której dotąd nie ma w zasobach Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa,
powołanej ustawowo do ratowania życia na morzu. Szczególne cechy statku to m.in. (w ślad
za opisem technicznym):
1.
gazoszczelność realizowana poprzez nadciśnienie i filtrowentylację dostarczanego
powietrza
(celem tej cechy jest realizowanie zadań ratowniczych w sytuacji zanieczyszczenia
powietrza np. oparami z płonących chemikaliów);
2.
napęd spalinowo-elektryczny (diesel-electric, tj. silniki spalinowe napędzają generatory
prądu, którym zasilane są silniki elektryczne napędzające śruby – stosowany tam, gdzie
wymagana jest duża manewrowość i zmienne obciążenie napędu głównego);
3.
możliwość prowadzenia pełnych działań ratowniczych w każdych warunkach
pogodowych, w warunkach skażenia wody i atmosfery;
4.
zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego, w tym zbierania
zanieczyszczeń olejowych oraz chemicznych innych niż olej;
5.
funkcje holownicze;
6.
gaszenie pożarów;
7.
wykrywanie i monitorowanie niebezpiecznych i szkodliwych substancji;
8.
prowadzenia prac nurkowych (poszukiwanie i ratowanie rozbitków znajdujących się
pod wodą).
Specjalistyczny i wielozadaniowy charakter jednostki, jej wysoki stopień
skomplikowania (a co za tym idzie, cena) powoduje, że jednostki tego typu nie są często
budowane oraz nie przez każdą stocznię. Aby prawidłowo i skutecznie zaprojektować i
zbudować tego typu jednostkę wymagane jest posiadanie szczególnej wiedzy i doświadczenia
w zakresie projektowania i budowy jednostek posiadających co najmniej kilka szczególnych
cech.
Zamawiający w treści SIWZ – zał. nr 2 do SIWZ Warunki udziału w postępowaniu,
okre
ślił w zakresie warunku wiedzy technicznej i zawodowej m.in. warunek dot. wiedzy i
doświadczenia (pkt III.1.3.1 ogłoszenia o zamówieniu). Zamawiający wyjaśnił, że aby otworzyć
konkurencję nie ograniczył wymagania doświadczenia wyłącznie do legitymowania się
doświadczeniem w zakresie wybudowania analogicznej jednostki, ale zdecydował, że
wybudowanie jednostek posiadających kilka spośród cech, jakie będą zintegrowane w
jednostce Zamawiającego, będzie doświadczeniem wystarczającym. Z pewnością jednak nie
jest
wystarczające doświadczenie w zaprojektowaniu i budowie jednostki posiadającej tylko
jedną cechę z wielu, jakie będą łącznie „zintegrowane” w jednostce Zamawiającego.
Zdaniem Zamawiającego, wykonanie jednej realizacji nie jest proporcjonalne do
przedmio
tu zamówienia, gdyż nie potwierdza posiadania zdolności technicznej i zawodowej w
postaci wiedzy i doświadczenia w wymiarze wystarczającym do wykonania zamówienia
objętego postępowaniem. Zamawiający wskazał wymóg legitymowania się doświadczeniem
w sporządzeniu dokumentacji (2) dwóch statków oraz wybudowaniu (2) dwóch statków, gdyż
dopiero dwukrotne wykonanie powyższych realizacji przysparza wiedzy i doświadczenia
koniecznego do wykonania niniejszego zamówienia.
Odwołujący nie wykazał żadnego dowodu, który potwierdziłby, iż jednorazowa
przebudowa lub budowa statku specjalistycznego w rozumieniu treści SIWZ, gwarantuje
posiadanie przez wykonawcę doświadczenia wystarczającego do wykonania tak
skomplikowanego przedmiotu zamówienia, jakim jest zaprojektowanie i budowa
wielozadaniowego statku ratowniczego.
Wymaganie Zamawiającego dotyczące wykazania się dwiema dostawami, tj.
zaprojektowaniem i wybudowaniem dwóch statków specjalistycznych o wartości minimum 150
000 000 PLN
każdy jest w najwyższym stopniu uzasadnione specyfiką, indywidualnymi
cechami niniejszego zamówienia - budowy statku do ratowania życia ludzkiego o dodatkowych
funkcjonalnościach z zakresu funkcjonalności statków specjalistycznych, a więc jednostki o
wysokim stopniu skomplikowania, mającej stawić czoło niezwykle ważnym zadaniom. Statek
ten będzie użytkowany w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych, w jakich zwykle
prowadzi się akcje ratownicze. Od prawidłowości zaprojektowania i wykonania rzeczonego
wielozadaniowego statku ratowniczego zależeć będzie zdrowie i życie osób uczestniczących
w akcji oraz powodzenie akcji ratowniczej. Jednorazowa realizacja niesie za sobą ryzyko i
powody do obaw o potencjał danego wykonawcy oraz wiedzę i doświadczenie konieczne w
przezwyciężeniu trudności, które mogą wystąpić przy niniejszej realizacji, a z którymi
dotychczas wykonawca się nie spotkał.
Zdaniem Zamawiającego, realizacja drugiej jednostki jest rynkowym potwierdzeniem,
iż wykonawca jest uczestnikiem rynku, który zrealizował budowę pierwszej jednostki w sposób,
który umożliwił mu uzyskanie kolejnego zamówienia. Czyli udana pierwsza jednostka
przyniosła zamówienia na kolejną bądź kolejne, a co za tym idzie, zrealizowanie choćby jednej
kolejnej jednostki świadczy o ugruntowaniu wiedzy i doświadczenia.
Zarzut określenia definicji statku specjalistycznego w sposób ograniczający konkurencję
Zamawiający wyjaśnił, że formułując definicję statku specjalistycznego, wskazał, że za
„statek specjalistyczny” uzna:
a)
statek klasy chemical recovery (do zwalczania substancji niebezpiecznych i
szkodliwych)
b)
lub inny statek posiadający co najmniej trzy z poniższych cech:
− statek przeznaczony do ratowania ludzi i mienia na morzu;
− posiadanie klasy oil recovery (do zbierania zanieczyszczeń olejowych);
− statek posiadający wyposażenie umożliwiające oznaczenie statku symbolem klasy min.
FiFi-1;
− statek częściowo gazoszczelny (dostarczanie powietrza do cytadeli i zespołu napędowego
odbywa się z wykorzystaniem filtrowentylacji);
− statek z napędem diesel-electric;
− statek zaopatrzeniowy typu AHTS lub PSV;
− okręt wojenny.
Biorąc pod uwagę zbrojeniową specyfikę działalności Odwołującego, Zamawiający
podniósł, że okręt wojenny bez żadnej z cech wymaganych przez Zamawiającego jest
jednostką kompletnie odmienną od zamawianej w niniejszym postępowaniu, tak jak różne jest
doświadczenie przy jego projektowaniu i budowie.
Zamawiający podkreślił, że statek klasy „CHEMICAL RECOVERY VESSEL” jest
statkiem wielozadaniowym, na co wskazuje opis przeznaczenia statku sformułowany przez
towarzystwo klasyfikacyjne „wymagania klasyfikacyjne dotyczą statków o konstrukcji stalowej,
które w przypadku zdarzenia związanego z uwolnieniem się substancji chemicznych mogą być
wykorzystane do prowadzenia działań w atmosferze niebezpiecznej. Statki spełniające
wymagania klasy mogą bez żadnych ograniczeń także być wykorzystane do działań na
obszarach wody zanieczyszczonej substancjami olejowymi.” Jest to statek specjalistyczny, do
którego zaprojektowanie lub/i budowa przysparza wiedzy i doświadczenia koniecznego do
wykonania zamówienia. W przypadku innych statków, posiadanie trzech z nich będzie
podstawą uznania wybudowanego czy zaprojektowanego statku za statek specjalistyczny w
myśl oceny spełnienia warunku. Statki posiadające klasę CHEMICAL RECOVERY VESSEL
posiadają jednocześnie wyposażenie umożliwiające zbieranie i przechowywanie
zanieczyszczeń z substancji niebezpiecznych.
Zarzut, że statek klasy CHEMICAL RECOVERY VESSEL nie jest statkiem
wielozadaniowym jest nieuzasadniony, ponieważ już sama definicja klasy statku wykazuje
jego wielozadaniowość. Pojęcie wielozadaniowości jest bardzo ogólne i praktycznie każdy
urządzenie, które jest w stanie wykonywać więcej niż jedną funkcję, można uznać za
wielozadaniowe. Zamiarem Zamawiającego było precyzyjne określenie wielozadaniowości i
zostało to między innymi wykonane, poprzez określenie definicji statku specjalistycznego.
Jednocześnie cechy takiego statku oraz szczególna trudność w jego budowie (operowanie w
warunkach
zanieczyszczenia
chemicznego
i olejowego), zbieranie zanieczyszczeń
chemicznych oraz gazosz
czelność pokrywają się z najważniejszymi i najtrudniejszymi w
projektowaniu i budowie cechami statku będącego przedmiotem zamówienia.
Zamawiający, wskazując obowiązek wypełnienia trzech z wskazanych cech innych
jednostek
niż CHEMICAL RECOVERY VESSEL, rozszerzył możliwość legitymowania się
doświadczeniem o wybudowanie statków, które nie są w pełni tożsame z opisanym
przedmiotem zamówienia. Budowa statków posiadających trzy, spośród cech referencyjnych
nie jest rzadkością, a posiadanie doświadczenia w wykonaniu akurat jednostek o takich
cechach nie jest kwestią szczęścia czy przypadku (jak to Odwołujący próbuje przedstawić w
treści odwołania), a uznania ich wiedzy i doświadczenia przez armatorów, uczestników rynku
budowy statków.
Sprowadzenie powyższej definicji jedynie do konieczności spełnienia jednej cechy, o
co wnosi Odwołujący, sprowadzałoby w rzeczywistości ten warunek do warunku
doświadczenia w wybudowaniu jakiegokolwiek statku, który nie musiał być statkiem
specjalistycznym, i nie przysparza w tym z
akresie wiedzy i doświadczenia, zdolności
technicznej i zawodowej potrzebnej do wykonania zamówienia objętego niniejszym
postępowaniem przetargowym, gdyż nie oddaje skomplikowania wykonania niniejszego
zamówienia, które ujawnia się już w procesie jego zaprojektowania i budowy. Definicja
wymaganego doświadczenia oparta o zdefiniowane przez Zamawiającego pojęcie statku
specjalistycznego wynika z
jego wiedzy i doświadczenia w eksploatacji statków ratowniczych,
w tym statków przeznaczonych do działań specjalistycznych polegających na zwalczaniu
zagrożeń i zanieczyszczeń morza. Doświadczenie i wiedza Zamawiającego w tym zakresie są
dodatkowo pogłębiane poprzez kontakty z innymi służbami ratowniczymi na terenie Europy.
W odniesieniu do zarzutu nieuprawnionego wy
dłużenia okresu badania doświadczenia
z trzech do sześciu lat Zamawiający wyjaśnił, że w treści ogłoszenia o zamówieniu oraz SIWZ
zezwolił na legitymowanie się doświadczeniem zdobytym w okresie ostatnich 6 lat.
Odwołujący w żądaniu zmiany treści ogłoszenia proponuje zmianę powyższego w taki
sposób, że projekt i wykonanie statku specjalistycznego będzie musiało być dokonane w ciągu
ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a zatem żąda w istocie ograniczenia
konkurencji. Zdaniem Zamawiającego, realizacja zamówień w piątym czy szóstym roku przed
terminem składania ofert potwierdza posiadanie wiedzy i doświadczenia na równi z
wykonaniem zamówień w okresie ostatnich trzech lat, gdyż nie nastąpiła w tym czasie
spektakularna zmiana technologii lub
sposobu realizacji zamówień.
Zamawiający wyjaśnił, że celem usunięcia nieścisłości wprowadził do treści SIWZ i
ogłoszenia zdanie wskazujące, iż w przypadku legitymowania się przez wykonawcę
doświadczeniem zdobytym w okresie 6 lat – takie doświadczenie może wskazać w
wymaganym wykazie.
W odniesieniu do zarzutu
naruszenia art. 23 Pzp, poprzez niezasadne uniemożliwienie
wykonawcom wspólne ubiegającym się o udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów
Zamawiający stwierdził, że wymaga, aby w przypadku wykonawców wspólnie ubiegających
się o udzielenie zamówienia, jeden z wykonawców legitymował się doświadczeniem w
wybudowaniu dwóch statków, na co jednoznacznie wskazuje treść zał. nr 2 do SIWZ.
W przypadku natomiast
oddzielnej realizacji usługi zaprojektowania oraz budowy
statków, Zamawiający uzna ten warunek również za spełniony w sytuacji, gdy spośród
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, jeden z wykonawców
zrealizował dwie usługi zaprojektowania, a drugi – budowy dwóch statków. Powyższe jest
wyrazem możliwości oddzielenia doświadczenia w zaprojektowaniu od doświadczenia w
budowie statku.
Brak jest natomiast możliwości podziału doświadczenia zdobywanego przy budowie
drugiego statku i zrównania go z doświadczeniem zdobytym przez dwa podmioty – każdy w
wykonaniu jednego
statku. W realiach zamówień publicznych za utrwalone należy uznać
twierdzenie, że doświadczenie dwóch wykonawców z pojedynczymi realizacjami nie równa się
doświadczeniu jednego wykonawcy z dwiema realizacjami. Zamawiający uznał, że dopiero
druga realizacja przysparza doświadczenia niezbędnego do wykonania zamówienia, ale
jednocześnie Zamawiający rozszerzył zbiór statków, którymi może się wykonawca
legitymować, wskazując konieczność spełnienia jedynie trzech cech spośród cech statku
specjalistycznego oraz wydłużył dwukrotnie okres, w którym doświadczenie to mogło zostać
zdobyte
– z 3 do 6 lat, a także wskazał niższą wartość statków budowanych - 150 000 000
PLN, co stanowi niespełna 55% wartości szacunkowej zamówienia, dopuszczając tym samym
legitymowanie się doświadczeniem w budowie mniejszych jednostek.
W zakresie zarzutu
nieproporcjonalności warunku dotyczącego sytuacji ekonomicznej
wykonawcy Zamawiający wyjaśnił, że wymaga, aby wykonawcy osiągnęli, w okresie trzech (3)
ostatnich lat obrotowych przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – za ten okres obrót, wynoszący minimalnie średniorocznie
350.000.000,00 PLN (słownie: trzysta pięćdziesiąt milionów złotych) oraz odpowiednio obrót z
obszaru objętego zamówieniem [czyli z projektowania i budowy dowolnych statków] 300 000
000,00 PLN.
Zdaniem Zamawiającego, posiadanie wymaganego obrotu wykazuje, iż wykonawca
prowadził działalność o łącznym obrocie średniorocznym o wartości zbliżonej do wartości
zamówienia. Obrót ten mógł zarówno dotyczyć realizacji kilku budów niewielkich statków
(wszystkich, a nie jak wskazuje odwołujący – statków specjalistycznych – obrót w obszarze
objętym zamówieniem) lub dużego statku, a w przypadku obrotu z działalności pełnej – obrót
z każdej działalności prowadzonej przez wykonawcę.
Ponadto,
Zamawiający wymaga średniorocznego obrotu o wartości 300 000 000 PLN
/ 350 000 000 PLN, a wartość zamówienia opiewa na kwotę 273 400 000 PLN. Prawodawca
u
nijny wyraźnie odnosi się w tym przypadku do szacunkowej wartości zamówienia (motyw 83
preambuły dyrektywy 2014/24/UE), a nie do części tej wartości, jak to przyjął Odwołujący.
Wykazując proporcjonalność tegoż warunku wystarczającym zdaje się chociażby przywołanie
treści Dyrektywy 2014/24/UE: „w przypadkach szczególnych w tym np. związanych z wysokim
ryzykiem realizacji zamówienia lub tym, że terminowa i prawidłowa realizacja zamówienia jest
szczególnie istotna (…) wymagania te mogą być nawet większe niż wskazana dwukrotność
szacunkowej wartości zamówienia (motyw 83 preambuły dyrektywy 2014/24/UE)”.
R
ealizacja niniejszego zamówienia charakteryzuje się znaczącym skomplikowaniem i
związanym z nim ryzykiem wystąpienia najwyższych konsekwencji nieprawidłowej realizacji –
narażenia życia i zdrowia ludzi, ryzykiem wystąpienia trudności w realizacji umowy związanej
z potrzebą skoordynowania zakupu setek elementów wyposażenia, materiałów, z których
każdy może opóźnić realizację danych etapów i ich zaliczkowanie. Ponadto termin realizacji
warunkuje wypełnienie umowy o dofinansowanie. Tym samym Zamawiający był uprawniony
nawet do sformułowania powyższego warunku na poziomie znacznie wyższym niż
dwukrotność wartości szacunkowej zamówienia. Zamawiający podkreślił, że budowa statku
wymaga od wykonawcy zaangażowania znacznych zasobów finansowych, płatność
realizowana jest zasadniczo po zaprojektowaniu, zbudowaniu, przejściu prób i odebraniu
statku. Zamawiający dopuścił częściowe zaliczki lecz wymaga to przedstawienia każdorazowo
stosownej gwarancji spłaty zaliczki i nie są to płatności częściowe. Tym bardziej zatem
określenie wymagania legitymowania się obrotami w wartościach zbliżonych do zamówienia i
dalece niższych, niż limity ustawowe, nie jest nadmierne i nie stanowi niedozwolonego
ograniczenia konkurencji.
K
rajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone na rozprawie przez strony
postępowania odwoławczego, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, że Odwołujący wykazał posiadanie legitymacji uprawniającej do
wniesienia odwołania, stosownie do art. 179 ust. 1 Pzp.
P
rzedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i budowa specjalistycznej,
wielozadaniowej jednostki
– statku morskiego, przeznaczonego do ratowania ludzi i mienia na
morzu.
W pkt III SIWZ Zamawiający zawarł opis przedmiotu zamówienia, a szczegółowy Opis
techniczny
przedmiotu zamówienia został zawarty w załączniku nr 1 do SIWZ. W pkt 2 Opisu
technicznego określone zostały funkcje operacyjne statku: „Statek ma być zaprojektowany na
potrzeby żeglugi nieograniczonej oraz posiadać konstrukcję i wyposażenie umożliwiające
pełnienie funkcji specjalnych w odniesieniu do:
a. Poszukiwania i ratowania
życia na morzu.
b.
Działań interwencyjnych wykonywanych w celu ratowania życia na morzu, ochrony
ludności i środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa morskiego.
c. Zwalczania
zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego.
Statek m
a być zaprojektowany na potrzeby żeglugi nieograniczonej oraz posiadać konstrukcję
i wyposażenie umożliwiające pełnienie funkcji specjalnych w odniesieniu do:
a. Poszukiwania i ratowanie życia na morzu.
b. Działań interwencyjnych wykonywanych w celu ratowania życia na morzu,
ochrony ludności i środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa
morskiego.
c. Zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego.
d. Działań innych, polegających na stworzeniu możliwości wykorzystania
statku, jako uniwersalnej platformy dla
działań lub wsparcia działań,
prowadzonych przez inne podmioty (np. prowadzenie prac podwodnych,
wydobycie oleju z wraków itp.).
2.1.
Statek powinien zapewniać wypełnienie funkcji poszukiwania i ratowania życia na morzu
w każdych warunkach pogodowych oraz w warunkach skażenia wody i atmosfery, w tym
przede wszystkim:
a.
Poszukiwanie rozbitków - wzrokowe i techniczne.
b.
Podnoszenie rozbitków z wody.
c.
Podnoszenie rozbitków z innych jednostek ratunkowych.
d. Podnoszenie tratw z rozbitkami.
e. Ewakuowanie
rozbitków bezpośrednio z zagrożonej jednostki.
f.
Ewakuowanie niepełnosprawnych i rannych.
g.
Ewakuowanie osób z pomieszczeń zagrożonych pożarami i oddziaływaniem
niebezpiecznych i szkodliwych substancji chemicznych HNS (Hazardous and Noxious
Substances).
h. Segregacja poszkodowanych i kwalifikowana pierwsza pomoc medyczna -
pomieszczenia dla rozbitków w tym pomieszczenie udzielania pomocy medycznej z
pełnym wyposażeniem do jej udzielania z możliwością przekazywania parametrów
medycznych i obrazu do MTMAS (Maritime Telemedical Assistance Service).
i.
Współpraca ze śmigłowcem ratownictwa morskiego -pokład współpracy ze śmigłowcem
(winching deck)
– pozwalający na swobodne i bezpieczne opuszczanie personelu
ratowniczego i sprzętu oraz podnoszenie poszkodowanych.
2.2. W za
kresie działań interwencyjnych wielozadaniowy statek ratowniczy powinien być
zdolny do:
a.
Holowania awaryjnego statków na Bałtyku – statek ratowniczy musi być wyposażony w
windę holowniczą o uciągu dostosowanym do uciągu na palu około 100 ton i zestaw
wyposażenia w sprzęt holowniczy. Umiejscowienie windy, haka oraz pozostałego
wyposażenia holowniczego powinno umożliwiać wykonywanie innych działań
ratowniczych na pokładzie, w tym operacji podnoszenia poszkodowanych przy użyciu
śmigłowca ratowniczego.
b.
Gaszenia pożarów, w celu umożliwienia ewakuacji pasażerów i załogi z innego statku
przy pomocy hydromonitorów, poprzez podanie prądów wodnych i pianowych jak i
poprzez zasilenie instalacji ppoż. poszkodowanego statku (możliwość podłączenia
instalacji statku ratowniczego do instalacji statku ratowanego
– łączniki międzynarodowe
przynajmniej jeden na każdej burcie oraz możliwość wielopunktowego (cztery punkty
plus jeden łącznik międzynarodowy) podłączenia węży pożarowych na każdej burcie
statku ratowniczego.
c.
Wsparcia zagrożonych jednostek poprzez podanie kabla zasilającego w energię
elektryczną oraz przekazanie pomp i/lub odpompowanie własnymi pompami zalanych
przedziałów.
d.
Wsparcia eskortowanych / zagrożonych jednostek poprzez stworzenia możliwości
zaopatrzenia
w wodę, paliwo, środki medyczne, żywność, itp.
e.
Ponadto w ramach bezpieczeństwa żeglugi statek powinien posiadać zdolność do:
i)
Prowadzenia eskorty zagrożonych jednostek do miejsca schronienia zapewniając
wsparcie psychologiczne
i natychmiastową gotowość do podjęcia działań ratowniczych
w przypadku pogorszenia się sytuacji na eskortowanej jednostce, wsparcie nawigacyjne
i bezpieczeństwa ruchu, maksymalnie do 5 dni;
ii)
Holowania awaryjnego w ramach działania zgodnego z Międzynarodową Konwencją o
Interwencji.
2.3.
Biorąc pod uwagę zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego
wielozadaniowy statek ratowniczy powinien być zdolny do:
a.
Prowadzenia działań ratowniczych w warunkach skażenia wody i atmosfery.
b. Wykrywania i monitorowania dryfu substancji olejowych.
c. Ograniczania rozlewu substancji olejowych.
d. Zbierania
zanieczyszczeń olejowych z powierzchni wody(wysokość fali do 2,5 m).
e. Wykrywania i monitorowania niebezpiecznych i szkodliwych substancji chemicznych
(HNS).
f.
Zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń chemicznych innych niż olej (HNS), w tym poprzez
zbieranie zanieczyszczeń z powierzchni wody (wysokość fali do 1,5 m);
g.
Awaryjnego odładowania z zagrożonej jednostki substancji niebezpiecznych i szkodliwych
(płynnych i w opakowaniach), z uwzględnieniem transferu ładunku na statek własny oraz
statek inny.
h.
Poszukiwania i usuwania niebezpiecznych ładunków w opakowaniach utraconych na
morzu.
i.
Awaryjnego odładowania paliwa bunkrowego z uszkodzonego zbiornika, z
uwzględnieniem paliwa na statek własny i statek inny.
j.
Transfer zebranych zanieczyszczeń znajdujących się w zbiornikach lub pokładzie statku
na inne statki.
2.4.Prace inne obejmują między innymi:
a.
Prace płetwonurkowe umożliwiające realizację zadań obejmujących poszukiwanie i
ratowanie rozbitków znajdujących się pod wodą.
b.
Prace umożliwiające obserwację i prowadzenie poszukiwania na dnie morskim.
Podsumowując opis przedmiotu zamówienia Zamawiający wyjaśnił, że jest to wysoce
specjalistyczna jednostka, której dotąd nie ma w zasobach Morskiej Służby Poszukiwania i
Ratownictwa, powołana ustawowo do ratowania życia na morzu. Szczególne cechy ww. statku
to m.in. (w ślad za opisem technicznym):
1. gazoszczelność realizowana poprzez nadciśnienie i filtrowentylację dostarczanego
powietrza
(celem tej cechy jest realizowanie zadań ratowniczych w sytuacji
zanieczyszczenia powietrza np. oparami z płonących chemikaliów);
2. napęd spalinowo-elektryczny (diesel-electric, tj. silniki spalinowe napędzają generatory
prądu, którym zasilane są silniki elektryczne napędzające śruby – stosowany tam, gdzie
wymagana jest duża manewrowość i zmienne obciążenie napędu głównego);
3. możliwość prowadzenia pełnych działań ratowniczych w każdych warunkach
pogodowych, w warunkach skażenia wody i atmosfery;
4. zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego, w tym zbierania
zanieczyszczeń olejowych oraz chemicznych innych niż olej;
5. funkcje holownicze;
6. gaszenie pożarów;
7. wykrywanie i monitorowanie niebezpiecznych i szkodliwych substancji;
8. prowadzenia prac nurkowych (poszukiwanie i ratowanie rozbitków znajdujących się pod
wodą).
Zamawiający wyjaśnił również, że specjalistyczny i wielozadaniowy charakter
jednostki, jej wysoki stopień skomplikowania powoduje, że jednostki tego typu nie są często
budowane oraz nie przez każdą stocznię. Aby prawidłowo i skutecznie zaprojektować i
zbudować tego typu jednostkę wymagane jest posiadanie szczególnej wiedzy i doświadczenia
w zakresie projektowania i budowy jednostek posiadających co najmniej kilka szczególnych
cech.
Na polskim rynku, według rozeznania Zamawiającego, jest przynajmniej dwóch
wykonawców zdolnych do spełnienia warunków udziału w przedmiotowym postępowaniu.
W Z
ałączniku nr 2 do SIWZ Zamawiający opisał warunki udziału w postępowaniu,
dotyczące:
Pkt 1.2. sytuacji ekonomicznej lub finansowej
„O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają następujące
warunki udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej:
1.2.1. posiadają środki finansowe lub zdolność kredytową w wysokości nie niższej niż
100.000.000,00 PLN (słownie: sto milionów złotych 00/100),
1.2.2. osiągnęli, w okresie trzech (3) ostatnich lat obrotowych przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – za ten okres obrót,
wynoszący minimalnie średniorocznie 350.000.000,00 PLN (słownie: trzysta pięćdziesiąt
milionów złotych)
1.2.3. osiągnęli, w okresie trzech (3) ostatnich lat obrotowych przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - za ten okres, minimalny
obrót wynoszący w obszarze objętym zamówieniem średniorocznie 300.000.000,00 PLN
(trzysta milionów złotych).”
Pkt
1.3. zdolności technicznej lub zawodowej
„O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy:
1.3.1. W okresie ostatnich 6 lat (a jeżeli okres prowadzenia działalności, jest krótszy – w tym
okresie), należycie:
1) opracował projekt techniczny lub roboczy co najmniej dwóch (2) wybudowanych i
odebranych następnie statków specjalistycznych o wartości minimum 150.000.000,00 PLN
netto każdy (słownie: sto pięćdziesiąt milionów złotych )
oraz
2) wybudował dwa (2) statki specjalistyczne o wartości minimum 150.000.000,00 PLN netto
(sto pięćdziesiąt milionów złotych ) każdy.”
W odniesieniu do wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie Zamawiający
postanowił, że:
„W przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia,
spełnianie warunków udziału w postępowaniu będzie oceniane łącznie, poza warunkiem
określonym w pkt 1.3.1. Zgodnie z rozdziałem VI pkt. 1.4 ppkt 7) SIWZ: W przypadku
wspólnego ubiegania się o udzielenie niniejszego zamówienia, zgodnie z treścią zał. nr 2 do
SIWZ, warunek określone w pkt rozdziale V pkt. 2:
1) dotyczący wiedzy i doświadczenia, musi być spełniony przynajmniej przez jednego z
Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia,
2) warunek dot. zdolności ekonomicznej i finansowej oraz dysponowanie potencjałem
osobowym
– jego spełnienie przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia oceniane jest łącznie.
2. Zasady oceny spełnienia warunków udziału przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia, stosuje się do oceny spełnienia warunków udziału wykonawcy wraz
z podmiotem udostępniającym zasoby w trybie art. 22a Pzp.”
W
dniu 29 lipca 2019 r. Zamawiający, na podstawie art. 38 ust 4 Pzp, wprowadził
następujące zmiany treści SIWZ, które zostały wprowadzone odpowiednio do treści
ogłoszenia o zamówieniu:
-
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział VI pkt 1 pkt 13:
„wykaz dostaw wykonanych lub wykonywanych w okresie ostatnich 3 (trzech) lat przed
upływem terminu składania ofert (a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym
okresie) wraz z podaniem ich przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których
dostawy zostały wykonane lub są wykonywane należycie, zgodnie z załącznikiem nr 7 do
SIWZ.
dopisuje się treść:
Zgodnie z treścią warunku udziału Zamawiający wydłużył okres legitymowania się
doświadczeniem. W przypadku legitymowania się doświadczeniem zdobytym w okresie 6 lat
-
takie doświadczenie może Wykonawca wykazać w niniejszym wykazie.”
- Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział VI pkt 1 pkt 12
„Usuwa się pkt 12) o treści:
12)
Dokumenty potwierdzające, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę
gwarancyjn
ą określoną przez Zamawiającego.
Kolejne punktu otrzym
ują numerację odpowiednio.”
-
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Rozdział VI pkt 1, po pkt 10
„Zamawiający wprowadza treść:
11) Oświadczenie wykonawcy o obrocie wykonawcy w obszarze objętym zamówieniem za
okres nie krótszy niż ostatnie 3 lata obrotowe, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy — za ten okres. (Dokument ten wykonawca składa w przypadku gdy powyższe
informacje nie wynika
ją ze sprawozdania finansowego i załączonych do niego dokumentów)'
Dotychczasowy pkt 11 otrzymuje kolejny numer wg numeracji, z zachowaniem konsekwencji
związanej ze zmianą numeracji.”
-
Zał. nr 2 do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, Warunki udziału w postępowaniu
„Zamawiający dopisuje w pkt 1.2.3. treść:
Za obszar objęty zamówieniem, Zamawiający przyjmuje obszar budowy statków.”
-
Zał. nr 2 do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, Warunki udziału w postępowaniu
oraz SIWZ Rozdział VI pkt 13 ppkt 7 SIWZ, ppkt 1)
„Zamawiający dopisuje treść i otrzymuje on brzmienie:
„W przypadku wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, spełnianie
warunków udziału w postępowaniu będzie oceniane łącznie, poza warunkiem określonym w
pkt 1.3.1. Zgodnie z rozdziałem VI pkt. 13 ppkt 7) SIWZ: W przypadku wspólnego ubiegania
się o udzielenie niniejszego zamówienia, zgodnie z treścią zat. nr 2 do SIWZ, warunek
określony w rozdziale V pkt. 2:
1)
dotyczący zdolności technicznej i zawodowej w obszarze wiedzy i doświadczenia, musi
być spełniony przynajmniej przez jednego z Wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia, przy czym Zamawiający uzna ten warunek za spełniony również
w sytuacji, gdy jeden z wykonawców legitymuje się doświadczeniem w opracowaniu
projektu technicznego lub roboczego co najmniej dwóch (2) wybudowanych i
odebranych stat
ków specjalistycznych, a drugi wykonawca — budową (2) dwóch
statków specjalistycznych, o cechach zgodnie z treścią warunku.”
Na potwierdzenie wprowadzonych w dniu 29 lipca 2019 r.
zmian w treści ogłoszenia i
specyfikacji istotnych warunków zamówienia Zamawiający przedstawił do akt sprawy wydruk
z portalu internetowego, przy pomocy
którego prowadzone jest postępowanie.
W danym stanie faktycznym Izba zważyła, co następuje:
I.
Zarzut naruszenia art. 22 ust. 1
a w związku z ust.1b pkt 3 oraz w związku z art. 7
ust. 1 Pzp,
poprzez sformułowanie warunków odnoszących się do zdolności
technicznej i zawodowej w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia,
a przez to ograniczający uczciwą konkurencję.
Zgodnie z art. 22 ust. 1
a Pzp, zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu
oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Stosownie do
ust. 1b pkt 3, warunki udziału w postępowaniu mogą dotyczyć zdolności technicznej lub
zawodowej.
Zachowanie zasady
proporcjonalności przy określaniu warunków udziału w
postępowaniu oznacza, że warunki udziału w postępowaniu opisane przez zamawiającego
muszą być uzasadnione w odniesieniu do konkretnych warunków danego zamówienia, w tym
w szczególności - wartości zamówienia, charakterystyki i specyfiki przedmiotu zamówienia,
zakres
u zamówienia, stopnia jego złożoności oraz warunków realizacji. Warunki udziału w
postępowaniu powinny być określone na minimalnym poziomie, tj. nie powinny ograniczać
dostępu do zamówienia wykonawcom dającym rękojmię jego należytego wykonania, a tym
samym
nie mogą być określane ponad poziom niezbędny do osiągniecia celu, jakim jest
wyłonienie wykonawcy, który będzie zdolny prawidłowo zrealizować zamówienie, tj. w sposób
zgodny z wymaganiami Zamawiającego określonymi w SIWZ.
W przedmiotowym post
ępowaniu Zamawiający w pkt III.1.3).1 ogłoszenia o
zamówieniu określił warunek udziału w postępowaniu dotyczący zdolności technicznej i
zawodowej,
wskazując, że wykonawca musi wykazać się zaprojektowaniem i wybudowaniem
dwóch statków specjalistycznych o wartości przynajmniej 150 milionów złotych każdy.
W ocenie Izby,
warunek ten został określony na poziomie proporcjonalnym do
przedmiotu zamówienia, a tym samym nie ma podstaw by twierdzić, że w sposób
nieuzasadniony faworyzuje
dużych wykonawców. Na marginesie tylko Izba wskazuje, że
Odwołujący podnosząc powyższy zarzut nie wyjaśnił, jak rozumie „wykonawcę dużego” oraz
„wykonawcę mniejszego, który z powodzeniem mógłby wykonać zamówienie”. Odwołujący
potwierdził jednak, że zgodnie z orzecznictwem „wymaganie dwóch porównywalnych dostaw,
co do zasady nie jest wymaganiem nieproporcjonalnym
”.
W świetle powyższego należy przyjąć, że wymaganie dwóch dostaw porównywalnych
do przedmiotu zamówienia stanowi poziom warunku - średni lub typowy. Paradoksalnie zatem,
aby uznać, że wymóg określony w przedmiotowym postępowaniu w zakresie zaprojektowania
i wybudowania dwóch statków specjalistycznych jest zbyt wygórowany należałoby stwierdzić,
że wykonanie przedmiotu zamówienia wymaga mniejszego doświadczenia i wiedzy, niż inne
typowe dostawy, co nie pokrywa się z rzeczywistymi warunkami i specyfiką tego zamówienia.
W ocenie Izby, jednokrotna realizacja zamówienia obejmującego zaprojektowanie i
wybudowanie statku specjalistycznego o wartości blisko o połowę niższej w okresie ostatnich
6 lat przed terminem składania ofert nie jest wystarczająca do nabycia wiedzy i doświadczenia
koniecznego do zrealizowania przedmiotu zamówienia opisanego w przedmiotowym
postępowaniu.
Przedmiotowe zamówienie, jak przyznał sam Odwołujący, jest zamówieniem bardzo
złożonym, kosztownym i długotrwałym. Zrealizowanie zamówienia tożsamego do przedmiotu
zamówienia, tj. o takim samym zakresie, stopniu złożoności oraz wartości, z dużym
prawdopodobieństwem dawałoby wykonawcy wystarczającą wiedzę i doświadczenie do
zrealizowania takiego samego
zamówienia. Jednak wymaganie przez Zamawiającego
wykazania
się przez wykonawców dokładnie taką samą realizacją, jak przedmiot zamówienia,
w przypadku tego postepowania
należałoby uznać za wygórowane i nadmiernie ograniczające
konkurencję, choćby z tego względu, że jak wyjaśnił Zamawiający, takie jednostki do
ratownictwa morskiego jak jednostka objęta przedmiotowym postępowaniem, nie są
zamawiane często, a wręcz są to zamówienia rzadkie (sporadyczne). Odwołujący podobnie
również wskazywał, że „statki specjalistyczne budowane są, jak sama nazwa wskazuje, na
specjalne zamówienie, a zatem rzadko”.
W odniesieniu do wymagania, aby zaprojektowane i zbudowane statki miały charakter
specjalistyczny, należy wskazać, że Zamawiający zdefiniował pojęcie „statek specjalistyczny”
na potrzeby niniejszego przetargu, jako:
1) statek klasy chemical recovery (do zwalczania substancji niebezpiecznych i
szkodliwych),
2)
lub inny statek posiadający co najmniej trzy z poniższych cech:
− statek przeznaczony do ratowania ludzi i mienia na morzu;
− posiadanie klasy oil recovery (do zbierania zanieczyszczeń olejowych);
− statek posiadający wyposażenie umożliwiające oznaczenie statku symbolem klasy
min. FiFi-1;
− statek częściowo gazoszczelny (dostarczanie powietrza do cytadeli i zespołu
napędowego odbywa się z wykorzystaniem filtrowentylacji);
− statek z napędem diesel-electric;
− statek zaopatrzeniowy typu AHTS lub PSV;
− okręt wojenny.
Jak wynika z opisu statku klasy chemical recovery, przedstawionego przez
Zamawiającego, jest to statek wielozadaniowy, posiadający najistotniejsze i najbardziej
skomplikowane funkcje, wspólne z przedmiotem niniejszego zamówienia, umożliwiające
działanie w warunkach zanieczyszczenia chemicznego atmosfery i powierzchni wody, które to
funkcje
należy uznać za równoważne trzem pozostałym cechom wymienionym przez
Zamawiającego w pkt 2 przywołanym powyżej.
Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że w przedmiotowym postępowaniu
Zamawiaj
ący wymaga doświadczenia w zaprojektowaniu i wybudowaniu dwóch statków
specjalistycznych, które mogą być jednostkami mniejszymi (o blisko połowę mniejszej
wartości) i spełniającymi tylko min. trzy cechy spośród całego zakresu cech, które będzie
posiadała zamawiana jednostka. Dopuszczenie przez Zamawiającego doświadczenia w
zaprojektowaniu i budowie jednostek o znacznie mniejszej wartości i złożoności stanowi w
ocenie Izby wyraz
rozszerzenia konkurencyjności postępowania i dopuszczenia do udziału w
postępowaniu wykonawców, którzy do tej pory tak dużej i skomplikowanej jednostki nie
wykonali, ale wykonali co najmniej dwie jednostki mniejsze.
Podkreślić należy, że
Zamawiający rozszerzył również zakres czasowy dla ocenianego doświadczenia do 6 lat.
W ocenie Izby, tak skons
truowany warunek udziału w postępowaniu jest
proporcjonalny do przedmiotu niniejszego
zamówienia. Podkreślić w tym miejscu należy, że
Odwołujący twierdząc, że Zamawiający zdefiniował pojęcie „statek specjalistyczny” w sposób
„ewidentnie preferujący podmiot, który wykonał konkretny rodzaj statku specjalistycznego,
będący jednocześnie rodzajem jedynie luźno związanym z przedmiotem zamówienia”
prawdziwości tego twierdzenia nie wykazał.
II.
Zarzut naruszenia art 23 ust. 5 Pzp,
poprzez uniemożliwienie wykonawcom
wspólnie ubiegającym się o udzielenie zamówienia sumowania ich potencjałów dla
wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu, mimo że ograniczenie
takie nie jest obiektywnie uzasadnione ani proporcjonalne.
W świetle brzmienia art. 23 ust. 5 Pzp, zamawiający może określić szczególny,
obiektywnie uzasadniony
sposób spełniania przez wykonawców, o których mowa w ust. 1,
warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1b, jeżeli jest to uzasadnione
charakterem zamówienia i proporcjonalne.
W wyniku modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu i SIWZ dokonanej przez
Zamawiającego w dniu 29 lipca 2019 r. Zamawiający wyeliminował nieścisłości w zakresie
opisu warunków w odniesieniu do wykonawców ubiegających się wspólnie o zamówienie oraz
doprecyzował wymaganie, aby co najmniej jeden z wykonawców spełniał opisane warunki
udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej i zawodowej oraz sytuacji
ekonomicznej i finansowej. Zamawiający dopuścił możliwość wykazania przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o zamówienie doświadczenia jednego podmiotu w zakresie -
zaprojektowania dwóch statków oraz jednego wykonawcy w zakresie - wybudowania dwóch
statków, przyjmując, że zakres tych zadań można oddzielić, a zatem doświadczenie w
powyższym zakresie również może być wykazane odrębnie, co w ocenie Izby było działaniem
w pełni uzasadnionym i słusznym. Izba w pełni podzieliła również stanowisko Zamawiającego,
że nie można zrównać doświadczenia nabytego przy budowie drugiego statku z
doświadczeniem zdobytym przez dwa podmioty – każdego w wykonaniu jednego statku. W
ocenie Izby, nie budzi wątpliwości fakt, że doświadczenie dwóch wykonawców w pojedynczych
zadaniach nie równa się doświadczeniu jednego wykonawcy w dwóch zadaniach.
Skoro nieprawidłowości w opisie warunków, które podnosił Odwołujący zostały
usunięte, to tym samym nie ma podstaw by stwierdzić, że mają one lub mogą mieć jakikolwiek
wpływ na wynik postępowania, stosownie do art. 192 ust. 2 Pzp. Izba nie stwierdziła wobec
powyższego podstaw do uwzględnienia odwołania w zakresie tego zarzutu.
III.
Zarzut naruszenia
art. 41 pkt 7 i 7a w związku z art. 25 i art. 26 ust. 1 Pzp, poprzez
sformułowanie warunku udziału w postępowaniu w taki sposób, że nie może on być
potwierdzony wymaganymi przez Zamawiającego dokumentami.
Zgodnie z art. 41 pkt 7 i 7a Pzp, o
głoszenie o zamówieniu, o którym mowa w art. 40
ust. 1, zawiera co najmniej -
warunki udziału w postępowaniu i podstawy wykluczenia oraz -
wykaz oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w
postępowaniu i brak podstaw wykluczenia.
Zgodnie z art. 25 ust.
1 Pzp, w postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający
może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do
przeprowadzenia postępowania. Oświadczenia lub dokumenty potwierdzające:
1) spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji,
2) spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych
przez zamawiającego,
3) brak podstaw wykluczenia
– zamawiający wskazuje w ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków
zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert.
Zgodnie z ust. 2,
Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze
rozporządzenia, rodzaje dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, okres
ich ważności oraz formy, w jakich dokumenty te mogą być składane, mając na uwadze, że
potwierdzeniem spełniania warunków udziału w postępowaniu, kryteriów selekcji lub braku
podstaw wykluczenia może być zamiast dokumentu również oświadczenie złożone przed
właściwym organem, informacja z Krajowego Rejestru Karnego, wyciąg z odpowiedniego
rejestru, takiego jak rejestr sądowy, lub, w przypadku jego braku, równoważny dokument
wykazujący brak podstaw wykluczenia, spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub
kryteriów selekcji, wydany przez właściwy organ sądowy lub administracyjny, a
potwierdzeniem, że oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania
określone przez zamawiającego, może być w szczególności zaświadczenie podmiotu
uprawnionego do kontroli jakości, a także mając na uwadze aktualność tych dokumentów oraz
potrzebę zapewnienia ochrony informacji niejawnych, w przypadku zamówień wymagających
tych informacji, związanych z nimi lub je zawierających, w sposób określony w przepisach o
ochronie informacji niejawnych.
Przepis art. 26 ust. 1 Pzp wskazuje natomiast
, że Zamawiający przed udzieleniem
zamówienia, którego wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, wzywa wykonawcę, którego oferta została najwyżej
ocenio
na, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 10 dni, terminie aktualnych na dzień
złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art.
25 ust. 1.
Odwołujący podnosił w ramach tego zarzutu sprzeczność treści pkt III. 1.3) ogłoszenia
o zamówieniu w zakresie opisu warunku wykonania projektu i budowy statku w okresie 6-
letnim
z treścią pkt. III. 1.3). 1.2) ogłoszenia, w którym na potwierdzenie tego warunku
wymagano wykazu dostaw wykonanych lub wykonywanych w okresie 3-letnim.
W świetle
dokonanej przez Zamawiającego w dniu 29 lipca 2019 r. zmiany treści ogłoszenia powyższa
sprzeczność opisu warunku została zniesiona, a zatem nie może mieć w tej sytuacji istotnego
wpływu na wynik prowadzonego postępowania w rozumieniu art. 192 ust. 2 Pzp. Izba nie
stwierdziła wobec powyższego podstaw do uwzględnienia odwołania w zakresie tego zarzutu.
IV.
Zarzut naruszenia
art. 22 ust. 1a w związku ust. 1b pkt 2 oraz art. 7 ust. 1 Pzp,
poprzez sformułowanie warunków odnoszących się do sytuacji ekonomicznej i
finansowej w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, a przez to
ograni
czający uczciwą konkurencję, a nadto w sposób nieprecyzyjny, tym samym
uniemożliwiający ocenę zdolności wykonawcy.
Zgodnie z art. 22 ust. 1a Pzp,
Zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu
oraz wymagane od wykonawców środki dowodowe w sposób proporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wy-konania
zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Zgodnie z ust.
1b pkt 2, warunki udzia
łu w postępowaniu mogą dotyczyć sytuacji ekonomicznej lub
finansowej.
Zgodnie z art. 22c ust. 1 Pzp, w
odniesieniu do warunków udziału w postępowaniu
dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej, zamawiający może wymagać w
szczególności:
1) aby wykonawcy posiadali określony minimalny roczny obrót, w tym określony
minimalny roczny obrót w obszarze objętym zamówieniem;
2) aby wykonawcy przedstawili informacje na temat ich rocznych s
prawozdań
finan
sowych wykazujących, w szczególności stosunek aktywów do zobowiązań;
3) posiadania przez wykonawcę odpowiedniego ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej.
Zgodnie z ust. 2, z
amawiający nie może wymagać, aby minimalny roczny obrót, o
którym mowa w ust. 1 pkt 1, przekraczał dwukrotność wartości zamówienia, z wyjątkiem
należycie uzasadnionych przypadków odnoszących się do przedmiotu zamówienia lub
sposobu jego realizacji. Zamawiający wskazuje w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
lub protokole powody zastosowania takiego wymogu. Zgodnie z ust. 3, z
amawiający może
wymagać informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jeżeli określi w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia przejrzyste i obiektywne metody i kryteria, na podstawie których
u
względnia te informacje. Zgodnie z ust. 4 tego artykułu, jeżeli zamówienie jest podzielone na
części, przepisy ust. 1–3 stosuje się do każdej z tych części. Zamawiający może określić
minimalny roczny obrót także w odniesieniu do więcej niż jednej części zamówienia, na
wypadek, gdyby wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza,
przyznano kilka części zamówienia do realizacji w tym samym czasie.
Wprowadzona w art. 22c ust. 2 P
zp ogólna zasada co do możliwości żądania przez
zamawiającego wykazania przez wykonawców obrotu w wysokości dwukrotności wartości
przedmiotu zamówienia stanowi o maksymalnym progu wysokości rocznego obrotu w
stosunku do wartości zamówienia. Zamawiający ma zatem możliwość dostosowania warunku
dotyc
zącego wysokości wymaganego rocznego obrotu do specyfiki przedmiotu zamówienia.
W dalszym ciągu w powyższym zakresie obowiązuje także zasada proporcjonalnego
formułowania warunków udziału w postępowaniu, określona w art. 22 ust. 1a Pzp. Warunek
zdolności ekonomicznej i finansowej wykonawcy badany, poprzez wysokość rocznego obrotu
wykonawcy ma na celu
niewątpliwie weryfikację zdolności ekonomicznych i finansowych
wykonawcy do realizacji danego
zamówienia. Generalnie przyjmuje się, że pojęcie obrotu
służy do wyrażenia wielkości handlowej danego przedsiębiorstwa.
W niniejszym postępowaniu wartość przedmiotu zamówienia wynosi 273 400 000,00
zł. Zamawiający wymaga obrotu rocznego na poziomie 350 000,00 zł w zakresie ogólnej
działalności wykonawcy lub 300 000,00 zł w zakresie działalności związanej z przedmiotem
zamówienia - „obszaru objętego zamówieniem”, tj. na poziomie niewiele przekraczającym
jednokrotność wartości zamówienia. Nie może mieć tu znaczenia fakt, że zamówienie będzie
realizowane przez dwa lata. Ws
kazany powyżej przepis ustawy Pzp nie wprowadza żadnej
zależności w powyższym zakresie. Nie sposób zgodzić się z Odwołującym, że w przypadku
realizacji umowy w okresie dwóch lat, wymagany obrót nie powinien przekraczać połowy
wartości zamówienia. Zauważyć należy dodatkowo, że jak wyjaśnił Zamawiający, nie
przewidział on w przedmiotowym postępowaniu częściowych płatności na rzecz wykonawcy
w trakcie realizacji umowy, zatem
wykonawca musi mieć odpowiedni potencjał do
ekonomicznego „udźwignięcia” zamówienia.
Wymaganie określone w pkt III. 1.2).3. ogłoszenia o zamówieniu w zakresie wysokości
obrotu odnosi
się do pojęcia „obszaru objętego zamówieniem”, które to pojęcie zostało
zdefiniowane przez Zamawiającego w ramach modyfikacji z dnia 29 lipca 2019 r.
Izba ni
e podzieliła stanowiska Odwołującego, że wymóg pkt III.1.3).1. ogłoszenia jest
wygórowany i sprzeczny z pozostałymi warunkami ogłoszenia. Całkowicie błędne jest
rozumowanie Odwołującego, że skoro Zamawiający wymaga realizacji dwóch statków
specjalistycznych
o łącznej wartości 300 000,00 zł w ciągu 6 lat, to powinien ograniczyć
warunek co do wysokości obrotu za ten okres – wyłącznie do tej wysokości. Taki sposób
rozumienia warunków udziału i wzajemnej ich zależności w postępowaniu nie znajduje
jakiegokolwiek
oparcia w przepisach ustawy Pzp. Warunek zdolności technicznej i zawodowej
wykonawcy
oraz warunek zdolności ekonomicznej i finansowej służą ocenie potencjału
wykonawcy
pod innym kątem i w zakresie całkowicie innych aspektów. Oczywiste jest, że
warunki w d
anym postępowaniu muszą być spójne w kontekście danego przedmiotu
zamówienia i warunków realizacji danego zamówienia, w zakresie osiągnięcia celu, jakim jest
wybór wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania zamówieni. W ocenie Izby, w
przedmiotowym p
ostępowaniu spójność ww. warunków została zachowana.
Reasumując, w przedmiotowym postępowaniu Zamawiający określił warunki udziału w
postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia, z uwzględnieniem jego
specyfiki
, złożonego charakteru oraz znacznej wartości. Nie potwierdziły się bowiem zarzuty
dotyczące nadmierności warunków, a tym samym niedozwolonego ograniczenia konkurencji
w postepowaniu, poprzez niedopuszczenie do udziału w postępowaniu podmiotów zdolnych
do należytego wykonania zamówienia.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła, jak
w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Pzp oraz § 3 pkt 1 i 2, § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz.
972).
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1830/19 z dnia 2019-09-30
- Sygn. akt KIO 1754/19 z dnia 2019-09-26
- Sygn. akt KIO 1676/19 z dnia 2019-09-26
- Sygn. akt KIO 1713/19 z dnia 2019-09-23
- Sygn. akt KIO 1654/19 z dnia 2019-09-10
