rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2013-08-09
rok: 2013
data dokumentu: 2013-08-09
rok: 2013
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 1790/13
KIO 1790/13
KIO 1816/13
KIO 1820/13
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2013 r. w Warszawie odwołań wniesionych
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
A. w dniu 23 lipca 2013 r. przez wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie (01-518),
ul. gen. Józefa Zajączka 9 (sygn. akt KIO 1790/13),
B. w dniu 26 lipca 2013 r. przez wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie
(08-500), ul. Parzniewska 10 (sygn. akt KIO 1816/13),
C. w dniu 26 lipca 2013 r. przez wykonawcę: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052),
ul. Mogileńska 10g (sygn. akt KIO 1820/13)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiających: Gminę Miasto Gdańsk, ul. Nowe
Ogrody 8/12, 80-803 Gdańsk oraz Gdańską Infrastrukturę Wodociągowo-Kanalizacyjną
sp. z o.o. w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11
przy udziale:
− wykonawcy: NDI S.A. w Sopocie (81-718), ul. Powstańców Warszawy 19
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt:
KIO 1790/13 po stronie odwołującego,
− wykonawcy Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. Gen. J. Zajączka 9
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt:
KIO 1816/13 oraz KIO 1820/13 po stronie odwołującego,
− wykonawcy Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt:
KIO 1820/13 po stronie odwołującego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
A. w dniu 23 lipca 2013 r. przez wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie (01-518),
ul. gen. Józefa Zajączka 9 (sygn. akt KIO 1790/13),
B. w dniu 26 lipca 2013 r. przez wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie
(08-500), ul. Parzniewska 10 (sygn. akt KIO 1816/13),
C. w dniu 26 lipca 2013 r. przez wykonawcę: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052),
ul. Mogileńska 10g (sygn. akt KIO 1820/13)
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiających: Gminę Miasto Gdańsk, ul. Nowe
Ogrody 8/12, 80-803 Gdańsk oraz Gdańską Infrastrukturę Wodociągowo-Kanalizacyjną
sp. z o.o. w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11
przy udziale:
− wykonawcy: NDI S.A. w Sopocie (81-718), ul. Powstańców Warszawy 19
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt:
KIO 1790/13 po stronie odwołującego,
− wykonawcy Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. Gen. J. Zajączka 9
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt:
KIO 1816/13 oraz KIO 1820/13 po stronie odwołującego,
− wykonawcy Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt:
KIO 1820/13 po stronie odwołującego
orzeka:
1.
oddala każde z trzech rozpoznawanych odwołań,
2.
kosztami postępowania obciąża:
A. wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. gen. Józefa Zajączka 9
(sygn. akt KIO 1790/13),
B. wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
(sygn. akt KIO 1816/13),
C. wykonawcę: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052), ul. Mogileńska 10g (sygn. akt
KIO 1820/13)
i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę:
A. 20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. gen. Józefa Zajączka 9
(sygn. akt KIO 1790/13), tytułem wpisu od odwołania,
B. 20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
(sygn. akt KIO 1816/13) tytułem wpisu od odwołania,
C. 20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052), ul. Mogileńska 10g
(sygn. akt KIO 1820/13) tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza:
A. od wykonawcy: Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. gen. Józefa Zajączka 9
na rzecz zamawiających: Gminy Miasta Gdańsk, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803
Gdańsk oraz Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej sp. z o.o.
w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11 kwotę 4 539 zł 84 gr (słownie: cztery tysiące
pięćset trzydzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt cztery grosze) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika oraz
koszty związane z dojazdem na posiedzenie Izby (sygn. akt KIO 1790/13),
B. od wykonawcy: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
na rzecz zamawiających: Gminy Miasta Gdańsk, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803
Gdańsk oraz Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej sp. z o.o.
w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11 kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika (sygn. akt KIO 1816/13),
C. od wykonawcy: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052), ul. Mogileńska 10g
na rzecz zamawiających: Gminy Miasta Gdańsk, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803
Gdańsk oraz Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej sp. z o.o.
w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11 kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika (sygn. akt KIO 1820/13).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący: ……………………………
Sygn. akt:
KIO 1790/13
KIO 1816/13
KIO 1820/13
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „1. Budowa linii tramwajowej Siedlce - Pomorska Kolej Metropolitalna.
Zadanie 1.1. Odcinek od pętli Siedlce do przystanku PKM, w ramach Gdańskiego Projektu
Komunikacji Miejskiej - etap III B. 2. Budowa drogi rowerowej wzdłuż ul. Nowolipie -
Rakoczego na odcinku od ul. Kartuskiej do ul. Potokowej w Gdańsku w ramach projektu pn.
<<Rozwój Komunikacji Rowerowej Aglomeracji Trójmiejskiej wiatach 2007-2013>>.
3. Przebudowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych w ulicach Kartuska, Schuberta,
Nowolipie, Rakoczego, oraz likwidacja przepompowni wody Nowolipie, finansowana
przez Gdańską infrastrukturę Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o. o." zostało wszczęte
przez
Gminę
Miasto
Gdańsk
oraz
Gdańską
Infrastrukturę
Wodociągowo-
Kanalizacyjną sp. z o.o. w Gdańsku, zwane dalej łącznie Zamawiającym. Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia przekraczała kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
(2013/S 136-235238) w dniu 16 lipca 2013 r. W tym samym dniu Zamawiający opublikował
na stronie internetowej Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ).
Odwołanie wobec postanowień SIWZ wnieśli:
− w dniu 23 lipca 2013 r. wykonawca: Skanska S.A. w Warszawie (sygn. akt KIO 1790/13),
zwany dalej również Odwołującym w sprawie KIO 1790/13,
− w dniu 26 lipca 2013 r. wykonawca: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (sygn. akt
KIO 1816/13), zwany dalej również Odwołującym w sprawie KIO 1816/13
− w dniu 26 lipca 2013 r. wykonawca: Torpol S.A. w Poznaniu (sygn. akt KIO 1820/13),
zwany dalej również Odwołującym w sprawie KIO 1820/13.
Każdy z trzech Odwołujących kwestionował prawidłowość wskazanych przez siebie
postanowień SIWZ, twierdząc przy tym, iż Zamawiający poprzez takie właśnie ich
sformułowanie, naruszył określone w odwołaniu przepisy prawa.
Uwzględniając podniesione zarzuty, każdy z Odwołujących wnosił o dokonanie
odpowiedniej, określonej przez siebie, zmiany treści SIWZ.
Na mocy zarządzeń Prezesa Izby z dnia 31 lipca i 1 sierpnia 2013 r. powołane sprawy
zostały rozpoznane łącznie.
Zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego zostały
doręczone prezesowi Izby przez wykonawcę: NDI S.A. w Sopocie w sprawie KIO 1790/13,
wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie w sprawie KIO 1816/13 oraz KIO 1820/13,
a także wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie w sprawie KIO 1820/13. Wykonawcy ci
uzyskali status uczestnika postępowania odwoławczego.
W dniu 26 lipca 2013 r. Prezesowi Izby zostało doręczone zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego w sprawie KIO 1790/13 wniesione w imieniu wykonawcy:
Firma Budowlano-Drogowa MTM S.A. Nie został do niego załączony żaden dokument
potwierdzający umocowanie osób, które złożyły pod nim podpis, do działania w imieniu
powołanego wykonawcy. W wyznaczonym terminie posiedzenia Izby z udziałem stron,
pomimo prawidłowego zawiadomienia o nim, nie stawił się żaden pełnomocnik tejże firmy.
Mając to na uwadze, Izba uznała, iż nie zostało wykazane, aby zgłoszenie wniesione
w imieniu wykonawcy: Firma Budowlano-Drogowa MTM S.A. zostało wniesione w sposób
skuteczny – aby dokonały go osoby upoważnione do składania oświadczeń woli w imieniu
tegoż wykonawcy. Dlatego też Izba stwierdziła, że wykonawca ten nie uzyskał statusu
uczestnika postępowania.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron oraz uczestników każdego z postępowań
odwoławczych, na podstawie zebranego materiału dowodowego w każdej ze spraw,
z uwzględnieniem stanowisk stron oraz uczestników postępowania odwoławczego, skład
orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności skład orzekający Izby wykluczył w odniesieniu do każdego
z rozpoznawanych odwołań, iż wypełniona została którakolwiek z przesłanek odrzucenia
odwołania ustanowionych w art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
W dalszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołującemu w każdej ze spraw, w świetle
przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania
w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba postanowiła zaliczyć w poczet materiału dowodowego w każdej ze spraw dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego.
Każde z trzech odwołań, kierując się przepisem art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, Izba rozpoznała
w granicach zarzutów w nim zawartych.
KIO 1790/13
Zamawiający w pkt III.3.4) SIWZ postanowił, że „wykonawca zobowiązany jest zweryfikować
przed złożeniem ofert prawidłowość i kompletność dokumentacji projektowej. W przypadku
stwierdzenia w tych dokumentach jakichkolwiek braków lub błędów czy niejasności,
Wykonawca zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym Zamawiającego.
W szczególności z powyższego tytułu nie będą Wykonawcy przysługiwały jakiekolwiek
roszczenia o zmianę terminu wykonania zamówienia lub dodatkowe wynagrodzenie”.
W ocenie Odwołującego w sprawie KIO 1790/13 Zamawiający niezgodnie z prawem
zobowiązał wykonawców do zweryfikowania prawidłowości i kompletności dokumentacji
projektowej, a także poczynił zastrzeżenie o braku jakichkolwiek roszczeń wykonawcy
o zmianę terminu i dodatkowe wynagrodzenie z tytułu braków, błędów czy niejasności
w dokumentach. Stanowiło to, w jego ocenie, naruszenie art. 14 i 139 ustawy Pzp
w zw. z art. 647 i art. 651 kc, art. 353
1
i art. 473 § 1 kc w zw. z art. 58 oraz art. 29 ust. 1,
art. 31 ust. 1 i art. 140 ust. 1 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż prowadziło do bezprawnego
przerzucenia na wykonawcę odpowiedzialności przypisanej zamawiającemu i projektantowi,
przenosząc
na
wykonawcę
obowiązek
dysponowania
wiedzą
wykraczającą
poza kompetencje wymagane od wykonawcy w przypadku realizacji przedmiotowego
zamówienia, a także z uwagi na fakt, iż narusza obowiązek jednoznacznego i
wyczerpującego opisania przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej
dostarczonej przez zamawiającego.
Uzasadniając tak sformułowane zarzuty, Odwołujący w sprawie KIO 1790/13, twierdził,
iż to na projektancie spoczywa odpowiedzialność za prawidłowe sporządzenie dokumentacji
projektowej i to on za występowanie w niej błędów i braków odpowiada
wobec zamawiającego, który ponosić będzie skutki takich błędów lub braków prowadząc
postępowanie w formule „wybuduj”. Dlatego też kwestionowany zapis SIWZ naruszał art. 14 i
139 ustawy Pzp w zw. z art. 647 i art. 651 kc. Odwołujący wywodził również, iż w świetle
art. 647 kc to podstawowych obowiązków zamawiającego należy dostarczenie wykonawcy
projektu, a jakiekolwiek rozszerzenie obowiązków wykonawcy, w tym odpowiedzialności
za sprawdzenie prawidłowości dokumentacji projektowej i ponoszenie konsekwencji
zaistnienia w niej błędów, stanowi naruszenie art. 647 kc i jako takie jest sprzeczne z ustawą
Pzp. Ponadto twierdził on, iż w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, wykonawca
nie ma obowiązku szczegółowego sprawdzania dostarczonego mu projektu w celu wykrycia
jego wad, nie musi on mieć specjalistycznej wiedzy w zakresie projektowania,
a jedynie umieć odczytać projekt i zgodnie z nim zrealizować inwestycję. Wywodził również,
że nałożenie na niego obowiązku szczegółowego sprawdzenia dokumentacji i wyłączenie
wszelkich roszczeń wobec zamawiającego jest sprzeczne z istotą stosunku prawnego i jako
takie nieważne zgodnie z art. 353
1
kc w zw. z art. 58 kc. W jego ocenie SIWZ, w pkt III.3.4),
prowadziła do przejęcia w całości odpowiedzialności, którą ponosić powinien zamawiający
(to on jest zobowiązany opisać przedmiot w sposób jednoznaczny i precyzyjny za pomocą
dokumentacji projektowej), co stanowiło naruszenie art. 473 § 1 kc. Wywodził on również,
odwołując się do przepisów ustawy Prawo budowlane, iż to projektant, który opracowuje
projekt i jest zobowiązany zapewnić jego sprawdzenie, odpowiada przez zamawiającym
za wszelkie błędy w projekcie. Stąd też to od niego Zamawiający powinien egzekwować
odpowiedzialność za zaistnienie takich błędów. Wykonawca zaś nie ma żadnych
instrumentów umożliwiających mu wyegzekwowanie od projektanta usunięcia zaistniałych
w projekcie wad i pokrycia kosztów w związku z tym zaistniałych. Kierując się tym
przekonaniem, Odwołujący twierdził, iż kwestionowany przez niego zapis prowadzi
do rażącej nierównowagi stron umowy.
Uwzględniając powyższe, Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania
zmiany pkt III.3.4) SIWZ poprzez wykreślenie słowa „prawidłowość” oraz zdania
„W szczególności z powyższego tytułu nie będą Wykonawcy przysługiwały jakiekolwiek
roszczenia o zmianę terminu wykonania zamówienia lub dodatkowe wynagrodzenie”.
W ocenie Izby formułowane przez Odwołującego twierdzenia nie zasługiwały na uznanie.
Zasadnie Odwołujący podnosił, iż Zamawiający ma obowiązek opisać przedmiot zamówienia
w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ
na sporządzenie oferty (art. 29 ust. 1 ustawy Pzp). Słusznie wskazywał, iż zgodnie z art. 31
ust. 1 ustawy Pzp Zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty budowlane
za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót
budowlanych. W ramach swych twierdzeń nie wykazał jednak nieprawidłowości, czy braku
kompletności opisu przedmiotu zamówienia dostarczonego przez Zamawiającego
wraz z SIWZ. Jak to już zostało wskazane, Zamawiający ma obowiązek opisać przedmiot
zamówienia w taki sposób, aby wykonawca na etapie wyceny oferty posiadał wiedzę
o wszystkich wymaganiach i okolicznościach mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty.
Przekazany wykonawcom opis określać musi zakres świadczenia wykonawcy w sposób
umożliwiający rzetelną jego wycenę. Pamiętać przy tym należy o art. 140 ust. 1 ustawy Pzp,
zgodnie z którym zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego
zobowiązaniem zawartym w ofercie.
Odwołujący
nie
wykazał,
aby
przekazana
mu
przez
Zamawiającego
SIWZ
(a w szczególności zawarty w niej opis przedmiotu zamówienia), nie uwzględniała w swej
treści jakichkolwiek wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty,
czy też aby nie zawierała w swej treści wskazań na jakiekolwiek elementy opisu przedmiotu
zamówienia, których to przywołanie powinno znaleźć w świetle obowiązujących przepisów
w niej miejsce. Z kwestionowanego zapisu SIWZ nie sposób też wywieść, że Zamawiający
oczekuje od wykonawcy, aby realizowane przez niego świadczenie miało zakres szczerszy
aniżeli to, które wywieźć można z treści dokumentacji projektowej. Kwestionowany zapis
SIWZ nie nakłada na wykonawcę jakiegokolwiek obowiązku, który wiązałby się
z rozszerzeniem lub zmianą zakresu jego czynności, do których wykonania byłyby on
zobowiązany zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia. Zapisy te określają jedynie rozkład
przez Zamawiającego ryzyk związanych z realizacją umowy przypisanych poszczególnym
stronom. Tak opisane ryzyka wykonawca konstruując swoją ofertę powinien należycie
wycenić i uwzględnić w cenie ryczałtowej zaoferowanej Zamawiającemu. Nie było przy tym
sporne między stronami, iż zgodnie z postanowieniami SIWZ wynagrodzenie należne
wykonawcy miało charakter ryczałtu. Postępując w ten sposób zabezpiecza własne interesy
– wycenia bowiem przewidywany dodatkowy koszt przypisanej mu odpowiedzialności
(podobnie SO w Gdańsku w sprawie XII Ga 314/11, czy też Izba w sprawach: KIO 225/09,
KIO/505/11 lub KIO 509/11, KIO 515/11, KIO 519/11). Należy przy tym zauważyć,
iż nie zostało wykazane, aby nałożone na wykonawcę obowiązki wykraczały poza zakres
obowiązków wytyczonych przez 651 kc. Nie udowodniono zatem, aby Zamawiający
przez zapis pkt III.3.4) SIWZ doprowadził do modyfikacji obowiązków wykonawcy
wypływających z powołanego przepisu, a szczególności, by doprowadził do zmiany punktu
odniesienia – określenia zakresu wiedzy wykonawcy – z jakiego oceniać będzie należało
należyte wywiązanie się przez wykonawcę z obowiązku sprawdzenia dokumentacji.
W powołanym zapisie SIWZ brak bowiem jakichkolwiek odwołań do weryfikowania
dokumentacji z wykorzystaniem specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania,
stąd też nie sposób przyjąć, iż na wykonawcę zostały nałożone obowiązki dalej idące,
niż wynikające wprost z przepisów powszechnie obowiązujących – art. 651 kc (podobnie SN:
II CSK 101/08, III CKN 629/08). Izba nie doszukała się również w skażonym postanowieniu
SIWZ, aby Zamawiający w jego treści obciążał wykonawcę robót odpowiedzialnością
za prawidłowe skonstruowanie dokumentacji projektowej spoczywającej na projektancie,
jako na jej wyłącznym autorze. Uwzględnienie w cenie ryzyka zaistnienia określonych
okoliczności nie mogło bowiem zostać uznane za przerzucenie na wykonawcę
odpowiedzialności za poprawienie stwierdzonych w dokumentacji projektowej błędów
czy braków. Z pkt III.3.4) SIWZ nie wynika, aby Zamawiający choćby miał zamiar obciążać
wykonawcę robót obowiązkiem poprawiania, czy uzupełniania dokumentacji.
Mając powyższe na uwadze, Izba uznała, iż zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie.
Kolejnym kwestionowanym przez Odwołującego w sprawie KIO 1790/13 zapisem SIWZ
był pkt III.3.58). Stanowił on, iż „Wykonawca robót zobowiązany jest do oszacowania
na podstawie dostarczonych przez Zamawiającego Dokumentacji Projektowych, STWiORB,
Dokumentacji geotechnicznej oraz własnego doświadczenia, całościowych kosztów
odwodnienia gruntu i wykopów oraz uwzględnienia ich w przedstawionej Zamawiającemu
ofercie przetargowej. Wykonawca w ofercie uwzględni ryzyko zmiany poziomu zwierciadła
wód gruntowych lub wystąpienia wody gruntowej w miejscach, w których badania
geotechniczne i Dokumentacje Projektowe nie wykazały występowania zwierciadła wód
gruntowych i wycenić koszt odwodnienia wykopu uwzględniając to ryzyko. Wyceniając,
należy także uwzględnić ryzyko wahań poziomu wody gruntowej w zależności od pory roku i
intensywności opadów.”
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1, art. 31 ust. 1 i art. 140
ust. 1 ustawy Pzp, art. 14 i 139 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 647 i art. 651 kc oraz
art. 353
1
kc w zw. z art. 58 kc, a także art. 7 ustawy pzp poprzez przerzucenie
na wykonawcę odpowiedzialności przypisanej Zamawiającemu, którego odpowiedzialność
za jednoznaczny i wyczerpujący opis przedmiotu zamówienia de facto została wyłączona.
Podnosił on, iż niezgodne z przepisami jest przerzucenie na wykonawcę odpowiedzialności
za oszacowanie ryzyka i kosztu związanego z wystąpieniem wody gruntowej w miejscach,
w których zgodnie z dokumentacją projektowej nie powinno jej być i ryzyka zmiany poziomu
wody w stosunku do określonego w dokumentacji. Odwołujący wywodził, iż wykonawca
został zobowiązany do wycenienia wszelkiego hipotetycznie możliwego ryzyka, niezależnie
od zapisów SIWZ opisujących przedmiot zamówienia.
Odwołujący wnosił o wykreślenie całego pkt III.3.58), ewentualnie jego zdania drugiego i
trzeciego.
W ocenie Izby formułowane przez Odwołującego twierdzenia nie zasługiwały na uznanie.
Podobnie, jak w poprzednim przypadku, Odwołujący nie wykazał nieprawidłowości,
czy braku kompletności opisu przedmiotu zamówienia dostarczonego przez Zamawiającego
wraz z SIWZ. Jak to już zostało wskazane, Zamawiający ma obowiązek opisać przedmiot
zamówienia w taki sposób, aby wykonawca na etapie wyceny oferty posiadał wiedzę
o wszystkich wymaganiach i okolicznościach mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty.
Przekazany wykonawcom opis określać musi zakres świadczenia wykonawcy w sposób
umożliwiający rzetelną jego wycenę. Pamiętać przy tym należy o art. 140 ust. 1 ustawy Pzp,
zgodnie z którym zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego
zobowiązaniem zawartym w ofercie.
Także tu Odwołujący nie wykazał, aby przekazana mu przez Zamawiającego SIWZ
(a w szczególności zawarty w niej opis przedmiotu zamówienia), nie uwzględniała w swej
treści jakichkolwiek wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty,
czy też aby nie zawierała w swej treści wskazań na jakiekolwiek elementy opisu przedmiotu
zamówienia, których to przywołanie powinno znaleźć w świetle obowiązujących przepisów
w niej miejsce. Odwołujący nie podjął nawet próby wykazania, iż przekazywane wraz z SIWZ
badania geotechniczne są nierzetelne. Tymczasem w opinii geotechnicznej, na str. 4,
w pkt 2.2 zawarto adnotację: „Podany w opinii poziom wody gruntowej odnosi sie do okresu
wierceń i może ulegać wahaniom w zależności od pory roku, intensywności opadów
atmosferycznych, pracy systemu melioracyjnego.” Prawidłowości tegoż zapisu Odwołujący
nie kwestionował, co jest szczególnie istotne, ponieważ koresponduje z nim w sposób
bezpośredni zdanie drugie i trzecie pkt III.3.58) SIWZ. Wiedzą powszechną jest, że poziom
wód
gruntowych
zależy
od
intensywności
opadów,
czy
też
od
pory
roku,
stąd też uzasadnionym wydaje się oczekiwanie przez Zamawiającego, że wykonawca
wyceni ryzyko z tym związane. Z kwestionowanego zapisu SIWZ nie sposób wywieść,
że Zamawiający oczekuje od wykonawcy, aby realizowane przez niego świadczenie miało
zakres szczerszy aniżeli to, które wywieźć można z treści dokumentacji projektowej.
Kwestionowany zapis SIWZ nie nakłada na wykonawcę jakiegokolwiek obowiązku,
który wiązałby się z rozszerzeniem lub zmianą zakresu jego czynności, do których
wykonania byłyby on zobowiązany zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia. Zapisy te
określają jedynie rozkład przez Zamawiającego ryzyk związanych z realizacją umowy
przypisanych poszczególnym stronom. Tak opisane ryzyka wykonawca konstruując swoją
ofertę powinien należycie wycenić i uwzględnić w cenie ryczałtowej zaoferowanej
Zamawiającemu. Nie było przy tym sporne między stronami, iż zgodnie z postanowieniami
SIWZ wynagrodzenie należne wykonawcy miało charakter ryczałtu. Postępując w ten sposób
zabezpiecza własne interesy – wycenia bowiem przewidywany dodatkowy koszt przypisanej
mu odpowiedzialności.
Mając powyższe na uwadze, Izba uznała, iż także ten zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
KIO 1816/13
Pierwszy z podnoszonych przez Odwołującego w sprawie 1816/13 zarzutów odnosił się
do postanowień pkt III.3.4) SIWZ. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 647
kc w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp poprzez przerzucenie na wykonawcę obowiązku
weryfikowania poprawności i kompletności dokumentacji projektowej oraz nieuprawnione
obciążenie wyłącznie wykonawcy negatywnymi skutkami w przypadku wystąpienia wad
w projektach mu przekazanych.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia z pkt III.3.4) SIWZ słów:
„prawidłowość i kompletność”, a także zdania drugiego.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1790/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego wobec
postanowień pkt III.3.4) SIWZ.
Drugi z zarzutów Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 sformułował wobec postanowień
pkt III.3.34) SIWZ. Stanowił on, iż „Wykonawca naprawi i pokryje Zamawiającemu
lub osobom trzecim wszystkie koszty związane z naprawą uszkodzonego uzbrojenia
niezinwentaryzowanego i zinwentaryzowanego oraz związane z uszkodzeniem innego
mienia Zamawiającego lub osób trzecich. Odpowiedzialność Wykonawcy w tym zakresie
oparta jest na zasadzie ryzyka.”
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 647 kc w zw. z art. 14 i
139 ustawy Pzp i art. 7 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż nie opisał on przedmiotu zamówienia
w sposób niejednoznaczny i niewystarczający, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz z naruszeniem zasady
nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję. Odwołujący twierdził, iż Zamawiający nie określił za jakie konkretnie
uszkodzenia odpowiadał będzie wykonawca, co uniemożliwia mu wycenę tak określonego
ryzyka.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany pkt III.3.34) SIWZ
poprzez wykreślenie zwrotu: „nieinwentaryzowanego" oraz „związane z uszkodzeniem
innego mienia Zamawiającego lub osób trzecich”.
W ocenie Izby nie zostało dowiedzione, iż Zamawiający poprzez redakcję pkt III.3.34) SIWZ
w kwestionowanym przez Odwołującego zakresie naruszył przywołane w odwołaniu
przepisy. Zapis ten – zdanie pierwsze przywołanego punktu SIWZ, do którego odnosił się
Odwołujący – jest odzwierciedleniem obowiązującej na gruncie kodeksu cywilnego
obowiązku naprawienia wyrządzonej swym postępowaniem szkody. Niezrozumiałym jest
twierdzenie odwołującego, zgodnie z którym Zamawiający nie określił w powołanym punkcie
jaki jest faktyczny zakres zobowiązania. Na obecnym etapie nie sposób bowiem przewidzieć,
jakiego rodzaju szkody i w jakim majtku zostaną dokonane w związku z realizacją
przedmiotu zamówienia. Z uwagi na fakt, iż to wykonawca będzie realizował roboty
budowlane, to w głównej mierze od jego postępowania zależna będzie skala szkód,
jakich dokona on przy wykonywaniu swoich obowiązków w majątku Zamawiającego i osób
trzecich. Skarżona regulacja, w kwestionowanym zakresie, jest naturalnym powtórzeniem
przepisów kodeksu (art. 415 kc i n.), stąd skład orzekający nie dostrzegł, aby mogła ona
zostać uznana za naruszenie powołanych przez Odwołującego przepisów.
W zarzucie trzecim Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował zdanie pierwsze
pkt III.3.35) SIWZ, zgodnie z którym: „O ile dla wykonania Przedmiotu Zamówienia, będzie
konieczne wykonanie innych robót lub czynności, w tym konieczność wykonania projektów
zamiennych, warsztatowych, technologicznych lub montażowych i uzyskania w związku
z tym wymaganych prawem zezwoleń, lub też dla używania wykonanych części Zamówienia
będzie konieczne uzyskanie pozwolenia na użytkowanie, to Wykonawca wykona te
czynności i roboty oraz uzyska niezbędne zezwolenia własnym kosztem i staraniem”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 351
1
kc, art. 647 kc
w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp i art. 7 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż nie opisał on
przedmiotu zamówienia w sposób niejednoznaczny i niewystarczający, bez uwzględnienia
wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz
z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję. Odwołujący wywodził, iż Zamawiający powołując się
na kwestionowany zapis może żądać od wykonawcy wykonania wszelkich robót i czynności,
które uzna za konieczne.
Odwołujący wnosił o wykreślenie z powołanego punktu SIWZ słowa „kosztem”, ewentualnie
konkretne wskazanie przez Zamawiającego, jakie roboty, czy czynności będzie zobowiązany
wykonać Wykonawca.
Izba uznała, iż tak sformułowany zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.
Wykonawca składając ofertę zobowiązuje się do zrealizowania konkretnej inwestycji
budowlanej – wykonania wszystkich robót i czynności niezbędnych do osiągnięcia celu
umowy, jakim jest wybudowanie obiektów opisanych w SIWZ. Na obecnym etapie
postępowania nie sposób przesądzić, czy Zamawiający powołując się na kwestionowany
zapis dopuści sie naruszenia przepisów prawa. Jak to już zostało omówione powyżej,
granice zobowiązania zaciąganego przez wykonawcę wyznaczają przepisy prawa,
postanowienia SIWZ, a także treść złożonej przez niego oferty - zakres świadczenia
wykonawcy wynikający z umowy musi być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym
w ofercie, zaś w części wykraczającej poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia umowa podlega unieważnieniu (art. 140
ustawy Pzp). Mając na uwadze tę regulację, a także zestawiając kwestionowany
przez Odwołującego zapis SIWZ z treścią § 13 wzoru umowy (załącznika nr 6 do SIWZ),
a także z treścią § 13 załącznika nr 4 do umowy, nie sposób przyjąć, iż intencją
Zamawiającego było powierzenie wykonawcy na podstawie samej tylko umowy podstawowej
(bez żadnej jej zmiany), jakichkolwiek prac, które można byłby uznać za roboty zamienne,
dodatkowe lub uzupełniające. W powołanych postanowieniach wzoru umowy i załącznika
nr 4 do niego zostały bowiem wprost opisane procedury postępowania przewidziane
na wypadek zaistnienia konieczności wykonania takich robót – przewidziana została tam
konieczność zawarcia aneksu do umowy lub też odrębnej umowy. Zgodnie z treścią
pkt III.3.71) SIWZ, dodanego pismem z dnia 1 sierpnia 2013 r., to umowie Zamawiający
przyznał prymat nad pozostałymi dokumentami, które stanowią do niej załączniki,
tj. nad SIWZ, dokumentacją projektową oraz ofertą wykonawcy. Zmiana ta dodatkowo
wzmacnia zatem poczynioną przez Izbę wykładnię przywołanych tu postanowień SIWZ.
Uwzględniając te zapisy, Izba uznała, iż zgłaszane przez Odwołującego zarzuty
nie zasługują na uwzględnienie, a kwestionowaną przez niego treść pkt III.3.35) traktować
należy jedynie jako zobowiązanie do podjęcia negocjacji w sprawie zawarcia aneksu
do umowy, czy też odrębnej umowy, której przedmiotem będzie realizacja innych robót
lub czynności, których obowiązku wykonania nie sposób wywieść z treści SIWZ,
a w szczególności z postanowień umowy.
W zarzucie czwartym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pkt III.3.41) SIWZ,
zgodnie z którym: „Wykonawca zobowiązany jest do odpowiedniej ochrony mienia
Zamawiającego na terenie budowy w czasie budowy”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 647 kc w zw. z art. 14 i
139 ustawy Pzp i art. 7 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż nie opisał on przedmiotu zamówienia
w sposób niejednoznaczny i niewystarczający, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz z naruszeniem zasady
nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję. Odwołujący twierdził, iż Zamawiający nie określił jakie mienie i jakich rozmiarów
ma zostać objęte ochroną na koszty wykonawcy.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia pkt III.3.41) SIWZ, ewentualnie
dokonania zmiany poprzez konkretne wskazanie, jakie mienie Zamawiającego zobowiązany
będzie ochraniać wykonawca.
W
ocenie
Izby
zarzut
ten
nie
zasługuje
na
uwzględnienie.
Kwestionowany
przez Odwołującego zapis SIWZ jest wiernym odzwierciedleniem normy prawnej zawartej
w art. 652 kc, zgodnie z którym wykonawca, od chwili protokolarnego przejęcia od inwestora
terenu budowy, ponosi aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach
ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie. Jak wskazuje Tomasz Sokołowski w „Kodeks
cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna”, aut. Kidyba Andrzej (red.),
Gawlik Zdzisław, Janiak Andrzej, Kopaczyńska-Pieczniak Katarzyna, Kozieł Grzegorz,
Niezbecka Elżbieta, Sokołowski Tomasz, LEX, 2010: „odpowiedzialność wykonawcy
określona w art. 652 k.c. w aspekcie podmiotowym obejmuje zarówno odpowiedzialność
wobec osób trzecich, jak i odpowiedzialność wobec stron uczestniczących w procesie
budowlanym. W aspekcie przedmiotowym odpowiedzialność wykonawcy dotyczy zarówno
szkód na osobie, jak i szkód na mieniu, zarówno deliktową, jak i kontraktową”. Mając to
na uwadze Izba uznała, iż Odwołujący nie wykazał, aby naruszone zostały
przez Zamawiającego przepisy przytoczone w odwołaniu. Nie można bowiem czynić zarzutu
braku precyzji w opisaniu przedmiotu zamówienia w przypadku, gdy Zamawiający określając
zakres odpowiedzialności wykonawcy powiela w SIWZ przepisy powszechnie obowiązujące,
dążąc przy tym do należytego zabezpieczenia własnych interesów.
W zarzucie piątym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pkt III.3.58) SIWZ.
W jego ocenie Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia art. 647 kc
w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp oraz art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, art. 31 ust. 1, art. 140
ust. 1 i 3 oraz art. 7 ustawy Pzp – niedopuszczalne było przerzucenie na Wykonawcę ryzyka
wadliwego wykonania projektu, co oznaczało, zdaniem Odwołującego, brak wyczerpującego
i jednoznacznego opisania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenie zdania drugiego i trzeciego
pkt III.3.58) SIWZ.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1790/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego
wobec postanowień pkt III.3.58) SIWZ.
W zarzucie szóstym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pkt III.3.65) SIWZ,
zgodnie z którym „Wykonawca jest zobowiązany do uzgodnienia i koordynacji
Harmonogramu dla robót wykonywanych w obrębie stacji PKM „Brętowo” z Budimex S.A. –
wykonawcą
robót
Pomorskiej
Kolei
Metropolitalnej
oraz
robót
wskazanych
w ppkt poprzedzających”.
W jego ocenie Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia art. 353 kc,
art. 353
1
kc oraz 647 kc w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp. Zdaniem Odwołującego powołane
przepisy naruszone zostały przez nałożenie na wykonawcę obowiązku uzgodnienia i
koordynacji
harmonogramu
z
innym
wykonawcą
robót,
tj.
Budimex
S.A.,
pomimo że wykonawca nie ma żadnego wpływu na dokonanie uzgodnienia i wolę jego
przeprowadzenia przez podmiot trzeci (Budimex S.A), który nie jest stroną umowy
dla wykonawcy, a ponadto bez wskazania w SIWZ jaki wpływ mają na prace budowlane
objęte niniejszym postępowaniem roboty wykonywane przez Budimex S.A.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany treści pkt III.3.65) SIWZ
poprzez nadanie mu brzmienia: „Wykonawca podejmie starania uzgodnienia i koordynacji
Harmonogramu dla robót wykonywanych w obrębie stacji PKM „Brętowo" z Budimex 5.A. -
wykonawcą
robót
Pomorskiej
Kolei
Metropolitalnej
oraz
robót
wskazanych
w ppkt poprzedzających”.
Izba uznała, iż zarzut ten nie zasługiwał na uznanie. Nie sposób bowiem uznać,
iż kwestionowane przez Odwołującego postanowienie SIWZ uznane może zostać
za sprzeczne z zasadą swobody umów, czy też naturą umowy o roboty budowlane,
a przepisy regulujące właśnie te zagadnienia powołał Odwołujący. Co istotne w odwołaniu
nie zostało zawarte odniesienie się do przepisów ustawy Pzp regulujących sporządzenie
opisu przedmiotu zamówienia, tj. ustanawiających obowiązek konstruowania go w sposób
jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty. Orzekając w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu, Izba uznała,
iż powołane przez Odwołującego przepisy nie wyłączają powierzenia wykonawcy obowiązku
dokonania odpowiednich uzgodnień odnoszących się do harmonogramu zleconych mu
do zrealizowania prac. W ocenie składu orzekającego obowiązek nałożony na wykonawcę,
mimo jego kategorycznego sformułowania, uznany powinien zostać za zobowiązanie
starannego działania – istotne zatem, aby wykonawca przy działaniach podejmowanych
w celu jego zrealizowania dołożył należytej staranności – nie będzie ponosił
odpowiedzialności, w sytuacji gdy podmiot trzeci będzie się bezzasadnie uchylał
od dokonania z nim niezbędnych dla realizacji roboty ustaleń. Rozstrzygając o zasadności
tak sformułowanego zarzutu, Izba uwzględniła pogląd wyrażony w orzeczeniu wydanym
w sprawie KIO 2744/13, zgodnie z którym „w ramach środków ochrony prawnej odnoszących
się do postanowień ogłoszenia o zamówieniu oraz treści SIWZ należy, w kontekście oceny
zasadności zarzutów, brać pod uwagę również żądania formułowane przez odwołujących się
wykonawców. Źródłem powyższego jest okoliczność, iż to żądania wskazują na intencje
wykonawcy, który wnosząc odwołanie zmierza do nadania postanowieniom ogłoszenia oraz
SIWZ odpowiedniej treści.” Mając to na uwadze, uznać należało, że postulowana
przez Odwołującego zmiana treści pkt III.3.65) SIWZ nie wpłynęłaby na możliwość
przyspieszenia dokonania odpowiednich uzgodnień z podmiotem trzecim, a prowadziłaby
jedynie do zmniejszenia zakresu odpowiedzialności wykonawcy za osiągnięcie pożądanego
dla realizacji roboty budowlanej celu, tj. porozumienia z Budmiex S.A. co do uzgodnienia i
koordynacji Harmonogramu dla robót wykonywanych w obrębie stacji PKM „Brętowo”.
Mając powyższe na uwadze, Izba nie uwzględniła rozpoznawanego zarzutu.
W zarzucie siódmym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pierwszy akapit
pkt III.3.66) SIWZ, zgodnie z którym: „W związku z koniecznością zastosowania w torze
za przystankiem tramwajowym „Skrajna” rozjazdu nakładkowego na czas przebudowy pętli
„Siedlce”, Wykonawca spełni następujące warunki: -) zastosować w porozumieniu
z Zamawiającym najkorzystniejszą lokalizację na ułożenie rozjazdu nakładkowego
pod względem technicznym i eksploatacyjnym (...)”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 7 ustawy Pzp, z uwagi
na fakt, iż nie opisał on przedmiotu zamówienia w sposób niejednoznaczny i
niewystarczający, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć
wpływ na sporządzenie oferty, a także z uwagi na fakt, iż naruszył zasady nieopisywania
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Odwołujący
twierdził, iż Zamawiający nie określił co rozumie przez pod pojęciem „najkorzystniejszej
lokalizacji”.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany pkt III.3.66) SIWZ,
poprzez dodanie definicji zwrotu „najkorzystniejsza lokalizacja” albo dokonanie
jednoznacznego wyjaśnienia tegoż zwrotu.
W ocenie Izby zarzut nie zasługiwał na uznanie. Odwołujący nie wykazał, aby element luzu
decyzyjnego jaki pozostawił sobie Zamawiający w zakresie wskazania konkretnego
umiejscowienia rozjazdu nakładkowego, naruszały powołane w odwołaniu przepisy.
Odwołujący ograniczył się jedynie do prostego stwierdzenia, iż kwestionowany przez niego
zapis narusza określone w odwołaniu przepisy ustawy. Nie podjął próby wykazania,
iż dokumentacja projektowa i specyfikacje techniczne nie określają warunków technicznych i
eksploatacyjnych w stopniu wystarczającym dla sporządzenia rzetelnej oferty. Nie poparł też
żadnymi dowodami twierdzeń o wpływie kwestionowanych przez siebie postanowień SIWZ
na utrudnienie wykonawcom uczciwej konkurencji.
W ostatnim, ósmym, zarzucie Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował zdanie
pierwsze § 5 ust. 10 załącznika nr 4 do wzoru umowy (załącznika 6 do SIWZ),
zgodnie z którym „w przypadku jeśli Zamawiający byłby, z uwagi na zasadę
odpowiedzialności solidarnej Zamawiającego, zobowiązany dokonać zapłaty wynagrodzenia
na rzecz Podwykonawcy, Wykonawca dokona zwrotu Zamawiającemu tej kwoty w pełnej
wysokości powiększonej o karę umowną w wysokości 10% zapłaconej kwoty”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 353
1
kc w zw. z art. 483 § 1 kc i 484 § 1 kc w zw. z art. 58 § 3 kodeksu cywilnego
zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp, z uwagi na fakt nałożenia na wykonawcę obowiązku zapłaty
kar umownych, podczas gdy brak jest podstawy prawnej do ich wprowadzenia do umowy,
a kary te fatycznie zostały zastrzeżone za zobowiązania pieniężne.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia zdania pierwszego § 5
ust. 10 załącznika nr 4 do wzoru umowy (załącznika 6 do SIWZ).
Izba nie uznała tak sformułowanego zarzutu. Skład orzekający nie podzielił przekonania
Odwołującego, że kara umowna została nałożona na wykonawcę bez podstaw prawnych,
bowiem sam fakt dokonania zapłaty przez Zamawiającego na rzecz podwykonawcy
w ramach solidarnej odpowiedzialności nie przesądza o nienależytym wykonaniu lub
niewykonaniu zobowiązania przez Wykonawcę. W ocenie Izby obowiązek terminowego
rozliczania się przez wykonawcę ze swoimi podwykonawcami wypływa pośrednio z wielu
zapisów załącznika nr 4 do wzoru umowy, takich jak § 5 ust. 5 (obowiązek rozliczenia się
z dotychczasowym podwykonawcą), § 5 ust 6 (zakaz wyznaczania terminu płatności
na rzecz podwykonawców na termin późniejszy, niż data odbioru końcowego,
czy też uzależniania wypłaty wynagrodzenia od dokonania odbiorów lub płatności
przez Zamawiającego), § 5 ust. 7 (solidarna odpowiedzialność członków konsorcjum
za dokonanie zapłaty przez Zamawiającego na rzecz podwykonawcy któregokolwiek
z konsorcjantów), § 5 ust. 9 (prawo Zamawiającego do weryfikowania braku zaległości
płatniczych wykonawcy wobec podwykonawców) czy § 7 (uczynienie braku zaległości
wykonawcy wobec podwykonawców za jedną z przesłanek wypłacenia należnego mu
wynagrodzenia). Co istotne obowiązku tego nie można uznać za świadczenie pieniężne –
jego przedmiotem nie jest bowiem zapłata określonej sumy pieniężnej, ale określone
działanie wykonawcy – wywiązywanie się ze zobowiązań zaciągniętych wobec swoich
podwykonawców, którego nienależyte wykonanie rodzić będzie dla Zamawiającego
określone skutki materialne – powstanie po jego stronie obowiązku uregulowania
zobowiązań pieniężnych wykonawcy wobec podwykonawców. Mając to na uwadze, Izba
uznała, że nie zostało wykazane, aby Zamawiający nie był uprawniony do ustalenia
kwestionowanej przez Odwołującego kary umownej, dlatego też nie uwzględniła
rozpoznawanego zarzutu.
KIO 1820/13
Pierwszy z podnoszonych przez Odwołującego w sprawie 1820/13 zarzutów odnosił się
do postanowień pkt III.3.4) SIWZ. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29
ust. 1 i art. 31 ustawy Pzp poprzez przerzucenie na wykonawcę odpowiedzialności
za ewentualne braki w opisie przedmiotu zamówienia lub błędy projektowe, które nie są
ujawnione na etapie składania oferty.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia pkt III.3.4) SIWZ.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1790/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego wobec
postanowień pkt III.3.4) SIWZ.
W zarzucie drugim Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował zdanie pierwsze
pkt III.3.35) SIWZ. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1 i art. 31
ustawy Pzp poprzez obciążanie wykonawcy ryzykiem, iż przekazana wraz z SIWZ
dokumentacja projektowa nie pozwoli na należyte wykonanie przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany treści zdania pierwszego
pkt III.3.35) SIWZ, poprzez nadanie mu następującej treści: „O ile dla wykonania Przedmiotu
Zamówienia, będzie konieczne wykonanie innych robót lub czynności, w tym konieczność
wykonania projektów zamiennych, warsztatowych, technologicznych lub montażowych i
uzyskania w związku z tym wymaganych prawem zezwoleń, lub też dla używania
wykonanych części Zamówienia będzie konieczne uzyskanie pozwolenia na użytkowanie,
a wynikać to będzie z wad dokumentacji projektowej lub specyfikacji technicznej wykonania i
odbioru robót budowlanych lub takiej woli Zamawiającego to Wykonawca wykona te
czynności i roboty oraz uzyska niezbędne zezwolenia po udzieleniu mu zamówienia w trybie
przewidzianym w art. 66 i 67 ustawy - Prawo zamówień publicznych.” Alternatywnie
Odwołujący wnosił o wykreślenie kwestionowanego przez niego zapisu SIWZ.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1816/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego wobec
postanowień pkt III.3.35) SIWZ.
W zarzucie trzecim (A) Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował pkt III.3.60) SIWZ,
zgodnie z którym: „w cenie ofertowej Wykonawca uwzględni także, na czas prowadzenia
robót zakresie przebudowy oświetlenia ulicznego, zapewnienie oświetlenia zastępczego ulic
w porozumieniu z użytkownikami: Energa Oświetlenie Sp. z o.o. w Sopocie i Zarządem Dróg
i Zieleni w Gdańsku”. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1 i art. 31
ustawy Pzp poprzez brak skonkretyzowania i opisania z prawem przedmiotu zamówienia.
W zarzucie trzecim (B i C) Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował pkt III.3.61) tiret
pierwsze i drugie SIWZ, zgodnie z którym: „W cenie ofertowej Wykonawca uwzględni także: -
) przeniesienie istniejącego automatu biletowego oraz likwidację tablicy Systemu Informacji
Pasażerskiej na pętli Siedlce. Zlikwidowaną tablicę należy przekazać do ZTM w Gdańsku.
Do automatu biletowego należy wykonać podłączenie zasilania, -) przeniesienie istniejącego
automatu biletowego na przystanku autobusowym „Piekarnicza” (kierunek Dworzec Główny)
oraz tablicy Systemu Informacji Pasażerskiej. Do przestawionej tablicy SIP należy
doprowadzić łącze światłowodowe oraz uwzględnić zasilanie Tablicy SIP i automatu
biletowego”. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1 i art. 31 ustawy
Pzp poprzez brak skonkretyzowania i opisania z prawem przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia pkt III.3.60) i 61) SIWZ
lub nakazanie Zamawiającemu opisania przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 29 ust. 1 i
art. 31 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanych zarzutów.
W odniesieniu do zarzutu oznaczonego literą A, Izba uznała, iż nie został on w sposób
wystarczający dookreślony – Odwołujący nie wykazał w odwołaniu jakich elementów opisu
Zamawiający nie ujął w SIWZ. Innymi słowy nie udowodnił zaistnienia uchybienia
przez Zamawiającego w sporządzeniu opisu przedmiotu zamówienia w sposób
jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty. Twierdzenie Odwołującego ograniczone zostało do prostego zakwestionowania
kompletności opisu i nie zostało choćby uprawdopodobnione.
Zarzuty oznaczone literami B i C Odwołujący wzbogacił, w porównaniu do poprzedniego,
o stwierdzenie, iż do SIWZ nie zostały załączone żadne rysunki, plany lub dokumenty
opisujące prace opisane w pkt III.3.61) tiret pierwsze i drugie SIWZ. Fakt ten nie mógł
przesądzić o uwzględnieniu tak zakreślonego zarzutu. Szczególnie wobec wskazania
przez Zamawiającego dwóch planów sytuacyjnych (0.1 i 0.3) stanowiących element Projektu
wykonawczego, branża: elektroenergetyka - projekt budowy i przebudowy sygnalizacji
świetlnej oraz budowy elementów systemu TRISTAR i SIP dla przedsięwzięcia: „Gdański
Projekt Komunikacji Miejskiej – etap III B Budowa linii tramwajowej Siedlce – Pomorska Kolej
Metropolitalna (PKM) Zadanie: Zadanie 1.1. Odcinek od pętli Siedlce do przystanku PKM”,
na których to planach (a także w samym projekcie wykonawczym) poczyniono adnotację
o zakładanej lokalizacji tablic Systemu Informacji Pasażerskiej i automatach biletowych.
W zarzucie czwartym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował pkt XI.4 SIWZ,
zgodnie z którym: „Wraz z ofertą należy złożyć wypełnione Tabele Elementów Scalonych
sporządzone wg wzoru załącznika nr 8 do SIWZ”. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu
naruszenie art. 31 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 4 ustawy Pzp oraz art. 7 ustawy Pzp,
poprzez nałożenie na wykonawcę obowiązku dokonania własnych obliczeń przedmiarowych.
W toku rozprawy przed Izbą Odwołujący oświadczył, iż wycofuje ten zarzut, stąd nie podlegał
on rozpoznaniu przez Izbę.
W zarzucie piątym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował § 3 ust. 3 i 4 wzoru
umowy (załącznika nr 6 do SIWZ), zgodnie z którymi: „3. Wynagrodzenie Wykonawcy
zostanie odpowiednio zmniejszone w przypadku niewykonania przedmiotu umowy
w jakiejkolwiek części – niezależnie od przyczyny. 4. Zmiana wynagrodzenia, w przypadkach
opisanych w ust 3. powyżej, nastąpi na podstawie wyceny niewykonanych robót w oparciu
o normatywy określone w Katalogach Nakładów Rzeczowych (KNR) przy użyciu średnich,
dla rejonu Pomorskiego cen materiałów, urządzeń, pracy sprzętu budowlanego, stawek
robocizny kosztorysowej oraz innych wskaźników cenotwórczych, określonych w aktualnych
informacjach - „SEKOCENBUD", wydawanych przez Ośrodek Wdrożeń Ekonomiczno-
Organizacyjnych Budownictwa Promocja Sp. z o.o. W przypadku braku tych cen
w informacjach - „SEKOCENBUD", będą kolejno stosowane średnie ceny zawarte
w aktualnych informacjach – „INTERCENBUD”, ORGBUD.” Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 2, art. 140, art. 144 oraz art. 7 ustawy Pzp
poprzez próbę jednostronnego kreowania i zmiany ceny ofertowej wykonawcy w przypadku
rozliczenia przedmiotu zamówienia w okolicznościach odstąpienia od realizacji części
zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia z § 3 ust. 4 wzoru umowy
odniesienia do normatywów i cen przedstawianych przez osoby trzecie, i wpisanie
odniesienia do cen jednostkowych obowiązujących strony przyszłej umowy, a wynikających
z wycenionego przedmiaru/przedmiarów robót.
W ocenie Izby Odwołujący nie wykazał naruszenia przywołanych przez siebie przepisów.
Zamawiający
w
kwestionowanych
postanowieniach
SIWZ
zawarł
odniesienie
do zobiektywizowanych wycen najpopularniejszych na rynku wydawnictw zawierających
wycenę poszczególnych nakładów niezbędnych do wykonania robót budowlanych.
Odniesienie to zostało poczynione na potrzeby obliczenia należnego wykonawcy
wynagrodzenia w przypadku niewykonania objętych opisem przedmiotu zamówienia części
robót. Takie działanie Zamawiającego znajdowało uzasadnienie w ryczałtowym charakterze
ceny, która ze swej natury jedną kwotą obejmowała pełen zakres robót. Wykonawca,
zgodnie z pkt XI.4 SIWZ, był zobowiązany wraz z ofertą złożyć wypełnione Tabele
Elementów Scalonych sporządzone wg wzoru załącznika nr 8 do SIWZ. Informacje te
jednak, ze swej ogólnej natury również nie mogły posłużyć do dokonania wyceny
poszczególnych nakładów niezbędnych do wykonania robót budowlanych. Wykonawcy
nie zostali zobowiązani do złożenia wraz z ofertą wycenionych przedmiarów – kosztorysów
ofertowych, stąd też niemożliwym było odniesienie się przez Zamawiającego
do nieistniejących dokumentów. Dlatego też Zamawiający w celu zabezpieczenia własnych
interesów odwołał się do uznanych na rynku wydawnictw kosztorysowych. Co istotne,
Odwołujący nie wykazał w jaki sposób takie działanie Zamawiającego narusza zasadę
równego traktowania wykonawców, czy też przepisy art. 140 lub art. 144 ustawy Pzp.
W zarzucie szóstym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował § 11 ust. 4 wzoru
umowy (załącznika nr 6 do SIWZ), zgodnie z którym: „4. W zakresie gwarancji jakości
nasadzeń i zieleni wykonanej w ramach zamówienia Wykonawca w okresie pierwszych 12
miesięcy okresu gwarancji jakości odpowiedzialny będzie za pielęgnację i utrzymanie
żywotności roślin na własny koszt i własnym staraniem”. Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie art. 29 ustawy Pzp, poprzez niedochowanie obowiązku
jednoznacznego opisania przedmiotu zamówienia.
W toku rozprawy przed Izbą Odwołujący oświadczył, iż wycofuje ten zarzut, stąd nie podlegał
on rozpoznaniu przez Izbę.
W zarzucie siódmym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował § 13 ust. 3-5
załącznika nr 4 do wzoru umowy (załącznika nr 6 do SIWZ), zgodnie z którymi: „3. Zlecenie
zamówień uzupełniających i/lub robót zamiennych będzie możliwe tylko i wyłącznie
w przypadku zaistnienia przesłanek określonych w Ustawie Prawo zamówień publicznych
lub wymienionych w § 13 Umowy. 4. Wynagrodzenie za zamówienia uzupełniające i roboty
zamienne ustalone będzie w drodze negocjacji na podstawie kosztorysu szczegółowego
sporządzonego z uwzględnieniem następujących czynników cenotwórczych: a) cen
jednostkowych przedstawionych w kosztorysie ofertowym, b) stawek roboczogodziny, cen
materiałów i najmu sprzętu na poziomie nie przekraczającym poziomu średnich cen
krajowych w okresie realizacji robót wg cenników Sekocenbudu za poprzedni kwartał,
c) faktur zakupu lub ofert na materiały i najem sprzętu. 5. Szczegółowe kosztorysy zamówień
uzupełniających i/lub robót zamiennych sporządzone przez Wykonawcę na własny koszt
podlegają sprawdzeniu i zatwierdzeniu przez Zamawiającego. W przypadku wyceny
przygotowywanej w oparciu o oferty lub faktury zakupu Zamawiający zastrzega sobie
możliwość ich sprawdzenia i uzyskania niezależnych ofert na materiały lub usługi.”
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 66 – 68 oraz art. 144 ustawy Pzp,
poprzez niezgodne z prawem ustalanie przez Zamawiającego w treści SIWZ zasad
udzielania zamówień dodatkowych i uzupełniających oraz dokonywania zmian umowy.
Jak twierdził Odwołujący, Zamawiający nie może w umowie o udzielenie zamówienia
kreować za wykonawcę cen w jego ofercie składanej w odrębnym postępowaniu. Podkreślał
też, że wykonanie robót zamiennych musi być poprzedzone zmianą umowy podstawowej.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia kwestionowanych przez siebie
postanowień.
Zarzut ten nie znalazł uznania Izby. W ocenie składu orzekającego nie zostało wykazane,
aby Zamawiający dopuścił się naruszenia wskazanych w odwołaniu przepisów. Zaznaczenia
przy tym wymaga, iż przepisy art. 66 – 68 ustawy Pzp odnoszą się do innego trybu
udzielania zamówień publicznych (zamówienie z wolnej ręki) i nie znajdują one
bezpośredniego zastosowania przy prowadzeniu postępowania w trybie przetargu
nieograniczonego, tj. tego trybu, w którym prowadzone jest postępowanie o udzielenie
zamówienia przez Zamawiającego. Odwołujący zdaje się nie zauważać treści § 13 ust. 1 i 2
bezpośrednio poprzedzających kwestionowane przez niego zapisy. Zapisy te wprost
podważają słuszność zarzutów podnoszonych przez Odwołującego. Zgodnie z nimi:
„1. Zamówienia uzupełniające będą wykonywane na podstawie protokołów konieczności i
negocjacji podpisanych przez Wykonawcę i Zamawiającego oraz po udzieleniu zamówienia
z wolnej ręki i podpisaniu na piśmie pod rygorem nieważności dodatkowej umowy. 2. Roboty
zamienne będą wykonywane na podstawie protokołów konieczności i negocjacji
podpisanych przez Wykonawcę i Zamawiającego oraz po podpisaniu pisemnego aneksu
do Umowy”. W zapisach tych wyraźnie jest mowa o prowadzeniu z wykonawcą negocjacji
w celu zawarcia odpowiednio odrębnej umowy lub aneksu do umowy podstawowej.
Kwestionowane przez Odwołującego zapisy, w ocenie Izby, mają jedynie ułatwić ustalenie
stronom pozycji wyjściowej w negocjacjach. Mając powyższe na uwadze, Izba odmówiła
uznania omawianego tu zarzutu.
W zarzucie ósmym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował prawidłowość
przedstawionych wykonawcom przedmiarów – twierdził, iż nie zawierają one obliczenia ilości
jednostek miary dla pozycji przedmiarowych, co stanowić miało naruszenie § 10 ust. 1 pkt 4)
Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego
zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. Nr 202 poz. 2072
z późn. zm.)
W toku rozprawy przed Izbą Odwołujący oświadczył, iż wycofuje ten zarzut, stąd nie podlegał
on rozpoznaniu przez Izbę.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp,
orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9
i 10 ustawy Pzp, stosownie do wyniku postępowania, oraz w oparciu o przepisy
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba wzięła w szczególności
pod uwagę przepis § 3 pkt 2) powołanego rozporządzenia, zgodnie z którym uzasadnione
koszty strony postępowania odwoławczego ustala się na podstawie rachunków
przedłożonych do akt sprawy. Mając na uwadze fakt, iż Zamawiający przedłożył odpowiednie
rachunki, Izba uwzględniła zgodnie z § 5 ust. 3 pkt 1) powołanego rozporządzenia jego
wniosek o obciążenie Odwołującego poniesionymi przez niego kosztami wynagrodzenia
pełnomocnika w każdej ze spraw oraz kosztami związanymi z dojazdem na wyznaczone
posiedzenie Izby w sprawie KIO 1790/13.
Przewodniczący: ……………………………
1.
oddala każde z trzech rozpoznawanych odwołań,
2.
kosztami postępowania obciąża:
A. wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. gen. Józefa Zajączka 9
(sygn. akt KIO 1790/13),
B. wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
(sygn. akt KIO 1816/13),
C. wykonawcę: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052), ul. Mogileńska 10g (sygn. akt
KIO 1820/13)
i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę:
A. 20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. gen. Józefa Zajączka 9
(sygn. akt KIO 1790/13), tytułem wpisu od odwołania,
B. 20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
(sygn. akt KIO 1816/13) tytułem wpisu od odwołania,
C. 20 000 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052), ul. Mogileńska 10g
(sygn. akt KIO 1820/13) tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza:
A. od wykonawcy: Skanska S.A. w Warszawie (01-518), ul. gen. Józefa Zajączka 9
na rzecz zamawiających: Gminy Miasta Gdańsk, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803
Gdańsk oraz Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej sp. z o.o.
w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11 kwotę 4 539 zł 84 gr (słownie: cztery tysiące
pięćset trzydzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt cztery grosze) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika oraz
koszty związane z dojazdem na posiedzenie Izby (sygn. akt KIO 1790/13),
B. od wykonawcy: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (08-500), ul. Parzniewska 10
na rzecz zamawiających: Gminy Miasta Gdańsk, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803
Gdańsk oraz Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej sp. z o.o.
w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11 kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika (sygn. akt KIO 1816/13),
C. od wykonawcy: Torpol S.A. w Poznaniu (61-052), ul. Mogileńska 10g
na rzecz zamawiających: Gminy Miasta Gdańsk, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803
Gdańsk oraz Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej sp. z o.o.
w Gdańsku (80-122), ul. Kartuska 11 kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika (sygn. akt KIO 1820/13).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący: ……………………………
Sygn. akt:
KIO 1790/13
KIO 1816/13
KIO 1820/13
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „1. Budowa linii tramwajowej Siedlce - Pomorska Kolej Metropolitalna.
Zadanie 1.1. Odcinek od pętli Siedlce do przystanku PKM, w ramach Gdańskiego Projektu
Komunikacji Miejskiej - etap III B. 2. Budowa drogi rowerowej wzdłuż ul. Nowolipie -
Rakoczego na odcinku od ul. Kartuskiej do ul. Potokowej w Gdańsku w ramach projektu pn.
<<Rozwój Komunikacji Rowerowej Aglomeracji Trójmiejskiej wiatach 2007-2013>>.
3. Przebudowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych w ulicach Kartuska, Schuberta,
Nowolipie, Rakoczego, oraz likwidacja przepompowni wody Nowolipie, finansowana
przez Gdańską infrastrukturę Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o. o." zostało wszczęte
przez
Gminę
Miasto
Gdańsk
oraz
Gdańską
Infrastrukturę
Wodociągowo-
Kanalizacyjną sp. z o.o. w Gdańsku, zwane dalej łącznie Zamawiającym. Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia przekraczała kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
(2013/S 136-235238) w dniu 16 lipca 2013 r. W tym samym dniu Zamawiający opublikował
na stronie internetowej Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ).
Odwołanie wobec postanowień SIWZ wnieśli:
− w dniu 23 lipca 2013 r. wykonawca: Skanska S.A. w Warszawie (sygn. akt KIO 1790/13),
zwany dalej również Odwołującym w sprawie KIO 1790/13,
− w dniu 26 lipca 2013 r. wykonawca: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie (sygn. akt
KIO 1816/13), zwany dalej również Odwołującym w sprawie KIO 1816/13
− w dniu 26 lipca 2013 r. wykonawca: Torpol S.A. w Poznaniu (sygn. akt KIO 1820/13),
zwany dalej również Odwołującym w sprawie KIO 1820/13.
Każdy z trzech Odwołujących kwestionował prawidłowość wskazanych przez siebie
postanowień SIWZ, twierdząc przy tym, iż Zamawiający poprzez takie właśnie ich
sformułowanie, naruszył określone w odwołaniu przepisy prawa.
Uwzględniając podniesione zarzuty, każdy z Odwołujących wnosił o dokonanie
odpowiedniej, określonej przez siebie, zmiany treści SIWZ.
Na mocy zarządzeń Prezesa Izby z dnia 31 lipca i 1 sierpnia 2013 r. powołane sprawy
zostały rozpoznane łącznie.
Zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie Odwołującego zostały
doręczone prezesowi Izby przez wykonawcę: NDI S.A. w Sopocie w sprawie KIO 1790/13,
wykonawcę: Skanska S.A. w Warszawie w sprawie KIO 1816/13 oraz KIO 1820/13,
a także wykonawcę: Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie w sprawie KIO 1820/13. Wykonawcy ci
uzyskali status uczestnika postępowania odwoławczego.
W dniu 26 lipca 2013 r. Prezesowi Izby zostało doręczone zgłoszenie przystąpienia
do postępowania odwoławczego w sprawie KIO 1790/13 wniesione w imieniu wykonawcy:
Firma Budowlano-Drogowa MTM S.A. Nie został do niego załączony żaden dokument
potwierdzający umocowanie osób, które złożyły pod nim podpis, do działania w imieniu
powołanego wykonawcy. W wyznaczonym terminie posiedzenia Izby z udziałem stron,
pomimo prawidłowego zawiadomienia o nim, nie stawił się żaden pełnomocnik tejże firmy.
Mając to na uwadze, Izba uznała, iż nie zostało wykazane, aby zgłoszenie wniesione
w imieniu wykonawcy: Firma Budowlano-Drogowa MTM S.A. zostało wniesione w sposób
skuteczny – aby dokonały go osoby upoważnione do składania oświadczeń woli w imieniu
tegoż wykonawcy. Dlatego też Izba stwierdziła, że wykonawca ten nie uzyskał statusu
uczestnika postępowania.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron oraz uczestników każdego z postępowań
odwoławczych, na podstawie zebranego materiału dowodowego w każdej ze spraw,
z uwzględnieniem stanowisk stron oraz uczestników postępowania odwoławczego, skład
orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności skład orzekający Izby wykluczył w odniesieniu do każdego
z rozpoznawanych odwołań, iż wypełniona została którakolwiek z przesłanek odrzucenia
odwołania ustanowionych w art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
W dalszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołującemu w każdej ze spraw, w świetle
przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania
w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba postanowiła zaliczyć w poczet materiału dowodowego w każdej ze spraw dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego.
Każde z trzech odwołań, kierując się przepisem art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, Izba rozpoznała
w granicach zarzutów w nim zawartych.
KIO 1790/13
Zamawiający w pkt III.3.4) SIWZ postanowił, że „wykonawca zobowiązany jest zweryfikować
przed złożeniem ofert prawidłowość i kompletność dokumentacji projektowej. W przypadku
stwierdzenia w tych dokumentach jakichkolwiek braków lub błędów czy niejasności,
Wykonawca zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym Zamawiającego.
W szczególności z powyższego tytułu nie będą Wykonawcy przysługiwały jakiekolwiek
roszczenia o zmianę terminu wykonania zamówienia lub dodatkowe wynagrodzenie”.
W ocenie Odwołującego w sprawie KIO 1790/13 Zamawiający niezgodnie z prawem
zobowiązał wykonawców do zweryfikowania prawidłowości i kompletności dokumentacji
projektowej, a także poczynił zastrzeżenie o braku jakichkolwiek roszczeń wykonawcy
o zmianę terminu i dodatkowe wynagrodzenie z tytułu braków, błędów czy niejasności
w dokumentach. Stanowiło to, w jego ocenie, naruszenie art. 14 i 139 ustawy Pzp
w zw. z art. 647 i art. 651 kc, art. 353
1
i art. 473 § 1 kc w zw. z art. 58 oraz art. 29 ust. 1,
art. 31 ust. 1 i art. 140 ust. 1 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż prowadziło do bezprawnego
przerzucenia na wykonawcę odpowiedzialności przypisanej zamawiającemu i projektantowi,
przenosząc
na
wykonawcę
obowiązek
dysponowania
wiedzą
wykraczającą
poza kompetencje wymagane od wykonawcy w przypadku realizacji przedmiotowego
zamówienia, a także z uwagi na fakt, iż narusza obowiązek jednoznacznego i
wyczerpującego opisania przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej
dostarczonej przez zamawiającego.
Uzasadniając tak sformułowane zarzuty, Odwołujący w sprawie KIO 1790/13, twierdził,
iż to na projektancie spoczywa odpowiedzialność za prawidłowe sporządzenie dokumentacji
projektowej i to on za występowanie w niej błędów i braków odpowiada
wobec zamawiającego, który ponosić będzie skutki takich błędów lub braków prowadząc
postępowanie w formule „wybuduj”. Dlatego też kwestionowany zapis SIWZ naruszał art. 14 i
139 ustawy Pzp w zw. z art. 647 i art. 651 kc. Odwołujący wywodził również, iż w świetle
art. 647 kc to podstawowych obowiązków zamawiającego należy dostarczenie wykonawcy
projektu, a jakiekolwiek rozszerzenie obowiązków wykonawcy, w tym odpowiedzialności
za sprawdzenie prawidłowości dokumentacji projektowej i ponoszenie konsekwencji
zaistnienia w niej błędów, stanowi naruszenie art. 647 kc i jako takie jest sprzeczne z ustawą
Pzp. Ponadto twierdził on, iż w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, wykonawca
nie ma obowiązku szczegółowego sprawdzania dostarczonego mu projektu w celu wykrycia
jego wad, nie musi on mieć specjalistycznej wiedzy w zakresie projektowania,
a jedynie umieć odczytać projekt i zgodnie z nim zrealizować inwestycję. Wywodził również,
że nałożenie na niego obowiązku szczegółowego sprawdzenia dokumentacji i wyłączenie
wszelkich roszczeń wobec zamawiającego jest sprzeczne z istotą stosunku prawnego i jako
takie nieważne zgodnie z art. 353
1
kc w zw. z art. 58 kc. W jego ocenie SIWZ, w pkt III.3.4),
prowadziła do przejęcia w całości odpowiedzialności, którą ponosić powinien zamawiający
(to on jest zobowiązany opisać przedmiot w sposób jednoznaczny i precyzyjny za pomocą
dokumentacji projektowej), co stanowiło naruszenie art. 473 § 1 kc. Wywodził on również,
odwołując się do przepisów ustawy Prawo budowlane, iż to projektant, który opracowuje
projekt i jest zobowiązany zapewnić jego sprawdzenie, odpowiada przez zamawiającym
za wszelkie błędy w projekcie. Stąd też to od niego Zamawiający powinien egzekwować
odpowiedzialność za zaistnienie takich błędów. Wykonawca zaś nie ma żadnych
instrumentów umożliwiających mu wyegzekwowanie od projektanta usunięcia zaistniałych
w projekcie wad i pokrycia kosztów w związku z tym zaistniałych. Kierując się tym
przekonaniem, Odwołujący twierdził, iż kwestionowany przez niego zapis prowadzi
do rażącej nierównowagi stron umowy.
Uwzględniając powyższe, Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania
zmiany pkt III.3.4) SIWZ poprzez wykreślenie słowa „prawidłowość” oraz zdania
„W szczególności z powyższego tytułu nie będą Wykonawcy przysługiwały jakiekolwiek
roszczenia o zmianę terminu wykonania zamówienia lub dodatkowe wynagrodzenie”.
W ocenie Izby formułowane przez Odwołującego twierdzenia nie zasługiwały na uznanie.
Zasadnie Odwołujący podnosił, iż Zamawiający ma obowiązek opisać przedmiot zamówienia
w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych
określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ
na sporządzenie oferty (art. 29 ust. 1 ustawy Pzp). Słusznie wskazywał, iż zgodnie z art. 31
ust. 1 ustawy Pzp Zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty budowlane
za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót
budowlanych. W ramach swych twierdzeń nie wykazał jednak nieprawidłowości, czy braku
kompletności opisu przedmiotu zamówienia dostarczonego przez Zamawiającego
wraz z SIWZ. Jak to już zostało wskazane, Zamawiający ma obowiązek opisać przedmiot
zamówienia w taki sposób, aby wykonawca na etapie wyceny oferty posiadał wiedzę
o wszystkich wymaganiach i okolicznościach mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty.
Przekazany wykonawcom opis określać musi zakres świadczenia wykonawcy w sposób
umożliwiający rzetelną jego wycenę. Pamiętać przy tym należy o art. 140 ust. 1 ustawy Pzp,
zgodnie z którym zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego
zobowiązaniem zawartym w ofercie.
Odwołujący
nie
wykazał,
aby
przekazana
mu
przez
Zamawiającego
SIWZ
(a w szczególności zawarty w niej opis przedmiotu zamówienia), nie uwzględniała w swej
treści jakichkolwiek wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty,
czy też aby nie zawierała w swej treści wskazań na jakiekolwiek elementy opisu przedmiotu
zamówienia, których to przywołanie powinno znaleźć w świetle obowiązujących przepisów
w niej miejsce. Z kwestionowanego zapisu SIWZ nie sposób też wywieść, że Zamawiający
oczekuje od wykonawcy, aby realizowane przez niego świadczenie miało zakres szczerszy
aniżeli to, które wywieźć można z treści dokumentacji projektowej. Kwestionowany zapis
SIWZ nie nakłada na wykonawcę jakiegokolwiek obowiązku, który wiązałby się
z rozszerzeniem lub zmianą zakresu jego czynności, do których wykonania byłyby on
zobowiązany zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia. Zapisy te określają jedynie rozkład
przez Zamawiającego ryzyk związanych z realizacją umowy przypisanych poszczególnym
stronom. Tak opisane ryzyka wykonawca konstruując swoją ofertę powinien należycie
wycenić i uwzględnić w cenie ryczałtowej zaoferowanej Zamawiającemu. Nie było przy tym
sporne między stronami, iż zgodnie z postanowieniami SIWZ wynagrodzenie należne
wykonawcy miało charakter ryczałtu. Postępując w ten sposób zabezpiecza własne interesy
– wycenia bowiem przewidywany dodatkowy koszt przypisanej mu odpowiedzialności
(podobnie SO w Gdańsku w sprawie XII Ga 314/11, czy też Izba w sprawach: KIO 225/09,
KIO/505/11 lub KIO 509/11, KIO 515/11, KIO 519/11). Należy przy tym zauważyć,
iż nie zostało wykazane, aby nałożone na wykonawcę obowiązki wykraczały poza zakres
obowiązków wytyczonych przez 651 kc. Nie udowodniono zatem, aby Zamawiający
przez zapis pkt III.3.4) SIWZ doprowadził do modyfikacji obowiązków wykonawcy
wypływających z powołanego przepisu, a szczególności, by doprowadził do zmiany punktu
odniesienia – określenia zakresu wiedzy wykonawcy – z jakiego oceniać będzie należało
należyte wywiązanie się przez wykonawcę z obowiązku sprawdzenia dokumentacji.
W powołanym zapisie SIWZ brak bowiem jakichkolwiek odwołań do weryfikowania
dokumentacji z wykorzystaniem specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania,
stąd też nie sposób przyjąć, iż na wykonawcę zostały nałożone obowiązki dalej idące,
niż wynikające wprost z przepisów powszechnie obowiązujących – art. 651 kc (podobnie SN:
II CSK 101/08, III CKN 629/08). Izba nie doszukała się również w skażonym postanowieniu
SIWZ, aby Zamawiający w jego treści obciążał wykonawcę robót odpowiedzialnością
za prawidłowe skonstruowanie dokumentacji projektowej spoczywającej na projektancie,
jako na jej wyłącznym autorze. Uwzględnienie w cenie ryzyka zaistnienia określonych
okoliczności nie mogło bowiem zostać uznane za przerzucenie na wykonawcę
odpowiedzialności za poprawienie stwierdzonych w dokumentacji projektowej błędów
czy braków. Z pkt III.3.4) SIWZ nie wynika, aby Zamawiający choćby miał zamiar obciążać
wykonawcę robót obowiązkiem poprawiania, czy uzupełniania dokumentacji.
Mając powyższe na uwadze, Izba uznała, iż zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie.
Kolejnym kwestionowanym przez Odwołującego w sprawie KIO 1790/13 zapisem SIWZ
był pkt III.3.58). Stanowił on, iż „Wykonawca robót zobowiązany jest do oszacowania
na podstawie dostarczonych przez Zamawiającego Dokumentacji Projektowych, STWiORB,
Dokumentacji geotechnicznej oraz własnego doświadczenia, całościowych kosztów
odwodnienia gruntu i wykopów oraz uwzględnienia ich w przedstawionej Zamawiającemu
ofercie przetargowej. Wykonawca w ofercie uwzględni ryzyko zmiany poziomu zwierciadła
wód gruntowych lub wystąpienia wody gruntowej w miejscach, w których badania
geotechniczne i Dokumentacje Projektowe nie wykazały występowania zwierciadła wód
gruntowych i wycenić koszt odwodnienia wykopu uwzględniając to ryzyko. Wyceniając,
należy także uwzględnić ryzyko wahań poziomu wody gruntowej w zależności od pory roku i
intensywności opadów.”
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1, art. 31 ust. 1 i art. 140
ust. 1 ustawy Pzp, art. 14 i 139 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 647 i art. 651 kc oraz
art. 353
1
kc w zw. z art. 58 kc, a także art. 7 ustawy pzp poprzez przerzucenie
na wykonawcę odpowiedzialności przypisanej Zamawiającemu, którego odpowiedzialność
za jednoznaczny i wyczerpujący opis przedmiotu zamówienia de facto została wyłączona.
Podnosił on, iż niezgodne z przepisami jest przerzucenie na wykonawcę odpowiedzialności
za oszacowanie ryzyka i kosztu związanego z wystąpieniem wody gruntowej w miejscach,
w których zgodnie z dokumentacją projektowej nie powinno jej być i ryzyka zmiany poziomu
wody w stosunku do określonego w dokumentacji. Odwołujący wywodził, iż wykonawca
został zobowiązany do wycenienia wszelkiego hipotetycznie możliwego ryzyka, niezależnie
od zapisów SIWZ opisujących przedmiot zamówienia.
Odwołujący wnosił o wykreślenie całego pkt III.3.58), ewentualnie jego zdania drugiego i
trzeciego.
W ocenie Izby formułowane przez Odwołującego twierdzenia nie zasługiwały na uznanie.
Podobnie, jak w poprzednim przypadku, Odwołujący nie wykazał nieprawidłowości,
czy braku kompletności opisu przedmiotu zamówienia dostarczonego przez Zamawiającego
wraz z SIWZ. Jak to już zostało wskazane, Zamawiający ma obowiązek opisać przedmiot
zamówienia w taki sposób, aby wykonawca na etapie wyceny oferty posiadał wiedzę
o wszystkich wymaganiach i okolicznościach mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty.
Przekazany wykonawcom opis określać musi zakres świadczenia wykonawcy w sposób
umożliwiający rzetelną jego wycenę. Pamiętać przy tym należy o art. 140 ust. 1 ustawy Pzp,
zgodnie z którym zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy jest tożsamy z jego
zobowiązaniem zawartym w ofercie.
Także tu Odwołujący nie wykazał, aby przekazana mu przez Zamawiającego SIWZ
(a w szczególności zawarty w niej opis przedmiotu zamówienia), nie uwzględniała w swej
treści jakichkolwiek wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty,
czy też aby nie zawierała w swej treści wskazań na jakiekolwiek elementy opisu przedmiotu
zamówienia, których to przywołanie powinno znaleźć w świetle obowiązujących przepisów
w niej miejsce. Odwołujący nie podjął nawet próby wykazania, iż przekazywane wraz z SIWZ
badania geotechniczne są nierzetelne. Tymczasem w opinii geotechnicznej, na str. 4,
w pkt 2.2 zawarto adnotację: „Podany w opinii poziom wody gruntowej odnosi sie do okresu
wierceń i może ulegać wahaniom w zależności od pory roku, intensywności opadów
atmosferycznych, pracy systemu melioracyjnego.” Prawidłowości tegoż zapisu Odwołujący
nie kwestionował, co jest szczególnie istotne, ponieważ koresponduje z nim w sposób
bezpośredni zdanie drugie i trzecie pkt III.3.58) SIWZ. Wiedzą powszechną jest, że poziom
wód
gruntowych
zależy
od
intensywności
opadów,
czy
też
od
pory
roku,
stąd też uzasadnionym wydaje się oczekiwanie przez Zamawiającego, że wykonawca
wyceni ryzyko z tym związane. Z kwestionowanego zapisu SIWZ nie sposób wywieść,
że Zamawiający oczekuje od wykonawcy, aby realizowane przez niego świadczenie miało
zakres szczerszy aniżeli to, które wywieźć można z treści dokumentacji projektowej.
Kwestionowany zapis SIWZ nie nakłada na wykonawcę jakiegokolwiek obowiązku,
który wiązałby się z rozszerzeniem lub zmianą zakresu jego czynności, do których
wykonania byłyby on zobowiązany zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia. Zapisy te
określają jedynie rozkład przez Zamawiającego ryzyk związanych z realizacją umowy
przypisanych poszczególnym stronom. Tak opisane ryzyka wykonawca konstruując swoją
ofertę powinien należycie wycenić i uwzględnić w cenie ryczałtowej zaoferowanej
Zamawiającemu. Nie było przy tym sporne między stronami, iż zgodnie z postanowieniami
SIWZ wynagrodzenie należne wykonawcy miało charakter ryczałtu. Postępując w ten sposób
zabezpiecza własne interesy – wycenia bowiem przewidywany dodatkowy koszt przypisanej
mu odpowiedzialności.
Mając powyższe na uwadze, Izba uznała, iż także ten zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
KIO 1816/13
Pierwszy z podnoszonych przez Odwołującego w sprawie 1816/13 zarzutów odnosił się
do postanowień pkt III.3.4) SIWZ. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 647
kc w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp poprzez przerzucenie na wykonawcę obowiązku
weryfikowania poprawności i kompletności dokumentacji projektowej oraz nieuprawnione
obciążenie wyłącznie wykonawcy negatywnymi skutkami w przypadku wystąpienia wad
w projektach mu przekazanych.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia z pkt III.3.4) SIWZ słów:
„prawidłowość i kompletność”, a także zdania drugiego.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1790/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego wobec
postanowień pkt III.3.4) SIWZ.
Drugi z zarzutów Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 sformułował wobec postanowień
pkt III.3.34) SIWZ. Stanowił on, iż „Wykonawca naprawi i pokryje Zamawiającemu
lub osobom trzecim wszystkie koszty związane z naprawą uszkodzonego uzbrojenia
niezinwentaryzowanego i zinwentaryzowanego oraz związane z uszkodzeniem innego
mienia Zamawiającego lub osób trzecich. Odpowiedzialność Wykonawcy w tym zakresie
oparta jest na zasadzie ryzyka.”
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 647 kc w zw. z art. 14 i
139 ustawy Pzp i art. 7 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż nie opisał on przedmiotu zamówienia
w sposób niejednoznaczny i niewystarczający, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz z naruszeniem zasady
nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję. Odwołujący twierdził, iż Zamawiający nie określił za jakie konkretnie
uszkodzenia odpowiadał będzie wykonawca, co uniemożliwia mu wycenę tak określonego
ryzyka.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany pkt III.3.34) SIWZ
poprzez wykreślenie zwrotu: „nieinwentaryzowanego" oraz „związane z uszkodzeniem
innego mienia Zamawiającego lub osób trzecich”.
W ocenie Izby nie zostało dowiedzione, iż Zamawiający poprzez redakcję pkt III.3.34) SIWZ
w kwestionowanym przez Odwołującego zakresie naruszył przywołane w odwołaniu
przepisy. Zapis ten – zdanie pierwsze przywołanego punktu SIWZ, do którego odnosił się
Odwołujący – jest odzwierciedleniem obowiązującej na gruncie kodeksu cywilnego
obowiązku naprawienia wyrządzonej swym postępowaniem szkody. Niezrozumiałym jest
twierdzenie odwołującego, zgodnie z którym Zamawiający nie określił w powołanym punkcie
jaki jest faktyczny zakres zobowiązania. Na obecnym etapie nie sposób bowiem przewidzieć,
jakiego rodzaju szkody i w jakim majtku zostaną dokonane w związku z realizacją
przedmiotu zamówienia. Z uwagi na fakt, iż to wykonawca będzie realizował roboty
budowlane, to w głównej mierze od jego postępowania zależna będzie skala szkód,
jakich dokona on przy wykonywaniu swoich obowiązków w majątku Zamawiającego i osób
trzecich. Skarżona regulacja, w kwestionowanym zakresie, jest naturalnym powtórzeniem
przepisów kodeksu (art. 415 kc i n.), stąd skład orzekający nie dostrzegł, aby mogła ona
zostać uznana za naruszenie powołanych przez Odwołującego przepisów.
W zarzucie trzecim Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował zdanie pierwsze
pkt III.3.35) SIWZ, zgodnie z którym: „O ile dla wykonania Przedmiotu Zamówienia, będzie
konieczne wykonanie innych robót lub czynności, w tym konieczność wykonania projektów
zamiennych, warsztatowych, technologicznych lub montażowych i uzyskania w związku
z tym wymaganych prawem zezwoleń, lub też dla używania wykonanych części Zamówienia
będzie konieczne uzyskanie pozwolenia na użytkowanie, to Wykonawca wykona te
czynności i roboty oraz uzyska niezbędne zezwolenia własnym kosztem i staraniem”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 351
1
kc, art. 647 kc
w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp i art. 7 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż nie opisał on
przedmiotu zamówienia w sposób niejednoznaczny i niewystarczający, bez uwzględnienia
wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz
z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję. Odwołujący wywodził, iż Zamawiający powołując się
na kwestionowany zapis może żądać od wykonawcy wykonania wszelkich robót i czynności,
które uzna za konieczne.
Odwołujący wnosił o wykreślenie z powołanego punktu SIWZ słowa „kosztem”, ewentualnie
konkretne wskazanie przez Zamawiającego, jakie roboty, czy czynności będzie zobowiązany
wykonać Wykonawca.
Izba uznała, iż tak sformułowany zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.
Wykonawca składając ofertę zobowiązuje się do zrealizowania konkretnej inwestycji
budowlanej – wykonania wszystkich robót i czynności niezbędnych do osiągnięcia celu
umowy, jakim jest wybudowanie obiektów opisanych w SIWZ. Na obecnym etapie
postępowania nie sposób przesądzić, czy Zamawiający powołując się na kwestionowany
zapis dopuści sie naruszenia przepisów prawa. Jak to już zostało omówione powyżej,
granice zobowiązania zaciąganego przez wykonawcę wyznaczają przepisy prawa,
postanowienia SIWZ, a także treść złożonej przez niego oferty - zakres świadczenia
wykonawcy wynikający z umowy musi być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym
w ofercie, zaś w części wykraczającej poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia umowa podlega unieważnieniu (art. 140
ustawy Pzp). Mając na uwadze tę regulację, a także zestawiając kwestionowany
przez Odwołującego zapis SIWZ z treścią § 13 wzoru umowy (załącznika nr 6 do SIWZ),
a także z treścią § 13 załącznika nr 4 do umowy, nie sposób przyjąć, iż intencją
Zamawiającego było powierzenie wykonawcy na podstawie samej tylko umowy podstawowej
(bez żadnej jej zmiany), jakichkolwiek prac, które można byłby uznać za roboty zamienne,
dodatkowe lub uzupełniające. W powołanych postanowieniach wzoru umowy i załącznika
nr 4 do niego zostały bowiem wprost opisane procedury postępowania przewidziane
na wypadek zaistnienia konieczności wykonania takich robót – przewidziana została tam
konieczność zawarcia aneksu do umowy lub też odrębnej umowy. Zgodnie z treścią
pkt III.3.71) SIWZ, dodanego pismem z dnia 1 sierpnia 2013 r., to umowie Zamawiający
przyznał prymat nad pozostałymi dokumentami, które stanowią do niej załączniki,
tj. nad SIWZ, dokumentacją projektową oraz ofertą wykonawcy. Zmiana ta dodatkowo
wzmacnia zatem poczynioną przez Izbę wykładnię przywołanych tu postanowień SIWZ.
Uwzględniając te zapisy, Izba uznała, iż zgłaszane przez Odwołującego zarzuty
nie zasługują na uwzględnienie, a kwestionowaną przez niego treść pkt III.3.35) traktować
należy jedynie jako zobowiązanie do podjęcia negocjacji w sprawie zawarcia aneksu
do umowy, czy też odrębnej umowy, której przedmiotem będzie realizacja innych robót
lub czynności, których obowiązku wykonania nie sposób wywieść z treści SIWZ,
a w szczególności z postanowień umowy.
W zarzucie czwartym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pkt III.3.41) SIWZ,
zgodnie z którym: „Wykonawca zobowiązany jest do odpowiedniej ochrony mienia
Zamawiającego na terenie budowy w czasie budowy”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 647 kc w zw. z art. 14 i
139 ustawy Pzp i art. 7 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, iż nie opisał on przedmiotu zamówienia
w sposób niejednoznaczny i niewystarczający, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz z naruszeniem zasady
nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję. Odwołujący twierdził, iż Zamawiający nie określił jakie mienie i jakich rozmiarów
ma zostać objęte ochroną na koszty wykonawcy.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia pkt III.3.41) SIWZ, ewentualnie
dokonania zmiany poprzez konkretne wskazanie, jakie mienie Zamawiającego zobowiązany
będzie ochraniać wykonawca.
W
ocenie
Izby
zarzut
ten
nie
zasługuje
na
uwzględnienie.
Kwestionowany
przez Odwołującego zapis SIWZ jest wiernym odzwierciedleniem normy prawnej zawartej
w art. 652 kc, zgodnie z którym wykonawca, od chwili protokolarnego przejęcia od inwestora
terenu budowy, ponosi aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach
ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie. Jak wskazuje Tomasz Sokołowski w „Kodeks
cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna”, aut. Kidyba Andrzej (red.),
Gawlik Zdzisław, Janiak Andrzej, Kopaczyńska-Pieczniak Katarzyna, Kozieł Grzegorz,
Niezbecka Elżbieta, Sokołowski Tomasz, LEX, 2010: „odpowiedzialność wykonawcy
określona w art. 652 k.c. w aspekcie podmiotowym obejmuje zarówno odpowiedzialność
wobec osób trzecich, jak i odpowiedzialność wobec stron uczestniczących w procesie
budowlanym. W aspekcie przedmiotowym odpowiedzialność wykonawcy dotyczy zarówno
szkód na osobie, jak i szkód na mieniu, zarówno deliktową, jak i kontraktową”. Mając to
na uwadze Izba uznała, iż Odwołujący nie wykazał, aby naruszone zostały
przez Zamawiającego przepisy przytoczone w odwołaniu. Nie można bowiem czynić zarzutu
braku precyzji w opisaniu przedmiotu zamówienia w przypadku, gdy Zamawiający określając
zakres odpowiedzialności wykonawcy powiela w SIWZ przepisy powszechnie obowiązujące,
dążąc przy tym do należytego zabezpieczenia własnych interesów.
W zarzucie piątym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pkt III.3.58) SIWZ.
W jego ocenie Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia art. 647 kc
w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp oraz art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, art. 31 ust. 1, art. 140
ust. 1 i 3 oraz art. 7 ustawy Pzp – niedopuszczalne było przerzucenie na Wykonawcę ryzyka
wadliwego wykonania projektu, co oznaczało, zdaniem Odwołującego, brak wyczerpującego
i jednoznacznego opisania przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenie zdania drugiego i trzeciego
pkt III.3.58) SIWZ.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1790/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego
wobec postanowień pkt III.3.58) SIWZ.
W zarzucie szóstym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pkt III.3.65) SIWZ,
zgodnie z którym „Wykonawca jest zobowiązany do uzgodnienia i koordynacji
Harmonogramu dla robót wykonywanych w obrębie stacji PKM „Brętowo” z Budimex S.A. –
wykonawcą
robót
Pomorskiej
Kolei
Metropolitalnej
oraz
robót
wskazanych
w ppkt poprzedzających”.
W jego ocenie Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia art. 353 kc,
art. 353
1
kc oraz 647 kc w zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp. Zdaniem Odwołującego powołane
przepisy naruszone zostały przez nałożenie na wykonawcę obowiązku uzgodnienia i
koordynacji
harmonogramu
z
innym
wykonawcą
robót,
tj.
Budimex
S.A.,
pomimo że wykonawca nie ma żadnego wpływu na dokonanie uzgodnienia i wolę jego
przeprowadzenia przez podmiot trzeci (Budimex S.A), który nie jest stroną umowy
dla wykonawcy, a ponadto bez wskazania w SIWZ jaki wpływ mają na prace budowlane
objęte niniejszym postępowaniem roboty wykonywane przez Budimex S.A.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany treści pkt III.3.65) SIWZ
poprzez nadanie mu brzmienia: „Wykonawca podejmie starania uzgodnienia i koordynacji
Harmonogramu dla robót wykonywanych w obrębie stacji PKM „Brętowo" z Budimex 5.A. -
wykonawcą
robót
Pomorskiej
Kolei
Metropolitalnej
oraz
robót
wskazanych
w ppkt poprzedzających”.
Izba uznała, iż zarzut ten nie zasługiwał na uznanie. Nie sposób bowiem uznać,
iż kwestionowane przez Odwołującego postanowienie SIWZ uznane może zostać
za sprzeczne z zasadą swobody umów, czy też naturą umowy o roboty budowlane,
a przepisy regulujące właśnie te zagadnienia powołał Odwołujący. Co istotne w odwołaniu
nie zostało zawarte odniesienie się do przepisów ustawy Pzp regulujących sporządzenie
opisu przedmiotu zamówienia, tj. ustanawiających obowiązek konstruowania go w sposób
jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty. Orzekając w granicach zarzutów podniesionych w odwołaniu, Izba uznała,
iż powołane przez Odwołującego przepisy nie wyłączają powierzenia wykonawcy obowiązku
dokonania odpowiednich uzgodnień odnoszących się do harmonogramu zleconych mu
do zrealizowania prac. W ocenie składu orzekającego obowiązek nałożony na wykonawcę,
mimo jego kategorycznego sformułowania, uznany powinien zostać za zobowiązanie
starannego działania – istotne zatem, aby wykonawca przy działaniach podejmowanych
w celu jego zrealizowania dołożył należytej staranności – nie będzie ponosił
odpowiedzialności, w sytuacji gdy podmiot trzeci będzie się bezzasadnie uchylał
od dokonania z nim niezbędnych dla realizacji roboty ustaleń. Rozstrzygając o zasadności
tak sformułowanego zarzutu, Izba uwzględniła pogląd wyrażony w orzeczeniu wydanym
w sprawie KIO 2744/13, zgodnie z którym „w ramach środków ochrony prawnej odnoszących
się do postanowień ogłoszenia o zamówieniu oraz treści SIWZ należy, w kontekście oceny
zasadności zarzutów, brać pod uwagę również żądania formułowane przez odwołujących się
wykonawców. Źródłem powyższego jest okoliczność, iż to żądania wskazują na intencje
wykonawcy, który wnosząc odwołanie zmierza do nadania postanowieniom ogłoszenia oraz
SIWZ odpowiedniej treści.” Mając to na uwadze, uznać należało, że postulowana
przez Odwołującego zmiana treści pkt III.3.65) SIWZ nie wpłynęłaby na możliwość
przyspieszenia dokonania odpowiednich uzgodnień z podmiotem trzecim, a prowadziłaby
jedynie do zmniejszenia zakresu odpowiedzialności wykonawcy za osiągnięcie pożądanego
dla realizacji roboty budowlanej celu, tj. porozumienia z Budmiex S.A. co do uzgodnienia i
koordynacji Harmonogramu dla robót wykonywanych w obrębie stacji PKM „Brętowo”.
Mając powyższe na uwadze, Izba nie uwzględniła rozpoznawanego zarzutu.
W zarzucie siódmym Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował pierwszy akapit
pkt III.3.66) SIWZ, zgodnie z którym: „W związku z koniecznością zastosowania w torze
za przystankiem tramwajowym „Skrajna” rozjazdu nakładkowego na czas przebudowy pętli
„Siedlce”, Wykonawca spełni następujące warunki: -) zastosować w porozumieniu
z Zamawiającym najkorzystniejszą lokalizację na ułożenie rozjazdu nakładkowego
pod względem technicznym i eksploatacyjnym (...)”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1, art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, oraz art. 7 ustawy Pzp, z uwagi
na fakt, iż nie opisał on przedmiotu zamówienia w sposób niejednoznaczny i
niewystarczający, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć
wpływ na sporządzenie oferty, a także z uwagi na fakt, iż naruszył zasady nieopisywania
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Odwołujący
twierdził, iż Zamawiający nie określił co rozumie przez pod pojęciem „najkorzystniejszej
lokalizacji”.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany pkt III.3.66) SIWZ,
poprzez dodanie definicji zwrotu „najkorzystniejsza lokalizacja” albo dokonanie
jednoznacznego wyjaśnienia tegoż zwrotu.
W ocenie Izby zarzut nie zasługiwał na uznanie. Odwołujący nie wykazał, aby element luzu
decyzyjnego jaki pozostawił sobie Zamawiający w zakresie wskazania konkretnego
umiejscowienia rozjazdu nakładkowego, naruszały powołane w odwołaniu przepisy.
Odwołujący ograniczył się jedynie do prostego stwierdzenia, iż kwestionowany przez niego
zapis narusza określone w odwołaniu przepisy ustawy. Nie podjął próby wykazania,
iż dokumentacja projektowa i specyfikacje techniczne nie określają warunków technicznych i
eksploatacyjnych w stopniu wystarczającym dla sporządzenia rzetelnej oferty. Nie poparł też
żadnymi dowodami twierdzeń o wpływie kwestionowanych przez siebie postanowień SIWZ
na utrudnienie wykonawcom uczciwej konkurencji.
W ostatnim, ósmym, zarzucie Odwołujący w sprawie KIO 1816/13 kwestionował zdanie
pierwsze § 5 ust. 10 załącznika nr 4 do wzoru umowy (załącznika 6 do SIWZ),
zgodnie z którym „w przypadku jeśli Zamawiający byłby, z uwagi na zasadę
odpowiedzialności solidarnej Zamawiającego, zobowiązany dokonać zapłaty wynagrodzenia
na rzecz Podwykonawcy, Wykonawca dokona zwrotu Zamawiającemu tej kwoty w pełnej
wysokości powiększonej o karę umowną w wysokości 10% zapłaconej kwoty”.
W ocenie Odwołującego Zamawiający poprzez taką jego redakcję dopuścił się naruszenia
art. 353
1
kc w zw. z art. 483 § 1 kc i 484 § 1 kc w zw. z art. 58 § 3 kodeksu cywilnego
zw. z art. 14 i 139 ustawy Pzp, z uwagi na fakt nałożenia na wykonawcę obowiązku zapłaty
kar umownych, podczas gdy brak jest podstawy prawnej do ich wprowadzenia do umowy,
a kary te fatycznie zostały zastrzeżone za zobowiązania pieniężne.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia zdania pierwszego § 5
ust. 10 załącznika nr 4 do wzoru umowy (załącznika 6 do SIWZ).
Izba nie uznała tak sformułowanego zarzutu. Skład orzekający nie podzielił przekonania
Odwołującego, że kara umowna została nałożona na wykonawcę bez podstaw prawnych,
bowiem sam fakt dokonania zapłaty przez Zamawiającego na rzecz podwykonawcy
w ramach solidarnej odpowiedzialności nie przesądza o nienależytym wykonaniu lub
niewykonaniu zobowiązania przez Wykonawcę. W ocenie Izby obowiązek terminowego
rozliczania się przez wykonawcę ze swoimi podwykonawcami wypływa pośrednio z wielu
zapisów załącznika nr 4 do wzoru umowy, takich jak § 5 ust. 5 (obowiązek rozliczenia się
z dotychczasowym podwykonawcą), § 5 ust 6 (zakaz wyznaczania terminu płatności
na rzecz podwykonawców na termin późniejszy, niż data odbioru końcowego,
czy też uzależniania wypłaty wynagrodzenia od dokonania odbiorów lub płatności
przez Zamawiającego), § 5 ust. 7 (solidarna odpowiedzialność członków konsorcjum
za dokonanie zapłaty przez Zamawiającego na rzecz podwykonawcy któregokolwiek
z konsorcjantów), § 5 ust. 9 (prawo Zamawiającego do weryfikowania braku zaległości
płatniczych wykonawcy wobec podwykonawców) czy § 7 (uczynienie braku zaległości
wykonawcy wobec podwykonawców za jedną z przesłanek wypłacenia należnego mu
wynagrodzenia). Co istotne obowiązku tego nie można uznać za świadczenie pieniężne –
jego przedmiotem nie jest bowiem zapłata określonej sumy pieniężnej, ale określone
działanie wykonawcy – wywiązywanie się ze zobowiązań zaciągniętych wobec swoich
podwykonawców, którego nienależyte wykonanie rodzić będzie dla Zamawiającego
określone skutki materialne – powstanie po jego stronie obowiązku uregulowania
zobowiązań pieniężnych wykonawcy wobec podwykonawców. Mając to na uwadze, Izba
uznała, że nie zostało wykazane, aby Zamawiający nie był uprawniony do ustalenia
kwestionowanej przez Odwołującego kary umownej, dlatego też nie uwzględniła
rozpoznawanego zarzutu.
KIO 1820/13
Pierwszy z podnoszonych przez Odwołującego w sprawie 1820/13 zarzutów odnosił się
do postanowień pkt III.3.4) SIWZ. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29
ust. 1 i art. 31 ustawy Pzp poprzez przerzucenie na wykonawcę odpowiedzialności
za ewentualne braki w opisie przedmiotu zamówienia lub błędy projektowe, które nie są
ujawnione na etapie składania oferty.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia pkt III.3.4) SIWZ.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1790/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego wobec
postanowień pkt III.3.4) SIWZ.
W zarzucie drugim Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował zdanie pierwsze
pkt III.3.35) SIWZ. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1 i art. 31
ustawy Pzp poprzez obciążanie wykonawcy ryzykiem, iż przekazana wraz z SIWZ
dokumentacja projektowa nie pozwoli na należyte wykonanie przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu dokonania zmiany treści zdania pierwszego
pkt III.3.35) SIWZ, poprzez nadanie mu następującej treści: „O ile dla wykonania Przedmiotu
Zamówienia, będzie konieczne wykonanie innych robót lub czynności, w tym konieczność
wykonania projektów zamiennych, warsztatowych, technologicznych lub montażowych i
uzyskania w związku z tym wymaganych prawem zezwoleń, lub też dla używania
wykonanych części Zamówienia będzie konieczne uzyskanie pozwolenia na użytkowanie,
a wynikać to będzie z wad dokumentacji projektowej lub specyfikacji technicznej wykonania i
odbioru robót budowlanych lub takiej woli Zamawiającego to Wykonawca wykona te
czynności i roboty oraz uzyska niezbędne zezwolenia po udzieleniu mu zamówienia w trybie
przewidzianym w art. 66 i 67 ustawy - Prawo zamówień publicznych.” Alternatywnie
Odwołujący wnosił o wykreślenie kwestionowanego przez niego zapisu SIWZ.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanego zarzutu kierując się motywami omówionymi
w sprawie KIO 1816/13 w zakresie odnoszącym się do zarzutu ponoszonego wobec
postanowień pkt III.3.35) SIWZ.
W zarzucie trzecim (A) Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował pkt III.3.60) SIWZ,
zgodnie z którym: „w cenie ofertowej Wykonawca uwzględni także, na czas prowadzenia
robót zakresie przebudowy oświetlenia ulicznego, zapewnienie oświetlenia zastępczego ulic
w porozumieniu z użytkownikami: Energa Oświetlenie Sp. z o.o. w Sopocie i Zarządem Dróg
i Zieleni w Gdańsku”. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1 i art. 31
ustawy Pzp poprzez brak skonkretyzowania i opisania z prawem przedmiotu zamówienia.
W zarzucie trzecim (B i C) Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował pkt III.3.61) tiret
pierwsze i drugie SIWZ, zgodnie z którym: „W cenie ofertowej Wykonawca uwzględni także: -
) przeniesienie istniejącego automatu biletowego oraz likwidację tablicy Systemu Informacji
Pasażerskiej na pętli Siedlce. Zlikwidowaną tablicę należy przekazać do ZTM w Gdańsku.
Do automatu biletowego należy wykonać podłączenie zasilania, -) przeniesienie istniejącego
automatu biletowego na przystanku autobusowym „Piekarnicza” (kierunek Dworzec Główny)
oraz tablicy Systemu Informacji Pasażerskiej. Do przestawionej tablicy SIP należy
doprowadzić łącze światłowodowe oraz uwzględnić zasilanie Tablicy SIP i automatu
biletowego”. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 1 i art. 31 ustawy
Pzp poprzez brak skonkretyzowania i opisania z prawem przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia pkt III.3.60) i 61) SIWZ
lub nakazanie Zamawiającemu opisania przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 29 ust. 1 i
art. 31 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie uwzględniła tak sformułowanych zarzutów.
W odniesieniu do zarzutu oznaczonego literą A, Izba uznała, iż nie został on w sposób
wystarczający dookreślony – Odwołujący nie wykazał w odwołaniu jakich elementów opisu
Zamawiający nie ujął w SIWZ. Innymi słowy nie udowodnił zaistnienia uchybienia
przez Zamawiającego w sporządzeniu opisu przedmiotu zamówienia w sposób
jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie
oferty. Twierdzenie Odwołującego ograniczone zostało do prostego zakwestionowania
kompletności opisu i nie zostało choćby uprawdopodobnione.
Zarzuty oznaczone literami B i C Odwołujący wzbogacił, w porównaniu do poprzedniego,
o stwierdzenie, iż do SIWZ nie zostały załączone żadne rysunki, plany lub dokumenty
opisujące prace opisane w pkt III.3.61) tiret pierwsze i drugie SIWZ. Fakt ten nie mógł
przesądzić o uwzględnieniu tak zakreślonego zarzutu. Szczególnie wobec wskazania
przez Zamawiającego dwóch planów sytuacyjnych (0.1 i 0.3) stanowiących element Projektu
wykonawczego, branża: elektroenergetyka - projekt budowy i przebudowy sygnalizacji
świetlnej oraz budowy elementów systemu TRISTAR i SIP dla przedsięwzięcia: „Gdański
Projekt Komunikacji Miejskiej – etap III B Budowa linii tramwajowej Siedlce – Pomorska Kolej
Metropolitalna (PKM) Zadanie: Zadanie 1.1. Odcinek od pętli Siedlce do przystanku PKM”,
na których to planach (a także w samym projekcie wykonawczym) poczyniono adnotację
o zakładanej lokalizacji tablic Systemu Informacji Pasażerskiej i automatach biletowych.
W zarzucie czwartym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował pkt XI.4 SIWZ,
zgodnie z którym: „Wraz z ofertą należy złożyć wypełnione Tabele Elementów Scalonych
sporządzone wg wzoru załącznika nr 8 do SIWZ”. Odwołujący zarzucał Zamawiającemu
naruszenie art. 31 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 4 ustawy Pzp oraz art. 7 ustawy Pzp,
poprzez nałożenie na wykonawcę obowiązku dokonania własnych obliczeń przedmiarowych.
W toku rozprawy przed Izbą Odwołujący oświadczył, iż wycofuje ten zarzut, stąd nie podlegał
on rozpoznaniu przez Izbę.
W zarzucie piątym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował § 3 ust. 3 i 4 wzoru
umowy (załącznika nr 6 do SIWZ), zgodnie z którymi: „3. Wynagrodzenie Wykonawcy
zostanie odpowiednio zmniejszone w przypadku niewykonania przedmiotu umowy
w jakiejkolwiek części – niezależnie od przyczyny. 4. Zmiana wynagrodzenia, w przypadkach
opisanych w ust 3. powyżej, nastąpi na podstawie wyceny niewykonanych robót w oparciu
o normatywy określone w Katalogach Nakładów Rzeczowych (KNR) przy użyciu średnich,
dla rejonu Pomorskiego cen materiałów, urządzeń, pracy sprzętu budowlanego, stawek
robocizny kosztorysowej oraz innych wskaźników cenotwórczych, określonych w aktualnych
informacjach - „SEKOCENBUD", wydawanych przez Ośrodek Wdrożeń Ekonomiczno-
Organizacyjnych Budownictwa Promocja Sp. z o.o. W przypadku braku tych cen
w informacjach - „SEKOCENBUD", będą kolejno stosowane średnie ceny zawarte
w aktualnych informacjach – „INTERCENBUD”, ORGBUD.” Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie art. 29 ust. 2, art. 140, art. 144 oraz art. 7 ustawy Pzp
poprzez próbę jednostronnego kreowania i zmiany ceny ofertowej wykonawcy w przypadku
rozliczenia przedmiotu zamówienia w okolicznościach odstąpienia od realizacji części
zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia z § 3 ust. 4 wzoru umowy
odniesienia do normatywów i cen przedstawianych przez osoby trzecie, i wpisanie
odniesienia do cen jednostkowych obowiązujących strony przyszłej umowy, a wynikających
z wycenionego przedmiaru/przedmiarów robót.
W ocenie Izby Odwołujący nie wykazał naruszenia przywołanych przez siebie przepisów.
Zamawiający
w
kwestionowanych
postanowieniach
SIWZ
zawarł
odniesienie
do zobiektywizowanych wycen najpopularniejszych na rynku wydawnictw zawierających
wycenę poszczególnych nakładów niezbędnych do wykonania robót budowlanych.
Odniesienie to zostało poczynione na potrzeby obliczenia należnego wykonawcy
wynagrodzenia w przypadku niewykonania objętych opisem przedmiotu zamówienia części
robót. Takie działanie Zamawiającego znajdowało uzasadnienie w ryczałtowym charakterze
ceny, która ze swej natury jedną kwotą obejmowała pełen zakres robót. Wykonawca,
zgodnie z pkt XI.4 SIWZ, był zobowiązany wraz z ofertą złożyć wypełnione Tabele
Elementów Scalonych sporządzone wg wzoru załącznika nr 8 do SIWZ. Informacje te
jednak, ze swej ogólnej natury również nie mogły posłużyć do dokonania wyceny
poszczególnych nakładów niezbędnych do wykonania robót budowlanych. Wykonawcy
nie zostali zobowiązani do złożenia wraz z ofertą wycenionych przedmiarów – kosztorysów
ofertowych, stąd też niemożliwym było odniesienie się przez Zamawiającego
do nieistniejących dokumentów. Dlatego też Zamawiający w celu zabezpieczenia własnych
interesów odwołał się do uznanych na rynku wydawnictw kosztorysowych. Co istotne,
Odwołujący nie wykazał w jaki sposób takie działanie Zamawiającego narusza zasadę
równego traktowania wykonawców, czy też przepisy art. 140 lub art. 144 ustawy Pzp.
W zarzucie szóstym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował § 11 ust. 4 wzoru
umowy (załącznika nr 6 do SIWZ), zgodnie z którym: „4. W zakresie gwarancji jakości
nasadzeń i zieleni wykonanej w ramach zamówienia Wykonawca w okresie pierwszych 12
miesięcy okresu gwarancji jakości odpowiedzialny będzie za pielęgnację i utrzymanie
żywotności roślin na własny koszt i własnym staraniem”. Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie art. 29 ustawy Pzp, poprzez niedochowanie obowiązku
jednoznacznego opisania przedmiotu zamówienia.
W toku rozprawy przed Izbą Odwołujący oświadczył, iż wycofuje ten zarzut, stąd nie podlegał
on rozpoznaniu przez Izbę.
W zarzucie siódmym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował § 13 ust. 3-5
załącznika nr 4 do wzoru umowy (załącznika nr 6 do SIWZ), zgodnie z którymi: „3. Zlecenie
zamówień uzupełniających i/lub robót zamiennych będzie możliwe tylko i wyłącznie
w przypadku zaistnienia przesłanek określonych w Ustawie Prawo zamówień publicznych
lub wymienionych w § 13 Umowy. 4. Wynagrodzenie za zamówienia uzupełniające i roboty
zamienne ustalone będzie w drodze negocjacji na podstawie kosztorysu szczegółowego
sporządzonego z uwzględnieniem następujących czynników cenotwórczych: a) cen
jednostkowych przedstawionych w kosztorysie ofertowym, b) stawek roboczogodziny, cen
materiałów i najmu sprzętu na poziomie nie przekraczającym poziomu średnich cen
krajowych w okresie realizacji robót wg cenników Sekocenbudu za poprzedni kwartał,
c) faktur zakupu lub ofert na materiały i najem sprzętu. 5. Szczegółowe kosztorysy zamówień
uzupełniających i/lub robót zamiennych sporządzone przez Wykonawcę na własny koszt
podlegają sprawdzeniu i zatwierdzeniu przez Zamawiającego. W przypadku wyceny
przygotowywanej w oparciu o oferty lub faktury zakupu Zamawiający zastrzega sobie
możliwość ich sprawdzenia i uzyskania niezależnych ofert na materiały lub usługi.”
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu naruszenie art. 66 – 68 oraz art. 144 ustawy Pzp,
poprzez niezgodne z prawem ustalanie przez Zamawiającego w treści SIWZ zasad
udzielania zamówień dodatkowych i uzupełniających oraz dokonywania zmian umowy.
Jak twierdził Odwołujący, Zamawiający nie może w umowie o udzielenie zamówienia
kreować za wykonawcę cen w jego ofercie składanej w odrębnym postępowaniu. Podkreślał
też, że wykonanie robót zamiennych musi być poprzedzone zmianą umowy podstawowej.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu wykreślenia kwestionowanych przez siebie
postanowień.
Zarzut ten nie znalazł uznania Izby. W ocenie składu orzekającego nie zostało wykazane,
aby Zamawiający dopuścił się naruszenia wskazanych w odwołaniu przepisów. Zaznaczenia
przy tym wymaga, iż przepisy art. 66 – 68 ustawy Pzp odnoszą się do innego trybu
udzielania zamówień publicznych (zamówienie z wolnej ręki) i nie znajdują one
bezpośredniego zastosowania przy prowadzeniu postępowania w trybie przetargu
nieograniczonego, tj. tego trybu, w którym prowadzone jest postępowanie o udzielenie
zamówienia przez Zamawiającego. Odwołujący zdaje się nie zauważać treści § 13 ust. 1 i 2
bezpośrednio poprzedzających kwestionowane przez niego zapisy. Zapisy te wprost
podważają słuszność zarzutów podnoszonych przez Odwołującego. Zgodnie z nimi:
„1. Zamówienia uzupełniające będą wykonywane na podstawie protokołów konieczności i
negocjacji podpisanych przez Wykonawcę i Zamawiającego oraz po udzieleniu zamówienia
z wolnej ręki i podpisaniu na piśmie pod rygorem nieważności dodatkowej umowy. 2. Roboty
zamienne będą wykonywane na podstawie protokołów konieczności i negocjacji
podpisanych przez Wykonawcę i Zamawiającego oraz po podpisaniu pisemnego aneksu
do Umowy”. W zapisach tych wyraźnie jest mowa o prowadzeniu z wykonawcą negocjacji
w celu zawarcia odpowiednio odrębnej umowy lub aneksu do umowy podstawowej.
Kwestionowane przez Odwołującego zapisy, w ocenie Izby, mają jedynie ułatwić ustalenie
stronom pozycji wyjściowej w negocjacjach. Mając powyższe na uwadze, Izba odmówiła
uznania omawianego tu zarzutu.
W zarzucie ósmym Odwołujący w sprawie KIO 1820/13 kwestionował prawidłowość
przedstawionych wykonawcom przedmiarów – twierdził, iż nie zawierają one obliczenia ilości
jednostek miary dla pozycji przedmiarowych, co stanowić miało naruszenie § 10 ust. 1 pkt 4)
Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego
zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. Nr 202 poz. 2072
z późn. zm.)
W toku rozprawy przed Izbą Odwołujący oświadczył, iż wycofuje ten zarzut, stąd nie podlegał
on rozpoznaniu przez Izbę.
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp,
orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9
i 10 ustawy Pzp, stosownie do wyniku postępowania, oraz w oparciu o przepisy
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba wzięła w szczególności
pod uwagę przepis § 3 pkt 2) powołanego rozporządzenia, zgodnie z którym uzasadnione
koszty strony postępowania odwoławczego ustala się na podstawie rachunków
przedłożonych do akt sprawy. Mając na uwadze fakt, iż Zamawiający przedłożył odpowiednie
rachunki, Izba uwzględniła zgodnie z § 5 ust. 3 pkt 1) powołanego rozporządzenia jego
wniosek o obciążenie Odwołującego poniesionymi przez niego kosztami wynagrodzenia
pełnomocnika w każdej ze spraw oraz kosztami związanymi z dojazdem na wyznaczone
posiedzenie Izby w sprawie KIO 1790/13.
Przewodniczący: ……………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 203/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 224/15 z dnia 2015-02-20
- Sygn. akt KIO 213/15, KIO 214/15, KIO 215/15 z dnia 2015-02-20
- Sygn. akt KIO 210/15 z dnia 2015-02-19
- Sygn. akt KIO 207/15 z dnia 2015-02-19
