rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2020-06-15
rok: 2020

sygnatury akt.:

KIO 981/20

Komisja w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik Protokolant: Mikołaj Kraska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 czerwca 2020
r. w Warszawie odwołania
wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 maja 2020 r. przez
wykonawcę Grupa EKOENERGIA Sp. z o.o. z siedzibą w Sierakowicach Prawych,
w
postępowaniu prowadzonym przez Urząd Dzielnicy Bemowo m. st. Warszawy,
przy udziale wykonawc
ów wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: PBO Śląsk
Sp. z o.o. z
siedzibą w Sosnowcu, MTM Budownictwo Sp. z o.o. z siedzibą w Tarnowie,
zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,

orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu: unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej,
dokonanie czynności odrzucenia oferty wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: PBO Śląsk Sp. z o.o., MTM Budownictwo Sp.
z o.o. na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp oraz
powtórzenie czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej;
2.
Kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: PBO Śląsk Sp. z o.o., MTM Budownictwo Sp. z o.o. i:
2.1.
zalicza w
poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez
Odwołującego tytułem wpisu od odwołania;
2.2.
zasądza od Przystępującego na rzecz Odwołującego kwotę 23 600 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania oraz
wynagrodzenia pełnomocnika.

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Warszawie.

Przewodniczący: …………………


Sygn. akt KIO 981/20
U z a s a d n i e n i e

Zamawiający
 m.st. Warszawa Urząd Dzielnicy Bemowo  prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.
Rozbudowę Szkoty Podstawowej nr 341 przy ul. Oławskiej 3 (w formule zaprojektuj
i wybuduj) w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy.
Wartość zamówienia jest większa niż kwoty
określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp. Ogłoszenie
o
zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 3 lutego
2020 r. pod numerem 2020/S 023-050244.
W dniu 7 maja 2020 r. wykonawca Grupa EKOENERGIA Sp. z o.o. wniósł odwołanie
wobec czynności wyboru oferty Konsorcjum: PBO Śląsk sp. z o.o., MTM Budownictwo Sp.
z
o.o. i zaniechania odrzucenia tej oferty, a także wobec czynności wezwania ww.
wykonawcy do złożenia dodatkowych wyjaśnień ceny oferty. Odwołujący zarzucił
Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 7 ust. 1 i 3 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 i art. 90
ust. 1, 2 i 3 oraz art. 91 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący podniósł, że Zamawiający dwukrotnie (pismem z 11 marca 2020 r.
i
pismem z 23 marca 2020 r.) wezwał Konsorcjum PBO na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy
Pzp do złożenia wyjaśnień i przedstawienia dowodów, dotyczących wyliczenia zaoferowanej
ceny brutto. Zdaniem Odwołującego pierwsze wezwanie do wyjaśnień ceny było w pełni
uzasadnione, w szczególności ze względu na to, że zaproponowana przez Konsorcjum PBO
cena za wykonanie zamówienia jest niższa o ponad 30% od wartości zamówienia
powiększonej o należny podatek VAT. Konsorcjum PBO nie zakwestionowało poprzez
wniesienie odwołania dokonanego przez Zamawiającego wezwania, potwierdzając tym
samym, że jego wystosowanie przez Zamawiającego było prawidłowe.
Odwołujący podniósł, że wezwanie wykonawcy do wyjaśnień ceny w trybie art. 90
ust. 1 us
tawy Pzp ustanawia domniemanie, że cena oferty wykonawcy jest rażąco niska, co
potwierdza orzecznictwo zarówno Krajowej Izby Odwoławczej jak i Sądów Okręgowych.
Wykonawca, składając żądane przez Zamawiającego wyjaśnienia, obowiązany jest ww.
domniemanie ob
alić poprzez złożenie odpowiednich wyjaśnień. Z orzecznictwa KIO i Sądów
Okręgowych wynika, że niekonkretne i ogólnikowe wyjaśnienia, nieobalające domniemania
rażąco niskiej ceny, należy traktować jako niezłożenie wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej
ceny,
co skutkuje obowiązkiem odrzucenia oferty na postawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Sygn. akt KIO 981/20
Odwołujący podał, że Zamawiający w pierwszym wezwaniu wezwał Konsorcjum PBO
do wyjaśnienia ceny w sposób generalny, żądając złożenia wyjaśnień dotyczących wszelkich
elementów, jakie miały wpływ na wysokość zaoferowanej ceny. Ponadto Zamawiający
wskazał, że oprócz złożenia wyjaśnień (Zamawiający zalecił ich złożenie w postaci kalkulacji
kosztów) Konsorcjum PBO ma przedstawić Zamawiającemu odpowiednie dowody.

Odwołujący podniósł, że przez Konsorcjum PBO pierwsze wyjaśnienia ceny (pismo
z
17 marca 2020 r.) nie zawierają jakichkolwiek dowodów odnoszących się do zaoferowanej
ceny, w szczególności na poparcie załączonej do wyjaśnień kalkulacji ceny. Tymczasem
każdy wykonawca wezwany do wyjaśnień zobowiązany jest nie tylko do sformułowania
twierdzeń dotyczących ceny, ale również do przedstawienia dowodów na ich poparcie, tak,
aby na ich podstawie zamawiający mógł zweryfikować złożone wyjaśnienia. Obalenie
domniemania rażąco niskiej ceny musi nastąpić poprzez złożenie wyjaśnień w trybie art. 90
ustawy Pzp i poparcie ich dowodami.
Zdaniem Odwołującego w pierwszych wyjaśnieniach złożonych przez Konsorcjum
PBO nie ma jakichkolwiek informacji,
które wyjaśniałyby wysokość zaoferowanej ceny.
Konsorcjum PBO ograniczyło się do złożenia dwustronicowego pisma przewodniego,
zawierającego maksymalnie ogólne i niekonkretne stwierdzenia, które niczego nie wyjaśniają
i w żaden sposób nie dowodzą realności zaoferowanej ceny. Konsorcjum PBO wskazało
b
owiem jedynie, że: „W załączeniu przedstawiamy kalkulację, która została oparta na
naszym doświadczeniu nabytym podczas realizacji analogicznych inwestycji na rynku
warszawskim, kalkulacja uwzględnia wszystkie obowiązujące przepisy prawa w tym przypisy
dot
yczące prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz ochrony środowiska. Wyjaśniamy
również, że pomimo formuły przetargu (zaprojektuj i wybuduj), braku konieczności
przedstawiania kosztorysów, dokonaliśmy starannego i drobiazgowego oszacowania
kosztów całej inwestycji, czego wynikiem jest załączona kalkulacja.” Dalej Konsorcjum PBO
wskazało, jakie doświadczenie posiada w zakresie robót budowlanych i prac projektowych
dotyczących obiektów oświatowych i podało, że „firma projektowa której mamy zamiar zlecić
wykon
anie projektu a na której zasoby się powołujemy tj. Biuro 870 s.c. M. A.-N., M. N.
posiada doświadczenie w realizacji podobnych obiektów na terenie Warszawy co potwierdza
wymieniona w naszej ofercie referencja dotycząca wykonania dokumentacji projektowo-
kosztorysowej dla zadania „Rozbudowa modułowa Szkoty Podstawowej nr 141 ul. Szaserów
117” w Warszawie dla Miasta Stołecznego Warszawa, Urząd Dzielnicy Praga Południe”.
Odwołujący podniósł, że wskazane doświadczenie w zakresie robót budowlanych
i
prac projektowych dotyczących obiektów oświatowych, w żaden sposób nie wyjaśnia
wysokości zaoferowanej ceny i jest w ogóle bez związku z wyjaśnieniami ceny. Każdy
z
wykonawców ubiegających się o przedmiotowe zamówienie musi legitymować się
Sygn. akt KIO 981/20
doświadczeniem w zakresie robót budowlanych i prac projektowych dotyczących obiektów
oświatowych, gdyż taki warunek udziału został sformułowany przez Zamawiającego.
Odwołujący przywołał treść warunku i stwierdził, że posiadane przez Konsorcjum PBO
doświadczenie nie jest żadną okolicznością, która wyróżniałaby go na tle pozostałych
wykonawców ubiegających się o przedmiotowe zamówienie i w jakikolwiek sposób
tłumaczyłaby wysokość zaoferowanej przez niego ceny.
Odwołujący podkreślił, że w orzecznictwie Izby już dawno przesądzono, iż
wyjaśnienia ceny nie mogą polegać na zdawkowym wskazaniu okoliczności (czynników),
które mają tłumaczyć niski poziom ceny zaoferowanej przez wykonawcę, tak jak to uczyniło
Konsorcjum PBO w swoich wyjaśnieniach. Jeśli bowiem wykonawca powołuje się
w
wyjaśnieniach na jakąś bardzo ogólnie ujętą okoliczność, np. doświadczenie w zakresie
robót budowlanych i prac projektowych dotyczących obiektów oświatowych, to musi
jednocześnie i precyzyjnie wskazać w wyjaśnieniach, jak owa ogólnie ujęta okoliczność
przekłada się na wysokość ceny, czyli wskazać jakie konkretnie oszczędności może dzięki
niej poczynić (na jakich kosztach zaoszczędzić i w jakiej konkretnie wysokości). Konsorcjum
PBO w wyjaśnieniach ceny nawet nie usiłowało wykazać, w jaki konkretny sposób powołane
przez niego doświadczenie wpływają na wysokość zaoferowanej przez niego ceny,
w
szczególności nie wskazało na żadne oszczędności, które może dzięki nim poczynić, nie
mówiąc już o wskazaniu i udowodnieniu konkretnej wysokości tych oszczędności. Zdaniem
Odwołującego także ta okoliczność całkowicie dyskwalifikuje złożone wyjaśnienia.
Niezależnie od powyższego okoliczności wskazane przez Konsorcjum PBO obiektywnie nie
mogą stanowić wyjaśnienia dla wysokości zaoferowanej przez niego ceny. Posiadane
doświadczenie w żaden sposób nie wpływa bowiem na zakres robót do wykonania w ramach
przedmiotowego zamówienia jak i koszt ich wykonania. Zakres i koszt robót są kompletnie
niezwiązane i niezależne od posiadanego przez wykonawcę doświadczenia.
Odwołujący podniósł, że złożona przez Konsorcjum PBO w ramach pierwszych
wyjaśnień kalkulacja w żaden sposób nie obaliła domniemania zaoferowania przez
Konsorcjum PBO rażąco niskiej ceny. Konsorcjum PBO wskazało wprawdzie, że: „kalkulacja
uwzględnia wszystkie obowiązujące przepisy prawa w tym przypisy dotyczące prawa pracy,
ubezpieczeń społecznych oraz ochrony środowiska. Wyjaśniamy również, że pomimo
formuły przetargu (zaprojektuj i wybuduj), braku konieczności przedstawiania kosztorysów,
dokonaliśmy starannego i drobiazgowego oszacowania kosztów całej inwestycji, czego
wynikiem jest załączona kalkulacja”, ale analiza złożonej kalkulacji powyższym twierdzeniom
zaprzecza. Przede wszystkim jednak na nierzetelny, niepełny i kompletnie nieprzekonującym
charakt
er przekonującej kalkulacji wskazał sam Zamawiający. Mianowicie w piśmie z 23
marca 2020 r., zawierającym wezwanie do dodatkowych wyjaśnień (a de facto do złożenia
Sygn. akt KIO 981/20
wyjaśnień rażąco niskiej ceny jeszcze raz, w pełnym zakresie), Zamawiający wskazał, że:
„Po analizie przestanego kosztorysu z zestawieniem robót Zamawiający powziął wątpliwości
co do prawidłowego sposobu wyliczenia ceny brutto oferty:
1.
Bazując na Biuletynie Cen Obiektów (dane na I kw. 2020r) porównano dla przykładu
koszt budowy szkoły podstawowej 21-oddziałowej z halą sportową, o pow. netto 5219m2
(poz. BCO 1263-
111), dla której wskaźnik kosztów budowy wynosi: lm2 p. n. = 3082 zł
netto (bez kosztów wyposażenia). Po uwzględnieniu współczynnika dla rejonu
Warszawy (x 1,126) wskaźnik ten wyniesie: lm2 p. n. = 3470 zł netto [wciąg z BCO
w
załączniku nr 11]. Planowana szkoła zgodnie z PFU powinna osiągną pow. netto ok.
5500m2.
Koszt budowy budynku bez wyposażenie i bez zagospodarowania terenu, zgodnie
z
kosztorysem oferenta wyniesie ok. 15 360 000 zł netto. Daje to wskaźnik: lm2 p. n. =
2793 zł netto. Wskaźnik ten jest 0 20% niższy od wartości referencyjnej z BCO.
Inwestycja będzie realizowana w lokalizacji o najwyższych kosztach osobowych
i
materiałowych w Polsce, na terenie zagospodarowanym i z licznymi utrudnieniami. Nie
ma uzasadnienia, aby jej planowane koszty byty niższe od referencyjnych.
2.
Analiza przedmiarów robót wykazanych w zestawieniu nie wykazała istotnych błędów
obmiarowych. Sprawdzono pozycje takie jak np. powierzchnie elewacji, powierzchnie
okien zewnętrznych, powierzchnie ścian zewnętrznych itp. W kilku pozycjach obmiar
wzbudza wątpliwości, za każdym razem zaniżając spodziewane ilości, np.: Drzwi
wewnętrzne szacujemy na ok. 165 szt., o średniej powierzchni 2,0-2,1m2 (część drzwi
jest
dwuskrzydłowa), co daje łącznie minimum 330m2. Suma pozycji obejmujących drzwi
wewnętrzne w zestawieniu Oferenta daje łącznie ok. 230m2 (obmiar zaniżony o ok.
30%).
Planowane nawierzchnie sportowe szacujemy na ok. 2700m2 (bez placu zabaw).
W zestawieniu O
ferenta wskazano 2435m2 (obmiar zaniżony o ok. 10%).
W dziale wyposażenie w zestawieniu Oferenta brak jest wyposażenia sal lekcyjnych,
przedszkolnych, świetlic, biblioteki i stołówki w projektory, ekrany i głośniki.
3.
Analiza przedmiarów robót wykazanych w zestawieniu wykazała braki niektórych
rodzajów robót, a wskazane koszty poszczególnych pozycji nie dają podstaw do
przypuszczeń, że te prace lub elementy są ujęte w innych pozycjach, co opisano też
w
pkt. 4. Nie stwierdzono na przykład:
 Obróbek glifów okien (poz. 2.2.6.7 PFU ok. 800 mb)
 Żaluzji zewnętrznych (poz. 2.2.6.8 PFU ok. 380-420m2)
Sygn. akt KIO 981/20
 Parapetów zewnętrznych;
 Drugorzędnych elementów konstrukcyjnych takich jak wieńce, podciągi, stupy
w
grubości ścian, ściany usztywniające itp. W zestawieniu występują jedynie
elementy podstawowe takie jak ściany 25cm, stropy, schody, słupy okrągłe, itp.
 Drobnych elementów wyposażenia stałego niewykazanych wprost w projekcie
koncepcyjnym takich jak: drabiny do wyłazów dachowych, drzwiczki rewizyjne
w zabudowach g/k lub
do szachtów instalacji, murowane kominy dachowe itp.
4. Analiza kosztów jednostkowych poszczególnych pozycji w zestawieniu robót,
z
uwzględnieniem dość ogólnego ich opisu budzi poważne zastrzeżenia co do
rzetelności wyceny. Zdecydowana większość przeanalizowanych pozycji posiada ceny
zaniżone lub nieuwzględniające robót dodatkowych niewykazanych nigdzie indziej. Dla
przykładu:
 Wykonanie elewacji w technologii lekkiej mokrej (poz. 65) wskazano cenę 200 zł/m2.
W naszej ocenie powinno to być ok. 300 zł (suma pozycji 61, 62, 64, 71, 74, 75
z
załącznika nr 2).
 Dodatkowo, cena ta nie uwzględnia rusztowań, profili startowych, obróbek glifów itp.
 Wykonanie izolacji połaci dachu płaskiego (poz. 60) wskazano cenę 250 zł/m2.
W
naszej ocenie powinno to być ponad 300 zł. Cena nie powinna być niższa od
wykończenia elewacji, a z braku innych wykazanych pozycji powinna też zawierać
wykonanie spadków, koryta odwadniającego itp.
 Wykonanie biegu schodów (poz. 16 i inne) wskazano cenę 464 zł/m2. W naszej
ocenie powinno to być ok. 630 zł.
 Okna PCV (poz. 75) wskazano cenę 850 zł/m2. W naszej ocenie powinno to być ok.
1200 zł przy uwzględnieniu wysokich wymagań technicznych w tym akustycznych
i termicznych zapisanych w PFU, niestandardowej kolorystyki itp. Dodatkowo
w pozycji tej p
owinny być zawarte koszty parapetu, izolacji wiatrowej itp., które nie są
wykazane w osobnych pozycjach
 Wykopy (poz. 1 i 19) wskazano cenę 62 zł/m2. W naszej ocenie powinno to być ok.
7080 zł. Dodatkowo, cena ta nie uwzględnia kosztów transportu gruntu i składowania.
 Nawierzchnie sportowe (poz. 16 dział III) wskazano cenę 177 zł/m2. Wraz
z
podbudową cena ta nie powinna być niższa niż 220zł przy zastosowaniu
najtańszych materiałów.
 Nawierzchnia placów zabaw (poz. 13 dział III) wskazano cenę 355 zł/m2. Wraz
z
podbudową cena ta nie powinna być niższa niż 440 zł.
 Wyposażenie placu zabaw (poz. 14 dział III) wskazano cenę 50394zł za komplet.
W
naszej ocenie powinno to być ok. 100 000 zł dla placu z min. 6 urządzeniami w tym
Sygn. akt KIO 981/20
dwa duże (pająk linowy i zestaw z 2 wieżami). Pojedyncze urządzenie kosztuje 8-20
tyś. zł bez kosztów transportu które są istotne.
Reasumując, koszty dla poszczególnych pozycji oscylują w granicach minimalnych
realnych cen lub 10-
20% poniżej tych wartości Ole bez uwzględnienia robót dodatkowych
i
towarzyszących które też muszą być wykonane.
Zestawienie kosztów nie wskazuje żadnych kosztów ogólnych związanych
z
prowadzeniem budowy, żadnych kosztów robót niewskazanych wprost w projekcie
koncepcyjnym ani też żadnej rezerwy na koszty nieprzewidziane, co jest niezbędne
w
realizacji w formule „zaprojektuj i wybuduj” .
5.
Analiza kosztów robót instalacyjny w budynku nie jest możliwa, ponieważ roboty te są
opisane jedną pozycją. Jednakże w naszej ocenie pozycja ta jest znacząco zaniżona.
We wstępnej wycenie szacowaliśmy:
 Instalacje sanitarne wewnętrzne łącznie 3 500 tyś. zł. (+/- 10%)
W zestawieniu Oferenta wskazano 2 612 tyś. zł (wycena niższa o ok. 25%)
 Instalacje elektryczne tylko wewnętrzne łącznie 1 400 tyś. zł. (+/- 15%)
W zestawieniu Oferenta wskaza
no 820 tyś. zł łącznie z terenem zewnętrznym
(wycena niższa o ok. 40%)
 Instalacje teletechniczne z automatyką 1 150 tyś. zł. (+/- 15%)
W zestawieniu Oferenta wskazano 725 tyś. zł (wycena niższa o ok. 35%)
Podsumowując, na podstawie otrzymanego kosztorysu i zestawienia robót nie można
jednoznacznie stwierdzić, aby cena oferty została skalkulowana należycie. W szczególności:
1. Łączny koszt budowy samego budynku bez wyposażenia i zagospodarowania terenu
odbiega od kosztów porównywalnych obiektów o ponad 20%.
2. Zestawienie robót nie uwzględnia szeregu pozycji, a nie ma przesłanek wskazujących że
prace te są uwzględnione w innych pozycjach. Kilka pozycji wydaje się mieć zaniżony
przedmiar.
3. Koszty poszczególnych pozycji są w zdecydowanej większości poniżej najniższych
realnych wycen lub nie uwzględniają robót dodatkowych które są niezbędne.
4. Kosztorys nie wskazuje na uwzględnienie w wycenie kosztów ogólnych związanych
z
prowadzenie budowy, a bardzo niskie stawki w poszczególnych pozycjach nie pozwalają
założyć, że koszty te są ujęte proporcjonalnie w wycenie szczegółowej.
5. Żadne otrzymane materiały nie wykazują żadnych specjalnych okoliczności które
pozwoliłyby Oferentowi na przyjęcie tak niskich kosztów dla wszystkich rodzajów prac.
Sygn. akt KIO 981/20
Zdaniem Odwołującego wszystkie zastrzeżenia zgłoszone przez Zamawiającego są
w
pełni uzasadnione. Ocena kalkulacji przedstawionej przez Konsorcjum PBO, dokonana
przez Zamawiającego, jest (i powinna być) jednoznacznie negatywna. Tym samym
Zamawiający powinien uznać, że Konsorcjum PBO nie obaliło domniemania zaoferowania
rażąco niskiej ceny i że w związku z tym jego oferta podlega odrzuceniu.
Niezależnie od powyższego Odwołujący podniósł, że w kalkulacji ceny oferty
załączonej do pierwszych wyjaśnień część kosztów została istotnie zaniżona a część
w
ogóle pominięta:
a)
w dziale Il Budynek, w poz. 102 kalkulacji, dotyczącej ścianek giszetowych, Konsorcjum
PBO wskazało cenę 300zł/m2. Cena ta jest skrajnie wręcz zaniżona. Rynkowe ceny tego
typu ścianek są znacznie wyższe, np. cena HPL System za wykonanie podobnej ilości
m2: 450 zł/m2 (cena nie zawiera wysyłki, okuć i montażu), cena Zakładu Produkcyjno-
Usługowo-Handlowego P. Ł. Spółka Komandytowa: 398 zł/m2 (cena nie zawiera
transportu). Uwzględniając różnicę ceny pomiędzy ceną Konsorcjum PBO a ceną
rynkową, pozycja 102 w kalkulacji została zaniżona o 25 267,20 zł;
b)
zgodnie z PFU w zakres zamówienia wchodzi instalacja odwadniająca boiska (pkt 3.3
PFU, str. 28). Taka pozycja kosztowa w ogóle nie została uwzględniona w przedstawionej
kalkulacji. Konsorcjum PBO uwzględniło w kalkulacji wyłącznie odwodnienie parkingów
i
innych terenów utwardzonych. Biorąc pod uwagę wymiary boiska koszt wykonania
instalacji odwadniającej boiska w ocenie Odwołującego wynosi minimum: 652 mb x 1190
zł = 775 880,00 zł netto. Koszt ten został całkowicie pominięty przez Konsorcjum PBO;
c)
W PFU (pkt 2.2.5.6) Zamawiający nie wskazał oczekiwanej ilości paneli fotowoltaicznych
ani ich powierzchni, wyznacznikiem było natomiast maksymalne wykorzystanie instalacji
fotowo
ltaicznej na potrzeby własne obiektu, tak by zapewnić jak najlepszą eksploatację.
Jak wynika z załączonej do ponownych wyjaśnień ceny oferty firmy Quman Sp. z o.o. Sp.
k. na wykonanie instalacji elektrycznych i teletechnicznych (załącznik nr 1, punkt 4, str.
2/8) Konsorcjum PBO uwzględniło w swojej kalkulacji koszt 48 788,58 zł za całą instalację
fotowoltaiczną. Tymczasem w niniejszym zamówieniu optymalne jest zastosowanie
instalacji o mocy 50 kVp, co przy średniej cenie rynkowej za 1kVp wynoszącej 4600 zł
netto daje kwotę: 230 000,00 zł. Powyższe oznacza, że Konsorcjum PBO zaniżyło koszt
wykonania instalacji fotowoltaicznej o kwotę 181 211, 42 zł netto;
d) w przedstawionej kalkulacji, dziale V Instalacje sanitarne, w poz. Zbiornik deszczowy +
zestaw hydrofor
owy (str. 7), Konsorcjum PBO wskazało koszt 50 000,00 zł. W ocenie
Odwołującego minimalny rynkowy koszt ww. pozycji to 150 000.00 zł. Powyższe oznacza,
że Konsorcjum PBO zaniżyło koszt wykonania ww. pozycji o 100.000 zł;
Sygn. akt KIO 981/20
e)
zgodnie z PFU w zakres zamówienia wchodzi system nawadniania terenów zielonych (pkt
2.2.1.1 PFU, str. 21). Taka pozycja kosztowa w ogóle nie została uwzględniona
w
przedstawionej kalkulacji. Biorąc pod uwagę powierzchnię nawadniania terenów
zielonych koszt wykonania systemu nawadniania tere
nów zielonych w ocenie
Odwołującego wynosi minimum: 4 990 m2 x 20 zł = 79 800,00 zł.
f)
kosztem, który Konsorcjum PBO całkowicie pominęło, jest koszt zaplecza budowy. Nie
jest możliwe zrealizowanie przedmiotowego zamówienia bez jakiegokolwiek zaplecza
budowy, w tym bez kontenera biurowego, kontenera
– sali konferencyjnej, toalety,
kontenerów dla pracowników fizycznych, kontenera stróżówki itd., a także bez
monitoringu wizyjnego i
ochrony placu budowy. Ponadto obowiązek zapewnienia
odpowiedniego zaplecza budowy wynika z PFU, tj. z pkt 2.2.2,1 na str. 22. Rynkowy koszt
ww. zaplecza budowy, biorąc pod uwagę termin realizacji przedmiotowego zamówienia,
w
ocenie Odwołującego wynosi minimum 201 750,00 zł.
g)
kosztem, który Konsorcjum PBO całkowicie pominęło w przedstawionej kalkulacji, jest
koszt nadzoru budowy. Nie jest możliwe zrealizowanie przedmiotowego zamówienia bez
jakiegokolwiek nadzoru, czyli bez zapewnienia udziału co najmniej Kierownika kontraktu,
Kierownika budowy, Kierownika robót sanitarnych, Kierownika robót elektrycznych.
Uwzględniając rynkowe stawki wynagrodzenia osób zajmujących ww. stanowiska,
w
ocenie Odwołującego minimalny koszt nadzoru budowy, biorąc pod uwagę termin
realizacji przedmiotowego zamówienia, wynosi 705 000,00 zł.
h)
kosztem, który Konsorcjum PBO całkowicie pominęło w przedstawionej kalkulacji, jest
koszt niezbędnych mediów (prądu, wody, odbioru nieczystości). Nie jest możliwe
zrealizowanie przedmiotowego zamówienia bez zapewnienia sobie przez wykonawcę
dostaw ww. niezbędnych mediów. W ofertach podwykonawców, które Konsorcjum PBO
przedstawiło w odpowiedzi na ponowne wezwanie do wyjaśnień ceny, zastrzeżone
zostało, że oferty te nie obejmują partycypacji w kosztach budowy. Uwzględniając
rynkowe stawki za dostawy ww. niezbędnych mediów, w ocenie Odwołującego minimalny
koszt niezbędnych mediów, biorąc pod uwagę termin realizacji przedmiotowego
zamówienia, wynosi 60 000,00 zł.
i)
kosztem, który Konsorcjum PBO całkowicie pominęło w przedstawionej kalkulacji, jest
koszt gwarancji serwisowej. Zgodnie
z SIWZ w trakcie 10 lat udzielonej gwarancji należy
wykonywać czynności serwisowe w ramach udzielonej gwarancji. W ocenie
Odwołującego koszt ww. gwarancji należało przyjąć na poziomie minimum 3% ceny
ofertowej netto, co w przypadku ceny zaoferowanej przez Konsorcjum PBO oznacza
koszt w wysokości 600 020,07 zł.
Sygn. akt KIO 981/20
Zdaniem Odwołującego w kalkulacji ceny oferty załączonej do pierwszych wyjaśnień
łączna wysokość kosztów zaniżonych i w ogóle pominiętych wynosi 2 728 928,69 zł netto.

Odwołujący stwierdził, że do drugich wyjaśnień odniesie się wyłącznie z daleko
idącej ostrożności procesowej , gdyż w jego ocenie złożenie wyjaśnień zdawkowych,
niepopartych jakimikolwiek dowodami, oraz przedstawienie kalkulacji ceny nierzetelnej,
niepełnej i kompletnie nieprzekonującej, w której część kosztów została istotnie zaniżona
a
część w ogóle pominięta, powinno skutkować zakończeniem procedury badania ceny
i odrzuceniem oferty Konsorcjum PBO.
Odwołujący zaznaczył, że w drugim wezwaniu Zamawiający wskazał: „W związku
z
powyższym prosimy o dalsze wyjaśnienia, w tym wskazanie czynników uzasadniających
niską cenę za wykonanie zamówienia wraz z uzasadnieniem w laki sposób i w jakim stopniu
ich istnienie przekłada się na obniżenie kosztów wykonania zamówienia. Przedstawione
wyjaśnienia winny być nie tylko konkretne, ale również, w uzasadnionych przypadkach,
w
celu ich uwiarygodnienia poparte stosownymi dowodami.” Tymczasem w kolejnych
wyjaśnieniach ceny takiego wskazania i uzasadnienia próżno szukać. Konsorcjum PBO
ograniczyło się praktycznie jedynie do odniesienia się do zastrzeżeń zgłoszonych przez
Zamawiającego wobec kalkulacji ceny oferty. Zatem w ocenie Odwołującego Konsorcjum
PBO nie uczyniło zadość ponownemu wezwaniu Zamawiającego, co samo w sobie
powoduje, że ponowne wyjaśnienia ceny złożone przez Konsorcjum PBO powinny zostać
ocenione negatywnie. W
ocenie Odwołującego jest oczywiste, że już tylko sam brak
wymaganych wprost przez Zamawiającego informacji całkowicie dyskwalifikuje kolejne
wyjaśnienia ceny i powinien skutkować odrzuceniem oferty Konsorcjum PBO.
Odwołujący podniósł, że skoro Konsorcjum PBO do ponownych wyjaśnień ceny
załączyło szereg dowodów, to potwierdziło, że nimi dysponowało i że mogło je przedstawić
już w odpowiedzi na pierwsze wezwanie Zamawiającego. Tym bardziej zatem za zasadny
uznać należy zarzut braku poparcia pierwszych wyjaśnień ceny jakimikolwiek dowodami.
Przedstawienie dowodów dopiero w odpowiedzi na kolejne wezwanie Zamawiającego nie
znajduje żadnego usprawiedliwienia. Co więcej, takie postępowanie Konsorcjum PBO
dowodzi, że także w ocenie samego Konsorcjum PBO wyjaśnienia ceny powinny zostać
poparte odpowiednimi dowodami i że niewystarczające było ograniczenie się do
przedstawienia Zamawiającemu wyłącznie własnych twierdzeń.
Odwołujący podniósł, że podstawowym argumentem w ponownych wyjaśnieniach,
użytym wielokrotnie, było to, że przedstawiona przez Konsorcjum kalkulacja ceny oferty
bazuje na „aktualnie realizowanej inwestycji tj. „Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego
przy ul. Anny German w Warszawie -
ETAP l” realizowanej dla Miasta Stołecznego
Sygn. akt KIO 981/20
Warszawa
Dzielnica
Żoliborz
na
podstawie
Umowy
nr
ŻOL-181R-
C/V/P1/17/3/1357/126/127/2018-2021 zawartej w dniu 11.03.2019". Konsorcjum PBO
podniosło, że: „przedstawiamy wyliczenie które potwierdza prawidłowość naszej ceny
ofertowej w odniesieniu do 1 m2 powierzchni netto:
1) Wartość inwestycji „Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German
w
Warszawie" Cena netto I etap 40 216 260 zf netto + wartość robót etapu Il 2 900 000 netto
razem 43 116 260 z
} netto/ 13 104 m. kw. Pow. netto co daje 3290,31,57 zł nett/m. kw. pow.
netto
2) Wartość oferty dla inwestycji „Rozbudowę Szkoły Podstawowej Nr 341 przy ul. Oławskiej
3 (w formule zaprojektuj i wybuduj) w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy" 18 967 479,67 zł
netto
— 800 000,00 zł netto (prace projektowe) czyli 18 967 479,67 zł netto / 5499 m. kw.
pow. netto daje nam 3303,78 zł/ m. kw. pow. Netto.
Przykład ten pokazuje, że cena jest ceną rynkową i realną pozwalającą na płynną realizację,
która nie tylko pokrywa koszty wytworzenia ale zapewnia Wykonawcy marżę nie odbiegającą
od średniego poziomu rentowności w budownictwie."
Odwołujący podniósł, że powoływanie się na wartość inwestycji „Budowa zespołu
szkolno-
przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie” dla stawki netto w odniesieniu
do 1 m2 powierzchni ww. inwestycji nie ma żadnych podstaw i jest zasadniczym błędem
metodologicznym, gdyż oznacza porównywanie ze sobą inwestycji zupełnie
nieporównywalnych. Przedmiotowe zamówienie różni się zasadniczo od ww. inwestycji.
Odwołujący przedstawił zestawienie prace, które nie wchodzą w zakres tej inwestycji
i
obliczył, że gdyby zakres powyższej inwestycji był taki sam jak zakres przedmiotowego
zamówienia, to cena za m2 tej inwestycji byłaby wyższa o 196,39 zł. Zatem to, że różnica
w
stawce za m2 pomiędzy inwestycją „Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul.
Anny German w
Warszawie” a przedmiotowym zamówieniem jest znacznie mniejsza, nie jest
żadnym argumentem w sprawie i w żaden sposób nie dowodzi zaoferowania ceny rynkowej,
niebędącej ceną rażąco niską. Ponadto ww. inwestycja nie zakończyła się (roboty są
w
trakcie), nie wiadomo też, czy jej realizacja nie skończy się dla wykonawcy stratą
(Konsorcjum PBO nie przedstawiło żadnych wyliczeń ani dowodów w tym zakresie), zatem
nie można stwierdzić, że przyjęta stawka za m2 jest stawką prawidłowo skalkulowaną,
faktycznie pozwalającą na pokrycie kosztów realizacji zamówienia.
Ponadto Odwołujący wskazał na kwestię wzrostu stawki za robociznę. Otóż w 2018
r., kiedy to składane byty oferty na wykonanie inwestycji „Budowa zespołu szkolno-
przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie", najniższa możliwa stawka za
roboczogodzinę wynosiła 12,60 zł. Natomiast w 2020 r. stawka taka wynosi 15,42 zł. Stanowi
Sygn. akt KIO 981/20
to wzrost o 18,29% kosztów samej robocizny, która w przedmiotowym zamówieniu stanowi
ok. 20-
25% kosztu całej inwestycji. Zatem także poważny wzrost stawki za robociznę
powoduje, że zestawianie ze sobą stawki za m2 dla inwestycji „Budowa zespołu szkolno-
przedszkolnego przy ul. Anny
German w Warszawie” i zaoferowanej dla przedmiotowego
zamówienia nie ma żadnych podstaw i jest po prostu błędem.
Odwołujący przedstawił wyliczenie, z którego – jego zdaniem – wynika, że gdyby
inwestycja „Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie”
była wyceniana według minimalnych stawek za robociznę obowiązujących w 2020 r., to cena
za m2 wzrosłaby dla niej o 150,45 zł, co wykazano powyżej. Zatem łączny wzrost ceny za
m2 dla ww. inwestycji wyniósłby 346,84 zł (196,39 zł + 150,45 zł). W rezultacie podaną przez
Konsorcjum stawkę za m2 dla ww. inwestycji (3290,31 zł) należałoby powiększyć o 346,84
zł, co w rezultacie dałoby stawkę za m2 wynoszącą 3637,15 zł (3290,31 zł + 346,84 zł).
Przemnażając powyższą stawkę przez liczbę m2 powierzchni dla przedmiotowego
zamówienia (5499 m2) otrzymujemy kwotę 20 000 669,16 zł. Powyższą kwotę trzeba jednak
jeszcze powiększyć co najmniej o: koszt gwarancji serwisowej 3% (koszt ten został
całkowicie pominięty przez Konsorcjum PBO, na co zwrócono uwagę powyżej), wynoszący
w takim wypadku 600 020107 zł, co łącznie daje kwotę netto 20 600 689,23 zł oraz kwotę
podatku VAT wg stawki 23%, co łącznie daje kwotę brutto 25 338 847,75 zł. Zestawiając
powyższą kwotę brutto z cenę brutto zaoferowaną przez Konsorcjum PBO (23.330.000 zł)
otrzymujemy różnicę wynoszącą 2 008 847 75 zł. W ocenie Odwołującego cena brutto
zaoferowana przez Konsorcjum PBO została zaniżona co najmniej o ww. różnicę, choć
zapewne o więcej, biorąc pod uwagę, że w kalkulacji ceny oferty załączonej do pierwszych
wyjaśnień ceny część kosztów została istotnie zaniżona, a część w ogóle pominięta.
Ponadto powyższe obliczenia nie uwzględniają jakiegokolwiek zysku.
Odwołujący podniósł, że w ponownych wyjaśnieniach ceny oferty Konsorcjum PBO
nie odn
iosło się w sposób rzetelny i wystarczający do zastrzeżeń zgłoszonych przez
Zamawiającego wobec kalkulacji ceny oferty:
a)
Odpowiedź na pytanie nr 2 podpunkt a)
Konsorcjum PBO stwierdziło, że: „pozycje 38-42, 44,45,54,57,98 dają sumę 381,03m2”.
Tymczasem pozycja 38 - okno podawcze, pozycje 39 i 40 -
ścianki aluminiowe, oraz pozycja
54 -
ścianki ppoż nie powinny być ujęte w zestawieniu drzwi wewnętrznych z racji tego, że
ww. elementy nie są drzwiami. Wskazane pozycje, po pominięciu pozycji nieprawidłowo
wskazan
ych, dają sumę 258,5m2, a nie jak wskazało Konsorcjum PBO 381,03m2. Według
kalkulacji Zamawiającego łączna powierzchnia drzwi wewnętrznych powinna wynosić
Sygn. akt KIO 981/20
minimum 330 m2, tymczasem w świetle wyjaśnień Konsorcjum PBO wynosi zaledwie 258,5
m2, co świadczy o zaniżeniu ceny oferty o 57 200 zł netto.
b)
Odpowiedź na pytanie nr 4 podpunkt a)
Konsorcjum PBO stwierdziło, że: „Glify okien, parapety zewnętrzne, rusztowania oraz
pozostałe elementy ujęte są w cenie elewacji co potwierdza oferta firmy TMS Investment sp.
z
o.o. Załącznik nr 2, z oferty tej wynika, że wykonanie lm2 kompletnej elewacji wraz
z
rusztowaniami, obróbkami, glifami, parapetami zewnętrznymi kosztuje 180 zł m2".
W
ocenie Odwołującego oferta firmy TMS Investment sp. z o.o. została przygotowana
wyłącznie na potrzeby wyjaśnień ceny, o czym świadczy posłużenie się w niej dokładnie tymi
samymi sformułowaniami co w piśmie Zamawiającego z 23 marca 2020 r., nie jest możliwe,
aby było to przypadkowe. Już tylko z tego względu oferta ta nie może być ona uznana za
wiarygodny dowód na realny charakter zaoferowanej ceny.
c)
Odpowiedź na pytanie nr 4 pkt b)
Konsorcjum PBO stwierdziło, że: „Cena została przyjęta na bazie dwóch umów zawartych
z
następującymi firmami realizującymi aktualnie roboty dachowe na bliźniaczej inwestycji
(Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie)". Pomijając
to, że inwestycję „Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German
w
Warszawie” nie sposób uznać za bliźniaczą, to nawet bardzo podobny charakter inwestycji
nie może być gwarantem dokładnie takich samych stawek dla innej inwestycji, stawki mogą
się zmienić w zależności od mocy przerobowych, ustalonych terminów, warunków płatności,
dostępności materiałów itd. Nie sposób automatycznie przyjąć, że firmy współpracujące
z
Konsorcjum PBO przy realizacji innej inwestycji będą współpracować przy realizacji
przedmiotowego zamówienia na dokładnie takich samych warunkach i za takie same stawki.
Jeżeli Konsorcjum PBO swoją kalkulację cenową oparto na takim właśnie założeniu, to
powinno przedstawić dowody potwierdzające, że dotychczasowe warunki współpracy z ww.
firmami (w tym przede wszystkim warunki finansowe) będą obowiązywać także przy realizacji
przedmiotowego zamówienia.
d)
Odpowiedź na pytanie nr 3 pkt d)
Konsorcju
m PBO stwierdziło, że: „Słupy w grubości ścian, ściany usztywniające itp. ujęte są
w
pozycjach (poz. 27, 28, 29, 30, 46, 47, 48) dotyczących ścian zewnętrznych
i
wewnętrznych”. O ile powyższe wyjaśnienia można zaakceptować w odniesieniu do pozycji
dotyczących ścian zewnętrznych (poz. 27,28A6), o tyle wskazanie na pozycje dotyczące
ścian wewnętrznych (poz. 29,30,47) budzi zasadnicze zastrzeżenia i wątpliwość ze względu
na charakter tego typu elementu. Pozycja 48 natomiast nie powinna znaleźć się
w odpowiedzi
Konsorcjum PBO ze względu na to, że zgodnie z przedstawioną kalkulacją
Sygn. akt KIO 981/20
ceny jest to ściana działowa nie pełniąca zasadniczo funkcji wspornej. Pozycja 48 nie
obejmuje zatem słupów w grubości ścian i ścian usztywniających.
e)
Odpowiedź na pytanie nr 3 pkt a), b) i c)
Konsorcjum PBO stwierdziło, że: „Żaluzje przeciwsłoneczne wraz z ich zasilaniem
elektrycznym są oczywiście ujęte w naszej ofercie w dziale instalacje elektryczne – Załącznik
nr 1 Oferta firmy QUMAN poz. 9.7.” Odwołujący podniósł, że wbrew powyższym
twierdzeniom w ofercie firmy Quman brak jest żaluzji, gdyż oferta obejmuje jedynie rolety
(„dostawa, montaż i zasilanie elektryczne rolety przeciwsłonecznej”). Zgodnie z PFU
powinno być 380-420 m2 żaluzji, roleta nie jest natomiast żaluzją. Roleta przeciwsłoneczna
jest instalacją wewnętrzną. Ponadto, w ofercie firmy Quman liczba rolet została istotnie
zaniżona. Biorąc pod uwagę standardową powierzchnię okna wynoszącą 4m2 oraz
powyższe postanowienie PFU dotyczące żaluzji, dzieląc 420 m2 żaluzji przez 4 m2
o
trzymujemy 105 sztuk żaluzji, które należało uwzględnić kalkulując cenę oferty. Tymczasem
oferta firmy Quman nie tylko, że dotyczy rolet, to jeszcze opiewa na dużo mniejszą liczbę
rolet (61 sztuk). Powyższe w ocenie Odwołującego oznacza zaniżenie ceny zaoferowanej
przez Konsorcjum PBO 0 83 600,00 zł;
f)
Odnośnie przedstawionej oferty firmy Quman Odwołujący wskazał ponadto, że oferta
ta obejmuje wyłącznie materiały bez ich montażu, mimo że w jej treści wskazano, iż
obejmuje także 100% prac. Powyższe wynika z porównania cen przedstawionych w ww.
ofercie z cenami rynkowymi.
Odnosząc się z kolei do dowodów przedstawionych przez Konsorcjum PBO wraz
z
kolejnymi wyjaśnieniami Odwołujący podkreślił, że wszystkie te dowody powinny zostać
przedstawione już w odpowiedzi na pierwsze wezwanie do wyjaśnień ceny, natomiast ich
przedstawienie dopiero w odpowiedzi na kolejne wezwanie do wyjaśnień powoduje, że
Zamawiający w ogóle nie powinien brać ich pod uwagę, lecz potraktować jako spóźnione
i
pominąć. Niezależnie od powyższego Odwołujący podniósł, że zdecydowana większość
przedstawionych dowodów nie ma żadnego związku i w ogóle nie dotyczy przedmiotowego
zamówienia. Mianowicie Konsorcjum PBO, opierając się w kolejnych wyjaśnieniach przede
wszystkim na twierdzeniu, że przedstawiona kalkulacja ceny oferty bazuje na aktualnie
realizowanej inwestycji tj. „Budowo zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German
w Warszawie
– ETAP l” załączył do ponownych wyjaśnień różnego rodzaju dokumenty
dotyczące ww. inwestycji. Dokumentami takimi są:
 załącznik nr 6 – umowa z Progres Budownictwo A. M.,
 załącznik nr 12 – umowa z UNIMAX SA, oraz oferta dotycząca inwestycji „Budowa
zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie”
Sygn. akt KIO 981/20
 załącznik nr 13 – umowa z Akan-Servis Sp. z o.o.,
 załącznik nr 19 – umowa z J. S., J. S. instalacje i pomiary elektryczne,
 załącznik nr 3 – umowa z K. K.,
 załącznik nr 4 – umowa z BLADEX Polska Sp. z o.o.,
 załącznik nr 5 – umowa z HENKAR Sp. z o.o.
Odwołujący stwierdził ponadto, że szereg załączonych dokumentów dotyczył jeszcze
innych realizacji (innych inwestycji), również bez związku z przedmiotowym zamówieniem:
 załącznik nr 7 – umowa z PHU H. B.,
 załącznik nr 9 – umowa z Zakład Wielobranżowy „RAMDO” R. M.,
 załącznik nr 14 – umowa z „Mes” s.c. J. S., A. S.,
 załącznik nr 15 – umowa z Akan-Servis Sp. z o.o.,
 załącznik nr 18 – umowa z EIT Systemy Inżynierskie Sp. z o.o..
Odwołujący podniósł, że żaden z ww. dokumentów nie jest związany
z
przedmiotowym zamówieniem i dotyczącą go kalkulacją ceny ofert. Nie sposób też
automatycznie przyjąć, że firmy współpracujące z Konsorcjum PBO przy realizacji innych
inwestycji będą współpracować z Konsorcjum PBO przy realizacji przedmiotowego
zamówienia na dokładnie takich samych warunkach i za takie same stawki. Dowodzą one
wyłącznie tego, na jakich warunkach ww. firmy współpracowały lub współpracują
z Konsorcjum PBO przy realizacji innych inwestycji. W
ocenie Odwołującego przyjmowanie
ja
kichkolwiek założeń czy domniemań co do niezmienności warunków współpracy ww. firm
z
Konsorcjum PBO jest nieuprawnione. Ewentualną niezmienność warunków współpracy
ww. firm z Konsorcjum PBO powinno wykazać Zamawiającemu samo Konsorcjum,
przedstawiając w tym zakresie odpowiednie dowody, czego nie uczyniło.
Odwołujący podniósł, że wezwanie do wyjaśnień ceny ma charakter czynności
jednokrotnej, a Zamawiający nie może w sposób nieskończony prowadzić niejako negocjacji,
poprzez wielokrotne wzywanie do wyjaśnień. Postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego jest postępowaniem w profesjonalnym obrocie gospodarczym, w którym
obowiązuje podwyższony miernik staranności. Dlatego też wykonawca już za pierwszym
razem musi zareagować profesjonalnie i nie powinien liczyć, że Zamawiający będzie dalej
z
niego „wyciągał” podstawowe dane.
Odwołujący stwierdził, że znane są mu wyroki, w których Izba dopuściła kilkukrotne
wezwanie do wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, podniósł jednak, że w wyrokach
tych możliwość ponownego zwrócenia się do wykonawcy o wyjaśnienia ceny została
uzależniona od spełnienia dodatkowych warunków, a przede wszystkim od złożenia przez
wykonawcę odpowiednich wyjaśnień ceny już na pierwsze wezwanie Zamawiającego, tj.
Sygn. akt KIO 981/20
wyjaśnień kompletnych, wyczerpujących i odpowiadających wezwaniu. Zdaniem
Odwołującego możliwość wezwania do uzupełnienia wyjaśnień ceny (do wyjaśnienia nowych
wątpliwości) może jedynie dotyczyć takiej sytuacji, gdy wykonawca całościowo zajmie
stanowisko wobec wcześniejszego wezwania zamawiającego. Zatem wątpliwości
zamawiającego mogą się ewentualnie pojawić na tle złożonych wyjaśnień, które w sposób
wyczerpujący odpowiadają na pierwsze wezwanie zamawiającego. Nie może być jednak na
tle art. 90 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp akceptowana sytuacja, gdy wykonawca
składa wyjaśnienia ogólnikowe, względnie nierzetelne, niepełne i kompletnie
nieprzekonujące. Tak samo nie można akceptować sytuacji, w której wykonawca nie popiera
złożonych wyjaśnień jakimikolwiek dowodami, każąc Zamawiającemu „na słowo”
przyjmować informacje (w tym zwłaszcza dane liczbowe) wskazane w wyjaśnieniach za
prawdziwe.
Odwołujący podkreślił, że w świetle drugiego wezwania nie mamy do czynienia
z
wątpliwościami Zamawiającego dotyczącymi wcześniej złożonych wyjaśnień czy też
z
potrzebą rozwinięcia lub uszczegółowienia wyjaśnień już złożonych przez wykonawcę na
pierwsze wezwanie, lecz de facto z kolejnym wezwaniem do wyjaśnień ceny w pełnym
zakresie, względnie z przywrócenia terminu do złożenia wyjaśnień, które należało złożyć już
na pierwsze wezwanie. Treść wezwania świadczy o tym, że pierwsze wyjaśnienia ceny
złożone przez Konsorcjum PBO są bezwartościowe i tak prawdę niczego nie wyjaśniają.
Zamawiający wezwał Konsorcjum PBO do złożenia wyjaśnień ceny dokładnie w tym samym
zakresie, co w pierwszym wezwaniu, tj. do ponownego wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny, w tym do wskazania czynników uzasadniających niską cenę za
wykonanie zamówienia wraz z uzasadnieniem w jaki sposób i w jakim stopniu ich istnienie
przekłada się na obniżenie kosztów wykonania zamówienia oraz do przedstawienia
stosownych dowodów. Tym samym w przedmiotowej sprawie nie zostały spełnione warunki
dopuszczalności ponownego zwrócenia się do Konsorcjum PBO o wyjaśnienia ceny.
Ponow
ne żądanie wyjaśnień nie może prowadzić do złożenia zupełnie nowych wyjaśnień czy
do prowadzenia procedury prowadzenia procedury wyjaśniającej "do skutku”, nie może też
prowadzić do przywrócenia terminu na złożenie wyjaśnień.
Zdaniem Odwołującego nie będzie żadnym argumentem w sprawie to, że zgodnie ze
wzorem umowy w sprawie zamówienia publicznego (Załącznik nr 6 do SIWZ) wynagrodzenie
wykonawcy przedmiotowego zamówienia ma charakter ryczałtowy. Nie powoduje to, że
Konsorcjum PBO mogło złożyć wyjaśnienia ceny w sposób lakoniczny, niekompletny,
niewiarygodny, gołosłowny i obarczony licznymi wadami.
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 w zw. z art. 91 ust. 1 ustawy Pzp,
Odwołujący stwierdził, że jest on konsekwencją zarzutów podniesionych i opisanych
Sygn. akt KIO 981/20
powyżej. Ponieważ oferta Konsorcjum PBO powinna zostać odrzucona przez
Zamawiającego, , po jej odrzuceniu Zamawiający winien wybrać ofertę Odwołującego, która
przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i pozostałych kryteriów oceny ofert przyjętych
prze
z Zamawiającego, i jednocześnie ofertą niepodlegającą odrzuceniu.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru
oferty Konsorcjum PBO jako najkorzystniejszej, dokonania ponownego badania i oceny
złożonych ofert, odrzucenia oferty Konsorcjum PBO z przyczyn wskazanych w odwołaniu
oraz dokonania czynności wyboru oferty najkorzystniejszej spośród pozostałych ofert.
Na podstawie dokument
acji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod uwagę
stanowiska stron, Izba
ustaliła, co następuje:
Zgodnie z punktem III.1 SIWZ przedmiotem zamówienia jest Przedmiotem
zamówienia jest opracowanie kompleksowej dokumentacji projektowej i budowa na jej
podstawie nowego budynku oświatowego dla oddziałów wczesnoszkolnych z częścią
przedszkolną wraz z zewnętrznymi terenami sportowymi i placami zabaw oraz niezbędnym
zagospodarowaniem terenu i odpowiednią infrastrukturą techniczną. Inwestycja będzie
realizowana na terenie istniejącej Szkoły Podstawowej nr 341 przy ul. Oławskiej 3
w
Warszawie obejmującym działki nr 9 i 10/4 z obrębu 6-08-07 w dzielnicy Bemowo. Celem
inwestycji jest stworzenie nowoczesnego i wygodnego miejsca do nauki i rozwoju dla 400
(+/-
10%) dzieci szkolnych w 14 oddziałach oraz 100 dzieci przedszkolnych w 4 oddziałach.
Wartość zamówienia, zgodnie z protokołem postępowania (druk ZP-PN), została
ustalona na kwotę 28.797.019,70 zł (co po powiększeniu o podatek VAT daje kwotę
35.420.334,23 zł).
W postępowaniu zostały złożone następujące oferty:
1)
oferta Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego Kartel S.A. z ceną 28.976.000,00 zł,
2)
oferta Przystępującego z ceną 23.330.000,00 zł,
3)
oferta SKANSKA S.A. z ceną 29.727.370,66 zł,
4)
oferta Mota-
Engil Central Europe S.A. z ceną 34.421.000,00 zł,
5)
oferta MIRBUD z ceną 39.758.483,00 zł,
6)
oferta Odwołującego z ceną 28.639.212,88 zł.
Pismem z 11 marca 2020 r. Zamawiający wezwał Przystępującego – na podstawie
art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp
– do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny brutto oferty. Zamawiający wskazał: mając na uwadze, że cena
Sygn. akt KIO 981/20
brutto Państwa oferty jest niższa o ponad 30 od wartości zamówienia powiększonej
o
należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed dniem wszczęcia postępowania (co
przedstawia poniższa tabela), mają Państwo obowiązek wykazać, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny. (…) W udzielanych wyjaśnieniach (zaleca się w postaci kalkulacji
kosztów)i składanych dowodach dotyczących wyliczenia ceny należy w szczególności
uwzględnić wpływ:
 oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla
Wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być
niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej,
ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 847);
 pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
 wynikający z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie,
 wynikający z przepisów prawa ochrony środowiska.
Zamawiający informuje, że na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy, w związku z art. 90 ust.
3 ustawy, odrzuci
Państwa ofertę jeśli nie złożą Państwo wyjaśnień we wskazanym terminie
lub jeżeli dokonana ocena złożonych wyjaśnień (w tym dowodów) potwierdzi, że oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia (…).
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Przystępujący udzielił następujących
wyjaśnień:
Nasza oferta z dnia 10.03.2020 mimo że odbiega od ustalonej przez Zamawiającego
wartości nie zawiera rażąco niskiej ceny. W załączeniu przedstawiamy kalkulację, która
została oparta na naszym doświadczeniu nabytym podczas realizacji analogicznych
inwestycji na rynku warszawskim, kalkulacja uwzględnia wszystkie obowiązujące przepisy
prawa w tym przypisy dotyczące prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz ochrony
środowiska. Wyjaśniamy również, że pomimo formuły przetargu (zaprojektuj i wybuduj),
braku konieczności przedstawiania kosztorysów, dokonaliśmy starannego i drobiazgowego
oszacowania kosztów całej inwestycji, czego wynikiem jest załączona kalkulacja.
Informujemy, że w ostatnim okresie zrealizowaliśmy następujące obiekty oświatowe na
terenie Warszawy:
a) Dokończenie budowy zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Myśliborskiej w Warszawie
oraz uzyskanie pozwolenia na użytkowanie w ramach inwestycji Zamawiającego pn.
Sygn. akt KIO 981/20
„Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Myśliborskiej” działki nr 96/7, 104/2,
106/7 z obrębu 4-06-3. – Generalnym Wykonawcą była firma PBO Śląsk sp. z o.o. – termin
ukończenia 08.2019r.
b) Dokończenie budowy szkoły podstawowej przy ul. Warzelniczej w Warszawie oraz
uzyskanie pozwole
nia na użytkowanie w ramach inwestycji Zamawiającego pn. „Budowa
szkoły podstawowej przy ul. Warzelniczej” w systemie pod klucz (wraz ze wszystkimi innymi
pracami i dostawami, które umożliwiają uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu szkoły
zgodnie z przeznaczeniem) -
Generalnym Wykonawcą była firma MTM BUDOWNICTWO sp.
z o.o
– termin ukończenia 07.2019.
Ponad to aktualnie realizujemy następujące obiekty oświatowe na terenie Warszawy:
a) Przebudowa i rozbudowa budynku Zespołu Szkół Nr 1 w Piasecznie przy ul. Szpitalnej 10
wraz z zagospodarowaniem terenu dla Starostwa Powiatowego w Piasecznie - obiekt ten
realizujemy jako generalny wykonawca - termin realizacji 09.2020
b) Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie - ETAP I
d
la Miasta Stołecznego Warszawa Dzielnica Żoliborz – obiekt ten realizujemy w konsorcjum
z firmą MTM BUDOWNICTWO sp. z o.o – termin realizacji 02.2021
c) Adaptacja i rozbudowa budynku przy ul. Wysockiego 51 na potrzeby szkoły zawodowej –
ETAP I dla Miasta
Stołecznego Warszawa – Dzielnica Targówek - obiekt ten realizujemy
w
konsorcjum z firmą MTM BUDOWNICTWO sp. z o.o – termin realizacji 06.2020.
Wymieniliśmy wyżej tylko te inwestycje które swoim charakterem oraz miejscem realizacji
najbardziej odpowiadają inwestycji na którą aktualnie złożyliśmy ofertę, tj. „Rozbudowa
Szkoły Podstawowej Nr 341 przy ul. Oławskiej 3 (w formule zaprojektuj i wybuduj)
w
Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy”.
Niezależnie od powyższego informujemy, że Partner Konsorcjum tj. MTM Budownictwo Sp.
z
o. o. również posiada w przedmiotowej kwestii indywidualne doświadczenie, gdyż aktualnie
realizuje następujące inwestycje odpowiadające swoim charakterem Państwa realizacji takie
jak:
1) Budowa hali sportowo-dydaktycznej przy ulicy Boguckiej w W
ieliczce (Szkoła Mistrzostwa
Sportowego) w systemie "zaprojektuj i wybuduj", realizacja zaawansowana w ok. 66%
–
termin realizacji 12.2020.
2)
Rozbudowa Zespołu Szkół Muzycznych w Tarnowie o salę koncertową oraz część
dydaktyczną, realizacja zaawansowana w 100% – termin realizacji 03.2020., budowa
w
trakcie odbiorów końcowych.
Sygn. akt KIO 981/20
Dodatkowo informujemy, że firma projektowa której mamy zamiar zlecić wykonanie projektu
a na której zasoby się powołujemy tj. Biuro 87a s.c. M. A.-N., M. N. posiada doświadczenie w
realizacji podobnych obiektów na terenie Warszawy co potwierdza wymieniona w naszej
ofercie referencja dotycząca wykonania dokumentacji projektowo- kosztorysowej dla zadania
„Rozbudowa modułowa Szkoły Podstawowej nr 141 ul. Szaserów 117" w Warszawie dla
Miasta Stołecznego Warszawa, Urząd Dzielnicy Praga Południe”. W załączeniu przesyłamy
zbiorcze i szczegółowe zestawienie robót opracowane w formie tabeli zawierającej rodzaje
robót i przyporządkowane im ceny. Wycena przygotowana została w oparciu o nasze duże
doświadczenie zdobyte na zrealizowanych i aktualnie realizowanych obiektach o podobnej
charakterystyce wymienionych wyżej. Dodatkowo jako rzetelny wykonawca aktualną ofertę
opracowaliśmy nie tylko w oparciu o ceny już realizowanych obiektów ale zebraliśmy z rynku
aktualne oferty dotyczące zarówno dostaw jak i usług dla tej konkretnej inwestycji. Biorąc
pod uwagę powyższe argumenty możemy jednoznacznie potwierdzić, że zaoferowana przez
nas cena ofertowa wynosząca 23 330 000,00 zł jest ceną za którą zrealizujemy
przedmiotowe zamówienie.
W przypadku konieczności udzielenia dalszych wyjaśnień pozostajemy do dyspozycji.
Jednocześnie, ponieważ załączona kalkulacja stanowi wynik naszego know – how, oparta
jest na danych posiadanych i zebranych przez nasze firmy, wypracowanym przez firmy
szczególnym doświadczeniu a nie danych publicznych (poza elementami typu minimalne
koszty pracy i in. wynikającymi z przepisów) wnosimy o potraktowanie załączonej kalkulacji
jako tajemnicy przedsiębiorstwa.
Do wyjaśnień Przystępujący załączył dwie tabele: 1) „Zbiorcze zestawienie robót”,
zawierające rozbicie ceny ofertowej na 6 pozycji, 2) „Zestawienie szczegółowe robót na
bazie cen jednostkowych”.
Pismem z 23 marca 2020 r. Zamawiający skierował do Przystępującego wezwanie
o
następującej treści:
Przesłane przez Państwa w odpowiedzi na wezwanie wyjaśnienia dotyczące wyliczenia ceny
brutto oferty, nie pozwalają Zmawiającemu jednoznacznie stwierdzić, że zaoferowana cena
nie jest rażąco niska. Po analizie przesłanego kosztorysu z zestawieniem robót Zamawiający
powziął wątpliwości co do prawidłowego sposobu wyliczenia ceny brutto oferty, w poniżej
wskazanym zakresie.
1.
Bazując na Biuletynie Cen Obiektów (dane na I kw. 2020r) porównano dla przykładu koszt
budowy
szkoły podstawowej 21-oddziaiowej z halą sportową, o pow. netto 5219m2 (poz.
BCO 1263-
111), dla której wskaźnik kosztów budowy wynosi: Im2 p. n. 3082 zł netto (bez
kosztów wyposażenia). Po uwzględnieniu współczynnika dla rejonu Warszawy (xl,126)
Sygn. akt KIO 981/20
wskaźnik ten wyniesie: Im2 p. n. 3470 zł netto (wciąg z BCO w załączniku nr Il Planowana
szkoła zgodnie z PFU powinna osiągnąć pow. netto ok. 5500m2. Koszt budowy budynku
bez wyposażenie i bez zagospodarowania terenu, zgodnie z kosztorysem oferenta
wyniesie ok. 15 3
60 000 zł netto. Daje to wskaźnik: Im2 p. n. 2793 zł netto. Wskaźnik ten
jest 0 20% niższy od wartości referencyjnej z BCO. Inwestycja będzie realizowana
w lokalizacji o
najwyższych kosztach osobowych i materiałowych w Polsce, na terenie
zagospodarowanym i z licznymi utrudnieniami. Nie ma uzasadnienia, aby jej planowane
koszty były niższe od referencyjnych.
2.
Analiza przedmiarów robót wykazanych w zestawieniu nie wykazała istotnych błędów
obmiarowych. Sprawdzono pozycje takie jak np. powierzchnie elewacji, powierzchnie
okien zewnętrznych, powierzchnie Ścian zewnętrznych itp. W kilku pozycjach obmiar
wzbudza wątpliwości, za każdym razem zaniżając spodziewane ilości, np.:
a)
Drzwi wewnętrzne szacujemy na ok. 165 szt., o średniej powierzchni 2,0-2,1m2 (część
drzwi
jest dwuskrzydłowa), co daje łącznie minimum 330m2. Suma pozycji
obejmujących drzwi wewnętrzne w zestawieniu Oferenta daje łącznie ok. 230m2
(obmiar zaniżony o ok. 30%)
b) Planowane nawierzchnie sportowe szacujemy na ok. 2700m2 (bez placu zabaw).
W zestawieni
u Oferenta wskazano 2435m2 (obmiar zaniżony o ok. 10%).
c)
W dziale wyposażenie w zestawieniu Oferenta brak jest wyposażenia sal lekcyjnych,
przedszkolnych
świetlic, biblioteki i stołówki w projektory, ekrany i głośniki.
3.
Analiza przedmiarów robót wykazanych w zestawieniu wykazała braki niektórych
rodzajów robót, a wskazane koszty poszczególnych pozycji nie dają podstaw do
przypuszczeń, że te prace lub elementy są ujęte w innych pozycjach, co opisano też
w
pkt. 4. Nie stwierdzono na przykład:
a)
Obróbek glifów okien (poz. 2.2.6.7 PFU Ok. 800 mb)
b)
Żaluzji zewnętrznych (poz. 2.2.6.8 PFU ok. 380-420m2)
c)
Parapetów zewnętrznych
d)
Drugorzędnych elementów konstrukcyjnych takich jak wieńce, podciągi, stupy
w
grubości ścian, ściany usztywniające itp. W zestawieniu występują jedynie elementy
podstawowe takie jak ściany 25cm, stropy, schody, słupy okrągłe itp.
e)
Drobnych elementów wyposażenia stałego niewykazanych wprost w projekcie
koncepcyjnym takich jak:
drabiny do wyłazów dachowych, drzwiczki rewizyjne
w zabudowach g/k lub do s
zachtów instalacji, murowane kominy dachowe itp.
Sygn. akt KIO 981/20
4.
Analiza kosztów jednostkowych poszczególnych pozycji w zestawieniu robót,
z
uwzględnieniem dość ogólnego ich opisu budzi poważne zastrzeżenia co do rzetelności
wyceny. Zdecydowana większość przeanalizowanych pozycji posiada ceny zaniżone lub
nieuwzględniające robót dodatkowych niewykazanych nigdzie indziej. Dla przykładu:
a)
Wykonanie elewacji w technologii lekkiej mokrej (poz. 65) wskazano cenę 200 zł/m2.
W naszej ocenie powinno to być ok. 300 zł (suma pozycji 61, 62, 64, 71, 74, 75
z
załącznika nr 2). Dodatkowo, cena ta nie uwzględnia rusztowań, profili startowych,
obróbek glifów itp.
b)
Wykonanie izolacji połaci dachu płaskiego (poz. 60) wskazano cenę 250 zł/m2.
W
naszej ocenie powinno to być ponad 300 zł. Cena nie powinna być niższa od
wykończenia elewacji, a z braku innych wykazanych pozycji powinna też zawierać
wykonanie spadków, koryta odwadniającego itp.
c)
Wykonanie biegu schodów (poz. 16 i inne) wskazano cenę 464 zł/m2. W naszej
ocenie powinno to być ok. 630 zł.
d)
Okna PCV (poz. 75) wskazano cenę 850 zł/m2. W naszej ocenie powinno to być ok.
1200 zł przy uwzględnieniu wysokich wymagań technicznych w tym akustycznych
i termicznych zapisanych w PFU, niestandardowej kolorystyki itp. Dodatkowo
w pozycji tej powinny
być zawarte koszty parapetu, izolacji wiatrowej itp., które nie są
wykazane w osobnych pozycjach
e)
Wykopy (poz. 1 i 19) wskazano cenę 62 zł/m2. W naszej ocenie powinno to być ok.
70-
80 zł. Dodatkowo, cena ta nie uwzględnia kosztów transportu gruntu i składowania.
f)
Nawierzchnie sportowe (poz. 16 dział III) wskazano cenę 177 zł/m2. Wraz
z
podbudową cena ta nie powinna być niższa niż 220zł przy zastosowaniu
najtańszych materiałów.
g)
Nawierzchnia placów zabaw (poz. 13 dział III) wskazano cenę 355 zł/m2. Wraz
z podbu
dową cena ta nie powinna być niższa niż 440zł.
h)
Wyposażenie placu zabaw (poz. 14 dział III) wskazano cenę 50394zł za komplet.
W
naszej ocenie powinno to być ok. 100 000 zł dla placu z min. 6 urządzeniami w tym
dwa duże (pająk linowy i zestaw z 2 wieżami). Pojedyncze urządzenie kosztuje 8-20
tyś. zł bez kosztów transportu które są istotne.
Reasumując, koszty dla poszczególnych pozycji oscylują w granicach minimalnych
realnych cen lub 10-
20% poniżej tych wartości ale bez uwzględnienia robót dodatkowych
i towar
zyszących które też muszą być wykonane. Zestawienie kosztów nie wskazuje
żadnych kosztów ogólnych związanych z prowadzeniem budowy, żadnych kosztów robót
Sygn. akt KIO 981/20
niewskazanych wprost w projekcie koncepcyjnym ani też żadnej rezerwy na koszty
nieprzewidziane, co jes
t niezbędne w realizacji w formule „zaprojektuj i wybuduj'
5.
Analiza kosztów robót instalacyjny w budynku nie jest możliwa, ponieważ roboty te są
opisane jedną pozycją. Jednakże w naszej ocenie pozycja ta jest znacząco zaniżona. We
wstępnej wycenie szacowaliśmy:
a)
Instalacje sanitarne wewnętrzne łącznie 3 500 tyś. zł. (+/- 10%). W zestawieniu
Oferenta wskazano 2 612 tyś. zł (wycena niższa o ok. 25%)
b)
Instalacje elektryczne tylko wewnętrzne łącznie 1 400 tyś. zł. (+/- 15%). W zestawieniu
Oferenta wskazano 820 ty
ś. zł łącznie z terenem zewnętrznym (wycena niższa o ok.
40%)
c)
Instalacje teletechniczne z automatyką 1 150 tyś. zł. (+/- 15%). W zestawieniu
Oferenta wskazano 725 tyś. zł (wycena niższa o ok. 35%)
Podsumowując, na podstawie otrzymanego kosztorysu i zestawienia robót nie można
jednoznacznie stwierdzić, aby cena oferty została skalkulowana należycie. W szczególności:
1.
Łączny koszt budowy samego budynku bez wyposażenia i zagospodarowania terenu
odbiega od kosztów porównywalnych obiektów o ponad 20%.
2. Zestawienie
robót nie uwzględnia szeregu pozycji, a nie ma przesłanek wskazujących że
prace te są uwzględnione w innych pozycjach. Kilka pozycji wydaje się mieć zaniżony
przedmiar.
3.
Koszty poszczególnych pozycji są w zdecydowanej większości poniżej najniższych
realnyc
h wycen lub nie uwzględniają robót dodatkowych które są niezbędne.
4.
Kosztorys nie wskazuje na uwzględnienie w wycenie kosztów ogólnych związanych
z
prowadzenie budowy, a bardzo niskie stawki w poszczególnych pozycjach nie
pozwalają założyć, że koszty te są ujęte proporcjonalnie w wycenie szczegółowej.
5.
Żadne otrzymane materiały nie wykazują żadnych specjalnych okoliczności które
pozwoliłyby Oferentowi na przyjęcie tak niskich kosztów dla wszystkich rodzajów prac.
W związku z powyższym prosimy o dalsze wyjaśnienia, w tym wskazanie czynników
uzasadniających niską cenę za wykonanie zamówienia wraz z uzasadnieniem w jaki sposób
i w jakim stopniu ich istnienie przekłada się na obniżenie kosztów wykonania zamówienia.
Przedstawione wyjaśnienia winny być nie tylko konkretne, ale również, w uzasadnionych
przypadkach, w celu ich uwiarygodnienia poparte stosownymi dowodami.
(…)
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Przystępujący złożył następujące wyjaśnienia:
Odpowiedź na pytanie nr 1:
Sygn. akt KIO 981/20
Załączony kosztorys jest kosztorysem uproszczonym przedsiębiorcy, zawierającym
zagregowane pozycje kosztorysowe uwzględniające w cenie roboty pomocnicze przy
wyszczególnionych robotach jak np. zagregowana pozycja Elewacja lekka-mokra zawiera
glify i parapety. Bazując na aktualnie realizowanej inwestycji tj. „Budowa zespołu szkolno-
przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie -
ETAP I” realizowanej dla Miasta
Stołecznego Warszawa Dzielnica Żoliborz na podstawie Umowy nr ŻOL-18IR-
C/V/P1/17/3/1357/126/127/2018-2021 zawartej w dniu 11.03.2019 przedstawiamy wyliczenie
które potwierdza prawidłowość naszej ceny ofertowej w odniesieniu do 1 m2 powierzchni
netto:
1)
Wartość inwestycji „Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German
w
Warszawie” Cena netto I etap 40 216 260 zł netto + wartość robót etapu II 2 900 000
netto razem 43 116 260 zł netto / 13 104 m. kw. Pow. netto co daje 3290,31,57 zł
nett/m. kw. pow. netto
2)
Wartość oferty dla inwestycji „Rozbudowę Szkoły Podstawowej Nr 341 przy ul. Oławskiej
3 (w formule zaprojektuj i wybuduj) w
Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy” 18 967 479,67
zł netto – 800 000,00 zł netto (prace projektowe) czyli 18 967 479,67 zł netto / 5499 m.
kw. pow. netto daje nam 3303,78 zł/ m. kw. pow. Netto
Przykład ten pokazuje, że cena jest ceną rynkową i realną pozwalającą na płynna realizacje,
która nie tylko pokrywa koszty wytworzenia ale zapewnia Wykonawcy marżę nie odbiegającą
od średniego poziomu rentowności w budownictwie.
Odpowiedź na pytanie 2 pkt a:
Drzwi wewnętrzne policzone wg. zbiorczego zestawienia kosztów dołączonego do pisma
z dnia 17.03.2020 poz. 38-
42,44,45,54,55,57,98 dają sumę 381,03m2 czyli sumarycznie
obmiar przyjęty w ofercie jest większy od Waszej prognozy o 15% co jednoznacznie przeczy
tezie o zaniżonym obmiarze.
Odpowiedź na pytanie 2 pkt b:
Z
naszych analiz wynika, że przyjęta sumaryczna ilość wystarczy na wybudowanie boisk
o
powierzchniach gry zgodnych ze specyfikacją oraz normowe powierzchnie
wokółboiskowe.
Odpowiedź na pytanie 2 pkt c:
Cena ofertowa zawiera elementy wyposażenia wymienione przez Państwa, elementy te
zostały ujęte w teletechnice (w opisie zaznaczono że cena obejmuje wyposażenie).
W
załączeniu oferta firmy elektrycznej zawierająca wszystkie ww. elementy – Załącznik nr 1
Oferta firmy QUMAN.
Sygn. akt KIO 981/20
Odpowiedź na pytanie 3 pkt a, b i c:
Glify okien, parapety zewnętrzne, rusztowania oraz pozostałe elementy ujęte są w cenie
elewacji co potwierdza oferta firmy TMŚ Investment sp. z o.o. Załącznik nr 2, z oferty tej
wynika, ze Wykonanie 1m2 kompletnej elewacji wraz z rusztowaniami, obróbkami, glifami,
parapetami zewnętrznymi kosztuje 180zł/m2 co daje 20zł/m2 nadwyżki w stosunku do naszej
ceny ofertowej. Nadwyżka ta może zostać wykorzystana na roboty nieprzewidziane,
sumaryczna wartość nadwyżki to 35 326,00 zł. Żaluzje przeciwsłoneczne wraz z ich
zasilaniem elektrycznym są oczywiście ujęte w naszej ofercie w dziale instalacje elektryczne
-
Załącznik nr 1 Oferta firmy QUMAN poz. 9.7.
Odpowiedź na pytanie 3 pkt d:
Przyjęto średnią grubość stropu 30cm co zawiera powiększoną ilość dla potrzeb belek wraz
z wieńcami. Słupy w grubości ścian, ściany usztywniające itp. ujęte są w pozycjach (poz. 27,
28, 29, 30, 46, 47, 48) dotyczących ścian zewnętrznych i wewnętrznych.
Odpowiedź na pytanie 3 pkt e:
Wymienione elementy wyposażenie nie są elementami cenotwórczymi, koszt ich wykonania
ujęty jest głównych elementach robót, np. koszt drzwiczek rewizyjnych w zabudowach g/k
ujęty jest w cenie ścian działowych, koszt i ilości murowanych kominów dachowych ujęty jest
w cenie ścian.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt a:
Glify okien, parapety zewnętrzne, rusztowania oraz pozostałe elementy ujęte są w cenie
elewacji co potwierdza oferta firmy TMŚ Investment sp. z o.o. Załącznik nr 2, z oferty tej
wynika, że wykonanie 1m2 kompletnej elewacji wraz z rusztowaniami, obróbkami, glifami,
parapetami zewnętrznymi kosztuje 180zł/m2 co daje 20zł/m2 nadwyżki w stosunku do naszej
ceny ofertowej. Nadwyżka ta może zostać wykorzystana na ewentualne roboty dodatkowe,
sumaryczna wartość nadwyżki to 35 326,00 zł. Dodatkowo przedstawiamy kopię umowy
z
firmą „Niko” P. K. Załącznik Nr 3 realizowanej przez członka konsorcjum na zadaniu
inwestycyjnym pn.: Budowa Hali Sportowo-
dydaktycznej przy ulicy Boguckiej (Małopolska
Arena lekkoatletyczna) w Wieliczce w Systemie „Zaprojektuj i wybuduj” wykonawca realizuje
elewację w systemie lekka mokra w średniej cenie 150 zł/m2 netto. wraz z rusztowaniami i
pracami towarzyszącymi. Uwzględniając powyższe podtrzymujemy nasze stanowisko i
potwierdzamy wykonanie w/w elementów w cenie 200,00 zł za 1 m2.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt b:
Sygn. akt KIO 981/20
Cena przyjęta została na bazie dwóch umów zawartych z następującymi firmami
realizującymi aktualnie roboty dachowe na bliźniaczej inwestycji (Budowa zespołu szkolno-
przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie).:
1.
BLADEX POLSKA Sp. z o.o. Załącznik nr 4 - cena dostawy i montażu papy
termozgrzewalnej wierzchniego krycia wraz z papą podkładową wynosi 60 zł/m2,
2.
Henkar Sp. z o.o. Załącznik nr 5 - cena szlichty cementowej zbrojonej włóknem oraz
warstwy styropianu EPS 1
00 gr. 20 cm wraz z klinami spadkowymi i folią PE gr.0,2
wynosi 105zł/m2 ( w cenie zawarte jest profilowanie koryta odwadniającego).
Sumując ww. ceny otrzymujemy cenę jednostkową kompletnego dachu w wysokości 165
zł/m2 co daje rezerwę w poz. 60 = 85zł * 1798m2 = 152 830,00 zł. Rezerwa ta zapewnia
wykonanie robót towarzyszących oraz nieprzewidzianych. Dodatkowo zwracamy uwagę na
istotny element mający wpływ na kompleksową cenę dachu ujęty w naszej wycenie w pozycji
64 tj. obróbki blacharskie w cenie łącznej 16 059,94 zł.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt c:
Cena przyjęta z oferty cenowej firmy Progres Budownictwo A. M. która obecnie jest
realizowana na inwestycji (Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German w
Warszawie) Załącznik nr 6. Wartość robocizny wraz z szalunkami i akcesoriami wynosi 340
zł. Cenę betonu, sprzętu i akcesoriów przyjmujemy 80 zł/m2 co w podsumowaniu daje nam
420,00 zł/m2. W związku z powyższym otrzymujemy rezerwę w wysokości 44zł/m2 x 121,67
m2 (poz. 16, 17, 35,36,
51, 52) wynosi 5 353,48 zł. Dodatkowo biorąc pod uwagę umowę
zawartą przez Naszego partnera MTM Budownictwo z firmą P.H.U. H. B. Załącznik nr 7 na
zadaniu inwestycyjny „Budowa Hali Sportowo Dydaktycznej przy ul. Boguckiej w Wieliczce w
systemie za
projektuj i wybuduj” cena robocizny wykonania m2 schodów żelbetowych wynosi
200 zł netto. W w/w umowie nie został zawarty koszt deskowania schodów ale rezerwa w
wysokości 264 zł pozwala swobodnie wypracować ww. nadwyżkę w wysokości 44zł/m2
Odpowiedź na pytanie 4 pkt d:
Cena przyjęta na podstawie ofert firmy DOTO sp. z o.o. z dnia 06.03.2020 w wysokości 798
zł za 1 m2, stolarki PCV, oferta zawiera wszystkie wymagania zapisane w PFU – Załącznik
nr 8 Nasza cena w wysokości 850 zł/m2 zawiera parapety wewnętrzne oraz wszystkie
akcesoria.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt e
Cena przyjęta na podstawie realizowanej umowy podwykonawczej nr RAMDO/TB-113/19
z
dnia 01.04.2019r. Załącznik nr 9 – dotyczy obecnie wykonywanego przez Naszą firmę
zadania pt. „Budowa budynku usługowo – biurowego z mieszkaniami przy ul. Armii Krajowej
Sygn. akt KIO 981/20
46 w Pruszkowie na dz. nr ew. 280 obr. 23 wraz z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie”
Cena wg ww.
umowy podwykonawczej 20,00 zł/m3 x 4140,22m3 = 82804,40 zł. Przyjęta
wartość robót ziemnych w naszej ofercie według poz. 1 i 19 = 258 313,23 zł co daje
nadwyżkę w wysokości 175 508,83 zł.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt f:
Cenę przyjęto w oparciu o ofertę firmy Eurogoma z dnia 19.02.2020r. Załącznik nr 10. Cena
oferowanej nawierzchni sportowej poliuretano
wej wynosi 107,00 zł/m2 pozostałe 70 zł/m2
wykorzystane będzie na wykonanie podbudowy.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt g:
Cenę przyjęto w oparciu o ofertę firmy Eurogoma z dnia 19.02.2020r. Załącznik nr 10
Maksymalna cena oferowanej nawierzchni poliuretanowej
wynosi 234,00zł/m2 co daje
121zł/m2 rezerwy z czego 61 zł przyjęliśmy na wykonanie podbudowy a pozostałe 60 zł
stanowi rezerwę na wykonanie robót nieprzewidzianych. Szacowany obmiar w ilości 430 m2
jest prawidłowy.
Odpowiedź na pytanie 4 pkt h:
Wyposażenie placu zabaw zostało przyjęte na podstawie następujących ofert:
a)
oferty cenowej renomowanej firmy SIMBA z dnia 20.02.2020r. Załącznik nr 11, oferta
zawiera 6 urządzeń w tym dwa duże (pająk linowy - piramida i zestaw z 3 wieżami –
czyli większy niż Wasze oczekiwania). Wartość naszej oferty jest niższa od ofert firmy
Simba
– wynika to z przeprowadzonych negocjacji i udzielonego rabatu w wysokości 15
%. Załączona oferta potwierdza, że zawiera również koszty transportu.
b) oferty cenowej renomowanej firmy INTE
R SYSTEM z dnia 20.02.2020r. Załącznik nr
11A, oferta zawiera 5 urządzeń. Załączamy tą ofertę w celu udokumentowania cen
jednostkowych oraz potwierdzenie poziomu cen na poszczególne urządzenia.
Jak wykazano powyżej wszystkie pozycje zawierają rezerwę na pokrycie ogólnych kosztów
budowy oraz nieprzewidziane sytuacje. Realizując tak wiele inwestycji oświatowych
wykonawca jest w stanie większość z nich przewidzieć.
Odpowiedź na pytanie 5 pkt a:
Potwierdzamy prawidłowość wyceny na poziomie 2 612 tyś. Wycena została opracowana na
podstawie następujących parametrów:
1)
Wartość ofertowa wewnętrznej Instalacji Sanitarnej oraz instalacji wentylacji = 2 612 tyś /
5 500 m2 (powierzchnia netto szkoły) = 475 zł/m2
Sygn. akt KIO 981/20
2)
Wartość umów aktualnie realizowanych na tożsamym zadaniu inwestycyjnym pn.
„Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie - ETAP I
dla Miasta Stołecznego Warszawa Dzielnica Żoliborz”:
 Umowa na wykonanie Instalacji Wewnętrznej sanitarnej zawarta z firmą UNIMAX
S.A.-
Załącznik nr 12 .= 2 880 tys / 13 100 tyś m2 (powierzchnia netto szkoły) = 220
zł /m2
 Umowa na wykonanie Instalacji Wentylacji zawarta z firma Akan-Serwis sp. z o.o. -
Załącznik nr 13 = 2 900 tyś / 13 100 tyś m2 (powierzchnia netto szkoły) = 221 zł/m2
 łączny koszt wykonania instalacji sanitarnych wewnętrznych oraz wentylacji =
441zł/m2 co daje rezerwę na wykonanie robót nieprzewidzianych w wysokości
34zł/m2
3)
Wartość umów aktualnie realizowanych na również tożsamym zadaniu inwestycyjnym
pn. „Adaptacja i rozbudowa budynku przy ul. Wysockiego 51 na potrzeby szkoły
zawodowej
– ETAP I dla Miasta Stołecznego Warszawa – Dzielnica Targówek”:
 Umowa na wykonanie Instalacji Wewnętrznej sanitarnej z firmą „MES” S.C.-
Załącznik nr 14 = 920 tyś / 3 356,10 m2 (powierzchnia netto szkoły) = 274,13 zł/m2
 Umowa na wykonanie Instalacji Wewnętrznej wentylacji z firmą „AKAN SERWIS” Sp.
z o.o. -
Załącznik nr 15 = 680 tyś / 3 356,10 m2 (powierzchnia netto szkoły) = 202
zł/m2
 łączny koszt wykonania instalacji sanitarnych wewnętrznych oraz wentylacji = 476,13
zł/m2 W/w dwa przykłady potwierdzają poprawność przyjętej ceny jednostkowej na
m2.
Dodatkowo zgodność przyjętej prognozy dotyczącej wykonania wewnętrznej instalacji
sanitarnej potwierdzają następujące oferty:
 z dnia 09.03.2020r., od firmy Unimax S.A. na wykonanie wewnętrznej instalacji
sanitarnej na kwotę 1 337 tyś podzielona przez 5500 m2 = 243 zł/m2 (cena przed
negocjacjami czyli bez upustu)
– Załącznik nr 16
 z dnia 06.03.2020r., od firmy AKAN SERWIS na wykonanie instalacji wentylacji
i
klimatyzacji na kwotę 1 275 tyś podzielona przez 5500 m2 = 232 zł/m2 (cena przed
negocjacjami czyli bez upustu) -
Załącznik nr 17
 łączny koszt wykonania instalacji sanitarnych wewnętrznych oraz wentylacji = 475
zł/m2
Odpowiedź na pytanie 5 pkt b i c:
Sygn. akt KIO 981/20
W załączeniu oferta firmy QUMAN z dnia 05.03.2020 zawierająca szczegółowe pozycje
dotyczące instalacji elektrycznych wewnętrznych, zewnętrznych i teletechnicznych, oferta ta
nie tylko potwierdza przyjęte przez na ceny ofertowe ale dodatkowo uwzględnia nadwyżkę
na ewentualne roboty nieprzewidziane w wysokości około 100 tyś – Załącznik nr 1 Oferta
firmy QUMAN. Biorąc pod uwagę umowę aktualnie realizowaną przez firmę EIT Systemy
Inżynierskie Sp. z.o.o Załącznik nr 18 na tożsamym zadaniu inwestycyjnym pn. „Adaptacja
i
rozbudowa budynku przy ul. Wysockiego 51 na potrzeby szkoły zawodowej – ETAP I” dla
Miasta Stołecznego Warszawa – Dzielnica Targówek otrzymujemy zbieżną cenę za m2
wykonania instalacji elektrycznej i teletechnicznej. Według w/w umowy wartość 1 000 tyś /
3356,1 m2 (powierzchnia netto szkoły) = 297,96zł /m2 Wartość naszej oferty instalacji
elektrycznej wynosi 1 549 tyś / 5 500 m2 = 281,63zł/m2 W/w wartości są bardzo zbliżone co
potwierdza realność i aktualność przyjętej wyceny. W celu dodatkowego potwierdzenia
i
uwierzytelnienia naszej ceny ofertowej przedstawiamy dodatkową umowę aktualnie
realizowaną na tożsamym zadaniu inwestycyjnym pn. „Budowa zespołu szkolno-
przedszkolnego przy ul. Anny German w Warszawie -
ETAP I dla Miasta Stołecznego
Warszawa
Dzielnica Żoliborz”: Zgodnie z umową z firmą „S. Instalacje i pomiary elektryczne”
Załącznik nr 19 wartość Instalacji elektrycznej i teletechnicznej wynosi 2 475 tyś / 13 100
tyś/m2 (powierzchnia netto szkoły) = 188 zł/m2. Ww. wartość jest znacząco niższa od naszej
ceny ofertowej przyjętej na poziomie 281,63zł/m2.
Podsumowując, na podstawie załączonych umów, ofert oraz wyliczeń można jednoznacznie
stwierdzić, że cena oferty została skalkulowana należycie, w szczególności:
1)
Łączny koszt budowy samego budynku wraz z wyposażenia i zagospodarowaniem
terenu nie odbiega od kosztów porównywalnych obiektów.
2)
Zestawienie robót uwzględnia wszystkie pozycje ujęte w SIWZ oraz PFU, dodatkowo
informujemy, że roboty żelbetowe oraz murowe wyceniliśmy z bezpieczną nadwyżką tak
aby zapewnić sobie bufor bezpieczeństwa w przypadku wystąpienie ewentualnych robót
nieprzewidzianych. Dobrym przykładem są następujące rodzaje robót:
a) zbrojenie (poz. 18, 37, 53) -
cena przyjęta w ofercie w wysokości 5 827,33 zł za 1
tonę gdzie aktualna rynkowa cena dostawy i montażu zbrojenia to 4 100,00 zł za 1
tonę co daje rezerwę finansową wysokości około 550 tyś.
b)
roboty murowe (poz. 27, 28, 29, 30, 46, 47, 48) wg oferty przyjęto 195,13 zł/m2,
przyjęta cena jest w zupełności wystarczająca, wynika to z następującego wyliczenia:
cena materiału 60 zł/m2, cena robocizny 47zł/m2 otrzymujemy rezerwy około 88
zł/m2 co globalnie daje 5100 m2. x 88 zł/m2 = 448 tyś, cena robocizny na podstawie
zawartej umowy z podwykonawcą Panem K. K. Załącznik 3, realizowanej na
Sygn. akt KIO 981/20
bliźniaczej inwestycji (Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy ul. Anny
German w Warszawie).
3)
Załączone umowy i oferty potwierdzają jednoznacznie, ze koszty poszczególnych
pozycji są w zdecydowanej większości powyżej realnych wycen oraz uwzględniają
roboty dodatkowe które są niezbędne w tego typu inwestycjach.
Biorąc pod uwagę ww. argumenty jednoznacznie potwierdzamy że nasza oferta z dnia
10.03.2020 jest prawidłowa. Potwierdzają to wyżej wymienione wyliczenia poparte dowodami
w postaci aktualnych ofert oraz zawartych i realizowanych umów. Sposób wyceny został
nam narzucony poprzez formułę przetargu „zaprojektuj i wybuduj”. Wycena tego typu
inwestycji w oczywisty sposób musi opierać się na dużym stopniu ogólności a zagregowane
p
ozycje kosztorysowe uwzględniają w cenie nie tylko roboty podstawowe ale również
wszelkie prace towarzyszące i przynależne do danej grupy robót. Udostępniona w SIWZ
dokumentacja nie pozwala przygotować szczegółowego kosztorysu a tylko wycenę o dużym
stopni
u ogólności. Dotychczasowe długoletnie doświadczenie członków konsorcjum
w
realizacji zbliżonych inwestycji pozwoliło nam przygotować kompletną ofertę
odpowiadającą wymogom SIWZ. Przyjęte ceny są prawidłowe, aktualne i potwierdzone nie
tylko ofertami spraw
dzonych firm wykonawczych ale również aktualnie realizowanymi
umowami
. Potwierdzamy również, że zastosowane ceny uwzględniają specyfikę
i
uwarunkowania rynku stołecznego.
W dniu 27 kwietnia 2020 r. Zamawiający poinformował o wyborze oferty
Przystępującego jako najkorzystniejszej.
Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy
Pzp przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu
zamówienia, a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować
poniesienie przez niego szkody polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego skutecznie przystąpiło
Konsorcjum:
PBO Śląsk Sp. z o.o., MTM Budownictwo Sp. z o.o.
Odwołujący jako zarzut główny podniósł zaniechanie odrzucenia oferty
Przystępującego w wyniku oceny pierwszych wyjaśnień i bezpodstawne wezwanie do
złożenia kolejnych wyjaśnień. Z ostrożności, jako zarzut ewentualny, Odwołujący podniósł
zaniechanie odrzuce
nia oferty Przystępującego w wyniku oceny kolejnych wyjaśnień.
Sygn. akt KIO 981/20
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie poinformował, że uwzględnia
zarzuty dotyczące zaniechania odrzucenia oferty Przystępującego z uwagi na to, że złożone
wyjaśnienia nie wykazały, że cena oferty nie jest rażąco niska oraz wyboru oferty
Przystępującego jako najkorzystniejszej. Zamawiający nie uwzględnił zarzutu dotyczącego
ponownego wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących ceny. Wobec zgłoszenia przez
Przystępującego
sprzeciwu
wobec
tego
uwzględnienia,
odwołanie
podlegało
merytorycznemu rozpoznaniu w całości.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 89 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera rażąco
niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.
St
osownie do art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich
istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i
budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodni
e z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy,
oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia
ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki
godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177);
2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
3) wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
4) wynikaj
ącym z przepisów prawa ochrony środowiska;
5) powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Art. 90 ust. 1a ustawy Pzp stanowi, że w przypadku gdy cena całkowita oferty jest
niższa o co najmniej 30% od:
1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia;
Sygn. akt KIO 981/20
2) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług,
zaktual
izowanej z uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania,
w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie
wyjaśnień, o których mowa w ust. 1.
Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp o
bowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.
Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy Pzp z
amawiający odrzuca ofertę wykonawcy,
który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi
dowodami po
twierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
W świetle powyższych przepisów skierowanie wezwania do wyjaśnienia ceny oferty
powoduje powstanie po stronie wykonawcy obowiązku przedstawienia rzetelnych,
wyczerp
ujących i popartych dowodami wyjaśnień co do sposobu kalkulacji ceny, przyjętych
założeń, uwzględnionych czynników kosztotwórczych i innych okoliczności mających wpływ
na wysokość zaoferowanej ceny. Jak bowiem wynika z przepisów art. 90 ust. 2 i 3 ustawy
P
zp, na wykonawcy spoczywa ciężar wykazania prawidłowości ceny, a niewywiązanie się
z
tego obowiązku skutkuje koniecznością odrzucenia oferty. Zatem konsekwencją złożenia
wyjaśnień, które nie pozwalają stwierdzić, że zaoferowana cena jest realna, nie są
wyc
zerpujące i poparte dowodami, jest – w świetle przywołanych przepisów ustawy –
obowiązek odrzucenia oferty, nie zaś kierowanie kolejnego wezwania ze szczegółowymi
pytaniami.
Jakkolwiek ustawa nie stanowi zawiera literalnego zakazu kierowania do wykonawcy
kolejnych wezwań w sytuacji, gdy złożone wyjaśnienia są niewystarczające, to zakaz taki
wynika jednak z przepisów art. 90 ust. 2 i 3 ustawy Pzp w związku z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.
Po pierwsze,
z przepisów tych wprost wynika, że niewywiązanie się przez wykonawcę
z
ciężaru wykazania prawidłowości ceny aktualizuje obowiązek jej odrzucenia. Po drugie
zauważenia wymaga, że dopuszczenie wielokrotnego wzywania do wyjaśnień może
prowadzić do naruszenia zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Gdyby bowiem przyjąć, że złożenie niewystarczających wyjaśnień powinno skutkować
kolejnym wezwaniem, to powstaje pytanie, ile takich kolejnych szans wykonawca powinien
otrzymać i czy prowadzenie procedury wyjaśniającej powinno trwać tak długo, aż
wyjaśnienia będą mogły być uznane za wystarczające. W takiej sytuacji, która daje
zamawiającego prawo uznaniowego decydowania o tym, ile razy wykonawca otrzyma
możliwość uzupełnienia i doprecyzowania swoich wyjaśnień, powstaje też ryzyko
nierównego traktowania wykonawców poprzez zróżnicowanie ich szans na wykazanie
Sygn. akt KIO 981/20
prawidłowości ceny. W związku z tym w orzecznictwie Izby ukształtowane i trwale
prezentowane jest stanowisko
, zgodnie z którym zasadą jest jednokrotne wezwanie do
złożenia wyjaśnień dotyczących ceny, a czynność ponownego wezwania można by uznać za
usprawiedliwioną tylko wtedy, gdyby złożone wyjaśnienia, które można uznać za rzetelne
i wiarygodne,
dostarczyły określonych informacji powodujących nowe, wymagające
usunięcia wątpliwości lub obejmują kwestie, co do których zamawiający musi się jeszcze
ostatecznie upewnić. Nie można jednak oczekiwać ponownego wezwania do wyjaśnień, jeśli
wykonawca w
odpowiedzi na pierwsze wezwanie, nie wywiązuje się ze spoczywającego na
nim obowiązku, składając wyjaśnienia ogólne, nieprecyzyjne i gołosłowne.
Stwierdzić również należy, że skierowanie do wykonawcy ogólnego wezwania, bez
sformułowania precyzyjnych pytań, nie zwalnia ze złożenia wyczerpujących wyjaśnień i nie
może stanowić usprawiedliwienia dla kontynuowania procedury wyjaśniającej. Jeśli
Zamawiający nie wskazał w wezwaniu, jakie kwestie należy w wyjaśnieniach uwzględnić,
wykonawca zobowiązany jest wykazać prawidłowość kalkulacji ceny we wszystkich jej
aspektach.
W rozpoznawanej sprawie w ocenie Izby nie ma wątpliwości, że Przystępujący
w
wyjaśnieniach złożonych w odpowiedzi na wezwanie z 11 marca 2020 r. nie wykazał
prawidłowości zaoferowanej ceny. Złożone wyjaśnienia w zdecydowanej części są zbiorem
ogólników i gołosłownych oświadczeń, niepozwalających zweryfikować faktycznej
poprawności kalkulacji. Zostały sformułowane w taki sposób, że mogłyby zostać złożone
w
innych postępowaniach, nie przedstawiają bowiem założeń i szczegółów kalkulacji dla
potrzeb konkretnego przedmiotu zamówienia i określonych przez Zamawiającego wymagań.
Część opisowa złożonych wyjaśnień zawiera całkowicie gołosłowne zapewnienie, że
zaoferowana cena nie jest rażąco niska oraz powołanie się na doświadczenie wykonawcy.
Przystępujący wskazał na zadania, które zrealizował w przeszłości oraz które wykonuje
obecnie (w tym na terenie Warszawy), przy czym nie wiadomo, w jaki sposób okoliczności te
wpłynęły na optymalizację ceny czy redukcję kosztów. Podobnie w najmniejszym nawet
stopniu nie zostało wykazane, w jaki sposób doświadczenie przyszłego podwykonawcy,
który ma wykonać projekt, wpływa na wysokość ceny ofertowej. Przystępujący przedstawił
ogólnikową i niewiele wnoszącą do sprawy argumentację o skalkulowaniu ceny na podstawie
bogatego doświadczenia wykonawcy, nie przedstawił jednak konkretnych założeń przyjętych
do tej kalkulacji.
Żadnych innych okoliczności w tej części wyjaśnień nie tylko nie
udowodniono, ale nawet nie przywołano.
Z kolei załączona do wyjaśnień kalkulacja zawiera rozbicie ceny ofertowej
z
podziałem na pozycje scalone. Nie można na jej podstawie ustalić, czy w cenie zostały
Sygn. akt KIO 981/20
uwzględnione wszystkie czynniki kosztotwórcze na realnym poziomie, przedstawia ona
strukturę ceny bez wykazania szczegółów przyjętych założeń i ich prawidłowości. Nie sposób
powziąć z niej żadnych informacji na temat jakichkolwiek okoliczności pozwalających obniżyć
koszty realizacji zadania.
Kalkulacja ta, bez doprecyzowania przyjętych założeń i bez
złożenia dowodów pozwalających zweryfikować jej wiarygodność, nie mogła być podstawą
do stwierdzenia, że złożone wyjaśnienia są co do zasady prawidłowe i wyczerpujące,
a
wymagają jedynie nieznacznego doprecyzowania czy uzupełnienia.
O tym, że złożona kalkulacja w postaci „Zbiorczego zestawienia robót” oraz
„Zestawienia szczegółowego robót na bazie cen jednostkowych” była niewystarczająca i nie
pozwalała uznać, że Przystępujący wykazał realność ceny, najlepiej świadczy treść drugiego
wezwania do wyjaśnień, w którym sam Zamawiający wskazał liczne braki i wątpliwości co do
przedstawionej kalkulacji. Wszystkie wskazane prz
ez Zamawiającego kwestie powinny
stanowić podstawę do uznania, że wykonawca nie sprostał ciężarowi wykazania realności
ceny, a w konsekwencji do odrzucenia oferty, nie zaś do udzielenia Przystępującemu
kolejnej szansy na złożenie szczegółowych wyjaśnień.
Izba nie podzieliła stanowiska Zamawiającego i Przystępującego, że pierwsze
wyjaśnienia nie mogły być ocenione negatywnie z uwagi na takie okoliczności, jak
prowadzenie postępowania w formule zaprojektuj i wybuduj oraz ryczałtowy charakter ceny.
W ocenie I
zby powyższe okoliczności tym bardziej przesądzają o tym, że wykazanie
realności ceny wymaga zaprezentowania przez wykonawcę założeń przyjętych do kalkulacji
i
uwzględnionych rodzajów ryzyka, którymi realizacja zamówienia – ze względu na wskazaną
wyżej formułę – jest szczególnie obarczona. Okoliczność, że na etapie kalkulacji ceny obiekt
nie jest jeszcze zaprojektowany, nie może przecież świadczyć o tym, że podstawy
i
założenia przyjęte do kalkulacji nie zostały poddane analizie i opracowaniu, a zaoferowana
cena jest wynikiem dowolnej decyzji wykonawcy.
Również ryczałtowy charakter ceny nie
oznacza, że wykonawca jest zwolniony z jej prawidłowej kalkulacji i z obowiązku wykazania
jej realności. Jeżeli wykonawca rzetelnie skalkulował cenę oferty, to musiał tę kalkulację
oprzeć na szczegółowych analizach i założeniach, które w wyjaśnieniach powinien ujawnić.
W rozpoznawanej sprawie tak się nie stało, co w konsekwencji powinno skutkować
odrzuceniem oferty Przystępującego.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że Zamawiający naruszył przepisy art. 89
ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez ich niezastosowanie. Ponieważ
naruszenie to miało wypływ na wynik postępowania, odwołanie – stosownie do art. 192 ust. 2
ustawy Pzp
– podlegało uwzględnieniu.
Sygn. akt KIO 981/20
W
obec uwzględnienia zarzutu głównego, podniesiony jedynie z ostrożności zarzut
ewentualny, dotyczący oceny drugich wyjaśnień złożonych przez Przystępującego, nie
podlegał merytorycznemu rozpoznaniu. W związku z tym ocenie Izby nie podlegały też
złożone przez Odwołującego i Przystępującego dowody dotyczące wyjaśnień udzielonych na
wezwanie z 23 marca 2020 r.

O
kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(t.j. Dz. U. z 2018
r. poz. 972). Izba uznała, że za wynik postępowania w całości odpowiada
Przystępujący, na podstawie art. 186 ust. 6 pkt 3 lit. b ustawy Pzp. Należało bowiem wziąć
pod uwagę, że w odwołaniu został podniesiony zarzut główny dotyczący bezpodstawnego
wezwania do kolejnych wyjaśnień oraz zarzut ewentualny dotyczący zaniechania odrzucenia
oferty Przystępującego w wyniku oceny drugich wyjaśnień, a uwzględnienie przez
Zamawiającego jednego z tych zarzutów (zarzutu ewentualnego) przesądza o całości wyniku
postępowania odwoławczego. Przy tak sformułowanych zarzutach uwzględnienie jednego
z
nich przy braku sprzeciwu ze strony Przystępującego byłoby podstawą do umorzenia
postępowania odwoławczego w całości. Skoro sprzeciw taki został wniesiony,
odpowiedzialność za cały wynik postępowania odwoławczego ponosi Przystępujący.



Przewodniczący: …………………

Wcześniejsze orzeczenia:

• Sygn. akt KIO 1461/20 z dnia 2020-08-04
• Sygn. akt KIO 1367/20 z dnia 2020-08-04
• Sygn. akt KIO 1662/20 z dnia 2020-07-31
• Sygn. akt KIO 1594/20 z dnia 2020-07-31
• Sygn. akt KIO 1500/20 z dnia 2020-07-31