rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2013-08-20
rok: 2013
data dokumentu: 2013-08-20
rok: 2013
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 1877/13
KIO 1877/13
KIO 1878/13
Komisja w składzie:
Przewodniczący: Emil Kawa, Piotr Kozłowski, Sylwester Kuchnio Protokolant: Mateusz Michalec
Przewodniczący: Emil Kawa, Piotr Kozłowski, Sylwester Kuchnio Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2013 r. w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 sierpnia 2013 r. przez
Odwołujących:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13),
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego - Elektrownia CCGT Grudziądz Sp. z
o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7, 86-300 Grudziądz,
przy udziale Wykonawców:
A. zgłaszających swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO
1877/13, po stronie Zamawiającego:
a) ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o. o., ul. Osmańska 12, 02-823 Warszawa,
b) Konsorcjum: Grontmij Polska Sp. z o.o., Grontmij GmbH, ul. Ziębicka 35, 60-164 Poznań,
c) SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa,
B. zgłaszających swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO
1878/13, po stronie Zamawiającego:
a) Konsorcjum: Grontmij Polska Sp. z o.o., Grontmij GmbH, ul. Ziębicka 35, 60-164 Poznań.
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 sierpnia 2013 r. przez
Odwołujących:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13),
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego - Elektrownia CCGT Grudziądz Sp. z
o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7, 86-300 Grudziądz,
przy udziale Wykonawców:
A. zgłaszających swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO
1877/13, po stronie Zamawiającego:
a) ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o. o., ul. Osmańska 12, 02-823 Warszawa,
b) Konsorcjum: Grontmij Polska Sp. z o.o., Grontmij GmbH, ul. Ziębicka 35, 60-164 Poznań,
c) SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa,
B. zgłaszających swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego o sygn. akt: KIO
1878/13, po stronie Zamawiającego:
a) Konsorcjum: Grontmij Polska Sp. z o.o., Grontmij GmbH, ul. Ziębicka 35, 60-164 Poznań.
orzeka:
1. oddala obydwa odwołania.
2. kosztami postępowania obciąża Odwołujących:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13), i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 30.000 zł 00 gr (słownie:
trzydzieści tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołujących:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13), tytułem
wpisów od odwołań,
2.2. zasądza od Odwołującego – ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3,
44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO 1877/13), na rzecz Zamawiającego - Elektrownia CCGT
Grudziądz Sp. z o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7, 86-300 Grudziądz, kwotę 3.600 zł 00
gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) oraz od Odwołującego - SGS Polska
Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13) na rzecz
Zamawiającego - Elektrownia CCGT Grudziądz Sp. z o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7,
86-300 Grudziądz, kwotę 3.600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy),
stanowiące koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Toruniu.
Przewodniczący: ……………………
……………………
……………………
Sygn. akt KIO 1877/13
Sygn. akt KIO 1878/13
UZASADNIENIE
Elektrownia CCGT Grudziądz Sp. z o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7, 86-300
Grudziądz, zwana dalej „zamawiającym” prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego sektorowego, w trybie przetargu ograniczonego na . „Pełnienie funkcji Inżyniera
Kontraktu przy realizacji inwestycji pn. „Budowa bloku gazowo-parowego o znamionowej
mocy elektrycznej 420 – 600 MWe w Grudziądzu wraz z niezbędną infrastrukturą i
przyłączami dla dwóch bloków".
W dniu 23.07.2013 r., wykonawcy otrzymali od zamawiającego informacje o wyniku
oceny ofert w postępowaniu i wyborze jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy: Grontmij
Polska Sp. z o.o., Grontmij GmbH, ul. Ziębicka 35, 60-164 Poznań.
Wobec takiej czynności zamawiającego dwaj wykonawcy:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13),wnieśli
odwołania do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 sierpnia 2013 r.
odwołanie o sygn. akt KIO 1877/13
Wykonawca ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., zwany dalej „odwołującym Energopomiar” we
wniesionym odwołaniu zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 1, 2 i
3, art. 24 ust, 2 pkt. 1, 3 i 4, art. 32 ust.1, art. 89 ust. 2, 3 i 4, art. 96 ust. 3, art.3 ustawy z
dnia 16 kwietnia 1993r., o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 2003, nr 153, poz.
1503 wraz z późniejszymi zmianami) oraz przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o
dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z dnia 8 października 2001 r.).
Podnosząc powyższe wniósł o nakazanie zamawiającemu:
- uwzględnienie odwołania w całości,
- nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru oferty wykonawcy
Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o. i Grontmij GmbH,
- nakazanie zamawiającemu wykluczenia z postępowania i odrzucenia ofert wykonawców:
Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o. i Grontmij GmbH,
- SGS Polska sp. z o.o,
- Konsorcjum Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. i Mott MacDonald Limited,
- Konsorcjum ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o.o. i HDR Engineering Inc,
a także, nakazanie zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert i wyboru oferty
odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
Na wstępie odwołania wskazał, że w dniu 24 czerwca 2013 r. miało miejsce otwarcie
ofert w postępowaniu, a bezpośrednio przed tą czynnością zamawiający podał kwotę jaką
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, tj. w wysokości 18 450 000,00 brutto
PLN.
W postępowaniu zostały złożone oferty w następujących kwotach brutto:
- Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o. i Grontmij GmbH -11 808 014, 76 PLN,
- SGS Polska sp. z o.o. - 14 500 000, 00 PLN,
- Konsorcjum Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. i Mott MacDonald Limited - 14 516 460, 00
PLN,
- Konsorcjum ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o.o. i HDR Engineering Inc. - 18 449
704, 80 PLN,
- Energopomiar Sp. z o.o. - 21 490 589,52 PLN.
Stwierdził, że zamawiający wielokrotnie w trakcie procedury przetargowej naruszył
przepisy ustawy Pzp, dlatego też złożenie odwołania w sprawie stało się konieczne.
W stosunku do wykonawcy Grontmij odwołujący podniósł dwa zarzuty dotyczące
zaoferowania za wykonanie przedmiotu zamówienia rażąco niskiej ceny oraz popełnienie
czynu nieuczciwej konkurencji.
W zakresie rażąco niskiej ceny oferty podał, że zamawiający zwrócił się do wykonawcy
Grontmij o złożenie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość
ceny. Jednakże złożone w tym zakresie wyjaśnienia jego zdaniem nie potwierdzają, iż
zaoferowana cena jest rażąco niska, nie obalając domniemania wynikającego z wezwania
zamawiającego. Wyjaśnienia Grontmij są ogólnikowe, i można stwierdzić iż mogą odnosić
się do każdego podmiotu biorącego udział w niniejszym postępowaniu. Tym samym,
Grontmij nie wskazało na żadne konkretne okoliczności pozwalające uznać, iż zaoferowana
cena nie jest rażąco niska. Nie zostały wymienione żadne obiektywne czynniki pozwalające
zaoferować świadczenie na tak niskim poziomie.
Stwierdził, także iż zaoferowana kwota stanowi 64% od kwoty jaką zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Odwołujący podniósł również zarzut rażąco niskiej ceny wobec pozostałych
wykonawców którzy złożyli oferty w przedmiotowym postępowaniu, jednakże jako
uzasadnienie tego zarzutu wskazał tylko iż argumenty dotyczące rażąco niskiej ceny wobec
wykonawcy Grontmij pozostają aktualne w stosunku do ich ofert.
Treści pozostałych zarzutów podniesionych wobec ofert wykonawców: ILF Consulting
Engineers Polska Sp. z o. o., ul. Osmańska 12, 02-823 Warszawa, SGS Polska Sp. z o.o.,
ul. Bema 83, 01-233 Warszawa, Konsorcjum Mott MacDonald Polska Sp. z o.o, a także
zamawiającego Izba nie prezentuje z powodu braku możliwości ich rozpatrywania, co
zostanie poddane ocenie Izby w dalszej części odwołania.
odwołanie o sygn. akt KIO 1878/13
Drugi z wykonawców- SGS Polska sp. z o.o, zwany dalej „odwołującym SGS” w związku z
wyborem oferty wykonawcy Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o we wniesionym
odwołaniu zarzucił zamawiającemu:
1. zaniechanie odtajnienia dokumentów i badania zasadności zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa wykonawcy konsorcjum firm Grontmij Polska Sp. z o.o. oraz
Grontmij GmbH,
2. badanie i ocenę ofert, a w ich wyniku, wybór jako najkorzystniejszej oferty
wykonawcy Grontmij,
3. niewłaściwą ocenę wyjaśnień złożonych przez wykonawcę Grontmij w zakresie rażąco
niskiej ceny,
4. zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy Grontmij
Powyższe czynności Zamawiającego naruszają:
-art. 8 ust. 1 - 3 w zw. z art. 87 ust. 1 oraz art. 26 ust. 4 w zw. z art. 7 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania Wykonawcy do wyjaśnień w zakresie zasadności
utajnienia
wyjaśnień
rażąco
niskiej
ceny,
zaniechanie
badania
skuteczności
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa w tym zakresie, ewentualnie dokonanie
błędnej oceny złożonych wyjaśnień, a w konsekwencji zaniechanie ujawnienia
wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez Wykonawcę,
-art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 3 ustawy Pzp poprzez ich nie zastosowanie lub
błędne zastosowanie i dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty Wykonawcy, którego
oferta
podlega
odrzuceniu,
a
tym
samym
wybór
taki
jest
niezgodny z przepisami ustawy Pzp,
-art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp poprzez dokonanie niewłaściwej oceny wyjaśnień
złożonych przez Wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w szczególności
pominięcie obiektywnych czynników przywołanych w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp i
przyjęcie, że oferta Wykonawcy nie zawiera rażąco niskiej ceny
-art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp poprzez zaniechanie jego zastosowania i odrzucenia
oferty Wykonawcy z powodu rażąco niskiej ceny,
z ostrożności także:
-art.
ust.
1
pkt
2
ustawy
poprzez
błędną
ocenę
oferty
Wykonawcy i uznanie, że oferta ta odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ).
-art. 7 ustawy Pzp poprzez wybór jako najkorzystniejszej oferty podlegającej odrzuceniu, co
narusza zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz innych
przepisów wskazanych w uzasadnieniu.
Zarzucając zamawiającemu wskazane uchybienia odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania,
2. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności badania i oceny ofert,
3. nakazanie zamawiającemu odtajnienia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny
złożonych przez Wykonawcę,
4.nakazanie odrzucenia ofert Wykonawcy,
5. nakazanie dokonania ponownej oceny ofert i wybór oferty najkorzystniejszej.
W
zakresie
zastrzeżenia
wyjaśnień
wykonawcy
Grontmij
udzielonych
zamawiającemu w zakresie domniemania rażąco niskiej ceny oferty podniósł, że
zamawiający odmówił mu udostępnienia części oferty złożonej przez Grontmij w zakresie
udzielonych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny, zasłaniając się zastrzeżeniem tego
wykonawcy, iż dokumenty te stanowią tajemnicę jego przedsiębiorstwa i nie mogą być
ujawnione.
Podniósł, że zamawiający nie podjął czynności zmierzających do weryfikacji
stanowiska wykonawcy Grontmij w zakresie zastrzeżenia tych informacji co oznacza, że
podjęta decyzja w zakresie odmowy udostępnienia dokumentów nie ma podstaw prawnych i
faktycznych a wykonawca ten nie udowodnił, iż zastrzeżone informacje faktycznie spełniają
przesłanki wskazane w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zaniechanie
odtajnienia i udostępnienia tej części oferty uniemożliwia innym wykonawcom ocenę, czy
prawidłowo skalkulował swoją cenę i czy zamawiający dokonał właściwej oceny złożonych
wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny.
Wskazał, że informacje dotyczące kalkulacji ceny nie mogą stanowić tajemnicy
przedsiębiorstwa, gdyż nie są spełnione łącznie przesłanki określone w art. 11 ust. 4 ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w szczególności brak jest wyjaśnień ze strony
wykonawcy, które potwierdziły by spełnienie tych przesłanek.
Wobec powyższego w ocenie odwołującego zaniechanie dokonania czynności przez
zamawiającego, tj. zaniechania udostępnienia informacji zastrzeżonych przez wybranego
wykonawcę, godzi w interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia, bowiem zaniechanie
ujawnienia zastrzeżonych części oferty wykonawcy uniemożliwia odwołującemu realizacje
podstawowego uprawnienia wykonawcy biorącego udział w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, jakim jest prawo do kontroli prawidłowości czynności
podejmowanych przez zamawiającego.
W związku z powyższym stwierdził, że należy uznać iż zamawiający zaniechał
badania utajnienia zastrzeżonych informacji tj. wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, a
tym samym dopuścił się naruszenia art. 8 ust. 1 - 3 w zw. z art. 87 ust. 1 oraz art. 26 ust. 4 w
zw. z art. 7 ustawy Pzp.
W zakresie kolejnego zarzutu dotyczącego rażąco niskiej ceny oferty wykonawcy
Gromtnij podniósł iż zamawiający oszacował wartość przedmiotu zamówienia na kwotę 17
000 000 zł netto. Cena oferty wykonawcy Grontmij znacznie odbiegała od tej kwoty, gdyż
wynosiła tylko 11 808014,76 zł brutto.
Dokonując oceny tej oferty, zamawiający zasadnie powziął wątpliwości, co do wysokości
zaoferowanej ceny i w związku z tym w dniu 1.07.2013 r. wezwał wykonawcę do złożenia
wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp dotyczących wskazanych w wezwaniu
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. W wezwaniu zamawiający w
szczególności wnosił o udzielenie wyjaśnień dotyczących:
- kosztu organizacji i utrzymania biura na czas realizacji Etapu II umowy
- koszt zatrudnienia poszczególnych członków zespołu Inżyniera Kontraktu (ilość
przewidywanych roboczogodzin każdego członka zespołu oraz jego stawka godzinowa),
- kwot przewidzianych na delegacje krajowe i zagraniczne,
- wielkości planowanego zysku.
Wykonawca udzielił w piśmie z dnia 04.07.2013 r. zdaniem odwołującego zbyt ogólnych
wyjaśnień, w których poinformował, że szczegółowe wyjaśnienia stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Pomimo braku możliwości wglądu w treść złożonych wyjaśnień z ostrożności procesowej
odwołujący wskazał, że w jego ocenie zamawiający dokonał niewłaściwej oceny złożonych
wyjaśnień, bowiem w ocenie odwołującego oferta wybranego wykonawcy zawiera cenę
rażąco niską, czyli cenę skalkulowaną poniżej cen rynkowych.
Stwierdził, że cena przedstawiona przez wykonawcę jest ceną niewiarygodną i
nierealistyczną w odniesieniu do cen rynkowych oraz do ceny oszacowanej przez
zamawiającego. Konieczność uwzględnienia treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, a w szczególności zakresu przedmiotu zamówienia, przy szacowaniu
wynagrodzenia powoduje, że w świetle dyrektyw zawartych w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp nie
jest możliwe wykazanie, że cena ta nie jest rażąco niska.
Tym samym odwołujący wskazał, że w jego ocenie zamawiający dokonał nieprawidłowej
oceny złożonych wyjaśnień, gdyż stosownie do przepisu art. 90 ust. 2 Pzp zamawiający,
oceniając wyjaśnienia, winien brać pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności
oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo
sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność
projektu wykonawcy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych
przepisów.
Natomiast przepis art. 90 ust. 3 Pzp przesądza, iż zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Nadto wskazał, że skoro zamawiający powziął wątpliwości, co do wysokości
ceny oferty, i uznał ją za niewiarygodną żądając wyjaśnień, to nie może poprzestać w tym
zakresie tylko na fakcie złożenia wyjaśnień bez ich złożenia merytorycznej oceny.
Zgodnie bowiem z treścią art. 90 ust. 3 Pzp oraz utrwalonym orzecznictwem KIO (wyrok KIO
z dnia 13.08.2008r.) (KIO/UZP 752/08; KIO/UZP 788/08; KIO/UZP 789/08), jeśli wykonawca
w wyjaśnieniach przedstawia jedynie ogólnikowe stwierdzenia nie poparte żadnymi
dowodami, nie należy ich uznawać za wystarczające, a ofertę należy odrzucić, czego
zamawiający w niniejszym przypadku zaniechał.
Równocześnie odwołujący z ostrożności procesowej podniósł, że biorąc pod uwagę treść
SIWZ, a w szczególności opis przedmiotu zamówienia i zestawiając to z formularzem
cenowym wykonawcy Grontmij uznać należy, że treść jego oferty nie odpowiada treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, gdyż istnieje uzasadniona wątpliwość czy
wykonawca ten przedstawiając swoją kalkulacje ceny odniósł ją do wymagań
zamawiającego i zakresu świadczonych usług, o co wnosimy.
W odpowiedzi na odwołania zamawiający zaprezentował stanowisko iż oba
odwołania winny zostać oddalone, a ponadto:
odwołanie o sygn. akt KIO 1877/13
winno zostać odrzucone w całości, gdyż odwołujący nie przesłał zamawiającemu kompletnej
treści odwołania. Zamawiający otrzymał zarówno faksem jak i e-mailem jedynie treść
samego odwołania - str. 1-13. Odwołujący nie przesłał zamawiającemu załączników, które
stanowią integralną część odwołania. Tym samym odwołanie w oparciu o przepis art. art.
189 ust. 2 pkt 7 ustawy Pzp winno zostać odrzucone. Podniósł, że istotny jest brak
„załącznika nr 6 - dowody wskazane w treści odwołania". Z uwagi na wskazany brak
zamawiający nie miał wiedzy jakie dowody zostały przedstawione w odwołaniu w związku z
powyższym nie mógł się do nich ustosunkować.
W zakresie zarzutu odwołania dotyczącego rażąco niskiej ceny zaoferowanej w
ofercie wykonawcy Grontmij wskazał iż twierdzenia, wnioski i argumenty zamawiającego
dot. problematyki rażąco niskiej ceny podniesione w zarzutach w tym odwołaniu, są tożsame
ze stanowiskiem zamawiającego w tej kwestii dotyczącej odwołania o sygnaturze akt KIO
1878/13.
Izba przedstawi je przy prezentowaniu stanowiska zamawiającego dot. odwołania
wykonawcy SGS.
Odnosząc się do zarzutu rażąco niskiej ceny w ofertach pozostałych trzech wykonawców tj.
SGS Polska, konsorcjum Mott MacDonald oraz konsorcjum ILF podał, że w zarzutach
dotyczących rażąco niskiej ceny ofert tych wykonawców odwołujący podnosi, że argumenty
dotycząco rażąco niskiej ceny oferty Grontmij dotyczą pozostałych wykonawców.
Odwołujący pominął jednak jego zdaniem istotny fakt, że różnica pomiędzy cenami ofert
SGS Polska Sp. z o.o. i konsorcjum Mott MacDonald wynosi 16.460,00 zł, zaś różnica
pomiędzy ceną oferty ILF a wartością jaką Zamawiający przeznaczył na realizację
zamówienia wynosi tylko 50.295,20 zł. Nie można więc twierdzić, że argumenty dotyczące
rażąco niskiej ceny Grontmij pozostają aktualne do pozostałych uczestników postępowania.
Tym samym z tego względu zarzuty te uznać należy za chybione.
W zakresie zarzutu wobec wykonawcy Grontmij dotyczącego czynu nieuczciwej
konkurencji polegającym na utajnieniu informacji dot. wyjaśnień elementów oferty odnosząc
się do argumentacji odwołania wskazał, że pismem z dnia 4 lipca 2013 roku Grontmij złożył
zamawiającemu wyjaśnienia dot. elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny
zastrzegając jednocześnie, że wyjaśnienia te, z uwagi na ich treść oraz szczegółowość,
stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji.
Pismem z dnia 16 lipca 2013 roku zamawiający, zwrócił się do Grontmij, z prośbą o
informacje na temat możliwości odtajnienia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny,
złożonych pismem z dnia 4 lipca 2013 r.
W odpowiedzi na wezwanie Grontmij pismem z dnia 18 lipca 2013 roku złożył wyjaśnienia
podtrzymujące zastrzeżenie całych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny jako
tajemnicę przedsiębiorstwa. Zamawiający po analizie stanowiska wykonawcy Grontmij podjął
decyzję o nieodtajnianiu informacji z uwagi na fakt, iż stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa,
zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu swojego stanowiska podał, że informacji tych nie można uzyskać w
dozwolony prawem sposób (np. z publicznie dostępnych rejestrów, ewidencji itp.) a tym
samym nie były ujawnione do wiadomości publicznej. Informacje te zawierają dane dot.
organizacji pracy i kalkulacji kosztów pracy Grontmij, a tym samym posiadają wartość
gospodarczą. Ponadto Grontmij podjął niezbędne działania w celu zachowania tych
informacji w poufności, czego wyrazem jest jednoznaczne i kategoryczne stwierdzenie w
treści pisma z dnia 4 lipca, a następnie potwierdzone w treści pisma z dnia 16 lipca 2013
roku. Wskazał, że wyjaśnienia przystępującego zawierały kalkulację składników ceny oferty
oraz szczegółowy opis w tym zakresie, a ponadto opis czynników wpływających na cenę
oferty w zakresie metody wykonania zamówienia, warunków wykonania zamówienia itp.
Powyższe informacje nie są powszechnie dostępne, mają charakter handlowy, a przez to
posiadają istotną wartość gospodarczą dla przedsiębiorcy, w związku z czym nie ma
podstaw do ich udostępnienia innym wykonawcom.
Stanowiska zamawiającego co do pozostałych zarzutów Izba nie prezentuje z tego
samego powodu co i zaniechania przedstawienia pozostałych zarzutów tego odwołującego.
w zakresie zarzutów odwołania o sygn. akt KIO 1878/13
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie odnosząc się do zarzutu zaniechanie
wezwania Grontmij do wyjaśnień w zakresie zasadności utajnienia wyjaśnień rażąco niskiej
ceny, zaniechania badania skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa stwierdził,
że w tym zakresie Zarzut Odwołującego nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż pismem z
dnia 4 lipca 2013 roku Grontmij złożył zamawiającemu wyjaśnienia dot. elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny zastrzegając jednocześnie, że wyjaśnienia te, z uwagi na
ich treść oraz szczegółowość, stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pismem z dnia 16 lipca 2013 roku zamawiający, zwrócił
się do Grontmij, z prośbą o informacje na temat możliwości odtajnienia
wyjaśnień
dotyczących zaoferowanej ceny, złożonych pismem z dnia 4 lipca 2013 r. W odpowiedzi na
wezwanie Grontmij pismem z dnia 18 lipca 2013 roku złożył wyjaśnienia podtrzymujące
zastrzeżenie całych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny jako tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Stwierdził, że zamawiający po analizie treści pisma dotyczącego wyjaśnienia
zaoferowanej ceny jak również biorąc pod uwagę pismo Grontmij o nieodtajnianiu informacji
zawartych w tych wyjaśnieniach powziął decyzję o uznaniu wyjaśnień firmy Grontmij jako
tajemnicy przedsiębiorstwa. Z uwagi na powyższe zamawiający wskazał, ze nie sposób
zgodzić się z zarzutem odwołującego mówiącym o tym, że nie zostały podjęte czynności
zmierzające do weryfikacji stanowiska wykonawcy w przedmiotowym zakresie.
W zakresie zarzutu rażąco niskiej ceny ofertowej wykonawcy Grontmij podał iż
wykonawca ten w treści swoich wyjaśnień wskazał, iż cena ofertowa uwzględnia wszystkie
wymagania SIWZ, w tym w szczególności cały zakres prac opisanych we wzorze umowy, a
tym samym kalkulując cenę uwzględnił koszty zatrudnienia personelu, wykonania dojazdów
na miejsce świadczenia usługi, zorganizowania i utrzymania biura podczas trwania kontraktu
oraz uwzględnił odpowiednią marżę jako zysk. Wskazał nadto, że zamawiający nie
kwestionuje, iż z powodu różnicy ceny w ofercie wykonawcy Grontmij wobec kwoty
oszacowania wartości zamówienia, nabrał wątpliwości co do tego, czy cena Grontmij nie jest
rażąco niska. Efektem tych wątpliwości było zwrócenie się do Grontmij o wyjaśnienia w trybie
art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w wyniku których otrzymał szczegółowe, dostateczne i dokładne
dane wyjaśniające elementy złożonej oferty. Nie można jednak zgodzić się, aby fakt, iż
zaistniała różnica między ceną oferty Grontmij, a wysokością kwoty, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, stanowiły same w sobie dowód tego,
iż zaoferowana przez Grontmij cena jest ceną rażąco niską.
Stwierdził, że szczegółowość wyjaśnień zaoferowanej ceny, wskazuje iż proponowane przez
Grontmij ceny mieszczą się w takim przedziale, który umożliwia wykonanie zamówienia i jest
ekonomicznie uzasadniony, tj. takim, który pozwala na dalsze prowadzenie działalności
gospodarczej przez wykonawcę i nie zagraża jego sytuacji ekonomicznej i finansowej, a
zatem nie można uznać tych stawek jako rażąco zaniżonych.
Nadmienił, że w postępowaniu mamy do czynienia z usługą, nie zaś towarem o dokładnie
sprecyzowanych parametrach, którego cenę można z łatwością ustalić. W takich sytuacjach
szczególnego znaczenia nabiera organizacja pracy przy wykorzystaniu odpowiednich
zasobów infrastruktury i zasobów ludzkich. Większa swoboda w zakresie rozwiązań
przekłada się na swobodną kalkulację ceny. Sposób organizacji wpływa na wysokość ceny,
jest indywidualny dla każdego wykonawcy, stąd też wynika różnorodność cen. W takim
wypadku dużego znaczenia nabiera realizowanie przez wykonawcę innych tego typu
zamówień w przeszłości, które mogą stwarzać przewagę w znajomości organizacji pracy i
świadomość możliwości minimalizacji kosztów realizacji zamówienia.
Za istotny należy uznać również fakt, że zamawiający w treści SIWZu pozostawił
wykonawcom dużą swobodę w zakresie ustalania cen. Zamawiający w sposobie obliczenia
ceny wskazał jedynie ogólnie na konieczność uwzględnienia wszelkich wymogów SIWZ oraz
wliczenia w ceny ryczałtowe także wszelkich kosztów towarzyszących. Nie podał natomiast
jakichkolwiek wytycznych, co do sposobu kalkulacji ceny, nie opracował przedmiaru, czy nie
podał standardów na podstawie, których wykonawcy byliby zobligowani wyliczyć ceny
ryczałtowe za określone opracowania projektowe. Reasumując powyższe istotne uwagi co
do przesłanek które legły u podstaw takiej czynności zamawiającego dotyczącej wyboru jako
najkorzystniejszej w postępowaniu oferty wykonawcy Grontmij stwierdził, że zamawiający nie
naruszył przepisów prawa w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a
takie ewentualne naruszenie o których mowa w odwołaniach nie zostało udowodnione.
Do postępowania odwoławczego skutecznie przystąpili wymienieni na wstępie
wykonawcy. Przystąpienia miały miejsce po stronie zamawiającego, tym samym wykonawcy
Ci broili w zakresie wskazanym w przystąpieniach stanowiska zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść SIWZ, treści odwołań, złożoną
ofertę, jak również biorąc pod uwagę treść pism procesowych oraz oświadczenia i
stanowiska stron oraz przystępujących złożone podczas rozprawy, skład orzekający
Izby zważył co następuje: odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż
podniesione zarzuty w większości nie znalazły potwierdzenia zarówno w materiale
sprawy, jak i w treści oświadczeń złożonych przez odwołujących.
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania, gdyż nie została wypełniona żadna z
przesłanek negatywnych, uniemożliwiających merytoryczne rozpoznanie odwołania o sygn
KIO 1877/13, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, pomimo zgłoszenia takiego
wniosku, jak również stwierdziła, że wypełnione zostały przesłanki istnienia interesu
odwołujących o których mowa w art. 179 ust.1 ustawy Pzp w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia, oraz możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy. Również przystępujący wykazali posiadanie interesu w rozstrzygnięciu
odwołania na korzyść strony do której przystąpili.
Na wstępie oceny zarzutów podniesionych w przedmiotowych odwołaniach
niezbędne jest odniesienie się Izby do wniosku zamawiającego o odrzucenie odwołania
wykonawcy Energopomiar (sygn. akt KIO 1877/13), a dotyczącego niezałączenia do
odwołania załącznika nr 6 wymienionego w odwołaniu. Według oświadczenia
zamawiającego brak załączenia tego załącznika uniemożliwiał mu pełne merytoryczne
odniesienie się do zarzutów odwołania. Załącznik ten, według ustaleń Izby na rozprawie,
dotyczył wykonawcy Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. gdzie odwołujący zarzucił temu
wykonawcy, że nie składał sprawozdań finansowych za lata 2009-2012 r. co według
odwołującego stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.
Odnosząc się na wstępie do wniosku zamawiającego wskazać należy, że zgodnie z
art. 180 ust. 5 ustawy Pzp. obowiązkiem odwołującego jest przekazanie zamawiającemu
kopii odwołania przed upływem terminu do wniesienia odwołania w taki sposób, aby nie mógł
on zapoznać się z jego treścią. Przepis art. 180 ust. 5 ustawy Pzp nie precyzuje co należy
rozumieć przez pojęcie „kopii odwołania". Jednakże opierając się na linii orzeczniczej KIO w
tej kwestii stwierdzić należy, że nie chodzi tu o tożsamą formę odwołania przekazanego
Prezesowi KIO oraz zamawiającemu, lecz o zgodność merytoryczną obu dokumentów, a
więc przekazanie pism o tej samej treści. Konieczne jest także dołączenie do odwołania tych
załączników, które są niezbędne do merytorycznego ustosunkowania się zamawiającego do
zarzutów. W zakresie oceny braku załączników istotne jest przed ewentualnym odrzuceniem
odwołania z tego powodu dokonanie rozważenia rzeczywistego wpływu nie dołączonych
zamawiającemu przy kopii odwołania dowodów – załączników, na treść odwołania.
Izba odnosząc się do treści niezałączonego do odwołania załącznika ustaliła iż w
rzeczywistości dotyczy on – biorąc pod uwagę argumentacje do tego zarzutu wskazaną w
pkt 2.13 – 2.15 odwołania, sytuacji, jak pisze sam odwołujący „złożonego na wcześniejszym
etapie wniosku”, a więc zarzutu spóźnionego, gdyż dotyczy on prawidłowości oceny
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Wobec powyższego Izba uznała, że jeśli zarzut którego dotyczy przedmiotowy
załącznik, jako spóźniony nie może być rozpatrywany, to tym samym brak jego załączenia
do odwołania nie mógł mieć jakiegokolwiek merytorycznego wpływu na stanowisko
zamawiającego. Dlatego też nie uwzględniła wniosku o odrzucenie odwołania wykonawcy
Energopomiar uznając, że byłoby to niczym nie uzasadnionym formalizmem w szczególności
nie znajdującym poparcia w przepisach regulujących postępowanie w sprawie zamówień
publicznych.
Ponadto przed odniesieniem się Izby do zarzutów tego odwołania, zasadne jest na
wstępie wskazanie, że odwołanie to zawiera cały szereg merytorycznych błędów co do
stawianych zarzutów oraz żądań w tym zakresie. Analizując treść tego odwołania można
odnieść wrażenie, że odwołujący podzielił odwołanie na dwie części. Pierwsza część
dotyczyć ma zarzutów wobec wykonawców ( str 3-9), a druga wobec zamawiającego( str 9-
13). Takie postawienie zarzutów w myśl przepisu art. 180 ust.1 jest niedopuszczalne gdyż
odwołanie przysługuje wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy, czynności
zamawiającego, a nie wykonawcy. Postępowanie odwoławcze służy do zbadania
poprawności czynności i zaniechań zamawiającego w zakresie wyznaczonym podniesionymi
zarzutami, ocenianymi przez pryzmat wymagań stawianych w postępowaniu o zamówienie
publiczne i z uwzględnieniem instrumentów, jakie zamawiający przewidział w nim dla
zbadania ofert.
W związku z taką sytuacja przystępujący Grontmij postawił wniosek o oddalenie w całości
odwołania tego wykonawcy z powodu niespełnienia przez odwołującego wymogu posiadania
interesu we wniesieniu odwołania o którym mowa w przepisie art. 179 ust.1 ustawy Pzp.
Izba biorąc pod uwagę fakt, że na wstępie odwołania odwołujący wskazał iż odwołanie jest
wnoszone wobec czynności zamawiającego uznała, że osobne wskazanie co do części
zarzutów iż dotyczą one tylko zamawiającego lub tylko wykonawców, jest omyłką pisarską
odwołującego.
Natomiast w zakresie posiadania interesu we wniesieniu odwołania Izba ustalając, że
niewątpliwie co najmniej jeden zarzut w odwołaniu tego wykonawcy jest postawiony
prawidłowo i nie jest spóźniony, stwierdziła iż odwołujący posiadał interes we wniesieniu
odwołania. Tym samym wniosek o jego oddalenie bez rozpatrywania podniesionych
zarzutów nie został uwzględniony.
Nadto wskazać należy, że w niniejszej sprawie wystąpiły także wątpliwości co do
prawidłowości postawienia zarzutów przez odwołującego Energopomiar, gdyż odwołanie
zawiera szereg opisów pewnych zdarzeń, które najprawdopodobniej zaistniały w tym
postępowania, jednakże z analizy ich treści trudno wywieść co odwołujący konkretnie
zarzuca zamawiającemu i jaki przepis ustawy Pzp został w tym przypadku naruszony.
Istotną kwestią jest także odniesienie się do sposóbu w jaki ten odwołujący
formułuje zarzuty wobec wykonawców SGS Polska, konsorcjum Mott MacDonald oraz
konsorcjum ILF iż zaoferowali oni za wykonanie przedmiotu zamówienia cenę, która według
odwołującego jest cena rażąco niską.
W tym zakresie Izba wskazuje, że sposób sformułowania przez odwołującego części
zarzutów należy uznać w świetle przepisów ustawy Pzp za co najmniej niewłaściwy.
Sformułowanie zarzutu oznacza sprecyzowanie przez wykonawcę zastrzeżeń wobec
czynności zamawiającego podjętych w postępowaniu i nadaniu im ściśle określonej
przepisem art. 180 ust 2 ustawy Pzp formy, polegającej na skonkretyzowaniu tych
zachowań, a także wykazaniu niedoskonałości postępowania zamawiającego, które – wraz z
dopełniającą argumentacją ma przekonywać o zasadności podniesionego zarzutu i
skorelowanego z nim żądania. Izba nie może wywodzić z treści odwołania jakie zarzuty
zamawiającemu postawił odwołujący, zarzut powinien być sformułowany w sposób
jednoznaczny tak aby Izba i inni uczestnicy postępowania mogli w sposób jednoznaczny
stwierdzić co jest przedmiotem zaskarżenia odwołującego.
Przedstawienie jedynie ogólnych stwierdzeń o nieprawidłowościach mających miejsce w
postępowaniu nie pozwala na uznanie takiego opisu za przedstawienie zarzutu. Nie stanowi
więc zarzutu opisanie pewnych czynności zamawiającego w sposób blankietowy. Natomiast
uzasadnienie odwołania powinno konkretyzować postawiony zarzut, zawierać wskazanie
okoliczności faktyczne, które uzasadniają stawianie zamawiającemu wyartykułowanych w
odwołaniu zastrzeżeń( podobnie wyrok KIO 908/13).
Na potrzebę ścisłego traktowania pojęcia zarzutu wskazał Sąd Okręgowy w
Rzeszowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 r. w spr. o sygn. I Ca
117/12:gdzie stwierdził, że „W zakresie postępowania odwoławczego art. 180 ust. 1 i 3 pzp
stanowi, że odwołanie które powinno zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów, przysługuje
wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w
postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której jest
zobowiązany na podstawie ustawy”. Podobne stanowisko w tym zakresie przyjął również
Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt X Ga 110/09
wskazując, że: „O tym jakie twierdzenia lub zarzuty podnosi strona w postępowaniu nie
przesądza bowiem proponowana przez nią kwalifikacja prawna ale okoliczności faktyczne
wskazane przez tę stronę. Jeśli więc strona nie odwołuje się do konkretnych okoliczności
faktycznych to skład orzekający nie może samodzielnie ich wprowadzić do postępowania
tylko dlatego, że można je przyporządkować określonej, wskazanej w odwołaniu kwalifikacji
prawnej.”
Wobec powyższe Izba stwierdza, że istnieje konieczność ścisłego odczytywania
treści zarzutu, w tym przede wszystkim niedopuszczalność wykraczania poza jego treść ( art.
192 ust. 7 ustawy Pzp).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowego odwołania, zdaniem
Izby wskazać należy, że odwołujący:
- w sposób nieprawidłowy sformułował część zarzutów, dotyczy to w szczególności zarzutów
dotyczących ceny ofert wykonawców: SGS Polska, konsorcjum Mott MacDonald oraz
konsorcjum ILF. Postawienie zarzutów w ten sposób, że ich uzasadnienie jest takie same jak
wobec ceny oferty wykonawcy Grontmij, jest nieprawidłowe z dwóch powodów;
- po pierwsze zaznaczyć należy, ze wykonawca Grontmij co do ceny oferty został wezwany
do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Takie wyjaśnienia zostały złożone i
wyniku ich oceny przez zamawiającego (art 90 ust. 3) zostały uznane za wyjaśniające w
zakresie postawionych pytań, że oferta wykonawcy Grontmij nie zawiera rażąco niskiej ceny
za wykonanie przedmiotu zamówienia.
Natomiast pozostali ww. wykonawcy nie byli wzywani do złożenia wyjaśnień, a więc w
sprawie mamy inny stan prawny i faktyczny dotyczący ceny ofert. W tym zakresie stwierdzić
należy, że wyjaśnianie przez zamawiającego elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy jest samodzielną, odrębną czynnością w
postępowaniu, zaistniałą tylko w sytuacji wezwania wykonawcy o wyjaśnienia.
W tym zakresie wskazać należy za Sądem Okręgowym w Rzeszowie, który w wyroku z dnia
18 kwietnia 2012 r. w spr. o sygn. I Ca 117/12 stwierdził, że na tym etapie postępowania, po
złożeniu wyjaśnień w zakresie domniemania rażącej ceny oferty „przedmiotem
zainteresowania może być jedynie dokonana przez Zamawiającego ocena złożonych
wyjaśnień dotyczących ceny – czy te wyjaśnienia rozwiewają wątpliwości w odniesieniu do
ceny, czy ich treść pozwala na kategoryczne stwierdzenie, że cena została skalkulowana
poprawnie uwzględnia wszystkie koszty wykonania zamówienia”. Tym samym w żaden
sposób oceny ceny oferty Grontmij nie można przenosić do oceny ofert ww. wykonawców,
gdyż jak wskazano nie byli oni wzywani do złożenia wyjaśnień.
W sytuacji kiedy każdy z wykonawców ma swobodę kalkulacji ceny oferty, kalkulacja ceny
ich ofert następuje w innych uwarunkowaniach, przynależnych tylko danemu podmiotowi.
Zarzut rażąco niskiej ceny został wobec ww. wykonawców sformułowany przez odwołująco
w sposób ogólnikowy w zupełnym oderwaniu od okoliczności rynkowych przynależnych
danemu wykonawcy, tak iż nie nadaje się do rozpoznania przez Izbę
- po drugie nawet gdyby w tej sytuacji, odwołujący w sposób prawidłowy sformułowałby
zarzuty wobec tych trzech wykonawców, to i tak postawienie zarzutu nieodrzucenia ich ofert
należałoby uznać za przedwczesne.
Nie jest dopuszczalne odrzucenie oferty z powodu zarzutu rażąco niskiej ceny bez
wyczerpania przez zamawiającego trybu wyjaśniania tej kwestii o którym mowa w przepisie
art. 90 ust.1 ustawy Pzp., gdyż nie jest możliwe zastosowanie przepisu art. 89 ust.1 pkt 4
bez wcześniejszego zastosowania trybu wyjaśnień o którym mowa w art. 90 ust. 1 – 3
ustawy Pzp.
W dalszej części odniesienia się do postawionych przez Energopomiar zarzutów
wskazać należy, że uszło uwadze odwołującemu, że w przypadku postępowań
dwuetapowych – z jakim mamy tutaj do czynienia, innym etapem jest etap oceny wniosków
zwianych z wykazywaniem spełnienia warunków udziału w postępowaniu, a innym etapem
jest ocena złożonych ofert. Za wyrokiem KIO o sygn. akt 1321/10 wskazać należy, że „W
postępowaniu o zamówienie publiczne, Zamawiający stawia przed wykonawcami wymóg
spełnienia warunków podmiotowych i przedmiotowych. Określane warunki podmiotowe
wynikają z art. 22 ust.1 i art. 24 ust.1 ustawy pzp, są to warunki odnoszące się do podmiotu-
wykonawcy, a ich niespełnienie skutkuje wykluczeniem wykonawcy z postępowania.
Natomiast warunki przedmiotowe odnoszą się do opisu przedmiotu zamówienia, wynikają z
postanowień siwz oraz ogłoszenia o zamówieniu ich niespełnienie, powoduje odrzucenie
oferty danego wykonawcy. Nie można zatem odrzucić oferty z powodu nie spełniania
warunków podmiotowych (ofertę uznaje się za odrzuconą) i odwrotnie, nie można wykluczyć
wykonawcy z powodu nie spełniania warunków przedmiotowych”.
W przedmiotowym postępowaniu niewątpliwe jest, że etap oceny spełniania przez
wykonawców warunków udziału w postępowaniu jest zakończony i obecny etap dotyczy
oceny spełniania – w świetle czynności zamawiającego, warunków przedmiotowych oferty.
Tym samym podnoszenie na etapie obecnego postępowania niespełniania przez
wykonawców warunków podmiotowych i żądania wykluczenia wykonawców są spóźnione i
ich rozpatrywanie jest niedopuszczalne.
Biorąc powyższe pod uwagę Izba stwierdza, że spośród zarzutów podniesionych w
odwołaniu zarzutów, tylko zarzut nieodrzucenia oferty wykonawcy Grontmij dotyczący rażąco
niskiej ceny oferty może być przedmiotem orzekania Izby. Nadmienić należy, ze sam
przedstawiciel odwołującego Energopomiar, po wysłuchaniu w tym zakresie stanowisk
zamawiającego i przystępujących doszedł do takiego wniosku gdyż na rozprawie stwierdził,
że nie jest prawdą jakoby wszystkie zarzuty jego odwołania są spóźnione, gdyż na pewno
zarzut dotyczący rażąco niskiej ceny oferty wykonawcy Grontmij podniesiony w pkt 2.1 do
2.6 nie jest zarzutem spóźnionym.
Za spóźniony Izba uznaje również zarzut dotyczący objęcia tajemnica
przedsiębiorstwa wyjaśnień wykonawcy Grontmij, gdyż niewątpliwie z treści odwołania( pkt
2.28) wynika, że odwołujący dowiedział się o tym fakcie w dniu 16 lipca 2013 roku w trakcie
zapoznawania się z dokumentacja postępowania. Tym samym termin na wniesienie
odwołania w tej kwestii upłynął dla tego wykonawcy w dniu 26 lipca 2013 roku.
Rozpatrzenie zarzutu dotyczącego zarzutu rażąco niskiej ceny zaoferowanej przez
wykonawcę Grontmij nastąpi wraz z rozpatrzeniem takiego samego zarzutu w odwołaniu
wykonawcy SGS Polska sp. z o.o.
Odwołanie o sygn akt KIO 1878/13 SGS Polska sp. z o.o.
W zakresie zarzutu niezasadnego utajnienia wyjaśnień wykonawcy Grontmij
odwołujący zarzucił zamawiającemu iż ten zaniechał wezwania Grontmij do wyjaśnień w
zakresie zasadności objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa wyjaśnień rażąco niskiej ceny i tym
samym zaniechał badania skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa w tym
zakresie, ewentualnie dokonał błędnej oceny złożonych wyjaśnień.
Zamawiający odpowiadając na ten zarzut wykazał przedstawiając w tym zakresie
stosowne dokumenty, że pismem z dnia 4 lipca 2013 roku wykonawca Grontmij w
odpowiedzi na wezwanie złożył zamawiającemu wyjaśnienia dot. elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny zastrzegając jednocześnie, że wyjaśnienia te, z uwagi na ich treść
oraz szczegółowość, stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W związku z tym faktem zamawiający pismem z dnia 16
lipca 2013 roku zwrócił się do Grontmij, z wnioskiem o wyjaśnienie czy złożone wyjaśnienia
spełniają wymagania z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W
odpowiedzi na wezwanie Grontmij pismem z dnia 18 lipca 2013 roku złożył wyjaśnienia
podtrzymujące zastrzeżenie całych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny jako
tajemnicę przedsiębiorstwa nie odnosząc się merytorycznie w jakimkolwiek zakresie się do
treści wezwania.
W zakresie możliwości uznania złożonych wyjaśnień za tajemnicę przedsiębiorstwa
wskazać należy, że zasada jawności postępowania o zamówienie publiczne jest jedną z
fundamentalnych zasad systemu zamówień publicznych, określoną wprost w art. 8 ust. 1
ustawy – Postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Art. 8 ust. 1 ustawy nadał
jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego rangę zasady o doniosłym
znaczeniu. Jak wskazuje się w doktrynie, jawność postępowania o zamówienie publiczne „z
jednej strony jest prawem każdego oferenta gwarantującym dostęp do informacji o toczącym
się postępowaniu. Z drugiej strony jest nakazem skierowanym do zamawiających,
prowadzących postępowanie, aby na każdym jego etapie zagwarantowali oferentom dostęp
do informacji na temat zamówienia publicznego”. Wyłączenie jawności postępowania
możliwe jest tylko przy wykazaniu potrzeby ochrony określonych ustawą wartości. Z tego
powodu zamawiający jest zobowiązany prowadzić postępowanie wyjaśniające w celu
weryfikacji zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, oferenci zaś powinni wykazać, że
zastrzegli poufność danych w sposób uprawniony. Zawsze zastrzeżenie ma charakter
wyjątkowy wobec jawności postępowania (zob. wyrok KIO UZP z 19 lipca 2010 r., KIO/UZP
1400/10)” (tak również: Prawo zamówień publicznych. Komentarz, S. Babiarz, wyd. 2 ,
LexisNexis Polska, Warszawa 2010, s. 114-115).
Pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa, jako wyjątek od fundamentalnej zasady jawności
postępowania o zamówienie publiczne, powinno być interpretowane ściśle.
Zamawiający jest zobowiązany do samodzielnej oceny, czy spełnione zostały
określone w ustawie Pzp przesłanki uprawniające do ograniczenia jawności postępowania,
zaś w przypadku gdy ograniczenia jawności jest wynikiem zastrzeżenia określonych
informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa zobligowany jest do ustalenia, czy spełnione
zostały przesłanki wskazane w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczeniu
nieuczciwej konkurencji (teks jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.).
Należy wskazać, iż to łączne spełnienie przesłanek wskazanych w art. 11 ust. 4 ww. ustawy
przesądza o możliwości uznania określonych informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa, co z
kolei uprawnia do odstąpienia w ramach procedury o udzielenie zamówienia publicznego od
generalnej zasady jaką jest zasada jawności postępowania. O łącznym spełnieniu
przesłanek wyrażonych w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji stanowi w uzasadnieniu wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3
października 2000 r. o sygn. akt I CKN 304/00 (OSNC 2001 r., Nr 4, poz. 5).
Stwierdzić należy, że obowiązkiem zamawiającego jest w każdym przypadku zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa przeprowadzenie indywidualnego badania zasadności takiego
zastrzeżenia i stwierdzenie czy zachodzą przesłanki do zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa. Na obowiązek badania przez zamawiającego poczynionego przez
wykonawców zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z
dnia 21 października 2005 roku, III CZP 74/05 stwierdzając iż „w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego zamawiający bada skuteczność dokonanego przez oferenta - na
podstawie art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.
U. Nr 19, poz. 177, ze zm.) - zastrzeżenia dotyczącego zakazu udostępniania informacji
potwierdzających spełnienie wymagań wynikających ze specyfikacji istotnych warunków
zamówienia”.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowego zarzutu Izba stwierdza,
że dokonując oceny złożonych wyjaśnień wykonawcy Grontmij oraz stanowiska samego
odwołującego, który na rozprawie stwierdził, że „nie kwestionuje zasadności utajnienia
formularza
cenowego
dotyczącego
w
szczególności
wysokości
wynagrodzenia
poszczególnych członków zespołu, natomiast kwestionuje zasadność utajnienia złożonych
wyjaśnień innych informacji odnoszących się do części opisowej”, Izba uznaje, że poprzez
takie oświadczenie odwołujący dokonał ograniczenia tego zarzutu do elementów złożonych
wyjaśnień nie obejmując nim Tabeli kalkulacji kosztów.
Odnosząc się do treści wyjaśnień wykonawcy Grontmij z dnia 4 lipca 2013 roku,
wezwania zamawiającego do tego wykonawcy z dnia 16 lipca 2013 roku o wskazanie
podstaw do możliwości uznana tych wyjaśnień za tajemnicę przedsiębiorstwa, a także
odpowiedzi na to wezwanie wykonawcy Grontmij z dnia 18 lipca 2013 roku Izba stwierdza,
że brak jest podstaw do uznania wyjaśnień wykonawcy Grontmij z dnia 4 lipca 2013 roku-
poza tabelą – Kalkulacja ceny, za tajemnicę przedsiębiorstwa, gdyż nie sposób przypisać
tym wyjaśnieniom przymiotu tajemnicy z uwagi na ich ogólny charakter, uniwersalność, a
także to iż zawierają one twierdzenia z założenia wspólne podmiotom działającym
komercyjnie na określonym rynku usług.
Nawet gdyby pominąć analizę treści złożonych wyjaśnień, to odnosząc się do treści
pisma wykonawcy z dnia 18 lipca 2013 roku należy stwierdzić, że wykonawca ten podając „w
odpowiedzi na Państwa pismo z dnia 16.07.2013 r. (PG-EL/755/2013) informujemy, że nie
akceptujemy zaproponowanego przez Państwo zakresu odtajnienia i podtrzymujemy
zastrzeżenie całych wyjaśnień jako tajemnicy przedsiębiorstwa” w żaden sposób nie
wykazał, że zastrzeżenie treści wyjaśnień co do ceny oferty jest zasadne.
Tym samym stwierdzić należy, że wykonawca Grontmij w żaden sposób nie wykazał, że
złożone wyjaśnienia wykazują spełnienie w tym zakresie wymagań z art. 11 ust.4 ustawy
oznak. Zamawiający nie może bezkrytycznie akceptować zastrzeżenia w ofercie tajemnicy
przedsiębiorstwa - co a w tym postępowaniu nastąpiło. Brak złożenia wyjaśnień
wskazujących na spełnienie w tym zakresie przesłanek ustawowych winno spowodować
bezwarunkowe odtajnienie całości zastrzeżonego dokumentu. Zauważenia wymaga także to,
że w piśmie z dnia 18 lipca 2013 roku wykonawca informuje zamawiającego o
nieakceptowaniu zamiaru odtajnienia w części złożonych wyjaśnień. W tym zakresie
stwierdzić należy, ze akceptacja wykonawcy nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia
prawnego, to zamawiający ma bezwzględny obowiązek zbadania czy dokonane zastrzeżenia
spełnia przesłanki z art. 11 ust.4 ustawy oznak.
Wskazać należy, że ciężar udowodnienia skuteczności poczynionego zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa spoczywa nie na podmiocie, który powołuje się na zasadę jawności,
twierdząc że informacje nie są tajemnicą przedsiębiorstwa, lecz na podmiocie, który z
powołania się na wyjątek od zasady wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Przenosząc
powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należało stwierdzić iż ciężar dowodu
spoczywał pierwotnie na przystępującym, a w konsekwencji – w rozpoznawanej sprawie - na
zamawiającym, który nie zdecydował się na odtajnienie informacji zastrzeżonych przez tego
wykonawcę.
W zakresie zarzutów z obu odwołań dotyczących zaoferowania przez wykonawcę
Grontmij rażąco niskiej ceny za wykonanie przedmiotu zamówienia, Izba po dokonanej
analizie wszystkich kosztów ujętych przez wykonawcę w tabeli – Kalkulacja kosztów, uznała,
ze brak jest podstaw do stwierdzenia, że za wskazaną cenę wykonawca ten nie będzie w
stanie wykonać przedmiotu zamówienia, a więc, że przedmiotowa ceną nosi znamiona ceny
rażąco niskiej.
Uzasadniając stanowisko w tym zakresie Izba wskazuje, że bezspornym jest, iż w zakresie
ofert złożonych w postępowaniu zachodzi znacząca rozpiętość zaoferowanych cen, która
wymagała zastosowania przewidzianej w ustawie Prawo zamówień publicznych procedury
wyjaśnienia ceny. Tym samym przedstawiona rozbieżność w zakresie cen za wykonanie
tego samego przedsięwzięcia jest znacząca w takim stopniu, że uzasadniała wystąpienie
zamawiającego do wykonawcy o wyjaśnienie elementów oferty, który zaoferował cenę
istotnie odbiegającą od cen w ofertach pozostałych wykonawców jak i kwoty oszacowanej
przez zamawiającego jako wartość zamówienia.
Ustawa Prawo zamówień publicznych nie zawiera definicji kiedy mamy do czynienia z
rażąco niską cena, jak również nie wskazuje ustawowo określonego procentowego poziomu,
na podstawie którego można uznać automatycznie, kiedy mamy do czynienia z rażąco niską
ceną. Każdy przypadek, ze względu na przedmiot zamówienia, sposób jego realizacji oraz
wartość zamówienia należy rozpatrywać indywidualnie (tak też: postanowienie Sądu
Okręgowego w Poznania z dnia 17.01.2006 r., sygn. akt II Ca 2194/05). Nie można także -
przeczyłoby to bowiem zasadzie wspierania rzeczywistej konkurencji w zamówieniach
publicznych - przyjmować automatycznie, wyłącznie na podstawie kryterium arytmetycznego,
iż rażąco niska cena występuje powyżej pewnego poziomu. Za wyrokiem Sądu Okręgowego
w Katowicach z dnia 30 stycznia 2007 r. sygn. akt XIX Ga 3/07,należy stwierdzic, że „o cenie
rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł
rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco
niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych(…)”.
Podkreślenia wymaga fakt, że z momentem wezwania wykonawcy na podstawie art.
90 ust. 1 ustawy Pzp, to na wezwanym wykonawcy spoczywa ciężar wykazania, że
zaoferowana przez niego cena nie ma charakteru rażąco niskiej. Skutkuje to tym, że
inicjatywa dowodowa, zakres informacji, jakie zostaną złożone w odpowiedzi na
przedmiotowe wezwanie należą do wezwanego wykonawcy, bowiem to jego zadaniem jest
wykazanie że cena nie jest rażąco niska. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku Sądu
Okręgowego w Częstochowie z 12 sierpnia 2005 r., w spr. VI Ca 464/05: „SO nie podziela
poglądu wyrażonego przez zamawiającego w skardze, że to na zamawiającym spoczywa
bezwzględnie ciężar wykazania, iż oferta zawiera rażąco niską cenę. Otóż w przypadku
wszczęcia procedury ustalania, czy oferta zawiera niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia, to na wykonawcy spoczywa obowiązek złożenia wyczerpujących wyjaśnień,
które pozwoliłyby zamawiającemu na ocenę, czy przedmiotowa cena nie jest rażąco niska.
W przypadku gdy wyjaśnienia są niedostateczne, zachodzą podstawy do odrzucenia oferty.”
(tak też: wyrok SO w Warszawie z 5 stycznia 2007 r., V Ca 2214/06).
Dokonane w odpowiedzi na wezwanie wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mające
wpływ na kalkulację ceny winny wskazywać i uzasadniać podstawowe elementy
cenotwórcze składające się na koszt wykonania zadania. Wyjaśnienia te mają dawać realną,
opartą na obiektywnej ocenie możliwość przesądzenia, czy cena jest rażąco niską, czy za jej
wysokość możliwe jest wykonanie zamówienia bez zagrożenia dla prawidłowej realizacji
zadania.
W przeciwnym wypadku wyjaśnienia będą miały charakter jedynie iluzorycznych i nie będą
stanowiły wyjaśnienia elementów oferty, mających wpływ na wysokość cen.
Pojęcie „elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny”, o których mowa w przepisie
art. 90 ust.1 to kategoria nawiązująca do ceny – do jej elementów kalkulacyjnych, które
spowodowały, że cena ma taką właśnie wartość. Elementy oferty mające wpływ na
wysokość ceny w rozumieniu tego przepisu, to zatem takie czynniki, które decydują o jej
zaoferowanej wysokości, które tłumaczą jej wartość, pozwalają w niezbędnym zakresie
prześledzić jej składowe oraz wpływ wartości elementów składowych - istotnych w danej
sytuacji czynników cenotwórczych na cenę jako całość.
W
przedmiotowym
postępowaniu
bezspornym
jest,
iż
głównym
czynnikiem
cenotwórczym są koszty osobowe. Tym samym zasadniczym kosztem wykonania
zamówienia jest koszt wynagrodzenia osób o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu.
Zauważyć należy, że wysokość wynagrodzenia osób o takich samych lub podobnych
kwalifikacjach jest elementem indywidualnym. Każdy wykonawca przy stosowaniu
odpowiedniej polityki kadrowo- płacowej jest w stanie wykonać dane zamówienie za inna
kwotę.
W uzasadnieniu wyroku KIO z dnia 15 lutego 2011 roku sygn. KIO 207/11 wskazano iż jest
możliwe jest wykonanie tej samej usługi przez inne osoby mającą takie same wymagane
kwalifikacje jak osoba wskazana w ofercie odwołującego, za stawkę godzinową wielokrotnie
niższą. Tym samym oferowanie cen za wykonanie tego przedmiotu zamówienia na poziomie
znacznie niższym od cen konkurentów wcale nie oznacza, że zaoferowana cena jest rażąco
niska.
Izba dokonując oceny wskazanego przez odwołującego SGS dowodu pn. „raport
płacowy 2013 r.” odnoszący się do płac w sektorze budownictwa i energetyki nie stwierdziła
aby kwoty wynagrodzenia wskazane przez odwołującego w Tabeli Kalkulacji kosztów
odbiegały w istotny sposób od kwot wskazanych w ww. raporcie.
Ponadto rozpatrując te zarzuty odwołania zgodzić należy się z stanowiskiem zarówno
zamawiającego jak i przystępującego Grontmij iż „że obydwa odwołania w zakresie rażąco
niskiej ceny są tylko prowadzoną polemiką ze stanowiskiem zamawiającego, gdyż żaden z
odwołujących nie przedstawił jakichkolwiek własnych wyliczeń, a tym samym dowodów,
które uzasadniałyby przyjęcie, że cena wykonawcy konsorcjum”.
Zaznaczyć należy jednak, że odwołujący nie mając dostępu do wyjaśnień
złożonych przez przystępującego mieli utrudnione zadanie co do precyzyjnego
zakwestionowania elementów cenotwórczych w tej ofercie. Tym samym przedstawili w
odwołaniach jedynie hipotetyczne rozważania co do kosztów, jakie się wiążą z
wykonywaniem przedmiotowego zamówienia. Jednakże te twierdzenia nie zostały poparte
jakimkolwiek dowodem, nawet symulacją kosztów, co było możliwe gdyż cena w ofercie była
jawna.
Próba wykazania iż dowodem mającym potwierdzać rażąco niska cenę w ofercie wybranej
byłaby opinia biegłego w tym zakresie jest zdaniem Izby, niezasadna. Niezasadne jest
zastępowanie obowiązku stron w zakresie przedstawiania dowodów na potwierdzenie
stawianych twierdzeń, dowodem z opinii biegłego. Jednym z przejawów specyfiki dowodu z
opinii biegłego jest to, że tenże środek dowodowy, z uwagi na składnik w postaci wiadomości
specjalnych, nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową. Tutaj taka sytuacja nie
wystąpiła, a zaproponowane przez odwołującego SGS tezy co do których biegły winien się
wypowiedzieć, tj;
1) czy Konsorcjum w udzielonych wyjaśnieniach uwzględniło okoliczności mające wpływ
na cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie ze SIWZ;
2) czy Konsorcjum w udzielonych wyjaśnieniach przedstawiło dowody na potwierdzenie
okoliczności mających wpływ na cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie ze
SIWZ, zdaniem Izby nie wymagają wiadomości specjalnych, a ich ustalenie leży w
kompetencji Izby. Dlatego też Izba nie uwzględniła przedmiotowego wniosku.
Tym samym fakt wystąpienia rażąco niskiej ceny w ofercie wykonawcy Grontmij nie
został przez odwołujących udowodniony, a to na nich spoczywał ciężar dowodowy w tym
zakresie.
Reasumując powyższe ustalenia i rozstrzygnięcia, a w szczególności odnosząc się
do zarzutu niezasadnego objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa wyjaśnień wykonawcy Grontmij
w zakresie ceny jego oferty Izba stwierdza, że pomimo tego iż znalazł on częściowo
potwierdzenie to jednak w związku z nieuwzględnieniem zasadności zarzutu co do faktu
zaoferowania w ofercie wybranej rażąco niskiej ceny postanowiła odwołania oddalić w
całości.
Izba stwierdziła, że stwierdzone naruszenie przez zamawiającego ww. przepisów nie
ma i nie może już mieć istotnego wpływu na wynik postępowania, o którym mowa w art. 192
ust. 2 ustawy Pzp, a zatem nie może skutkować uwzględnieniem odwołania.
Odtajnienie i udostępnienie części ww. informacji, które nie mają charakteru tajemnicy
przedsiębiorstwa obecnie nie ma i nie może mieć jakiegokolwiek wpływu na wynik
postępowania.
Odwołujący, pomimo iż nie znał wyjaśnień przystępującego co do elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny, zdecydował się we wniesionym odwołaniu podnieść
zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, który Izba – w granicach
odwołania - rozpoznała i uznała za niezasadny. Zatem nawet nakazanie zamawiającemu
odtajnienia wyjaśnień w przedmiocie elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny
nie może przynieść zmiany wyniku postępowania, tj. wyboru oferty przystępującego jako
najkorzystniejszej.
Izba nie uwzględniła wniosku pełnomocnika zamawiającego o zwrot kosztu przejazdu
gdyż załączony druk delegacji nie może być uznany za rachunek z którego wynikałoby, że
koszty przejazdu na rozprawę zostały poniesione w tej wysokości. Jak wynika z § 3 pkt 2
rozporządzenia w sprawie kosztów, do kosztów stron w postępowaniu odwoławczym zalicza
się uzasadnione koszty wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości określonej na podstawie
rachunków przedłożonych do akt sprawy.
Pojęcie rachunku definiują przepisy art. 87 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005r. Nr 8 poz. 60 z późn. zm.) oraz rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz
opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach
(Dz. U. Nr 165 poz. 1373 z późn. zm).
Skoro rachunku spełniającego powyższe wymogi w tym zakresie nie złożono to – wskazane
w druku delegacji wynagrodzenie pełnomocnika nie mogło zostać zasądzone.
Zgodnie z treścią art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, Krajowa Izba
Odwoławcza uwzględnia odwołanie jedynie w sytuacji, kiedy stwierdzi naruszenie przepisów
ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, co – ze wskazanych wyżej względów – miało częściowo miejsce w
przedmiotowej sprawie.
Izba postanowiła jak w sentencji wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190
ust.7, 191 ust.2 i 192 ust. 2 i 3 pkt.1 ustawy Pzp,
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) i 2b) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący…………………………
……………………………
…………………………..
1. oddala obydwa odwołania.
2. kosztami postępowania obciąża Odwołujących:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13), i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 30.000 zł 00 gr (słownie:
trzydzieści tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołujących:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13), tytułem
wpisów od odwołań,
2.2. zasądza od Odwołującego – ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3,
44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO 1877/13), na rzecz Zamawiającego - Elektrownia CCGT
Grudziądz Sp. z o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7, 86-300 Grudziądz, kwotę 3.600 zł 00
gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) oraz od Odwołującego - SGS Polska
Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13) na rzecz
Zamawiającego - Elektrownia CCGT Grudziądz Sp. z o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7,
86-300 Grudziądz, kwotę 3.600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy),
stanowiące koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Toruniu.
Przewodniczący: ……………………
……………………
……………………
Sygn. akt KIO 1877/13
Sygn. akt KIO 1878/13
UZASADNIENIE
Elektrownia CCGT Grudziądz Sp. z o.o., ul. Marii Curie Skłodowskiej 6/7, 86-300
Grudziądz, zwana dalej „zamawiającym” prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego sektorowego, w trybie przetargu ograniczonego na . „Pełnienie funkcji Inżyniera
Kontraktu przy realizacji inwestycji pn. „Budowa bloku gazowo-parowego o znamionowej
mocy elektrycznej 420 – 600 MWe w Grudziądzu wraz z niezbędną infrastrukturą i
przyłączami dla dwóch bloków".
W dniu 23.07.2013 r., wykonawcy otrzymali od zamawiającego informacje o wyniku
oceny ofert w postępowaniu i wyborze jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy: Grontmij
Polska Sp. z o.o., Grontmij GmbH, ul. Ziębicka 35, 60-164 Poznań.
Wobec takiej czynności zamawiającego dwaj wykonawcy:
A. ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., ul. gen. J. Sowińskiego 3, 44-100 Gliwice (sygn. akt: KIO
1877/13),
B. SGS Polska Sp. z o.o., ul. Bema 83, 01-233 Warszawa (sygn. akt: KIO 1878/13),wnieśli
odwołania do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 2 sierpnia 2013 r.
odwołanie o sygn. akt KIO 1877/13
Wykonawca ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., zwany dalej „odwołującym Energopomiar” we
wniesionym odwołaniu zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 1, 2 i
3, art. 24 ust, 2 pkt. 1, 3 i 4, art. 32 ust.1, art. 89 ust. 2, 3 i 4, art. 96 ust. 3, art.3 ustawy z
dnia 16 kwietnia 1993r., o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 2003, nr 153, poz.
1503 wraz z późniejszymi zmianami) oraz przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o
dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z dnia 8 października 2001 r.).
Podnosząc powyższe wniósł o nakazanie zamawiającemu:
- uwzględnienie odwołania w całości,
- nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru oferty wykonawcy
Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o. i Grontmij GmbH,
- nakazanie zamawiającemu wykluczenia z postępowania i odrzucenia ofert wykonawców:
Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o. i Grontmij GmbH,
- SGS Polska sp. z o.o,
- Konsorcjum Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. i Mott MacDonald Limited,
- Konsorcjum ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o.o. i HDR Engineering Inc,
a także, nakazanie zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert i wyboru oferty
odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
Na wstępie odwołania wskazał, że w dniu 24 czerwca 2013 r. miało miejsce otwarcie
ofert w postępowaniu, a bezpośrednio przed tą czynnością zamawiający podał kwotę jaką
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, tj. w wysokości 18 450 000,00 brutto
PLN.
W postępowaniu zostały złożone oferty w następujących kwotach brutto:
- Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o. i Grontmij GmbH -11 808 014, 76 PLN,
- SGS Polska sp. z o.o. - 14 500 000, 00 PLN,
- Konsorcjum Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. i Mott MacDonald Limited - 14 516 460, 00
PLN,
- Konsorcjum ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o.o. i HDR Engineering Inc. - 18 449
704, 80 PLN,
- Energopomiar Sp. z o.o. - 21 490 589,52 PLN.
Stwierdził, że zamawiający wielokrotnie w trakcie procedury przetargowej naruszył
przepisy ustawy Pzp, dlatego też złożenie odwołania w sprawie stało się konieczne.
W stosunku do wykonawcy Grontmij odwołujący podniósł dwa zarzuty dotyczące
zaoferowania za wykonanie przedmiotu zamówienia rażąco niskiej ceny oraz popełnienie
czynu nieuczciwej konkurencji.
W zakresie rażąco niskiej ceny oferty podał, że zamawiający zwrócił się do wykonawcy
Grontmij o złożenie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość
ceny. Jednakże złożone w tym zakresie wyjaśnienia jego zdaniem nie potwierdzają, iż
zaoferowana cena jest rażąco niska, nie obalając domniemania wynikającego z wezwania
zamawiającego. Wyjaśnienia Grontmij są ogólnikowe, i można stwierdzić iż mogą odnosić
się do każdego podmiotu biorącego udział w niniejszym postępowaniu. Tym samym,
Grontmij nie wskazało na żadne konkretne okoliczności pozwalające uznać, iż zaoferowana
cena nie jest rażąco niska. Nie zostały wymienione żadne obiektywne czynniki pozwalające
zaoferować świadczenie na tak niskim poziomie.
Stwierdził, także iż zaoferowana kwota stanowi 64% od kwoty jaką zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.
Odwołujący podniósł również zarzut rażąco niskiej ceny wobec pozostałych
wykonawców którzy złożyli oferty w przedmiotowym postępowaniu, jednakże jako
uzasadnienie tego zarzutu wskazał tylko iż argumenty dotyczące rażąco niskiej ceny wobec
wykonawcy Grontmij pozostają aktualne w stosunku do ich ofert.
Treści pozostałych zarzutów podniesionych wobec ofert wykonawców: ILF Consulting
Engineers Polska Sp. z o. o., ul. Osmańska 12, 02-823 Warszawa, SGS Polska Sp. z o.o.,
ul. Bema 83, 01-233 Warszawa, Konsorcjum Mott MacDonald Polska Sp. z o.o, a także
zamawiającego Izba nie prezentuje z powodu braku możliwości ich rozpatrywania, co
zostanie poddane ocenie Izby w dalszej części odwołania.
odwołanie o sygn. akt KIO 1878/13
Drugi z wykonawców- SGS Polska sp. z o.o, zwany dalej „odwołującym SGS” w związku z
wyborem oferty wykonawcy Konsorcjum Grontmij Polska Sp. z o.o we wniesionym
odwołaniu zarzucił zamawiającemu:
1. zaniechanie odtajnienia dokumentów i badania zasadności zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa wykonawcy konsorcjum firm Grontmij Polska Sp. z o.o. oraz
Grontmij GmbH,
2. badanie i ocenę ofert, a w ich wyniku, wybór jako najkorzystniejszej oferty
wykonawcy Grontmij,
3. niewłaściwą ocenę wyjaśnień złożonych przez wykonawcę Grontmij w zakresie rażąco
niskiej ceny,
4. zaniechanie odrzucenia oferty wykonawcy Grontmij
Powyższe czynności Zamawiającego naruszają:
-art. 8 ust. 1 - 3 w zw. z art. 87 ust. 1 oraz art. 26 ust. 4 w zw. z art. 7 ustawy Pzp
poprzez zaniechanie wezwania Wykonawcy do wyjaśnień w zakresie zasadności
utajnienia
wyjaśnień
rażąco
niskiej
ceny,
zaniechanie
badania
skuteczności
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa w tym zakresie, ewentualnie dokonanie
błędnej oceny złożonych wyjaśnień, a w konsekwencji zaniechanie ujawnienia
wyjaśnień rażąco niskiej ceny złożonych przez Wykonawcę,
-art. 91 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 3 ustawy Pzp poprzez ich nie zastosowanie lub
błędne zastosowanie i dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty Wykonawcy, którego
oferta
podlega
odrzuceniu,
a
tym
samym
wybór
taki
jest
niezgodny z przepisami ustawy Pzp,
-art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp poprzez dokonanie niewłaściwej oceny wyjaśnień
złożonych przez Wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w szczególności
pominięcie obiektywnych czynników przywołanych w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp i
przyjęcie, że oferta Wykonawcy nie zawiera rażąco niskiej ceny
-art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp poprzez zaniechanie jego zastosowania i odrzucenia
oferty Wykonawcy z powodu rażąco niskiej ceny,
z ostrożności także:
-art.
ust.
1
pkt
2
ustawy
poprzez
błędną
ocenę
oferty
Wykonawcy i uznanie, że oferta ta odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ).
-art. 7 ustawy Pzp poprzez wybór jako najkorzystniejszej oferty podlegającej odrzuceniu, co
narusza zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz innych
przepisów wskazanych w uzasadnieniu.
Zarzucając zamawiającemu wskazane uchybienia odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania,
2. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności badania i oceny ofert,
3. nakazanie zamawiającemu odtajnienia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny
złożonych przez Wykonawcę,
4.nakazanie odrzucenia ofert Wykonawcy,
5. nakazanie dokonania ponownej oceny ofert i wybór oferty najkorzystniejszej.
W
zakresie
zastrzeżenia
wyjaśnień
wykonawcy
Grontmij
udzielonych
zamawiającemu w zakresie domniemania rażąco niskiej ceny oferty podniósł, że
zamawiający odmówił mu udostępnienia części oferty złożonej przez Grontmij w zakresie
udzielonych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny, zasłaniając się zastrzeżeniem tego
wykonawcy, iż dokumenty te stanowią tajemnicę jego przedsiębiorstwa i nie mogą być
ujawnione.
Podniósł, że zamawiający nie podjął czynności zmierzających do weryfikacji
stanowiska wykonawcy Grontmij w zakresie zastrzeżenia tych informacji co oznacza, że
podjęta decyzja w zakresie odmowy udostępnienia dokumentów nie ma podstaw prawnych i
faktycznych a wykonawca ten nie udowodnił, iż zastrzeżone informacje faktycznie spełniają
przesłanki wskazane w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zaniechanie
odtajnienia i udostępnienia tej części oferty uniemożliwia innym wykonawcom ocenę, czy
prawidłowo skalkulował swoją cenę i czy zamawiający dokonał właściwej oceny złożonych
wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny.
Wskazał, że informacje dotyczące kalkulacji ceny nie mogą stanowić tajemnicy
przedsiębiorstwa, gdyż nie są spełnione łącznie przesłanki określone w art. 11 ust. 4 ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w szczególności brak jest wyjaśnień ze strony
wykonawcy, które potwierdziły by spełnienie tych przesłanek.
Wobec powyższego w ocenie odwołującego zaniechanie dokonania czynności przez
zamawiającego, tj. zaniechania udostępnienia informacji zastrzeżonych przez wybranego
wykonawcę, godzi w interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia, bowiem zaniechanie
ujawnienia zastrzeżonych części oferty wykonawcy uniemożliwia odwołującemu realizacje
podstawowego uprawnienia wykonawcy biorącego udział w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego, jakim jest prawo do kontroli prawidłowości czynności
podejmowanych przez zamawiającego.
W związku z powyższym stwierdził, że należy uznać iż zamawiający zaniechał
badania utajnienia zastrzeżonych informacji tj. wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, a
tym samym dopuścił się naruszenia art. 8 ust. 1 - 3 w zw. z art. 87 ust. 1 oraz art. 26 ust. 4 w
zw. z art. 7 ustawy Pzp.
W zakresie kolejnego zarzutu dotyczącego rażąco niskiej ceny oferty wykonawcy
Gromtnij podniósł iż zamawiający oszacował wartość przedmiotu zamówienia na kwotę 17
000 000 zł netto. Cena oferty wykonawcy Grontmij znacznie odbiegała od tej kwoty, gdyż
wynosiła tylko 11 808014,76 zł brutto.
Dokonując oceny tej oferty, zamawiający zasadnie powziął wątpliwości, co do wysokości
zaoferowanej ceny i w związku z tym w dniu 1.07.2013 r. wezwał wykonawcę do złożenia
wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp dotyczących wskazanych w wezwaniu
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. W wezwaniu zamawiający w
szczególności wnosił o udzielenie wyjaśnień dotyczących:
- kosztu organizacji i utrzymania biura na czas realizacji Etapu II umowy
- koszt zatrudnienia poszczególnych członków zespołu Inżyniera Kontraktu (ilość
przewidywanych roboczogodzin każdego członka zespołu oraz jego stawka godzinowa),
- kwot przewidzianych na delegacje krajowe i zagraniczne,
- wielkości planowanego zysku.
Wykonawca udzielił w piśmie z dnia 04.07.2013 r. zdaniem odwołującego zbyt ogólnych
wyjaśnień, w których poinformował, że szczegółowe wyjaśnienia stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Pomimo braku możliwości wglądu w treść złożonych wyjaśnień z ostrożności procesowej
odwołujący wskazał, że w jego ocenie zamawiający dokonał niewłaściwej oceny złożonych
wyjaśnień, bowiem w ocenie odwołującego oferta wybranego wykonawcy zawiera cenę
rażąco niską, czyli cenę skalkulowaną poniżej cen rynkowych.
Stwierdził, że cena przedstawiona przez wykonawcę jest ceną niewiarygodną i
nierealistyczną w odniesieniu do cen rynkowych oraz do ceny oszacowanej przez
zamawiającego. Konieczność uwzględnienia treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, a w szczególności zakresu przedmiotu zamówienia, przy szacowaniu
wynagrodzenia powoduje, że w świetle dyrektyw zawartych w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp nie
jest możliwe wykazanie, że cena ta nie jest rażąco niska.
Tym samym odwołujący wskazał, że w jego ocenie zamawiający dokonał nieprawidłowej
oceny złożonych wyjaśnień, gdyż stosownie do przepisu art. 90 ust. 2 Pzp zamawiający,
oceniając wyjaśnienia, winien brać pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności
oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo
sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność
projektu wykonawcy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych
przepisów.
Natomiast przepis art. 90 ust. 3 Pzp przesądza, iż zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi
dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Nadto wskazał, że skoro zamawiający powziął wątpliwości, co do wysokości
ceny oferty, i uznał ją za niewiarygodną żądając wyjaśnień, to nie może poprzestać w tym
zakresie tylko na fakcie złożenia wyjaśnień bez ich złożenia merytorycznej oceny.
Zgodnie bowiem z treścią art. 90 ust. 3 Pzp oraz utrwalonym orzecznictwem KIO (wyrok KIO
z dnia 13.08.2008r.) (KIO/UZP 752/08; KIO/UZP 788/08; KIO/UZP 789/08), jeśli wykonawca
w wyjaśnieniach przedstawia jedynie ogólnikowe stwierdzenia nie poparte żadnymi
dowodami, nie należy ich uznawać za wystarczające, a ofertę należy odrzucić, czego
zamawiający w niniejszym przypadku zaniechał.
Równocześnie odwołujący z ostrożności procesowej podniósł, że biorąc pod uwagę treść
SIWZ, a w szczególności opis przedmiotu zamówienia i zestawiając to z formularzem
cenowym wykonawcy Grontmij uznać należy, że treść jego oferty nie odpowiada treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, gdyż istnieje uzasadniona wątpliwość czy
wykonawca ten przedstawiając swoją kalkulacje ceny odniósł ją do wymagań
zamawiającego i zakresu świadczonych usług, o co wnosimy.
W odpowiedzi na odwołania zamawiający zaprezentował stanowisko iż oba
odwołania winny zostać oddalone, a ponadto:
odwołanie o sygn. akt KIO 1877/13
winno zostać odrzucone w całości, gdyż odwołujący nie przesłał zamawiającemu kompletnej
treści odwołania. Zamawiający otrzymał zarówno faksem jak i e-mailem jedynie treść
samego odwołania - str. 1-13. Odwołujący nie przesłał zamawiającemu załączników, które
stanowią integralną część odwołania. Tym samym odwołanie w oparciu o przepis art. art.
189 ust. 2 pkt 7 ustawy Pzp winno zostać odrzucone. Podniósł, że istotny jest brak
„załącznika nr 6 - dowody wskazane w treści odwołania". Z uwagi na wskazany brak
zamawiający nie miał wiedzy jakie dowody zostały przedstawione w odwołaniu w związku z
powyższym nie mógł się do nich ustosunkować.
W zakresie zarzutu odwołania dotyczącego rażąco niskiej ceny zaoferowanej w
ofercie wykonawcy Grontmij wskazał iż twierdzenia, wnioski i argumenty zamawiającego
dot. problematyki rażąco niskiej ceny podniesione w zarzutach w tym odwołaniu, są tożsame
ze stanowiskiem zamawiającego w tej kwestii dotyczącej odwołania o sygnaturze akt KIO
1878/13.
Izba przedstawi je przy prezentowaniu stanowiska zamawiającego dot. odwołania
wykonawcy SGS.
Odnosząc się do zarzutu rażąco niskiej ceny w ofertach pozostałych trzech wykonawców tj.
SGS Polska, konsorcjum Mott MacDonald oraz konsorcjum ILF podał, że w zarzutach
dotyczących rażąco niskiej ceny ofert tych wykonawców odwołujący podnosi, że argumenty
dotycząco rażąco niskiej ceny oferty Grontmij dotyczą pozostałych wykonawców.
Odwołujący pominął jednak jego zdaniem istotny fakt, że różnica pomiędzy cenami ofert
SGS Polska Sp. z o.o. i konsorcjum Mott MacDonald wynosi 16.460,00 zł, zaś różnica
pomiędzy ceną oferty ILF a wartością jaką Zamawiający przeznaczył na realizację
zamówienia wynosi tylko 50.295,20 zł. Nie można więc twierdzić, że argumenty dotyczące
rażąco niskiej ceny Grontmij pozostają aktualne do pozostałych uczestników postępowania.
Tym samym z tego względu zarzuty te uznać należy za chybione.
W zakresie zarzutu wobec wykonawcy Grontmij dotyczącego czynu nieuczciwej
konkurencji polegającym na utajnieniu informacji dot. wyjaśnień elementów oferty odnosząc
się do argumentacji odwołania wskazał, że pismem z dnia 4 lipca 2013 roku Grontmij złożył
zamawiającemu wyjaśnienia dot. elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny
zastrzegając jednocześnie, że wyjaśnienia te, z uwagi na ich treść oraz szczegółowość,
stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji.
Pismem z dnia 16 lipca 2013 roku zamawiający, zwrócił się do Grontmij, z prośbą o
informacje na temat możliwości odtajnienia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny,
złożonych pismem z dnia 4 lipca 2013 r.
W odpowiedzi na wezwanie Grontmij pismem z dnia 18 lipca 2013 roku złożył wyjaśnienia
podtrzymujące zastrzeżenie całych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny jako
tajemnicę przedsiębiorstwa. Zamawiający po analizie stanowiska wykonawcy Grontmij podjął
decyzję o nieodtajnianiu informacji z uwagi na fakt, iż stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa,
zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu swojego stanowiska podał, że informacji tych nie można uzyskać w
dozwolony prawem sposób (np. z publicznie dostępnych rejestrów, ewidencji itp.) a tym
samym nie były ujawnione do wiadomości publicznej. Informacje te zawierają dane dot.
organizacji pracy i kalkulacji kosztów pracy Grontmij, a tym samym posiadają wartość
gospodarczą. Ponadto Grontmij podjął niezbędne działania w celu zachowania tych
informacji w poufności, czego wyrazem jest jednoznaczne i kategoryczne stwierdzenie w
treści pisma z dnia 4 lipca, a następnie potwierdzone w treści pisma z dnia 16 lipca 2013
roku. Wskazał, że wyjaśnienia przystępującego zawierały kalkulację składników ceny oferty
oraz szczegółowy opis w tym zakresie, a ponadto opis czynników wpływających na cenę
oferty w zakresie metody wykonania zamówienia, warunków wykonania zamówienia itp.
Powyższe informacje nie są powszechnie dostępne, mają charakter handlowy, a przez to
posiadają istotną wartość gospodarczą dla przedsiębiorcy, w związku z czym nie ma
podstaw do ich udostępnienia innym wykonawcom.
Stanowiska zamawiającego co do pozostałych zarzutów Izba nie prezentuje z tego
samego powodu co i zaniechania przedstawienia pozostałych zarzutów tego odwołującego.
w zakresie zarzutów odwołania o sygn. akt KIO 1878/13
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie odnosząc się do zarzutu zaniechanie
wezwania Grontmij do wyjaśnień w zakresie zasadności utajnienia wyjaśnień rażąco niskiej
ceny, zaniechania badania skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa stwierdził,
że w tym zakresie Zarzut Odwołującego nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż pismem z
dnia 4 lipca 2013 roku Grontmij złożył zamawiającemu wyjaśnienia dot. elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny zastrzegając jednocześnie, że wyjaśnienia te, z uwagi na
ich treść oraz szczegółowość, stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pismem z dnia 16 lipca 2013 roku zamawiający, zwrócił
się do Grontmij, z prośbą o informacje na temat możliwości odtajnienia
wyjaśnień
dotyczących zaoferowanej ceny, złożonych pismem z dnia 4 lipca 2013 r. W odpowiedzi na
wezwanie Grontmij pismem z dnia 18 lipca 2013 roku złożył wyjaśnienia podtrzymujące
zastrzeżenie całych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny jako tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Stwierdził, że zamawiający po analizie treści pisma dotyczącego wyjaśnienia
zaoferowanej ceny jak również biorąc pod uwagę pismo Grontmij o nieodtajnianiu informacji
zawartych w tych wyjaśnieniach powziął decyzję o uznaniu wyjaśnień firmy Grontmij jako
tajemnicy przedsiębiorstwa. Z uwagi na powyższe zamawiający wskazał, ze nie sposób
zgodzić się z zarzutem odwołującego mówiącym o tym, że nie zostały podjęte czynności
zmierzające do weryfikacji stanowiska wykonawcy w przedmiotowym zakresie.
W zakresie zarzutu rażąco niskiej ceny ofertowej wykonawcy Grontmij podał iż
wykonawca ten w treści swoich wyjaśnień wskazał, iż cena ofertowa uwzględnia wszystkie
wymagania SIWZ, w tym w szczególności cały zakres prac opisanych we wzorze umowy, a
tym samym kalkulując cenę uwzględnił koszty zatrudnienia personelu, wykonania dojazdów
na miejsce świadczenia usługi, zorganizowania i utrzymania biura podczas trwania kontraktu
oraz uwzględnił odpowiednią marżę jako zysk. Wskazał nadto, że zamawiający nie
kwestionuje, iż z powodu różnicy ceny w ofercie wykonawcy Grontmij wobec kwoty
oszacowania wartości zamówienia, nabrał wątpliwości co do tego, czy cena Grontmij nie jest
rażąco niska. Efektem tych wątpliwości było zwrócenie się do Grontmij o wyjaśnienia w trybie
art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w wyniku których otrzymał szczegółowe, dostateczne i dokładne
dane wyjaśniające elementy złożonej oferty. Nie można jednak zgodzić się, aby fakt, iż
zaistniała różnica między ceną oferty Grontmij, a wysokością kwoty, którą zamawiający
zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, stanowiły same w sobie dowód tego,
iż zaoferowana przez Grontmij cena jest ceną rażąco niską.
Stwierdził, że szczegółowość wyjaśnień zaoferowanej ceny, wskazuje iż proponowane przez
Grontmij ceny mieszczą się w takim przedziale, który umożliwia wykonanie zamówienia i jest
ekonomicznie uzasadniony, tj. takim, który pozwala na dalsze prowadzenie działalności
gospodarczej przez wykonawcę i nie zagraża jego sytuacji ekonomicznej i finansowej, a
zatem nie można uznać tych stawek jako rażąco zaniżonych.
Nadmienił, że w postępowaniu mamy do czynienia z usługą, nie zaś towarem o dokładnie
sprecyzowanych parametrach, którego cenę można z łatwością ustalić. W takich sytuacjach
szczególnego znaczenia nabiera organizacja pracy przy wykorzystaniu odpowiednich
zasobów infrastruktury i zasobów ludzkich. Większa swoboda w zakresie rozwiązań
przekłada się na swobodną kalkulację ceny. Sposób organizacji wpływa na wysokość ceny,
jest indywidualny dla każdego wykonawcy, stąd też wynika różnorodność cen. W takim
wypadku dużego znaczenia nabiera realizowanie przez wykonawcę innych tego typu
zamówień w przeszłości, które mogą stwarzać przewagę w znajomości organizacji pracy i
świadomość możliwości minimalizacji kosztów realizacji zamówienia.
Za istotny należy uznać również fakt, że zamawiający w treści SIWZu pozostawił
wykonawcom dużą swobodę w zakresie ustalania cen. Zamawiający w sposobie obliczenia
ceny wskazał jedynie ogólnie na konieczność uwzględnienia wszelkich wymogów SIWZ oraz
wliczenia w ceny ryczałtowe także wszelkich kosztów towarzyszących. Nie podał natomiast
jakichkolwiek wytycznych, co do sposobu kalkulacji ceny, nie opracował przedmiaru, czy nie
podał standardów na podstawie, których wykonawcy byliby zobligowani wyliczyć ceny
ryczałtowe za określone opracowania projektowe. Reasumując powyższe istotne uwagi co
do przesłanek które legły u podstaw takiej czynności zamawiającego dotyczącej wyboru jako
najkorzystniejszej w postępowaniu oferty wykonawcy Grontmij stwierdził, że zamawiający nie
naruszył przepisów prawa w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a
takie ewentualne naruszenie o których mowa w odwołaniach nie zostało udowodnione.
Do postępowania odwoławczego skutecznie przystąpili wymienieni na wstępie
wykonawcy. Przystąpienia miały miejsce po stronie zamawiającego, tym samym wykonawcy
Ci broili w zakresie wskazanym w przystąpieniach stanowiska zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść SIWZ, treści odwołań, złożoną
ofertę, jak również biorąc pod uwagę treść pism procesowych oraz oświadczenia i
stanowiska stron oraz przystępujących złożone podczas rozprawy, skład orzekający
Izby zważył co następuje: odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż
podniesione zarzuty w większości nie znalazły potwierdzenia zarówno w materiale
sprawy, jak i w treści oświadczeń złożonych przez odwołujących.
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania, gdyż nie została wypełniona żadna z
przesłanek negatywnych, uniemożliwiających merytoryczne rozpoznanie odwołania o sygn
KIO 1877/13, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, pomimo zgłoszenia takiego
wniosku, jak również stwierdziła, że wypełnione zostały przesłanki istnienia interesu
odwołujących o których mowa w art. 179 ust.1 ustawy Pzp w uzyskaniu przedmiotowego
zamówienia, oraz możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy. Również przystępujący wykazali posiadanie interesu w rozstrzygnięciu
odwołania na korzyść strony do której przystąpili.
Na wstępie oceny zarzutów podniesionych w przedmiotowych odwołaniach
niezbędne jest odniesienie się Izby do wniosku zamawiającego o odrzucenie odwołania
wykonawcy Energopomiar (sygn. akt KIO 1877/13), a dotyczącego niezałączenia do
odwołania załącznika nr 6 wymienionego w odwołaniu. Według oświadczenia
zamawiającego brak załączenia tego załącznika uniemożliwiał mu pełne merytoryczne
odniesienie się do zarzutów odwołania. Załącznik ten, według ustaleń Izby na rozprawie,
dotyczył wykonawcy Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. gdzie odwołujący zarzucił temu
wykonawcy, że nie składał sprawozdań finansowych za lata 2009-2012 r. co według
odwołującego stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.
Odnosząc się na wstępie do wniosku zamawiającego wskazać należy, że zgodnie z
art. 180 ust. 5 ustawy Pzp. obowiązkiem odwołującego jest przekazanie zamawiającemu
kopii odwołania przed upływem terminu do wniesienia odwołania w taki sposób, aby nie mógł
on zapoznać się z jego treścią. Przepis art. 180 ust. 5 ustawy Pzp nie precyzuje co należy
rozumieć przez pojęcie „kopii odwołania". Jednakże opierając się na linii orzeczniczej KIO w
tej kwestii stwierdzić należy, że nie chodzi tu o tożsamą formę odwołania przekazanego
Prezesowi KIO oraz zamawiającemu, lecz o zgodność merytoryczną obu dokumentów, a
więc przekazanie pism o tej samej treści. Konieczne jest także dołączenie do odwołania tych
załączników, które są niezbędne do merytorycznego ustosunkowania się zamawiającego do
zarzutów. W zakresie oceny braku załączników istotne jest przed ewentualnym odrzuceniem
odwołania z tego powodu dokonanie rozważenia rzeczywistego wpływu nie dołączonych
zamawiającemu przy kopii odwołania dowodów – załączników, na treść odwołania.
Izba odnosząc się do treści niezałączonego do odwołania załącznika ustaliła iż w
rzeczywistości dotyczy on – biorąc pod uwagę argumentacje do tego zarzutu wskazaną w
pkt 2.13 – 2.15 odwołania, sytuacji, jak pisze sam odwołujący „złożonego na wcześniejszym
etapie wniosku”, a więc zarzutu spóźnionego, gdyż dotyczy on prawidłowości oceny
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Wobec powyższego Izba uznała, że jeśli zarzut którego dotyczy przedmiotowy
załącznik, jako spóźniony nie może być rozpatrywany, to tym samym brak jego załączenia
do odwołania nie mógł mieć jakiegokolwiek merytorycznego wpływu na stanowisko
zamawiającego. Dlatego też nie uwzględniła wniosku o odrzucenie odwołania wykonawcy
Energopomiar uznając, że byłoby to niczym nie uzasadnionym formalizmem w szczególności
nie znajdującym poparcia w przepisach regulujących postępowanie w sprawie zamówień
publicznych.
Ponadto przed odniesieniem się Izby do zarzutów tego odwołania, zasadne jest na
wstępie wskazanie, że odwołanie to zawiera cały szereg merytorycznych błędów co do
stawianych zarzutów oraz żądań w tym zakresie. Analizując treść tego odwołania można
odnieść wrażenie, że odwołujący podzielił odwołanie na dwie części. Pierwsza część
dotyczyć ma zarzutów wobec wykonawców ( str 3-9), a druga wobec zamawiającego( str 9-
13). Takie postawienie zarzutów w myśl przepisu art. 180 ust.1 jest niedopuszczalne gdyż
odwołanie przysługuje wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy, czynności
zamawiającego, a nie wykonawcy. Postępowanie odwoławcze służy do zbadania
poprawności czynności i zaniechań zamawiającego w zakresie wyznaczonym podniesionymi
zarzutami, ocenianymi przez pryzmat wymagań stawianych w postępowaniu o zamówienie
publiczne i z uwzględnieniem instrumentów, jakie zamawiający przewidział w nim dla
zbadania ofert.
W związku z taką sytuacja przystępujący Grontmij postawił wniosek o oddalenie w całości
odwołania tego wykonawcy z powodu niespełnienia przez odwołującego wymogu posiadania
interesu we wniesieniu odwołania o którym mowa w przepisie art. 179 ust.1 ustawy Pzp.
Izba biorąc pod uwagę fakt, że na wstępie odwołania odwołujący wskazał iż odwołanie jest
wnoszone wobec czynności zamawiającego uznała, że osobne wskazanie co do części
zarzutów iż dotyczą one tylko zamawiającego lub tylko wykonawców, jest omyłką pisarską
odwołującego.
Natomiast w zakresie posiadania interesu we wniesieniu odwołania Izba ustalając, że
niewątpliwie co najmniej jeden zarzut w odwołaniu tego wykonawcy jest postawiony
prawidłowo i nie jest spóźniony, stwierdziła iż odwołujący posiadał interes we wniesieniu
odwołania. Tym samym wniosek o jego oddalenie bez rozpatrywania podniesionych
zarzutów nie został uwzględniony.
Nadto wskazać należy, że w niniejszej sprawie wystąpiły także wątpliwości co do
prawidłowości postawienia zarzutów przez odwołującego Energopomiar, gdyż odwołanie
zawiera szereg opisów pewnych zdarzeń, które najprawdopodobniej zaistniały w tym
postępowania, jednakże z analizy ich treści trudno wywieść co odwołujący konkretnie
zarzuca zamawiającemu i jaki przepis ustawy Pzp został w tym przypadku naruszony.
Istotną kwestią jest także odniesienie się do sposóbu w jaki ten odwołujący
formułuje zarzuty wobec wykonawców SGS Polska, konsorcjum Mott MacDonald oraz
konsorcjum ILF iż zaoferowali oni za wykonanie przedmiotu zamówienia cenę, która według
odwołującego jest cena rażąco niską.
W tym zakresie Izba wskazuje, że sposób sformułowania przez odwołującego części
zarzutów należy uznać w świetle przepisów ustawy Pzp za co najmniej niewłaściwy.
Sformułowanie zarzutu oznacza sprecyzowanie przez wykonawcę zastrzeżeń wobec
czynności zamawiającego podjętych w postępowaniu i nadaniu im ściśle określonej
przepisem art. 180 ust 2 ustawy Pzp formy, polegającej na skonkretyzowaniu tych
zachowań, a także wykazaniu niedoskonałości postępowania zamawiającego, które – wraz z
dopełniającą argumentacją ma przekonywać o zasadności podniesionego zarzutu i
skorelowanego z nim żądania. Izba nie może wywodzić z treści odwołania jakie zarzuty
zamawiającemu postawił odwołujący, zarzut powinien być sformułowany w sposób
jednoznaczny tak aby Izba i inni uczestnicy postępowania mogli w sposób jednoznaczny
stwierdzić co jest przedmiotem zaskarżenia odwołującego.
Przedstawienie jedynie ogólnych stwierdzeń o nieprawidłowościach mających miejsce w
postępowaniu nie pozwala na uznanie takiego opisu za przedstawienie zarzutu. Nie stanowi
więc zarzutu opisanie pewnych czynności zamawiającego w sposób blankietowy. Natomiast
uzasadnienie odwołania powinno konkretyzować postawiony zarzut, zawierać wskazanie
okoliczności faktyczne, które uzasadniają stawianie zamawiającemu wyartykułowanych w
odwołaniu zastrzeżeń( podobnie wyrok KIO 908/13).
Na potrzebę ścisłego traktowania pojęcia zarzutu wskazał Sąd Okręgowy w
Rzeszowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 r. w spr. o sygn. I Ca
117/12:gdzie stwierdził, że „W zakresie postępowania odwoławczego art. 180 ust. 1 i 3 pzp
stanowi, że odwołanie które powinno zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów, przysługuje
wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w
postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której jest
zobowiązany na podstawie ustawy”. Podobne stanowisko w tym zakresie przyjął również
Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt X Ga 110/09
wskazując, że: „O tym jakie twierdzenia lub zarzuty podnosi strona w postępowaniu nie
przesądza bowiem proponowana przez nią kwalifikacja prawna ale okoliczności faktyczne
wskazane przez tę stronę. Jeśli więc strona nie odwołuje się do konkretnych okoliczności
faktycznych to skład orzekający nie może samodzielnie ich wprowadzić do postępowania
tylko dlatego, że można je przyporządkować określonej, wskazanej w odwołaniu kwalifikacji
prawnej.”
Wobec powyższe Izba stwierdza, że istnieje konieczność ścisłego odczytywania
treści zarzutu, w tym przede wszystkim niedopuszczalność wykraczania poza jego treść ( art.
192 ust. 7 ustawy Pzp).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowego odwołania, zdaniem
Izby wskazać należy, że odwołujący:
- w sposób nieprawidłowy sformułował część zarzutów, dotyczy to w szczególności zarzutów
dotyczących ceny ofert wykonawców: SGS Polska, konsorcjum Mott MacDonald oraz
konsorcjum ILF. Postawienie zarzutów w ten sposób, że ich uzasadnienie jest takie same jak
wobec ceny oferty wykonawcy Grontmij, jest nieprawidłowe z dwóch powodów;
- po pierwsze zaznaczyć należy, ze wykonawca Grontmij co do ceny oferty został wezwany
do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Takie wyjaśnienia zostały złożone i
wyniku ich oceny przez zamawiającego (art 90 ust. 3) zostały uznane za wyjaśniające w
zakresie postawionych pytań, że oferta wykonawcy Grontmij nie zawiera rażąco niskiej ceny
za wykonanie przedmiotu zamówienia.
Natomiast pozostali ww. wykonawcy nie byli wzywani do złożenia wyjaśnień, a więc w
sprawie mamy inny stan prawny i faktyczny dotyczący ceny ofert. W tym zakresie stwierdzić
należy, że wyjaśnianie przez zamawiającego elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy jest samodzielną, odrębną czynnością w
postępowaniu, zaistniałą tylko w sytuacji wezwania wykonawcy o wyjaśnienia.
W tym zakresie wskazać należy za Sądem Okręgowym w Rzeszowie, który w wyroku z dnia
18 kwietnia 2012 r. w spr. o sygn. I Ca 117/12 stwierdził, że na tym etapie postępowania, po
złożeniu wyjaśnień w zakresie domniemania rażącej ceny oferty „przedmiotem
zainteresowania może być jedynie dokonana przez Zamawiającego ocena złożonych
wyjaśnień dotyczących ceny – czy te wyjaśnienia rozwiewają wątpliwości w odniesieniu do
ceny, czy ich treść pozwala na kategoryczne stwierdzenie, że cena została skalkulowana
poprawnie uwzględnia wszystkie koszty wykonania zamówienia”. Tym samym w żaden
sposób oceny ceny oferty Grontmij nie można przenosić do oceny ofert ww. wykonawców,
gdyż jak wskazano nie byli oni wzywani do złożenia wyjaśnień.
W sytuacji kiedy każdy z wykonawców ma swobodę kalkulacji ceny oferty, kalkulacja ceny
ich ofert następuje w innych uwarunkowaniach, przynależnych tylko danemu podmiotowi.
Zarzut rażąco niskiej ceny został wobec ww. wykonawców sformułowany przez odwołująco
w sposób ogólnikowy w zupełnym oderwaniu od okoliczności rynkowych przynależnych
danemu wykonawcy, tak iż nie nadaje się do rozpoznania przez Izbę
- po drugie nawet gdyby w tej sytuacji, odwołujący w sposób prawidłowy sformułowałby
zarzuty wobec tych trzech wykonawców, to i tak postawienie zarzutu nieodrzucenia ich ofert
należałoby uznać za przedwczesne.
Nie jest dopuszczalne odrzucenie oferty z powodu zarzutu rażąco niskiej ceny bez
wyczerpania przez zamawiającego trybu wyjaśniania tej kwestii o którym mowa w przepisie
art. 90 ust.1 ustawy Pzp., gdyż nie jest możliwe zastosowanie przepisu art. 89 ust.1 pkt 4
bez wcześniejszego zastosowania trybu wyjaśnień o którym mowa w art. 90 ust. 1 – 3
ustawy Pzp.
W dalszej części odniesienia się do postawionych przez Energopomiar zarzutów
wskazać należy, że uszło uwadze odwołującemu, że w przypadku postępowań
dwuetapowych – z jakim mamy tutaj do czynienia, innym etapem jest etap oceny wniosków
zwianych z wykazywaniem spełnienia warunków udziału w postępowaniu, a innym etapem
jest ocena złożonych ofert. Za wyrokiem KIO o sygn. akt 1321/10 wskazać należy, że „W
postępowaniu o zamówienie publiczne, Zamawiający stawia przed wykonawcami wymóg
spełnienia warunków podmiotowych i przedmiotowych. Określane warunki podmiotowe
wynikają z art. 22 ust.1 i art. 24 ust.1 ustawy pzp, są to warunki odnoszące się do podmiotu-
wykonawcy, a ich niespełnienie skutkuje wykluczeniem wykonawcy z postępowania.
Natomiast warunki przedmiotowe odnoszą się do opisu przedmiotu zamówienia, wynikają z
postanowień siwz oraz ogłoszenia o zamówieniu ich niespełnienie, powoduje odrzucenie
oferty danego wykonawcy. Nie można zatem odrzucić oferty z powodu nie spełniania
warunków podmiotowych (ofertę uznaje się za odrzuconą) i odwrotnie, nie można wykluczyć
wykonawcy z powodu nie spełniania warunków przedmiotowych”.
W przedmiotowym postępowaniu niewątpliwe jest, że etap oceny spełniania przez
wykonawców warunków udziału w postępowaniu jest zakończony i obecny etap dotyczy
oceny spełniania – w świetle czynności zamawiającego, warunków przedmiotowych oferty.
Tym samym podnoszenie na etapie obecnego postępowania niespełniania przez
wykonawców warunków podmiotowych i żądania wykluczenia wykonawców są spóźnione i
ich rozpatrywanie jest niedopuszczalne.
Biorąc powyższe pod uwagę Izba stwierdza, że spośród zarzutów podniesionych w
odwołaniu zarzutów, tylko zarzut nieodrzucenia oferty wykonawcy Grontmij dotyczący rażąco
niskiej ceny oferty może być przedmiotem orzekania Izby. Nadmienić należy, ze sam
przedstawiciel odwołującego Energopomiar, po wysłuchaniu w tym zakresie stanowisk
zamawiającego i przystępujących doszedł do takiego wniosku gdyż na rozprawie stwierdził,
że nie jest prawdą jakoby wszystkie zarzuty jego odwołania są spóźnione, gdyż na pewno
zarzut dotyczący rażąco niskiej ceny oferty wykonawcy Grontmij podniesiony w pkt 2.1 do
2.6 nie jest zarzutem spóźnionym.
Za spóźniony Izba uznaje również zarzut dotyczący objęcia tajemnica
przedsiębiorstwa wyjaśnień wykonawcy Grontmij, gdyż niewątpliwie z treści odwołania( pkt
2.28) wynika, że odwołujący dowiedział się o tym fakcie w dniu 16 lipca 2013 roku w trakcie
zapoznawania się z dokumentacja postępowania. Tym samym termin na wniesienie
odwołania w tej kwestii upłynął dla tego wykonawcy w dniu 26 lipca 2013 roku.
Rozpatrzenie zarzutu dotyczącego zarzutu rażąco niskiej ceny zaoferowanej przez
wykonawcę Grontmij nastąpi wraz z rozpatrzeniem takiego samego zarzutu w odwołaniu
wykonawcy SGS Polska sp. z o.o.
Odwołanie o sygn akt KIO 1878/13 SGS Polska sp. z o.o.
W zakresie zarzutu niezasadnego utajnienia wyjaśnień wykonawcy Grontmij
odwołujący zarzucił zamawiającemu iż ten zaniechał wezwania Grontmij do wyjaśnień w
zakresie zasadności objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa wyjaśnień rażąco niskiej ceny i tym
samym zaniechał badania skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa w tym
zakresie, ewentualnie dokonał błędnej oceny złożonych wyjaśnień.
Zamawiający odpowiadając na ten zarzut wykazał przedstawiając w tym zakresie
stosowne dokumenty, że pismem z dnia 4 lipca 2013 roku wykonawca Grontmij w
odpowiedzi na wezwanie złożył zamawiającemu wyjaśnienia dot. elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny zastrzegając jednocześnie, że wyjaśnienia te, z uwagi na ich treść
oraz szczegółowość, stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W związku z tym faktem zamawiający pismem z dnia 16
lipca 2013 roku zwrócił się do Grontmij, z wnioskiem o wyjaśnienie czy złożone wyjaśnienia
spełniają wymagania z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W
odpowiedzi na wezwanie Grontmij pismem z dnia 18 lipca 2013 roku złożył wyjaśnienia
podtrzymujące zastrzeżenie całych wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny jako
tajemnicę przedsiębiorstwa nie odnosząc się merytorycznie w jakimkolwiek zakresie się do
treści wezwania.
W zakresie możliwości uznania złożonych wyjaśnień za tajemnicę przedsiębiorstwa
wskazać należy, że zasada jawności postępowania o zamówienie publiczne jest jedną z
fundamentalnych zasad systemu zamówień publicznych, określoną wprost w art. 8 ust. 1
ustawy – Postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Art. 8 ust. 1 ustawy nadał
jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego rangę zasady o doniosłym
znaczeniu. Jak wskazuje się w doktrynie, jawność postępowania o zamówienie publiczne „z
jednej strony jest prawem każdego oferenta gwarantującym dostęp do informacji o toczącym
się postępowaniu. Z drugiej strony jest nakazem skierowanym do zamawiających,
prowadzących postępowanie, aby na każdym jego etapie zagwarantowali oferentom dostęp
do informacji na temat zamówienia publicznego”. Wyłączenie jawności postępowania
możliwe jest tylko przy wykazaniu potrzeby ochrony określonych ustawą wartości. Z tego
powodu zamawiający jest zobowiązany prowadzić postępowanie wyjaśniające w celu
weryfikacji zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, oferenci zaś powinni wykazać, że
zastrzegli poufność danych w sposób uprawniony. Zawsze zastrzeżenie ma charakter
wyjątkowy wobec jawności postępowania (zob. wyrok KIO UZP z 19 lipca 2010 r., KIO/UZP
1400/10)” (tak również: Prawo zamówień publicznych. Komentarz, S. Babiarz, wyd. 2 ,
LexisNexis Polska, Warszawa 2010, s. 114-115).
Pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa, jako wyjątek od fundamentalnej zasady jawności
postępowania o zamówienie publiczne, powinno być interpretowane ściśle.
Zamawiający jest zobowiązany do samodzielnej oceny, czy spełnione zostały
określone w ustawie Pzp przesłanki uprawniające do ograniczenia jawności postępowania,
zaś w przypadku gdy ograniczenia jawności jest wynikiem zastrzeżenia określonych
informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa zobligowany jest do ustalenia, czy spełnione
zostały przesłanki wskazane w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczeniu
nieuczciwej konkurencji (teks jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.).
Należy wskazać, iż to łączne spełnienie przesłanek wskazanych w art. 11 ust. 4 ww. ustawy
przesądza o możliwości uznania określonych informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa, co z
kolei uprawnia do odstąpienia w ramach procedury o udzielenie zamówienia publicznego od
generalnej zasady jaką jest zasada jawności postępowania. O łącznym spełnieniu
przesłanek wyrażonych w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji stanowi w uzasadnieniu wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3
października 2000 r. o sygn. akt I CKN 304/00 (OSNC 2001 r., Nr 4, poz. 5).
Stwierdzić należy, że obowiązkiem zamawiającego jest w każdym przypadku zastrzeżenia
tajemnicy przedsiębiorstwa przeprowadzenie indywidualnego badania zasadności takiego
zastrzeżenia i stwierdzenie czy zachodzą przesłanki do zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa. Na obowiązek badania przez zamawiającego poczynionego przez
wykonawców zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z
dnia 21 października 2005 roku, III CZP 74/05 stwierdzając iż „w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego zamawiający bada skuteczność dokonanego przez oferenta - na
podstawie art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.
U. Nr 19, poz. 177, ze zm.) - zastrzeżenia dotyczącego zakazu udostępniania informacji
potwierdzających spełnienie wymagań wynikających ze specyfikacji istotnych warunków
zamówienia”.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowego zarzutu Izba stwierdza,
że dokonując oceny złożonych wyjaśnień wykonawcy Grontmij oraz stanowiska samego
odwołującego, który na rozprawie stwierdził, że „nie kwestionuje zasadności utajnienia
formularza
cenowego
dotyczącego
w
szczególności
wysokości
wynagrodzenia
poszczególnych członków zespołu, natomiast kwestionuje zasadność utajnienia złożonych
wyjaśnień innych informacji odnoszących się do części opisowej”, Izba uznaje, że poprzez
takie oświadczenie odwołujący dokonał ograniczenia tego zarzutu do elementów złożonych
wyjaśnień nie obejmując nim Tabeli kalkulacji kosztów.
Odnosząc się do treści wyjaśnień wykonawcy Grontmij z dnia 4 lipca 2013 roku,
wezwania zamawiającego do tego wykonawcy z dnia 16 lipca 2013 roku o wskazanie
podstaw do możliwości uznana tych wyjaśnień za tajemnicę przedsiębiorstwa, a także
odpowiedzi na to wezwanie wykonawcy Grontmij z dnia 18 lipca 2013 roku Izba stwierdza,
że brak jest podstaw do uznania wyjaśnień wykonawcy Grontmij z dnia 4 lipca 2013 roku-
poza tabelą – Kalkulacja ceny, za tajemnicę przedsiębiorstwa, gdyż nie sposób przypisać
tym wyjaśnieniom przymiotu tajemnicy z uwagi na ich ogólny charakter, uniwersalność, a
także to iż zawierają one twierdzenia z założenia wspólne podmiotom działającym
komercyjnie na określonym rynku usług.
Nawet gdyby pominąć analizę treści złożonych wyjaśnień, to odnosząc się do treści
pisma wykonawcy z dnia 18 lipca 2013 roku należy stwierdzić, że wykonawca ten podając „w
odpowiedzi na Państwa pismo z dnia 16.07.2013 r. (PG-EL/755/2013) informujemy, że nie
akceptujemy zaproponowanego przez Państwo zakresu odtajnienia i podtrzymujemy
zastrzeżenie całych wyjaśnień jako tajemnicy przedsiębiorstwa” w żaden sposób nie
wykazał, że zastrzeżenie treści wyjaśnień co do ceny oferty jest zasadne.
Tym samym stwierdzić należy, że wykonawca Grontmij w żaden sposób nie wykazał, że
złożone wyjaśnienia wykazują spełnienie w tym zakresie wymagań z art. 11 ust.4 ustawy
oznak. Zamawiający nie może bezkrytycznie akceptować zastrzeżenia w ofercie tajemnicy
przedsiębiorstwa - co a w tym postępowaniu nastąpiło. Brak złożenia wyjaśnień
wskazujących na spełnienie w tym zakresie przesłanek ustawowych winno spowodować
bezwarunkowe odtajnienie całości zastrzeżonego dokumentu. Zauważenia wymaga także to,
że w piśmie z dnia 18 lipca 2013 roku wykonawca informuje zamawiającego o
nieakceptowaniu zamiaru odtajnienia w części złożonych wyjaśnień. W tym zakresie
stwierdzić należy, ze akceptacja wykonawcy nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia
prawnego, to zamawiający ma bezwzględny obowiązek zbadania czy dokonane zastrzeżenia
spełnia przesłanki z art. 11 ust.4 ustawy oznak.
Wskazać należy, że ciężar udowodnienia skuteczności poczynionego zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa spoczywa nie na podmiocie, który powołuje się na zasadę jawności,
twierdząc że informacje nie są tajemnicą przedsiębiorstwa, lecz na podmiocie, który z
powołania się na wyjątek od zasady wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Przenosząc
powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należało stwierdzić iż ciężar dowodu
spoczywał pierwotnie na przystępującym, a w konsekwencji – w rozpoznawanej sprawie - na
zamawiającym, który nie zdecydował się na odtajnienie informacji zastrzeżonych przez tego
wykonawcę.
W zakresie zarzutów z obu odwołań dotyczących zaoferowania przez wykonawcę
Grontmij rażąco niskiej ceny za wykonanie przedmiotu zamówienia, Izba po dokonanej
analizie wszystkich kosztów ujętych przez wykonawcę w tabeli – Kalkulacja kosztów, uznała,
ze brak jest podstaw do stwierdzenia, że za wskazaną cenę wykonawca ten nie będzie w
stanie wykonać przedmiotu zamówienia, a więc, że przedmiotowa ceną nosi znamiona ceny
rażąco niskiej.
Uzasadniając stanowisko w tym zakresie Izba wskazuje, że bezspornym jest, iż w zakresie
ofert złożonych w postępowaniu zachodzi znacząca rozpiętość zaoferowanych cen, która
wymagała zastosowania przewidzianej w ustawie Prawo zamówień publicznych procedury
wyjaśnienia ceny. Tym samym przedstawiona rozbieżność w zakresie cen za wykonanie
tego samego przedsięwzięcia jest znacząca w takim stopniu, że uzasadniała wystąpienie
zamawiającego do wykonawcy o wyjaśnienie elementów oferty, który zaoferował cenę
istotnie odbiegającą od cen w ofertach pozostałych wykonawców jak i kwoty oszacowanej
przez zamawiającego jako wartość zamówienia.
Ustawa Prawo zamówień publicznych nie zawiera definicji kiedy mamy do czynienia z
rażąco niską cena, jak również nie wskazuje ustawowo określonego procentowego poziomu,
na podstawie którego można uznać automatycznie, kiedy mamy do czynienia z rażąco niską
ceną. Każdy przypadek, ze względu na przedmiot zamówienia, sposób jego realizacji oraz
wartość zamówienia należy rozpatrywać indywidualnie (tak też: postanowienie Sądu
Okręgowego w Poznania z dnia 17.01.2006 r., sygn. akt II Ca 2194/05). Nie można także -
przeczyłoby to bowiem zasadzie wspierania rzeczywistej konkurencji w zamówieniach
publicznych - przyjmować automatycznie, wyłącznie na podstawie kryterium arytmetycznego,
iż rażąco niska cena występuje powyżej pewnego poziomu. Za wyrokiem Sądu Okręgowego
w Katowicach z dnia 30 stycznia 2007 r. sygn. akt XIX Ga 3/07,należy stwierdzic, że „o cenie
rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł
rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco
niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych(…)”.
Podkreślenia wymaga fakt, że z momentem wezwania wykonawcy na podstawie art.
90 ust. 1 ustawy Pzp, to na wezwanym wykonawcy spoczywa ciężar wykazania, że
zaoferowana przez niego cena nie ma charakteru rażąco niskiej. Skutkuje to tym, że
inicjatywa dowodowa, zakres informacji, jakie zostaną złożone w odpowiedzi na
przedmiotowe wezwanie należą do wezwanego wykonawcy, bowiem to jego zadaniem jest
wykazanie że cena nie jest rażąco niska. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku Sądu
Okręgowego w Częstochowie z 12 sierpnia 2005 r., w spr. VI Ca 464/05: „SO nie podziela
poglądu wyrażonego przez zamawiającego w skardze, że to na zamawiającym spoczywa
bezwzględnie ciężar wykazania, iż oferta zawiera rażąco niską cenę. Otóż w przypadku
wszczęcia procedury ustalania, czy oferta zawiera niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia, to na wykonawcy spoczywa obowiązek złożenia wyczerpujących wyjaśnień,
które pozwoliłyby zamawiającemu na ocenę, czy przedmiotowa cena nie jest rażąco niska.
W przypadku gdy wyjaśnienia są niedostateczne, zachodzą podstawy do odrzucenia oferty.”
(tak też: wyrok SO w Warszawie z 5 stycznia 2007 r., V Ca 2214/06).
Dokonane w odpowiedzi na wezwanie wyjaśnienia dotyczące elementów oferty mające
wpływ na kalkulację ceny winny wskazywać i uzasadniać podstawowe elementy
cenotwórcze składające się na koszt wykonania zadania. Wyjaśnienia te mają dawać realną,
opartą na obiektywnej ocenie możliwość przesądzenia, czy cena jest rażąco niską, czy za jej
wysokość możliwe jest wykonanie zamówienia bez zagrożenia dla prawidłowej realizacji
zadania.
W przeciwnym wypadku wyjaśnienia będą miały charakter jedynie iluzorycznych i nie będą
stanowiły wyjaśnienia elementów oferty, mających wpływ na wysokość cen.
Pojęcie „elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny”, o których mowa w przepisie
art. 90 ust.1 to kategoria nawiązująca do ceny – do jej elementów kalkulacyjnych, które
spowodowały, że cena ma taką właśnie wartość. Elementy oferty mające wpływ na
wysokość ceny w rozumieniu tego przepisu, to zatem takie czynniki, które decydują o jej
zaoferowanej wysokości, które tłumaczą jej wartość, pozwalają w niezbędnym zakresie
prześledzić jej składowe oraz wpływ wartości elementów składowych - istotnych w danej
sytuacji czynników cenotwórczych na cenę jako całość.
W
przedmiotowym
postępowaniu
bezspornym
jest,
iż
głównym
czynnikiem
cenotwórczym są koszty osobowe. Tym samym zasadniczym kosztem wykonania
zamówienia jest koszt wynagrodzenia osób o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu.
Zauważyć należy, że wysokość wynagrodzenia osób o takich samych lub podobnych
kwalifikacjach jest elementem indywidualnym. Każdy wykonawca przy stosowaniu
odpowiedniej polityki kadrowo- płacowej jest w stanie wykonać dane zamówienie za inna
kwotę.
W uzasadnieniu wyroku KIO z dnia 15 lutego 2011 roku sygn. KIO 207/11 wskazano iż jest
możliwe jest wykonanie tej samej usługi przez inne osoby mającą takie same wymagane
kwalifikacje jak osoba wskazana w ofercie odwołującego, za stawkę godzinową wielokrotnie
niższą. Tym samym oferowanie cen za wykonanie tego przedmiotu zamówienia na poziomie
znacznie niższym od cen konkurentów wcale nie oznacza, że zaoferowana cena jest rażąco
niska.
Izba dokonując oceny wskazanego przez odwołującego SGS dowodu pn. „raport
płacowy 2013 r.” odnoszący się do płac w sektorze budownictwa i energetyki nie stwierdziła
aby kwoty wynagrodzenia wskazane przez odwołującego w Tabeli Kalkulacji kosztów
odbiegały w istotny sposób od kwot wskazanych w ww. raporcie.
Ponadto rozpatrując te zarzuty odwołania zgodzić należy się z stanowiskiem zarówno
zamawiającego jak i przystępującego Grontmij iż „że obydwa odwołania w zakresie rażąco
niskiej ceny są tylko prowadzoną polemiką ze stanowiskiem zamawiającego, gdyż żaden z
odwołujących nie przedstawił jakichkolwiek własnych wyliczeń, a tym samym dowodów,
które uzasadniałyby przyjęcie, że cena wykonawcy konsorcjum”.
Zaznaczyć należy jednak, że odwołujący nie mając dostępu do wyjaśnień
złożonych przez przystępującego mieli utrudnione zadanie co do precyzyjnego
zakwestionowania elementów cenotwórczych w tej ofercie. Tym samym przedstawili w
odwołaniach jedynie hipotetyczne rozważania co do kosztów, jakie się wiążą z
wykonywaniem przedmiotowego zamówienia. Jednakże te twierdzenia nie zostały poparte
jakimkolwiek dowodem, nawet symulacją kosztów, co było możliwe gdyż cena w ofercie była
jawna.
Próba wykazania iż dowodem mającym potwierdzać rażąco niska cenę w ofercie wybranej
byłaby opinia biegłego w tym zakresie jest zdaniem Izby, niezasadna. Niezasadne jest
zastępowanie obowiązku stron w zakresie przedstawiania dowodów na potwierdzenie
stawianych twierdzeń, dowodem z opinii biegłego. Jednym z przejawów specyfiki dowodu z
opinii biegłego jest to, że tenże środek dowodowy, z uwagi na składnik w postaci wiadomości
specjalnych, nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową. Tutaj taka sytuacja nie
wystąpiła, a zaproponowane przez odwołującego SGS tezy co do których biegły winien się
wypowiedzieć, tj;
1) czy Konsorcjum w udzielonych wyjaśnieniach uwzględniło okoliczności mające wpływ
na cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie ze SIWZ;
2) czy Konsorcjum w udzielonych wyjaśnieniach przedstawiło dowody na potwierdzenie
okoliczności mających wpływ na cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie ze
SIWZ, zdaniem Izby nie wymagają wiadomości specjalnych, a ich ustalenie leży w
kompetencji Izby. Dlatego też Izba nie uwzględniła przedmiotowego wniosku.
Tym samym fakt wystąpienia rażąco niskiej ceny w ofercie wykonawcy Grontmij nie
został przez odwołujących udowodniony, a to na nich spoczywał ciężar dowodowy w tym
zakresie.
Reasumując powyższe ustalenia i rozstrzygnięcia, a w szczególności odnosząc się
do zarzutu niezasadnego objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa wyjaśnień wykonawcy Grontmij
w zakresie ceny jego oferty Izba stwierdza, że pomimo tego iż znalazł on częściowo
potwierdzenie to jednak w związku z nieuwzględnieniem zasadności zarzutu co do faktu
zaoferowania w ofercie wybranej rażąco niskiej ceny postanowiła odwołania oddalić w
całości.
Izba stwierdziła, że stwierdzone naruszenie przez zamawiającego ww. przepisów nie
ma i nie może już mieć istotnego wpływu na wynik postępowania, o którym mowa w art. 192
ust. 2 ustawy Pzp, a zatem nie może skutkować uwzględnieniem odwołania.
Odtajnienie i udostępnienie części ww. informacji, które nie mają charakteru tajemnicy
przedsiębiorstwa obecnie nie ma i nie może mieć jakiegokolwiek wpływu na wynik
postępowania.
Odwołujący, pomimo iż nie znał wyjaśnień przystępującego co do elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny, zdecydował się we wniesionym odwołaniu podnieść
zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, który Izba – w granicach
odwołania - rozpoznała i uznała za niezasadny. Zatem nawet nakazanie zamawiającemu
odtajnienia wyjaśnień w przedmiocie elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny
nie może przynieść zmiany wyniku postępowania, tj. wyboru oferty przystępującego jako
najkorzystniejszej.
Izba nie uwzględniła wniosku pełnomocnika zamawiającego o zwrot kosztu przejazdu
gdyż załączony druk delegacji nie może być uznany za rachunek z którego wynikałoby, że
koszty przejazdu na rozprawę zostały poniesione w tej wysokości. Jak wynika z § 3 pkt 2
rozporządzenia w sprawie kosztów, do kosztów stron w postępowaniu odwoławczym zalicza
się uzasadnione koszty wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości określonej na podstawie
rachunków przedłożonych do akt sprawy.
Pojęcie rachunku definiują przepisy art. 87 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005r. Nr 8 poz. 60 z późn. zm.) oraz rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz
opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach
(Dz. U. Nr 165 poz. 1373 z późn. zm).
Skoro rachunku spełniającego powyższe wymogi w tym zakresie nie złożono to – wskazane
w druku delegacji wynagrodzenie pełnomocnika nie mogło zostać zasądzone.
Zgodnie z treścią art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, Krajowa Izba
Odwoławcza uwzględnia odwołanie jedynie w sytuacji, kiedy stwierdzi naruszenie przepisów
ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, co – ze wskazanych wyżej względów – miało częściowo miejsce w
przedmiotowej sprawie.
Izba postanowiła jak w sentencji wyroku, orzekając na podstawie przepisów art. 190
ust.7, 191 ust.2 i 192 ust. 2 i 3 pkt.1 ustawy Pzp,
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku, na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1a) i 2b) rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41 poz. 238).
Przewodniczący…………………………
……………………………
…………………………..
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 1874/13, KIO 1885/13 z dnia 2013-08-21
- Sygn. akt KIO 1873/13 z dnia 2013-08-19
- Sygn. akt KIO 1875/13 z dnia 2013-08-13
- Sygn. akt KIO 1992/12 z dnia 2012-09-27
- Sygn. akt KIO 1571/12 z dnia 2012-08-06
