rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2014-04-16
rok: 2014
data dokumentu: 2014-04-16
rok: 2014
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 669/14
KIO 669/14
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2014 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 4 kwietnia 2014 r.
przez wykonawcę:
INST-EL J. A. C……….. sp. j. w Sokółce (16-100), ul. Kryńska 57a w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego:
Miasto Białystok, ul. Słonimska 1, 15-
950 Białystok
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 4 kwietnia 2014 r.
przez wykonawcę:
INST-EL J. A. C……….. sp. j. w Sokółce (16-100), ul. Kryńska 57a w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego:
Miasto Białystok, ul. Słonimska 1, 15-
950 Białystok
orzeka:
1.
oddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę:
INST-EL J. A. C……….. sp. j.
w Sokółce i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę:
INST-EL J. A. C………….. sp. j. w Sokółce tytułem wpisu
od odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Białymstoku.
Przewodniczący: ……………………………
Sygn. akt:
KIO 669/14
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „Konserwacja urządzeń oświetlenia ulicznego miasta Białegostoku
oraz dostawa i montaż elementów systemu sterowania oświetleniem miejskim” zostało
wszczęte
przez
Miasto
Białystok,
zwane
dalej
Zamawiającym.
Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia przekraczała kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Pzp. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2013/S
244 - 424930) w dniu 17 grudnia 2013 r.
W dniu 4 kwietnia 2014 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wniesione w formie pisemnej przez wykonawcę: INST-EL J. A. C………. sp. j. w Sokółce,
zwanego dalej Odwołującym.
Odwołanie
zostało
wniesione
wobec
czynności
odrzucenia
oferty
złożonej
przez Odwołującego oraz wobec czynności wyboru oferty najkorzystniejszej. Odwołujący
zarzucał Zamawiającemu, iż ten odrzucił złożoną przez niego ofertę bezpodstawnie
przyjmując, że złożone mu wyjaśnienia nie są wystarczające dla uznania zaoferowanej mu
ceny za adekwatną i gwarantującą prawidłowe wykonanie zadania. Działanie takie
doprowadzić miało z kolei do niezapewnienia zachowania uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców. Odwołujący kwestionował również zasadność zwiększenia
przez Zamawiającego kwoty, jaką ten zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia.
Zdaniem Odwołującego takie działanie Zamawiającego stanowiło naruszenie przepisów
art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3, art. 92 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp.
Mając na uwadze podniesione zarzuty Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz uznania za wystarczające
odnoszących się do materii rażąco niskiej ceny wyjaśnień przez niego złożonych,
a tym samym przywrócenia oferty, a następnie powtórzenia czynności oceny ofert i wybranie
oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
W dniu 10 kwietnia 2014 r. Prezesowi Izby zgłoszenie przystąpienia do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego doręczyli wykonawca: TELAN A i J S………..
T i W W………… sp. j. w Białymstoku oraz wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwa Elektryfikacji i Robót Instalacyjnych ELTOR
Białystok sp. z o.o. w Białymstoku, Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego
EKTO sp. z o.o. w Białymstoku oraz PGE Dystrybucja S.A. w Lublinie (w imieniu której działa
PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok w Białymstoku), zwani dalej łącznie konsorcjum
ELTOR. Zgodnie z oświadczeniem złożonym w toku posiedzenia Izby z udziałem Stron,
każdy z wykonawców zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego,
tak TELAN A i J S……….. T i W W………. sp. j. w Białymstoku, jak i konsorcjum ELTOR,
doręczył kopię zgłoszenia przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego jedynie Zamawiającemu. Tymczasem zgodnie z przepisem art. 185
ust. 2 ustawy Pzp zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi Izby, a jego kopię
przesyła się zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie. Tym samym,
tak TELAN A i J S………… T i W W……….. sp. j. w Białymstoku, jak i konsorcjum ELTOR,
nie wypełniły ciążącego na nich zgodnie z powołanym przepisem obowiązku.
Mając to na uwadze Izba uznała, że dokonane przez tych wykonawców zgłoszenia
przystąpienia do postępowania odwoławczego nie mogą zostać uznane za skuteczne,
dlatego też, tak TELAN A i J S……….. T i W W………… sp. j. w Białymstoku,
jak i konsorcjum ELTOR, nie przysługuje status uczestnika postępowania odwoławczego.
Skład orzekający Izby wykluczył to, aby spełniona została którakolwiek z przesłanek
odrzucenia odwołania ustanowionych w art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron, na podstawie zebranego materiału
dowodowego w sprawie, z uwzględnieniem stanowisk stron, Izba ustaliła i zważyła,
co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołującemu, w świetle przepisu art. 179
ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania w postępowaniu o udzielenie
zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba postanowiła zaliczyć w poczet materiału dowodowego dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego.
Mając na celu ocenę zasadności zarzutów podnoszonych w odwołaniu Izba ustaliła,że zgodnie z treścią pkt I.1 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) przedmiot
zamówienia obejmował prowadzenie prac konserwacji i utrzymania urządzeń oświetlenia ulic
miasta Białegostoku, celem zapewnienia należytej ich eksploatacji (opis uszczegółowiony
w pkt I.2.2-I.2.3 SIWZ) oraz dostawa i montaż systemu sterowania oświetleniem miejskim
(opis uszczegółowiony w pkt I.2.1 SIWZ).
W pkt IV.1.1) SIWZ Zamawiający zobowiązał wykonawców do zawarcia w przedstawionej
mu ofercie m.in. formularza cenowego stanowiącego załącznik nr 1A do SIWZ.
Zgodnie z pkt I.16 SIWZ „po zakończeniu każdego miesiąca wykonawca, wraz z bieżącą
fakturą, ma obowiązek przekazywać Zamawiającemu sprawozdanie z ilości wykonanych
prac wymienionych w załączniku nr 1A i 2 do SIWZ (załącznik nr 2 i 3 do umowy)”.
Podobnie we wzorze umowy (załączniku nr 10 do SIWZ), w § 4 ust. 2, wskazano, że „prace
wchodzące w zakres zamówienia będą rozliczane za pomocą cen wymienionych
w załączniku nr 2 do umowy”, tj. załączniku nr 1A do SIWZ.
Zgodnie z pkt III. 1 SIWZ „cena oferty powinna obejmować pełny zakres usługi określony
w rozdziale I SIWZ oraz w załącznikach i uwzględniać wszystkie koszty związane
z wykonaniem przedmiotu zamówienia”. W pkt III.3 SIWZ Zamawiający wyjaśnił,że dla porównania ofert przyjmie on „cenę ofertową brutto, określoną w formularzu
ofertowym obliczoną zgodnie z szczegółowym formularzem cenowym – załącznik nr 1 A
do SIWZ”.
W treści formularza ofertowego (pkt 1) wykonawcy zostali zobowiązani wskazać cenę brutto
za wykonanie usługi będącej przedmiotem zamówienia. Zawarto tam wskazanie, iż na cenę
tę składają się trzy ceny cząstkowe oznaczone odpowiednio symbolami C
A
, C
B
i C
C
.
Zgodnie z treścią załącznika nr 1A do SIWZ powołane ceny cząstkowe odpowiadało
odpowiednio: C
A
– cenie „za dostawę wraz z montażem nowych elementów systemu
sterowania oświetleniem miejskim opisanych w rozdz. I pkt 2.1 zgodnie z wymaganiami
określonymi przez Zamawiającego”, C
B
– cenie „za konserwację urządzeń oświetlenia ulic
miasta Białegostoku opisanych w rozdz. I pkt 2.2 i 2.3 SIWZ” i C
C
– cenie „za wykonanie prac
awaryjnych/szczątkowych towarzyszących konserwacji, opisanych w rozdz. I pkt 2.4”.
Zamawiający ustalił wartość zamówienia na kwotę 3 840 000 zł netto, w tym kwota
640 000 zł stanowiła wartość przewidywanych zamówień uzupełniających.
Przed upływem terminu składnia ofert do Zamawiającego wpłynęły 3 oferty, których ceny
zostały
ustalone
odpowiednio
na
kwotę:
2 840 568
zł
(cena
zaoferowana
przez Odwołującego), 4 413 241 zł oraz 4 571 646 zł.
Zamawiający w celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia, pismem z dnia 3 marca 2014 r. zwrócił się do Odwołującego
o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny.
Odwołujący, pismem z dnia 5 marca 2014 r., wyjaśnił, że zaoferowana przez niego cena jest
obliczona na podstawie opisu przedmiotu zamówienia, z uwzględnieniem dużego
doświadczenia (zgodnie z deklaracją wykonawcy, na dzień składania wyjaśnień,
konserwował on na podstawie zawartych umów łącznie ok. 8 tysięcy punktów świetlnych)
oraz niskich kosztów ogólnych. Wykonawca zauważył, że w poprzednim postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego kilka miesięcy wcześniej, przy przyjęciu tych samych
podstaw kalkulacji, przegrał rywalizację z innymi wykonawcami. Wyjaśnił również,że wieloletnia działalność w branży sprawiła, że współpracuje z wieloma producentami i
dystrybutorami urządzeń oświetleniowych, co pozwala mu uzyskiwać bardzo dobre warunki
handlowe. Oświadczył on, iż potwierdza ofertę i gwarantuje zrealizowanie inwestycji zgodnie
z warunkami SIWZ.
Zamawiający, pismem z dnia 11 marca 2013 r., poinformował Odwołującego,
iż w jego ocenie przedstawione mu wyjaśnienia mają charakter ogólnikowy, są lakoniczne i
nie obalają domniemania rażąco niskiej ceny, dlatego też wzywa on tego wykonawcę
do złożenia ponownych wyjaśnień.
Odwołujący, w piśmie z dnia 14 marca 2014 r., stwierdził, że Zamawiający żądał podania
ryczałtowej ceny za wykonanie poszczególnych elementów zadania – nie oczekiwał podania
szczegółowych cen jednostkowych, określenia ich składników, nie określił też norm
katalogowych pozwalających dokonać wyceny. Twierdził on, iż Zamawiający nie stawiał
konkretnych pytań do których mógłby się on odnieść. Jednocześnie, w uzupełnieniu
wyjaśnień z dnia 5 marca 2014 r, opisał szacunkową kalkulację miesięcznej stawki
za konserwację.
Zamawiający, pismem z dnia 26 marca 2014 r., poinformował Odwołującego o odrzuceniu
złożonej przez niego oferty. Powielił przy tym w głównej mierze argumentację zawartą
w piśmie z dnia 11 marca 2014 r. mającą przemawiać za lakonicznością przedstawionych
mu wyjaśnień. W piśmie tym zawarł również informację o zwiększeniu kwoty, którą zamierzał
przeznaczyć na realizację zadania do kwoty odpowiadającej cenie zaoferowanej
przez wykonawcę TELAN A i J S………… T i W W…………. sp. j. w Białymstoku,
a także o uznaniu oferty złożonej przez tegoż wykonawcę za najkorzystniejszą.
Wobec powołanych tu czynności Odwołujący wniósł odwołanie.
Izba, kierując się przepisem art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, odwołanie wniesione
przez Odwołującego rozpoznała w granicach zarzutów w nim zawartych i popieranych w toku
postępowania odwoławczego.
Skład orzekający Izby, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz
zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu i podlegających kognicji Izby, doszedł
do przekonania, iż sformułowane przez Odwołującego zarzuty nie znajdują oparcia
w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane odwołanie,
jako takie, nie zasługuje na uwzględnienie.
Jak ustaliła Izba, Odwołujący otrzymał dwa wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny (pisma z dnia 3 i 11 marca 2013 r.) i
w odpowiednim terminie nie zaskarżył czynności wezwania go do złożenia wyjaśnień,
w szczególności jej zasadności czy też wyrażonych w nim oczekiwań Zamawiającego
co do zakresu informacji, którego żądał w składanych mu wyjaśnieniach. Wprost przeciwnie,
Odwołujący odpowiedział na kierowane do niego pisma, de facto uznając w sposób
dorozumiany wezwanie Zamawiającego jako uzasadnione. Tym samym, w ocenie Izby,
zaakceptował fakt, iż Zamawiający powziął wątpliwości co do wysokości zaoferowanej
przez niego ceny, a także godził się na złożenie wyjaśnień o treści pożądanej
przez Zamawiającego. Dlatego też Odwołujący na obecnym etapie postępowania
nie posiadał legitymacji do kwestionowania prawidłowości wezwania go w trybie
art. 90 ustawy Pzp do złożenia odpowiednich wyjaśnień.
Izba podzieliła pogląd wyrażony przez Zamawiającego, iż to na wykonawcy ciąży obowiązek
wskazania, w odpowiedzi na wezwanie skierowane w trybie art. 90 ust 1 ustawy Pzp,
jakie elementy oferty miały wpływ na wysokość ceny i w jaki sposób dokonano ich kalkulacji,
tak aby udowodnić, że zaproponowana cena nie jest ceną rażąco niską. Wykonawca,
składając wyjaśnienia na okoliczność kalkulacji ceny oferty, powinien również wykazać,że wskazana cena została ustalona na podstawie obiektywnych czynników. Natomiast
zamawiający, działając na podstawie art. 90 pkt. 2 (oraz ewentualnie ust. 3, jeżeli zajdzie
w jego ocenie taka potrzeba) ustawy Pzp, zobowiązany jest we właściwy sposób ocenić
złożone przez wykonawcę wyjaśnienia. Co istotne, wyjaśnienia te, zgodnie z art. 90
ust. 1 ustawy Pzp, złożone muszą zostać zamawiającemu w określonym przez niego
terminie, dlatego też niedopuszczalne jest ich późniejsze (po upływie wyznaczonego
terminu) uzupełnianie czy uszczegóławianie, czy to bezpośrednio Zamawiającemu,
czy też Izbie, na etapie postępowania odwoławczego.
Kierując się tym przekonaniem, Izba nie uwzględniła zgłoszonych dopiero w odwołaniu,
czy nawet w toku rozprawy przed Izbą, nowych argumentów mających przemawiać
za uznaniem, że zaoferowana przez Odwołującego cena nie jest ceną rażąco niską stosunku
do przedmiotu zamówienia – Izba w szczególności nie uwzględniła wyjaśnień Odwołującego
odnoszących się do szczegółowego wytłumaczenia kalkulacji miesięcznej stawki
za konserwację i próby wykazania, sposobu wyceny poszczególnych elementów określonych
szacunkowo w piśmie z dnia 14 marca 2014 r. Treść tych wyjaśnień nie znajdowała bowiem
oparcia w pismach kierowanych do Zamawiającego w odpowiedzi na wezwania wysyłane
w trybie art. 90 ustawy Pzp, tym samym ich składanie w toku rozprawy stanowiło
niedopuszczalną, w świetle powyższej argumentacji Izby, próbę uszczegółowienia
składanych Zamawiającemu wyjaśnień, a formułowanie ich w odwołaniu uznane zostać
musiało za działanie spóźnione, a zatem nie zasługujące na uwzględnienie
przy rozstrzyganiu o zasadności podniesionych zarzutów.
Izba nie uznała za istotne dla rozstrzygnięcia wydruków przedstawionych w toku rozprawy
przez
Odwołującego,
a
odnoszących
się
do
postępowań
prowadzonych
przez Zamawiającego w latach poprzednich i wyborów wówczas dokonanych. Intencją
Odwołującego było wykazanie poprzez ich przedstawienie Izbie, że w postępowaniach tych
za najkorzystniejszą uznawano ofertę o wartości znacznie niższej od kwoty ustalonej w tych
postępowaniach przez Zamawiającego jako wartość zamówienia. Odnosząc to zestawienie
do postępowania, w którym wniesiono rozpoznawane przez Izbę odwołanie, Odwołujący
twierdził, że ustalona przez Zamawiającego relacja zaoferowanej przez niego ceny
do wartości szacunkowej zamówienia do ceny (cena stanowiła ok. 72% wartości
szacunkowej), nie mogła przesądzać o uznaniu zaoferowanej przez niego ceny za cenę
rażąco niską. Jak wynika z pisma z dnia 26 marca 2014 r. ustalenie istnienia określonej
różnicy pomiędzy powołanymi kwotami, było dla Zamawiającego jedynie powodem
do skierowania do Odwołującego wezwania w trybie art. 90 ustawy Pzp do złożenia
odpowiednich wyjaśnień – samo w sobie nie przesądziło jednak, jak mogłoby to wynikać
ze stanowiska Odwołującego, o odrzuceniu złożonej przez niego oferty. Za odrzuceniem
oferty, zdaniem Zamawiającego przemawiać miała lakoniczność przedstawionych mu
przez Odwołującego wyjaśnień. Wynika to z literalnej treści uzasadnienia odrzucenia oferty
złożonej przez Odwołującego zawartej w powołanym piśmie z dnia 26 marca 2014 r.
Izba uznała, iż nie zasługują na uwzględnienie zarzuty odnoszące się do niewłaściwej oceny
złożonych przez Odwołującego wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ
na cenę oferty, nieuznaniu tych wyjaśnień i w wyniku tego odrzucenia złożonej przez niego
oferty.
Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp Zamawiający, oceniając wyjaśnienia, bierze pod uwagę
obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane
rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne
dla wykonawcy, oryginalność projektu wykonawcy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej
na podstawie odrębnych przepisów. Przepis art. 90 ust. 3 stanowi zaś, że Zamawiający
odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień
wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia. Istotnym jest, iż to na Odwołującym ciążył ciężar
udowodnienia, że zaoferowana Zamawiającemu cena nie jest ceną rażąco niską, a wprost
przeciwnie, że jest ceną realną, wiarygodną, należycie osadzoną w zaistniałych warunkach
gospodarczych, stanowiącą odzwierciedlenie istniejącej na rynku naturalnej konkurencji,
a przede wszystkim uzasadniona zaistnieniem obiektywnych czynników dostępnych
Odwołującemu. I co ważne, to Odwołujący, składając wyjaśnienia w trybie art. 90 ustawy
Pzp, winien te okoliczności Zamawiającemu należycie udowodnić (chociażby własną,
wyczerpującą argumentacją). Ważką okolicznością jest to, że w przepisie art. 90 ustawy Pzp
mowa jest o rażąco niskiej cenie w stosunku do przedmiotu zamówienia. Ważnym jest
również, aby składane przez wykonawcę wyjaśnienia korespondowały z wezwaniem
do niego skierowanym.
Analiza złożonych Zamawiającemu wyjaśnień, pozwala, w ocenie Izby, stwierdzić,
iż w rozpatrywanym przypadku Odwołujący nie udokumentował (opisał w sposób rzetelny i
wiarygodny) dokonanej przez siebie kalkulacji ceny i wyceny poszczególnych elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zauważyć należy, że aby uzasadnić możliwość
zaproponowania niskiej ceny wskazać trzeba obiektywne czynniki umożliwiające
zaoferowanie cen na takim właśnie poziomie. Jako profesjonalny podmiot, Odwołujący
powinien posiadać wiedzę o tym, co powinny zawierać wyjaśnienia, aby Zamawiający
mógł uznać je za prawidłowo sporządzone. Nie wykazał on jednak w sposób niebudzący
wątpliwości, iż znajduje się w jakiejś szczególnej sytuacji odróżniającej go w sposób wyraźny
od innych występujących odpowiednio długo na rynku wykonawców.
W rozpoznawanej sprawie ważnym jest to, że Odwołujący w złożonych przez siebie
wyjaśnieniach nie odniósł się w sposób wyczerpujący do całkowitej ceny zaoferowanej
za realizację przedmiotu zamówienia. Zasadnie podnosił Zamawiający, że przedstawione
przez Odwołującego wyjaśnienia uznać należało za lakoniczne i mające ogólnikowy
charakter. Odwołujący pisał bowiem jedynie o uwzględnieniu przy wycenie dużego
doświadczenia (w tym kontekście powołał się na fakt obsługiwania na chwilę składania
wyjaśnień około 8 tysięcy punktów świetlnych oraz na posiadaną przez siebie umiejętność
wyceny tego typu usług), niskich kosztów ogólnych oraz wieloletniej współpracy z wieloma
producentami i dystrybutorami, która pozwala mu uzyskiwać bardzo dobre warunki
handlowe. Tak ogólne twierdzenia nie sposób było uznać za rzetelne wyjaśnienia dotyczące
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny – w piśmie z dnia 5 marca 2014 r. brak
jakichkolwiek odwołania się do któregokolwiek z elementów oferty i prób ich odniesienia
do obiektywnych czynników (o których mowa w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp) wyróżniających
sytuację Odwołującego na tle pozostałych uczestników rynku. Zasadnie w tym kontekście
podnosił Zamawiający, iż Odwołujący nie podjął nawet próby doprecyzowania użytego
w wyjaśnianiach sformułowania „bardzo dobre warunki handlowe” – nie podał choćby
przykładowych danych uzasadniających użycie takiego sformułowania (np. wysokości
uzyskanych upustów od cen podstawowych wybranych materiałów). Słusznie zatem
stwierdził Zamawiający, że tak przedstawione wyjaśnienia mogły zostać uznane jedynie
za potwierdzenie wysokości zaoferowanej ceny i deklarację zrealizowania inwestycji zgodnie
z warunkami SIWZ. Brak było jednak podstaw do przyjęcia tych wyjaśnień za należycie
uzasadniające sporządzoną przez Odwołującego kalkulację ceny.
Poza granicami rozpoznania przez Izbę podnoszonych przez Odwołującego zarzutów
pozostawał fakt dopuszczalności w rozpoznawanej sprawie w świetle art. 90 ustawy Pzp
skierowania do Odwołującego powtórnego wezwania do złożenia odpowiednich wyjaśnień,
przy wyraźnym stwierdzeniu w drugim z wezwań do Odwołującego wysłanych,że wyjaśnienia z dnia 5 marca 2014 r. nie mogą zostać przez Zamawiającego uwzględnione
z uwagi na ich niewystarczającą treść. Nie mogąc zatem, zgodnie z art. 192 ust. 7 ustawy
Pzp, rozstrzygnąć o dopuszczalności takiego drugie wezwania, Izba odniosła się w swej
ocenie również do treści tych wyjaśnień.
Podobnie jak miało to miejsce w przypadku pisma z dnia 5 marca 2014 r., także w piśmie
z dnia 14 marca 2014 r. brak koniecznej w świetle art. 90 ustawy Pzp argumentacji
uzasadniającej ustalenie ceny na tak niskim poziomie. Również tu brak odniesienia się
przez Odwołującego w sposób wyczerpujący do całkowitej ceny zaoferowanej za realizację
przedmiotu zamówienia. W piśmie tym Odwołujący przedstawił jedynie szacunkową
kalkulację miesięcznej stawki za konserwację oświetlenia ulic – podstawy do ustalenia ceny
oznaczonej symbolem C
B
, a zatem jednej z trzech cen składających się na całkowitą cenę
ofertową. Odwołujący tym samym w żaden sposób nie opisał elementów oferty mających
wpływ na wysokość cen opisanych symbolami C
A
i C
C
, zaś w zakresie samej ceny
oznaczonej symbolem C
B
nie wskazał na czynniki pozwalające mu na ustalenie kosztów
poszczególnych elementów wskazanych w przedstawionej kalkulacji na poziomie
w tej kalkulacji wskazanym. W piśmie tym, obok nieuzasadnionej niczym powołanej kalkulacji
jednej z trzech cen składowych znajdują się jedynie zarzuty kierowane pod adresem
Zamawiającego, iż ten nie określił stopnia szczegółowości oczekiwanych wyjaśnień,
nie postawił też konkretnych pytań, na które Odwołujący mógłby odpowiedzieć.
Oceniając tak przedstawione wyjaśnienia, Zamawiający prawidłowo, w ocenie Izby, uznał,że na ich podstawie nie można przyjąć, że Odwołujący odniósł się do poszczególnych
elementów kształtujących cenę złożonej przez niego oferty w sposób wystarczający,
a zatem pozwalający uznać, iż cena przez niego zaoferowana nie jest rażąco niska.
Obowiązkiem
Wykonawcy
było
bowiem
złożenie
wyczerpujących
wyjaśnień,
a do Zamawiającego należała należyta ich ocena. Jak to już wskazano, to na Wykonawcy
spoczywał w rozpoznawanej sprawie ciężar dowodu jakie elementy oferty miały wpływ
na wysokość zaoferowanej przez niego ceny i w jaki sposób dokonano ich kalkulacji,
tak aby udowodnić, że zaproponowana cena nie jest ceną rażąco niską. Powinien on dążyć
do przekonania Zamawiającego, iż jego wątpliwości co do wysokości zaoferowanej ceny
nie są uzasadnione. W rozpatrywanym przypadku, w ocenie Izby, Odwołujący konstruując
wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny oparł się na terminach o dużym stopniu
ogólności, nie popierając ich jednocześnie wystarczająco precyzyjnymi i wyczerpującymi
w swej treści danymi w oczywisty sposób uzasadniającymi zaoferowanie niskiej ceny.
Przedstawiona przez niego kalkulacja cenowa odnosząca się jedynie do jednej z trzech cen
składających się na pełną cenę ofertową jest nazbyt ogólnikowa, niepoparta rzetelną
argumentacją. Dlatego też Izba uznała, iż nie zostało wykazane, aby Zamawiający
odrzucając ofertę złożoną przez Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4) ustawy Pzp
naruszył tenże przepis ustawy, czy też przywołany przez Odwołującego art. 90 ust. 3 tej
ustawy.
Uwzględniając powyższe, Izba uznała, że nie zostało w toku postępowania odwoławczego
również wykazane, aby Zamawiający dopuścił się naruszenia art. 92 ust. 1, czy też art. 7
ust. 1 i 3 ustawy Pzp, poprzez uznanie za najkorzystniejszą oferty złożonej przez
wykonawcę: TELAN A i J S…………. T i W W………….. sp. j. w Białymstoku. Nie zostało
również
wykazane,
aby
Zamawiający
poprzez
dokonanie
zwiększenia
kwoty,
którą pierwotnie zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia, dopuścił się naruszenia
przepisów ustawy Pzp (uprawnienie Zamawiającego do zwiększenia tejże kwoty wypływa
wprost z przepisu art. 93 ust. 1 pkt 4) ustawy Pzp).
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp,
orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9
i 10 ustawy Pzp, stosownie do wyniku postępowania, oraz w oparciu o przepisy
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………………
1.
oddala odwołanie,
2.
kosztami postępowania obciąża wykonawcę:
INST-EL J. A. C……….. sp. j.
w Sokółce i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną
przez wykonawcę:
INST-EL J. A. C………….. sp. j. w Sokółce tytułem wpisu
od odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego
w Białymstoku.
Przewodniczący: ……………………………
Sygn. akt:
KIO 669/14
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego
na realizację zadania: „Konserwacja urządzeń oświetlenia ulicznego miasta Białegostoku
oraz dostawa i montaż elementów systemu sterowania oświetleniem miejskim” zostało
wszczęte
przez
Miasto
Białystok,
zwane
dalej
Zamawiającym.
Ustalona
przez Zamawiającego wartość zamówienia przekraczała kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Pzp. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2013/S
244 - 424930) w dniu 17 grudnia 2013 r.
W dniu 4 kwietnia 2014 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło odwołanie
wniesione w formie pisemnej przez wykonawcę: INST-EL J. A. C………. sp. j. w Sokółce,
zwanego dalej Odwołującym.
Odwołanie
zostało
wniesione
wobec
czynności
odrzucenia
oferty
złożonej
przez Odwołującego oraz wobec czynności wyboru oferty najkorzystniejszej. Odwołujący
zarzucał Zamawiającemu, iż ten odrzucił złożoną przez niego ofertę bezpodstawnie
przyjmując, że złożone mu wyjaśnienia nie są wystarczające dla uznania zaoferowanej mu
ceny za adekwatną i gwarantującą prawidłowe wykonanie zadania. Działanie takie
doprowadzić miało z kolei do niezapewnienia zachowania uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców. Odwołujący kwestionował również zasadność zwiększenia
przez Zamawiającego kwoty, jaką ten zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia.
Zdaniem Odwołującego takie działanie Zamawiającego stanowiło naruszenie przepisów
art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3, art. 92 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp.
Mając na uwadze podniesione zarzuty Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz uznania za wystarczające
odnoszących się do materii rażąco niskiej ceny wyjaśnień przez niego złożonych,
a tym samym przywrócenia oferty, a następnie powtórzenia czynności oceny ofert i wybranie
oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
W dniu 10 kwietnia 2014 r. Prezesowi Izby zgłoszenie przystąpienia do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego doręczyli wykonawca: TELAN A i J S………..
T i W W………… sp. j. w Białymstoku oraz wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia: Przedsiębiorstwa Elektryfikacji i Robót Instalacyjnych ELTOR
Białystok sp. z o.o. w Białymstoku, Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego
EKTO sp. z o.o. w Białymstoku oraz PGE Dystrybucja S.A. w Lublinie (w imieniu której działa
PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok w Białymstoku), zwani dalej łącznie konsorcjum
ELTOR. Zgodnie z oświadczeniem złożonym w toku posiedzenia Izby z udziałem Stron,
każdy z wykonawców zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego,
tak TELAN A i J S……….. T i W W………. sp. j. w Białymstoku, jak i konsorcjum ELTOR,
doręczył kopię zgłoszenia przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego jedynie Zamawiającemu. Tymczasem zgodnie z przepisem art. 185
ust. 2 ustawy Pzp zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi Izby, a jego kopię
przesyła się zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie. Tym samym,
tak TELAN A i J S………… T i W W……….. sp. j. w Białymstoku, jak i konsorcjum ELTOR,
nie wypełniły ciążącego na nich zgodnie z powołanym przepisem obowiązku.
Mając to na uwadze Izba uznała, że dokonane przez tych wykonawców zgłoszenia
przystąpienia do postępowania odwoławczego nie mogą zostać uznane za skuteczne,
dlatego też, tak TELAN A i J S……….. T i W W………… sp. j. w Białymstoku,
jak i konsorcjum ELTOR, nie przysługuje status uczestnika postępowania odwoławczego.
Skład orzekający Izby wykluczył to, aby spełniona została którakolwiek z przesłanek
odrzucenia odwołania ustanowionych w art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem stron, na podstawie zebranego materiału
dowodowego w sprawie, z uwzględnieniem stanowisk stron, Izba ustaliła i zważyła,
co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że Odwołującemu, w świetle przepisu art. 179
ust. 1 ustawy Pzp, przysługiwało prawo wniesienia odwołania w postępowaniu o udzielenie
zamówienia prowadzonym przez Zamawiającego.
Izba postanowiła zaliczyć w poczet materiału dowodowego dokumentację postępowania
o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego.
Mając na celu ocenę zasadności zarzutów podnoszonych w odwołaniu Izba ustaliła,że zgodnie z treścią pkt I.1 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) przedmiot
zamówienia obejmował prowadzenie prac konserwacji i utrzymania urządzeń oświetlenia ulic
miasta Białegostoku, celem zapewnienia należytej ich eksploatacji (opis uszczegółowiony
w pkt I.2.2-I.2.3 SIWZ) oraz dostawa i montaż systemu sterowania oświetleniem miejskim
(opis uszczegółowiony w pkt I.2.1 SIWZ).
W pkt IV.1.1) SIWZ Zamawiający zobowiązał wykonawców do zawarcia w przedstawionej
mu ofercie m.in. formularza cenowego stanowiącego załącznik nr 1A do SIWZ.
Zgodnie z pkt I.16 SIWZ „po zakończeniu każdego miesiąca wykonawca, wraz z bieżącą
fakturą, ma obowiązek przekazywać Zamawiającemu sprawozdanie z ilości wykonanych
prac wymienionych w załączniku nr 1A i 2 do SIWZ (załącznik nr 2 i 3 do umowy)”.
Podobnie we wzorze umowy (załączniku nr 10 do SIWZ), w § 4 ust. 2, wskazano, że „prace
wchodzące w zakres zamówienia będą rozliczane za pomocą cen wymienionych
w załączniku nr 2 do umowy”, tj. załączniku nr 1A do SIWZ.
Zgodnie z pkt III. 1 SIWZ „cena oferty powinna obejmować pełny zakres usługi określony
w rozdziale I SIWZ oraz w załącznikach i uwzględniać wszystkie koszty związane
z wykonaniem przedmiotu zamówienia”. W pkt III.3 SIWZ Zamawiający wyjaśnił,że dla porównania ofert przyjmie on „cenę ofertową brutto, określoną w formularzu
ofertowym obliczoną zgodnie z szczegółowym formularzem cenowym – załącznik nr 1 A
do SIWZ”.
W treści formularza ofertowego (pkt 1) wykonawcy zostali zobowiązani wskazać cenę brutto
za wykonanie usługi będącej przedmiotem zamówienia. Zawarto tam wskazanie, iż na cenę
tę składają się trzy ceny cząstkowe oznaczone odpowiednio symbolami C
A
, C
B
i C
C
.
Zgodnie z treścią załącznika nr 1A do SIWZ powołane ceny cząstkowe odpowiadało
odpowiednio: C
A
– cenie „za dostawę wraz z montażem nowych elementów systemu
sterowania oświetleniem miejskim opisanych w rozdz. I pkt 2.1 zgodnie z wymaganiami
określonymi przez Zamawiającego”, C
B
– cenie „za konserwację urządzeń oświetlenia ulic
miasta Białegostoku opisanych w rozdz. I pkt 2.2 i 2.3 SIWZ” i C
C
– cenie „za wykonanie prac
awaryjnych/szczątkowych towarzyszących konserwacji, opisanych w rozdz. I pkt 2.4”.
Zamawiający ustalił wartość zamówienia na kwotę 3 840 000 zł netto, w tym kwota
640 000 zł stanowiła wartość przewidywanych zamówień uzupełniających.
Przed upływem terminu składnia ofert do Zamawiającego wpłynęły 3 oferty, których ceny
zostały
ustalone
odpowiednio
na
kwotę:
2 840 568
zł
(cena
zaoferowana
przez Odwołującego), 4 413 241 zł oraz 4 571 646 zł.
Zamawiający w celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku
do przedmiotu zamówienia, pismem z dnia 3 marca 2014 r. zwrócił się do Odwołującego
o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny.
Odwołujący, pismem z dnia 5 marca 2014 r., wyjaśnił, że zaoferowana przez niego cena jest
obliczona na podstawie opisu przedmiotu zamówienia, z uwzględnieniem dużego
doświadczenia (zgodnie z deklaracją wykonawcy, na dzień składania wyjaśnień,
konserwował on na podstawie zawartych umów łącznie ok. 8 tysięcy punktów świetlnych)
oraz niskich kosztów ogólnych. Wykonawca zauważył, że w poprzednim postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego kilka miesięcy wcześniej, przy przyjęciu tych samych
podstaw kalkulacji, przegrał rywalizację z innymi wykonawcami. Wyjaśnił również,że wieloletnia działalność w branży sprawiła, że współpracuje z wieloma producentami i
dystrybutorami urządzeń oświetleniowych, co pozwala mu uzyskiwać bardzo dobre warunki
handlowe. Oświadczył on, iż potwierdza ofertę i gwarantuje zrealizowanie inwestycji zgodnie
z warunkami SIWZ.
Zamawiający, pismem z dnia 11 marca 2013 r., poinformował Odwołującego,
iż w jego ocenie przedstawione mu wyjaśnienia mają charakter ogólnikowy, są lakoniczne i
nie obalają domniemania rażąco niskiej ceny, dlatego też wzywa on tego wykonawcę
do złożenia ponownych wyjaśnień.
Odwołujący, w piśmie z dnia 14 marca 2014 r., stwierdził, że Zamawiający żądał podania
ryczałtowej ceny za wykonanie poszczególnych elementów zadania – nie oczekiwał podania
szczegółowych cen jednostkowych, określenia ich składników, nie określił też norm
katalogowych pozwalających dokonać wyceny. Twierdził on, iż Zamawiający nie stawiał
konkretnych pytań do których mógłby się on odnieść. Jednocześnie, w uzupełnieniu
wyjaśnień z dnia 5 marca 2014 r, opisał szacunkową kalkulację miesięcznej stawki
za konserwację.
Zamawiający, pismem z dnia 26 marca 2014 r., poinformował Odwołującego o odrzuceniu
złożonej przez niego oferty. Powielił przy tym w głównej mierze argumentację zawartą
w piśmie z dnia 11 marca 2014 r. mającą przemawiać za lakonicznością przedstawionych
mu wyjaśnień. W piśmie tym zawarł również informację o zwiększeniu kwoty, którą zamierzał
przeznaczyć na realizację zadania do kwoty odpowiadającej cenie zaoferowanej
przez wykonawcę TELAN A i J S………… T i W W…………. sp. j. w Białymstoku,
a także o uznaniu oferty złożonej przez tegoż wykonawcę za najkorzystniejszą.
Wobec powołanych tu czynności Odwołujący wniósł odwołanie.
Izba, kierując się przepisem art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, odwołanie wniesione
przez Odwołującego rozpoznała w granicach zarzutów w nim zawartych i popieranych w toku
postępowania odwoławczego.
Skład orzekający Izby, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz
zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu i podlegających kognicji Izby, doszedł
do przekonania, iż sformułowane przez Odwołującego zarzuty nie znajdują oparcia
w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a tym samym rozpoznawane odwołanie,
jako takie, nie zasługuje na uwzględnienie.
Jak ustaliła Izba, Odwołujący otrzymał dwa wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny (pisma z dnia 3 i 11 marca 2013 r.) i
w odpowiednim terminie nie zaskarżył czynności wezwania go do złożenia wyjaśnień,
w szczególności jej zasadności czy też wyrażonych w nim oczekiwań Zamawiającego
co do zakresu informacji, którego żądał w składanych mu wyjaśnieniach. Wprost przeciwnie,
Odwołujący odpowiedział na kierowane do niego pisma, de facto uznając w sposób
dorozumiany wezwanie Zamawiającego jako uzasadnione. Tym samym, w ocenie Izby,
zaakceptował fakt, iż Zamawiający powziął wątpliwości co do wysokości zaoferowanej
przez niego ceny, a także godził się na złożenie wyjaśnień o treści pożądanej
przez Zamawiającego. Dlatego też Odwołujący na obecnym etapie postępowania
nie posiadał legitymacji do kwestionowania prawidłowości wezwania go w trybie
art. 90 ustawy Pzp do złożenia odpowiednich wyjaśnień.
Izba podzieliła pogląd wyrażony przez Zamawiającego, iż to na wykonawcy ciąży obowiązek
wskazania, w odpowiedzi na wezwanie skierowane w trybie art. 90 ust 1 ustawy Pzp,
jakie elementy oferty miały wpływ na wysokość ceny i w jaki sposób dokonano ich kalkulacji,
tak aby udowodnić, że zaproponowana cena nie jest ceną rażąco niską. Wykonawca,
składając wyjaśnienia na okoliczność kalkulacji ceny oferty, powinien również wykazać,że wskazana cena została ustalona na podstawie obiektywnych czynników. Natomiast
zamawiający, działając na podstawie art. 90 pkt. 2 (oraz ewentualnie ust. 3, jeżeli zajdzie
w jego ocenie taka potrzeba) ustawy Pzp, zobowiązany jest we właściwy sposób ocenić
złożone przez wykonawcę wyjaśnienia. Co istotne, wyjaśnienia te, zgodnie z art. 90
ust. 1 ustawy Pzp, złożone muszą zostać zamawiającemu w określonym przez niego
terminie, dlatego też niedopuszczalne jest ich późniejsze (po upływie wyznaczonego
terminu) uzupełnianie czy uszczegóławianie, czy to bezpośrednio Zamawiającemu,
czy też Izbie, na etapie postępowania odwoławczego.
Kierując się tym przekonaniem, Izba nie uwzględniła zgłoszonych dopiero w odwołaniu,
czy nawet w toku rozprawy przed Izbą, nowych argumentów mających przemawiać
za uznaniem, że zaoferowana przez Odwołującego cena nie jest ceną rażąco niską stosunku
do przedmiotu zamówienia – Izba w szczególności nie uwzględniła wyjaśnień Odwołującego
odnoszących się do szczegółowego wytłumaczenia kalkulacji miesięcznej stawki
za konserwację i próby wykazania, sposobu wyceny poszczególnych elementów określonych
szacunkowo w piśmie z dnia 14 marca 2014 r. Treść tych wyjaśnień nie znajdowała bowiem
oparcia w pismach kierowanych do Zamawiającego w odpowiedzi na wezwania wysyłane
w trybie art. 90 ustawy Pzp, tym samym ich składanie w toku rozprawy stanowiło
niedopuszczalną, w świetle powyższej argumentacji Izby, próbę uszczegółowienia
składanych Zamawiającemu wyjaśnień, a formułowanie ich w odwołaniu uznane zostać
musiało za działanie spóźnione, a zatem nie zasługujące na uwzględnienie
przy rozstrzyganiu o zasadności podniesionych zarzutów.
Izba nie uznała za istotne dla rozstrzygnięcia wydruków przedstawionych w toku rozprawy
przez
Odwołującego,
a
odnoszących
się
do
postępowań
prowadzonych
przez Zamawiającego w latach poprzednich i wyborów wówczas dokonanych. Intencją
Odwołującego było wykazanie poprzez ich przedstawienie Izbie, że w postępowaniach tych
za najkorzystniejszą uznawano ofertę o wartości znacznie niższej od kwoty ustalonej w tych
postępowaniach przez Zamawiającego jako wartość zamówienia. Odnosząc to zestawienie
do postępowania, w którym wniesiono rozpoznawane przez Izbę odwołanie, Odwołujący
twierdził, że ustalona przez Zamawiającego relacja zaoferowanej przez niego ceny
do wartości szacunkowej zamówienia do ceny (cena stanowiła ok. 72% wartości
szacunkowej), nie mogła przesądzać o uznaniu zaoferowanej przez niego ceny za cenę
rażąco niską. Jak wynika z pisma z dnia 26 marca 2014 r. ustalenie istnienia określonej
różnicy pomiędzy powołanymi kwotami, było dla Zamawiającego jedynie powodem
do skierowania do Odwołującego wezwania w trybie art. 90 ustawy Pzp do złożenia
odpowiednich wyjaśnień – samo w sobie nie przesądziło jednak, jak mogłoby to wynikać
ze stanowiska Odwołującego, o odrzuceniu złożonej przez niego oferty. Za odrzuceniem
oferty, zdaniem Zamawiającego przemawiać miała lakoniczność przedstawionych mu
przez Odwołującego wyjaśnień. Wynika to z literalnej treści uzasadnienia odrzucenia oferty
złożonej przez Odwołującego zawartej w powołanym piśmie z dnia 26 marca 2014 r.
Izba uznała, iż nie zasługują na uwzględnienie zarzuty odnoszące się do niewłaściwej oceny
złożonych przez Odwołującego wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ
na cenę oferty, nieuznaniu tych wyjaśnień i w wyniku tego odrzucenia złożonej przez niego
oferty.
Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp Zamawiający, oceniając wyjaśnienia, bierze pod uwagę
obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane
rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne
dla wykonawcy, oryginalność projektu wykonawcy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej
na podstawie odrębnych przepisów. Przepis art. 90 ust. 3 stanowi zaś, że Zamawiający
odrzuca ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień
wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia. Istotnym jest, iż to na Odwołującym ciążył ciężar
udowodnienia, że zaoferowana Zamawiającemu cena nie jest ceną rażąco niską, a wprost
przeciwnie, że jest ceną realną, wiarygodną, należycie osadzoną w zaistniałych warunkach
gospodarczych, stanowiącą odzwierciedlenie istniejącej na rynku naturalnej konkurencji,
a przede wszystkim uzasadniona zaistnieniem obiektywnych czynników dostępnych
Odwołującemu. I co ważne, to Odwołujący, składając wyjaśnienia w trybie art. 90 ustawy
Pzp, winien te okoliczności Zamawiającemu należycie udowodnić (chociażby własną,
wyczerpującą argumentacją). Ważką okolicznością jest to, że w przepisie art. 90 ustawy Pzp
mowa jest o rażąco niskiej cenie w stosunku do przedmiotu zamówienia. Ważnym jest
również, aby składane przez wykonawcę wyjaśnienia korespondowały z wezwaniem
do niego skierowanym.
Analiza złożonych Zamawiającemu wyjaśnień, pozwala, w ocenie Izby, stwierdzić,
iż w rozpatrywanym przypadku Odwołujący nie udokumentował (opisał w sposób rzetelny i
wiarygodny) dokonanej przez siebie kalkulacji ceny i wyceny poszczególnych elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zauważyć należy, że aby uzasadnić możliwość
zaproponowania niskiej ceny wskazać trzeba obiektywne czynniki umożliwiające
zaoferowanie cen na takim właśnie poziomie. Jako profesjonalny podmiot, Odwołujący
powinien posiadać wiedzę o tym, co powinny zawierać wyjaśnienia, aby Zamawiający
mógł uznać je za prawidłowo sporządzone. Nie wykazał on jednak w sposób niebudzący
wątpliwości, iż znajduje się w jakiejś szczególnej sytuacji odróżniającej go w sposób wyraźny
od innych występujących odpowiednio długo na rynku wykonawców.
W rozpoznawanej sprawie ważnym jest to, że Odwołujący w złożonych przez siebie
wyjaśnieniach nie odniósł się w sposób wyczerpujący do całkowitej ceny zaoferowanej
za realizację przedmiotu zamówienia. Zasadnie podnosił Zamawiający, że przedstawione
przez Odwołującego wyjaśnienia uznać należało za lakoniczne i mające ogólnikowy
charakter. Odwołujący pisał bowiem jedynie o uwzględnieniu przy wycenie dużego
doświadczenia (w tym kontekście powołał się na fakt obsługiwania na chwilę składania
wyjaśnień około 8 tysięcy punktów świetlnych oraz na posiadaną przez siebie umiejętność
wyceny tego typu usług), niskich kosztów ogólnych oraz wieloletniej współpracy z wieloma
producentami i dystrybutorami, która pozwala mu uzyskiwać bardzo dobre warunki
handlowe. Tak ogólne twierdzenia nie sposób było uznać za rzetelne wyjaśnienia dotyczące
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny – w piśmie z dnia 5 marca 2014 r. brak
jakichkolwiek odwołania się do któregokolwiek z elementów oferty i prób ich odniesienia
do obiektywnych czynników (o których mowa w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp) wyróżniających
sytuację Odwołującego na tle pozostałych uczestników rynku. Zasadnie w tym kontekście
podnosił Zamawiający, iż Odwołujący nie podjął nawet próby doprecyzowania użytego
w wyjaśnianiach sformułowania „bardzo dobre warunki handlowe” – nie podał choćby
przykładowych danych uzasadniających użycie takiego sformułowania (np. wysokości
uzyskanych upustów od cen podstawowych wybranych materiałów). Słusznie zatem
stwierdził Zamawiający, że tak przedstawione wyjaśnienia mogły zostać uznane jedynie
za potwierdzenie wysokości zaoferowanej ceny i deklarację zrealizowania inwestycji zgodnie
z warunkami SIWZ. Brak było jednak podstaw do przyjęcia tych wyjaśnień za należycie
uzasadniające sporządzoną przez Odwołującego kalkulację ceny.
Poza granicami rozpoznania przez Izbę podnoszonych przez Odwołującego zarzutów
pozostawał fakt dopuszczalności w rozpoznawanej sprawie w świetle art. 90 ustawy Pzp
skierowania do Odwołującego powtórnego wezwania do złożenia odpowiednich wyjaśnień,
przy wyraźnym stwierdzeniu w drugim z wezwań do Odwołującego wysłanych,że wyjaśnienia z dnia 5 marca 2014 r. nie mogą zostać przez Zamawiającego uwzględnione
z uwagi na ich niewystarczającą treść. Nie mogąc zatem, zgodnie z art. 192 ust. 7 ustawy
Pzp, rozstrzygnąć o dopuszczalności takiego drugie wezwania, Izba odniosła się w swej
ocenie również do treści tych wyjaśnień.
Podobnie jak miało to miejsce w przypadku pisma z dnia 5 marca 2014 r., także w piśmie
z dnia 14 marca 2014 r. brak koniecznej w świetle art. 90 ustawy Pzp argumentacji
uzasadniającej ustalenie ceny na tak niskim poziomie. Również tu brak odniesienia się
przez Odwołującego w sposób wyczerpujący do całkowitej ceny zaoferowanej za realizację
przedmiotu zamówienia. W piśmie tym Odwołujący przedstawił jedynie szacunkową
kalkulację miesięcznej stawki za konserwację oświetlenia ulic – podstawy do ustalenia ceny
oznaczonej symbolem C
B
, a zatem jednej z trzech cen składających się na całkowitą cenę
ofertową. Odwołujący tym samym w żaden sposób nie opisał elementów oferty mających
wpływ na wysokość cen opisanych symbolami C
A
i C
C
, zaś w zakresie samej ceny
oznaczonej symbolem C
B
nie wskazał na czynniki pozwalające mu na ustalenie kosztów
poszczególnych elementów wskazanych w przedstawionej kalkulacji na poziomie
w tej kalkulacji wskazanym. W piśmie tym, obok nieuzasadnionej niczym powołanej kalkulacji
jednej z trzech cen składowych znajdują się jedynie zarzuty kierowane pod adresem
Zamawiającego, iż ten nie określił stopnia szczegółowości oczekiwanych wyjaśnień,
nie postawił też konkretnych pytań, na które Odwołujący mógłby odpowiedzieć.
Oceniając tak przedstawione wyjaśnienia, Zamawiający prawidłowo, w ocenie Izby, uznał,że na ich podstawie nie można przyjąć, że Odwołujący odniósł się do poszczególnych
elementów kształtujących cenę złożonej przez niego oferty w sposób wystarczający,
a zatem pozwalający uznać, iż cena przez niego zaoferowana nie jest rażąco niska.
Obowiązkiem
Wykonawcy
było
bowiem
złożenie
wyczerpujących
wyjaśnień,
a do Zamawiającego należała należyta ich ocena. Jak to już wskazano, to na Wykonawcy
spoczywał w rozpoznawanej sprawie ciężar dowodu jakie elementy oferty miały wpływ
na wysokość zaoferowanej przez niego ceny i w jaki sposób dokonano ich kalkulacji,
tak aby udowodnić, że zaproponowana cena nie jest ceną rażąco niską. Powinien on dążyć
do przekonania Zamawiającego, iż jego wątpliwości co do wysokości zaoferowanej ceny
nie są uzasadnione. W rozpatrywanym przypadku, w ocenie Izby, Odwołujący konstruując
wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny oparł się na terminach o dużym stopniu
ogólności, nie popierając ich jednocześnie wystarczająco precyzyjnymi i wyczerpującymi
w swej treści danymi w oczywisty sposób uzasadniającymi zaoferowanie niskiej ceny.
Przedstawiona przez niego kalkulacja cenowa odnosząca się jedynie do jednej z trzech cen
składających się na pełną cenę ofertową jest nazbyt ogólnikowa, niepoparta rzetelną
argumentacją. Dlatego też Izba uznała, iż nie zostało wykazane, aby Zamawiający
odrzucając ofertę złożoną przez Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4) ustawy Pzp
naruszył tenże przepis ustawy, czy też przywołany przez Odwołującego art. 90 ust. 3 tej
ustawy.
Uwzględniając powyższe, Izba uznała, że nie zostało w toku postępowania odwoławczego
również wykazane, aby Zamawiający dopuścił się naruszenia art. 92 ust. 1, czy też art. 7
ust. 1 i 3 ustawy Pzp, poprzez uznanie za najkorzystniejszą oferty złożonej przez
wykonawcę: TELAN A i J S…………. T i W W………….. sp. j. w Białymstoku. Nie zostało
również
wykazane,
aby
Zamawiający
poprzez
dokonanie
zwiększenia
kwoty,
którą pierwotnie zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia, dopuścił się naruszenia
przepisów ustawy Pzp (uprawnienie Zamawiającego do zwiększenia tejże kwoty wypływa
wprost z przepisu art. 93 ust. 1 pkt 4) ustawy Pzp).
Biorąc powyższe pod uwagę, Izba, działając na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp,
orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9
i 10 ustawy Pzp, stosownie do wyniku postępowania, oraz w oparciu o przepisy
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
