eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plBaza orzeczeń KIO2023 › Sygn. akt: KIO 1045/23
rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2023-04-28
rok: 2023
sygnatury akt.:

KIO 1045/23

Komisja w składzie:
Przewodniczący: Agnieszka Trojanowska Protokolant: Aldona Karpińska

po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 26 kwietnia 2023
r. odwołania wniesione-
go do Prezesa Krajow
ej Izby Odwoławczej w dniu 12 kwietnia 2023 r. przez: wykonawcę
Fundacja Wodna Służba Ratownicza z siedzibą we Wrocławiu, ul. Kleczkowska 50
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miasto Bydgoszcz - Bydgoskie Cen-
trum Sportu z s
iedzibą w Bydgoszczy, ul. Gdańska 163



przy udziale
wykonawcy Gniewińskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe z sie-
dzibą w Gniewinie, Osiedle Kaszubskie 7 lok. 6
zgłaszającego swoje przystąpienie w
sprawie sygn. Akt KIO 1045/23 po str
onie zamawiającego




orzeka:

1.
Uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu naruszenia art. 224 ust. 6 w związku z
art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy oraz zarzutu naruszenia art. 239 ust. 1 w związku z
art. 16 pkt 1 i art. 17 ust. 2 ustawy i nakazuje
zamawiającemu unieważnienie
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, powtórzenie czynności badania i
oceny ofert, w tym odrzucenie oferty
wykonawcy Gniewińskie Wodne Ochotni-
cze Pogotowie Ratunkowe z siedzibą w Gniewinie, Osiedle Kaszubskie 7 lok. 6
na p
odstawie art. 224 ust. 6 w związku z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy gdyż złożo-
ne
przez wykonawcę wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w
ofercie ceny, w pozostałym zakresie oddala odwołanie,


2.
kosztami postępowania obciąża zamawiającego Miasto Bydgoszcz - Bydgoskie
Centrum Sportu z si
edzibą w Bydgoszczy, ul. Gdańska 163
i:

2.1 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę Fundacja Wodna

Służba Ratownicza z siedzibą we Wrocławiu, ul. Kleczkowska 50 tytułem wpisu od odwo-
łania,

2.2. zasądza od zamawiającego Miasto Bydgoszcz - Bydgoskie Centrum Sportu z sie-
dzibą w Bydgoszczy, ul. Gdańska 163
na rzecz wykonawcy Fundacja Wodna Służba
Ratownicza z sie
dzibą we Wrocławiu, ul. Kleczkowska 50
kwotę zł. 11 100 00 gr (słownie:
jedenaście tysięcy sto złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu zwrotu uiszczonego wpis i wydatków pełnomocnika.

Stosownie do art. 579 ust. 1 i 580 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 wr
ześnia 2019 r. Prawo zamó-
wień publicznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1710 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.


Prze
wodniczący:………………………….




Sygn. akt KIO 1045/23

Uzasadnienie

Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie podstawowym pod nazwą: Ob-
sługa krytych pływalni w zakresie ratownictwa wodnego, zlokalizowanych przy ul. Kromera
11 oraz ul. Pijarów 4 w Bydgoszczy zostało wszczęte ogłoszeniem w Biuletynie Zamówień
Publicznych nr 2023/BZP 00458046/01 z dnia 2022-11-24.

W dniu 7 kwietnia 2023 r. zamawiający poinformował o wyniku postępowania i wyborze ofer-
ty
najkorzystniejszej w części I i II.

W dniu 12 kwietnia 2023 r.
Fundacja Wodna Służba Ratownicza z siedzibą we Wrocławiu, ul.
Kleczkowska 50 wniosła odwołanie. Odwołanie zostało wniesione przez zastępcę prezesa
zarządu ujawnionego w KRS i upoważnionego do samodzielnej reprezentacji, zgodnie z od-
pisem z KRS
. Odwołanie zostało przekazane zamawiającemu w dniu 12 kwietnia 2023 r.

Odwołujący zarzucił zamawiającemu:

1.
naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 8 oraz art. 224 ust. 6 ustawy przez zaniechanie
odrzucenia oferty Gn
iewińskie WOPR w sytuacji, gdy oferta zawiera rażąco niską cenę,
a takiż wykonawca wezwany do udzielenia wyjaśnień ceny nie wykazał, że zaoferowana
cena nie jest rażąco niska,

2.
naruszenie art. 226 ust. 1 pkt 4 ustawy przez zaniechanie odrzucenia oferty
Gnie
wińskie WOPR w sytuacji, gdy jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów
dotyczących minimalnego wynagrodzenia za pracę a takiż naruszeniu art. 226 ust 1 pkt
10 ustawy, bowiem zawiera błędy w obliczeniu ceny w związku z wyceną ofertową w
oparciu o koszt
y pracy z pominięciem wszystkich kosztów pracy,

3.
co skutkuje naruszeniem art. 239 ust 1 w zw. z art. 16 pkt 1 oraz 17 ust 2 ustawy
przez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej w Postępowaniu i ma bezpośredni wpływ
na jego wynik.

Wniósł o:

• merytoryczne rozpatrzenie oraz uwzględnienie niniejszego odwołania,

• dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentacji postępowania - na okoliczno-
ści wskazane tym odwołaniem, a także o:

1.unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej jako obarczonej wadą
mającą wpływ na wynik postępowania,

2.powtórzenie czynności oceny ofert w postępowaniu i w jej ramach o odrzucenie oferty
Gniewińskie WOPR,

co przy uwzględnieniu danych zawartych w ofercie odwołującego i postanowień SWZ ma
bezpośredni wpływ na wybór oferty najkorzystniejszej w postępowaniu.

Zgodnie z art. 50
5 ust. 1 środki ochrony prawnej, przysługują wykonawcy, jeżeli ma
interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w
wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W zakresie Części nr I
postępowania oferta odwołującego plasuje się na drugiej pozycji rankingu ofert, co
oznacza, że samo odrzucenie oferty Gniewińskie WOPR spowoduje bezpośrednią
możliwość uzyskania zamówienia przez odwołującego. W zakresie Części nr II
postępowania oferta odwołującego plasuje się na trzeciej pozycji rankingu ofert, jednak
w odniesieniu do drugiego w ko
lejności wykonawcy w tym zadaniu Fundacja D.T. Sport
ul. Średnia 16, 64-100 Leszno, zamawiający nie dokonywał jeszcze weryfikacji
podmiotowej
– oceny spełniania warunków udziału i braku podstaw wykluczenia w
postępowaniu, co oznacza, że eliminacja oferty aktualnie uznanej za najkorzystniejszą w
tym zadaniu wpłynie bezpośrednio na wynik postępowania ale takiż spowoduje, że
oferta odwołującego będzie miała możliwość, wskutek przeprowadzonej oceny
sp
ełniania warunków wobec Fundacja D.T. Sport, stać się ofertą najkorzystniejszą z
bezpośrednią możliwością uzyskania zamówienia przez odwołującego. Powyższe
oznacza, że na dzień wniesienia odwołania, odwołujący zachowuje realną szansę na
uzyskanie zamówienia a ceny oferty jaką złożył w postępowaniu mieści się w granicach
środków jakie zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
zgodnie z informacjami ujawnionymi w trybie art. 222 w dniu 2.12.2022r.

Kwoty jakie zamawiający zamierza przeznaczyć na realizacje zamówienia:

Część I - Pływalnia przy ul Kromera 11: 531.000,00 zł,

Część II - Pływalnia przy ul. Pijarów 4 : 531.000,00 zł

podczas gdy cena oferty odwołującego to : dla Części I i II po 510 000 zł brutto.

Interes prawny odwołującego w uzyskaniu zamówienia w tym Postępowaniu doznał
uszczerbku, a tym samym odwołujący może ponieść szkodę w postaci utraconych
zysków z realizacji umowy zawartej z zamawiającym.

Jak
wynika z czynności otwarcia ofert tylko Gniewińskie WOPR zaoferowało w
postępowaniu realizację zamówienia za cenę na poziomie 402 tys. zł. Cena jest w
postępowaniu jedynym kryterium oceny ofert. Kwota jaką zamawiający zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia dla każdej z części przekraczała wartość
ofert i wynosiła 531 tys. zł dla każdej z części. Poza odwołujący i Gniewińskim WOPR
ofertę złożyli Nadgoplańskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe z siedzibą w
Kruszwicy z ceną za część I i II po 499 500 zł. I Fundacja D.T. Sport z siedzibą w
Lesznie za część I – 517 500zł., za część II 505 500zł. Odwołujący przytoczył i wyłożył
treść art. 224 ust. 1 ustawy. Wskazał, że wezwany do wyjaśnień wykonawca musi złożyć
takie wyjaśnienia, które jednoznacznie wykażą, że możliwe i realne jest rzetelne
wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę oraz załączyć potwierdzające to
dowody. Stąd też w orzecznictwie utrwalił się jednolity w tym zakresie pogląd, że owe
wyjaśnienia muszą być konkretne, odpowiednio umotywowane i odnoszące się do
danego zamówienia. Pogląd taki jest cały czas aktualny świetle nowo obowiązującej
ustawy. Rażący poziom zaniżenia wyceny jak również fakt, że taki poziom cenowy
reprezentuje tylko 1 spośród 4 wykonawców (oraz dodatkowo zamawiający)
p
otwierdzają, że wezwanie do wyjaśnień ceny stało się obligatoryjne. Sam fakt, że nie
został osiągnięty wskaźnik, o którym mowa w art. 224 ust 2 nie oznaczał braku
obowiązku wezwania wykonawcy do udzielenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej
ceny oferty. Z
daniem odwołującego w sprawie mamy do czynienia z wyceną ofertową
op
artą o cenę netto za 1 godzinę dyżuru ratownika. Przy czym stawka godzinowa
zawiera wszystkie koszty jakie ma ponieść wykonawca w celu realizacji zamówienia a
nie tylko samą godzinę pracy pracownika.

Zgodnie z SWZ :

XXVI. Wymagania w zakresie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, w
okolicznościach o których mowa w art. 95 upzp

1. Wymagania związane z realizacją zamówienia w zakresie zatrudnienia przez
wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób wykonujących
wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia, jeżeli
wykonanie tych czy
nności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 §
1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i
1495) obejmują następujące rodzaje czynności:

1) Zamawiający stosownie do art. 95 ustawy (zatrudnienie na podstawie umowy o pracę)
wymaga zatrudnienia przez wykonawcę lub Podwykonawcę na podstawie umowy o
pracę osób wykonujących czynności w zakresie realizacji zamówienia w sposób
określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy (Dz.U. z 2019
r., poz. 1040), polegających na świadczenie usług ratownictwa wodnego,

2. Czynności w zakresie usługi ratownictwa wodnego będą wykonywały osoby
zatrudnione na podstawie umowy o prac
ę, tj. co najmniej 6 osób dla danej Części (I i II).
Szczegółowe wymagania dotyczące realizacji oraz egzekwowania wymogu zatrudnienia
na podstawie stosunku pracy zostały określone we wzorze umowy stanowiącej Załącznik
nr 6 do SWZ.

Zgodnie z wzorem umowy st
anowiącym Załącznik nr 6 do SWZ w zakresie klauzuli
prozatrudnieniowej:

Uprawnienia i obowiązki wykonawcy

§ 3

23.Osoby wykonujące czynności: ratownika wodnego, koordynowania pracy ratowników,
układania grafików pracy, sprawowania nadzoru nad prawidłowym prowadzeniem
dokumentacji przez ratowników będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę przez
wykonawcę lub podwykonawcę.

24.Dokumentowanie spełnienia obowiązku zatrudnienia na umowę, o którym mowa w
ust. 23 odbędzie się w następujący sposób:

1) w terminie 7
dni od daty przystąpienia do realizacji usługi wykonawca złoży
oświadczenie o ilości osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę przez siebie lub
podwykonawców. Wykonawca zobowiązany jest do dostarczenia nowego oświadczenia
w każdym przypadku zmiany stanu faktycznego co do ilości osób zatrudnionych na
podstawie umowy o pracę wykonujących czynności wymienione w ust. 23.

2) na wezwanie zamawiającego, na każdym etapie realizacji przedmiotu umowy,
wykonawca złoży:

a)
wykaz osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę przez siebie lub podwy-
konawcę wraz ze wskazaniem rodzaju umowy o pracę, wymiaru czasu pracy i czynności
wykonywanych przez poszczególne osoby,

b)
poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię umowy o pracę zatrudnionego
pracownika,

c)
inne dokumenty w tym
druki RCA dot. każdego z pracowników (zanonimizowane,
zawierające dane pracodawcy, imię i nazwisko pracownika, wymiar czasu pracy).

Powyższe wprost potwierdza, że ratownicy muszą być w ramach realizacji zamówienia
zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, co oznacza konieczność uwzględnienia w
cenie oferty kosztów jakie ma obowiązek ponieść pracodawca zgodnie z
obowiązującymi przepisami.

Odwołujący wobec pierwotnego rozstrzygnięcia postępowania wniósł odwołanie do Izby,
w szczególności wnosząc o wezwanie Gniewińskie WOPR do złożenia wyjaśnień ceny.

Izba w orzeczeniu w sprawie Sygn. akt KIO 485/23 z dnia 10 marca 2023 r. uwzględniła
odwołanie i zobowiązała zamawiającego do zażądania od wykonawcy Gniewińskie

Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe z siedzibą w Gniewinie wyjaśnień, w tym
złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny, w zakresie części 1 i 2 zamówienia.

Uzasadnienie orzeczenia wskazuje, że

Zdaniem Izby w
sytuacji, jaka występuje w postępowaniu - gdy cena oferty w danej
części zamówienia stanowi iloczyn określonej przez zamawiającego liczby godzin
wykonywania określonego świadczenia i określonej przez wykonawcę wysokości
wynagrodzenia za jedną godzinę wykonywania tego świadczenia, ta ostatnia wartość w
istocie determinuje cenę oferty. Zatem realność, wiarygodność i zbieżność z wartościami
w innych ofertach należy oceniać w zakresie wysokości wynagrodzenia za jedną godzinę
wykonywania świadczenia.

Porównanie wysokości wynagrodzenia za jedną godzinę wykonywania świadczenia -
czyli „ceny netto za 1 godzinę dyżuru ratownika" - określonej w ofercie Przystępującego,
wynoszącej 26,80 zł, do wysokości takiego wynagrodzenia w innych ofertach,
wynoszącego co najmniej 33,30 zł, przy niewielkich różnicach cen w tych ofertach,
uzasadnia przyjęcie, że cena w ofercie przystępującego znacząco odbiega od cen w
innych ofertach.

Nie było sporne pomiędzy stronami i uczestnikiem postępowania odwoławczego, że
prawie całość kosztów, jakie poniesie wykonawca w celu wykonania zamówienia
udzielonego w wyniku przeprowadzenia postępowania (w każdej z części zamówienia),
to koszty związane z zatrudnieniem osób wykonujących zamówienie. W takiej sytuacji
szczególne znaczenie co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych
przepisów ma kwestia wysokości kosztów pracy przyjętych do ustalenia ceny, które
muszą być zgodne z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę. (…)

W świetle tych postanowień nie może budzić wątpliwości, że wszystkie osoby
wykonujące czynności ratownika wodnego w trakcie wykonywania umowy muszą być
zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Aczkolwiek - w czym również przyznać należy
rację zamawiającemu - osoby nie muszą być zatrudnione w pełnym wymiarze czasu
pracy (na „pełen etat"), w konsekwencji, określona w ofercie przystępującego wysokość
wynagrodzenia za jedną godzinę świadczenia usługi - czyli „cena netto za 1 godzinę
dyżuru ratownika" - musi być określona w takiej wysokości, aby pokrywała koszty
zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób wykonujących czynności ratownika.

W trakcie rozprawy przed Izbą Gniewińskie WOPR złożyło w charakterze dowodu
szczegółową kalkulację kosztów realizacji zamówienia. Z kalkulacji wynikało, że koszt
zatrudni
enia na podstawie umowy o pracę takiej osoby w przeliczeniu na 1 godzinę
pracy wynosi odpowiednio 2
5,02 złotych i 25,82 złotych.

Izba wyliczyła , że:

Pomijaj
ąc zatem koszty „świadczenia urlopowego", z podzielenia kwot 4.222,20 zł
(dotyczącej okresu od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r.) i 4.355,28 zł (dotyczącej
okresu od 1 lipca 2023 r. do 31 gru
dnia 2023 r.) przez przeciętną liczbę godzin
świadczenia pracy w miesiącu - bezspornie wynoszącą 168 godzin - wynika, że koszt
zatrudnienia na podstawie umow
y o pracę osoby wykonującej czynności ratownika w
przeliczeniu na 1 godzinę pracy wynosi 25,13 złotych (w okresie od 1 stycznia 2023 r. do
30 czerwca 023 r.)
oraz 25,92 złotych (w okresie od 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023
r.).

(…)

Przyjmując, że na potrzeby kalkulacji ceny oferty należy założyć, że 7500 godzin dyżuru
ratownika wodnego będzie wykonywane w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca
2023 r., a 7500 godzin w okresie od 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. (jak to uczynili
Odwołujący i Przystępujący w kalkulacjach złożonych w toku postępowania
odwoławczego) koszt zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób wykonujących
czynności ratownika wynosiłby w każdej z dwóch części zamówienia w postępowaniu
wynosiłby 382.875 złotych [(25,13 x 7500) + (25,92 x 7500)]. Kwota ta jest większa niż
różnica pomiędzy ceną oferty przystępującego w każdej z dwóch części zamówienia w
postępowaniu a wysokością zysku, jakiego osiągnięcie założono w kalkulacji złożonej na
rozprawie przez przystępującego, wynoszącą 53.286,72 złotych w zakresie części 1
zamówienia i 42.484,32 złotych w zakresie części 2 zamówienia.

Również przyjmując podany przez przystępującego koszt zatrudnienia na podstawie
umowy o pracę osoby wykonującej czynności ratownika w przeliczeniu na 1 godzinę
pracy, wynoszący 25,02 złotych (w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r.)
oraz 2
5,82 złotych (w okresie od 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r.), obliczony w
powyższy sposób koszt zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób wykonujących
czynności ratownika wynosiłby w każdej z dwóch części zamówienia w postępowaniu
381.300 złotych, co również jest kwotą większą niż różnica pomiędzy ceną oferty
przystępującego w każdej z dwóch części zamówienia w postępowaniu a wysokością
zysku, jakiego
osiągnięcie założono w kalkulacji złożonej na rozprawie przez
przystępującego, w każdej z tych części zamówienia.

Co istotne złożona w trakcie rozprawy przez WOPR kalkulacja kosztów zatrudnienia
wskazywała na:

1.Uwzględnienie w cenie oferty różnicy stawek minimalnego wynagrodzenia od 1
stycznia i od 1 lipca 2023 r.

2.Źródłem optymalizacji ceny miało być zatrudnienie połowy stanu osobowego
ratowników na podstawie umów cywilnoprawnych - na co wprost wskazywało

zestawienie kosztów i jego opis jak również wysokość samej stawki
roboczogodziny, która co do jednego grosza odpowiadała stawkom z tytułu
umów cywilnoprawnych.

Izba w orzeczeniu uznała za konieczne wezwanie do wyjaśnień ceny oferty Gniewińskie
WOPR właśnie z powodu uzasadnionych wątpliwości co do uwzględnienia wymagań
wynikających z przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia za pracę jak
również niespójności w wyliczeniach w odniesieniu do poziomu deklarowanego zysku,
co podważało wiarygodność wyjaśnień.

Wykonując orzeczenie Izby zamawiający wezwaniem z dnia 30.03.br. wezwał w bardzo
konkretny s
posób do udzielenia wyjaśnień ceny podkreślając w szczególności, że:

W wyjaśnieniach należy wykazać, co spowodowało obniżenie ceny oraz w jakim stopniu
wskazany czynnik wpłynął na jej obniżenie. To oznacza, że wykonawca zobowiązany
jest przedstawić dowody, świadczące o tym, że złożona oferta nie zawiera rażąco niskiej
ceny.

Zaoferowanie
niskiej
ceny
usprawiedliwiać
mogą
cechy
i
okoliczności
zindywidualizowane, właściwe dla konkretnego wykonawcy, ale muszą mieć one
charakter obiektywny. Nie może to być polityka cenowa firmy czy chęć podjęcia
długoterminowej współpracy. Składając wyjaśnienia wykonawca w szczególności ma
obowiązek udzielić wyjaśnień w zakresie wskazanym w art. 224 ust. 3 tj.:(…)

4)
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo mini-
malnej
stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 paź-
dziernika 2002 r. o minimalnym wynag
rodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz
z 2019 r. poz. 1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane
jest reali
zowane zamówienie; Dziennik Ustaw – 67 – Poz. 2019

5)
zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.

Wskazane przez wykonawcę czynniki wpływające na obniżenie zaoferowanej ceny lub
kosztu muszą charakteryzować się cechą wyjątkowości dostępnej dla danego
wykonawcy. Wykonawca,
podając konkretne przykłady musi je dokładnie opisać i
wskazać, jak wpływają one na obniżenie ceny oferty. Jednocześnie przykłady te nie
mogą polegać na wskazaniu niskich cen, lecz na wyjaśnieniu i załączeniu dowodów,
jakim sposobem ww. wykonawca ma możliwość zaoferowania takich cen.

Istotne jest, aby wykonawca wykazał, że dzięki temu może różnić się od innych
wykonawców, którym takie akurat czynniki nie są dostępne. Jeżeli cecha właściwa
danemu wykonawcy jest bez trudu dostępna dla innych wykonawców, nie może być
mowy o szczególnych okolicznościach pozwalających na zaoferowanie niskiej ceny, a to

oznacza, że muszą to być okoliczności i dowody obiektywnie właściwej wyjątkowe tylko
dla wykonawcy proponującego niską cenę

Wykonawca Gniewińskie WOPR złożył w dniu 4.04.2023 r. wyjaśnienia ceny wraz z
dowodami.

W ocenie odwołującego Gniewińskie WOPR nie obalił skutecznie domniemania rażąco
niskiej ceny a z
łożone wyjaśnienia mają charakter ogólnikowy, lakoniczny i pozbawiany
jakichkolwiek istotnych dla wyliczenia
ceny dowodów.

Odwołujący wskazuje, że:

1.Gniewińskie WOPR kontestowało przyczynę wezwania wskazując na fakt, że nie
był osiągnięty wskaźnik obligatoryjnego wezwania do wyjaśnień ceny tymczasem
podstawą wezwania był art. 224 ust 1

„Wykonawca podkreśla również, że nie zachodzą w stosunku do niego przesłanki
domniemania rażąco niskiej ceny, gdyż cena stanowi ok. 86% średniej
arytmetycznej, a równocześnie ok. 76% kwoty, którą zamawiający przeznaczył
na realizację zamówienia”

Wezwanie do wyjaśnień ceny stanowiło wykonanie przez zamawiającego
nieza
skarżonego orzeczenia Izby w sprawie sygn. akt Sygn. akt KIO 485/23 z dnia
10 marca 2023 r.

2.Wyjaśnienia ceny bazują (wbrew kalkulacji składanej w trakcie rozprawy przed Izbą
w sprawie sygn. KIO 485/23 która potwierdzała, że wykonawca rzekomo
uwzględnił już w cenie oferty obowiązek podwyższenia minimalnego
wynagrodzenia od 1 lipca 2023 r.) na za
łożeniu że zamawiający będzie
zobowiązany waloryzować wykonawcy wynagrodzenie po 15 lipca 2023 r.

„Założony przez wykonawcę koszt zatrudnienia ratownika w przeliczeniu na 1
godz. to 25,02 zł (do 30 czerwca b.r.) i 25,82 zł (od 1 lipca b.r.), przy czym
podk
reślić należy, że w projektowanych postanowieniach umowy przewidziano
możliwość waloryzacji wynagrodzenia na podstawie zmiany wynagrodzenia
minimalnego od 15 lipca 2023 r. o max 5%, z czego wykonawca zamierza
skorzystać w związku ze zmianą wynagrodzenia minimalnego od lipca 2023.

Zakładając więc nawet stawki godzinowe wyliczone przez Izbę w uzasadnieniu
wyroku na 25,13 zł (do 30 czerwca) i 25,92 zł (od 1 lipca), nadal stawka
zaoferowana przez wykonawcę 26, 80 zł (która po 15 lipca może być
zwaloryzowana o 5
% czyli do 28,14 zł, co - jak wskazano wyżej- wynika z treści
projektowanych postanowień umowy, a zatem wykonawca może założyć, że to
nastąpi) jest wyższa i pozwala pokryć koszty oraz zawiera zysk.”

Uwzględnienia wymaga w sprawie fakt, że otwarcie ofert w postępowaniu
nastąpiło w dniu 4.12.2022 r. a zatem już po publikacji Rozporządzenia w
sprawie stawek minimalnego wynagrodzenia na 2023 r.

Obowiązkiem wykonawców było uwzględnienie w wycenie stawki koszty pracy z
uwzględnieniem wymaganego przepisami minimalnego wynagrodzenia za pracę
przewidzianego na rok 2023 wynikającego z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13
września 2022 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz
wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. – z uwzględnieniem modyfikacji
wysokości stawki od 1 lipca 2023 roku.

Wyjaśnienia ceny potwierdzają, że oferta wykonawcy została skalkulowana w sposób
nieuwzględniający podwyższenia stawki wynagrodzenia minimalnego od 1 lipca 2023 r.
Po drugie wyjaśnienia złożone 4.04.br. są sprzeczne w zakresie stawek minimalnego
wynagrodzenia i kwestii uwzględnienia lub też niepodwyższenia stawki od 1 lipca 2023 r.
co podważa wiarygodność wyjaśnień ceny oferty.

W trakcie rozprawy przed Izbą wykonawca dowodził, że w cenie oferty uwzględnił
podwyższenie stawek od 1 lipca 2023 r. a wyjaśniając cenę oferty twierdzi, że jednak
tego nie uczynił i liczy, że zamawiający zwaloryzuje wykonawcy stawkę do
podwyższonego minimalnego wynagrodzenia za pracę od dnia 15.lipca 2023 r.

Powyższe w ocenie odwołującego dowodzi, że wycena ofertowa nie uwzględnia
ostatecznie wymagań wynikających z przepisów prawa pracy i minimalnego
wynagro
dzenia, co poza brakiem możliwości wykazania, że cena nie jest rażąco niska i
jest prawidłowo skalkulowana, stanowi odrębną podstawę odrzucenia oferty z powodu
jej niezgodności z ustawą - tak przykładowo:

Zgodnie z Komentarzem Prawo Zamówień Publicznych pod redakcją Huberta Nowaka i
Mateusza Winiarza (UZP,
Warszawa 2021) nie określa, na podstawie jakich innych
przepisów oferta może być nieważna, nie zawiera również w tym zakresie żadnego
ograniczenia, co oznacza, że norma obejmuje wszystkie przepisy powszechnie
obowiązującego prawa. Izba nie widzi przeszkód, by za taką odrębną regulację uznać
przepisy odnoszące się do minimalnego wynagrodzenia za pracę i zasad ustalania tego
wynagrodzenia. Niewątpliwie dla dyspozycji art. 226 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp2019 będą
najczęściej miały zastosowanie zasady dotyczące składania oświadczeń woli wynikające
z kodeksu cywilnego, tym niemniej ustawa o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę i akty
wykonawcze do tej ustawy również mają rangę przepisów odrębnych i składane przez
wykon
awców oferty takiż mogą być w ocenie składu orzekającego Izby oceniane pod
kątem zgodności lub niezgodności z tymi przepisami.

P
rzykładowo można odwołujący powołał wyroki KIO 1489/18, KIO 527/19, wyrok Sądu
Okręgowego w Gdańsku sygn. akt XXIII Ga 209/18.

W
sytuacji gdy zaistnieją przesłanki do wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień na
podstawie art. 224 ust. 1 lub 2 ustawy, wykon
awca został ustawowo zobowiązany do
wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Zwrócenie się przez
zamawiającego do wykonawcy o złożenie wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny
oznacza obciążenie wykonawcy ciężarem dowodu w zakresie wykazania, że
zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Na powyższe wskazuje wprost art. 224 ust. 5
ustawy. Wyjaśnienia wykonawcy co do zasady muszą być konkretne, wyczerpujące,
odpowiednio umotywowane, rzeczywiście uzasadniające podaną w ofercie cenę,
wykazujące, że możliwe i realne jest wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę.
Powyższe wynika z faktu, że to wyłącznie na podstawie złożonych wyjaśnień
zamawiający dokonuje oceny czy oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt, czy też
rażąco niskie ich istotne części składowe. Obowiązkiem wykonawcy jest, aby w
odpowiedzi na wezwanie wystosowane przez zamawiającego udzielił wyjaśnień
dot
yczących okoliczności, które wpłynęły na wysokość zaoferowanej ceny w taki sposób,
aby na ich podstawie możliwe było jednoznaczne ustalenie, że cena oferty (odpowiednio
koszt, istotna część składowa) nie jest ceną rażąco niską. Efektem składanych
wyjaśnień ma być stworzenie podstaw do uznania przez zamawiającego, że podejrzenie
dotyczące rażąco niskiej ceny oferty nie było uzasadnione. Podkreślić trzeba, że nie
tylko nieudzielenie wyjaśnień w wyznaczonym terminie skutkować będzie koniecznością
odrzucenia of
erty, ale takiż złożenie takich wyjaśnień, które nie uzasadniają podanej w
ofercie ceny (por. art. 224 ust. 6 ustawy).

W
przedmiotowej sprawie należy zwrócić szczególną uwagę na wprowadzony na
gruncie aktualnie obowiązującej ustawy obowiązek żądania przez zamawiającego w
przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi wyjaśnień co najmniej w zakresie
zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
m
inimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz zgodności z
przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w
miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Przepis art. 224 ust. 4 ustawy koreluje z
wyrażoną w art. 95 ust. 1 ustawy (mającym zastosowanie takiż w odniesieniu do
postępowań o udzielenie zamówień klasycznych o wartości mniejszej niż progi unijne,
prowadzonych w trybie podst
awowym bez negocjacji) koniecznością określenia przez
zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia na usługi lub
roboty budowlane wymagań związanych z realizacją zamówienia w zakresie
zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób
wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji

zamówienia, jeżeli wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób
określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

W aktualnie obowiązującej ustawie przewidziano mechanizmy mające na celu
przeciwdziałanie zatrudnianiu osób w oparciu o umowy cywilnoprawne, w sytuacji gdy
wykonywane przez nie czynności w istocie stanowią świadczenie pracy w rozumieniu
Kodeksu pracy i um
ożliwienie zamawiającym realnej i skutecznej weryfikacji działań
wykonawców w tym zakresie (por. art. 95 ust. 2 ustawy wprowadzający konieczność
określenia m.in. sposobu weryfikacji zatrudnienia osób w oparciu o umowę o pracę i
uprawnień zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań
związanych z zatrudnianiem tych osób oraz sankcji z tytułu niespełnienia tych
wymagań). Art. 224 ust. 4 ustawy jest jednym z narzędzi służących takiej weryfikacji,
umożliwiającym zamawiającym zbadanie jeszcze na etapie prowadzenia postępowania
czy w cenie oferty uwzględniono wszelkie niezbędne w świetle przepisów koszty
związane z zatrudnianiem osób mających realizować zamówienie na umowę o pracę i
czy przyjęte do kalkulacji wynagrodzenie pracowników nie jest niższe niż ustawowo
wymagane.

Naturalną konsekwencją istnienia po stronie zamawiającego prowadzącego
postępowanie o udzielenie zamówienia na usługi obowiązku wezwania wykonawcy do
wyjaśnień w ww. zakresie, jest zaktualizowanie się po stronie wykonawcy obowiązku
udzielenia stosownych wyjaśnień w kwestii kosztów pracy i zgodności z przepisami
prawa pracy w przypad
ku otrzymania takiego wezwania. Obowiązek taki wywieść można
takiż na gruncie art. 224 ust. 5 ustawy, który wskazuje, że to na wykonawcy spoczywa
ciężar wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.

Podanie samej stawki za roboczogodzinę, w żaden sposób nie omówionej, nie stanowi
dostatecznego wyjaśnienie przyjętych kosztów pracy. Mając na uwadze, że wartość
kosztów pracy przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego
wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie
właściwych przepisów, wykonawca powinien w treści wyjaśnień taki fakt nie tylko
szczegółowo omówić, ale i wykazać.

3.Złożone wyjaśnienia ceny nie zawierają jakiejkolwiek, choćby najprostszej kalkulacji
kosztów, w tym konkretnych kosztów pracy i kosztów świadczenia usług na rzecz
zamawiającego.

Jest to zadziwiające, tym bardziej że w toku postępowania odwoławczego złożone
zostało wyliczenia kosztów pracy - tyle że obliczonych w oparciu o kalkulację
wynagrodzenia p
ołowy kadry ratowniczej nie na podstawie umowy o pracę, ale
niedozwolonej w SWZ umowy cywilnoprawnej.

4.Zamiast konkretnych i wiarygodnych a takiż weryfikowalnych i poddających się ocenie
wyliczeń kosztów zatrudnienia wykonawca składa ogólnikowe informacje nt możliwych
różnych form zatrudnienia:

Jak wskazano powyżej, pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę może być
wynagradzany w różny sposób. Przepisy wskazują możliwość ustalenia z pracownikiem
różnych systemów wynagradzania - stałe, godzinowe, prowizyjne, akordowe.
Praco
dawca, u którego ma zastosowanie godzinowy system wynagradzania ma
obowiązek ustalić wynagrodzenie z zachowaniem minimalnej stawki godzinowej.

Mi
nimalna stawka godzinowa w rzeczywistości nie jest stała w każdym miesiącu i zależy
od dwóch czynników:

- od liczby godzin do przepracowania w miesiącu,

- od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego w danym roku.

Stawki godzinowe dla poszczególnych miesięcy w rzeczywistości są zróżnicowane i w
wi
ększości miesięcy są nominalnie niższe niż stawka podstawowa, określona
rozporządzeniem (co wynika z większej liczby godzin pracy w danym miesiącu), a
stanowią podstawę naliczenia wynagrodzenia w danym miesiącu (które na potrzeby
kalkulacji wynagrodzenia wykonawca przyjął w wysokości jednakowej, nie niższej niż
stawka minimalna).

5.Wyjaśnienia ceny złożone w postępowaniu, pomimo wyraźnego wezwania
zamawiającego nie zawierają żadnych konkretnych kosztów pracodawcy w relacji do
ceny ofertowej co samo w sobie stanowi podstawę odrzucenia oferty w trybie art. 224
ust 6.

6. Wyko
nawca powołuje w wyjaśnieniach jako zasadniczą podstawę obniżenia kosztów
realizacji zamówienia okoliczność zatrudnienia ratowników/studentów w wieku do 26
roku życia.

„W pozostałym zakresie zamówienie będzie obsługiwane ratownikami młodymi do 26 r.
życia, zatrudnionymi wg stawki godzinowej, dla których stawka brutto = stawka netto z
uwagi na zwolnienie z podatku dochodowego na podstawie obowiązujących przepisów o
podatku dochodowym.

Dowód: wydruk ze strony https://www.gov.pl/web/finanse/bez-pit-dlamlodych broszura
MF zerowy PIT dla młodych

Jest to rozwiązanie atrakcyjne dla wykonawcy i dla zatrudnianych studentów, gdyż
pozwala w sposób elastyczny dostosować grafik do zajęć na uczelni.”

Poza załączoną do wyjaśnień publicznie dostępną broszurą Ministerstwa Finansów (s.
7-
20 pliku z wyjaśnieniami) wykonawca w żaden sposób nie wykazał w jaki konkretnie
sposób przewidywany zamiar zatrudnienia takiego personelu przekłada się na obniżenie
kosztów świadczenia usługi.

Wyjaśnienia nie zawierają żadnych informacji i konkretnych wyliczeń wskazujących jak
przekłada się taki zamiar zatrudnienia na koszt pracy uwzględniony w złożonej ofercie.
Uznać należy, że zarówno wyjaśnienie w tym zakresie jak i tym bardziej zgłoszony
dowód nie zostały w żaden sposób powiązane z wyceną ofertową wykonawcy w tym
konkretnym postępowaniu i są całkowicie bezwartościowe z punktu widzenia celu dla
jakiego zostały powołane.

Proste wsk
azanie stawki roboczogodziny, bez jakiegokolwiek omówienia faktycznie
przyjętych kosztów pracy, nie stanowi rzetelnego wyjaśnienia kluczowych aspektów
zaakcentowanych w treści wezwania, jakie zamawiający wystosował do Gniewińskie
WOPR.

W treści wyjaśnień tego wykonawcy brak jest jakichkolwiek dalszych informacji w
zakresie przyjętych podczas kalkulacji ceny oferty kosztów pracy, ocenie odwołującego
zamawiający nie miał żadnej możliwości zweryfikowania prawdziwości twierdzeń ww.
wykonawcy i zgodności przyjętych założeń z obowiązującymi przepisami prawa, w
świetle czego nie sposób uznać, aby wykonawca udzielił rzetelnej odpowiedzi na
wezwanie zamawiającego, w którym to właśnie kwestia kosztów pracy i zgodności z
przepisami z zakresu prawa pracy była szczególnie podkreślona. Nie sposób odnaleźć
informacji na temat przyjętej na potrzeby kalkulacji cen ofertowych wysokości
wynagrodzenia pracowników, nie mówiąc o omówieniu kwestii uwzględnienia w
wyliczeniach pozapłacowych kosztów pracy obciążających z tego tytułu pracodawcę. Na
podstawie treści wyjaśnień brak jest możliwości ustalenia jakie faktycznie koszty pracy i
na jakim poziomie zostały uwzględnione przez wykonawców.

7.Wykonawca w złożonych wyjaśnieniach wprost potwierdził, że wycena ofertowa nie
uwzględnia kosztów świadczeń urlopowych

„Wykonawca nie wliczał do wynagrodzenia kosztów świadczenia urlopowego ani
uczestnictwa w PPK, biorąc pod uwagę, że zatrudnieni już ratownicy nie uczestniczą w
PPK (dowód-oświadczenie Zarządu).”

Powyższe potwierdza wprost, że wycena ofertowa jest niezgodna z przepisami prawa
pracy.

Wyliczając cenę ofertową, wykonawcy zobowiązani są wziąć pod uwagę, że
pracownikom przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego, w okresie którego
pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wymiar urlopu wypoczynkowego
uzależniony jest od długości stażu pracy pracownika i wynosi odpowiednio 20 dni w roku
albo 26 dni w roku.

Wyjaśnienia ceny potwierdzają jednoznacznie, że cena oferty pomija obowiązkowe w
przypadku umowy o pracę koszty świadczenia urlopowego. Co interesujące złożona w
trakcie rozprawy przed Izbą kalkulacja kosztów zatrudnienia Gniewińskie WOPR

wskazywała, że koszt urlopu zostanie sfinansowany ze środków obrotowych z rachunku
bieżącego.

8.W zakresie dotyczącym wyjaśnień ceny z powołaniem na ilość uczelni w Bydgoszczy:

Wykonawca w tej chwili zatrudnia na obsługiwanych obiektach w ten sposób 32
studentów/osoby uczące się do 26 r.ż., a biorąc pod uwagę zaplecze uniwersyteckie
Bydgoszczy (ok. 40 000 studentów), jest w stanie uzyskać co najmniej kilkunastu takich
pracowników, co z zapasem pozwoli zapewnić godziny wykonania zamówienia przy
praco
wnikach miejscowych, nie wymagających pokrycia dodatkowych kosztów dojazdu.

Uczelni wyższych w Bydgoszczy jest 8 i stanowi to bardzo duży potencjał do
zatrudn
ienia ratowników na potrzeby wykonania zamówienia:

BYDGOSKA SZKOŁA WYŻSZA

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

AKADEMIA KUJAWSKO-POMORSKA W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI (WSG) W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I UMIEJĘTNOŚCI (WSINF) W ŁODZI - WYDZIAŁ

ZAMIEJSCOWY W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA NAUK O ZDROWIU (WSNOZ) W BYDGOSZCZY WYŻSZA SZKOŁA
BANKOWA (WSB ) W BYDGOSZCZY

POLITECHNIKA BYDGOSKA IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH

Dowód: wydruk ze strony https://www.uczelnie.pl/miasto/bydgoszcz/ wydruk ze strony
https://informatorszkolny.com/miasto/studia-bydgoszcz/

Dowód - s. 21-35(!) pliku wyjaśnień ceny stanowi wydruk strony internetowej z danymi nt
uczelni w Bydgoszczy.

Zarówno argumentacja jak i dowód nie mają żadnego konkretnego przełożenia na cenę
oferty
Gniewińskie WOPR w postępowaniu i są całkowicie bezwartościowe pod
względem dowodowym.

Poza zapewnieniem o zatrudnianiu określonej ilości pracowników/studentów wykonawca
nie przedstawił na tą okoliczność jakichkolwiek dowodów - choćby zanonimizowanych
umów o pracę z wysokościami wynagrodzenia. Co istotne wykonawca był w stanie w
zakresie np. kwestii zatrudnienia ratowników, którzy mogą być w każdej chwili bezpłatnie
dodatkowo realizować obowiązki koordynatora był w stanie taki fragment umowy
przedstawić.

Sk
oro jest tak, że faktycznie wykonawca odwołuje się do wyceny oferty i jej istotnym
czynniku obniżenia w oparciu o zatrudnienie personelu o tak szczególnym zestawie
łącznym cech jak:

- ratownicy z uprawnieniami,

- studenci,

- w wieku do 26 lat,

- chętni do pracy za minimalne wynagrodzenie

To obowiązkiem na etapie wyjaśnień ceny było wykazanie i udowodnienie, że taki personel
faktycznie zatrudnia.

Odwołujący przywołał w tym zakresie orzeczenie KIO sygn. akt 1764/18 z dnia 11
września 2018 r. oraz wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2021 r.
sygn. akt XXIII Zs 71/21 oraz wyrok z dnia 16.03.2021 r., sygn. akt KIO 600/21.

9.Złożone wyjaśnienia ceny żadnych dowodów w zakresie faktycznego zatrudnienia
personelu o wskazanych cechach nie zawierają i pozostają w sferze gołosłownych
deklaracji i zapewnień, jak poniższy fragment wyjaśnień ceny:

„Wykonawca opiera się już w kilku zamówieniach na tym systemie zatrudnienia,
pozwalającym znacząco obniżyć koszty i elastycznie obsadzać grafiki, i takiż przed
złożeniem niniejszej oferty wykonał rozeznanie rynku tj. przy okazji obsługi ratowniczej
świadczonej na innym obiekcie basenowym w Bydgoszczy, identyfikując co najmniej 15
studentek i studentów, posiadających uprawnienia ratownika wodnego i wyrażających
wolę pracy dorywczej na godziny w ramach wykonania zadania.

Jest to sposób zagwarantowania obsady zadania, który pozwala wykonawcy na
konkretne oszczędności w stosunku do kosztów zatrudnienia pracowników powyżej 26
roku życia, a równocześnie gwarantujący atrakcyjną formę zatrudnienia i zachowanie
wymaganych przepisami minimalnych warunków zatrudnienia.

Nie wiadomo przy tym o jakie „konkretne oszczędności” chodzi - nie zostało to w żaden
sposób wykazane a nawet wyliczone.

Dodatkowo odwołujący wskazał, że jak wynika z ogłoszeń portalu olx wykonawca
poszukuje aktualnie personelu na potrzeby realizacji przedmiotu aktualnego zamówienia
ale nie z zamiarem zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jak wymaga tego SWZ ale
zlecenia:

https://www.olx.pl/oferta/praca/ratownik-wodny-na-plywalni-aquafordon-CID4-IDNbLk8.html?

W celu uniknięcia wątpliwości odnośnie ogłoszeniodawcy Gniewińskie WOPR:
https://www.olx.pl/oferty/uzytkownik/DUAd/

https://www.olx.pl/oferta/praca/ratownik-wodny-na-plywalni-fala-w-gorlicachCID4-
IDSuKdD.html?reason=seller_profile

10. Wykonawca wskazał w wyjaśnieniach że,

Ponadto zadanie będzie wykonywane przez 6 ratowników (po 1/2 etatu) dla każdej
części zadania, również na miejscu w Bydgoszczy, a zatem bez konieczności
ponoszenia kosztów dojazdu i diet. Wykonawca zatrudnia już te osoby

Powyższe potwierdza zatem że złożenie w tym zakresie dowodów co do faktu
zatrudnienia personelu i warunkach zatrud
nienia było możliwe.

11.Wykonawca w wyjaśnieniach wskazuje w zakresie pozostałych kosztów świadczenia
usług, że:

„Ewentualne koszty dodatkowe tj. np. koszty wizyt u zamawiającego zostaną pokryte z
zysku. Wykonawca posiada stroje oraz sprzęt własny- nie ponosi dodatkowych kosztów.”

Nie wiadomo przy tym o jakie koszty wizyt chodzi. W przypadku strojów i bliżej
nieokreślonego sprzętu własnego poza deklaracją, że posiada własne wyjaśnienia ceny
nie potwierdzają w jakikolwiek sposób powyższych zapewnień.

12.Wyko
nawca zapewnia jedynie, że:

Przy wartości kontraktu: 804.000,00 zł planowany zysk w skali każdego zadania to w
skali roku łącznie 95.770,00 zł

Złożone wyjaśnienia nie zawierają żadnych wyliczeń, które umożliwiłyby weryfikację
powyższego oświadczenia. Nawet zapewnienie nt. wysokości zysku jest niezrozumiałe -
„zysk w skali każdego zadania w skali roku łącznie”.

Pamiętać należy ponadto, że mamy do czynienia z wyjaśnieniami ceny oferty w dwóch
odrębnych zadaniach a tymczasem złożone wyjaśnienia nie zawierają danych nt.
kosztów w rozbiciu na poszczególne z nich co takiż dyskwalifikuje złożone wyjaśnienia
jako skuteczny środek obalenia domniemania rażąco niskiej ceny.

Powołał wyrok z dnia 15.10.2018 r., sygn. akt KIO 1972/18.

12.Wyjaśnienia wskazują takiż, na następującą okoliczność, która miałaby w rozumieniu
wykonawcy uzasadniać obniżenie ceny:

„Nadto dodać należy, że wykonawca korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od
uzyskanego przychodu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Dochód/zysk
przeznaczony i wydatkowany jest na cele statutowe stowarzyszenia. Ponadto
wykonawca nie prowadzi działalności gospodarczej.”

Po raz kolejny złożone wyjaśnienia w żaden sposób nie wskazują w jaki konkretny
sposób wskazana okoliczność ma przełożyć się na obniżenie ceny ofert w
postępowaniu.

13.Ostatnim argumentem i dowodem na poprawne wyliczenia ceny oferty w
postępowaniu ma być:

Na potwierdzenie prowadzenia wzorowej polityki zarządzania stowarzyszeniem
wykonawca przedkłada sprawozdanie finansowe za ubiegły- 2022 rok, w którym
osiągnięto zysk w kwocie netto 176.932,32 zł oraz przychód w kwocie 2.150.793,61 zł.

Dowód: bilans za 2022, rachunek zysków i strat za 2022

Złożony bilans w żaden sposób nie dowodzi, że zaoferowana w konkretnym
postępowaniu cena oferty wykonawcy nie jest rażąco niska i z punktu widzenia

złożonych wyjaśnień i koniecznych dowodów na potrzeby wyjaśnienia ceny jest to
dokument całkowicie bezwartościowy i zbędny.

W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, jak i w orzecznictwie sądów
powsz
echnych, ugruntowany jest pogląd, że sytuacja prawna wykonawcy, który złożył
wyjaśnienia ogólne, nieadekwatne do wezwania, nie poparte dowodami, nie pozwalające
na ustalenie czy cena została skalkulowana prawidłowo, jest w zasadzie analogiczna do
sytuacji
wykonawcy, który zaniechał złożenia jakichkolwiek wyjaśnień (por. m.in. wyrok
KIO z dnia 19 maja 2016 r., sygn. akt KIO 722/16, wyrok KIO z dnia 20 maja 2010 r.,
sygn. akt KIO 730/10, wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 12 sierpnia 2005
r. sygn. VI
Ca 464/05, wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2008 r.,
sygn. X Ga 127/08). Ponadto konieczność uznania, że cena ofertowa jest ceną rażąco
niską ma miejsce takiż w przypadku braku przedstawienia przez wykonawcę takich
wyjaśnień, które wykażą, że oferowana przezeń cena rażąco niska nie jest (por. m.in.
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 lipca 2014 r., sygn. akt XXIII Ga
1293/14).

Należy mieć na uwadze, że zwrócenie się przez zamawiającego do wykonawcy o
złożenie wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny oznacza przerzucenie na
wykonawcę ciężaru dowodu w zakresie wykazania, że zaoferowana cena nie jest rażąco
niska. Powyższe wynika wprost z treści art. 224 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym
obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na
wykonawcy. Wykonawca został więc ustawowo zobowiązany do wykazania, że możliwe i
realne jest wykonanie zamówienia za zaproponowaną cenę.

Ponieważ celem wyjaśnień wykonawcy jest wzruszenie przyjętego domniemania, muszą
one
być konkretne, wyczerpujące i rzeczywiście uzasadniające podaną w ofercie cenę.
Podkreślić tutaj należy, że nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz
wyjaśnień odpowiednio umotywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie
zawiera rażąco niskiej ceny.

Obowiązkiem wykonawcy jest, aby w odpowiedzi na wezwanie wystosowane przez
zamawiającego udzielił wyjaśnień dotyczących okoliczności, które wpłynęły na wysokość
zaoferowanej ceny, a brak tych wyjaśnień, czy też złożenie wyjaśnień
n
ieprzekonujących, skutkować winny odrzuceniem oferty (por. m.in. wyrok KIO z dnia 4
stycznia 2016 r., sygn. akt KIO 2721/15).

Zgodnie z wyrokiem KIO 1726/19 przy dokonywaniu oceny realności i rentowności ceny
ofertowej, w zakresie kosztów pracy należy brać pod uwagę nie tylko stawkę
roboczogodziny, co rzeczywiste koszty pracy ponoszone przez wykonawcę i przyjęte
przez niego przy kalkulowaniu zaoferowanej ceny.

W dniu 13 kwietnia 2023 r. zamawiający poinformował o wniesieniu odwołania.

W dniu 17 kwietni
a 2023 r. do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
zgłosił swój udział wykonawca Gniewińskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe z
siedzibą w Gniewinie, Osiedle Kaszubskie 7 lok. 6 wnosząc o oddalenie odwołania.

Wskazał, że interes przystępującego w przystąpieniu po stronie zamawiającego polega
na tym, że jego oferta została wybrana w postępowaniu w cz. I i II, od czego odwołał się
odwołujący, żądając nakazania odrzucenia oferty przystępującego. A zatem
przystępujący posiada interes w rozpoznaniu odwołania na korzyść zamawiającego,
gdyż rozstrzygnięcie sprawy na korzyść zamawiającego i oddalenie odwołania prowadzi
do utrzymania wyboru jego oferty i uzyskania przez przystępującego zamówienia.
Zgłoszenie zostało wniesione przez pełnomocnika działającego na podstawie
pełnomocnictwa z dnia 16 kwietnia 2023 r. udzielonego przez prezesa zarządu
stowarzyszenia, ujawnionego w KRS i upoważnionego do samodzielnej reprezentacji.
Do zgłoszenia dołączono dowody przekazania kopii przystąpienia stronom.

W dni
u 25 kwietnia 2023 r. zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego
oddalenie w całości.
W ocenie zamawiającego zarzuty odwołania są błędne. Gniewińskie Wodne Ochotnicze
Pogotowie Ratunkowe złożyło wyjaśnienia sposobu obliczenia swojej oferty, a dane i
informacje wskazane w tych wyjaśnieniu wykazały, iż cena oferty nie jest rażąco niska.
Nie narusza też przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Zamawiający trakcie badania oferty Gniewińskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia
Ratunkowego w dni
u 30.03.2023r. wezwał ww. wykonawcę na podstawie art. 224 ust. 1
PZP do złożenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub
kosztu, lub innych istotnych części składowych. Zamawiający przytoczył treść wyjaśnień
przystępującego z dnia 4 kwietnia 2023 r.
Analizując te wyjaśnienia wykonawcy zamawiający dokonał zestawienia ww.
argumentów z wymogami SIWZ, istotnych postanowień umowy oraz przepisów o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Uwzględnił także dowody, oświadczenia i
wyliczenia przeds
tawione przez Gniewińskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
na rozprawie w dniu 4 marca 2023r. w sprawie KIO 485/23. Przedstawia to poniższe
zestawienie:
1.
Zatrudnienie 6 ratowników wodnych na postawie umów o pracy na % etatu w
okresie 01.01.2023r. - 3
0.06.2023r. Koszt 1 ratownika w skali miesiąca wynosi 2.102,38
zł brutto (jest to kwota wynagrodzenia z uwzględnieniem składek obciążających
Pracodawcę). 6 ratowników x 2.102,38 zł brutto = 12 614,28 zł brutto w skali 1 miesiąca.

12 614,28 zł x 6 m-cy = 75 658,68 zł / 3024 h tj. ( 84 h x 6 ratowników x 6 m-cy = 3024
h).
2.
Zatrudnienie 6 ratowników wodnych na postawie umów o pracy na % etatu w
okresie 01.07.2023r. -
31.12.2023r. Koszt 1 ratownika w skali miesiąca wynosi 2.168,64
zł brutto (jest to kwota wynagrodzenia z uwzględnieniem składek obciążających
Pracodawcę). 6 ratowników x 2.168,64 zł brutto = 13 011,84 zł brutto w skali 1 miesiąca.
13 011,84 zł x 6 m-cy = 78 071,04 zł / 3024 h tj. ( 84 h x 6 ratowników x 6 m-cy = 3024
h).
3.
Koszt zatrudnienia poz
ostałych ratowników zatrudnionych na umowę zlecenie ze
statutem studenta do 26 roku życia za okres 01.01.2023 r. - 30.06.2023 r. wynosi:
7 500 h - 3024 h = 4 476 h.
4 476 h x 22,80 zł/ brutto = 102 052,80 zł.
4.
Koszt zatrudnienia
pozostałych ratowników zatrudnionych na umowę zlecenie ze
statutem studenta do 26 roku życia za okres 1.07.2023 r. - 31.12.2023 r. wynosi:
7500 h -3024 h = 4476 h.
4 476 h x 23,50 zł/ brutto = 105 186,00 zł.
5.
Zatem wyliczenie kosztów zatrudnienia wszystkich ratowników za okres
01.01.2023 r. 31.12.2023 r. wynosi 75 658,68 zł + 78 071,04 zł + 102 052,80 zł + 105
186,00 zł = 360 968,52 zł
6.
Cena jednej oferty wynosiła : 402 000,00 zł.
Mając powyższe na uwadze kwota zaproponowana w ofercie wykonawcy tj.
Gniewińskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego nie jest rażąco niska
Natomiast argumenty i informacje wskazane w wyjaśnieniach, uwzględniając
obowiązujące przepisy podatkowe, z zakresu ubezpieczeń społecznych, o działalności
socjaln
ej, etc. wskazują na przeprowadzenie kalkulacji kosztów w sposób właściwy.
Zamawiający uznał ponadto za wystarczające dowody i wyjaśnienia oraz oświadczenia
złożone w odpowiedzi na wezwanie do wykazania, iż cena ofert nie jest rażąco niska.
Uzupełniały one wiedzę zamawiającego, w tym o treści ww. przepisów. Ponadto na
obecnym etapie p
ostępowania (prawie cztery miesiące po przewidywanym terminie
rozpoczęcia świadczenia usługi — trudno wymagać od oferenta przedstawienia
dowodów np. w postaci umów zawartych z potencjalnymi wykonawcami. Na etapie
kształtowania oferty (listopad 2022r.) zawarcie takich umów nie było konieczności. Stąd
za wystarczające należy uznać przedstawione oświadczenia i informacje.
Zamawiający zajął też stanowisko, iż przytoczony przez odwołującego dowód w postaci
ogłoszenia na OLX o woli zawarcia umów zleceń przez Gniewińskie Wodne Ochotnicze
Pogotowie Ratunkowe potwierdza wyjaśnienia ww. wykonawcy. Przewiduje on
zatrudnianie ratowników wodnych na ww. umowy (co nie jest zabronione w świetle SIWZ

i istotnych postanowień umownych), a poszukuje ich na popularnym dla młodych ludzi
(studentów) portalu internetowym.

Izba ustaliła następujący stan faktyczny:

Izba dopuściła dowody z dokumentacji postępowania tj. SWZ, wezwania do wyjaśnień w
trybie
art. 224 ust. 1 ustawy z dnia 30 marca 2023 r., udzielonych wyjaśnień z dnia 4
kwietnia 2023 r. wraz z załącznikami oraz dowodów złożonych na rozprawie przez
odwołującego i przystępującego, oraz dowodu z protokołu postępowania odwoławczego
w sprawie sygn. akt KIO 485/23.

Na podstawie tych dowodów Izba ustaliła, co następuje:

Zamawiający co do zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawarł następujące
postanowienia:
V. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
1. Przedmiotem zamówienia jest obsługa krytych pływalni położonych w Bydgoszczy:
1) I cześć zamówienia przy ul. Kromera 11,
2) II cześć zamówienia przy ul. Pijarów 4,
w zakresie ratownictwa wodnego, na warunkach określonych w swz i załącznikach.

Zamawiający podzieli zamówienie na 2 części. Każda część stanowić będzie odrębna
cześć zamówienia.
XXVI. WYMAGANIA W ZAKRESIE ZATRUDNIENIA NA PODSTAWIE STOSUNKU
PRACY, W OKOLICZNOŚCIACH O KTÓRYCH MOWA W ART. 95 UPZP

1. Wymagania związane z realizacją zamówienia w zakresie zatrudnienia przez
wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie stosunku pracy osób wykonujących
wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia, jeżeli
wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 §
1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i
1495) obejmują następujące rodzaje czynności:

1) Zamawiający stosownie do art. 95 ustawy Pzp (zatrudnienie na podstawie umowy o
pracę) wymaga zatrudnienia przez Wykonawcę lub Podwykonawcę na podstawie
umowy o pracę osób wykonujących czynności w zakresie realizacji zamówienia w
sposób określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy
(Dz.U. z 2019 r., poz. 1040), polegających na świadczenie usług ratownictwa wodnego,

2. Czynności w zakresie usługi ratownictwa wodnego będą wykonywały osoby
zatrudnione na podstawie umowy o pracę, tj. co najmniej 6 osób dla danej Części (I i II).
Szczegółowe wymagania dotyczące realizacji oraz egzekwowania wymogu zatrudnienia

na podstawie stosunku pracy zostały określone we wzorze umowy stanowiącej
Załącznik nr 6 do SWZ.

3. Wymagania, o których mowa w ust. 1 oraz sposób dokumentowania zatrudnienia tych
osób i uprawnienia Zamawiającego w zakresie kontroli spełnienia przez Wykonawcę
wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia zostały określone we wzorze umowy
stanowiącym Załącznik nr 6 do SWZ.

4. Obowiązki Wykonawcy lub Podwykonawcy związane z wymogiem zatrudnienia na
podstawie umowy o pracę oraz kary umowne związane z niewykonaniem obowiązków
nałożonych na Wykonawcę lub Podwykonawcę w zakresie zatrudnienia na podstawie
umowy o pracę reguluje umowa.

5. Wykonawca przedłoży Zamawiającemu wskazane poniżej dowody w celu
potwierdzenia wymogu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez Wykonawcę lub
Podwykonawcę osób wykonujących czynności wskazane w ust. 1:

Oświadczenie Wykonawcy lub Podwykonawcy o zatrudnieniu na podstawie umowy o
pracę osób wykonujących czynności, których dotyczy wezwanie Zamawiającego.
Oświadczenie to powinna zawierać w szczególności: dokładne określenie podmiotu
składającego oświadczenie, datę złożenia oświadczenia, wskazanie, że objęte
wezwaniem czynności wykonują osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę wraz
ze wskazaniem liczby tych osób, rodzaju umowy o pracę i wymiaru etatu oraz podpis
osoby uprawnion
ej do złożenia oświadczenia w imieniu Wykonawcy lub Podwykonawcy.

6. Niezłożenie przez Wykonawcę lub Podwykonawcę w wyznaczonym terminie przez
Zamawiającego oświadczenia traktowane będzie jako niespełnienie przez Wykonawcę
lub Podwykonawcę wymogu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób
wykonujących czynności wskazane w ust. 6 Specyfikacji Warunków Zamówienia dla
postępowania prowadzonego w trybie art. 275 pkt 1 ustawy p.z.p. (tryb podstawowy bez
negocjacji)

7.
Pozostałe szczegółowe wymagania dotyczące realizacji oraz egzekwowania
wymogu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy zostały określone we wzorze umowy
oraz Opisie Przedmiotu Zamówienia, stanowiącymi odpowiednio Załącznik nr 6 oraz
Załącznik nr 7 do SWZ.

Z
załącznika nr 6 wzór umowy wynika, że:
§ 1
1. W ramach przedmiotu umowy Wykonawca zobowiązuje się do pełnienia dyżuru
ratowniczego zawsze przez co najmniej ……… ratowników w godzinach otwarcia
obiektu pływalni *………………
2. Do realizacji usługi zostaną skierowani ratownicy wymienieni w wykazie załączonym
do umowy. Wykaz będzie podlegał aktualizacji w razie zaistnienia takiej potrzeby.

Zmiana/ aktualizacja wykazu wymaga zgody Zamawiającego. W wykazie każdorazowo
będą ujęte osoby, które spełniają warunki określone w SWZ.
TERMIN REALIZACJI
§ 2
1. Umowa zostaje zawarta na okres od dnia 01.01.2023r. do dnia 31.12.2023 r., z
zastrzeżeniem ustępu poniższego.
UPRAWNIENIA I OBOWIĄZKI WYKONAWCY
§ 3
3. Wykonawca skieruje do realizacji usługi ratowników posiadających aktualne,
wymagane prawem, uprawnienia oraz posia
dających ważną książeczkę badań dla celów
sanitarno-
epidemiologicznych, jeżeli wymagają tego przepisy.
4. Osoby, o których mowa w ust. 3 będą zatrudnione przez Wykonawcę lub
podwykonawcę na podstawie umowy o pracę, zgodnie z postanowieniami ust. 23 i nast.
8. Wykonawca wyznaczy koordynatora ratowników poprzez wpis w Dzienniku Pracy
Ratowników.
23. Osoby wykonujące czynności: ratownika wodnego, koordynowania pracy
ratowników, układania grafików pracy, sprawowania nadzoru nad prawidłowym
prowadzeniem dokument
acji przez ratowników będą zatrudnione na podstawie umowy o
pracę przez Wykonawcę lub podwykonawcę.
24. Dokumentowanie spełnienia obowiązku zatrudnienia na umowę, o którym mowa w
ust. 23 odbędzie się w następujący sposób:
1) w terminie 7 dni od daty pr
zystąpienia do realizacji usługi Wykonawca złoży
oświadczenie
o ilości osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę przez siebie lub
podwykonawców. Wykonawca zobowiązany jest do dostarczenia nowego oświadczenia
w każdym przypadku zmiany stanu faktycznego co do ilości osób zatrudnionych na
podstawie umowy o pracę wykonujących czynności wymienione w ust. 23.

2) na wezwanie Zamawiającego, na każdym etapie realizacji przedmiotu umowy,
Wykonawca złoży:
a) wykaz osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę przez siebie lub
podwykonawcę wraz ze wskazaniem rodzaju umowy o pracę, wymiaru czasu pracy i
czynności wykonywanych przez poszczególne osoby,
b) poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię umowy o pracę zatrudnionego
pracownika,
c) inne dokumenty w tym dr
uki RCA dot. każdego z pracowników (zanonimizowane,
zawierające dane pracodawcy, imię i nazwisko pracownika, wymiar czasu pracy).
WYNAGRODZENIE

§ 5
1. Wynagrodzenie, na dzień podpisania umowy wynosi
1) *Pływania przy ul. Kromera 11: …………………….…. zł brutto ………………
Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1 zostało ustalone w oparciu o następujące dane:
…………….roboczogodzin dyżurów ratowniczych x cena ……….. zł netto za 1
roboczogodzinę dyżuru ratownika, zgodnie z ofertą złożoną przez Wykonawcę,
2) *Pływania przy ul. Pijarów 4: …………………….…. zł brutto ………………
Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1 zostało ustalone w oparciu o następujące dane:
…………….roboczogodzin dyżurów ratowniczych x cena ……….. zł netto za 1
roboczogodzinę dyżuru ratownika, zgodnie z ofertą złożoną przez Wykonawcę,
2. Ilości roboczogodzin wskazane w ust. 1 nie są zobowiązaniem Zamawiającego,
rozliczenie będzie następowało na podstawie ilości roboczogodzin dyżurów
ratowniczych w danym okresie rozliczeniowym, na zasadach wskazanych w ust. 3 i 4.
15. Zmiana
wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku zmiany ceny
materiałów (paliwa) lub kosztów związanych z realizacją zamówienia (koszty
wynagrodzenia pracowników) zgodnie z art. 439 uPzp Zamawiający określa na poziomie
do 5% wartości zamówienia.
16.
Sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia:
1) koszt paliwa zgodnie ze wskaźnikiem ogłaszanym w Komunikacie Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego na dzień 15-ty miesiąca po zakończonym kwartale w 2023 r.
2) koszt wynagrodzen
ia pracowników po 15 lipca 2023 r.
KARY UMOWNE
§ 6
1. Zamawiający może naliczyć i obciążyć Wykonawcę karami umownymi:
3) w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania przedmiotu umowy
Wykonawca zapłaci Zamawiającemu kary umowne w następujących przypadkach i
wysokościach:
d) 0,2% wyna
grodzenia brutto, o którym mowa w § 5 ust. 1 umowy za każdy stwierdzony
przypadek wykonywania przedmiotu umowy przez osobę, która nie jest zatrudniona
przez Wykonawcę na podstawie umowy o pracę;
Zamawiający w formularzu ofertowym wymagał podania ceny netto za 1 godzinę dyżuru
ratownika (zł netto/h) i jej przemnożenia przez szacowaną
ilość godzin dyżurów ratowniczych w okresie obowiązywania umowy w ilości 15000h na
jedno zadanie
Szacowana ilość godzin dyżurów w ramach umowy. Ilość wskazana dla celów
porównania ofert i nie stanowi zobowiązania Zamawiającego. Rozliczenie będzie

następować miesięcznie na podstawie zrealizowanych godzin dyżurów ratowników w
danym miesiącu kalendarzowym.

Przystępujący w formularzu ofertowym podał za oba zadania jednakową stawkę 26,80zł.
Netto i po przemnożeniu przez 15 000 h otrzymał wartość 402 000zł. Za każde zadanie.

W dniu 30 marca 2023 r. zamawiający wykonując wyrok Izby z dnia 10 marca 2023 r.
sygn. akt KIO 483/23 wezwał przystępującego do wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1
ustawy:

W wyjaśnieniach zamawiający oczekiwał wykazania, co spowodowało obniżenie ceny
oraz w jakim stopniu wskazany czynnik wpłynął na jej obniżenie. To oznacza, że
wykonawca zobowiązany był przedstawić dowody, świadczące o tym, że złożona oferta
nie z
awiera rażąco niskiej ceny.

Zaoferowanie
niskiej
ceny
usprawiedliwiać
mogą
cechy
i
okoliczności
zindywidualizowane, właściwe dla konkretnego wykonawcy, ale muszą mieć one
charakter obiektywny. Nie może to być polityka cenowa firmy czy chęć podjęcia
długoterminowej współpracy. Składając wyjaśnienia wykonawca w szczególności miał
obowiązek udzielić wyjaśnień w zakresie wskazanym w art. 224 ust. 3 tj.:

1) świadczonych usług,

2) wyjątkowo korzystnych warunków usług,

3)
oryginalności usług oferowanych przez wykonawcę,

4) zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do
ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo
minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na pods
tawie przepisów ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177
oraz z 2019 r. poz. 1564) lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi
związane jest realizowane zamówienie; Dziennik Ustaw – 67 – Poz. 2019

5) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego,
obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.

Wskazane przez wykonawcę czynniki wpływające na obniżenie zaoferowanej ceny lub
kosztu muszą charakteryzować się cechą wyjątkowości dostępnej dla danego
wykonawcy. Wykonawca, podając konkretne przykłady musi je dokładnie opisać i
wskazać, jak wpływają one na obniżenie ceny oferty. Jednocześnie przykłady te nie
mogą polegać na wskazaniu niskich cen, lecz na wyjaśnieniu i załączeniu dowodów,
jakim
sposobem ww. wykonawca ma możliwość zaoferowania takich cen.

Istotne jest, aby wykonawca wykazał, iż dzięki temu może różnić się od innych
wykonawców, którym takie akurat czynniki nie są dostępne. Jeżeli cecha właściwa

danemu wykonawcy jest bez trudu dost
ępna dla innych wykonawców, nie może być
mowy o szczególnych okolicznościach pozwalających na zaoferowanie niskiej ceny, a to
oznacza, że muszą to być okoliczności i dowody obiektywnie właściwej wyjątkowe tylko
dla
wykonawcy proponującego niską cenę.

W dn
iu 4 kwietnia 2023 r. przystępujący wyjaśnił, że:

„W pierwszej kolejności Wykonawca oświadcza, że podtrzymuje swoje stanowisko w
sprawie przedstawionej Zamawiającemu w ofercie ceny oraz ceny za jedną
roboczogodzinę brutto 26,80 zł i oświadcza, że zaproponowana kwota jest należycie
skalkulowana i została skonstruowana przy uwzględnieniu zaistniałych korzystnych dla
Wykonawcy przesłanek, omówionych poniżej, które pozwalają na zaoferowanie
wykonania zadania objętego ofertą w sposób prawidłowy, zawierają wszystkie składniki
oraz koszty niezbędne dla prawidłowego wykonania zamówienia w zakresie określonym
w SWZ, w szczególności z uwzględnieniem planowanego zysku Wykonawcy, co
wyklucza tezę o możliwości zaoferowania rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu
za
mówienia.

Wykonawca podkreśla również, że nie zachodzą w stosunku do niego przesłanki
domniemania rażąco niskiej ceny, gdyż cena stanowi ok. 86% średniej arytmetycznej,

a równocześnie ok. 76% kwoty, którą Zamawiający przeznaczył na realizację
zamówienia.

B
iorąc pod uwagę, że Wykonawca od początku swojej działalności świadczył wiele usług
na rzecz podmiotów zarówno publicznych jak i prywatnych bez jakichkolwiek
negatywnych konsekwencji w kwestii ewentualnej złej kalkulacji oferty, uznaje, że jest w
stanie w
sposób profesjonalny i rzetelny wyliczyć koszty danego zamówienia.

Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku sygn. akt KIO 485/23 z dnia 10 marca 2023
wskazała, że różnica w wysokości zaoferowanej przez Wykonawcę ceny jednostkowej
26,80 zł do ceny 33,30 zł uzasadnia przyjęcie, że cena w ofercie Wykonawcy znacząco
odbiega od cen określonych w innych ofertach. Jednocześnie Izba podzieliła stanowisko
Zamawiającego, że wykonanie przedmiotowego zamówienia w każdej z części
z
amówienia nie wymaga zatrudnienia na podstawie umowy o pracę- poza osobami
wykonującymi czynności ratownika wodnego- osoby wykonującej czynności
koordynowania pracy ratowników, a z kolei te osoby nie muszą być zatrudnione w
pełnym wymiarze czasu pracy.

Wyk
onawca przy kalkulowaniu ceny oferty zakładał, że ratownik będzie równocześnie
koordynatorem, co znajduje stosowne uzasadnienie, gdyż taka osoba w czasie
koordynacji znajduje się na miejscu i ma bieżącą kontrolę sytuacji na pływalni.
Równocześnie koszt koordynatora jest równocześnie kosztem zatrudnienia ratownika,

co pozwala na niedublowanie kosztów. Każdy z ratowników zgadza się na pełnienie w
ramach obowiązków umownych w ramach zadania również na pełnienie obowiązków
koordynatora.

Dowód: oświadczenie Zarządu co do zawarcia w umowie o pracę odpowiedniego zapisu

Założony przez Wykonawcę koszt zatrudnienia ratownika w przeliczeniu na 1 godz. to
25,02 zł (do 30 czerwca b.r.) i 25,82 zł (od 1 lipca b.r.), przy czym podkreślić należy, że w
projektowanych
postano
wieniach umowy przewidziano możliwość waloryzacji
wynagrodzenia na podstawie zmiany wynagrodzenia minimalnego od 15 lipca 2023 r. o
max 5% , z czego wykonawca zamierza skorzystać w związku ze zmianą
wynagrodzenia minimalnego od lipca 2023.

Zakładając więc nawet stawki godzinowe wyliczone przez Izbę w uzasadnieniu wyroku
na 25,13 zł (do 30 czerwca) i 25,92 zł (od 1 lipca), nadal stawka zaoferowana przez
wykonawcę 26, 80 zł (która po 15 lipca może być zwaloryzowana o 5% czyli do 28,14 zł,
co
– jak wskazano wyżej- wynika z treści projektowanych postanowień umowy, a zatem
wykonawca może założyć, że to nastąpi) jest wyższa i pozwala pokryć koszty oraz
zawiera zysk.

Jak wskazała Izba w wyroku, wartość kosztów, przyjęta do ustalenia ceny nie może być
niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę, gdzie stawka godzinowa dotyczy tak zlecenia, jak i umowy o
pracę, dla której nie ma przeszkód w ustaleniu wynagrodzenia stawką godzinową, co
wynika m.in. z art. 81 § 1 Kodeksu Pracy.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie
wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki
godzinowej w 2023 r.:

-
od dnia 1 stycznia 2023
r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w
wysokości 3490 zł i minimalną stawkę godzinową w wysokości 22,80 zł;

-
od dnia 1 lipca 2023 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości
3600 zł i minimalną stawkę godzinową w wysokości 23,50 zł (przy czym od 15 lipca
istnieje możliwość waloryzacji wynagrodzenia umownego na tej podstawie).

1-
W § 5 ust. 15 i 16 PPU:

1.
Zmiana wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku zmiany
ceny mater
iałów (paliwa) lub kosztów związanych z realizacją zamówienia (koszty
wynagrodzenia pracowników) zgodnie z art. 439 uPzp Zamawiający określa na poziomie
do 5% wartości zamówienia.

2.
Sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia (…):

2-
koszt wynagrodzenia pracown
ików po 15 lipca 2023 r.

Jak wskazano powyżej, pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę może być
wynagradzany w różny sposób. Przepisy wskazują możliwość ustalenia z pracownikiem
różnych systemów wynagradzania - stałe, godzinowe, prowizyjne, akordowe.
Pracodawca, u którego ma zastosowanie godzinowy system wynagradzania ma
obowiązek ustalić wynagrodzenie z zachowaniem minimalnej stawki godzinowej.

Minimalna stawka godzinowa w rzeczywistości nie jest stała w każdym miesiącu i zależy
od dwóch czynników:

-
od liczby godzin do przepracowania w miesiącu,

-
od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego w danym roku.

Stawki godzinowe dla poszczególnych miesięcy w rzeczywistości są zróżnicowane i w
większości miesięcy są nominalnie niższe niż stawka podstawowa, określona
rozporządzeniem (co wynika z większej liczby godzin pracy w danym miesiącu), a
stanowią podstawę naliczenia wynagrodzenia w danym miesiącu (które na potrzeby
kalkulacji wynagrodzenia wykonawca przyjął w wysokości jednakowej, nie niższej niż
stawka minimalna).

Wykonawca nie wliczał do wynagrodzenia kosztów świadczenia urlopowego ani
uczestnictwa w PPK, biorąc pod uwagę, że zatrudnieni już ratownicy nie uczestniczą w
PPK (dowód- oświadczenie Zarządu). W pozostałym zakresie zamówienie będzie
obsługiwane ratownikami młodymi do 26 r. życia, zatrudnionymi wg stawki godzinowej,
dla których stawka brutto = stawka netto z uwagi na zwolnienie z podatku dochodowego
na podstawie obowiązujących przepisów o podatku dochodowym.

Dowód: wydruk ze strony https://www.gov.pl/web/finanse/bez-pit-dla-mlodych broszura
MF zerowy PIT dla młodych

Jest to rozwiązanie atrakcyjne dla wykonawcy i dla zatrudnianych studentów, gdyż
pozwala w sposób elastyczny dostosować grafik do zajęć na uczelni.

Wykonawca w tej chwil
i zatrudnia na obsługiwanych obiektach w ten sposób 32
studentów/osoby uczące się do 26 r.ż., a biorąc pod uwagę zaplecze uniwersyteckie
Bydgoszczy (ok. 40 000 studentów), jest w stanie uzyskać co najmniej kilkunastu takich
pracowników, co z zapasem pozwoli zapewnić godziny wykonania zamówienia przy
pracowni
kach miejscowych, nie wymagających pokrycia dodatkowych kosztów dojazdu.

Uczelni wyższych w Bydgoszczy jest 8 i stanowi to bardzo duży potencjał do
zatrudnienia ratowników na potrzeby wykonania zamówienia:

BYDGOSKA SZKOŁA WYŻSZA

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO

AKADEMIA KUJAWSKO-POMORSKA W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI (WSG) W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I UMIEJĘTNOŚCI (WSINF) W ŁODZI - WYDZIAŁ

ZAMIEJSCOWY W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA NAUK O ZDROWIU (WSNOZ) W BYDGOSZCZY

WYŻSZA SZKOŁA BANKOWA (WSB ) W BYDGOSZCZY

POLITECHNIKA BYDGOSKA IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH

Dowód: wydruk ze strony https://www.uczelnie.pl/miasto/bydgoszcz/ wydruk ze strony
https://informatorszkolny.com/miasto/studia-bydgoszcz/

Wykonawca opiera się już w kilku zamówieniach na tym systemie zatrudnienia,
pozwalającym znacząco obniżyć koszty i elastycznie obsadzać grafiki, i także przed
złożeniem niniejszej oferty wykonał rozeznanie rynku tj. przy okazji obsługi ratowniczej
świadczonej na innym obiekcie basenowym w Bydgoszczy, identyfikując co najmniej 15
studentek i studentów, posiadających uprawnienia ratownika wodnego i wyrażających
wolę pracy dorywczej na godziny w ramach wykonania zadania.

Jest to sposób zagwarantowania obsady zadania, który pozwala wykonawcy na
konkretne o
szczędności w stosunku do kosztów zatrudnienia pracowników powyżej 26
roku życia, a równocześnie gwarantujący atrakcyjną formę zatrudnienia i zachowanie
wymaganych przepisami minimalnych warunków zatrudnienia.

Ponadto zadanie będzie wykonywane przez 6 ratowników (po 1/2 etatu) dla każdej
części zadania, również na miejscu w Bydgoszczy, a zatem bez konieczności
ponoszenia kosztów dojazdu i diet. Wykonawca zatrudnia już te osoby.

Ewentualne koszty dodatkowe
tj. np. koszty wizyt u Zamawiającego zostaną pokryte z
zysku.

Wykonawca posiada stroje oraz sprzęt własny- nie ponosi dodatkowych kosztów.

Przy wartości kontraktu : 804.000,00 zł planowany zysk w skali każdego zadania to w
skali roku łącznie 95.770,00 zł.

Wykonawca nie ponosi kosztów zakwaterowania ani wyżywienia pracowników, ponieważ
pokrywają oni to we własnym zakresie jako pracownicy zamieszkujący na miejscu.

Nadto dodać należy, iż Wykonawca korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od
uzyskanego przychodu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CI
T. Dochód/zysk
przeznaczony i wydatkowany jest na cele statutowe stowarzyszenia. Ponadto
Wykonawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

Na potwierdzenie prowadzenia wzorowej polityki zarządzania stowarzyszeniem
Wykonawca przedkłada sprawozdanie finansowe za ubiegły- 2022 rok, w którym
osiągnięto zysk w kwocie netto 176.932,32 zł oraz przychód w kwocie 2.150.793,61 zł.

Dowód: bilans za 2022, rachunek zysków i strat za 2022

Podsumowując, uznać należy, że Wykonawca przedstawił oraz wykazał jakie konkretnie
okoliczności zdecydowały o możliwości uzyskania oszczędności.

Kalkulacja ceny jednostkowej jak i łącznie wynagrodzenia została dla obu przypadków
wykonana właściwie, uwzględniając wszystkie składniki cenotwórcze mające wpływ na
jej wysokość z założeniem osiągnięcia przez wykonawcę zysku, co jednoznacznie
wyklucza rażąco niską cenę.

Jednocześnie Wykonawca zastrzega na postawie art. 18 ust. 3 Ustawy Prawo zamówień
publicznych, że treść niniejszego pisma wraz z wszystkimi załącznikami stanowi
tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji. Treść niniejszych wyjaśnień i załączniki wymagają zastrzeżenia, ponieważ
mogą stanowić źródło informacji dla podmiotów zewnętrznych w tym: sposób i metody
kalkulacji ceny, wysokość czynników cenowych, poziom zysku itp., a dane te są ściśle
chronione i nie są ujawniane do wiadomości podmiotów zewnętrznych, konkurencyjnych
ani do wiadomości ogólnej. Informacje przedstawione Zamawiającemu stanowią
indywidualny dorobek know-how

Wykonawcy i m
ogą być poszukiwane na rynku przez podmioty konkurencyjne, aby
zagrozić pozycji konkurencyjnej Wykonawcy.

Przystępujący jako dowody przedstawił:

1. oświadczenie Zarządu:

Zarząd Gniewińskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego oświadcza, iż
w umowac
h o pracę/umowach cywilnoprawnych zawieranych z ratownikami wodnymi
widnieje zapis o następującym brzmieniu: "Ratownik wodny podczas wykonywania
obowiązków wynikających z zawarcia niniejszej umowy wyraża zgodę na pełnienie
czynności koordynatora ratowników wodnych, bez dodatkowego wynagrodzenia, po
wcześniejszym mianowaniu go koordynatorem przez Pracodawcę/Zleceniodawcę".

2.ulotkę Ministerstwa Finansów o zerowym PIT dla młodych

3
. oświadczenie zarządu:

Zarząd Gniewińskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego oświadcza, iż
pracownicy zatrudnieni przez podmiot nie uczestniczą w Pracowniczym Planie
Kapitałowym.

4.
wydruk ze strony internetowej uczelnie.pl, z której wynika, że w
Bydgoszczy jest 8 uczelni.

5.
bilans wraz z rachunkiem zysków i strat przystępującego na dzień 31 grudnia
2022, z którego wynika, że w roku 2022 prowadzona przez przystępującego działalność
przyniosła zysk prawie 180 tys. złotych.

Dowody złożone na rozprawie:


przez odwołującego:


Kalkulacja wykonawcy Gniewińskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia
Ratunkowego
– bezsporne, że była złożona jako dowód w postępowaniu odwoławczym
w sprawie sygn. akt KIO 485/23 i nie była składana zamawiającemu dodatkowo przy
wyjaśnieniach z dnia 4 kwietnia 2023 r. - z kalkulacji tej wynika, że przystępujący wyliczył
ilość godzin pracy ratowników (przy założeniu 6 ratowników) w wymiarze 1/2 etatu przy
przeciętej liczbie godzin w miesięcy 168 na 504 h miesięcznie, czyli 3024 godziny w
okr
esie 6 miesięcznym. Jednocześnie przystępujący mimo że obliczał swoje koszty w
dwóch okresach półrocznych tj. od 01.01.2023 do 30.06.2023 i 01.07.2023 do
31.12.2023, to ilość godzin w okresie półrocznym realizowana przez ratowników
wodnych ze statusem stud
enta do 26 roku życia obliczył przy założeniu ilości godzin
obliczonej przez od
jęcie od szacowanej ilości godzin przez zamawiającego przez okres
1 roku tj. 15 000 -
ilości godzin ratowników na umowę o pracę w okresie rocznym tj.
3024. Co więcej sumując koszt pracy ratowników na umowę o pracę i ratowników o
nieustalonym w kalkulacji s
posobie zatrudnienia, ale do 26 roku życia, dodał te wartości,
a następnie je odjął od całkowitej ceny ofertowej za całe jedno zadanie to jest od 402
000zł. W taki sam sposób przystępujący postąpił przedstawiając wyliczenia po wzroście
minimalnego wynagrod
zenia to jest od 1 lipca 2023 r. Tym samym jego obliczenia są
obarczone błędami, a nadto z kalkulacji tej nie wynika, dlaczego odwołujący przyjął jako
minimalny koszt pracodawcy
stawkę 25,02 w pierwszym półroczu 2023 i stawkę 25,82 w
drugim półroczu. Nie można też ustalić, w jaki sposób przystępujący zamierzał zatrudnić
studentów i dlaczego przyjął stawki godzinowe dla umowy zlecenia, a nie umowy o
pracę. Z kalkulacji tej nie wynika również dlaczego, jeśli przystępujący założył umowę o
pracę ze studentami, to uznał, że takie umowy nie podlegają ozusowaniu. Izba oceniła,
że dowód ten nie potwierdza prawidłowości obliczenia ceny przez przystępującego, ani
realności zaoferowanej ceny, gdyż przede wszystkim obarczony jest licznymi błędami i
nie przedstawia sposo
bu kalkulacji stawek jednostkowych przyjętych przez
przystępującego. Natomiast dowód ten potwierdza, że sposób kalkulacji ceny ofertowej
budził wątpliwości i wymagał wyjaśnień.


Kalkulatory kosztów płacowych roboczogodziny pracy pracowników ochrony rok
2023
pierwsze i drugie półrocze – Izba oceniła te dowody jako nie mające istotnego
znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż przede wszystkim nie odnoszą się one do złożonych
wyjaśnień przystępującego. Wbrew wyjaśnieniom przystępującego z dnia 4 kwietnia
2023 r. uw
zględniają świadczenia urlopowe i koszt pracowniczych planów kapitałowych,
co więcej nie jest ustalone jaka składkę wypadkową odprowadza przystępujący. Z tego
względu nie można było uznać, że kalkulacja stawki minimalnej odzwierciedla
rzeczywisty narzut pr
zystępującego wynikający z wyjaśnień.


Wyliczenie minimalnej kalkulacyjnej stawki wynagrodzenia w budownictwie dla
robót budowlano-montażowych w Polsce w I i II połowie roku 2023 – Izba oceniła ten
dowód jako nieprzydatny dla rozstrzygnięcia, gdyż nie odnosi się do złożonych przez
przystępującego wyjaśnień. Uwzględnia wbrew oświadczeniu przystępującego narzuty
związane z urlopem, ale także Fundusz Emerytur Pomostowych, ekwiwalent za odzież
roboczą, co do której przystępujący oświadczył, że ją posiada i nie ponosi kosztów z
tego tytułu, ekwiwalent za pranie, koszty badań lekarskich.


Przez przystępującego:


umowa nr 29/2023 Izba oceniła, że par. 3 ust. 3, 4, 8, 23, 24, par. 5 ust. 1, 2 i 3 w
części w jakiej nie konkretyzują wynagrodzenia oraz par. 6 ust. 1 pkt. 3 lit d poza
wysokością kary – są uregulowane w sposób identyczny jak w załączniku nr 6 w tej
sprawie, również przedstawiona stawka godzinowa odpowiada zaoferowanej w badanej
s
prawie, jednak umowa ta nie dowodzi, że stawka ta została ustalona zgodnie z
wa
runkami SWZ oraz w sposób uwzględniający minimalne wynagrodzenie za pracę.


Umowy zlecenia załączone do umowy nr 29/2023 Izba w żadnej z nich nie odnalazła
treści: "Ratownik wodny podczas wykonywania obowiązków wynikających z zawarcia
niniejszej umowy wyra
ża zgodę na pełnienie czynności koordynatora ratowników
wodnych, bez dodatkowego wynagrodzenia, po wcześniejszym mianowaniu go
koordynatorem przez Pracodawcę/Zleceniodawcę", natomiast ustaliła, że pierwsza z
załączonych umów dotyczyła okresu 06.02.2023 do 31.12.2023 i przewidywała
stawkę 22,80zł., druga z załączonych umów dotyczyła okresu 09.02.2023 do
31.12.2023 i przewidywała stawkę 24,18zł , trzecia, czwarta, piąta z załączonych
umów dotyczyła okresu 01.03.2023 do 31.12.2023 i przewidywała stawkę 22,80zł,
szósta i siódma z załączonych umów dotyczyła okresu 01.04.2023 do 31.12.2023 i
przewidywała stawkę 22,80zł, ósma z załączonych umów dotyczyła okresu
06.02.2023 do 31.12.2023 i
przewidywała stawkę 24,18zł W ocenie Izby z tych
dowodów wynika, że w pierwszym półroczu 2023 możliwe było zawarcie umów
zleceń z ratownikami ze stawkami 22,80 i 24,18zł. Jednak z tych dowodów nie
sposób ustalić, czy zleceniobiorcy byli studentami do 26 roku życia i czy
przystępujący w związku z ich zatrudnieniem ponosił inne koszty zatrudnienia niż
stawka godzinowa. Izba ustaliła, ze co najmniej w dwóch przypadkach stawka
godzinowa pracownika przekraczała 22, 80zł, ale także założone w drugim półroczu
23
,50 zł. według kalkulacji złożonej w sprawie KIO 485/23. Tym samym dowody te nie
dowodzą w ocenie Izby w sposób jednoznaczny, że zatrudnienie studenta wiąże się z
kosztem 22,80 w pierwszym półroczu 2023 i 23, 50 w drugim.


Zestawienie osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę na pływalni krytej przy
ul. Pijarów 4 w Bydgoszczy – dowód ten nie wiąże się ani ze spornym
postępowaniem, ani z umową nr 29/2023, choćby z tego powodu, że okresy
projektowanej i realizowanej umowy się nie pokrywają. Nadto dowód ten wskazuje na
koszty przystępującego, ale nie dowodzi ich realności.


Oświadczenie przystępującego z dnia 31 marca 2023 – wedle oświadczenia
przystępującego z rozprawy złożone w postępowaniu z wolnej ręki – nie dotyczy w
ocenie Izby okoliczności istotnych w tym postępowaniu, gdyż Izba nie ocenia, czy
zamawiający w postępowaniu „incydentalnym” skutkującym zawarciem umowy nr
29/2023 zachował się w sposób zgodny z jej postanowieniami, to wykracza poza
granice sporu.


Protokół z dnia 8 marca 2023 r. w sprawie sygn. akt KIO 483/23 - z protokołu wynika,
że przystępujący oświadczył, że stawka godzinowa określona w rozporządzeniu o
minimalnym wynagrodzeniu dotyczy także umów o pracę, więc przyjęcie stawki
wskazanej w kalkulacji nie świadczy o chęci zatrudnienia na umowę zlecenie.
W
przypadku zatrudnienia studenta stawka netto jest stawką brutto, której
przystępujący nie musi ubruttawiać. Koordynatorem ratowników może być codziennie
inna osoba. Z § 3 projektu umowy wynika, że jego jedynym zadaniem jest
koordynowanie pra
cy ratowników, może to być jeden z ratowników. Przystępujący nie
musiał więc dodatkowo uwzględniać wynagrodzenia koordynatora, jak czyni to
odwołujący w kalkulacji. Zamawiający z kolei oświadczył, że nie wykluczał
zatrudnienia w inny sposób niż umowa o pracę.

Izba nie dopuściła jako dowodu w sprawie wyroku Izby wydanego w sprawie sygn. akt KIO
485/23, gdyż w ocenie Izby nie może być on dowodem w sprawie mającym istotne
znaczenie dla rozstrzygnięcia. Przystępujący oczekiwał dopuszczenia tego dowodu w
związku z tym , że Izba w sprawie KIO 485/23 przyjęła, że niezależnie od tego czy obliczyć
koszt pracowników kalkulacją przystępującego, czy sposobem przedstawionym przez Izbę
wystąpi zysk. Jednak powodem powzięcia wątpliwości przez Izbę, co do realności ceny
prz
ystępującego, była znacząca różnica pomiędzy zyskiem przez niego wskazanym, a
w
ynikającym z wyliczeń Izby. Trzeba wziąć tu pod uwagę, że swoimi obliczeniami Izba
poddała pod wątpliwość wiarygodność kalkulacji przystępującego złożonej na potrzeby
postępowania odwoławczego. Sam fakt potencjalnej możliwości wystąpienia zysku bez
możliwości ustalenia faktycznych założeń co do kalkulacji, nie pozwala przyjąć za ustalony
przez Izbę fakt, że zysk rzeczywiście wstąpi. Natomiast niewątpliwie Izba ustaliła, że istnieje
wątpliwość, co do realności ceny, którą trzeba wyjaśnić. Zadaniem zaś obecnego składu jest
ustalenie, czy to wyjaśnienie faktycznie nastąpiło i czy pozwala ocenić zaistnienie podstaw
odrzucenia oferty.

Izba zważyła, co następuje:

Izba stwierdziła, że zgłoszone przystąpienie spełnia wymogi formalne określone w art. 525
ustawy.

Izb
a nie dopatrzyła się okoliczności mogących skutkować odrzuceniem odwołania na
podstawie art. 528 ustawy.

Izba oceniła, że odwołujący wykazał przesłankę materialnoprawną dopuszczalności
odwołania wynikającą z art. 505 ust. 1 ustawy.

Zarzut naruszenia przez
zamawiającego art. 226 ust. 1 pkt 8 oraz art. 224 ust. 6 ustawy
przez zaniechanie odrzucenia oferty Gniewińskie WOPR w sytuacji, gdy oferta zawiera
rażąco niską cenę, a takiż wykonawca wezwany do udzielenia wyjaśnień ceny nie
wykazał, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska

Zarzut zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie Izba przytoczy treść orzeczenia Izby
wydanego w sprawie sygn. akt KIO 3059/23 dotyczącego wzajemnych zależności
pomiędzy
postępowaniami
odwoławczymi,
oraz
pomiędzy
postępowaniem
odwoławczym, a postępowaniem o udzielenie zamówienia, które Izba w tym składzie
podziela w całości i uznaje za własne:

„Izba na wstępie wskazuje, że postępowanie odwoławcze wywołane wniesieniem
odwołania w postępowaniu o zamówienie publiczne stanowi odrębne postępowanie od
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Postępowanie to dzieje się obok
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz nie jest w żaden sposób
powiązane z innymi postępowaniami odwoławczymi czy też sądowymi. W szczególności
należy podkreślić, że postępowanie odwoławcze nie jest kontynuacją wcześniej
prowadzonych postępowań odwoławczych, jak również nie jest kontynuacją wcześniej
prowadzonych postępowań sądowych. Stanowisko to jest ugruntowane i nie wymaga
dogłębnej analizy (tak np.: Wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 2007-07-19,
sygn. akt II Ca 319/07; Postanowienie Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 2022-02-25,
sygn. akt KIO 451/22).”

Należy podkreślić w tym miejscu, że po pierwsze postępowanie odwoławcze nie stanowi
kontynu
acji żadnego innego postępowania, oraz że w tym postępowaniu istotę sporu
stanowi ocena przez zamawiającego wyjaśnień złożonych przez przystępującego w dniu
4 kwietnia 2023 r.

Bezsporne jest, że w tym postępowaniu przedmiotem zamówienia jest usługa
ratown
ictwa wodnego, co wynika z pkt. V.1 SWZ. Zgodnie z pkt. XXVI ppkt. 2 usługę tę
mają wykonać osoby zatrudnione na umowę o pracę w ilości nie mniejszej niż 6 osób, a
więc wszystkie osoby odpowiedzialne za wykonanie tej usługi ratownictwa wodnego
mają być zatrudnione na umowę o pracę. Potwierdza to również par. 3 ust. 4, 23 i 24
wzoru umowy. Z postanowień SWZ ani projektowanych postanowień umownych nie
wynika zakaz łączenia funkcji ratownika wodnego z innymi funkcjami wskazanymi przez
zamawiającego czyli koordynatora, osoby odpowiedzialnej za układanie grafików,
sprawującej nadzór nad prawidłowym prowadzeniem dokumentacji przez ratowników.
Niewątpliwie w postępowaniu odwoławczym w sprawie sygn. akt KIO 485/23
przystępujący złożył kalkulację własną wykazującą zysk, Izba ustaliła w tamtej sprawie,
że zamawiający wymagał zatrudnienia na umowę o pracę na pewno osób pełniących
funkcję ratowników wodnych. Wedle oświadczeń przystępującego poczynionych na
rozprawie w sprawie KIO 1045/23 ratownicy wodni poza funkcją ratownika będą
wykonywać także funkcję koordynatora. Nie ma natomiast oświadczeń przystępującego,
co do tego, że osoby te też będą układać grafiki i sprawdzać prawidłowość dokumentacji
własnej lub innego ratownika.
Izba stoi na stanowisku, że dowody składane w innej sprawie mogą być dowodem w
kolejnej sprawie odwoławczej pod warunkiem złożenia odpowiedniego wniosku
dowodowego, tj. wniosku o ich przeprowadzenie ze wskazaniem jakie f
akty mają być
danym dowodem udowodnione. Natomiast w postępowaniu o udzielenie zamówienia
przy badaniu prawidłowości ustalenia ceny ofertowej pod kątem jej rażącego zaniżenia,
ustawodawca wskazał na to kogo obciąża obowiązek dowodowy - art. 224 ust. 5 ustawy
i ciężar ten spoczywa na wykonawcy wezwanym do wyjaśnień. Nadto art. 224 ust. 6
ustawy wskazuje, co jest przedmiotem oceny przez zamawiającego w zakresie
czynności badania ceny ofertowej pod kątem jej rażącego zaniżenia. Są to wyjaśnienia
wraz z dowodam
i. Tym samym to właśnie wyjaśnienia wraz z załączonymi dowodami
muszą przekonać zamawiającego o realności ceny ofertowej i gwarantowaniu przez tę
cenę możliwości wykonania zamówienia zgodnie z warunkami zamówienia. Oznacza to,
że zamawiający powinien w pierwszej kolejności przeanalizować złożone wyjaśnienia i
dołączone do nich dowody. Oczywiście zamawiający nie dokonuje takiej analizy bez
uwzględnienia wiedzy jaką dysponuje, czy to wynikającej z ustaleń czynionych przez
niego na potrzeby ustalenia wartości szacunkowej zamówienia, czy z racji innych
prowadzonych postępowań na ten sam lub zbliżony przedmiot zamówienia, czy też z
innych złożonych w postępowaniu ofert. Inaczej bowiem zamawiający nie miałby
materiału porównawczego i nie mógłby dokonać ustaleń, co do rynkowego poziomu cen
w danej branży, czy przedmiocie zamówienia, z którymi konfrontowałby zaoferowaną mu

cenę. Z tego względu Izba wzięła pod uwagę dowody złożone przez przystępującego w
postaci umowy nr 29/2023 wraz z załączonymi do niej umowami zleceń. Izba dokonała
też ustaleń na podstawie złożonej przez odwołującego w tym postępowaniu kalkulacji,
która wcześniej posłużył się przystępujący w postępowaniu odwoławczym w sprawie
sygn. akt KIO 485/23, gdyż dowód ten został złożony w tym postępowaniu i mógł być
przeprowadzony bezpośrednio przez Izbę. Jednakże w ocenie Izby ten uzupełniony
materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie, że zaoferowana przez przystępującego
cena 26,80 zł za 1 godzinę dyżuru jest stawką pokrywającą koszty związane z usługa
ratow
nictwa wodnego, w tym stawkę co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Pr
zystępujący ani w wyjaśnieniach, ani w kalkulacji ani w dowodach z umowy nr 29/2023
czy przedłożonych umowach zlecenia nie wykazał, że stawki 25,02 zł. i 25,82 zł. oraz
stawki 2
2,80 zł. i 23,50 zł. są stawkami pokrywającymi wszystkie koszty przystępującego
związane z wykonaniem 1 godziny dyżuru. W kalkulacji przystępującego są te stawki
podane, ale bez uzasadnienia, że pokrywają one koszty pracodawcy. W kalkulacji o
narzutach na
wynagrodzenie mowa jest tylko w kontekście kosztów urlopu, które
przystępujący ma zamiar sfinansować ze środków obrotowych z rachunku bieżącego.
Abstrahując od dopuszczalności takiej czynności, to przystępujący nawet nie wskazał
rzędu wielkości tego kosztu.
Z kolei w wyjaśnieniach przystępujący odniósł się tylko do kosztów urlopu i PPK
oświadczając - "Wykonawca nie wliczał do wynagrodzenia kosztów świadczenia
urlopowego ani uczestnictwa w PPK, biorąc pod uwagę, że zatrudnieni już ratownicy nie
uczestniczą w PPK (dowód- oświadczenie Zarządu). W pozostałym zakresie zamówienie
będzie obsługiwane ratownikami młodymi do 26 r. życia, zatrudnionymi wg stawki
godzinowej, dla których stawka brutto = stawka netto z uwagi na zwolnienie z podatku
dochodowego na podstaw
ie obowiązujących przepisów o podatku dochodowym." Nie
dość, że to oświadczenie co do kosztów urlopu jest sprzeczne z oświadczeniem w
kalkulacji, to przystępujący nie podjął się nawet próby wykazania, że pozostałe koszty
pracownicze jak składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, fundusz pracy, fundusz
gwarantowanych świadczeń pracowniczych, koszty absencji pokrywa stawka 25,02 i
25,82. Przystępujący poza wskazaniem, że stawka 22,80 i 23,50 zł to minimalne stawki
godzinowe i poza wskazaniem, że pracownicy do 26 roku życia nie płacą podatku
dochodowego nie przedstawił ani jasnego oświadczenia czy te osoby są zatrudnione na
umowę o pracę czy umowę cywilnoprawną, ani wyliczenia, z którego wynikałoby, że
stawka ta rzeczywiście pokrywa wszystkie koszty związane z zatrudnieniem takiej osoby.
Co więcej Izba nie znalazła potwierdzenia w złożonych umowach zlecenia, że
oświadczenie zarządu, co do tego, że ratownik zobowiązuje się także pełnić funkcję
koordynatora za wskazaną stawkę i oświadczenie to należało uznać za niewiarygodne.

Dowód z broszury Ministerstwa Finansów odnosi się tylko do podatku dochodowego i to
do określonego pułapu przychodów, natomiast nie odnosi się do innych należności
publicznoprawnych związanych z zatrudnieniem pracownika. Przystępujący na
rozprawie jedynie twierdził, że przy zatrudnieniu osób poniżej 26 roku życia na umowę
zlecenia nie płaci składki zdrowotnej, ale poza tym oświadczeniem nie przedstawił
stanowiska, z którego wynikałoby, skąd ten fakt wywodzi i dlaczego uważa, że składka
22,
80 i 23,50 zł. pokrywa wszystkie jego koszty.
Co więcej sam przystępujący przedstawił dowody dla siebie niekorzystne, gdyż z dwóch
przedstawionych przez siebie umów zleceń załączonych do umowy nr 29/2023 wynika,
że koszt zatrudnienia na umowę zlecenia w stawce 22,80 czy 23,50 zł. może okazać się
nierealny, gdyż z dwóch tych umów wynika, że stawka za którą zgodzono się na
zatrudnienie, to stawka 24,18zł., a więc odpowiednio o 1,38zł. i 0,68 zł. więcej niż
wskazana przez przystępującego stawka dla osoby poniżej 26 roku życia. Izba
wskazywała już na to, że kalkulacja przystępującego jest wadliwie skalkulowana także
pod względem wyliczenia ilości godzin osób zatrudnionych poniżej 26 roku życia jak i w
zakresie wyliczenia zysku, tym samym nie stanowi w żaden sposób wiarygodnego
dowodu na to, że przystępujący w sposób prawidłowy skalkulował cenę ofertową.
Przystępujący skupił się jedynie na wykazaniu, że osiągnie zysk z kontraktu, że nie
przedstawił najmniejszego choćby dowodu na to, że stawka za 1 godzinę dyżuru
pokrywa wszystkie koszty przystępującego i gwarantuje personelowi przystępującego co
najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, a w ocenie Izby zwłaszcza w sytuacji, gdy
zamawiający oczekiwał podania ceny za jedną godzinę dyżuru i to ta cena będzie
podstaw
ą rozliczeń pomiędzy stronami była kluczowa dla ustalenia, czy zaoferowana
cena
jest ceną umożliwiającą wykonanie zamówienia na warunkach określonych przez
zamawiającego.
To właśnie cena jednostkowa była przez odwołującego porównywana do pozostałych
ceny
założonych w innych złożonych ofertach. W ocenie Izby przystępujący nie wykazał
złożonymi wyjaśnieniami, w jaki sposób mógł uzyskać oszczędność na stawce rzędu 6,5
złotych (skoro w pozostałych ofertach ceny te oscylowały w granicach 33,30zł., a
odwołującego 26,80zł.). Czy wynika to z innych stawek ubezpieczenia społecznego i
innych n
arzutów na koszty pracy obowiązujących przystępującego w porównaniu z
innymi wykonawcami, czy też zatrudnienia wbrew literalnemu brzmieniu SWZ osób
świadczących usługę ratownictwa na innych umowach niż umowa o pracę.
Z tych względów Izba uznała, że złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają
podanej w ofercie przystępującego ceny, a ocena przez zamawiającego złożonych
wyjaśnień była błędna. W konsekwencji Izba uznała, że zamawiający zaniechał

odrzucenia oferty przystępującego, czym naruszył art. 224 ust. 6 w związku z art. 226
ust. 1 pkt 8 ustawy.

Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 226 ust. 1 pkt 4 ustawy przez zaniechanie
odrzucenia oferty
Gniewińskie WOPR w sytuacji, gdy jest nieważna na podstawie odrębnych
przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia za pracę a takiż naruszeniu art. 226 ust
1 pkt 10 ustawy, bowiem zawiera błędy w obliczeniu ceny w związku z wyceną ofertową w
oparciu o k
oszty pracy z pominięciem wszystkich kosztów pracy

Zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepis
art. 226 ust. 1 pkt 4 ustawy nakazuje zamawiającemu odrzucić ofertę jeżeli jest
nieważna na podstawie odrębnych przepisów. Odwołujący upatrywał zaistnienia podstawy
faktycznej tego przepisu w nieskalkulowaniu przez przystępującego wszystkich kosztów
pracod
awcy ponoszonych w związku z zatrudnieniem pracownika na umowę o pracę, jednak
nie wskazał na żadną normę prawną, która nakładałaby sankcję nieważności na czynności
prawną, której elementem jest zaoferowanie ceny takich kosztów nieuwzględniającej lub
uwzgl
ędniającej nieprawidłowo skalkulowane koszty. Z tego też względu Izba doszła do
przekonania, że zarzut nie został przez odwołującego wykazany.
Przepis art.
226 ust. 1 pkt 10 nakazuje zamawiającemu odrzucić ofertę jeżeli zawiera ona
błędy w obliczeniu ceny. Odwołujący upatrywał zaistnienia podstawy faktycznej tego przepisu
w nieskalkulowaniu przez przystępującego wszystkich kosztów pracodawcy ponoszonych w
zw
iązku z zatrudnieniem pracownika na umowę o pracę, jednak w ocenie Izby zamawiający
oczekiwał podana stawki jednostkowej przemnożenia jej przez szacunkową ilość godzin
dyżurów, a następnie ubruttowienia. W tym zakresie odwołujący nie przedstawił żadnych
wy
liczeń podważających prawidłowość kalkulacji przystępującego. Zgodnie z Komentarzem
„Prawo Zamówień Publicznych” pod red. Huberta Nowaka i Mateusza Winiarza możliwe jest
uznanie, że ustalenie ceny za roboczogodzinę niższej niż minimalne wynagrodzenie za
p
racę może stanowić nie tylko czyn nieuczciwej konkurencji, ale także błąd w obliczeniu
ceny. Jednak
zdaniem Izby na podstawie złożonych wyjaśnień nie można uznać, ani że cena
za roboczogodzinę została ustalona niżej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ani, że
została ustalona wyżej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, bowiem przystępujący podał
wysoko
ść tej stawki, ale bez rozbicia jej na poszczególne elementy kosztotwórcze, w tym
narzuty na wynagrodzenie obciążające pracodawcę. Przystępujący w zakresie kosztów
bezspornie wskazanych jako koszty wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę podał dwa
stawki 25,0
2 i 25,82 zł. I określił jedynie, że nie uwzględnił w nich kosztotwórczych
elementów jak koszt świadczeń urlopowych i PPK. Co do pozostałych elementów jak
u
bezpieczenia społeczne i zdrowotne, czy odpisy na obowiązkowe Fundusze, czy absencję

pracowniczą - przystępujący takich wyliczeń nie przedstawił, ani nie wskazał, że tych
obciążeń nie ponosi, tym samym nie można było stwierdzić, że doszło do udzielenia
wyj
aśnień wskazujących na błąd w obliczeniu ceny.
Z tych względów powyższy zarzut należało oddalić.

Zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 239 ust 1 w zw. z art. 16 pkt 1 oraz 17 ust 2
ustawy przez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej w postępowaniu i ma bezpośredni
wpływ na jego wynik.

Zarzut zasługuje na uwzględnienie. Zarzut ten jest zarzutem wynikowym opartym na przeko-
naniu odwołującego, że oferta przystępującego podlegała odrzuceniu jako oferta z ceną ra-
żąco niską, oferta nieważna na podstawie odrębnych przepisów czy zawierająca błąd w obli-
czeniu ceny. Skoro Izba dopatrzyła się zaniechania odrzucenia oferty przystępującego z
uwagi na niewykazanie za pomocą wyjaśnień i złożonych dowodów, że zaoferowana cena
nie jest ceną rażąco niska, to w konsekwencji powodowało, że oferta ta nie mogła być pod-
dana ocenie i nie mogła zostać prawidłowo wybrana jako najkorzystniejsza. Zarzut zatem
podlegał uwzględnieniu.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 574 i 575 ustawy, tj.
stosow
nie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem postanowień Rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania
odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania z
dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2437) na podstawie par. 7 ust. 1 pkt 1 cyt.
rozporządzenia zaliczając koszty uiszczonego wpisu przez odwołującego na poczet kosztów
postępowania odwoławczego, nadto na podstawie par. 5 ust. 2 w związku z par. 7 ust. 1 pkt.
1 Izba
zasądziła od zamawiającego na rzecz odwołującego koszty uiszczonego wpisu,
wydatków pełnomocnika w kwocie 3 600zł. zgodnie ze złożoną fakturą. Izba wprawdzie nie
uwzględniła jednego z postawionych przez odwołującego trzech zarzutów, jednak wobec
faktu, że rozstrzygnięcie o kosztach zależy od wyniku postępowania odwoławczego, a
odwołujący podnosząc zarzuty zaniechania odrzucenia oferty (zarzut 1 uwzględniony i zarzut
2 oddalony) oparł je o ten sam stan faktyczny i wspólne obu zarzutom żądanie odrzucenia
ofer
ty przystępującego, to oddalenie zarzutu drugiego nie zmienia faktu, że odwołujący
osiągnął w całości złożony w postępowaniu odwoławczym cel wniesienia odwołania, gdyż
żądania odwołującego zostały uwzględnione w całości. Oddalenie zarzutu zaniechania
odrzu
cenia oferty przystępującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 4 i 10 ustawy nie
powoduje, że oferta przystępującego powinna pozostać w postępowaniu o udzielenie

zamówienia. Z tych względów Izba nie zastosowała stosunkowego rozdzielenia kosztów
postępowania odwoławczego.
Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.

Przewodniczący: ………………………….


Wcześniejsze orzeczenia:

Baza orzeczeń KIO - wyszukiwarka

od: do:

Najnowsze orzeczenia

Dodaj swoje pytanie