rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2022-12-22
rok: 2022
data dokumentu: 2022-12-22
rok: 2022
sygnatury akt.:
KIO 3310/22
KIO 3310/22
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2022 r., w Warszawie,
odwołania
wniesionego do P
rezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 grudnia 2022 r. przez
wykonawcę ML-EKO Team sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12; 54-106 Wrocław, w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Związek Międzygminny „Centrum
Zagospodarowania
Odpadów – SELEKT”, ul. Kościańskie Przedmieście 2B; 64-020
Czempiń,
przy udziale wykonawców:
a)
PHU Komunalnik sp. z o.o., ul. Św. Jerzego 1a; 50-518 Wrocław, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego – po stronie odwołującego,
b) EKO-
WEST sp. z o.o., ul. Wiśniowa 30; 62-052 Komorniki, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego – po stronie zamawiającego,
odwołania
wniesionego do P
rezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 grudnia 2022 r. przez
wykonawcę ML-EKO Team sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12; 54-106 Wrocław, w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Związek Międzygminny „Centrum
Zagospodarowania
Odpadów – SELEKT”, ul. Kościańskie Przedmieście 2B; 64-020
Czempiń,
przy udziale wykonawców:
a)
PHU Komunalnik sp. z o.o., ul. Św. Jerzego 1a; 50-518 Wrocław, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego – po stronie odwołującego,
b) EKO-
WEST sp. z o.o., ul. Wiśniowa 30; 62-052 Komorniki, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego – po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. Oddala
odwołanie.
2. K
osztami postępowania obciąża ML-EKO Team sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12; 54-
106 Wrocław i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł
00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez ML-EKO Team
sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12; 54-106 Wrocław, tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustaw
y z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zam
ówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Pr
zewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 3310/22
Uzasadnienie
Zamawiający – Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów –
SELEKT”, ul. Kościańskie Przedmieście 2B; 64-020 Czempiń, prowadzi postępowanie
o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Odbiór odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Komorniki – Sektor X”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia
30 września 2022 r., pod nr 2022/S 189-534367.
Dnia 1 grudnia 2022
roku, zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania.
Dnia 12 grudnia 2022 roku, wykonawca ML-
EKO Team sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12;
54-
106 Wrocław (dalej „Odwołujący”) wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej wobec niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego, tj. wobec
zaniechania przez niego zażądania od wykonawcy, którego oferta została uznana za
najkorzystniejszą – EKO-WEST sp. z o.o. złożenia wyjaśnień w zakresie ceny, a przede
wszystkim jej istotnej
części składowej (ceny za odbiór odpadów zbieranych selektywnie),
w sytuacja w której zaoferowana przez tego wykonawcę cena budzi uzasadnione wątpliwości
co do jej rynkowości, w szczególności zaś gdy niemożliwym jest pokrycie z niej wszystkich
obiektywnie koniecznych do poniesienia kosztów wykonania usługi. Odwołanie dotyczy
sektora X.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 224 ust. 1 w zw. z art. 16 pkt 1-3 pzp
poprzez zaniechania zażądania od EKO-WEST sp. z o.o. (wykonawcy, którego ofertę
zmawiający uznał za najkorzystniejszą) wyjaśnień w zakresie zaoferowanej przez niego
ceny, przede wszystkim zaś jej istotnej części składowej, tj. ceny za odbiór i transport
odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (cena z pozycji/wiersza o liczbie porządkowej
2 tabeli
z punktu „II.” Formularza ofertowego), w sytuacji, gdy cena ta musi wydawać się
rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i musi budzić wątpliwości
zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia i odrębnych przepisach, choćby z
tych względów, że:
-
cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie
jest niższa niż cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i transport odpadów zmieszanych, co
jest nieuzasadnioną i nielogiczną aberracją nie tylko w zamówieniu dla gminy Komorniki
(żaden inny wykonawca nie wycenił odbioru i transportu jednej tony odpadów zbieranych
selektywnie poniżej jednej tony odpadów zmieszanych), ale i w innych zamówieniach
procedowanych
w tym sam czasie przez zamawiającego (dla innych gmin wchodzących w
skład związku międzygminnego SELEKT, w szczególności tak samo wymagających w
zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jak gmina Komorniki), jak i ogólną tendencją
rynkową (gdzie powszechnie przyjmuje się, że odbiór jednej tony odpadów zbieranych
selektywnie jest bardziej kosztogenny niż jednej tony odpadów zmieszanych), tym bardziej
gdy uwzględni się fakt, że z dokumentów zamówienia (SWZ i OPZ dla gminy Komorniki)
wynika jednoznacznie, że zaangażowanie sprzętowe i kadrowe na potrzeby odbioru
odpadów zbieranych selektywnie w stosunku do odpadów zmieszanych jest podobne (a w
zasadzie większe), co w przeliczeniu na ilość odpadów poszczególnych frakcji czyni
niemożliwym zaoferowanie niższej ceny jednostkowej dla odpadów zbieranych selektywnie,
niż dla odpadów zmieszanych;
-
zarówno cena jednostkowa i łączna za odbiór i transport odpadów zbieranych
selektywnie przez EKO-
WEST sp. z o.o. jest absurdalnie niższa od średniej arytmetycznej
pozostałych ofert (dla odpadów zbieranych selektywnie), bo o ponad 47%, a od średniej
wszystkich ofert (a więc i uwzględniającej nierealną cenę EKO-WEST sp. z o.o.) aż o ponad
40%, i to wszystko w sytuacji, gdy odbiór odpadów zbieranych selektywnie (a więc i jego
koszt oraz przychód dla wykonawcy) stanowi ponad połowę przedmiotu zamówienia
ujmowanego przez pryzmat liczby punktów wywozowych, z których należy odebrać
poszczególne frakcje odpadów komunalnych, czy też prawie 35% przedmiotu zamówienia
ujmowanego przez pryzmat strumienia poszczególnych frakcji odpadów;
-
łączna cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie (EKO-WEST sp. z
o.o. zaoferował 2.876.880,00 zł netto) nie pozwala pokryć nie tylko wszystkich koniecznych
kosztów potrzebnych do należytego wykonania zamówienia (zgodnie z dokumentami
za
mówienia, jak i właściwymi przepisami prawa, w tym z zakresu zabezpieczenia
społecznego), ale nawet sumy najbardziej podstawowych kosztów, takich jak: koszty
pracownicze, ko
szty udostępniania pojazdów (bez uwzględnienia jakichkolwiek kosztów
eksploatacyjny
ch), koszty paliwa i koszty zapewnienia mieszkańcom Komornik worków do
selektywnej zbiórki odpadów, i to ujmowanych w sposób jak najbardziej korzystny dla
wykonawcy (EKO-WES
T sp. z o.o.), a więc na minimalnym poziomie, żeby nie powiedzieć
nierealistycznym rynkowo poziomie;
-
łączna cena ofertowa EKO-WEST sp. z o.o. (10.129.385,00 zł netto) odbiega
znacznie od realiów rynkowych (najniższa z możliwych, cena rynkowa przy uwzględnieniu
wszystkich wymagań zamawiającego nie może być w żadnym wypadku niższa niż 11 mln zł
netto) i nie pozwala tym samym pokryć niezbędnych kosztów realizacji zamówienia, co czyni
ją całkowicie nierealną.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
zamawiającemu:
-
unieważnienia czynności wyboru oferty złożonej przez EKO-WEST sp. z o.o. jako
najkorzystniejszej;
-
powtórzenie czynności badania i oceny ofert;
-
zażądania od (wezwania) EKO-WEST sp. z o.o. złożenia wyjaśnień rażąco niskiej
ceny, przede wszystkim w zakresie sposobu kalkulacji ceny za odbi
ór i transport odpadów
zbieranych selektywnie (istotnej części składowej łącznej ceny ofertowej), a więc ceny
z pozycji/wiersza o liczbie porządkowej 2 tabeli z punktu „II.” Formularza ofertowego;
-
ponowienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, przy uwzględnieniu wymogu,
aby cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie pokrywała wszystkie
niezbędne koszty dla tej części przedmiotu zamówienia.
Ponadto
odwołujący wniósł o zasądzenie na rzecz odwołującego zwrotu kosztów
postępowania, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego.
Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania, gdyż jest jednym
z wykonawców biorących udział w przedmiotowym postępowaniu (jego oferta jest
sklasyfikowana
tuż za ofertą EKOWEST sp. z o.o.). W wyniku naruszenia przez
zamawiającego powołanych przepisów pzp interes odwołującego w uzyskania zamówienia
doznał uszczerbku. W przypadku bowiem prawidłowego zachowania zamawiającego EKO-
WEST sp. z o.o. zostałby wezwane do złożenia wyjaśnień zaoferowanej ceny, co
w konsekwencji powinno doprowadzić do odrzucenia jego oferty jako zawierającej rażąco
niską cenę. Gdyby to nastąpiło (gdyby zamawiający podjął czynności zgodne z pzp) to
odwołujący miałby szansę na wybór jego oferty jako najkorzystniejszej. Nie może zatem
budzić wątpliwości fakt, że zaskarżone zaniechanie zamawiającego skutkuje poniesieniem
szkody przez odwołującego – nieuzyskaniem zaplanowanego przez niego zysku z realizacji
przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący wskazał, iż przeliczając częstotliwość odbioru odpadów z danego punktu,
przy uwzględnieniu podziału odpadów na poszczególne frakcje, wychodzi, że
średniomiesięcznie wykonawca ma do obsłużenia (musi się zjawić w każdym punkcie
wywozowym) ok. 16.5
00 punktów wywozowych w przypadku odpadów zmieszanych (dla
wszystkich rodzajów nieruchomości) i aż ponad 37.000 punktów wywozowych w przypadku
odpadów zbieranych selektywnie (dla wszystkich rodzajów nieruchomości). Nawet gdyby
odpady zbierane selektywnie b
yły odbierane „u źródła” wyłącznie z wykorzystaniem
śmieciarek
dwukomorowych,
to
liczba
punktów
wywozowych
do
obsłużenia
średniomiesięcznie i tak przekraczałaby 18.500 punktów, a więc więcej niż w przypadku
odbioru odpa
dów zmieszanych. Zamawiający uznał (za punktem VIII.2.4 SWZ), że
minimalna liczba pojazdów konieczna do realizacji usługi odbioru odpadów komunalnych z
terenu gminy Komorniki to 9 pojazdów, z czego co najmniej 3, a w zasadzie 4 (przy
uwzględnieniu wykorzystania kontenerów) przypada na odbiór odpadów zbieranych
selektywnie. Przy czym już w tym miejscu zastrzec należy, że zamawiający zdaje sobie
doskonale sprawę z tego (z wykorzystaniem dostępnych mu narzędzi kontrolnych), że
aktualny wykonawca usługi odbioru odpadów komunalnych w gminie Komorniki (który to
świadczy tę usługę od 3 lat) wykorzystuje do odbioru odpadów zbieranych selektywnie
(wyłącznie jednak frakcji bioodpady, papier, PET i szkło) średnio dziennie 4 śmieciarki
(każda w systemie 8 godzinnej pracy) oraz jedną dodatkową śmieciarkę dla potrzeb odbioru
odpadów wielkogabarytowych i uzupełnienia trasówek niezrealizowanych przez podstawowe
pojazdy. Wykonawca nie jest zobowiązany do wyposażenia każdego punktu wywozowego w
pojemniki do gromadzenia odpadów (mieszkańcy Komornik samodzielnie nabywają
pojemniki), ale jest zobowiązany do wyposażenia każdego punktu wywozowego w pakiet
worków do selektywnej zbiórki odpadów „u źródła (tak punkt 7 OPZ, a w szczególności punkt
7.7.) Uwzględniając liczbę punktów wywozowych, liczbę frakcji odpadów zbieranych w
s
ystemie workowym oraz częstotliwość odbioru odpadów zbieranych selektywnie, a także
zapewnienie tzw. pakietu startowego worków, wykonawca zobowiązany jest przez cały okres
realizacji zamówienia (przez 24 miesiące) przekazać mieszkańcom co najmniej 700.000
sztuk worków. Wykonawca musi nadto zorganizować Centrum Obsługi Klienta (punkt 9.2.
OPZ), czynne w dniu robocze co najmniej od godziny 8:00 do godziny 15:00 oraz
zapewnić
osobę – dyspozytora do bieżących kontaktów z zamawiającym (punkt 9.3. OPZ). Generuje to
konieczność zatrudnienia przynajmniej dwóch pracowników biurowych i przypisania ich do
kontraktów z zamawiającym.
Oczywiście wykonawcę obciążą także szereg innych, mniej lub bardziej kosztogennych,
obowiązków, choćby takich jak sporządzenie i dystrybucja wśród mieszkańców
harmonogramów odbioru odpadów, zapewnienie bazy magazynowo-transportowej (w tym
biura dla wspomnianych pracowników biurowych), zapewnienie pracownikom środków BHP,
czy też utrzymanie pojazdów w odpowiednim stanie sanitarno-technicznych. Obowiązki te
generują realne koszty bezpośrednie dla kontraktu. Wykonawca poza kosztami
bezpośrednimi powinien nadto uwzględnić koszty ogólnozakładowe (w tym koszty zarządu
ogólnego), które w przypadku EKO-WEST sp. z o.o. z uwagi na skalę prowadzonej
dzia
łalności (uwzględniając przychód z dotychczasowej działalności oraz fakt, że aktualnie
może on liczyć na realizację jedynie dwóch zamówień publicznych na odbiór odpadów
komunalnych) w prawie 50% powinny być zaalokowane do kontraktu w Komornikach
(Komorniki
generowałyby największą część przychodu EKO-WEST sp. z o.o.), z czego w
połowie (w ¼) powinny być przypisane do kosztów odbioru i transportu odpadów zbieranych
s
elektywnie. Jak już jednak wspomniano wcześniej koszty te (i ich wpływ na cenę ofertową)
zosta
ły pominięte, gdyż już suma kosztów podstawowych (pracownicy, pojazdy, paliwo i
worki) przewyższa cenę zaoferowaną przez EKO-WEST sp. z o.o. dla odbioru odpadów
zbieranych selektywnie.
Przechodząc już do uzasadnienia poszczególnych aspektów stawianego powyżej
zamawiającemu zarzutu w pierwszej kolejności zauważyć należy, że jego
wątpliwości/podejrzenie co do braku realności zaoferowanej przez EKO-WEST sp. z o.o.
c
eny powinien wzbudzić już sam fakt, że cena jednostkowa za odbiór odpadów zbieranych
selektywn
ie jest niższa niż cena jednostkowa za odbiór odpadów zmieszanych (stosunek
cen w ofercie tego wykonawcy), co nie dość że samo przez się jest niewytłumaczalną
(ni
elogiczną) aberracją, to na dodatek odbiega i to w absurdalnie dużym stopniu od ofert
pozostałych podmiotów. Innymi słowy, już tylko w kontekście własnego doświadczenia
zamawiającego i cen zaoferowanych przez innych wykonawców (a więc kryteriów którymi
po
winien kierować się przy ocenie realności ceny wykonawcy w świetle powołanego
wcześniej orzecznictwa) musiał on powziąć wątpliwości/podejrzenia, o których mowa w art.
224 ust. 1 pzp. To,
że odbiór odpadów zbieranych selektywnie jest droższy (w ujęciu
jednostkowym
– do 1 Mg odpadów) niż odbiór odpadów zmieszanych, jest wiedzą
powszechną i udokumentowaną naukowo od wielu lat. Wystarczy zapoznać się choćby z
badaniami dr. M. M.
dotyczącymi właśnie tej kwestii, które przedłożono w załączeniu do
odwołania. Już tylko na marginesie warto zwrócić uwagę, że zgodnie z przywołanymi tu
analizami
średni koszt odbioru 1 Mg odpadów zbieranych selektywnie wynosił kilka lat temu
(a więc przed drastycznym wzrostem minimalnego wynagrodzenia za prace i cenami
to
warów i usług, w tym przede wszystkim paliwa) 243 zł. EKO-WEST sp. z o.o. zaoferował
zaś 240 zł.
Powyższe uwagi jak najbardziej korelują z niniejszym przypadkiem. Wszakże wszyscy
wykonawcy w przedmiotowym postępowaniu (poza oczywiście EKO-WEST sp. z o.o.)
zaoferowali ceny jednostkowe za odbiór odpadów zbieranych selektywnie na wyższym
poziomie niż za odbiór odpadów zmieszanych. Tak samo zresztą postąpili też i wykonawcy
w innych postępowaniach procedowanych aktualnie przez zamawiającego (SELEKT),
choćby dla gminy Puszczykowo, gminy Kościan, czy też miasta Kościan (zestawienie
informacji
z otwarcia ofert w tych postępowaniach w załączeniu). Jest to zresztą tendencja
ogólna powtarzana także i w postępowaniach prowadzonych przez innych zamawiających.
Powy
ższe nie jest w żaden sposób zaskakujące, jest to logiczna konsekwencja
wynikająca z opisu przedmiotu zamówienia. Skoro bowiem zamawiający wskazuje, że odbiór
odpadów zbieranych selektywnie w gminie Komorniki wymaga co najmniej takiego samego
zaangażowania sprzętowo-kadrowego co odbiór odpadów zmieszanych, a jednocześnie
wymaga większej intensywności (przypomnieć należy, że liczba przypadków stawienia się
przez wykonawcę w każdym punkcie wywozowym jest większa dla odpadów zbieranych
selektywnie
– 37.000 razy średniomiesięcznie, niż dla opadów zmieszanych – tylko 16.500
razy średniomiesięcznie), to z uwagi na stosunek strumieni tych frakcji odpadów (ok. 12.000
ton odpadów zbieranych selektywnie do 20.000 odpadów zmieszanych) nierealnym jest
zaoferowanie niższej ceny jednostkowej za odbiór odpadów zbieranych selektywnie. Innymi
słowy, skoro koszty odbioru odpadów zbieranych selektywnie są co najmniej takie same (są
jednak większe) jak odbioru odpadów zmieszanych do ich alokacja na mniejszą liczbę ton
odpadów poszczególnych frakcji musi skutkować wyższą ceną jednostkową dla odpadów
zbieranych
selektywnie
.
Co
więcej,
zamawiający
powinien
powziąć
także
wątpliwości/podejrzenia co do zaoferowanej przez EKO-WEST sp. z o.o. ceny jednostkowej
za odbiór odpadów zbieranych selektywnie po zestawieniu jej z cenami innych wykonawców.
Mimo, że reguła z art. 224 ust. 2 pzp nie ma wprost zastosowania do oceny cen
jednostkowych, to powinna być jednak traktowana jako element uzasadniający nabranie
przez zamawiającego wątpliwości/podejrzeń co do ceny.
Ceny jednostkowe za odbiór odpadów zbieranych selektywnie w niniejszym postępowaniu
kształtują się następująco: 240 zł netto (EKO-WEST sp. z o.o.), 500 zł netto (PHU
Komunalnik sp. z o.o.), 480 zł netto (odwołujący) i 385 zł netto (Remondis Sanitech Poznań
sp. z o.o.). Średnia arytmetyczna wszystkich ofert to 401,25 zł netto, zaś ofert z pominięciem
oferty EKO-
WEST sp. z o.o. to 455 zł netto. Oznacza to, że cena jednostkowa EKO-WEST
sp. z o.o. jest niższa aż o ponad 40% dla pierwszej wartości i o ponad 47% dla drugiej
wartości. Tak absurdalnie duża różnica cen jednostkowych musi z natury rzeczy budzić
wątpliwości/podejrzenia zamawiającego. Tym bardziej gdy weźmie się pod uwagę opisaną
już zależność (zaangażowanie sprzętowo-kadrowe) między odbiorem odpadów zbieranych
selektywne, a od
biorem odpadów zmieszanych, a także dotychczasową stawkę za odbiór
odpadów selektywnych (stawka zaoferowane 3 lata temu wynosiła 400 zł netto, a od tego
czasu mieliśmy do czynienia z diametralnym wzrostem minimalnego wynagrodzenia za
pracę, niespotykaną dotąd skalą inflacji w związku z wojną w Ukrainie i pandemią COVID-
19).
Niezależnie od powyższego (co jednak już samo przez się wymuszało na zamawiającym
zażądanie od EKO-WEST sp. z o.o. złożenia wyjaśnień zaoferowanych cen) należy także
wyjaśnić, że cena EKOWEST sp. z o.o. nie pokrywa niezbędnych kosztów świadczenia
usługi. Nie mówimy tu nawet o wszystkich koniecznych kosztach, ale tylko części z nich i to
tych najbardziej podstawowych, takich jak koszty pracy,
dostępności pojazdów, paliwa i
worków. Łączna cena za odbiór odpadów zbieranych selektywnie zaoferowana przez EKO-
WEST sp. z o.o. wynosi 2.876.880,00 zł netto (ostatnia kolumna pozycji/wiersza o liczbie
porządkowej 2 w punkcie „II.” Formularza ofertowego). Tymczasem suma wspominanych
wyżej kosztów podstawowych (i to ujmowanych tak naprawdę poniżej poziomu rynkowego, w
sposób jak najbardziej korzystny dla EKOWEST sp. z o.o.) stanowi niemalże 3.000.000,00 zł
netto (po urealnieniu nie powinna być jednak niższa 4.000.000,00 zł netto). Odnosząc się
bliżej do poszczególnych kategorii rzeczonych kosztów analizę rozpocząć należy od kosztów
zapewniania sobie przez wykonawcę dostępności pojazdów, przy czym w niniejszym
odwołaniu całkowicie pominięto wyliczenie kosztów eksploatacyjnych, które stanowią jednak
w nor
malnych warunkach rynkowych istotną kwotę.
Jak już wskazano powyżej zamawiający wymagał w SWZ dysponowania przez
wykonawcę ogólnie 9 pojazdami, z czego co najmniej 3 pojazdami (4, gdy uwzględni się
odbiór odpadów z kontenerów) dla odbioru odpadów zbieranych selektywnie, i taką samą
liczbą dla odbierania odpadów zmieszanych. Założenia te (w przypadku odpadów zbieranych
selektywnie) już w oparciu o treść OPZ muszą zostać jednak zweryfikowane. Mając na
uwadze liczbę punktów wywozowych oraz przyjętą częstotliwość odbioru poszczególnych
frakcji odpadów wynika, że dla odbioru odpadów zmieszanych zamawiający uwzględnił
intensywność pracy jednej ekipy (w 8 godzinnym dniu pracy) na poziomie odbioru odpadów z
ok. 260 punktów średnio dziennie, co jest realną wartością (do 2 minut na odbiór odpadów z
jednego punktu wywozowego). W przypadku natomiast odbioru odpadów zbieranych
selektywnie wychodzi n
atomiast nierealna intensywność, bo na poziomie odbioru odpadów z
ok. 590 punktów średnio dziennie (czyli mniej niż 45 sekund na odbiór odpadów z jednego
punktu w normalnym 8 godzinny dniu pracy przy założeniu tylko jednego zrzutu na instalacji).
Żeby chociaż trochę urealnić intensywność pracy jednej ekipy do faktycznych możliwości
(powszechnie przyjmuje się, że odbiór odpadów z jednego punktu trwa ok. 90 sekund), to
minimalna liczba potrzebnych pojazdów/śmieciarek dla odbioru odpadów zbieranych
selektywnie
z terenu gminy Komorniki wynosi 5 śmieciarek średnio dziennie (tak naprawdę
5,2
średnio dziennie, ale przyjęto dane na korzyść EKO-WEST sp. z o.o. – tylko 4 pojazdy).
Powyższe wyliczenie pozostaje w pełnej zgodzie z wiedzą zamawiającego dotyczącą
obecneg
o sposobu świadczenia usługi odbioru odpadów zbieranych selektywnie na terenie
Komornik. Aktualny wykonawca usługi (który świadczy ją przez ostatnie 3 lata) wykorzystuje
średnio dziennie 5 śmieciarek, z czego 4 przypisane są tylko do odbioru papieru, PET, szkła
i bioodpadów. Pozostała śmieciarka (jedna z pięciu) służy natomiast do odbioru
wielkogabarytów i uzupełniającego odbioru niezrealizowanych trasówek przez pojazdy
podstawowe, w szczególności bioodpadów w okresie ich zwiększonej podaży. Do dalszej
ana
lizy przyjęto wymaganą liczbę pojazdów w sposób korzystny dla EKO-WEST sp. z o.o.,
tj. opierający się na założeniu logistycznym, że będzie on przez cały okres świadczenia
usługi na rzecz zamawiającego w stanie utrzymać intensywność odbioru odpadów z punktów
wywozowych na większym poziomie niż obecny wykonawca, i zarazem większym poziomie
niż wynika z powszechnie przyjmowanych założeń, jego pojazdy nie będą ulegały awariom,
i że na instalacji (wraz z dojazdem do niej) pojedynczy pojazd nie będzie spędzać dłużej niż
0,5 godziny. Są to założenia bardzo optymistyczne, żeby nie powiedzieć nierealne, tym
bardziej gdy weźmie się pod uwagę, że EKO-WEST sp. z o.o. był już zaangażowany
w świadczenie usługi na terenie Komornik w pierwszych 2 miesiącach realizacji usługi przez
obecnego wykonawcę, i po tym czasie została z nim zakończona jakakolwiek współpraca,
gdyż nie był on w stanie realizować usługi należycie. Nie był on stanie sprostać tym
wspomnianym optymistyczną założeniom logistycznym. Mając na uwadze złożony przez
EKO-
WEST sp. z o.o. „Wykaz urządzeń technicznych” (załącznik nr 9 do SWZ) przyjąć
należy, że wszystkie pojazdy do obsługi odbioru odpadów zbieranych selektywnie są przez
niego najmowane (w ramach najmu długotrwałego). Oznacza to, że koszt dostępności
jednego pojazdu kształtuje się na poziomie ok. 10.000,00 zł netto/miesiąc. Takie są bowiem
stawki rynkowe (odwołujący przedstawi oczywiście dowody na poparcie wszystkich swoich
twierdzeń na rozprawie lub też w terminie wyznaczonym przez Izbę). Do wyliczeń przyjęto
jednak niższy niż rynkowy poziom najmu jednego pojazdu, bo tylko 9.000,00 zł netto.
Oznacza to,
że minimalny koszt zapewniania sobie przez EKO-WEST sp. z o.o. pojazdów do
odbioru odpadów zbieranych selektywnie z gminy Komorniki nie może być niższy niż
36.000,00 zł netto/miesiąc – 4 pojazdy po 9.000,00 zł netto każdy, czyli 864.000,00 zł netto
przez cały okres realizacji usługi (tak naprawdę koszt ten nie może być niższy niż 50.000,00
zł netto/miesięcznie – 5 pojazdów po 10.000,00 zł netto, czyli 1.200.000,00 zł netto w całym
okresie realizacji usługi). Z liczby pojazdów wynika wprost liczba potrzebnych pracowników
fizycznych. 4 śmieciarki to co najmniej 4 kierowców i 8 ładowaczy. Tak naprawdę liczbę tę
należałoby zwiększyć z uwagi na choćby ryzko absencji (choroby, urlopy). Do dalszych
wyliczeń przyjęto ponownie najbardziej korzystne dla EKO-WEST sp. z o.o. okoliczności
(przez to tak naprawdę nierealne dane), tj. przyjęto, że pracownicy nie będą chorować, a
przez czas urlopów braki kadrowe nie spowodują spadku intensywności odbioru. Poza
pracownikami fizycznymi dla potrzeb kontraktu EKO-WEST sp. z o.o. powinien odde
legować
jeszcze co najmniej 2 pracowników biurowych (do Biura Obsługi Klienta i dyspozytora do
kontaktu
z zamawiającym). W dalszej kalkulacji przypisano do kontraktu Komorniki jednak
tylko jednego pracownika (przyjmując stosunek zaangażowania w odbiór odpadów
zbieranych selektywnie do odbioru odpadów zmieszanych oraz uwzględniając fakt, że osoby
te mogą jednocześnie zajmować się kontraktem Puszczykowo). Podsumowując, w kalkulacji
uwzględniono jedynie 4 kierowców, 8 ładowaczy i 1 pracownika biurowego. Minimalne
wynagrodzenie za pracę, które każdy z wykonawców musiał uwzględnić w składanych
ofertach w latach 2023
– 2024 wynosić będzie co najmniej 3.600,00 zł/miesiąc, co stanowić
będzie koszt dla pracodawcy w wysokości 4.321,08 zł/miesiąc (uwzględniając obciążające
pracodawcę składki na zabezpieczanie społeczne). Przypomnieć należy, że zamawiający
przewidział w przedmiotowym postępowaniu klauzę społeczną zatrudnienia na umowę o
pracę wszystkich osób zaangażowanych w realizację zamówienia (punkt III.9. SWZ).
Ocz
ywistym jest, że minimalne wynagrodzenie za pracę nie odpowiada obecnym realiom
rynkowym, a w szczególności w branży gospodarki odpadami komunalnymi. Ponownie
jednak przyjmując dane na korzyść EKO-WEST sp. z o.o. w kalkulacji przyjęto, że uda mu
się zatrudnić wszystkich ładowaczy i pracowników biurowych na poziomie minimalnego
wynagrodzenia za pracę. Tego założenia nie da się jednak w żaden sposób obronić w
przypadku kierowców, którzy wedle danych rynkowych oczekują wynagrodzenia na umowie
o pracę (bez zatem składek obciążających pracodawcę z tytułu ubezpieczenia społecznego)
między 5.000 zł, a 6.000 zł/miesiąc (koszt pracodawcy to zatem od 6.000 zł do 7.200 zł).
Mając na uwadze powyższe, koszty pracy dla potrzeb kontraktu w Komornikach kształtują
się minimalnie na poziomie 62.700,00 zł/miesiąc, co w skali całego kontraktu stanowi
1.504.800,00 zł (a w urealniony sposób na poziomie 1.860.000,0 zł – przyjmując potrzebę
zatrudnienia 5 kierowców, 9 ładowaczy i 1 pracownika biurowego za rynkowym
wynagrodzeniem). Już tyko te dwa rodzaje kosztów generują po stronie EKO-WEST sp. z
o.o. potrzebą wydatkowania w skali całego kontraktu 2.368.800,00 zł (a w urealnionym ujęciu
3.060.00,00
zł).
Dla
przypomnienia
oferta
EKO-WEST
sp.
z
o.o.
w zakresie ceny za odbiór odpadów zbieranych selektywnie to 2.876.880,00 zł netto.
Jeśli chodzi o koszt paliwa, to także i w tym zakresie przyjęto jak najbardziej korzystne
parametry dla EKO-
WEST sp. z o.o. Po pierwsze, średnie spalanie pojedynczego pojazdu
przeznaczonego do odbioru odpadów zbieranych selektywnie na 100 km, to ok. 45 litrów
ON.
Wynika to z powołanych już badań dr. M. M. . Dla potrzeb odwołania przyjęto niższe
spalanie, bo na poziomie 40l/100km. Aktual
na średnia cena litra ON na terenie wielkopolski
przekracza 7,50 zł netto. Dla potrzeb kalkulacji przyjęto niższą ceną, bo jedynie 7,00 zł netto.
Jest to zarazem cena niższa niż średnia z ostatnich 12 miesięcy. Najbardziej sporną daną
może być liczba kilometrów potrzebnych po przejechania w skali kontraktu
w zakresie pracy na rejonie. Kwestia długości dojazdu z bazy magazynowo-transportowej
EKO-
WEST sp. z o.o. do instalacji i z powrotem ma wymiar obiektywny. Baza ta położona
jest bowiem w odległości 25 km od instalacji, co oznacza, że każdy pojazd musi w ramach
pojedynczej trasówki pokonać co najmniej 50 km. Tylko zatem z tego tytułu liczba kilometrów
do pokonania w skali całego kontraktu (mając na uwadze, że średnio dziennie muszą
pracować co najmniej 4 pojazdy dla odpadów zbieranych selektywnie, a każdy z nich w
ciągu dnia będzie tylko raz zrzucał się na instalacji) wyniesie 100.800 kilometrów.
Przeliczając to na koszt paliwa wychodzi, że tylko na dojazdy z bazy do instalacji i z
powrotem EKO-WEST sp. z o.
o. potrzebuje 317.520,00 zł netto (przy urealnionej liczbie
pojazdów, spalania i ceny za litr ON kwota ta wzrasta do 472.500,00 zł netto). Mając na
uwadze obszar gminy Komorniki, długość sieci drogowej oraz liczbę punktów wywozowych i
częstotliwość odbioru odpadów zbieranych selektywnie dokładając należytej staranności
przy planowaniu logistyki trasówek należy dojść do przekonania, że na prace na rejonie dla
pojedynczego pojazdu w ujęciu średnio dziennym (a więc dla realizacji jednej trasówki)
należy przyjąć minimalnie 25 km. Oznacza to, że średniomiesięcznie 4 pojazdy do odbioru
odpadów zbieranych selektywnie muszą na rejonie przejechać ponad 2.000 km, czyli w skali
całego kontraktu ok. 50.000 km. Przeliczając to na koszt paliwa wychodzi, że EKO-WEST
sp. z
o.o. potrzebuje 157.520,00 zł netto (przy urealnionej liczbie pojazdów, spalania i ceny
za litr ON kwota ta wzrasta
do 236.250,00 zł netto).
Powyższe wyliczenie są w pełni zgodne z teoretycznym ujęciem tego aspektu. Jak wynika
z publikacji powoływanego już wielokrotnie dr. M. M. średnie spalanie pojazdów na 1 Mg
odpadów zbieranych selektywnie to 9,5 litra ON. Podkładając to pod dane dotyczące
strumienia
odpadów
zbieranych
selektywnie
w
gminie
Komorniki
wychodzi,
że wykonawca powinien skalkulować w skali całego kontraktu zużycie ok. 114.000 litrów ON,
co oznacza koniecznością zabezpieczenia kwoty ok. 800.000,00 zł netto (a przy urealnionej
cenie litra ON ok. 850.000,00 zł netto). Jak widać z zestawienia tych danych odwołujący
przyjął nader korzystne dla EKO-WEST sp. z o.o. założenia logistyczne w zakresie liczby
kilometrów do przejechania w skali całego kontraktu. Odwołujący skalkulował bowiem z tego
tytułu jedynie 475.040 zł netto (urealniona wartość to 708.750,00 zł netto), co jest kwotą
z
nacznie niższa niż wynika z opracowań teoretycznych w tym zakresie. Zamawiający
doskonale zdaje sobie przy tym spra
wę, jaka jest średnia długość pracy na rejonie
realizowana przez aktualnego wykonawcę usługi dla odbioru odpadów zbieranych
selektywnie. Zama
wiający może to ocenić na podstawie posiadanych narzędzi kontrolnych
nad wykonawcą, w szczególności danych GPS. Z tego co udało się ustalić odwołującemu na
ten moment wynika,
że średnia długość kilometrów pracy na rejonie dla jednego pojazdu
obecnego wykon
awcy usługi to ponad 30 km (jak wskazano powyżej odwołujący przyjął tylko
25 km). Podsumowując, minimalne koszty dostępności pojazdów, pracowników i paliwa,
które musi ponieść EKO-WEST sp. z o.o. na realizację przedmiotowego zamówienia nie
będą niższe niż 2.843.840,00 zł (a w ujęciu urealniony nie będą niższe niż 3.768,750,00 zł).
Ponownie wypada przypomnieć, że cena ofertowa EKO-WEST sp. z o.o. za odbiór odpadów
zbieranych se
lektywnie to 2.876.880,00 zł netto. Ostatnim z podstawowych kosztów
niezbędnych do prawidłowego wykonania przedmiotowego zamówienia jest koszt nabycia
worków do selektywnej zbiórki odpadów. Przyjmując za dokumentami zamówienia
(odpowiednie postanowienia OP
Z przywołano powyżej), że wykonawca zobowiązany jest
zapewnić dla każdego punktu wywozowego pakiet startowy worków (po 2 worki dla frakcji
odpadów) oraz, że następnie musi zapewnić worki w systemie „worek za worek”, przeliczając
to na liczbę punktów wywozowych (8.405) i częstotliwość odbioru poszczególnych frakcji
odpadów (przy założeniu, że mieszkaniec wystawi tylko jeden worek w harmonogramowym
terminie odbioru danej frakcji odpadów), wychodzi, że wykonawca zobowiązany jest nabyć
przynajmniej 700.000 wo
rków w skali całego kontraktu. Rynkowa cena nabycia jednego
worka w żadnym wypadu nie może być niższa niż 0,30 gr netto. Oznacza to, że EKO-WEST
sp. z o.o. powinien zabezpieczyć na potrzeby nabycia worków do selektywnej zbiórki
odpadów dla Komornik co najmniej 210.000,00 zł netto (a urealniając liczbę worków o
niezbędny poziom zapasu oraz przyjmując cenę rynkową worków, kwota ta nie powinna być
niższa niż 290.000,00 zł netto). Mając na uwadze wszystkie powyższe wyliczenia, minimalny
niezbędny koszt należytego wykonania usługi odbioru odpadów zbieranych selektywnie na
terenie gminy Komorniki jaki EKO-
WEST sp. z o.o. musi ponieść, nie będzie w żadnym
wypadku niższy niż 3.053.840,00 zł, co przekracza przecież poziom zaoferowanej przez
niego ceny. Gdyby nadto od
robinę urealnić wszystkie opisane wyżej koszty (w zakresie w
jakim wskazano wcześniej), to kwota ta wzrasta do 4.058.750,00 zł. Zważywszy, że w
wyliczeniach całkowicie pominięto szereg innych koniecznych kosztów, w tym istotnych z
perspektywy całego zamówienia, to nie może budzić wątpliwości uznanie ceny EKO-WEST
sp. z o.o. za rażąco niską. W tym świetle zamawiający nie tyle powinien mieć uzasadnione
podejrzenie/wątpliwość, co do realności ceny zaoferowanej mu ceny, ale wręcz powinien
przyjąć, że jest to niemal pewne. Zresztą zauważyć należy, że nie tylko tak istotna część
składowa ceny EKO-WEST sp. z o.o. jaką jest cena za odbiór odpadów zbieranych
selektywnie nie pozwala pokryć kosztów świadczenia usługi (jest ceną nierealną), ale także
i cała cena (cena łączna) jest po prostu rażąco niska. Z opracowań ekspertów którymi
dysponuje odwołujący, a które zostały przygotowane przez innego zamawiającego
publicznego, ale dla potrzeb podobnego charakterystyką terenu i strumienia odpadów
zamówienia, wynika, że koszt świadczenie usługi odbioru odpadów komunalnych dla gminy
Komorniki nie może być niższy niż 11.000.000,00 zł netto. Cena ofertowa EKO-WEST sp.
z o.o. to jedynie 10.129.385 zł netto.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania.
Pismo procesowe w sprawie wraz z wnioskami dowodowymi złożył również przystępujący
wykonawca PHU Komunalnik sp. z o.o.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołania, o których stanowi
przepis art. 528 ustawy Pzp.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia przekracza kwoty określone
w przepisach wydanych na podstawie art. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszeni
a przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 505 ust. 1
ustawy Pzp,
co uprawniało go do złożenia odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, oraz uczestnik
ów postępowania odwoławczego, złożone w pismach
procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła, iż odwołanie nie zasługuje na
uwzględnienie.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, iż wartość przedmiotowego
zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i usług wynosi 12.813.435,36 zł,
zaś średnia arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert wynosi 13.000.421,80 zł. Zgodnie
z art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp, z
amawiający zobowiązany byłby zwrócić się do
w
ykonawców o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów w zakresie wyliczenia ceny
lub ich istotnych części składowych w przypadku, gdy ceny całkowite ofert złożonych w
przedmiotowym postępowaniu byłyby niższe o co najmniej 30% od wartości zamówienia
powiększonej o należny podatek od towarów i usług tj. gdyby ceny ofert wynosiły
8.
969.404,75 zł i mniej lub były niższe o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert tj. gdyby ceny ofert wynosiły 9.100.295,26 zł i mniej.
W odniesieniu do powyższego, w ocenie zamawiającego, zaoferowana przez wykonawcę:
EKO-W
EST Sp. z o.o., ul. Wiśniowa 30, 62-052 Komorniki cena (oferta najwyżej oceniona
w przyjętych kryteriach) nie wydawała się rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia i nie budziła wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie
z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia (art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp).
W świetle powyższego, nie istnieje po stronie zamawiającego obowiązek zwrócenia się,
ani do ww. w
ykonawcy, ani też do żadnego z pozostałych wykonawców o udzielenie
wyjaśnień, w tym złożenie dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub ich istotnych części
składowych.
W świetle powyższego, w odniesieniu do wszystkich zarzutów odwołującego w odwołaniu
z dnia 12.12.2022 r., z
amawiający wskazuje, iż jak stanowi Komentarz do art. 224 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych pod redakcją M. Jaworskiej, Wydawnictwo C. H. Beck.
Sp. z o.o., Warszawa 2021, ustawodawca w ust. 1 komentowanego przepisu nie wskazuje
wprost na przesłanki, które muszą zaistnieć, aby zamawiający miał obowiązek uznania,
że występuje podejrzenie złożenia oferty zawierającej rażąco niską cenę lub koszt,
a w konsekwencji wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień. Ustawodawca nie określił
precyzyjnie i sztywno przesłanek stosowania tego przepisu, zostawiając tym samym
zamawiającemu swobodę w podejmowaniu decyzji. Z literalnego brzmienia przepisu art. 224
ust. 1 PZP wynika, że zamawiający występuje do wykonawcy o wyjaśnienia dotyczące ceny
lub kosztu, lub ich istotnych części składowych wyłącznie, gdy na podstawie okoliczności
ustalonych w toku postępowania o udzielenie zamówienia poweźmie wątpliwość,
że zaproponowana przez wykonawcę cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia lub budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
prze
dmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami zamawiającego.
Dalej w odniesieniu do powyższego zamawiający wskazuje, iż jak stanowi Krajowa Izba
O
dwoławcza w wyroku z dnia 8 maja 2018 r., KIO 769/18, Legalis, ustalenia zamawiającego
w tym zakresie mogą opierać się na różnych okolicznościach, które mogą zostać powzięte
w trakcie badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, w szczególności dotyczących porównania ceny badanej oferty do: wartości
szacunkowej zamówienia, powiększonej o wartość podatku VAT, średnich cen ofert
złożonychw danym postępowaniu lub ceny kolejnej oferty złożonej w tym postępowaniu.
Żądanie wyjaśnień w celu zbadania, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia stanowi wyłączną kompetencję zamawiającego jako podmiotu, który
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego.
Wyżej wskazany komentarz oraz wyrok Krajowej Izby Odwoławczej, w świetle wyżej
przytoczonych okoliczności, jednoznacznie wskazują, iż wbrew twierdzeniom odwołującego,
w przedmiotowym postępowaniu zamawiający nie miał obowiązku stosować art. 224 ust. 1
ustawy Pzp. Z
a prawdziwością i rzetelnością zaoferowanej przez wykonawcę: EKO-WEST
s
p. z o.o., całkowitej ceny brutto za realizację usługi przemawia, zdaniem zamawiającego,
fakt posiadania przez ww. w
ykonawcę:
- siedziby firmy,
-
sprzętów (pojazdów) do realizacji przedmiotowej usługi,
- bazy magazynowo-
transportowej, na terenie ww. gminy pod adresem: ul. Wiśniowa 30,
62-052 Komorniki.
W ocenie zamawi
ającego, taki stan rzeczy przekłada się na znaczące obniżenie kosztów
realizacji
przedmiotu zamówienia tj. np. kosztów paliwa, kosztów amortyzacyjnych, kosztów
pracowniczych itp. a w konsekwencji na skalkulowanie cen jednostkowych, cen całkowitych
za reali
zację poszczególnych usług wchodzących w zakres przedmiotu zamówienia i ceny
glob
alnej w wysokości wskazanej w ofercie wykonawcy: EKO-WEST sp. z o.o. Nadto
z
amawiający dokonując analizy nakładów finansowych poniesionych na realizację usługi
odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Komorniki
w poprzednim okresie tj. w latach 2020-
2022 (3 lata) stwierdził, iż ww. nakłady wyniosły
łącznie brutto: 16.017.000,91 zł, co w przeliczeniu na 2 lata dało: 10.678.000,60 zł.
Wyliczenia:
16.017.000,91 zł [nakłady finansowe na odbiór odpadów komunalnych z
terenu gminy Komorniki w latach 2020-2022 (3 lata)] : 3 lata (poprzedni okres: 2020-2022) =
5.339.000,30 zł (nakłady finansowe na odbiór odpadów komunalnych z terenu gminy
Komorniki na 1 r
ok) x 2 lata (obecne zamówienie na odbiór odpadów komunalnych z terenu
gminy Komo
rniki) = 10.678.000,60 zł.
Porównanie powyższego z zaoferowaną przez wykonawcę: EKO-WEST sp. z o.o., ceną
całkowitą brutto za realizację przedmiotowego zamówienia tj. 10.939.735,80 zł stanowi
potwierdzenie słuszności stwierdzenia zamawiającego, iż w przypadku ww. oferty, wbrew
twierdzeniom o
dwołującego nie może być mowy o rażąco niskiej cenie. Na marginesie
z
amawiający wyjaśnia, że na sfinansowanie przedmiotowego zamówienia zamawiający
zamierzał przeznaczyć brutto: 12.813.435,36 zł. Takie założenie zamawiającego stanowiło
konsekwencję powiększenia poniesionych nakładów finansowych w okresie 2020-2022
w przeliczeniu na dwa lata o ok. 10% wartości tych nakładów tj. 10.678.000,60 zł + ok. 10%
z 10.678.000,60 zł. Powyższe było związane z uwzględnieniem przez zamawiającego
narzuconej przepisami ustawodawcy konieczności zwiększenia częstotliwości odbioru
odpadów: szkła i BIO.
Co do zarzutu o
dwołującego, że cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i transport
odpadów zbieranych selektywnie jest niższa niż cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i
transport odpadów zmieszanych, zamawiający wskazuje dodatkowo, iż w jego ocenie,
wycena 1 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych wyżej w stosunku do
wyceny 1 Mg odpadów zbieranych selektywnie to prawo, które przysługuje każdemu
w
ykonawcy realizującemu usługi odbioru i transportu odpadów komunalnych. W
przedmiotowym post
ępowaniu skorzystał z tego uprawnienia wyłoniony wykonawca. Zatem
zarzucanie ww. w
ykonawcy nielogiczności w ww. działaniu jest, zdaniem zamawiającego,
niewłaściwe.
Co do zarzutu o
dwołującego, że zarówno cena jednostkowa i łączna za odbiór i transport
odpadów zbieranych selektywnie przez EKO-WEST sp. z o.o. jest absurdalnie niższa od
średniej arytmetycznej pozostałych ofert (dla odpadów zbieranych selektywnie), bo o ponad
47%, a od średniej wszystkich ofert (a więc i uwzględniającej nierealną cenę EKO-WEST Sp.
z o.o.) aż o ponad 40%, i to wszystko w sytuacji, gdy odbiór odpadów zbieranych
selektywnie (a więc i jego koszt oraz przychód dla wykonawcy) stanowi ponad połowę
przedmiotu zamówienia ujmowanego przez pryzmat liczby punktów wywozowych, z których
należy odebrać poszczególne frakcje odpadów komunalnych, czy też prawie 35%
przedmiotu zamówienia ujmowanego przez pryzmat strumienia poszczególnych frakcji
odpadów, zamawiający wskazuje dodatkowo, podobnie jak zaznaczył to wyżej w odpowiedzi
na pierwszy zarzut, iż ogólna wycena usługi odbioru i transportu odpadów selektywnie
zebranych poniżej średniej arytmetycznej cen zaoferowanych przez innych wykonawców
stanowi uprawnienie w
ykonawcy, który stosuje taką kalkulację. W przedmiotowym
post
ępowaniu skorzystał z tego uprawnienia wyłoniony wykonawca. Zatem zarzucanie ww.
wykonawcy
absurdalności w ww. działaniu jest, zdaniem zamawiającego, niezasadne.
Co do zarzutów odwołującego, iż:
-
łączna cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie (EKO-WEST sp.
z o.o. zaoferował 2.876.880,00 zł netto) nie pozwala pokryć nie tylko wszystkich koniecznych
kosztów potrzebnych do należytego wykonania zamówienia (zgodnie z dokumentami
zamówienia, jak i właściwymi przepisami prawa, w tym z zakresu zabezpieczenia
społecznego), ale nawet sumy najbardziej podstawowych kosztów,
-
łączna cena ofertowa EKO-WEST sp. z o.o. (10.129.385,00 zł netto) odbiega
znacznie od realiów rynkowych (najniższa z możliwych, cena rynkowa przy uwzględnieniu
wszystkich wymagań zamawiającego nie może być w żadnym wypadku niższa niż 11 mln zł
netto) i nie pozwala
tym samym pokryć niezbędnych kosztów realizacji zamówienia, co czyni
ją całkowicie nierealną, zamawiający wskazuje dodatkowo, podobnie jak w odpowiedzi na
wyżej wskazane zarzuty odwołującego, iż zaoferowanie realizacji odbioru i transportu
odpadów zbieranych selektywnie oraz całej przedmiotowej usługi w wysokościach
wskazanych w ofercie EKO-WEST sp. z o.o., stanowi prawo ww. w
ykonawcy. Zaś prawem
z
amawiającego jest danie wiary wykonawcy, iż ww. wykonawca zrealizuje przedmiotowe
zamówienie w zaoferowanych przez siebie cenach, prawidłowo i z należytą starannością.
Zatem zarzucanie ww. wykonawcy,
iż zaoferowana przez nich cena ofertowa (w tym łączna
cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie) odbiega znacznie od realiów
rynkowych jest, zdaniem z
amawiającego, niesłuszne.
Na koniec z
amawiający zaznaczył, iż w przypadku konieczności odrzucenia
w przedmiotowym postępowaniu oferty wykonawcy: EKO-WEST sp. z o.o., zmuszony
zostanie do unieważnienia przedmiotowego postępowania na podstawie art. 255 pkt 3
ustawy Pzp,
ponieważ kwota następnej w kolejności najkorzystniejszej oferty w przyjętych
kryteriach, tj. kwota oferty wykonawcy: ML-EKO TEAM sp. z o.o.,
w wysokości
13.232.322,00 zł, znacznie przekracza możliwości finansowe zamawiającego (12.813.435,36
zł).
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej zarzuty odwołującego są bezzasadne. Izba podziela
stanowiska prezentowane przez zamawiającego i przystępującego Eko-West sp. z o.o.
Zgodnie z przepisem art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, j
eżeli zaoferowana cena lub koszt, lub
ic
h istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi
z
odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
Odwołujący zakwestionował zaniechanie zamawiającego względem pozycji nr 2 z pkt II
formularza o
fertowego dotyczącego ceny za odbiór i transport odpadów komunalnych
zbieranych
selektywnie, które w ocenie odwołującego wymagało wezwania przez
zamawiającego do złożenia wyjaśnień, czy cena tam wskazana nie jest ceną rażąco niską.
Izba nie kwestionuje oko
liczności, iż ww. pozycja formularza ofertowego dotyczy istotnej
części składowej ceny, gdyż dotyczy stricte przedmiotu świadczenia wpisującego się
w
określone działanie będące clou świadczenia usługi.
Jednakże jak wynika z ww. przepisu ustawy Pzp, to na zamawiającym spoczywa
obowiązek oceny, czy dany element ceny budzi wątpliwości co do możliwości świadczenia
usługi, a co za tym idzie czy może nosić znamiona ceny rażąco niskiej. Oczywistym jest, że
wzbu
dzenie takiej wątpliwości może nastąpić również przez działania innych wykonawców,
uczestniczących w danej procedurze udzielenia zamówienia publicznego, tj. np. przez
wniesienie odwołania. Odwołujący w przedmiotowym postępowaniu próbował wykazać, że
zamaw
iający miał podstawy do powzięcia takich wątpliwości przedstawiając wyliczenia
własne, w zakresie których należało przyjąć określone wartości w celu prawidłowej, zdaniem
odwołującego, wyceny ww. pozycji kalkulacji. Należy mieć na względzie, iż każdy
przeds
iębiorca, posiada właściwy tylko jemu określony potencjał, doświadczenie oraz
zdolności, które w ujęciu rzetelności prowadzonego przedsiębiorstwa dają podstawę do
takiej kalkulacji ceny, która po pierwsze zagwarantuje zamawiającemu gwarancję
prawidłowego wykonania przedmiotu zamówienia, a po drugie, że wykonawca wykona
zamówienie w granicach kosztów osiągając przy tym godziwe wynagrodzenie (zysk).
Z
amawiający zaś, poddając pod ocenę wartość wycenionej przez wykonawcę usługi musi
mieć na względzie całokształt okoliczności wpływających na tę ocenę, czyli wiedzę na temat
wykonawcy oraz zakresu świadczenia usługi wynikająca z opisu przedmiotu zamówienia,
która musi być poparta własnym doświadczeniem zamawiającego.
W przedmiotowym postępowaniu zamawiający taką wiedzą dysponował, gdyż wiedział,
że przystępujący posiada bazę magazynowo-transportową na terenie gminy, na której rzecz
ma być świadczona usługa, że wykonawca ma własną stację paliw oraz co najważniejsze,
że świadczy usługę tożsamą rodzajowo dla gminy sąsiadującej za cenę niższą niż
zaoferowana w prze
dmiotowym postępowaniu. Komplet tych informacji, zdaniem Izby,
wywołał pozytywną reakcję ze strony zamawiającego, polegająca na braku wątpliwości co do
możliwości świadczenia usługi za podana cenę. Izba wskazuje, że wyliczenia własne czy to
odwołującego, czy przystępującego PHU Komunalnik, stanowią jedynie wyraz własnego
zapatrywania na koszty świadczenia tej usługi. Wyliczenia, na które powoływał się
odwołujący i przystępujący Komunalnik, dowody powołane przez odwołującego i
przystępującego Komunalnik, opracowanie naukowe powoływane przez odwołującego, nie
mogą być wyznacznikiem miary, jaką należało przyjąć wyceniając ten element usługi.
Stanowią bowiem jedynie zapatrywanie danego wykonawcy na koszty, jakie dany
wykonawca skalkulował w swojej ofercie. Nie jest bowiem wiadomym, np. jaką wysokość
zysku wyliczył sobie wykonawca oferując cenę na podanym przez siebie poziomie. Dlatego
też Izba stwierdziła, że brak było podstaw do nakazywania zamawiającemu wezwania
przystępującego Eko-West do złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp.
Należy również zwrócić uwagę, iż odwołujący w swojej argumentacji kilkukrotnie
odwoływał się do różnicy, jaka zdaniem odwołującego zaistniała pomiędzy ceną ofertową
przystępującego Eko-West a wyliczeniami odwołującego, która w Jego ocenie uniemożliwia
realizację zadania za cenę podaną w ofercie Eko-West. Izba wskazuje, że wyliczenia,
którymi posługuje się odwołujący de facto wskazują na niewielkie różnice wynikające jedynie
z założenia kosztów jakie przyjął do wyliczeń odwołujący. Nie odzwierciedlają korzystnych
elementów świadczenia usługi, którymi dysponuje przystępujący Eko-West. Dla przykładu
należy podać, iż odwołujący przyjął, że przystępujący Eko-West wszystkie pojazdy będzie
wynajmował, co nie jest zgodne z rzeczywistością, gdyż tylko niewielka część będzie
wynajmowana
, a wg. oświadczenia przystępującego Eko-West, ceny za najem są niższe niż
te, które ujął w swojej kalkulacji odwołujący.
Odwołujący wskazywał również, w swoich wyliczeniach, że łączna cena za odbiór
odpadów zbieranych selektywnie zaoferowana przez EKO-WEST sp. z o.o. wynosi
2.876.880,00 zł netto (ostatnia kolumna pozycji/wiersza o liczbie porządkowej 2 w punkcie
„II.” Formularza ofertowego). Tymczasem suma wspominanych wyżej kosztów
podstawowych (i t
o ujmowanych tak naprawdę poniżej poziomu rynkowego, w sposób jak
najbardziej korzystny dla EKOWEST sp. z o.o.) stanowi
, wg. wyliczenia odwołującego ok.
3.000.000,00 zł netto. Nieznaczna różnica, przy przyjęciu przez odwołującego własnych
założeń wprost prowadzi do wniosku, że przystępujący Eko-West skalkulował cenę
prawidłowo, a co za tym idzie, zamawiający nie miał podstawy do wzywania tego wykonawcy
do złożenia wyjaśnień.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 575
ustawy Pzp
oraz § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz.
2437).
Przewodniczący:
…………………………
1. Oddala
odwołanie.
2. K
osztami postępowania obciąża ML-EKO Team sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12; 54-
106 Wrocław i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł
00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez ML-EKO Team
sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12; 54-106 Wrocław, tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 579 ust. 1 i art. 580 ust. 1 i 2 ustaw
y z dnia 11 września 2019 r. Prawo
zam
ówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129) na niniejszy wyrok - w terminie 14 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Pr
zewodniczący:
…………………………
sygn. akt: KIO 3310/22
Uzasadnienie
Zamawiający – Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów –
SELEKT”, ul. Kościańskie Przedmieście 2B; 64-020 Czempiń, prowadzi postępowanie
o udzielenie
zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Odbiór odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Komorniki – Sektor X”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia
30 września 2022 r., pod nr 2022/S 189-534367.
Dnia 1 grudnia 2022
roku, zamawiający poinformował wykonawców o wyniku
prowadzonego postępowania.
Dnia 12 grudnia 2022 roku, wykonawca ML-
EKO Team sp. z o.o., ul. Bogatyńska 12/12;
54-
106 Wrocław (dalej „Odwołujący”) wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej wobec niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego, tj. wobec
zaniechania przez niego zażądania od wykonawcy, którego oferta została uznana za
najkorzystniejszą – EKO-WEST sp. z o.o. złożenia wyjaśnień w zakresie ceny, a przede
wszystkim jej istotnej
części składowej (ceny za odbiór odpadów zbieranych selektywnie),
w sytuacja w której zaoferowana przez tego wykonawcę cena budzi uzasadnione wątpliwości
co do jej rynkowości, w szczególności zaś gdy niemożliwym jest pokrycie z niej wszystkich
obiektywnie koniecznych do poniesienia kosztów wykonania usługi. Odwołanie dotyczy
sektora X.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 224 ust. 1 w zw. z art. 16 pkt 1-3 pzp
poprzez zaniechania zażądania od EKO-WEST sp. z o.o. (wykonawcy, którego ofertę
zmawiający uznał za najkorzystniejszą) wyjaśnień w zakresie zaoferowanej przez niego
ceny, przede wszystkim zaś jej istotnej części składowej, tj. ceny za odbiór i transport
odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (cena z pozycji/wiersza o liczbie porządkowej
2 tabeli
z punktu „II.” Formularza ofertowego), w sytuacji, gdy cena ta musi wydawać się
rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i musi budzić wątpliwości
zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z
wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia i odrębnych przepisach, choćby z
tych względów, że:
-
cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie
jest niższa niż cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i transport odpadów zmieszanych, co
jest nieuzasadnioną i nielogiczną aberracją nie tylko w zamówieniu dla gminy Komorniki
(żaden inny wykonawca nie wycenił odbioru i transportu jednej tony odpadów zbieranych
selektywnie poniżej jednej tony odpadów zmieszanych), ale i w innych zamówieniach
procedowanych
w tym sam czasie przez zamawiającego (dla innych gmin wchodzących w
skład związku międzygminnego SELEKT, w szczególności tak samo wymagających w
zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jak gmina Komorniki), jak i ogólną tendencją
rynkową (gdzie powszechnie przyjmuje się, że odbiór jednej tony odpadów zbieranych
selektywnie jest bardziej kosztogenny niż jednej tony odpadów zmieszanych), tym bardziej
gdy uwzględni się fakt, że z dokumentów zamówienia (SWZ i OPZ dla gminy Komorniki)
wynika jednoznacznie, że zaangażowanie sprzętowe i kadrowe na potrzeby odbioru
odpadów zbieranych selektywnie w stosunku do odpadów zmieszanych jest podobne (a w
zasadzie większe), co w przeliczeniu na ilość odpadów poszczególnych frakcji czyni
niemożliwym zaoferowanie niższej ceny jednostkowej dla odpadów zbieranych selektywnie,
niż dla odpadów zmieszanych;
-
zarówno cena jednostkowa i łączna za odbiór i transport odpadów zbieranych
selektywnie przez EKO-
WEST sp. z o.o. jest absurdalnie niższa od średniej arytmetycznej
pozostałych ofert (dla odpadów zbieranych selektywnie), bo o ponad 47%, a od średniej
wszystkich ofert (a więc i uwzględniającej nierealną cenę EKO-WEST sp. z o.o.) aż o ponad
40%, i to wszystko w sytuacji, gdy odbiór odpadów zbieranych selektywnie (a więc i jego
koszt oraz przychód dla wykonawcy) stanowi ponad połowę przedmiotu zamówienia
ujmowanego przez pryzmat liczby punktów wywozowych, z których należy odebrać
poszczególne frakcje odpadów komunalnych, czy też prawie 35% przedmiotu zamówienia
ujmowanego przez pryzmat strumienia poszczególnych frakcji odpadów;
-
łączna cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie (EKO-WEST sp. z
o.o. zaoferował 2.876.880,00 zł netto) nie pozwala pokryć nie tylko wszystkich koniecznych
kosztów potrzebnych do należytego wykonania zamówienia (zgodnie z dokumentami
za
mówienia, jak i właściwymi przepisami prawa, w tym z zakresu zabezpieczenia
społecznego), ale nawet sumy najbardziej podstawowych kosztów, takich jak: koszty
pracownicze, ko
szty udostępniania pojazdów (bez uwzględnienia jakichkolwiek kosztów
eksploatacyjny
ch), koszty paliwa i koszty zapewnienia mieszkańcom Komornik worków do
selektywnej zbiórki odpadów, i to ujmowanych w sposób jak najbardziej korzystny dla
wykonawcy (EKO-WES
T sp. z o.o.), a więc na minimalnym poziomie, żeby nie powiedzieć
nierealistycznym rynkowo poziomie;
-
łączna cena ofertowa EKO-WEST sp. z o.o. (10.129.385,00 zł netto) odbiega
znacznie od realiów rynkowych (najniższa z możliwych, cena rynkowa przy uwzględnieniu
wszystkich wymagań zamawiającego nie może być w żadnym wypadku niższa niż 11 mln zł
netto) i nie pozwala tym samym pokryć niezbędnych kosztów realizacji zamówienia, co czyni
ją całkowicie nierealną.
W związku z powyższym odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie
zamawiającemu:
-
unieważnienia czynności wyboru oferty złożonej przez EKO-WEST sp. z o.o. jako
najkorzystniejszej;
-
powtórzenie czynności badania i oceny ofert;
-
zażądania od (wezwania) EKO-WEST sp. z o.o. złożenia wyjaśnień rażąco niskiej
ceny, przede wszystkim w zakresie sposobu kalkulacji ceny za odbi
ór i transport odpadów
zbieranych selektywnie (istotnej części składowej łącznej ceny ofertowej), a więc ceny
z pozycji/wiersza o liczbie porządkowej 2 tabeli z punktu „II.” Formularza ofertowego;
-
ponowienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, przy uwzględnieniu wymogu,
aby cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie pokrywała wszystkie
niezbędne koszty dla tej części przedmiotu zamówienia.
Ponadto
odwołujący wniósł o zasądzenie na rzecz odwołującego zwrotu kosztów
postępowania, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego.
Odwołujący wskazał, że ma interes we wniesieniu odwołania, gdyż jest jednym
z wykonawców biorących udział w przedmiotowym postępowaniu (jego oferta jest
sklasyfikowana
tuż za ofertą EKOWEST sp. z o.o.). W wyniku naruszenia przez
zamawiającego powołanych przepisów pzp interes odwołującego w uzyskania zamówienia
doznał uszczerbku. W przypadku bowiem prawidłowego zachowania zamawiającego EKO-
WEST sp. z o.o. zostałby wezwane do złożenia wyjaśnień zaoferowanej ceny, co
w konsekwencji powinno doprowadzić do odrzucenia jego oferty jako zawierającej rażąco
niską cenę. Gdyby to nastąpiło (gdyby zamawiający podjął czynności zgodne z pzp) to
odwołujący miałby szansę na wybór jego oferty jako najkorzystniejszej. Nie może zatem
budzić wątpliwości fakt, że zaskarżone zaniechanie zamawiającego skutkuje poniesieniem
szkody przez odwołującego – nieuzyskaniem zaplanowanego przez niego zysku z realizacji
przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący wskazał, iż przeliczając częstotliwość odbioru odpadów z danego punktu,
przy uwzględnieniu podziału odpadów na poszczególne frakcje, wychodzi, że
średniomiesięcznie wykonawca ma do obsłużenia (musi się zjawić w każdym punkcie
wywozowym) ok. 16.5
00 punktów wywozowych w przypadku odpadów zmieszanych (dla
wszystkich rodzajów nieruchomości) i aż ponad 37.000 punktów wywozowych w przypadku
odpadów zbieranych selektywnie (dla wszystkich rodzajów nieruchomości). Nawet gdyby
odpady zbierane selektywnie b
yły odbierane „u źródła” wyłącznie z wykorzystaniem
śmieciarek
dwukomorowych,
to
liczba
punktów
wywozowych
do
obsłużenia
średniomiesięcznie i tak przekraczałaby 18.500 punktów, a więc więcej niż w przypadku
odbioru odpa
dów zmieszanych. Zamawiający uznał (za punktem VIII.2.4 SWZ), że
minimalna liczba pojazdów konieczna do realizacji usługi odbioru odpadów komunalnych z
terenu gminy Komorniki to 9 pojazdów, z czego co najmniej 3, a w zasadzie 4 (przy
uwzględnieniu wykorzystania kontenerów) przypada na odbiór odpadów zbieranych
selektywnie. Przy czym już w tym miejscu zastrzec należy, że zamawiający zdaje sobie
doskonale sprawę z tego (z wykorzystaniem dostępnych mu narzędzi kontrolnych), że
aktualny wykonawca usługi odbioru odpadów komunalnych w gminie Komorniki (który to
świadczy tę usługę od 3 lat) wykorzystuje do odbioru odpadów zbieranych selektywnie
(wyłącznie jednak frakcji bioodpady, papier, PET i szkło) średnio dziennie 4 śmieciarki
(każda w systemie 8 godzinnej pracy) oraz jedną dodatkową śmieciarkę dla potrzeb odbioru
odpadów wielkogabarytowych i uzupełnienia trasówek niezrealizowanych przez podstawowe
pojazdy. Wykonawca nie jest zobowiązany do wyposażenia każdego punktu wywozowego w
pojemniki do gromadzenia odpadów (mieszkańcy Komornik samodzielnie nabywają
pojemniki), ale jest zobowiązany do wyposażenia każdego punktu wywozowego w pakiet
worków do selektywnej zbiórki odpadów „u źródła (tak punkt 7 OPZ, a w szczególności punkt
7.7.) Uwzględniając liczbę punktów wywozowych, liczbę frakcji odpadów zbieranych w
s
ystemie workowym oraz częstotliwość odbioru odpadów zbieranych selektywnie, a także
zapewnienie tzw. pakietu startowego worków, wykonawca zobowiązany jest przez cały okres
realizacji zamówienia (przez 24 miesiące) przekazać mieszkańcom co najmniej 700.000
sztuk worków. Wykonawca musi nadto zorganizować Centrum Obsługi Klienta (punkt 9.2.
OPZ), czynne w dniu robocze co najmniej od godziny 8:00 do godziny 15:00 oraz
zapewnić
osobę – dyspozytora do bieżących kontaktów z zamawiającym (punkt 9.3. OPZ). Generuje to
konieczność zatrudnienia przynajmniej dwóch pracowników biurowych i przypisania ich do
kontraktów z zamawiającym.
Oczywiście wykonawcę obciążą także szereg innych, mniej lub bardziej kosztogennych,
obowiązków, choćby takich jak sporządzenie i dystrybucja wśród mieszkańców
harmonogramów odbioru odpadów, zapewnienie bazy magazynowo-transportowej (w tym
biura dla wspomnianych pracowników biurowych), zapewnienie pracownikom środków BHP,
czy też utrzymanie pojazdów w odpowiednim stanie sanitarno-technicznych. Obowiązki te
generują realne koszty bezpośrednie dla kontraktu. Wykonawca poza kosztami
bezpośrednimi powinien nadto uwzględnić koszty ogólnozakładowe (w tym koszty zarządu
ogólnego), które w przypadku EKO-WEST sp. z o.o. z uwagi na skalę prowadzonej
dzia
łalności (uwzględniając przychód z dotychczasowej działalności oraz fakt, że aktualnie
może on liczyć na realizację jedynie dwóch zamówień publicznych na odbiór odpadów
komunalnych) w prawie 50% powinny być zaalokowane do kontraktu w Komornikach
(Komorniki
generowałyby największą część przychodu EKO-WEST sp. z o.o.), z czego w
połowie (w ¼) powinny być przypisane do kosztów odbioru i transportu odpadów zbieranych
s
elektywnie. Jak już jednak wspomniano wcześniej koszty te (i ich wpływ na cenę ofertową)
zosta
ły pominięte, gdyż już suma kosztów podstawowych (pracownicy, pojazdy, paliwo i
worki) przewyższa cenę zaoferowaną przez EKO-WEST sp. z o.o. dla odbioru odpadów
zbieranych selektywnie.
Przechodząc już do uzasadnienia poszczególnych aspektów stawianego powyżej
zamawiającemu zarzutu w pierwszej kolejności zauważyć należy, że jego
wątpliwości/podejrzenie co do braku realności zaoferowanej przez EKO-WEST sp. z o.o.
c
eny powinien wzbudzić już sam fakt, że cena jednostkowa za odbiór odpadów zbieranych
selektywn
ie jest niższa niż cena jednostkowa za odbiór odpadów zmieszanych (stosunek
cen w ofercie tego wykonawcy), co nie dość że samo przez się jest niewytłumaczalną
(ni
elogiczną) aberracją, to na dodatek odbiega i to w absurdalnie dużym stopniu od ofert
pozostałych podmiotów. Innymi słowy, już tylko w kontekście własnego doświadczenia
zamawiającego i cen zaoferowanych przez innych wykonawców (a więc kryteriów którymi
po
winien kierować się przy ocenie realności ceny wykonawcy w świetle powołanego
wcześniej orzecznictwa) musiał on powziąć wątpliwości/podejrzenia, o których mowa w art.
224 ust. 1 pzp. To,
że odbiór odpadów zbieranych selektywnie jest droższy (w ujęciu
jednostkowym
– do 1 Mg odpadów) niż odbiór odpadów zmieszanych, jest wiedzą
powszechną i udokumentowaną naukowo od wielu lat. Wystarczy zapoznać się choćby z
badaniami dr. M. M.
dotyczącymi właśnie tej kwestii, które przedłożono w załączeniu do
odwołania. Już tylko na marginesie warto zwrócić uwagę, że zgodnie z przywołanymi tu
analizami
średni koszt odbioru 1 Mg odpadów zbieranych selektywnie wynosił kilka lat temu
(a więc przed drastycznym wzrostem minimalnego wynagrodzenia za prace i cenami
to
warów i usług, w tym przede wszystkim paliwa) 243 zł. EKO-WEST sp. z o.o. zaoferował
zaś 240 zł.
Powyższe uwagi jak najbardziej korelują z niniejszym przypadkiem. Wszakże wszyscy
wykonawcy w przedmiotowym postępowaniu (poza oczywiście EKO-WEST sp. z o.o.)
zaoferowali ceny jednostkowe za odbiór odpadów zbieranych selektywnie na wyższym
poziomie niż za odbiór odpadów zmieszanych. Tak samo zresztą postąpili też i wykonawcy
w innych postępowaniach procedowanych aktualnie przez zamawiającego (SELEKT),
choćby dla gminy Puszczykowo, gminy Kościan, czy też miasta Kościan (zestawienie
informacji
z otwarcia ofert w tych postępowaniach w załączeniu). Jest to zresztą tendencja
ogólna powtarzana także i w postępowaniach prowadzonych przez innych zamawiających.
Powy
ższe nie jest w żaden sposób zaskakujące, jest to logiczna konsekwencja
wynikająca z opisu przedmiotu zamówienia. Skoro bowiem zamawiający wskazuje, że odbiór
odpadów zbieranych selektywnie w gminie Komorniki wymaga co najmniej takiego samego
zaangażowania sprzętowo-kadrowego co odbiór odpadów zmieszanych, a jednocześnie
wymaga większej intensywności (przypomnieć należy, że liczba przypadków stawienia się
przez wykonawcę w każdym punkcie wywozowym jest większa dla odpadów zbieranych
selektywnie
– 37.000 razy średniomiesięcznie, niż dla opadów zmieszanych – tylko 16.500
razy średniomiesięcznie), to z uwagi na stosunek strumieni tych frakcji odpadów (ok. 12.000
ton odpadów zbieranych selektywnie do 20.000 odpadów zmieszanych) nierealnym jest
zaoferowanie niższej ceny jednostkowej za odbiór odpadów zbieranych selektywnie. Innymi
słowy, skoro koszty odbioru odpadów zbieranych selektywnie są co najmniej takie same (są
jednak większe) jak odbioru odpadów zmieszanych do ich alokacja na mniejszą liczbę ton
odpadów poszczególnych frakcji musi skutkować wyższą ceną jednostkową dla odpadów
zbieranych
selektywnie
.
Co
więcej,
zamawiający
powinien
powziąć
także
wątpliwości/podejrzenia co do zaoferowanej przez EKO-WEST sp. z o.o. ceny jednostkowej
za odbiór odpadów zbieranych selektywnie po zestawieniu jej z cenami innych wykonawców.
Mimo, że reguła z art. 224 ust. 2 pzp nie ma wprost zastosowania do oceny cen
jednostkowych, to powinna być jednak traktowana jako element uzasadniający nabranie
przez zamawiającego wątpliwości/podejrzeń co do ceny.
Ceny jednostkowe za odbiór odpadów zbieranych selektywnie w niniejszym postępowaniu
kształtują się następująco: 240 zł netto (EKO-WEST sp. z o.o.), 500 zł netto (PHU
Komunalnik sp. z o.o.), 480 zł netto (odwołujący) i 385 zł netto (Remondis Sanitech Poznań
sp. z o.o.). Średnia arytmetyczna wszystkich ofert to 401,25 zł netto, zaś ofert z pominięciem
oferty EKO-
WEST sp. z o.o. to 455 zł netto. Oznacza to, że cena jednostkowa EKO-WEST
sp. z o.o. jest niższa aż o ponad 40% dla pierwszej wartości i o ponad 47% dla drugiej
wartości. Tak absurdalnie duża różnica cen jednostkowych musi z natury rzeczy budzić
wątpliwości/podejrzenia zamawiającego. Tym bardziej gdy weźmie się pod uwagę opisaną
już zależność (zaangażowanie sprzętowo-kadrowe) między odbiorem odpadów zbieranych
selektywne, a od
biorem odpadów zmieszanych, a także dotychczasową stawkę za odbiór
odpadów selektywnych (stawka zaoferowane 3 lata temu wynosiła 400 zł netto, a od tego
czasu mieliśmy do czynienia z diametralnym wzrostem minimalnego wynagrodzenia za
pracę, niespotykaną dotąd skalą inflacji w związku z wojną w Ukrainie i pandemią COVID-
19).
Niezależnie od powyższego (co jednak już samo przez się wymuszało na zamawiającym
zażądanie od EKO-WEST sp. z o.o. złożenia wyjaśnień zaoferowanych cen) należy także
wyjaśnić, że cena EKOWEST sp. z o.o. nie pokrywa niezbędnych kosztów świadczenia
usługi. Nie mówimy tu nawet o wszystkich koniecznych kosztach, ale tylko części z nich i to
tych najbardziej podstawowych, takich jak koszty pracy,
dostępności pojazdów, paliwa i
worków. Łączna cena za odbiór odpadów zbieranych selektywnie zaoferowana przez EKO-
WEST sp. z o.o. wynosi 2.876.880,00 zł netto (ostatnia kolumna pozycji/wiersza o liczbie
porządkowej 2 w punkcie „II.” Formularza ofertowego). Tymczasem suma wspominanych
wyżej kosztów podstawowych (i to ujmowanych tak naprawdę poniżej poziomu rynkowego, w
sposób jak najbardziej korzystny dla EKOWEST sp. z o.o.) stanowi niemalże 3.000.000,00 zł
netto (po urealnieniu nie powinna być jednak niższa 4.000.000,00 zł netto). Odnosząc się
bliżej do poszczególnych kategorii rzeczonych kosztów analizę rozpocząć należy od kosztów
zapewniania sobie przez wykonawcę dostępności pojazdów, przy czym w niniejszym
odwołaniu całkowicie pominięto wyliczenie kosztów eksploatacyjnych, które stanowią jednak
w nor
malnych warunkach rynkowych istotną kwotę.
Jak już wskazano powyżej zamawiający wymagał w SWZ dysponowania przez
wykonawcę ogólnie 9 pojazdami, z czego co najmniej 3 pojazdami (4, gdy uwzględni się
odbiór odpadów z kontenerów) dla odbioru odpadów zbieranych selektywnie, i taką samą
liczbą dla odbierania odpadów zmieszanych. Założenia te (w przypadku odpadów zbieranych
selektywnie) już w oparciu o treść OPZ muszą zostać jednak zweryfikowane. Mając na
uwadze liczbę punktów wywozowych oraz przyjętą częstotliwość odbioru poszczególnych
frakcji odpadów wynika, że dla odbioru odpadów zmieszanych zamawiający uwzględnił
intensywność pracy jednej ekipy (w 8 godzinnym dniu pracy) na poziomie odbioru odpadów z
ok. 260 punktów średnio dziennie, co jest realną wartością (do 2 minut na odbiór odpadów z
jednego punktu wywozowego). W przypadku natomiast odbioru odpadów zbieranych
selektywnie wychodzi n
atomiast nierealna intensywność, bo na poziomie odbioru odpadów z
ok. 590 punktów średnio dziennie (czyli mniej niż 45 sekund na odbiór odpadów z jednego
punktu w normalnym 8 godzinny dniu pracy przy założeniu tylko jednego zrzutu na instalacji).
Żeby chociaż trochę urealnić intensywność pracy jednej ekipy do faktycznych możliwości
(powszechnie przyjmuje się, że odbiór odpadów z jednego punktu trwa ok. 90 sekund), to
minimalna liczba potrzebnych pojazdów/śmieciarek dla odbioru odpadów zbieranych
selektywnie
z terenu gminy Komorniki wynosi 5 śmieciarek średnio dziennie (tak naprawdę
5,2
średnio dziennie, ale przyjęto dane na korzyść EKO-WEST sp. z o.o. – tylko 4 pojazdy).
Powyższe wyliczenie pozostaje w pełnej zgodzie z wiedzą zamawiającego dotyczącą
obecneg
o sposobu świadczenia usługi odbioru odpadów zbieranych selektywnie na terenie
Komornik. Aktualny wykonawca usługi (który świadczy ją przez ostatnie 3 lata) wykorzystuje
średnio dziennie 5 śmieciarek, z czego 4 przypisane są tylko do odbioru papieru, PET, szkła
i bioodpadów. Pozostała śmieciarka (jedna z pięciu) służy natomiast do odbioru
wielkogabarytów i uzupełniającego odbioru niezrealizowanych trasówek przez pojazdy
podstawowe, w szczególności bioodpadów w okresie ich zwiększonej podaży. Do dalszej
ana
lizy przyjęto wymaganą liczbę pojazdów w sposób korzystny dla EKO-WEST sp. z o.o.,
tj. opierający się na założeniu logistycznym, że będzie on przez cały okres świadczenia
usługi na rzecz zamawiającego w stanie utrzymać intensywność odbioru odpadów z punktów
wywozowych na większym poziomie niż obecny wykonawca, i zarazem większym poziomie
niż wynika z powszechnie przyjmowanych założeń, jego pojazdy nie będą ulegały awariom,
i że na instalacji (wraz z dojazdem do niej) pojedynczy pojazd nie będzie spędzać dłużej niż
0,5 godziny. Są to założenia bardzo optymistyczne, żeby nie powiedzieć nierealne, tym
bardziej gdy weźmie się pod uwagę, że EKO-WEST sp. z o.o. był już zaangażowany
w świadczenie usługi na terenie Komornik w pierwszych 2 miesiącach realizacji usługi przez
obecnego wykonawcę, i po tym czasie została z nim zakończona jakakolwiek współpraca,
gdyż nie był on w stanie realizować usługi należycie. Nie był on stanie sprostać tym
wspomnianym optymistyczną założeniom logistycznym. Mając na uwadze złożony przez
EKO-
WEST sp. z o.o. „Wykaz urządzeń technicznych” (załącznik nr 9 do SWZ) przyjąć
należy, że wszystkie pojazdy do obsługi odbioru odpadów zbieranych selektywnie są przez
niego najmowane (w ramach najmu długotrwałego). Oznacza to, że koszt dostępności
jednego pojazdu kształtuje się na poziomie ok. 10.000,00 zł netto/miesiąc. Takie są bowiem
stawki rynkowe (odwołujący przedstawi oczywiście dowody na poparcie wszystkich swoich
twierdzeń na rozprawie lub też w terminie wyznaczonym przez Izbę). Do wyliczeń przyjęto
jednak niższy niż rynkowy poziom najmu jednego pojazdu, bo tylko 9.000,00 zł netto.
Oznacza to,
że minimalny koszt zapewniania sobie przez EKO-WEST sp. z o.o. pojazdów do
odbioru odpadów zbieranych selektywnie z gminy Komorniki nie może być niższy niż
36.000,00 zł netto/miesiąc – 4 pojazdy po 9.000,00 zł netto każdy, czyli 864.000,00 zł netto
przez cały okres realizacji usługi (tak naprawdę koszt ten nie może być niższy niż 50.000,00
zł netto/miesięcznie – 5 pojazdów po 10.000,00 zł netto, czyli 1.200.000,00 zł netto w całym
okresie realizacji usługi). Z liczby pojazdów wynika wprost liczba potrzebnych pracowników
fizycznych. 4 śmieciarki to co najmniej 4 kierowców i 8 ładowaczy. Tak naprawdę liczbę tę
należałoby zwiększyć z uwagi na choćby ryzko absencji (choroby, urlopy). Do dalszych
wyliczeń przyjęto ponownie najbardziej korzystne dla EKO-WEST sp. z o.o. okoliczności
(przez to tak naprawdę nierealne dane), tj. przyjęto, że pracownicy nie będą chorować, a
przez czas urlopów braki kadrowe nie spowodują spadku intensywności odbioru. Poza
pracownikami fizycznymi dla potrzeb kontraktu EKO-WEST sp. z o.o. powinien odde
legować
jeszcze co najmniej 2 pracowników biurowych (do Biura Obsługi Klienta i dyspozytora do
kontaktu
z zamawiającym). W dalszej kalkulacji przypisano do kontraktu Komorniki jednak
tylko jednego pracownika (przyjmując stosunek zaangażowania w odbiór odpadów
zbieranych selektywnie do odbioru odpadów zmieszanych oraz uwzględniając fakt, że osoby
te mogą jednocześnie zajmować się kontraktem Puszczykowo). Podsumowując, w kalkulacji
uwzględniono jedynie 4 kierowców, 8 ładowaczy i 1 pracownika biurowego. Minimalne
wynagrodzenie za pracę, które każdy z wykonawców musiał uwzględnić w składanych
ofertach w latach 2023
– 2024 wynosić będzie co najmniej 3.600,00 zł/miesiąc, co stanowić
będzie koszt dla pracodawcy w wysokości 4.321,08 zł/miesiąc (uwzględniając obciążające
pracodawcę składki na zabezpieczanie społeczne). Przypomnieć należy, że zamawiający
przewidział w przedmiotowym postępowaniu klauzę społeczną zatrudnienia na umowę o
pracę wszystkich osób zaangażowanych w realizację zamówienia (punkt III.9. SWZ).
Ocz
ywistym jest, że minimalne wynagrodzenie za pracę nie odpowiada obecnym realiom
rynkowym, a w szczególności w branży gospodarki odpadami komunalnymi. Ponownie
jednak przyjmując dane na korzyść EKO-WEST sp. z o.o. w kalkulacji przyjęto, że uda mu
się zatrudnić wszystkich ładowaczy i pracowników biurowych na poziomie minimalnego
wynagrodzenia za pracę. Tego założenia nie da się jednak w żaden sposób obronić w
przypadku kierowców, którzy wedle danych rynkowych oczekują wynagrodzenia na umowie
o pracę (bez zatem składek obciążających pracodawcę z tytułu ubezpieczenia społecznego)
między 5.000 zł, a 6.000 zł/miesiąc (koszt pracodawcy to zatem od 6.000 zł do 7.200 zł).
Mając na uwadze powyższe, koszty pracy dla potrzeb kontraktu w Komornikach kształtują
się minimalnie na poziomie 62.700,00 zł/miesiąc, co w skali całego kontraktu stanowi
1.504.800,00 zł (a w urealniony sposób na poziomie 1.860.000,0 zł – przyjmując potrzebę
zatrudnienia 5 kierowców, 9 ładowaczy i 1 pracownika biurowego za rynkowym
wynagrodzeniem). Już tyko te dwa rodzaje kosztów generują po stronie EKO-WEST sp. z
o.o. potrzebą wydatkowania w skali całego kontraktu 2.368.800,00 zł (a w urealnionym ujęciu
3.060.00,00
zł).
Dla
przypomnienia
oferta
EKO-WEST
sp.
z
o.o.
w zakresie ceny za odbiór odpadów zbieranych selektywnie to 2.876.880,00 zł netto.
Jeśli chodzi o koszt paliwa, to także i w tym zakresie przyjęto jak najbardziej korzystne
parametry dla EKO-
WEST sp. z o.o. Po pierwsze, średnie spalanie pojedynczego pojazdu
przeznaczonego do odbioru odpadów zbieranych selektywnie na 100 km, to ok. 45 litrów
ON.
Wynika to z powołanych już badań dr. M. M. . Dla potrzeb odwołania przyjęto niższe
spalanie, bo na poziomie 40l/100km. Aktual
na średnia cena litra ON na terenie wielkopolski
przekracza 7,50 zł netto. Dla potrzeb kalkulacji przyjęto niższą ceną, bo jedynie 7,00 zł netto.
Jest to zarazem cena niższa niż średnia z ostatnich 12 miesięcy. Najbardziej sporną daną
może być liczba kilometrów potrzebnych po przejechania w skali kontraktu
w zakresie pracy na rejonie. Kwestia długości dojazdu z bazy magazynowo-transportowej
EKO-
WEST sp. z o.o. do instalacji i z powrotem ma wymiar obiektywny. Baza ta położona
jest bowiem w odległości 25 km od instalacji, co oznacza, że każdy pojazd musi w ramach
pojedynczej trasówki pokonać co najmniej 50 km. Tylko zatem z tego tytułu liczba kilometrów
do pokonania w skali całego kontraktu (mając na uwadze, że średnio dziennie muszą
pracować co najmniej 4 pojazdy dla odpadów zbieranych selektywnie, a każdy z nich w
ciągu dnia będzie tylko raz zrzucał się na instalacji) wyniesie 100.800 kilometrów.
Przeliczając to na koszt paliwa wychodzi, że tylko na dojazdy z bazy do instalacji i z
powrotem EKO-WEST sp. z o.
o. potrzebuje 317.520,00 zł netto (przy urealnionej liczbie
pojazdów, spalania i ceny za litr ON kwota ta wzrasta do 472.500,00 zł netto). Mając na
uwadze obszar gminy Komorniki, długość sieci drogowej oraz liczbę punktów wywozowych i
częstotliwość odbioru odpadów zbieranych selektywnie dokładając należytej staranności
przy planowaniu logistyki trasówek należy dojść do przekonania, że na prace na rejonie dla
pojedynczego pojazdu w ujęciu średnio dziennym (a więc dla realizacji jednej trasówki)
należy przyjąć minimalnie 25 km. Oznacza to, że średniomiesięcznie 4 pojazdy do odbioru
odpadów zbieranych selektywnie muszą na rejonie przejechać ponad 2.000 km, czyli w skali
całego kontraktu ok. 50.000 km. Przeliczając to na koszt paliwa wychodzi, że EKO-WEST
sp. z
o.o. potrzebuje 157.520,00 zł netto (przy urealnionej liczbie pojazdów, spalania i ceny
za litr ON kwota ta wzrasta
do 236.250,00 zł netto).
Powyższe wyliczenie są w pełni zgodne z teoretycznym ujęciem tego aspektu. Jak wynika
z publikacji powoływanego już wielokrotnie dr. M. M. średnie spalanie pojazdów na 1 Mg
odpadów zbieranych selektywnie to 9,5 litra ON. Podkładając to pod dane dotyczące
strumienia
odpadów
zbieranych
selektywnie
w
gminie
Komorniki
wychodzi,
że wykonawca powinien skalkulować w skali całego kontraktu zużycie ok. 114.000 litrów ON,
co oznacza koniecznością zabezpieczenia kwoty ok. 800.000,00 zł netto (a przy urealnionej
cenie litra ON ok. 850.000,00 zł netto). Jak widać z zestawienia tych danych odwołujący
przyjął nader korzystne dla EKO-WEST sp. z o.o. założenia logistyczne w zakresie liczby
kilometrów do przejechania w skali całego kontraktu. Odwołujący skalkulował bowiem z tego
tytułu jedynie 475.040 zł netto (urealniona wartość to 708.750,00 zł netto), co jest kwotą
z
nacznie niższa niż wynika z opracowań teoretycznych w tym zakresie. Zamawiający
doskonale zdaje sobie przy tym spra
wę, jaka jest średnia długość pracy na rejonie
realizowana przez aktualnego wykonawcę usługi dla odbioru odpadów zbieranych
selektywnie. Zama
wiający może to ocenić na podstawie posiadanych narzędzi kontrolnych
nad wykonawcą, w szczególności danych GPS. Z tego co udało się ustalić odwołującemu na
ten moment wynika,
że średnia długość kilometrów pracy na rejonie dla jednego pojazdu
obecnego wykon
awcy usługi to ponad 30 km (jak wskazano powyżej odwołujący przyjął tylko
25 km). Podsumowując, minimalne koszty dostępności pojazdów, pracowników i paliwa,
które musi ponieść EKO-WEST sp. z o.o. na realizację przedmiotowego zamówienia nie
będą niższe niż 2.843.840,00 zł (a w ujęciu urealniony nie będą niższe niż 3.768,750,00 zł).
Ponownie wypada przypomnieć, że cena ofertowa EKO-WEST sp. z o.o. za odbiór odpadów
zbieranych se
lektywnie to 2.876.880,00 zł netto. Ostatnim z podstawowych kosztów
niezbędnych do prawidłowego wykonania przedmiotowego zamówienia jest koszt nabycia
worków do selektywnej zbiórki odpadów. Przyjmując za dokumentami zamówienia
(odpowiednie postanowienia OP
Z przywołano powyżej), że wykonawca zobowiązany jest
zapewnić dla każdego punktu wywozowego pakiet startowy worków (po 2 worki dla frakcji
odpadów) oraz, że następnie musi zapewnić worki w systemie „worek za worek”, przeliczając
to na liczbę punktów wywozowych (8.405) i częstotliwość odbioru poszczególnych frakcji
odpadów (przy założeniu, że mieszkaniec wystawi tylko jeden worek w harmonogramowym
terminie odbioru danej frakcji odpadów), wychodzi, że wykonawca zobowiązany jest nabyć
przynajmniej 700.000 wo
rków w skali całego kontraktu. Rynkowa cena nabycia jednego
worka w żadnym wypadu nie może być niższa niż 0,30 gr netto. Oznacza to, że EKO-WEST
sp. z o.o. powinien zabezpieczyć na potrzeby nabycia worków do selektywnej zbiórki
odpadów dla Komornik co najmniej 210.000,00 zł netto (a urealniając liczbę worków o
niezbędny poziom zapasu oraz przyjmując cenę rynkową worków, kwota ta nie powinna być
niższa niż 290.000,00 zł netto). Mając na uwadze wszystkie powyższe wyliczenia, minimalny
niezbędny koszt należytego wykonania usługi odbioru odpadów zbieranych selektywnie na
terenie gminy Komorniki jaki EKO-
WEST sp. z o.o. musi ponieść, nie będzie w żadnym
wypadku niższy niż 3.053.840,00 zł, co przekracza przecież poziom zaoferowanej przez
niego ceny. Gdyby nadto od
robinę urealnić wszystkie opisane wyżej koszty (w zakresie w
jakim wskazano wcześniej), to kwota ta wzrasta do 4.058.750,00 zł. Zważywszy, że w
wyliczeniach całkowicie pominięto szereg innych koniecznych kosztów, w tym istotnych z
perspektywy całego zamówienia, to nie może budzić wątpliwości uznanie ceny EKO-WEST
sp. z o.o. za rażąco niską. W tym świetle zamawiający nie tyle powinien mieć uzasadnione
podejrzenie/wątpliwość, co do realności ceny zaoferowanej mu ceny, ale wręcz powinien
przyjąć, że jest to niemal pewne. Zresztą zauważyć należy, że nie tylko tak istotna część
składowa ceny EKO-WEST sp. z o.o. jaką jest cena za odbiór odpadów zbieranych
selektywnie nie pozwala pokryć kosztów świadczenia usługi (jest ceną nierealną), ale także
i cała cena (cena łączna) jest po prostu rażąco niska. Z opracowań ekspertów którymi
dysponuje odwołujący, a które zostały przygotowane przez innego zamawiającego
publicznego, ale dla potrzeb podobnego charakterystyką terenu i strumienia odpadów
zamówienia, wynika, że koszt świadczenie usługi odbioru odpadów komunalnych dla gminy
Komorniki nie może być niższy niż 11.000.000,00 zł netto. Cena ofertowa EKO-WEST sp.
z o.o. to jedynie 10.129.385 zł netto.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie
odwołania.
Pismo procesowe w sprawie wraz z wnioskami dowodowymi złożył również przystępujący
wykonawca PHU Komunalnik sp. z o.o.
Izba ustaliła i zważyła, co następuje.
Izba stwierdziła, że nie zachodzą przesłanki do odrzucenia odwołania, o których stanowi
przepis art. 528 ustawy Pzp.
Zamawiający prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
z zastosowaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych wymaganych przy
procedurze, której wartość szacunkowa zamówienia przekracza kwoty określone
w przepisach wydanych na podstawie art. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowanego możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszeni
a przez zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 505 ust. 1
ustawy Pzp,
co uprawniało go do złożenia odwołania.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska
stron, oraz uczestnik
ów postępowania odwoławczego, złożone w pismach
procesowych, jak też podczas rozprawy Izba stwierdziła, iż odwołanie nie zasługuje na
uwzględnienie.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, iż wartość przedmiotowego
zamówienia powiększona o należny podatek od towarów i usług wynosi 12.813.435,36 zł,
zaś średnia arytmetyczna cen wszystkich złożonych ofert wynosi 13.000.421,80 zł. Zgodnie
z art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp, z
amawiający zobowiązany byłby zwrócić się do
w
ykonawców o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów w zakresie wyliczenia ceny
lub ich istotnych części składowych w przypadku, gdy ceny całkowite ofert złożonych w
przedmiotowym postępowaniu byłyby niższe o co najmniej 30% od wartości zamówienia
powiększonej o należny podatek od towarów i usług tj. gdyby ceny ofert wynosiły
8.
969.404,75 zł i mniej lub były niższe o co najmniej 30% od średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert tj. gdyby ceny ofert wynosiły 9.100.295,26 zł i mniej.
W odniesieniu do powyższego, w ocenie zamawiającego, zaoferowana przez wykonawcę:
EKO-W
EST Sp. z o.o., ul. Wiśniowa 30, 62-052 Komorniki cena (oferta najwyżej oceniona
w przyjętych kryteriach) nie wydawała się rażąco niska w stosunku do przedmiotu
zamówienia i nie budziła wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie
z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia (art. 224 ust. 1 ustawy
Pzp).
W świetle powyższego, nie istnieje po stronie zamawiającego obowiązek zwrócenia się,
ani do ww. w
ykonawcy, ani też do żadnego z pozostałych wykonawców o udzielenie
wyjaśnień, w tym złożenie dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub ich istotnych części
składowych.
W świetle powyższego, w odniesieniu do wszystkich zarzutów odwołującego w odwołaniu
z dnia 12.12.2022 r., z
amawiający wskazuje, iż jak stanowi Komentarz do art. 224 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych pod redakcją M. Jaworskiej, Wydawnictwo C. H. Beck.
Sp. z o.o., Warszawa 2021, ustawodawca w ust. 1 komentowanego przepisu nie wskazuje
wprost na przesłanki, które muszą zaistnieć, aby zamawiający miał obowiązek uznania,
że występuje podejrzenie złożenia oferty zawierającej rażąco niską cenę lub koszt,
a w konsekwencji wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień. Ustawodawca nie określił
precyzyjnie i sztywno przesłanek stosowania tego przepisu, zostawiając tym samym
zamawiającemu swobodę w podejmowaniu decyzji. Z literalnego brzmienia przepisu art. 224
ust. 1 PZP wynika, że zamawiający występuje do wykonawcy o wyjaśnienia dotyczące ceny
lub kosztu, lub ich istotnych części składowych wyłącznie, gdy na podstawie okoliczności
ustalonych w toku postępowania o udzielenie zamówienia poweźmie wątpliwość,
że zaproponowana przez wykonawcę cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia lub budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania
prze
dmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami zamawiającego.
Dalej w odniesieniu do powyższego zamawiający wskazuje, iż jak stanowi Krajowa Izba
O
dwoławcza w wyroku z dnia 8 maja 2018 r., KIO 769/18, Legalis, ustalenia zamawiającego
w tym zakresie mogą opierać się na różnych okolicznościach, które mogą zostać powzięte
w trakcie badania i oceny ofert złożonych w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, w szczególności dotyczących porównania ceny badanej oferty do: wartości
szacunkowej zamówienia, powiększonej o wartość podatku VAT, średnich cen ofert
złożonychw danym postępowaniu lub ceny kolejnej oferty złożonej w tym postępowaniu.
Żądanie wyjaśnień w celu zbadania, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia stanowi wyłączną kompetencję zamawiającego jako podmiotu, który
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego.
Wyżej wskazany komentarz oraz wyrok Krajowej Izby Odwoławczej, w świetle wyżej
przytoczonych okoliczności, jednoznacznie wskazują, iż wbrew twierdzeniom odwołującego,
w przedmiotowym postępowaniu zamawiający nie miał obowiązku stosować art. 224 ust. 1
ustawy Pzp. Z
a prawdziwością i rzetelnością zaoferowanej przez wykonawcę: EKO-WEST
s
p. z o.o., całkowitej ceny brutto za realizację usługi przemawia, zdaniem zamawiającego,
fakt posiadania przez ww. w
ykonawcę:
- siedziby firmy,
-
sprzętów (pojazdów) do realizacji przedmiotowej usługi,
- bazy magazynowo-
transportowej, na terenie ww. gminy pod adresem: ul. Wiśniowa 30,
62-052 Komorniki.
W ocenie zamawi
ającego, taki stan rzeczy przekłada się na znaczące obniżenie kosztów
realizacji
przedmiotu zamówienia tj. np. kosztów paliwa, kosztów amortyzacyjnych, kosztów
pracowniczych itp. a w konsekwencji na skalkulowanie cen jednostkowych, cen całkowitych
za reali
zację poszczególnych usług wchodzących w zakres przedmiotu zamówienia i ceny
glob
alnej w wysokości wskazanej w ofercie wykonawcy: EKO-WEST sp. z o.o. Nadto
z
amawiający dokonując analizy nakładów finansowych poniesionych na realizację usługi
odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Komorniki
w poprzednim okresie tj. w latach 2020-
2022 (3 lata) stwierdził, iż ww. nakłady wyniosły
łącznie brutto: 16.017.000,91 zł, co w przeliczeniu na 2 lata dało: 10.678.000,60 zł.
Wyliczenia:
16.017.000,91 zł [nakłady finansowe na odbiór odpadów komunalnych z
terenu gminy Komorniki w latach 2020-2022 (3 lata)] : 3 lata (poprzedni okres: 2020-2022) =
5.339.000,30 zł (nakłady finansowe na odbiór odpadów komunalnych z terenu gminy
Komorniki na 1 r
ok) x 2 lata (obecne zamówienie na odbiór odpadów komunalnych z terenu
gminy Komo
rniki) = 10.678.000,60 zł.
Porównanie powyższego z zaoferowaną przez wykonawcę: EKO-WEST sp. z o.o., ceną
całkowitą brutto za realizację przedmiotowego zamówienia tj. 10.939.735,80 zł stanowi
potwierdzenie słuszności stwierdzenia zamawiającego, iż w przypadku ww. oferty, wbrew
twierdzeniom o
dwołującego nie może być mowy o rażąco niskiej cenie. Na marginesie
z
amawiający wyjaśnia, że na sfinansowanie przedmiotowego zamówienia zamawiający
zamierzał przeznaczyć brutto: 12.813.435,36 zł. Takie założenie zamawiającego stanowiło
konsekwencję powiększenia poniesionych nakładów finansowych w okresie 2020-2022
w przeliczeniu na dwa lata o ok. 10% wartości tych nakładów tj. 10.678.000,60 zł + ok. 10%
z 10.678.000,60 zł. Powyższe było związane z uwzględnieniem przez zamawiającego
narzuconej przepisami ustawodawcy konieczności zwiększenia częstotliwości odbioru
odpadów: szkła i BIO.
Co do zarzutu o
dwołującego, że cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i transport
odpadów zbieranych selektywnie jest niższa niż cena jednostkowa (za 1 Mg) za odbiór i
transport odpadów zmieszanych, zamawiający wskazuje dodatkowo, iż w jego ocenie,
wycena 1 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych wyżej w stosunku do
wyceny 1 Mg odpadów zbieranych selektywnie to prawo, które przysługuje każdemu
w
ykonawcy realizującemu usługi odbioru i transportu odpadów komunalnych. W
przedmiotowym post
ępowaniu skorzystał z tego uprawnienia wyłoniony wykonawca. Zatem
zarzucanie ww. w
ykonawcy nielogiczności w ww. działaniu jest, zdaniem zamawiającego,
niewłaściwe.
Co do zarzutu o
dwołującego, że zarówno cena jednostkowa i łączna za odbiór i transport
odpadów zbieranych selektywnie przez EKO-WEST sp. z o.o. jest absurdalnie niższa od
średniej arytmetycznej pozostałych ofert (dla odpadów zbieranych selektywnie), bo o ponad
47%, a od średniej wszystkich ofert (a więc i uwzględniającej nierealną cenę EKO-WEST Sp.
z o.o.) aż o ponad 40%, i to wszystko w sytuacji, gdy odbiór odpadów zbieranych
selektywnie (a więc i jego koszt oraz przychód dla wykonawcy) stanowi ponad połowę
przedmiotu zamówienia ujmowanego przez pryzmat liczby punktów wywozowych, z których
należy odebrać poszczególne frakcje odpadów komunalnych, czy też prawie 35%
przedmiotu zamówienia ujmowanego przez pryzmat strumienia poszczególnych frakcji
odpadów, zamawiający wskazuje dodatkowo, podobnie jak zaznaczył to wyżej w odpowiedzi
na pierwszy zarzut, iż ogólna wycena usługi odbioru i transportu odpadów selektywnie
zebranych poniżej średniej arytmetycznej cen zaoferowanych przez innych wykonawców
stanowi uprawnienie w
ykonawcy, który stosuje taką kalkulację. W przedmiotowym
post
ępowaniu skorzystał z tego uprawnienia wyłoniony wykonawca. Zatem zarzucanie ww.
wykonawcy
absurdalności w ww. działaniu jest, zdaniem zamawiającego, niezasadne.
Co do zarzutów odwołującego, iż:
-
łączna cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie (EKO-WEST sp.
z o.o. zaoferował 2.876.880,00 zł netto) nie pozwala pokryć nie tylko wszystkich koniecznych
kosztów potrzebnych do należytego wykonania zamówienia (zgodnie z dokumentami
zamówienia, jak i właściwymi przepisami prawa, w tym z zakresu zabezpieczenia
społecznego), ale nawet sumy najbardziej podstawowych kosztów,
-
łączna cena ofertowa EKO-WEST sp. z o.o. (10.129.385,00 zł netto) odbiega
znacznie od realiów rynkowych (najniższa z możliwych, cena rynkowa przy uwzględnieniu
wszystkich wymagań zamawiającego nie może być w żadnym wypadku niższa niż 11 mln zł
netto) i nie pozwala
tym samym pokryć niezbędnych kosztów realizacji zamówienia, co czyni
ją całkowicie nierealną, zamawiający wskazuje dodatkowo, podobnie jak w odpowiedzi na
wyżej wskazane zarzuty odwołującego, iż zaoferowanie realizacji odbioru i transportu
odpadów zbieranych selektywnie oraz całej przedmiotowej usługi w wysokościach
wskazanych w ofercie EKO-WEST sp. z o.o., stanowi prawo ww. w
ykonawcy. Zaś prawem
z
amawiającego jest danie wiary wykonawcy, iż ww. wykonawca zrealizuje przedmiotowe
zamówienie w zaoferowanych przez siebie cenach, prawidłowo i z należytą starannością.
Zatem zarzucanie ww. wykonawcy,
iż zaoferowana przez nich cena ofertowa (w tym łączna
cena za odbiór i transport odpadów zbieranych selektywnie) odbiega znacznie od realiów
rynkowych jest, zdaniem z
amawiającego, niesłuszne.
Na koniec z
amawiający zaznaczył, iż w przypadku konieczności odrzucenia
w przedmiotowym postępowaniu oferty wykonawcy: EKO-WEST sp. z o.o., zmuszony
zostanie do unieważnienia przedmiotowego postępowania na podstawie art. 255 pkt 3
ustawy Pzp,
ponieważ kwota następnej w kolejności najkorzystniejszej oferty w przyjętych
kryteriach, tj. kwota oferty wykonawcy: ML-EKO TEAM sp. z o.o.,
w wysokości
13.232.322,00 zł, znacznie przekracza możliwości finansowe zamawiającego (12.813.435,36
zł).
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej zarzuty odwołującego są bezzasadne. Izba podziela
stanowiska prezentowane przez zamawiającego i przystępującego Eko-West sp. z o.o.
Zgodnie z przepisem art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, j
eżeli zaoferowana cena lub koszt, lub
ic
h istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi
z
odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.
Odwołujący zakwestionował zaniechanie zamawiającego względem pozycji nr 2 z pkt II
formularza o
fertowego dotyczącego ceny za odbiór i transport odpadów komunalnych
zbieranych
selektywnie, które w ocenie odwołującego wymagało wezwania przez
zamawiającego do złożenia wyjaśnień, czy cena tam wskazana nie jest ceną rażąco niską.
Izba nie kwestionuje oko
liczności, iż ww. pozycja formularza ofertowego dotyczy istotnej
części składowej ceny, gdyż dotyczy stricte przedmiotu świadczenia wpisującego się
w
określone działanie będące clou świadczenia usługi.
Jednakże jak wynika z ww. przepisu ustawy Pzp, to na zamawiającym spoczywa
obowiązek oceny, czy dany element ceny budzi wątpliwości co do możliwości świadczenia
usługi, a co za tym idzie czy może nosić znamiona ceny rażąco niskiej. Oczywistym jest, że
wzbu
dzenie takiej wątpliwości może nastąpić również przez działania innych wykonawców,
uczestniczących w danej procedurze udzielenia zamówienia publicznego, tj. np. przez
wniesienie odwołania. Odwołujący w przedmiotowym postępowaniu próbował wykazać, że
zamaw
iający miał podstawy do powzięcia takich wątpliwości przedstawiając wyliczenia
własne, w zakresie których należało przyjąć określone wartości w celu prawidłowej, zdaniem
odwołującego, wyceny ww. pozycji kalkulacji. Należy mieć na względzie, iż każdy
przeds
iębiorca, posiada właściwy tylko jemu określony potencjał, doświadczenie oraz
zdolności, które w ujęciu rzetelności prowadzonego przedsiębiorstwa dają podstawę do
takiej kalkulacji ceny, która po pierwsze zagwarantuje zamawiającemu gwarancję
prawidłowego wykonania przedmiotu zamówienia, a po drugie, że wykonawca wykona
zamówienie w granicach kosztów osiągając przy tym godziwe wynagrodzenie (zysk).
Z
amawiający zaś, poddając pod ocenę wartość wycenionej przez wykonawcę usługi musi
mieć na względzie całokształt okoliczności wpływających na tę ocenę, czyli wiedzę na temat
wykonawcy oraz zakresu świadczenia usługi wynikająca z opisu przedmiotu zamówienia,
która musi być poparta własnym doświadczeniem zamawiającego.
W przedmiotowym postępowaniu zamawiający taką wiedzą dysponował, gdyż wiedział,
że przystępujący posiada bazę magazynowo-transportową na terenie gminy, na której rzecz
ma być świadczona usługa, że wykonawca ma własną stację paliw oraz co najważniejsze,
że świadczy usługę tożsamą rodzajowo dla gminy sąsiadującej za cenę niższą niż
zaoferowana w prze
dmiotowym postępowaniu. Komplet tych informacji, zdaniem Izby,
wywołał pozytywną reakcję ze strony zamawiającego, polegająca na braku wątpliwości co do
możliwości świadczenia usługi za podana cenę. Izba wskazuje, że wyliczenia własne czy to
odwołującego, czy przystępującego PHU Komunalnik, stanowią jedynie wyraz własnego
zapatrywania na koszty świadczenia tej usługi. Wyliczenia, na które powoływał się
odwołujący i przystępujący Komunalnik, dowody powołane przez odwołującego i
przystępującego Komunalnik, opracowanie naukowe powoływane przez odwołującego, nie
mogą być wyznacznikiem miary, jaką należało przyjąć wyceniając ten element usługi.
Stanowią bowiem jedynie zapatrywanie danego wykonawcy na koszty, jakie dany
wykonawca skalkulował w swojej ofercie. Nie jest bowiem wiadomym, np. jaką wysokość
zysku wyliczył sobie wykonawca oferując cenę na podanym przez siebie poziomie. Dlatego
też Izba stwierdziła, że brak było podstaw do nakazywania zamawiającemu wezwania
przystępującego Eko-West do złożenia wyjaśnień w trybie art. 224 ust. 1 ustawy Pzp.
Należy również zwrócić uwagę, iż odwołujący w swojej argumentacji kilkukrotnie
odwoływał się do różnicy, jaka zdaniem odwołującego zaistniała pomiędzy ceną ofertową
przystępującego Eko-West a wyliczeniami odwołującego, która w Jego ocenie uniemożliwia
realizację zadania za cenę podaną w ofercie Eko-West. Izba wskazuje, że wyliczenia,
którymi posługuje się odwołujący de facto wskazują na niewielkie różnice wynikające jedynie
z założenia kosztów jakie przyjął do wyliczeń odwołujący. Nie odzwierciedlają korzystnych
elementów świadczenia usługi, którymi dysponuje przystępujący Eko-West. Dla przykładu
należy podać, iż odwołujący przyjął, że przystępujący Eko-West wszystkie pojazdy będzie
wynajmował, co nie jest zgodne z rzeczywistością, gdyż tylko niewielka część będzie
wynajmowana
, a wg. oświadczenia przystępującego Eko-West, ceny za najem są niższe niż
te, które ujął w swojej kalkulacji odwołujący.
Odwołujący wskazywał również, w swoich wyliczeniach, że łączna cena za odbiór
odpadów zbieranych selektywnie zaoferowana przez EKO-WEST sp. z o.o. wynosi
2.876.880,00 zł netto (ostatnia kolumna pozycji/wiersza o liczbie porządkowej 2 w punkcie
„II.” Formularza ofertowego). Tymczasem suma wspominanych wyżej kosztów
podstawowych (i t
o ujmowanych tak naprawdę poniżej poziomu rynkowego, w sposób jak
najbardziej korzystny dla EKOWEST sp. z o.o.) stanowi
, wg. wyliczenia odwołującego ok.
3.000.000,00 zł netto. Nieznaczna różnica, przy przyjęciu przez odwołującego własnych
założeń wprost prowadzi do wniosku, że przystępujący Eko-West skalkulował cenę
prawidłowo, a co za tym idzie, zamawiający nie miał podstawy do wzywania tego wykonawcy
do złożenia wyjaśnień.
Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 575
ustawy Pzp
oraz § 8 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020
r. w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów postępowania odwoławczego, ich rozliczania
oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu wysokości wpisu od odwołania (Dz. U. poz.
2437).
Przewodniczący:
…………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt 1, KIO 413/23, KIO 510/23 z dnia 2023-03-21
- Sygn. akt KIO 625/23 z dnia 2023-03-16
- Sygn. akt KIO 578/23 z dnia 2023-03-16
- Sygn. akt KIO 635/23 z dnia 2023-03-15
- Sygn. akt KIO 631/23 z dnia 2023-03-15
