KIO 411/13

Komisja w składzie:
Przewodniczący: Barbara Bettman Członkowie: Katarzyna Brzeska, Przemysław Dzierzędzki Protokolant: Rafał Komoń

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 marca 2013 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 22 lutego 2013 r. przez wykonawcę:
ENERGOPOL-SZCZECIN S.A. ul. Św. Floriana nr 9 lokal: 13, 70-646 Szczecin w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego:
Gminę Miasto Szczecin, Biuro ds. Zamówień Publicznych, Pl. Armii Krajowej nr 1, 70-
456 Szczecin,

orzeka:

1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu:
1.1. dokonanie zmian postanowień ogłoszenia oraz specyfikacji istotnych warunków
zamówienia - w zakresie podanym w uzasadnieniu wyroku.
2. Kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Gminę Miasto Szczecin, Biuro ds.
Zamówień Publicznych, Pl. Armii Krajowej nr 1, 70-456 Szczecin,
2.1. zalicza na poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000,00 zł (słownie:
dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego ENERGOPOL-
SZCZECIN S.A. ul. Św. Floriana nr 9 lokal: 13, 70-646 Szczecin, tytułem wpisu od

odwołania,
2.2. zasądza od zamawiającego Gminy Miasto Szczecin, Biuro ds. Zamówień
Publicznych, Pl. Armii Krajowej nr 1, 70-456 Szczecin na rzecz odwołującego
ENERGOPOL-SZCZECIN S.A. ul. Św. Floriana nr 9 lokal: 13, 70-646 Szczecin kwotę
24 412,36 zł (słownie: dwadzieścia cztery tysiące czterysta dwanaście złotych trzydzieści
sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów wpisu od odwołania, zastępstwa przez pełnomocnika
oraz dojazdu na rozprawę.
Stosownie do art. 198a ust. 1 i 198b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w
terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Szczecinie.

Przewodniczący: ……………………….

Członkowie: ………………………..

......……………………

Sygn. akt: KIO 411/13

U z a s a d n i e n i e:

W postępowaniu prowadzonym w trybie w przetargu nieograniczonego o udzielenie
zamówienia publicznego na „Przebudowę ulic: Potulicka, Narutowicza w Szczecinie”
(Dziennik Urzędowy UE 2013/S 031-048535 z 13.02.2013 r.), w dniu 22 lutego 2013 r.
wobec postanowień ogłoszenia o zamówieniu oraz specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (SIWZ), w tym wzoru umowy o roboty budowlane, zostało wniesione odwołanie
w formie elektronicznej opatrzone podpisem zweryfikowanym przy pomocy ważnego
kwalifikowanego certyfikatu - przez wykonawcę ENERGOPOL-SZCZECIN S.A. (dalej
odwołujący lub ENERGOPOL), w kopii przekazane zamawiającemu w terminie ustawowym.
Wniesienie odwołania nastąpiło wobec czynności zamawiającego polegających na
niezgodnym z przepisami ustawy ukształtowaniu treści ogłoszenia oraz specyfikacji
istotnych warunków zamówienia, w tym wzoru umowy. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w dniu 13 lutego 2013 r., a SIWZ została zamieszczona na stronie
internetowej zamawiającego w tym samym terminie.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu: Gminie Miasta Szczecin, naruszenie przepisów
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113,
poz. 759 ze zm.), (dalej zwaną ustawą Pzp) oraz wskazanych przepisów Kodeksu cywilnego
w związku z art. 14 ustawy Pzp.

Pismem z dnia 4 marca 2013 r. zamawiający udzielił odpowiedzi na odwołanie, w
którym oświadczył, że uwzględnia zarzuty nr 3,18 i 32, natomiast w pozostałym zakresie
wnosił o oddalenie odwołania.

Zarzut 1. naruszenia art. 7 ust.1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawców ponoszenia kosztów „zwiększonej pracy przewozowej
oraz wozokilometrów, wynikających ze zmiany tras komunikacji miejskiej w trakcie realizacji
inwestycji”, oraz zapewnienie zmiany tras komunikacji miejskiej (m.in. pkt 9 lit. k SIWZ, str.
16, pkt 4 ppkt. 4 SIWZ, str. 20, pkt 9 ppkt 6) SIWZ, str. 26);

Uzasadnienie: (1) Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia kosztów
wynikających ze „Zwiększonej pracy przewozowej oraz wozokilometrów, wynikających ze
zmiany tras komunikacji miejskiej w trakcie realizacji inwestycji” jak również obowiązku
zapewnienia komunikacji zamiennej należy uznać za nieuzasadnione. Takie zachowanie nie
pozwala bowiem wykonawcom na należyte przygotowanie oferty cenowej w tym zakresie.
Należy bowiem zauważyć, że koszt zorganizowaniu komunikacji to również element
cenotwórczy mający wpływ na wysokość ceny oferty. śeby jednak wykonawcy mogli
rzetelnie przygotować ofertę w tym zakresie, to potrzebne są od Zamawiającego
szczegółowe informacje dot. m.in. ceny wozokilometra, przygotowanie pewnych wytycznych
dot. ilości wozokilometrów, opisanie co Zamawiający rozumie pod pojęciem „zwiększonej
pracy przewozowej” itp. Brak tych informacji nie pozwala na należyte przygotowanie oferty w
tym zakresie, co przekłada się również na późniejszą porównywalność i ocenę tych ofert.
Zamawiający natomiast ograniczył się tylko do podania kosztu wozokilometra. Dlatego też
należy się opowiedzieć za wyłączeniem z zakresu obowiązków wykonawcy ponoszenia
kosztów związanych ze „zwiększoną pracą przewozową oraz wozokilometrami, wynikającymi
ze zmiany tras komunikacji miejskiej w trakcie realizacji inwestycji”. Należy się również
opowiedzieć za zniesieniem obowiązku zorganizowania przez wykonawcę komunikacji
zamiennej. Tylko taka okoliczność pozwoli bowiem wykonawcom rzetelnie przygotować
ofertę w zakresie faktycznych obowiązków jakie, powinny spoczywać na wykonawcy.
Ewentualnie Odwołujący wskazuje, że jeżeli powyższy koszt jak również obowiązek miałby
jednak obciążać wykonawców, to Zamawiający winien opisać przedmiot zamówienia w tym
zakresie w sposób jednoznaczny, wyczerpujący, przy użyciu dostatecznie dokładnych i
zrozumiałych określeń, z uwzględnieniem wszystkich wymagań i okoliczności, w sposób,
który nie będzie utrudniał uczciwej konkurencji, czyli poprzez wskazanie np. cen
dodatkowych wozokilometrów, założeń dot. ilości wozokilometrów, itp. Brak takiego opisu
nie pozwala wykonawcom na rzetelne przygotowanie oferty, a należy się opowiedzieć za
stanowiskiem, że wręcz uniemożliwia jej przygotowanie. W tym miejscu godzi się przywołać
wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 maja 2011 r. (KIO 1006/11), w którym KIO
stwierdziła m.in., że: „W ocenie składu orzekającego Izby, zarzut trzeci - naruszenie art. 29
ust. 1 w związku z art. 31 ust. 2 i 3 w związku z art. 7 ust. 1 Pzp przez zaniechanie
dokonania jednoznacznego, wyczerpującego i rzetelnego opisu przedmiotu zamówienia -
zasługuje na uwzględnienie w zakresie ustalenia podmiotu zobowiązanego do finansowania
kosztów komunikacji zastępczej (...)”.

śądanie: (1) nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
ponoszenie kosztów „Zwiększonej pracy przewozowej oraz wozokilometrów, wynikających

ze zmiany tras komunikacji miejskiej w trakcie realizacji inwestycji” oraz zapewnienia zmiany
tras komunikacji miejskiej, ewentualnie aby opisał przedmiot zamówienia w taki sposób, aby
można było w sposób obiektywny i równy dla wszystkich wykonawców przygotować ofertę
cenową w tym zakresie.

Stanowisko Zamawiającego (1).

Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania, gdyż zarzut nie jest
zasadny. Zamawiający dokładnie opisał przedmiot zamówienia w SIWZ (między innymi, w
pkt 9 lit. k SIWZ, str. 16, w pkt 4 ppkt 4 SIWZ, str. 20, w pkt 9 ppkt 6) SIWZ, str. 26) oraz, w
załączniku nr 18 do SIWZ.
Zamawiający wyjaśniał, że wskazując cenę wozokilometra przekazał niezbędne informacje
do skalkulowania takich kosztów przez Wykonawcę. Ilość wozokilometrów będzie zależna
od tras przyjętych przez Wykonawcę w projekcie czasowej organizacji ruchu. Obowiązek
opracowania takiego projektu wynika z Subklauzuli 4.1 pkt e) Załącznika nr 7 do SIWZ
Warunki Szczególne Kontraktu. Zmiany trasy komunikacji miejskiej w trakcie realizacji
inwestycji wynikają z organizacji ruchu, którą determinuje harmonogram robót
opracowywany przez Wykonawcę. Zauważył, że nie narzuca wykonawcy kolejności
wykonywanych robót. Obciążenie wykonawcy kosztami eksploatacji komunikacji miejskiej
zamiennej na obszarze przebudowy układu drogowo-tramwajowego jest praktyką stosowaną
przez Zamawiającego we wszystkich zamówieniach publicznych, w których jest wykonywana
przebudowa dróg i torowisk tramwajowych.

Stanowisko Izby (1):

Okoliczność przyznaną stanowi, że zgodnie z pismem ZDiTM w Szczecinie z dnia
17.08.2012 r. zamawiający podał maksymalną stawkę za 1 wozokilometr w zastępczej
komunikacji autobusowej w kwocie 6,51 zł brutto. W tabeli Elementów Rozliczeniowych
Część Ogólna A zamawiający w poz. 1 określił element rozliczeniowy pn. utrzymanie
objazdów/przejazdów i organizacji ruchu oraz ich likwidację – wymagając od wykonawcy
podania stawek miesięcznych w okresie 24 m-cy trwania inwestycji.
Wykonawca ma do dyspozycji pełną dokumentację projektową wraz z zezwoleniami i
uzgodnieniami branżowymi, jest więc w stanie ustalić w oparciu o własny harmonogram i
przewidywaną przez siebie organizację robót - konieczne objazdy ich długość i koszt oraz
czas utrzymywania. Wymaganie wynika z istotnych potrzeb zamawiającego - ma
bezpośredni związek z daną inwestycją, której przedmiot stanowi przebudowa drogi wraz z
torowiskami, tak więc zachodzi wprost konieczność ustalenia objazdów, przewidzianych w

tymczasowej organizacji ruchu, którą również w ramach zamówienia – zapewnia
wykonawca, uwzględniając optymalny ze swego punktu widzenia czas utrzymywania
objazdów i ich zakres także w ramach innych obiektywnych uwarunkowań, np. co do
częstotliwości kursów według regularnego rozkłady jazdy środków komunikacji miejskiej.
Zamawiający nawet nie mógłby narzucić wykonawcy określonych rozwiązań w tym zakresie,
gdyż stanowiłoby to ingerencję w podany przez wykonawcę harmonogram robót i ich
organizację. Ilość wozokilometrów będzie zależna od tras przyjętych przez wykonawcę w
projekcie czasowej organizacji ruchu. Ponadto Izba zauważa, że odwołujący nie
zakwestionował tych samych postanowień w Tabeli Elementów Rozliczeniowych. Zarzut nie
znalazł potwierdzenia.

Zarzut 2 naruszenia art. 7 ust 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez niejednoznaczne i
niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia
wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, z
naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia - przejawiające się tym, że
Warunkach Szczególnych Kontraktu w Subklauzuli 4.10 Dane o Placu Budowy wskazał, że
„Informacje o Placu Budowy będące w posiadaniu Zamawiającego zawarte zostały w
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Pozostałe dane np.: dotyczące organizacji
budowy w tym opracowania, tymczasowej organizacji ruchu, ustalenia możliwości przejazdu
pojazdów, dostaw materiałów po drogach publicznych, w tym na terenie miasta Szczecina
oraz poza jego granicami, Wykonawca uzyska we własnym zakresie”.

Uzasadnienie (2). Opisanie przez Zamawiającego w taki sposób przedmiotu zamówienia,
że przerzuca on na wykonawców obowiązek uzyskania we własnym zakresie danych
dotyczących organizacji budowy w tym opracowania tymczasowej organizacji ruchu,
ustalenia możliwości przejazdu pojazdów, dostaw materiałów po drogach publicznych, w tym
na terenie miasta Szczecina oraz poza jego granicami, stanowi przejaw naruszenia
przepisów PZP. Brak tych informacji znacznie utrudnia przygotowanie przez wykonawcę
oferty cenowej w należyty sposób. Są to bowiem informacje, które powinny być przekazane
przez Zamawiającego wykonawcom na równych warunkach, przed upływem terminu na
składanie ofert.

śądanie (2). Nakazanie Zamawiającemu, aby opisał on przedmiot zamówienia w taki
sposób, aby Wykonawcy otrzymali dane dotyczące organizacji budowy w tym opracowania
tymczasowej organizacji ruchu, ustalenia możliwości przejazdu pojazdów, dostaw
materiałów po drogach publicznych, w tym na terenie miasta Szczecina oraz poza jego

granicami - od Zamawiającego i to na etapie przed upływem terminu na składanie ofert.

Stanowisko zamawiającego (2):

Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania. W ocenie
Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Zamawiający wyjaśniał, że pozostałe dane dotyczą
organizacji budowy, w tym opracowania tymczasowej organizacji ruchu, ustalenia możliwości
przejazdu pojazdów, dostaw materiałów po drogach publicznych w tym na terenie miasta
Szczecina oraz poza jego granicami. Powyższe dane są ogólnie dostępne na równych
zasadach, dla wszystkich Wykonawców i można je odszukać na mapach drogowych, na
stronach internetowych GDDKiA, Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego miasta Szczecina.
Wykonawca jest w stanie określić trasę przebiegu komunikacji mając dostęp do planu miasta
i obecnych tras przebiegu komunikacji.

Stanowisko Izby (2):

Organizacja budowy w tym opracowania tymczasowej organizacji ruchu i uzyskania jej
zatwierdzenia należy do obowiązków wykonawcy robót. Tymczasowa organizacja ruchu
uzależniona jest od postępu robót przy poszczególnych odcinkach remontowanej drogi, a
więc koszty z tym związane (wykonania projektów, zajęcia pasa drogowego, wykonanie
oznakowań, uzyskanie zezwoleń) wykonawca ma możliwość wyliczenia i ujęcia w cenie
oferty w zależności od własnego harmonogramu rzeczowego i przewidywanej organizacji
robót. Dostępność przejazdu pojazdów, dostaw materiałów po drogach publicznych, w tym
na terenie miasta Szczecina oraz poza jego granicami, określają znaki drogowe i decyzje
stałej organizacji ruchu, które wykonawca może uzyskać. Zamawiający udostępnił decyzję
zatwierdzającą stałą organizację ruchu związaną z przedmiotową inwestycją. Możliwości
dojazdu na budowę określa decyzja o tymczasowej organizacji ruchu, zatwierdzająca
przedłożony projekt. Wymaganie pozostaje w ścisłym związku z zakładaną przez
wykonawcę organizacją robót i harmonogramem, którego ustalenie leży w gestii wykonawcy.
Stąd nałożenie na wykonawcę opracowania i uzyskania zatwierdzenia tymczasowej
organizacji ruchu jest zasadne. Zarzut nie znalazł potwierdzenia. Subklauzula 4.1
szczegółowych warunków kontraktu (WSK) wprowadzająca wymóg w identycznym
brzmieniu nie została zaskarżona. Wskazane przez odwołującego dane - jako braki opisu
przedmiotu zamówienia są ogólnie dostępne na równych zasadach, dla wszystkich
wykonawców i można je odszukać na mapach drogowych, na stronach internetowych
GDDKiA, Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego miasta Szczecina. Wykonawca jest w stanie
określić trasę zastępczą trasę przebiegu komunikacji mając dostęp do planu miasta i

obecnych tras przebiegu tej komunikacji. Izba nie podzieliła stanowiska odwołującego, że
nawet jak oznaczone informacje są ogólnie dostępne np. wynikające z oznakowania dróg co
do dopuszczenia ruchu pojazdów o określonym tonażu, czy też stałej organizacji ruchu, to
mimo tego dokumentacja przetargowa winna te dane zawierać. Zarzut nie znalazł
potwierdzenia.

Zarzut 3 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, art. 31 ust. 1 PZP, oraz art. 647
Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i 139 ust. 1 PZP - poprzez niejednoznaczne i
niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia
wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie; oferty, z
naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby
utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia - w postaci wprowadzenia
przez Zamawiającego zastrzeżenia dot. możliwości częściowego przekazywania Placu
Budowy oraz narzucenia kolejności prowadzenia robót w zależności od bieżących potrzeb
związanych z realizacją inwestycji (SIWZ pkt 9 Warunki wykonawstwa - ppkt 12 str.27).

Uzasadnienie (3) Brak jednoczesnego przekazania Placu Budowy oraz zastrzeżenie przez
Zamawiającego możliwości narzucenia kolejności prowadzenia robót w zależności od
bieżących potrzeb Zamawiającego, należy również oceniać w kategorii okoliczności, które
stwarzają stan wysokiej niepewności, który przekłada się na brak możliwości rzetelnego
przygotowania ceny ofertowej. Przedmiot zamówienia nie jest bowiem wykonywany w
jednym miejscu, ale teren budowy jest rozciągnięty na obszarze o długości kilku kilometrów.
Stąd na etapie przygotowanie oferty wykonawca musi wiedzieć w jaki sposób zorganizować
pod względem technicznym i organizacyjnym budowę. Co z kolei przekłada się na jego
ofertę cenową. Konieczna do tego (jeżeli przewiduje się częściowe przekazywanie dostępu
do Terenu Budowy oraz możliwość narzucenia kolejności wykonywanych robót), jest jednak
informacja od Zamawiającego dot. harmonogramu przekazywania dostępu do Placu Budowy
oraz kolejność prowadzenia robót. Brak tych informacji sprawia, że wykonawca nie jest w
stanie przygotować oferty w sposób obiektywny, przekłada się to w dalszej kolejności na
porównywalność złożonych ofert. Przy takim bowiem przekazie Zamawiającego, wykonawcy
mogą tylko snuć przypuszczenia co do sposobu przekazywania Placu Budowy oraz
kolejności robót do wykonania, a tego typu okoliczności w postępowaniach o udzielenie
zamówienia publicznego nie powinny mieć miejsca.

śądanie (3) nakazanie Zamawiającemu, aby ten zmienił postanowienia warunków
przetargowych (opisanych m.in. w Umowie o Roboty Budowlane i Warunkach Szczególnych)
w taki sposób, aby Plac Budowy został przekazany w całości, ewentualnie jeżeli miałby on

być przekazywany częściowo to wskazanie przez Zamawiającego już na etapie
postępowania przetargowego harmonogramu opisującego sposób i terminy jego
przekazywania, oraz nakazanie Zamawiającemu, aby ten przedstawił wykonawcom - w
dokumentach opisujących przedmiot zamówienia już na etapie postępowania przetargowego
- kolejność prowadzenia robót.

Stanowisko zamawiającego (3):

Zamawiający uwzględnił zarzut nr 3.
Odwołujący oświadczył, że skoro zamawiający uwzględnił zarzut w ten sposób, że
sprecyzował, iż plac budowy zostanie przekazany jednorazowo w terminie 14 dni od dnia
zawarcia umowy, a nie etapami to wprowadzenie takiej zmiany wyczerpuje żądania
odwołującego.

Stanowisko Izby (3): Zamawiający przyznał, że nie dokonał jeszcze modyfikacji SIWZ, w
związku z powyższym zachodzi podstawa nakazania zmian w (SIWZ pkt 9 Warunki
wykonawstwa - ppkt 12 str.27).

Zarzut 4 - naruszenie art. 7 ust. 1 PZP, oraz art. 5 i 353.1 Kodeksu cywilnego w zw. z art.
14 PZP i 139 ust, 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z
właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę
stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - poprzez niejasne określenie sposobu rozliczenia wynagrodzenia za wykonane
roboty budowlane, tj. nie wiadomo czy będzie to jednorazowa płatność, czy też Zamawiający
przewiduje płatności częściowe, (§ 24 Umowy o Roboty Budowlane, Subklauzule 14.3, 14.6,
14.7 Warunków Szczególnych, pkt 11 SIWZ str. 27, oraz Załącznik do Oferty).

Uzasadnienie (4) Zamawiający zawarł w SIWZ oraz załącznikach do niej bardzo
niejednoznaczne postanowienia dot. rozliczenia wynagrodzenia za wykonane roboty
budowlane. W jednym bowiem miejscu wskazuje, że „Rozliczenie umowy nastąpi po
wystawieniu Ostatecznego Świadectwa Płatności. Podstawą płatności będzie jedna faktura
wystawiona przez Wykonawcę po otrzymaniu Ostatecznego Świadectwa Płatności
zatwierdzonego przez Zamawiającego.” Z kolei w Warunkach Szczególnych (np.
Subklauzule 14.3, 14.6,14.7) jest mowa o Przejściowych Świadectwach Płatności, co
sugerowałoby, że Zamawiający jednak częściowe płatności przewiduje. Wobec jednak
braku jednoznacznego wskazania w tej kwestii, uzasadnione jest doprecyzowanie sposobu

płatności przez Zamawiającego. Należy bowiem zauważyć, że zupełnie inaczej przedstawia
się cena ofertowa w sytuacji, gdy wykonawca musi niejako w całości skredytować całą
inwestycję, a inaczej gdy tylko częściowo. Wiąże się to z kosztami kredytu.

śądanie (4) nakazanie Zamawiającemu, aby ten wyraźnie opisał w SIWZ, Umowie o Roboty
Budowlane, oraz Warunkach Szczególnych, sposób (ilość) płatności za wykonane prace.

Stanowisko zamawiającego (4):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Zamawiający dokładnie opisał sposób płatności w
SIWZ Rozdział XV, pkt. 11 „Rozliczenia i płatności" oraz w punkcie VIII Umowy.
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania. Na rozprawie
wyjaśniał, że przez przejściowe świadectwa płatności rozumie protokoły robót zakrytych i
częściowych. Wykonawca po zakończeniu każdego miesiąca ma prawo przedłożyć
Inżynierowi rozliczenie kwot, które uważa za należne jednakże nie ma prawa wystawić za
dany zakres robót faktury.

Stanowisko Izby (4):

Odwołujący nie przytoczył wszystkich postanowień odnoszących się do kwestii płatności, w
szczególności pominął postanowienia – określone w warunkach ogólnych kontraktu,
przyjętych w dokumentacji SIWZ tegoż postępowania (FIDIC dla robót budowlanych i
inżynieryjnych wydanie 2000 r.) klauzula 14.3, który stanowi, że po zakończeniu każdego m-
ca wykonawca przedłoży inżynierowi (…) rozliczenie wskazujące szczegółowo kwoty, do
których otrzymania wykonawca uważa się za uprawnionego. W warunkach Szczególnych
(np. Subklauzule 14.3, 14.6,14.7) jest mowa o Przejściowych Świadectwach Płatności, co
mogłoby świadczyć, że Zamawiający częściowe płatności przewiduje.
Postanowienia SIWZ, SWK oraz wzoru umowy pozostają jednak niejasne w zakresie
wzajemnych relacji i wymagają doprecyzowania, w szczególności w odniesieniu do
postanowienia wzoru umowy, że postawą zapłaty będzie „jedna” faktura końcowa oraz, że
ustawowe odsetki w płatności wynagrodzenia, Subklauzula 14.8 należą się za zwłokę w
płatności określonej w Subklauzuli 14.7. Z tych względów zarzut znalazł potwierdzenie, gdyż
wykonawca musi wiedzieć kiedy otrzyma płatności aby ewentualny koszt kredytowania

budowy ująć w cenie oferty. Pozostawienie tak niejasnych i dwuznacznych postanowień w
odniesieniu do płatności dawałoby zamawiającemu możliwość dowolnej ich interpretacji na
etapie realizacji umowy. Opis w tym zakresie jest niepełny niejednoznaczny i niespójny
narusza zatem art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp. Ogranicza uczciwą konkurencję oraz równe
traktowanie wykonawców ubiegających się o zamówienia uniemożliwia jednolitą
interpretację postanowień SIWZ, a co za tym idzie wprowadza do dokumentacji
postępowania wewnętrzne sprzeczności, które uniemożliwiają prawidłowe przygotowanie
oferty i wyliczenie kosztu robót. Konieczne jest jednoznaczne sprecyzowanie postanowień
w odniesieniu do płatności.

Zarzut 5 - naruszenia art. 7 ust. 1 PZP, oraz art. 5, 353.1, 647 1 § 2 Kodeksu cywilnego w
zw. z art. 14 PZP i 139 ust. 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób
sprzeczny z właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą
nierównowagę stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji - poprzez wymóg w przypadku korzystania z podwykonawców
przedstawienia do propozycji umowy lub umowy z podwykonawcą - gwarancji bankowej (lub
jej promesy) zabezpieczającej wystąpienie ewentualnej okoliczności polegającej na tym, że
wykonawca nie zapłacił podwykonawcy i ten zwrócił się do Zamawiającego o taką płatność,
które to żądanie należy uznać za bezpodstawne, oraz brak wskazania przesłanek, których
spełnienie uprawniałyby Zamawiającego do niewyrażenia zgody na danego podwykonawcę
(m.in. § 34 ust. 3 Umowy o Roboty Budowlane).

Uzasadnienie (5) Zgodnie z art. 647.1 § 2 Kodeksu cywilnego, do zawarcia przez
wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora,
jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z
podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącej wykonania robót
określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa
się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy. W przywołanym przepisie ustawodawca wyraźnie
wskazał, jakie dokumenty winien przedłożyć wykonawca, aby uzyskać zgodę na możliwość
korzystania przy wykonywaniu zamówienia z podwykonawcy. Wśród tych dokumentów nie
wymaga się przedłożenia dodatkowych gwarancji bankowych zapłaty. Również żaden z
przepisów PZP nie przewiduje odrębnego zabezpieczenia płatności na rzecz
podwykonawców. Stąd należy uznać wymóg przedstawienia takiego zabezpieczenia za
nieuzasadniony z uwagi na to, że żaden z przepisów bezwzględnie obowiązującego prawa
nie przewiduje takiej gwarancji. Wymóg jej przedstawienia gwarancji stanowi przejaw
nadużycia prawa i swobody w kształtowaniu stosunków zobowiązaniowych. Godne uwagi

jest to, że Zamawiający nie wprowadził zakazu korzystania z podwykonawców. śądanie
jednak takiego zabezpieczenia powoduje to, że w lepszej sytuacji stawia się wykonawców
którzy nie będą korzystali z podwykonawców lub mniejszym zakresie. Koszt uzyskania
bowiem takiej gwarancji bankowej wpływa na cenę oferty. Z ostrożności Odwołujący
wskazuje, że jeżeli Zamawiający chce się zabezpieczyć przed ewentualnym „podwójną
płatnością” to wystarczającym sposobem, który nie będzie powodował dodatkowych kosztów
dla wykonawcy i podrażał przez to oferty, jest przelew wierzytelności świadczenia
pieniężnego (wynagrodzenia) należnego wykonawcy od Zamawiającego na rzecz
podwykonawcy, czy też konstrukcja przekazu zapłaty wynagrodzenia bezpośrednio na rzecz
podwykonawcy. Ponadto należy wskazać, że brak przesłanek, których zaistnienie
upoważniałoby Zamawiającego do braku wyrażenia zgody na danego podwykonawcę, może
być przyczyną arbitralnych decyzji Zamawiającego, co z kolei obciążone jest zbyt dużym
stanem niepewności dla wykonawców. Odwołujący uważa, że tego typu przesłanki powinny
być z góry określone, tak aby nie stwarzać stanu niepewności. Odwołujący proponuje, aby
były to przesłanki określone w Subklauzuli 4.4 pkt (h),(i), (j), (k).

śądanie (5) nakazanie Zamawiającemu, aby ten wykreślił z § 34 ust. 3 Umowy o Roboty
Budowlane - obowiązek przedstawienia do propozycji umowy lub umowy z podwykonawcą -
gwarancji bankowej (lub jej promesy) zabezpieczającej wystąpienie ewentualnej okoliczności
polegającej na tym, że wykonawca nie zapłacił podwykonawcy i ten zwrócił się do
Zamawiającego o taką płatność, i zastąpienie tej formy zabezpieczenia ewentualnym
przelewem wierzytelności świadczenia pieniężnego (wynagrodzenia) przysługującej
wykonawcy w stosunku do Zamawiającego na rzecz podwykonawcy, ewentualnie
wprowadzeniem przekazu dot. płatności wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy,
wprowadzenie przesłanek, których spełnienie upoważniałoby Zamawiającego do odmowy
wyrażenia zgody na danego podwykonawcę.

Stanowisko zamawiającego (5):

Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania. W ocenie
Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Wymóg zabezpieczenia płatności dla
podwykonawców odpowiada w całości zasadom współżycia społecznego i z jednej strony
gwarantuje podwykonawcom wypłatę wynagrodzenia a z drugiej strony zabezpiecza
Zamawiającego przed dokonywaniem podwójnych płatności. Nie można uznać jakoby zapisy
te naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c.
i nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać

sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Mając na uwadze specyfikę przedmiotowego
zamówienia publicznego tj. okres realizacji 24 miesiące od daty podpisania Umowy, z
płatnością za roboty w postaci jednej faktury na podstawie Końcowego Świadectwa Płatności
Zamawiający przedmiotowymi zapisami zabezpieczył interes swój oraz Podwykonawców
wybranych przez Wykonawcę. Zamawiający jest świadomy kosztów pozyskania gwarancji
bankowych i ubezpieczeniowych, jednak mając na uwadze obserwowane na rynku
budowlanym zjawiska braku płynności finansowej wykonawców realizujących zamówienia
publiczne Zamawiający chce zabezpieczyć ewentualne roszczenia podwykonawców.
Ograniczenie się do pozyskiwania przez Wykonawcę od Podwykonawców oświadczeń o
zaspokojeniu ich roszczeń finansowych nie gwarantuje skutecznego zabezpieczenia
Zamawiającego przed ryzykiem tzw. „podwójnego płacenia" za wykonane roboty oraz nie
gwarantuje podwykonawcom zapłaty za wykonane przez nich roboty i usługi. Zamawiający
dokładnie opisał zasady udzielania zgody Wykonawcy na podpisanie umowy z
Podwykonawcą w punkcie XI Umowy oraz w Subklauzuli 4.4. („Podwykonawcy") Warunków
Szczególnych Kontraktu str. 11. Brak udzielenia zgody na proponowanego podwykonawcę
będzie się sprowadzał do tego, gdy wartość robót w umowie z podwykonawcą będzie
większa niż przewidziana w ofercie wykonawcy jeżeli okres realizacji prac przez
podwykonawcę będzie dłuższy niż wynika to z harmonogramu.

Stanowisko Izby (5):

Realizacja zamówienia publicznego przez wykonawcę przy pomocy podwykonawców jest
jego uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Skoro zatem wykonawca realizuje umowę przy
pomocy podwykonawców to po stronie inwestora tworzy to szczególną, dodatkową
odpowiedzialność solidarną za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane unormowaną w
art. 647.1 § 5 K.c. Odpowiedzialność ta, stanowiąca przełamanie zasady skuteczności inter
partes stosunków zobowiązaniowych wynikających z umów, jest w doktrynie postrzegana
jako rozwiązanie bardzo rygorystyczne i łączy się z ryzykiem podwójnej zapłaty (na rzecz
generalnego
wykonawcy
i
podwykonawcy).
Wystąpienie
z
roszczeniem
przez
podwykonawcę zaakceptowanego - oznacza brak wykonania przez generalnego wykonawcę
jego podstawowych obowiązków wynikających z umowy podwykonawczej polegających na
zapłacie wynagrodzenia podwykonawcy.
Art. 647.1 § 5 Kodeksu cywilnego przewiduje solidarną odpowiedzialność inwestora razem z
wykonawcą za zobowiązania wykonawcy wobec jego podwykonawców, stąd co do zasady,
wprowadzanie do wzoru umowy postanowień zabezpieczających zamawiającego przed
roszczeniami podwykonawców, Izba uznała za prawidłowe. Jakkolwiek przedłożenie
dodatkowych gwarancji bankowych zapłaty należności na rzecz podwykonawców, nie ma

umocowania wprost w treści ustawy Pzp, (która jedynie przewiduje w art. 147
zabezpieczenie należytego wykonania umowy) – co może stwarzać odmienne warunki
dostępu do zamówienia na rzecz podmiotów, które same będą wykonywać zamówienie, w
odróżnieniu do tych, którzy zamierzają korzystać z podwykonawców, to jednak Izba
uwzględniła okoliczność, że zamawiający potwierdził, iż przewidział w jednorazową płatność
wynagrodzenia na rzecz wykonawcy w oparciu o fakturę końcową po odbiorze robót.
Zamawiający zapewnił sobie w subklauzuli 14.7 WSK możliwość dokonywania potrąceń z
faktury wykonawcy kwot należnych podwykonawcy, jeżeli ten zwróci się pisemnie do
zamawiającego o dokonanie bezpośredniej zapłaty, a wykonawca nie dostarczy
dostatecznych dowodów na to, że odmowa zapłaty była dostatecznie uzasadniona na mocy
postanowień kontraktu oraz, że podwykonawca został o tym powiadomiony. W związku z
ustalonym sposobem płatności - potrącenie będzie możliwe dopiero z wymagalnej
należności wykonawcy w oparciu o fakturę końcową. Z tych względów Izba uznała wymóg
za uzasadniony usprawiedliwionymi potrzebami zamawiającego, który oświadczył, że nie ma
możliwości ani zapewnionych środków, aby sukcesywnie w miarę postępu robót rozliczać się
z wykonawcą - w oparciu o przejściowe świadectwa płatności. Rzeczą wykonawcy będzie
regulowanie rozliczeń z jego podwykonawcami w taki sposób, aby podwykonawcy nie
zgłaszali roszczeń do zamawiającego. Zamawiający miał prawo, mając na uwadze treść art.
647.1 § 5 Kodeksu cywilnego oraz specyfikę przedmiotowego zamówienia publicznego tj.
okres realizacji 24 miesiące od daty podpisania Umowy, z płatnością za roboty w postaci
jednej faktury na podstawie Końcowego Świadectwa Płatności - przedmiotowymi zapisami
zabezpieczyć interes swój oraz podwykonawców wybranych przez wykonawcę. Zarzut nie
znalazł potwierdzenia.

Zarzut 6 – naruszenie art. 7 ust.1 PZP, oraz art. 5, 353.1 i 83 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z
art. 14 PZP i 139 ust. 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób
sprzeczny z właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą
nierównowagę stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji - w związku z wprowadzeniem przez Zamawiającego kary umownej za
opóźnienie w wykonaniu przedmiotu Umowy oraz za opóźnienie w usunięciu wad
stwierdzonych przy odbiorze końcowym lub w okresie rękojmi za wady, oraz wobec
zaniechania przez Zamawiającego wprowadzenia do Umowy o Roboty Budowlane
postanowień, które umożliwiałyby anulowanie tzw. kar umownych pośrednich (np. za
przerwę w realizacji Robót powstałą z winy Wykonawcy powyżej 21 dni, za nie dotrzymanie
Wymaganej Minimalnej Ilości Wykonania) - w sytuacji terminowego wykonania przedmiotu
Umowy (§ 39 Umowy o Roboty Budowlane), oraz zaniechania wprowadzenia kary umownej

za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego, zaniechanie
wprowadzenie limitu kar umownych.

Uzasadnienie (6) Za przejaw nadużycie prawa, jak również naruszenia zasady swobody
kontraktowej, należy uznać wprowadzenie kary umownych za opóźnienie, a nie za zwłokę.
Wykonawca nie może bowiem odpowiadać za coś co nie leży po jego stronie. Tym samym
przygotowując ofertę cenową musiałby on już uwzględnić ewentualne opóźnienie
(opóźnienie przy wykonywaniu robót budowlanych nie spowodowane przyczynami leżącymi
po stronie wykonawcy nie jest niczym nadzwyczajnym), za które nie ponosi żadnej
odpowiedzialności, co jest w zasadzie niemożliwe. Za przejaw nadużycia prawa i naruszenia
zasady swobody umów należy również uznać brak postanowień umownych, które
anulowałyby tzw. kary umowne pośrednie (np. za przerwę w realizacji Robót powstałą z winy
wykonawcy powyżej 21 dni, czy za niedotrzymanie Wymaganej Minimalnej ilości
Wykonania), w przypadku, gdy wykonawca zrealizuje w terminie zamówienie. Tego typu kary
nie pełnią bowiem funkcji kary umownej, czyli swego rodzaju rekompensaty w formie
zryczałtowanego odszkodowania, ale stanowią nieuzasadniony niczym sposób dodatkowego
wzbogacenia się kosztem wykonawcy. Przejawem nadużycia prawa i naruszenia zasady
swobody zawierania umów jest również brak przewidzenia kary umownej za odstąpienie od
umowy z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego, w takiej samej wysokości w jakiej
kara ta przysługuje Zamawiającemu za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po
stronie wykonawcy. Ponadto należy wskazać, że brak jest limitu kar umownych.

śądanie (6) nakazanie Zamawiającemu, aby ten zastąpił w § 39 Umowy o Roboty
Budowlane termin „opóźnienie” (wszędzie tam gdzie występuje) - terminem „zwłoka”, oraz
wprowadził postanowienia dot. anulowania tzw. kar umownych pośrednich (np. za przerwę w
realizacji Robót powstałych z winy wykonawcy powyżej 21 dni, za niedotrzymanie
Wymaganej Minimalnej ilości Wykonania) w sytuacji terminowego wykonania przedmiotu
Umowy, oraz aby wprowadził karę umowną w wysokości 10% Zaakceptowanej Kwoty
Kontraktowej brutto za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie
Zamawiającego, jak również wprowadził limit kar umownych.

Stanowisko zamawiającego (6):

Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania. W ocenie
Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Zapisy SIWZ nie wprowadzają w błąd, z opisu
przedmiotu zamówienia wynika zakres i warunki jego realizacji. Nie można uznać jakoby
zapisy te naruszały uczciwą konkurencję. Warunki Umowy są dopuszczalne w świetle art.

353.1 k.c. i nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia
społecznego. Zamawiający wskazał na pełną treść Subklauzuli 8.13 załącznika nr 7 do SIWZ
Warunki Szczególne Kontraktu tj. „Zamiast zapłaty kary umownej określonej w Warunku 8.7,
Wykonawca może przedstawić Zamawiającemu zabezpieczenie zakończenia Robót w
Pierwotnym Terminie Kontraktowym, w formie gwarancji bankowej lub gwarancji
ubezpieczeniowej, na kwotę równą wysokości należnej kary. Zamawiający zwraca
Wykonawcy powyższą gwarancję bezzwłocznie po otrzymaniu od Inżyniera Świadectwa
Przejęcia, jeżeli Pierwotny Termin Kontraktu został dotrzymany. W przeciwnym wypadku
Zamawiający uprawniony będzie do wyegzekwowania należności wynikającej z kary poprzez
uruchomienie gwarancji, lub poprzez potrącenie należności wynikającej z kary z płatności
przysługującej Wykonawcy."

Stanowisko Izby (6):

Oprócz powołania się ogólnie na naruszenie zasad art. 7 ust. 1 Pzp, odwołujący nie podał
żadnego przepisu ustawy Pzp, które kwestionowane postanowienia by naruszały.
Warunkiem nieodzownym wykazania interesu w odniesieniu tak do całości odwołania jak i
poszczególnych zarzutów jest zgodnie z art. 179 ust. 1 Pzp wykazanie nie tylko naruszenia
zasad ogólnych ustawy Pzp, art. 5 i 353.1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 PZP i 139 ust,
1 PZP – ale przede wszystkim wykazanie naruszenia skonkretyzowanych przepisów ustawy
Pzp. Samo ustalenie w sposób niesymetryczny wzajemnych obowiązków między
zamawiającego a wykonawcę nie świadczy o naruszeniu przepisów i zasad ustawy Pzp.
Odwołujący nie wykazał, iż kwestionowane postanowienia stwarzają nierówne warunki
konkurowania pomiędzy wykonawcami, czy też ograniczają dostęp do zamówienia w
odniesieniu do: niewyznaczenia górnego limitu kar umownych, których wykonawca
wywiązujący się z umowy w sposób należyty w ogólności może uniknąć. Możliwość
odstąpienia przez zamawiającego od umowy z przyczyn leżących po jego stronie w
niektórych przypadkach określona jest wprost w ustawie. Art. 145 Pzp przewiduje prawo
zamawiającego do odstąpienia od umowy, gdy jej wykonanie nie leży w interesie
publicznym. Z tych przyczyn zamawiający nie mógłby w ogóle zostać obciążony karami
umownymi. Kary za „pośrednie niedotrzymanie terminów realizacji, czy przerobów wbrew
twierdzeniom odwołującego, mogą zostać anulowane w przypadku narobienia opóźnień o
czym stanowi subklauzula 8.13 WSK – „zamiast kary określonej w warunku 8.7 wykonawca
może przedstawić zabezpieczenie wykonania robót w pierwotnym terminie, Zamawiający
zwraca wykonawcy powyższą gwarancję bezzwłocznie po otrzymaniu od Inżyniera
świadectwa przejęcia jeżeli pierwotny termin został dotrzymany. W przeciwnym wypadku
zamawiający będzie uprawiony do wyegzekwowania należności.” Stawiając ostatni

omówiony zarzut należało stwierdzić, iż odwołujący nie przytoczył całości odnośnych
zapisów SIWZ. Izba uznała jednak zarzut za zasadny w części odnoszącej się do nakazania
zamawiającemu zmiany zapisów w zakresie wprowadzenie kar umownych za „zwłokę” a nie
za „opóźnienie.” Ponadto uznała, że w umowie winny zostać wprowadzone kary za
odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, z wyłączeniem
sytuacji, gdy przepis ustawy Pzp upoważnia zamawiającego do podjęcia takiej decyzji.

Zarzut 7 - naruszenie art. 7 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 2 PZP, art. 31 ust. 1
PZP, oraz art. 5, 353.1, 471 i 473 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 PZP i 139 ust. 1
PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z właściwością
wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę stron
stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - w związku z przerzuceniem na wykonawcę całkowitej odpowiedzialności za
jakiekolwiek zakłócenia czy szkody wobec właścicieli posesji i budynków sąsiadujących z
Terenem Budowy, oraz prowadzenie robót w sposób, który zapewni niepowodowanie tam
jakichkolwiek zakłóceń czy szkód, oraz przerzucenie na Wykonawcę obowiązku
zabezpieczenia Zamawiającego przed roszczeniami oraz przyjęciem przez Wykonawcę
odpowiedzialności materialnej za wszelkie skutki finansowe z tytułu jakichkolwiek roszczeń
wniesionych przez właścicieli posesji czy budynków sąsiadujących z Placem Budowy w
zakresie, w jakim Wykonawca odpowiada za takie zakłócenia czy szkody. (Subklauzula 4.25
Warunków Szczególnych).

Uzasadnienie (7) Naruszeniem zasady swobody kontraktowej oraz nadużyciem prawa jest
także przerzucenie na wykonawców całkowitej i nieograniczonej odpowiedzialności za
zakłócenia czy tez szkody wobec właścicieli posesji i budynków sąsiadujących z Terenem
Budowy, w związku z prowadzonymi robotami budowlanymi. Wykonawca może bowiem
odpowiadać za wyrządzoną rzeczywistą szkodę w związku z prowadzonymi przez niego
robotami. Może również ponosić odpowiedzialność za zakłócenia, które wykraczają
zdecydowanie ponad przeciętną miarę przy tego typu robotach. Przy czym pewne normy
powinny być wskazane przez Zamawiającego już na etapie postępowania przetargowego,
tak aby nie było wątpliwości za co wykonawca odpowiada. Tymczasem przy takich
postanowieniach
kontraktu,
wykonawca
ponosi
nieograniczoną
odpowiedzialność
sprowadzającą się w skrajnych przypadkach do tego, że będzie ponosił odpowiedzialność za
sam fakt wykonywania robót budowlanych (np. odpowiedzialność wobec właścicieli
pobliskich sklepów za utracone korzyści), czy związaną - za emisję hałasu w związku z
prowadzonymi robotami. Wszystko to sprawia, że również w tym wypadku wykonawca nie

może przygotować należycie oferty, ponieważ nie wie jaki musi przewidzieć koszt na
ewentualne odszkodowania, za szkody które nie ponosi odpowiedzialności.

śądanie (7) nakazanie Zamawiającemu, aby ten zmienił postanowienia Subklauzuli 4.25.
Warunków Szczególnych, w taki sposób, aby odpowiedzialność wykonawcy za zakłócenia
czy szkody wobec właścicieli posesji i budynków sąsiadujących z Terenem Budowy, w
związku z prowadzonymi robotami budowlanymi dotyczyła tylko i wyłącznie okoliczności,
kiedy wykonawca wyrządził faktyczną szkodę, a zakłócenie wynikało ponad przeciętną
miarę, oraz ewentualnie nakazanie Zamawiającemu szczegółowego opisania norm za
przekroczenie, których wykonawca może ponosić ewentualną odpowiedzialność wobec
właścicieli posesji i budynków sąsiadujących z Terenem Budowy.

Stanowisko zamawiającego (7):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Dodana treść Subklauzuli 4.25
jednoznacznie informuje, że Wykonawca odpowiada za roszczenia lub szkody: „w
zakresie, w jakim Wykonawca odpowiada za takie zakłócenia czy szkody, a więc jeżeli
Wykonawca udowodni, że nie odpowiada za daną szkodę lub inne zakłócenie to nie będzie
ponosił odpowiedzialności materialnej. Praktyka budowlana powinna być prowadzona przez
Wykonawcę rzetelnie i w sposób zapewniający dostęp do posesji budynków znajdujących
się w sąsiedztwie placu budowy, przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa, dla służb
ratownictwa i policji. Wymaganie to jest możliwe do spełnienia dla każdego wykonawcy.
Zamawiający nie przewidział zmian w przedmiotowym zakresie.

Stanowisko Izby (7):

Zarzut powyższy pozostaje w związku z zarzutem 12 niniejszego odwołania. W ocenie Izby
nie jest możliwe wyłączenie z góry odpowiedzialności wykonawcy za szkody wyrządzone
właścicielom i użytkownikom nieruchomości sąsiadujących z terenem budowy, ani też
ustalenie z góry takiej odpowiedzialności w każdym zgłaszanym przypadku. Każdorazowo
zgłaszane roszczenia z tytułu szkód czy utrudnień muszą być rozpatrzone pod kątem ich
zasadności. śadne umowne postanowienia między zamawiającym a wykonawcą nie
uchronią przed zgłaszaniem mniej lub bardziej uzasadnionych roszczeń przez osoby
postronne, mogące być poszkodowanymi w trakcie prowadzenia robót remontowych w ulicy,
gdzie plac budowy z reguły nie jest kompletnie wygrodzony, zawiera prowizoryczne przejścia
i przejazdy. Rzeczą wykonawcy jest skalkulowanie oceny możliwości wystąpienia takich
ryzyk i ujęcia ich w cenie oferty, chociażby poprzez koszt polisy OC z odpowiednią sumą

gwarancyjną. Zamawiający wymagał ubezpieczenia OC w zakresie wykazania zdolności
ekonomicznej i finansowej. Wymagał też w § 35 wzoru umowy polisy ubezpieczenia budowy
od wszystkich ryzyk CAR z sumą ubezpieczenia do 120% wysokości wartości kontraktu – na
czas jego realizacji. Warunki takie dają możliwość skalkulowania kwestionowanego ryzyka w
oparciu o koszt, który byłby generowany wskutek konieczności wykupienia polisy w tym
zakresie. Zarzut Izba uznaje za niezasadny w odniesieniu do objęcia odpowiedzialnością
wykonawcy szkód jakie mogą doznać osoby trzecie, czy instytucje wskutek prowadzonych
robót. Roboty winny być prowadzone w sposób zapewniający nienaruszalność i dostęp do
posesji budynków znajdujących się w sąsiedztwie placu budowy, przede wszystkim ze
względów bezpieczeństwa, dla służb ratownictwa i policji. Zamawiający potwierdził, że każde
zgłoszone roszczenie ze strony osób czy instytucji, które czułyby się poszkodowane
działaniami wykonawcy ma być zaspokojone, a tylko takie za które wykonawca ponosi
odpowiedzialność. Zamawiający przyznał ponadto, że wymagane od wykonawcy asekuracje
stanowią źródło pokrycia ewentualnych szkód. Kwestionowanie wymaganie jest możliwe do
spełnienia dla każdego wykonawcy i nie narusza przepisów art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp.
Nie wprowadza nadmiernych ograniczeń dla ubiegania się o zamówienie – naruszających
konkurencję. Zarzut nie znalazł potwierdzenia.

Zarzut 8 - art. 7 ust. 1 PZP, oraz art. 5, 353.1, 387 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14
PZP i 139 ust. 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z
właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę
stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - w związku z narzuceniem 14 dniowego terminu liczonego od daty przekazania
placu budowy na opracowanie i przekazanie szczegółowego Harmonogramu rzeczowo-
finansowego Prac budowlanych (Subklauzula 8.3 Warunków Szczególnych).

Uzasadnienie (8) Odwołujący wskazuje, że przy tak ogromnej inwestycji z jaką mamy do
czynienia w przedmiotowym postępowaniu, żądanie 14 dniowego terminu na opracowanie i
przekazanie szczegółowego Harmonogramu rzeczowo-finansowego Prac Budowlanych,
należy uznać za termin nierealny co czyni to świadczenie w zasadzie niemożliwym. Stąd
zasadne jest wskazanie terminu 28 dniowego, a zatem takiego jaki przewidują warunki
kontraktowe wg FIDIC.

śądanie (8) nakazanie Zamawiającemu, aby ten w Subklauzuli 8.3 Warunków Szczególnych
przywrócił 28 dniowy termin na opracowanie i przekazanie szczegółowego Harmonogramu
rzeczowo-finansowego Prac budowlanych.

Stanowisko zamawiającego (8):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Zamawiający mając na uwadze specyfikę omawianego zamówienia publicznego tj. okres
realizacji 24 miesiące od podpisania umowy nie przewidział zmian w przedmiotowym
zakresie. Doświadczony wykonawca jest w stanie opracować Harmonogram w
wyznaczonym terminie, jednocześnie mając na uwadze dostępność specjalistycznego
oprogramowania do tworzenia ww. harmonogramów. Zamawiający w przedmiotowym
zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (8):

Izba uznała zarzut za zasadny. Wyznaczenie wykonawcy 14 dniowego terminu liczonego od
daty przekazania placu budowy, na opracowanie i przekazanie szczegółowego
Harmonogramu rzeczowo-finansowego Prac budowlanych (Subklauzula 8.3 Warunków
Szczególnych), biorąc pod uwagę zakres nałożonych na wykonawcę obowiązków, w tym
uzyskanie zatwierdzenia organizacji ruchu, termin 14 dni na rozpoczęcie robót od
przekazania placu budowy, itp. - termin na opracowanie harmonogramu, gdzie nie
dochowanie terminów pośrednich oraz wyznaczonych kwot przerobów w oznaczonym
czasie zostało obwarowane karami – jest zbyt krótki i nie pozwala wykonawcy na pełną
orientację rozplanowania robót w zakładanym czasie. Tym bardziej, że zgodnie z § 5 wzoru
umowy, harmonogram ma obejmować także planowane nakłady finansowe. Narzucenie
mało realnego terminu przekazania zamawiającemu wiążącego harmonogramu robót może
skłonić część wykonawców, którzy są zdolni wykonać zamówienie do powstrzymania się od
złożenia oferty, bowiem nie daje wystarczającego czasu wykonawcy na opracowanie tego
harmonogramu - w przemyślany sposób, z którego niedotrzymaniem wiążą się poważne
konsekwencje. Izba nie uwzględniła argumentacji zamawiającego, że harmonogram robót
jest potrzebny od zaraz - aby udostępnić go do wiadomości okolicznym instytucjom.
Zamawiający
będzie
zobowiązany,
wyznaczyć
dłuższy
termin
na
opracowanie
harmonogramu robót, wynoszący co najmniej 21 dni. Zarzut znalazł potwierdzenie.
Kwestionowane postanowienie narusza art. 29 ust. 2 ustawy Pzp, ograniczając konkurencję
przez obowiązek nadmierny i niedostatecznie uzasadniony ze strony zamawiającego.

Zarzut 9 – naruszenie art. 7 ust. 1 PZP oraz art. 5, 353.1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14
PZP i 139 ust. 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z
właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę
stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji -w związku z wyłączeniem w Warunkach Szczególnych Subklauzul 2.1 pkt (b),
oraz Subklauzuli 17.4 pkt (b) - dotyczących zapłaty wykonawcy ewentualnego kosztu jaki
poniósł on w związku z opóźnieniem w przekazaniu placu budowy, czy też kosztu
związanego z wystąpieniem, któregokolwiek z zagrożeń wymienionych w Subklauzuli 17.3.

Uzasadnienie (9). Za naruszenie zasady swobody kontraktowej oraz nadużycie prawa,
należy także uznać, wykreślenie w Warunkach Szczególnych Subklauzuli 2.1 pkt (b), oraz
17.4 pkt (b) dotyczącej Kosztu, i co się z tym wiąże wykreślenie uprawnienia wykonawcy do
domagania się takiego Kosztu. Należy bowiem zauważyć, że wykonawca winien mieć prawo
do domagania się od Zamawiającego zwrotu takiego Kosztu w sytuacji np. opóźnień w
przekazaniu placu budowy, czy też w przypadku wystąpienia sytuacji opisanych w
Subklauzuli 17.3. Zagwarantowanie prawa do domagania się zwrotu takiego Kosztu sprawia,
że wykonawca nie musi wkalkulowywać takiego kosztu w cenę oferty, co jak nietrudno się
domyśleć jest bardzo trudne, a wręcz niemożliwe. Stąd zasadne jest, aby wykonawcy mieli
możliwość domagania się zwrotu takiego Kosztu od Zamawiającego.

śądanie (9) nakazanie Zamawiającemu przywrócenie w Subklauzulach 2.1 i 17.4 możliwości
ubiegania się przez Wykonawcę w przypadku wystąpienia okoliczności w tych
Subklauzulach opisanych - zapłaty za taki Koszt.

Stanowisko zamawiającego (9):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego,
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Zamawiający nie przewiduje opóźnień w
przekazaniu Wykonawcy Placu Budowy. Termin przekazania Placu Budowy reguluje § 6
Umowy oraz załącznik nr 7 do SIWZ Warunki Szczególne Kontraktu Subklauzula 2.1 (Prawo
dostępu do Placu Budowy).
Zamawiający zapowiedział, że zmodyfikuje SIWZ poprzez wprowadzenie następujących

zmian: w Rozdziale XV pkt. 9 ppkt. 12) otrzymuje brzmienie: „Zamawiający przekaże Plac
Budowy w terminie 14 dni od daty zawarcia Aktu Umowy".
Zamawiający podnosił, że w punkcie XIV § 49 Aktu Umowy przewidział możliwość zmian
oraz warunki ich wprowadzenia.

Stanowisko Izby (9):

Zgodnie z § 18 wzoru umowy – termin wykonania zamówienia ustala się na 24 miesiące od
daty podpisania umowy. Z kolei w § 6 zamawiający zobowiązał się do przekazania placu
budowy w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy. śadne sankcje zmuszające
zamawiającego do dotrzymania tego terminu w umowie wprost nie zostały przewidziane.
Ustalone okoliczności oznaczają, że zamawiający może bezkarnie zwlekać z przekazaniem
wykonawcy placu budowy, podczas gdy termin na zakończenie robót rozpoczął swój bieg.
Jest to okoliczność na tyle istotna i pozostająca poza sferą decyzji wykonawcy, przy tym
mająca wpływ na możliwość wywiązania się z podjętej umowy w wyznaczonym czasie, iż
takie postanowienie SIWZ może ograniczyć krąg wykonawców ubiegających się o
zamówienie i zdolnych do jego wykonania. Kwestionowany zapis narusza art. 29 ust. 1
ustawy Pzp – jako niewystarczający opis przedmiotu zamówienia – poprzez niepodanie
sposobu rekompensaty za opóźnienie przekazania placu budowy – pozostawiając po stronie
zamawiającego kompetencje otwarte – co działa w sposób antykonkurencyjny – zniechęca
wykonawców do uczestnictwa w takim przetargu i ubiegania się o zamówienie, gdzie
niedookreślenie obowiązków inwestora stwarza obawy, że wykonawca nie będzie się w
stanie terminowo wywiązać z umowy i poniesie straty na kontrakcie. śądanie (9) nakazania
zamawiającemu przywrócenie w Subklauzulach 2.1 i 17.4 możliwości ubiegania się przez
wykonawcę w przypadku wystąpienia okoliczności w tych Subklauzulach opisanych - zapłaty
za takie koszty związane z niedotrzymaniem terminu przekazania placu budowy należy
uznać za zasadne. Izba nie uwzględniła argumentacji zamawiającego, że mimo, iż nie
zachodzą obawy co do dotrzymania z jego strony terminu przekazania placu budowy, to
zamawiający wykreślił odnośne postanowienia z podane w warunkach kontraktowych FIDIC
– bo takie prawo w oparciu o zasadę swobody kontraktowej mu służy.

Zarzut 10 – naruszenia art. 7 ust. 1 PZP, oraz art. 5 i 353.1 Kodeksu cywilnego w zw. z art.
14 PZP i 139 ust. 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z
właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę
stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - poprzez wykreślenie Subklauzuli 13.8 w Warunkach Szczególnych i tym

samym zaniechanie wprowadzenia możliwości indeksacji czy też waloryzacji cen (m.in. § 16
Ulgowy o Roboty Budowlane).

Uzasadnienie (10). Z uwagi na to, że termin na realizację zamówienia wynosi 24 miesiące,
to oznacza to, że mamy w tym przypadku do czynienia z kontraktem wieloletnim.
Wykonawcy nie są jednak w stanie przewidzieć jak może się zmienić w tym czasie sytuacji
na rynku cenowym materiałów potrzebnych do realizacji zamówienia. Stąd zasadnym jest
wprowadzenie w umowie mechanizmów dot. indeksacji czy też waloryzacji cen, chociażby o
wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych Prezesa GUS. W ten sposób ryzyko
podniesienia cen produktów jest ograniczone, wykonawcy mają bowiem zapewniony pewien
mechanizm ochronny wynikający wprost z umowy, a przez to oferty wykonawców są ze sobą
bardziej porównywalne.

śądanie (10) nakazanie Zamawiającemu, aby ten wprowadził do Warunków Szczególnych
Subklauzulę 13.8, w której wskaże postanowienia dot. indeksowania czy też waloryzowania
cen z oferty wykonawcy np. o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych Prezesa GUS.

Stanowisko zamawiającego (10):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (10):

Zarzut nie podlegał uwzględnieniu. Biorąc pod uwagę okres realizacji robót - 24 miesiące –
jest to umowa średniookresowa. Przedsiębiorca budowlany działający na rynku – z
doświadczeniem wymaganym przez zamawiającego - winien potrafić prognozować
tendencje rynkowe cen produkcji budowlano montażowej, cen materiałów i innych czynników
cenotwórczych, aby wyliczyć cenę oferty. Cena oferty jest stała za podany zakres
zamówienia i poza przypadkami wyraźnie wskazanymi w ustawie Pzp nie może ulec
zmianie. Zmiana umowy z pominięciem regulacji ustawowych byłaby nieważna. Ustalona
cena ma charakter kosztorysowy – jak wynika z obmiarowego ustalania podstawy jej wypłaty
w oparciu o stałe podane ceny jednostkowe i czynniki kosztotwórcze. W dniu zawarcie

umowy musi być określona maksymalna nominalna wartość zobowiązania jednostki sektora
finansów publicznych. Brak mechanizmu indeksacji nie narusza przepisów ustawy Pzp.
Zarzut nie znalazł potwierdzenia.

Zarzut 11 - naruszenia art. 25 ust. 1 pkt 2 PZP - poprzez jego niewłaściwe zastosowanie,
przejawiające się żądaniem od wykonawców w celu potwierdzenia, że oferowane roboty
budowlane odpowiadają określonym przez Zamawiającego wymaganiom - w postaci opisu
rozwiązań równoważnych - jeżeli wykonawca przewiduje ich zastosowanie, jak również
poprzez brak opisania równoważności (m.in. pkt 8 ppkt 1) SIWZ str. 10, pkt 9, ppkt 14 SIWZ
str. 27).

Uzasadnienie (11). Zamawiający w Rozdziale w pkt 8 ppkt 1 str. 10 SIWZ oraz w pkt 9 ppkt
14 str. 27 SIWZ wskazał, że nazwy własne zawarte w dokumentacji przetargowej są
przykładowe. Zamawiający dopuszcza zastosowanie produktów równoważnych pod
warunkiem, że zaproponowane wyroby, materiały, urządzenia i technologie będą spełniały
te same normy, parametry, standardy oraz zostaną zaakceptowane przez Zamawiającego.
W takim przypadku Wykonawca jest zobowiązany załączyć do oferty opis rozwiązań
równoważnych. Ponadto Zamawiający wskazał, że w celu potwierdzenia, że oferowane
roboty budowlane odpowiadają określonym wymaganiom, wykonawcy mają dołączyć do
oferty następujące dokumenty: opis rozwiązań równoważnych - jeżeli wykonawca przewiduje
ich zastosowanie. Wymóg żądania przez Zamawiającego powyższego dokumentu już na
etapie składania ofert należy uznać za całkowicie chybiony i naruszający wyrażoną w art. 25
ust. 1 PZP zasadę możliwości żądania przez Zamawiającego tylko dokumentów i
oświadczeń, które są niezbędne do przeprowadzenia postępowania. Przedmiotem
niniejszego postępowania są bowiem roboty budowlane, a nie dostawy określonych rzeczy.
Tym samym na etapie oceny oferty nie powinien być oceniany sposób wykonywania
zamówienia. Wykonawca ma go bowiem wykonać zgodnie z przedłożoną przez
Zamawiającego dokumentacją. Tymczasem żądanie tego typu wykazu już na etapie
składania ofert może być rozumiane jako deklaracja wykonawcy co do sposobu realizacji
zamówienia, co w przypadku robót budowlanych nie jest niczym uzasadnione, - bardzo
często jest uzasadnione konkretnymi zastałymi warunkami. Przy czym zawsze się to musi
odbywać w zgodzie z dokumentacją opisującą przedmiot zamówienia. Ponadto należy
wskazać, że jeżeli Zamawiający wymaga wskazania opisu rozwiązań równoważnych, to
winien tę równoważność opisać.

śądanie (11) nakazanie Zamawiającemu wykreślenia opisanego w pakt 8 ppkt 1 SIWZ str.
10 - obowiązku przedłożenia do oferty opisu rozwiązań równoważnych, i wprowadzeniu

postanowień na podstawie, których wykonawca dopiero na etapie realizacji zamówienia
będzie miał obowiązek przedłożenia opisu rozwiązań równoważnych jeżeli będzie chciał
takowe wprowadzić, jak również obowiązek opisania przez Zamawiającego równoważności.

Stanowisko zamawiającego (11):

Zamawiający nie przychylił się do wniosku Odwołującego w zakresie - nałożenia na
wykonawcę obowiązku przedłożenia opisu rozwiązań równoważnych, o którym mowa w
Rozdziale V pkt 8 ppkt 1), w związku z Rozdziałem XV pkt 9 ppkt 14) SIWZ dopiero na
etapie realizacji zamówienia. Dopuszczalność rozwiązań równoważnych przy opisie
przedmiotu zamówienia wynika z przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych
dotyczących opisu przedmiotu zamówienia. Stosownie do uregulowań ustawowych
Zamawiający jest obowiązany do opisania przedmiotu zamówienia za pomocą cech
technicznych i jakościowych, z zachowaniem Polskich Norm przenoszących normy
europejskie lub norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego
przenoszących te normy. Zamawiający dokonując opisu przedmiotu zamówienia za pomocą
norm, aprobat, specyfikacji technicznych systemów odniesień jest zobowiązany wskazać, że
dopuszcza rozwiązania równoważne. Na wykonawcy natomiast, który powołuje się na
rozwiązania równoważne ciąży obowiązek wykazania, że oferowane przez niego roboty
budowlane spełniają wymagania określone przez Zamawiającego. Weryfikacja rozwiązań
równoważnych musi mieć miejsce na etapie badania i oceny ofert. Celem jest sprawdzenie
czy Wykonawca zaproponował rozwiązanie równoważne zgodne z opisem przedmiotu
zamówienia, czy proponuje Zamawiającemu roboty budowlane odpowiadające przedmiotowi
zamówienia. Weryfikacja dokonywana dopiero na etapie realizacji zamówienia prowadziła by
do naruszenia zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców a także
mogłaby mieć wpływ na wynik już przeprowadzonego postępowania. Mogłoby okazać się,
np. że Zamawiający dokonał wyboru oferty sprzecznej z SIWZ, którą powinien był odrzucić
na etapie badania i oceny ofert. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie
odwołania.

Stanowisko Izby (11):

śądanie od wykonawców w celu potwierdzenia, że oferowane roboty budowlane
odpowiadają określonym przez Zamawiającego wymaganiom - opisu rozwiązań
równoważnych - jeżeli wykonawca przewiduje ich zastosowanie, w odniesieniu do robót
budowlanych jest realizowane co zasady poprzez zagwarantowanie sobie przez
zamawiającego, działającego jego imieniu Inżyniera Kontraktu weryfikacji materiałów, które

wykonawca będzie miał zamiar zastosować w trakcie realizacji umowy, w szczególności
które nie są tożsame z opisem z dokumentacji (STWiORB). Wykonawca ma obowiązek
zastosowania materiałów spełniających wymagania ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach
budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881 ze zm.).
Zamawiający dopuścił zastosowanie produktów równoważnych pod warunkiem, że
zaproponowane wyroby, materiały, urządzenia i technologie będą spełniały te same normy,
parametry, standardy oraz zostaną zaakceptowane przez Zamawiającego. Cytowanie
postanowienie SIWZ stanowi opis równoważności w rozumieniu art. 30 ust. 5 ustawy Pzp.
Zamawiający każdorazowo zastrzegł sobie weryfikację i dopuszczenie innych materiałów niż
projektowane - przed ich wbudowaniem, przy czym odbywać ma się to na etapie realizacji
umowy.
Kwestionowany wymóg - skoro STWiORB lub inna dokumentacja posługuje się nazwami
własnymi w odniesieniu do niektórych materiałów – literalnie spełnia wymogi art. 30 ust. 5
ustawy Pzp w związku z art. 29 ust. 3 ustawy Pzp. Jeżeli wykonawca już na etapie składania
ofert przewiduje stosowanie materiałów równoważnych winien zamieścić ich opis w
dokumentach oferty, sprowadzający się do podania, że spełniają one te same normy,
parametry, standardy.

Dopuszczalność dokonywania zmian materiałowych została
wprost przewidziana w postanowieniach na str. 27 SIWZ, pkt 9, ppkt 14. Zarzut nie
znalazł potwierdzenia.

Zarzut 12 – naruszenia art. 7 ust; 1 PZP, art. 29 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 2 PZP, art. 31 ust. 1
PZP, oraz art. 5, 353.1, 471, 473 § 1 i 647 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 PZP i 139 ust.
1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z właściwością
wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę stron
stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - w związku z przerzuceniem na wykonawcę obowiązku sporządzenia przed
przystąpieniem do robót szczegółowej dokumentacji fotograficznej (lub filmowej) celem
ustalenia stanu początkowego obiektów sąsiadujących (w tym ulic i budynków) wraz z
podpisaniem dwustronnych protokołów z ich właścicielami, aby zabezpieczyć się przed
skutkami nieuzasadnionych roszczeń (Subklauzula 4.25 Warunków Szczególnych
Kontraktu).

Uzasadnienie (12) Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, przez umowę o roboty budowlane
wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego
zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do

dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem
robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do
odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Jak zatem widać do podstawowych
obowiązków inwestora należy dokonanie ustalonych przez właściwe przepisy czynności
związanych z przygotowaniem robót, w szczególności przekazanie terenu budowy. Poprzez
takie zapisanie Subklauzuli 4.25 Warunków Szczególnych Kontraktu, Zamawiający
przerzuca spoczywające na nim obowiązki na wykonawcę. Tymczasem to po jego stronie
leżą owe czynności. Wykonawcy winien zostać przekazany teren, na którym będzie on mógł
swobodnie wykonywać roboty budowlane, a nie teren co do którego istnieją wątpliwości
natury prawnej, dot. tego, czy aby właściciel danej nieruchomości rzeczywiście wyraża
zgodę na prowadzenie tych prac. Poza tym należy wskazać, że czynności te winny być
wykonane przed rozpoczęciem robót budowlanych. Tymczasem zgodnie z Subklauzulą 8.1
Warunków Szczególnych Kontraktu wskazano, że Data Rozpoczęcia nastąpi nie później niż
w ciągu 14 dni od daty podpisania Aktu Umowy. Tym samym biorąc pod uwagę
doświadczenia Odwołującego, termin ten na wykonanie tego typu czynności jest nierealny.

śądanie (12) Nakazanie Zamawiającemu, aby ten wykreślił w Klauzuli 4.25 [24] Subklauzuli
Warunków Szczególnych Kontraktu obowiązek sporządzenia przed przystąpieniem do robót
szczegółowej dokumentacji fotograficznej (lub filmowej) celem ustalenia stanu początkowego
obiektów sąsiadujących (w tym ulic, budynków) wraz z podpisaniem dwustronnych
protokołów z ich właścicielami, aby zabezpieczyć się przed skutkami nieuzasadnionych
roszczeń.

Stanowisko zamawiającego (12):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Zobowiązanie Wykonawcy, aby podjął
wszelkie środki zapobiegawcze wymagane przez rzetelną praktykę budowlaną, aby unikać
skutków nieuzasadnionych roszczeń nie jest świadczeniem niemożliwym czy nierealnym, a
przede wszystkim mieści się w granicach dopuszczalnych ryzyk, które w ramach opisu
przedmiotu zamówienia można nałożyć na Wykonawcę.
Sąsiadujący bezpośrednio z placem budowy omawianej inwestycji teren, jest terenem
podlegającym szczególnej uwadze z powodu występowania instytucji publicznych, tj. Sąd
Rejonowy, Miejska Komenda Policji, Areszt Policyjny, Urząd Skarbowy. Budynki, w których
znajdują sie wyżej wymienione instytucje są obiektami powstałymi przed kilkunastoma
latami. Przyjęta przez Wykonawcę technologia wykonania prac, sposób dostarczania
materiałów, ilość wymaganego sprzętu, kolejność wykonywania prac może mieć wpływ na
stan techniczny budynków i ich funkcjonowanie. Biorąc pod uwagę środki techniczne

ogólnodostępne (aparat fotograficzny, kamera, itp.) [oraz kilku budynków], wymagany termin
14 dni jest wystarczający. Nie można uznać jakoby zapisy te naruszały uczciwą konkurencję.
Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i nie sprzeciwiają się właściwości
stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Nie można kwestionować zapisów
wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać sformułowane korzystniej dla
Wykonawcy. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (12):

W odniesieniu do wymagania sporządzenia dokumentacji fotograficznych lub filmowych
stanu sąsiednich nieruchomości, wymóg ten może (o ile nie ma przeszkód natury prawnej)
być spełniony niewielkim nakładem środków, natomiast żądanie zawarcia porozumień –
(protokółów) między wykonawcą a właścicielami nieruchomość wykracza poza obowiązki
wykonawcy, w tym ustalenia aktualnych właścicieli. Przerzucanie takich obowiązków na
wykonawcą nie znajduje normatywnego wsparcia. Właściciel posesji może bowiem odmówić
podpisania jakichkolwiek protokołów z wykonawcą robót. Osoby zgłaszające roszczenia
będą musiały wykazać swoje uprawnienia do nieruchomości i fakt wyrządzenia im szkody. W
powyższym zakresie zarzut znalazł uzasadnienie. Uzyskanie takich dokumentów przed
przystąpieniem do robót w wyznaczonym terminie 14 dni id daty zawarcia umowy byłoby
nawet nierealne. Izba nie uwzględniła stanowiska zamawiającego, że jest to warunek
niewiążący. Wymaganie zostało ustalone jako obowiązek kontraktowy, jest więc wiążące a z
jego niedopełnieniem zamawiający może wiązać skutki chociażby uznawać, że skoro
wykonawca nie zabezpieczył się takim protokołami – to zachodzi domniemanie, że
zgłoszona szkoda jest wynikiem działań związanych z budową.

Zarzut 13 - naruszenia art. 7 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 2 PZP, art. 31 ust. 1
PZP, oraz art. 5, 353.1, 471, 473 §1 i 647 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 PZP i 139 ust.
1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z właściwością
wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę stron
stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji -w związku z przerzuceniem na wykonawcę obowiązku pielęgnacji nasadzonej
zieleni przez okres 1 roku od dnia wystawienia Świadectwa Przejęcia. (Subklauzula 7.1
Warunków Szczególnych Kontraktu).

Uzasadnienie (13). Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, przez umowę o roboty
budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu,

wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się
do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z
przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia
projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Jak zatem widać
do podstawowych obowiązków inwestora należy dokonanie przez właściwe przepisy
czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności przekazanie terenu
budowy. Poprzez takie zapisanie Subklauzuli 7.1 Warunków Szczególnych Kontraktu,
Zamawiający przerzuca spoczywające na nim obowiązki na wykonawcę. Tego typu
czynności nie mieszczą się w zakresie umowy o roboty budowlane i zmuszają wykonawców
do zatrudniania specjalistycznych firm, świadczących tego typu usługi. Poza tym
Zamawiający nie opisał w sposób szczegółowy tęgo zakresu czynności do wykonania, co z
kolei sprawia, że wykonawcy nie mają wystarczających informacji do należytego
sporządzenia oferty cenowej

śądanie (13) Nakazanie Zamawiającemu, aby ten wykreślił w Subklauzuli 7.1 Warunków
Szczególnych Kontraktu obowiązek wykonywania pielęgnacji nasadzonej zieleni przez okres
1 roku od dnia wystawienia Świadectwa Przejęcia.

Stanowisko zamawiającego (13):

Zamawiający nie uznał zarzutu za zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te naruszały
uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i nie
sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Nie
można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Konieczność pielęgnacji nasadzeń zieleni przez
Wykonawcę przez 1 rok od dnia wystawienia Świadectwa Przejęcia jest praktyką stosowaną
przez Zamawiającego od wielu lat przy realizacji zamówień publicznych i wynika z
konieczności potwierdzenia, że materiał wykorzystany przez Wykonawcę na nasadzenia
jakościowo pozwala utrzymać wegetację zgodnie z ich właściwościami. Zamawiający w
przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania. STWiOR oraz projekt zieleni w
sposób jednoznaczny opisują zakres czynności dotyczących pielęgnacji zieleni, w tym
odchwaszczanie, nawożenie, dosadzanie, koszenie trawników.

Stanowisko Izby (13):

Izba uznała zarzut za zasadny. Przedmiot zamówienia według kodu CPV 45 233 120-6
stanowią roboty budowlane w zakresie budowy dróg głównych, a nie utrzymanie terenów

zielonych przez oznaczony czas po odbiorze inwestycji, tj. przez rok. Wykonawca udziela
gwarancji na wykonane roboty. Należyte wykonanie robót w tym nasadzeń objęte jest także
rękojmią za wady. Wykonawca jedynie w przypadku ujawnionych wad zobowiązany jest do
ich usunięcia. Wykonawca robót budowlanych nie może być w ramach ceny oferty obciążany
obowiązkami eksploatacyjnymi, które nie są czynnościami związanymi z samą budową i
zapewnieniem jej sprawnego przebiegu i jakościowego wyniku. Obowiązek utrzymywania
zieleni po odbiorze robót nie mieści się w definicji umowy o roboty budowlane, ani nie jest z
takimi robotami bezpośrednio związany. Zakres zamówienia obejmuje jedynie nowe
nasadzenia według projektu zieleni. Stawianie takich wymagań jedynie po to aby uniknąć
ewentualnych sporów co do co właściwej jakości sadzonek, lub zaniedbań pielęgnacyjnych –
nie jest wystarczającym uzasadnieniem dla nakładania na wykonawcę w ramach ceny oferty
– obowiązków eksploatacyjnych – utrzymania zieleni. Zamawiający winien wyeliminować
omawiane wyżej wymaganie, jako naruszające art. 29 ust. 1 Pzp.

Zarzut 14 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP, oraz art. 647
Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 PZP - poprzez niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez
dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady
nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia - poprzez przerzucenie na wykonawców
zapewnienia sprawdzenia minerskiego terenu budowy przed rozpoczęciem robót oraz
usunięcia znalezionych niewypałów i niewybuchów oraz wymaganie od wykonawców
ponoszenia kosztów sprawdzenia minerskiego terenu budowy przed rozpoczęciem robót
oraz ponoszenia kosztów usunięcia znalezionych niewypałów i niewybuchów z terenu
budowy (pkt 9 lit. d) SIWZ, str. 16, pkt 6 ppkt 14 lit. c) SIWZ, str. 24).

Uzasadnienie (14). Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia kosztów
usunięcia znalezionych niewypałów i niewybuchów z terenu budowy należy uznać za
nieuzasadnione. Takie zachowanie nie pozwala bowiem wykonawcom na należyte
przygotowanie oferty cenowej w tym zakresie. Należy bowiem zauważyć, że koszt usunięcia
niewypałów i niewybuchów to również element cenotwórczy mający wpływ na wysokość
ceny oferty. śeby jednak wykonawcy mogli rzetelnie przygotować ofertę to wykonawca
potrzebowałby informacji o ilości tych niewybuchów i niewypałów. Co oczywiście jest
możliwe dopiero po dokonaniu sprawdzenia minerskiego terenu budowy. W przeciwnym
razie wykonawca nie jest w stanie przewidzieć jaka ilość niewypałów i niewybuchów się
znajduje na terenie budowy. Brak tych informacji nie pozwala na należyte przygotowanie
oferty w tym zakresie, co przekłada się również na późniejszą porównywalność i ocenę tych

ofert. A zatem to zamawiający powinien dokonać sprawdzenia minerskiego, i jeżeli chce
przerzucić na wykonawcę koszt usunięcia niewypałów i niewybuchów z terenu budowy, to
powinien poinformować wykonawców o ich ilości. Pozą tym zgodnie z definicją umowy o
roboty budowlane znajdującą się w art. 647 Kodeksu cywilnego, to na inwestorze
(Zamawiającym) spoczywa przekazanie terenu budowy, przez co należy rozumieć takie
przekazanie terenu budowy, które w sposób swobodny umożliwia wykonawcy prowadzenie
robót budowlanych. Stąd obciążanie wykonawców obowiązkiem dokonania sprawdzenia
minerskiego i saperskiego, należy uznać za nieuzasadnione. Ewentualnie Odwołujący
wskazuje, że istnieje możliwość dokonania przez wykonawcę rozpoznania saperskiego i
minerskiego, ale już koszt wydobycia, zmagazynowania i utylizacji niewybuchów powinien
być określony wg rzeczywiście poniesionych i udokumentowanych przez wykonawcę
kosztów i zapłacony odrębnie przez Zamawiającego.

śądanie (14) nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
zapewnienie sprawdzenia minerskiego terenu budowy przed rozpoczęciem robót oraz
usunięcia znalezionych niewypałów i niewybuchów z terenu budowy, oraz ponoszenie
kosztów zapewnienia sprawdzenia minerskiego terenu budowy przed rozpoczęciem robót
oraz koszt usunięcia znalezionych niewypałów i niewybuchów z terenu budowy, ewentualnie
aby opisał przedmiot zamówienia w taki sposób, aby można było w sposób obiektywny i
równy dla wszystkich wykonawców, przygotować ofertę cenową w tym zakresie, tzn.
ewentualne pozostawienie obowiązku dokonania sprawdzenia saperskiego, i stworzenie
odrębnej pozycji tego dotyczącej w przedmiarze robót, natomiast wyłączenie usunięcia
niewypałów i niewybuchów z zakresu prac, i wskazanie, że w przypadku znalezienia
niewypałów i niewybuchów, koszt ich wydobycia, zmagazynowania i utylizacji zostanie
określony wg rzeczywiście poniesionych i dokumentowanych przez wykonawcę kosztów i
zapłacony odrębnie przez Zamawiającego.

Stanowisko zamawiającego (14):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Zamawiający w przedmiotowym zakresie
wnosił o oddalenie odwołania. Zamawiający w zapisach SIWZ Rozdział X (Sposób
obliczania ceny) pkt 9 lit. d) oraz Rozdział XV (Opis przedmiotu Zamówienia) pkt 6 ppkt 14)
c) określił, że w cenie oferty należy uwzględnić koszty zapewnienia warunków
bezpieczeństwa na placu budowy, w tym również ryzyko natrafienia w trakcie robót
ziemnych na amunicję wojskową czy materiały wybuchowe. Wykonawca powinien
przewidzieć koszty związane z wykryciem, zabezpieczeniem i likwidacją napotkanych
niewybuchów oraz prowadzić prace ziemne z zachowaniem zasad bezpieczeństwa robót. Za

bezpośredni nadzór nad robotami budowlanymi odpowiada kierownik budowy lub kierownicy
robót będący pracownikami Wykonawcy. Powyższe zapisy nie naruszają zatem zasady
równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji.

Stanowisko Izby (14):

Izba uznała zarzut za bezzasadny. Odwołujący przyznał, że istnieje możliwość dokonania
przez wykonawcę rozpoznania saperskiego i minerskiego, że byłby w stanie takie rozeznanie
przeprowadzić, a jego przewidywany koszt wliczyć w cenę oferty. Odwołujący nie wykazał,
że ewentualne znalezione niewypały nie są usuwane przez wyspecjalizowane służby w
ramach zapewniania bezpieczeństwa publicznego, i że koszt wydobycia, zmagazynowania i
utylizacji obciąża w takich przypadkach tego kto dokonał znaleziska, czyli jak odwołujący się
obawia wykonawcę robót budowlanych. W ocenie Izby, z powszechnie znanych okoliczności
wynika, że wykonawca w takiej sytuacji ma przerwać pracę, zabezpieczyć miejsce przed
dostępem osób nieuprawnionych, powiadomić odpowiednie służby policji i wojska, które w
krótkim czasie usuwają stwarzające zagrożenie materiały i pozostałości po działaniach
wojennych. Zamawiający potwierdził, że wykonawca nie ponosi kosztów związanych z
wydobywaniem, transportowaniem i unieszkodliwianiem niewybuchów. Jego obowiązek
ogranicza się do wykonania krótkotrwałych zabezpieczeń terenu, do czasu podjęcia akcji ze
strony uprawnionych służb. Koszty wykonawcy ograniczają się więc wyłącznie do wykonania
niezbędnych zabezpieczeń.

Zarzut 15 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawców ponoszenia kosztów czasowej organizacji ruchu (m.in.
nawierzchnie tymczasowe, zabezpieczenia dla ruchu kołowego i pieszego, koszty dróg
tymczasowych i dojazdów do posesji, koszty związane z ewentualną koniecznością
wprowadzenia zmian do programów sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach w obrębie
budowy itp. zgodnie z projektem czasowej organizacji ruchu (pkt 9 lit. i) SIWZ str. 16).

Uzasadnienie (15). Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia kosztów czasowej
organizacji ruchu (m.in. nawierzchnie tymczasowe, zabezpieczenia dla ruchu kołowego i
pieszego, koszty dróg tymczasowych i dojazdów do posesji, koszty związane z ewentualną
koniecznością
wprowadzenia
zmian
do
programów
sygnalizacji
świetlnych
na

skrzyżowaniach w obrębie budowy itp. zgodnie z projektem czasowej organizacji ruchu -
należy uznać za nieuzasadnione. Są to bowiem elementy cenotwórcze, których na etapie
przygotowania oferty wykonawca nie jest w stanie należycie wycenić, z uwagi na brak
informacji koniecznych do należytego przygotowania oferty cenowej. Niezależnie od
powyższego należy wskazać, że takie zachowanie Zamawiającego, zmusza wykonawcę do
przygotowania czasowej organizacji ruchu i związanych z nią kosztów już na etapie
przygotowania oferty cenowej. Przygotowanie z kolei takiej czasowej organizacji ruchu jest
przedsięwzięciem związanym z poniesieniem określonych kosztów, zatrudnieniem osób z
odpowiednią wiedzą oraz przedsięwzięciem czasochłonnym.

śądanie (15) nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
ponoszenie kosztów czasowej organizacji ruchu (m.in. nawierzchnie tymczasowe,
zabezpieczenia dla ruchu kołowego i pieszego, koszty dróg tymczasowych i dojazdów do
posesji, koszty związane z ewentualną koniecznością wprowadzenia zmian do programów
sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach w obrębie budowy itp. zgodnie z projektem
czasowej organizacji ruchu, ewentualnie aby opisał przedmiot zamówienia w taki sposób,
aby można było w sposób obiektywny i równy dla wszystkich wykonawców przygotować
ofertę cenową w tym zakresie.

Stanowisko zamawiającego (15):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Zmiany w organizacji ruchu wynikają z realizacji inwestycji przez Wykonawcę zgodnie z
opracowywanym przez niego harmonogramem robót. Warto zauważyć, że Zamawiający nie
narzuca Wykonawcy kolejności wykonywanych robót. Nie bez znaczenia pozostaje również
fakt, że roboty będą prowadzone w sąsiedztwie terenu podlegającego szczególnej uwadze,
obiektów stojących na straży porządku publicznego, tj. Sąd Rejonowy, Miejska Komenda
Policji, Areszt Policyjny, Urząd Skarbowy oraz w terenie o zwartej zabudowie, do których
musi być zapewniony dostęp. Zamawiający w SIWZ pkt 9, lit. i) oraz w załączniku nr 7 do
SIWZ (Warunki Szczególne Kontraktu), Subklauzula 4.1 precyzyjnie opisał warunki
odpowiedzialności Wykonawcy. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie
odwołania.

Stanowisko Izby (15):
Stanowisko w tej kwestii Izba przedstawiła także wobec zarzutu nr 2 odwołującego.
Organizacja budowy w tym opracowania tymczasowej organizacji ruchu, (przeprojektowania
sygnalizacji świetlnych) i uzyskania jej zatwierdzenia należy do obowiązków wykonawcy
robót. Tymczasowa organizacja ruchu uzależniona jest od prognozowanego przez
wykonawcę postępu robót przy poszczególnych odcinkach remontowanej drogi, a więc
koszty z tym związane (wykonania projektów, ewentualnie zajęć pasa drogowego,
sąsiednich terenów, urządzenia niezbędnego zaplecza itp. wykonanie oznakowań,
uzyskanie zezwoleń) wykonawca ma możliwość wyliczenia i ujęcia w cenie oferty w
zależności od własnego harmonogramu czasowo - rzeczowego i przewidywanej organizacji
robót. Możliwości przejazdu pojazdów, dostaw materiałów po drogach publicznych, w tym
na terenie miasta Szczecina oraz poza jego granicami, określają znaki drogowe i decyzje
zatwierdzające stałą organizację ruchu. Możliwości dojazdu na budowę określa też decyzja o
tymczasowej organizacji ruchu, zatwierdzająca przedłożony projekt. Wymaganie pozostaje w
ścisłym związku z zakładaną przez wykonawcę organizacją robót i harmonogramem,
którego ustalenie leży w gestii wykonawcy. Wymaganie od wykonawców ponoszenia
kosztów czasowej organizacji ruchu (m.in. nawierzchni tymczasowych, zabezpieczenia dla
ruchu kołowego i pieszego, kosztów dróg tymczasowych i dojazdów do posesji, kosztów
związanych z ewentualną koniecznością wprowadzenia zmian do programów sygnalizacji
świetlnych na skrzyżowaniach w obrębie budowy itp. zgodnie z projektem czasowej
organizacji ruchu (pkt 9 lit. i) SIWZ str. 16) jest konieczne z punktu widzenia prawidłowego,
aczkolwiek utrudnionego funkcjonowania całego otoczenia takiej budowy. Stąd nałożenie na
wykonawcę opracowania i uzyskania zatwierdzenia tymczasowej organizacji ruchu jest
zasadne. Wykonawca legitymujący się doświadczeniem przy realizacji budowy bądź
przebudowy ulic, winien potrafić skalkulować cenę oferty ze względu na koszt jaki generują
tymczasowe drogi i przejścia, przejazdy i zabezpieczenia utrzymania ruchu w rejonie
oddziaływania robót. Szczególnie, iż roboty będą prowadzone w sąsiedztwie terenu
podlegającego szczególnej uwadze, obiektów stojących na straży porządku publicznego, tj.
Sąd Rejonowy, Miejska Komenda Policji, Areszt Policyjny, Urząd Skarbowy oraz w terenie o
zwartej zabudowie, do których musi być zapewniony dostęp. Zdaniem Izby, takie działania i
koszty są nierozerwalnie związane z przebudową drogi, aby utrzymać funkcjonowanie
ruchu kołowego i pieszego w rejonie oddziaływania inwestycji. Zarzut nie znalazł
potwierdzenia.

Zarzut 16 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na

sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawcy kosztów związanych z utrzymaniem dróg, chodników,
ścieżek, oświetlenia znajdujących się na terenie budowy lub objętych czasową organizacją
ruchu, do czasu wydania Świadectwa Przejęcia (w tym odśnieżanie w okresie zimowym) (pkt
9, lit. j) SIWZ, str. 16).
Uzasadnienie (16). Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia kosztów
związanych z utrzymaniem dróg, chodników, ścieżek, oświetlenia znajdujących się na
terenie budowy lub objętych czasową organizacją ruchu, do czasu wydania Świadectwa
Przejęcia (w tym odśnieżanie w okresie zimowym) należy uznać za nieuzasadnione. Są to
bowiem elementy cenotwórcze, których na etapie przygotowania oferty wykonawca nie jest
w stanie należycie wycenić, z uwagi na brak informacji koniecznych do należytego
przygotowania oferty cenowej. W szczególności jeżeli weźmie się pod uwagę odśnieżanie w
okresie zimowym, które jest elementem na tyle nieprzewidywalnym, że wykonawca nie jest
w stanie przewidzieć na etapie przygotowania oferty cenowej ilości opadów jaka będzie
miała miejsce.
śądanie (16) - nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
ponoszenie kosztów związanych z utrzymaniem dróg, chodników, ścieżek, oświetlenia
znajdujących się na terenie budowy lub objętych czasową organizacją ruchu, do czasu
wydania Świadectwa Przejęcia (w tym odśnieżanie w okresie zimowym), ewentualnie aby
opisał przedmiot zamówienia w taki sposób, aby można było w sposób obiektywny i równy
dla wszystkich wykonawców przygotować ofertę cenową w tym zakresie.

Stanowisko zamawiającego (16):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Wymaganie od wykonawcy ponoszenia kosztów
związanych z utrzymaniem dróg, chodników, ścieżek, oświetlenia znajdujących się na
terenie budowy lub objętych czasową organizacją ruchu opracowywaną przez Wykonawcę
do czasu wydania Świadectwa Przejęcia (w tym odśnieżanie w okresie zimowym) (pkt 9, lit.
j) SIWZ, str. 16) mieści się w granicach dopuszczalnego ryzyka. Koszty wypływające z tak
postawionych wymagań Wykonawca ma możliwość wliczyć do oferowanej ceny. Po

przekazaniu terenu budowy Wykonawcy zgodnie z zapisami prawa budowlanego,
Wykonawca jest jedynym gospodarzem placu budowy i to na nim i na jego pracownikach
ciąży obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa ludzi pracujących jak i przechodzących lub
przejeżdżających przez plac budowy. Dlatego należyte utrzymanie dróg, chodników,
zapewnienie oświetlenia oraz odśnieżania jest w obowiązkach Wykonawcy. Ilość odpadów
można oszacować na podstawie średnich dobowych opadów w ostatnich latach na terenie
Szczecina z informacji MMiGW. Zamawiający w SIWZ pkt 9, lit. j) oraz w załączniku nr 7 do
SIWZ (Warunki Szczególne Kontraktu), Subklauzula 4.1 precyzyjnie opisał warunki
odpowiedzialności Wykonawcy. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie
odwołania.

Stanowisko Izby (16):

Zarzut nie podlegał uwzględnieniu. W ogólności organizacja placu budowy wraz z
wytyczaniem przejść i przejazdów przynależy do wykonawcy. Tego rodzaju specyficzna
inwestycja jak przebudowa drogi (odcinek 1000 mb), nie stanowiąca całościowo
zamkniętego terenu budowy stwarza dodatkowe wymagania zabezpieczenia przejść i
przejazdów. Okres 24 miesięcy na realizację zamówienia wskazuje, iż będzie ono
przypadało także w okresach zimowych, zatem wymaga zimowego utrzymania
wyznaczonych przejść i przejazdów według zatwierdzonej tymczasowej organizacji ruchu.
Od momentu przejęcia placu budowy do momentu przekazania ukończonej inwestycji,
wykonawca administruje tym terenem i ponosi koszty jego utrzymania w stanie, jaki wynika z
zatwierdzonej dokumentacji i wyznaczonych w SIWZ warunków, które w ocenie Izby
wynikają z zaspokojenia istotnych potrzeb społecznych, których zamawiający jest
wyrazicielem. Inwestycja nie może powodować zakłóceń funkcjonowania instytucji
publicznych, zlokalizowanych w zabudowie zwartej wzdłuż remontowanej drogi ani nie może
uniemożliwiać dostępu do tych instytucji, ani też tamować ruchu.

Zarzut 17 – naruszenie art. 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawców, aby prowadzili oni roboty ziemne w sposób
zabezpieczający istniejące uzbrojenie oraz sąsiadującą zabudowę nie pogarszając
parametrów geotechnicznych podłoża, oraz przerzucenie na wykonawców obowiązku
ponoszenia kosztów zabezpieczenia istniejącego uzbrojenia przez wykonawcę, wraz z

zastrzeżeniem, że nie podlegają one odrębnej zapłacie, i przyjęciu że są one włączone w
ceny jednostkowe (pkt 6 ppkt 2 str. 22 SIWZ).

Uzasadnienie (17). Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia kosztów
związanych z zabezpieczeniem istniejącego uzbrojenia, bez względu na to, czy uzbrojenie to
było uwidocznione w stosownych dokumentach, czy też nie, należy uznać za
nieuzasadnione. Poza tym to na Zamawiającym spoczywa obowiązek takiego opisania
przedmiotu zamówienia, aby wykonawcy mieli jednakowe szanse w przygotowaniu ofert
cenowych. To Zamawiający winien zatem załączyć wszystkie dokumenty, które obrazują
uzbrojenie, tak aby wykonawcy mogli należycie oszacować swoje koszty realizacji
zamówienia w tym zakresie. Poza tym koszty te powinny się odnosić tylko i wyłącznie do
zakresu uzbrojenia uwidocznionego w dokumentach przekazanych przez Zamawiającego.

śądanie (17) - nakazanie Zamawiającemu, aby ograniczył on koszty zabezpieczenia
istniejącego uzbrojenia, które wykonawca musi wliczyć w ceny jednostkowe odnosiły się
tylko i wyłącznie do uwidocznionego uzbrojenia, które Zamawiający przedstawił w
dokumentach opisujących przedmiot zamówienia.

Stanowisko zamawiającego (17):

W ocenie Zamawiającego żądanie nie jest zasadne, gdyż Zamawiający w zapisach SIWZ
Rozdział XV pkt 6 ppkt 2 określił warunki dotyczące technologii wykonania robót ziemnych
tak, aby prowadzić je w sposób zabezpieczający istniejące uzbrojenie, i że w cenie oferty
należy uwzględnić odpowiednie koszty związane m. in. ręcznymi przekopami próbnymi,
odpowiednim przeszkoleniem pracowników w zakresie zasad BHP. Wykonawca powinien
prowadzić prace ziemne z zachowaniem zasad bezpieczeństwa robót. Powyższe
zapisy nie naruszają zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji.
Zamawiający nie przewidział zmian w przedmiotowym zakresie.

Stanowisko Izby (17):

Zarzut nie podlegał uwzględnieniu. W skład udostępnionej wykonawcom dokumentacji
projektowej wchodzą projekty przebudowy sieci uzbrojenia terenu. Wykonawcom
udostępniono decyzję pozwolenie na budowę oraz uzgodnienia i warunki prowadzenia robót
wyznaczone przez gestorów sieci. Z decyzji pozwolenia na budowę wynika, że inwestycja w
ulicy Potulickie obejmuje między innymi przebudowę sieci w zakresie:
- elektrotrakcyjnej tramwajowej,

- kanalizacyjnej z przyłączami,
- magistrali wodociągowej,
- sieci gazowej z przyłączami,
- sieci teletechnicznych,
- sieci elektroenergetycznych 15 KV, 0,4 KV,
- sieci oświetlenia ulic;
- sygnalizacji świetlnej.
Przebudowa ul. Narutowicza nie obejmuje uzbrojenia podziemnego.
Podziemne sieci uzbrojenia terenu zostały zinwentaryzowane i naniesione na dokumentację
projektową w oparciu o podkłady geodezyjne do celów projektowych, wskazane w zbiorczej
planszy uzbrojenia. Uzgodnione warunki prowadzenia robót i podłączenia mediów
uzgodnione z gestorami sieci zostały wykonawcom udostępnione.
Z przytaczanego przez odwołującego postanowienia (pkt 6 ppkt 2 str. 22 SIWZ) wynika, że
wymóg odnosi się do istniejącego i zinwentaryzowanego uzbrojenia, którego koszt
zabezpieczenia, w tym ręcznego prowadzenia niektórych robót (pobliskich sieci uzbrojenia
przekopów) wykonawca musi wliczyć w ceny jednostkowe. Z treści postanowienia, że
roboty ziemne należy prowadzić w sposób zabezpieczający istniejące uzbrojenie oraz
sąsiednią zabudowę przed uszkodzeniem, nie pogarszając parametrów geotechnicznych
podłoża wynika, że wykonawca ma zabezpieczyć istniejące uwidocznione w dokumentacji
uzbrojenie, które zamawiający przedstawił w dokumentach opisujących przedmiot
zamówienia oraz dokonać zagęszczenia gruntu w sposób zabezpieczający przed jego
osiadaniem. Przytaczane warunki nie mówią nic o niezinwentaryzowanych obiektach
uzbrojenia. Zamawiający potwierdził, że w przypadku ujawnienia niezinwentaryzowanych
obiektów poziemnych i konieczności podjęcia dodatkowych prac z tym związanych,
wykonawca miałby prawo domagania się dodatkowego zlecenia na takie roboty - jako
niemożliwe wcześniej do przewidzenia – na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp – takie
okoliczności zostały w SIWZ przewidziane.

Zarzut 18 - naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawcy, aby uwzględnił on w swojej ofercie inne koszty
niezbędne do zrealizowania przedmiotu zamówienia (pkt 9, lit. v) SIWZ, str. 17).

Uzasadnienie (18). Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia wszelkich innych

kosztów niezbędnych do zrealizowania przedmiotu zamówienia należy uznać za
nieuzasadnione i naruszające przywołane wcześniej przepisy prawa. Wykonawca
przygotowując bowiem ofertę cenową nie wie jakie koszty w tym przypadku uwzględnić.
Poza tym zastosowanie takiej klauzuli o charakterze bardzo ogólnym, jest niczym innym jak
próbą przerzucenia na wykonawcę odpowiedzialności za ponoszenie wszelkich
dodatkowych kosztów jakie mogą pojawić się w związku z wykonywanymi przez niego
pracami, a wynikającymi z wykonywania czynności, które nie były objęte zakresem
przedmiotu zamówienia.

śądanie (18) - nakazanie Zamawiającemu, aby wykreślił on postanowienie pkt 9 lit. v) SIWZ
str. 17

Stanowisko zamawiającego (18):

Zamawiający uwzględnił żądanie Odwołującego oraz zapowiedział, że zmodyfikuje SIWZ
poprzez wprowadzenie następujących zmian: w Rozdziale X pkt. 9 skreśla się lit. v).

Stanowisko Izby (18):

Zamawiający uwzględnił powyższy zarzut zatem nie zachodziła potrzeba jego rozpatrzenia.
Jednakże zamawiający nie dokonał zapowiadanej zmiany, stąd Izba uznała za konieczne
nakazanie zamawiającemu dokonania tych zmian.

Zarzut 19 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawców, aby wykonawca uzgodnił we własnym zakresie i na
własny koszt tymczasowe zajęcie terenów, niezbędnych do prowadzenia robót budowlanych
(pkt 6 ppkt 5) SIWZ, str. 23).

Uzasadnienie (19). Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, przez umowę o roboty
budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu,
wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się
do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z
przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia

projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Jak zatem widać
do podstawowych obowiązków inwestora należy dokonanie określonych przez właściwe
przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności przekazanie
terenu budowy. A zatem to na inwestorze spoczywa obowiązek dokonania wszelkich
uzgodnień i poniesienia kosztów z tym związanych. Wykonawca powinien otrzymać teren
budowy, który będzie mu umożliwiał wykonywanie robót budowlanych. Natomiast w takim
przypadku wykonawca musi dopiero czynić stosowane uzgodnienia, nie wiedząc nawet jak
zachowają się poszczególni właściciele nieruchomości. Nie wie także w jaki sposób
skalkulować cenę oferty, ponieważ nie wie czy właściciele nieruchomości nie będą z tego
powodu rościć sobie jakiś należności.

śądanie (19) - nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
uzgadnianie we własnym zakresie i na własny koszt tymczasowego zajęcia terenów
niezbędnych do prowadzenia robót budowlanych (pkt 6 ppkt 5) SIWZ, str. 23).

Stanowisko zamawiającego (19):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję, Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Technologia wykonywania robót, kolejność wykonywanych prac, sposób dostawy
materiałów, które leżą po stronie Wykonawcy, będą wymagały tymczasowych zajęć terenów
sąsiadujących i w związku z powyższym koszty tych zajęć ponosi Wykonawca. Ewentualne
koszty z tak postawionych wymagań Wykonawca jest zobowiązany wliczyć do oferowanej
ceny.
Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV pkt 6 ppkt 5 przedmiot zamówienia.
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (19):

Zarzut nie podlegał uwzględnieniu. Tymczasowe zajęcie sąsiedniego terenu przy robotach
liniowych jest często spotykanym rozwiązaniem, w sytuacji gdy wykonawca nie ma innej
możliwości np. składowania materiałów, czy postoju maszyn, dojazdów czy objazdów.
śądanie nakazania zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy uzgadnianie
we własnym zakresie i na własny koszt tymczasowego zajęcia terenów niezbędnych do

prowadzenia robót budowlanych nie znajduje uzasadnienia. Koszty zaplecza budowy
ujmowane są w narzutach kosztów pośrednich zgodnie z § 1 ust. 2 pkt 4) rozporządzenia
Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw
kosztorysu inwestorskiego (…) (Dz. U. Nr 130, poz. 1389), jako składniku kalkulacyjnym
wartości kosztorysowej, uwzględniającym nieujęte w kosztach bezpośrednich koszty
zaliczane zgodnie z odrębnymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów, w
szczególności koszty ogólne budowy oraz koszty zarządu. Zaplecze budowy organizuje
wykonawca według własnych potrzeb i możliwości. Oczywistym jest, że właściciele
nieruchomości, którzy zgodzą się udostępnić je na tymczasowe zaplecze budowy żądają z
tego tytułu opłat oraz doprowadzenia nieruchomości do stanu pierwotnego. Rzeczą
wykonawcy jest ustalenie możliwych kosztów z tego tytułu i ujęcie ich w cenie oferty.
Zamawiający wskazywał na możliwość zorganizowania zaplecza budowy w pasie
remontowanej drogi bez zajęcia poboczy, zależnie od tego jak wykonawca budowę
zorganizuje. Stawki za zajęcie terenów znajdujących się gestii Zarządu Dróg, są ustalane
zarządzeniem Dyrektora tej jednostki. W oparciu o omawiane wyżej dane wykonawca ma
możliwość skalkulowania ceny oferty w tym zakresie.

Zarzut 20 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez zamieszczenie postanowienia o treści: Przyjmuje się, że Wykonawca uwzględnił w
ofercie cenowej wszystkie okoliczności i warunki wynikające z dokumentacji projektowej i
Specyfikacji Technicznych Wykonania i Odbioru Robót, a także uwzględnił utrudnienia
czasowe i koszty wynikające z etapowego wykonywania robót np. zabezpieczenia dla ruchu
samochodowego, autobusowego i pieszego, nawierzchnie tymczasowe itp. (pkt 6, ppkt 12)
SIWZ, str. 23 i 24).

Uzasadnienie (20). Zamieszczanie tego typu klauzul o charakterze ogólnym, jest niczym
innym jak instrumentem, który ma służyć zamawiającemu do przerzucania na wykonawców,
wszelkich uchybień w opisie przedmiotu zamówienia. Wykonawcy nie są w stanie
przygotować w sposób rzetelny oferty cenowej nie mając należytego opisu np. odn.
zabezpieczenia ruchu samochodowego, czy też autobusowego.

śądanie (20) nakazanie Zamawiającemu, aby wykreślił on postanowienie pkt 6 ppkt 12
SIWZ, str. 23 i 24).

Stanowisko zamawiającego (20):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Ewentualne koszty z tak postawionych wymagań Wykonawca jest zobowiązany wliczyć do
oferowanej ceny.
Zmiany w organizacji ruchu wynikają z realizacji inwestycji przez Wykonawcę zgodnie z
opracowywanym przez niego harmonogramem robót. Zamawiający zauważył, że nie
narzuca Wykonawcy kolejności wykonywanych robót. Po przekazaniu terenu budowy
Wykonawcy zgodnie z zapisami prawa budowlanego, jest on jedynym gospodarzem placu
budowy i to na nim i na jego pracownikach ciąży obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa
ludzi pracujących jak i przechodzących lub przejeżdżających przez plac budowy. Dlatego
należyte utrzymanie dróg, chodników, zapewnienie o świetlenia oraz odśnieżania jest w
obowiązkach Wykonawcy. Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV pkt 6 ppkt
12 przedmiot zamówienia. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie
odwołania.

Stanowisko Izby (20):

Zarzut nie podlegał uwzględnieniu. Izba w oparciu o zapisy SIWZ w tym wzoru umowy,
uznała, że zachodzą postawy do uznania, iż ustalone wynagrodzenie ma charakter
kosztorysowy. Ryczałtowo zostały ujęte niektóre ceny jednostkowe w TER. Zamieszczanie
tego typu klauzul o charakterze ogólnym, (pkt 6, ppkt 12) SIWZ, str. 23 i 24) nie wyłącza
stosowania postanowień odnoszących się do określenia przez
zamawiającego
szczegółowego zakresu wyceny robót
według wskazań w Tabeli Elementów
Rozliczeniowych - TER oraz kosztorysu opartego na przedmiarze. Zamawiający nazwał
wynagrodzenie przysługujące wykonawcy – wynagrodzeniem kosztorysowo – ryczałtowym.
Jednocześnie zamawiający ustalił, że dokona płatności tegoż wynagrodzenia w oparciu o
obmiar z natury i podstawy wyceny podane w ofercie oraz kosztorysu wykonawcy
opracowanego metodą szczegółową, z podaniem czynników cenotwórczych. Wymaganie
zatem od wykonawcy, aby uwzględnił on w swojej ofercie cenowej wszystkie okoliczności i
warunki wynikające z dokumentacji projektowej i Specyfikacji Technicznych Wykonania i
Odbioru Robót, a także uwzględnił utrudnienia czasowe i koszty wynikające z etapowego

wykonywania robót np. zabezpieczenia dla ruchu samochodowego, autobusowego i
pieszego, nawierzchnie tymczasowe itp. (pkt 6, ppkt 12) SIWZ, str. 23 i 24) nie niweczą tego,
że wykonawca ma zrealizować zakres prac określony w TER i w kosztorysie ofertowym
opartym na udostępnionym przedmiarze. Przy tym część czynników cenotwórczych
ujmowana jest w narzutach kosztów pośrednich. Zamawiający potwierdził, że wykonawca
ma wykonać tylko roboty ujęte w kosztorysie. Ogólne stwierdzenie zamawiającego w pkt 6,
ppkt 12) SIWZ, str. 23 i 24, odnosi się do ujęcia takich kosztów w cenach jednostkowych, a
w rezultacie w cenie oferty. Po przekazaniu terenu budowy Wykonawcy zgodnie z zapisami
prawa budowlanego, jest on jedynym gospodarzem placu budowy i to na nim i na jego
pracownikach ciąży obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa ludzi pracujących jak i
przechodzących lub przejeżdżających przez plac budowy. Kwestionowane koszty związane
są z zakładaną przez wykonawcę organizacją ruchu. Wykonawca kalkulując ceny
jednostkowe winien w nich ująć warunki i okoliczności wynikające z projektu w zakresie
utrudnienia, kosztów etapowego wykonywania robót, nawierzchni tymczasowych, i innych
wymienionych czynników.

Zarzut 21 – naruszenia art. 7 ust 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawców wprowadzenia organizacji ruchu na czas budowy oraz
odtworzenie nawierzchni w rejonie objętym tymczasową zmianą organizacji ruchu (pkt 4 ppkt
3) SIWZ, str. 20).

Uzasadnienie (21). Wymienione w tym punkcie obowiązki, którymi ma być obciążony
wykonawca wykraczają poza zakres prac, które powinny obciążać wykonawcę robót
budowlanych. To na inwestorze powinny spoczywać tego typu obowiązki. W przypadku
włączenia w zakres obowiązków wykonawcy wprowadzenia organizacji ruchu na czas
budowy oraz odtworzenia nawierzchni w rejonie objętym tymczasową zmianą organizacji
ruchu, wymagane jest należyte opisanie przez zamawiającego elementów, które mają wpływ
na przygotowanie oferty cenowej. Odnosi się to w szczególności do odtworzenia nawierzchni
w rejonie objętym tymczasową zmianą organizacji ruchu. Wykonawca musi na etapie
przygotowania oferty wiedzieć, jaka powierzchnia jest do odtworzenia. Musi zatem znać ilość
i jej zakres. Brak takich informacji uniemożliwia wykonawcom należyte przygotowanie oferty
cenowej. Poza tym godzi się zauważyć, że Zamawiający ma wybranego w drodze przetargu
wykonawcę, który w zakresie swoich obowiązków ma odtworzenie nawierzchni.

śądanie (21) nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
wprowadzenie organizacji ruchu na czas budowy oraz odtworzenie nawierzchni w rejonie
objętym tymczasową zmianą organizacji ruchu, ewentualnie aby opisał przedmiot
zamówienia w taki sposób, aby można było w sposób obiektywny i równy dla wszystkich
wykonawców przygotować ofertę cenową w tym zakresie.

Stanowisko zamawiającego (21):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Zmiany w organizacji ruchu wynikają z realizacji
inwestycji przez Wykonawcę zgodnie z opracowywanym przez niego harmonogramem robót.
Zamawiający nie narzuca Wykonawcy kolejności wykonywanych robót. Nie bez znaczenia
pozostaje również fakt, że roboty będą prowadzone w sąsiedztwie obiektów stojących na
straży porządku publicznego, tj. Policja, sąd, areszt śledczy oraz w terenie o zwartej
zabudowie, do których musi być zapewniony dostęp. Jeżeli przyjęta przez Wykonawcę
technologia robót, kolejność prowadzonych prac, sposób dostawy materiałów będą
wymagały zorganizowanie tymczasowej organizacji ruchu wymagającej rozbiórki
nawierzchni w rejonie placu budowy to zadaniem Wykonawcy będzie odtworzenie
nawierzchni drogowych.
Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV (pkt 4 ppkt 3) przedmiot zamówienia.
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (21):

Zarzut nie podlegał uwzględnieniu. Odwołujący kolejny raz kwestionował postanowienia
nałożenia na wykonawcę obowiązków zaprojektowania i uzyskania akceptacji tymczasowej
organizacji ruchu. Wymienione przedsięwzięcia muszą korespondować z zakładanym przez
wykonawcę harmonogramem rzeczowo finansowo – czasowym prowadzenia prac, zatem to
wykonawca ma wiedzę jak będzie prowadził roboty jakie zamknięcia, objazdy są konieczne
w jakim czasie i okoliczności te może uwzględnić w projekcie tymczasowej organizacji ruchu,
zakładając rozwiązania optymalne tak od strony kosztów jak i utrudnień w ruchu związanych
z remontem drogi. Zamawiający nie jest w stanie z góry dokonać takich opracowań nie
uwzględniając stanowiska wybranego wykonawcy zamówienia. Zrozumiałym jest, że jeżeli

przyjęta przez Wykonawcę technologia robót, kolejność prowadzonych prac, sposób
dostawy materiałów będą wymagały zorganizowanie tymczasowej organizacji ruchu
wymagającej rozbiórki istniejącej nawierzchni w rejonie placu budowy to zadaniem
Wykonawcy będzie odtworzenie tych nawierzchni drogowych. Izba podzieliła w tej kwestii
stanowisko zamawiającego przedstawione do protokołu rozprawy, że tymczasowa
organizacja ruchu charakteryzuje się tym, iż są wykonane tymczasowe objazdy, przejazdy,
przejścia, w tym utwardzone, które wykonawca w momencie, kiedy przestają one być
potrzebne, bo np. do użytku zostanie włączony odcinek wyremontowanej drogi - ma
odtworzyć nawierzchnię poprzednią. Wymaganie takie jest związane z realizowaną
inwestycją i musi być w sposób całościowy wykonane przez wykonawcę remontowanej
drogi. Odnośnie wątpliwości odwołującego, czy ma również wykonywać jakiekolwiek
odtworzenia w obrębie terenu, w którym nie prowadził żadnych prac, zamawiający
potwierdził, że takiego wymogu nie postawił. Odtworzenie nawierzchni dróg tymczasowych
ma być wykonane jedynie w zakresie tymczasowej organizacji ruchu.

Zarzut 22 – naruszenia art. 7 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 1 PZP, art. 29 ust. 2 PZP, art. 31 ust. 1
PZP, oraz art. 5, 353.1, 471 i 473 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 14 PZP i 139 ust.
1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z właściwością
wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę stron
stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - w związku z przerzuceniem na wykonawcę zapewnienia bezpieczeństwa i praw
właścicielom posesji i budynków sąsiadujących z terenem budowy i w razie roszczeń z ich
strony - powinność rozpatrywania, i załatwiania ich bez zbędnej zwłoki, oraz wskazanie, że
brak reakcji ze strony wykonawcy, bądź opieszałość będzie upoważniało zamawiającego do
pokrycia kwot zaspokajających roszczenia z należnych płatności wykonawcy. (Pkt 6 ppkt 14,
lit. d) SIWZ, str. 24).

Uzasadnienie (22). Naruszeniem zasady swobody kontraktowej oraz nadużyciem prawa
jest także przerzucenie na wykonawców całkowitej i nieograniczonej odpowiedzialności za
zapewnienie bezpieczeństwa i praw właścicielom posesji i budynków sąsiadujących z
terenem budowy i w razie roszczeń z ich strony powinność rozpatrywania i załatwiania ich
bez zbędnej zwłoki, oraz wskazanie, że brak reakcji ze strony wykonawcy, bądź opieszałość
będzie upoważniało zamawiającego do pokrycia kwot zaspokajających roszczenia z
należnych płatności wykonawcy. Powinno to dotyczyć tylko i wyłącznie sytuacji zawinionych
przez wykonawcę. Poza tym należy wskazać, że postanowienie to upoważnia
Zamawiającego do tego, aby umniejszyć wykonawcy wynagrodzenie o wysokość

dochodzonego przez właściciela posesji roszczenia, nawet w sytuacji, gdy jest ono sporne
Wszystko to sprawia, że również w tym wypadku wykonawca nie może przygotować
należycie oferty, ponieważ nie wie jaki musi przewidzieć koszt na ewentualne
odszkodowania, za szkody które nie ponosi odpowiedzialności.

śądanie (22) Nakazanie Zamawiającemu, aby wykreślił on z obowiązków wykonawcy
zapewnienie bezpieczeństwa i praw właścicielom posesji i budynków sąsiadujących z
terenem budowy i w razie roszczeń z ich strony powinność rozpatrywania i załatwiania ich
bez zbędnej zwłoki, oraz wskazanie, że brak reakcji ze strony wykonawcy, bądź opieszałość
będzie upoważniało zamawiającego do pokrycia kwot zaspokajających roszczenia z
należnych płatności wykonawcy, ewentualnie ograniczył ten obowiązek tylko do czynności
zawinionych przez wykonawcę.

Stanowisko zamawiającego (22):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Treść Subklauzuli 4.25 jednoznacznie
informuje, że Wykonawca odpowiada za roszczenia lub szkody : „w zakresie, w jakim
Wykonawca odpowiada za takie zakłócenia czy szkody", a więc jeżeli Wykonawca
udowodni, że nie odpowiada za daną szkodę lub inne zakłócenie to nie będzie ponosił
odpowiedzialności materialnej. Praktyka budowlana powinna być prowadzona przez
Wykonawcę rzetelnie i w sposób zapewniający dostęp do posesji budynków znajdujących
się w sąsiedztwie placu budowy, przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa, dla służb
ratownictwa i policji. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że roboty będą prowadzone
w sąsiedztwie obiektów stojących na straży porządku publicznego, tj. Policja, sąd, areszt
śledczy oraz w terenie o zwartej zabudowie, do których musi być zapewniony dostęp.
Zobowiązanie Wykonawcy, aby podjął wszelkie środki zapobiegawcze nie jest
świadczeniem niemożliwym czy nierealnym, a przede wszystkim mieści się w granicach
dopuszczalnych ryzyk. Zbędna zwłoka leżąca po stronie Wykonawcy w zakresie
zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania wyżej wymienionych instytucji może powodować
niepowetowane szkody społeczne, organizacyjne i ekonomiczne. Wymaganie to jest możliwe
do spełnienia dla każdego wykonawcy. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o
oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (22):

Co do zasady Izba podzieliła stanowisko zamawiającego. Za zbyt daleko idące uprawnienie
zamawiającego, Izba uznała jedynie postanowienie, aby zamawiający był uprawniony do

arbitralnego zdecydowania o zaspokojeniu każdego zgłoszonego roszczenia przez osoby
mające się za poszkodowane w jakikolwiek sposób przez wykonawcę robót i upoważnienia
zamawiającego do pokrycia kwot zaspokajających roszczenia z należnych płatności
wykonawcy (Pkt 6 ppkt 14, lit. d) SIWZ, str. 24). Zagwarantowanie na rzecz zamawiającego
możliwości pokrycia roszczeń podmiotów trzecich bez wyjaśnienia sprawy – nie może się
ostać. Zamawiający winien przynajmniej sprecyzować, w jakich okolicznościach uzna, że
wykonawca w sposób opieszały rozpatruje roszczenia ze strony właścicieli posesji. Sama
powinność wykonawcy zapewnienia bezpieczeństwa i praw właścicielom posesji i budynków
sąsiadujących z terenem budowy i nieograniczony do nich dostęp oraz konieczność
rozpatrywania roszczeń z ich strony bez zbędnej zwłoki nie może budzić zastrzeżeń.
Zamawiający przyznał, że wykonawca ponosi odpowiedzialność za roszczenia lub szkody :
„w zakresie, w jakim Wykonawca odpowiada za takie zakłócenia czy szkody", a więc jeżeli
Wykonawca udowodni, że nie odpowiada za daną szkodę lub inne zakłócenie to nie będzie
ponosił odpowiedzialności materialnej.
Kwestionowane postanowienia mimo przytaczanej treści klauzuli 4.25 WSK są
nieprecyzyjne, co narusza art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. W zakresie pkt 6 ppkt 14 lit. d SIWZ, str.
24 – użyte zostały niejednoznaczne określenia – co zamawiający będzie uważał za
opieszałość wykonawcy, uprawniające zamawiającego do uwzględnienia roszczeń,
dokonywania potrąceń z wynagrodzenia wykonawcy, zastępczego zlecenia naprawy szkód.

Zarzut 23 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP oraz art. 647
Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i 139 PZP - poprzez niejednoznaczne i niewyczerpujące,
bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich
wymagań i okoliczności, mogących mięć wpływ na sporządzenie oferty, z naruszeniem
zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję - poprzez przerzucenie na wykonawcę dokonania niezbędnego zajęcia ulic i
chodników (pkt 6 ppkt 14 lit. n) SIWZ, str. 24).

Uzasadnienie (23). Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, przez umowę o roboty
budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu,
wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się
do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z
przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia
projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Jak zatem widać
do podstawowych obowiązków inwestora należy dokonanie określonych przez właściwe
przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności przekazanie
terenu budowy. A zatem to na inwestorze spoczywa obowiązek dokonania wszelkich

uzgodnień i poniesienia kosztów z tym związanych w tym koniecznego zajęcia. Wykonawca
powinien otrzymać teren budowy, który będzie mu umożliwiał wykonywanie robót
budowlanych. Natomiast w takim przypadku wykonawca musi dopiero czynić stosowane
uzgodnienia, nie wiedząc jakie utrudnienia chociażby natury administracyjnej mogą go
spotkać. Odwołujący wskazuje ewentualnie, że istnieje możliwość przerzucenia tego
obowiązku na wykonawców, ale w takim przypadku powinna być stworzona odrębna pozycja
w przedmiarze robót.

śądanie (23) nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
dokonania niezbędnego zajęcia ulic i chodników (pkt 6 ppkt 14 lit. n) SIWZ, str. 24),
ewentualnie, aby stworzył on odrębną pozycję w przedmiarze robót.

Stanowisko zamawiającego (23):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać Jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Ewentualne koszty z tak postawionych wymagań Wykonawca jest zobowiązany wliczyć do
oferowanej ceny. Technologia wykonywania robót, kolejność wykonywanych prac, sposób
dostawy materiałów, które leżą po stronie Wykonawcy, będą wymagały tymczasowych zajęć
terenów sąsiadujących i w związku z powyższym koszty tych zajęć ponosi Wykonawca.
Zamawiający zaznaczał, że precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV (pkt 6 ppkt 14) przedmiot
zamówienia. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (23):

Zarzut i żądanie odwołującego Izba uznała za podnoszony po raz kolejny i bezzasadny.
Koszt zajęcia ulic i chodników jest ustalany w oparciu o stawki odpłatności stosowane przez
zarządcę drogi. Wykonawca ze względu na planowaną organizację robót i harmonogram ich
prowadzenia powinien znać swoje potrzeby w tym zakresie, w sytuacji, gdyby uzyskał
zamówienie oraz powinien potrafić oszacować przewidywany z tego tytułu koszt. Izba
podzieliła stanowisko zamawiającego, że koszty zajęć ulic i chodników są związane z
organizacją robót przewidzianych przez danego wykonawcę. Wykonawca może uniknąć tych
kosztów wykorzystując plac budowy w sposób wszechstronny, tj. nawet na zaplecza.
Zaplecza są ujęte w narzutach kosztów pośrednich do cen jednostkowych, zgodnie z

zasadami kosztorysowania robót, zatem nie wymagają w myśl odnośnych przepisów
wydzielenia jako osobnej pozycji kosztorysowej.
Zarzut 24 – naruszenie art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP oraz art. 647
Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i 139 PZP - poprzez niejednoznaczne i niewyczerpujące,
bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich
wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, z naruszeniem
zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję - poprzez przerzucenie na wykonawcę obowiązku zapewnienia nadzoru
konserwatorskiego i archeologicznego, a także zapewnienie nadzoru środowiskowego (pkt 6
ppkt 14 lit. r) i s) SIWZ, str. 25).

Uzasadnienie (24). Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, do obowiązków wykonawcy
należy oddanie przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem oraz
zasadami wiedzy technicznej. Natomiast czynności dot. nadzoru konserwatorskiego,
archeologicznego oraz nadzoru środowiskowego, nie mieszczą się w zakresie czynności
wykonawcy. Wymagają one od niego zatrudnienia specjalistycznych podmiotów. Poza tym
brak szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia w tym zakresie, uniemożliwia
wykonawcom przygotowanie w sposób należyty oferty cenowej.

śądanie (24) nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
zapewnienie nadzoru konserwatorskiego i archeologicznego oraz nadzoru środowiskowego,
ewentualnie opisanie przedmiotu zamówienia w taki sposób, aby na jego podstawię można
było w sposób należyty przygotować ofertę cenową (pkt 6 ppkt 4 lit. r) i s) SIWZ, str. 25).

Stanowisko zamawiającego (24):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Przedmiotowe obowiązki narzucone Wykonawcy wynikają z charakteru robót (np.
przebudowa ogrodzenia będącego w strefie ochrony konserwatorskiej) oraz faktu, że roboty
prowadzone będą w strefie zamieszkałej przez duże skupisko ludzi oraz w obszarze, gdzie
występują elementy przyrody, zgodnie z zapisami Decyzji nr 3/2011 o zezwoleniu na
realizację inwestycji drogowej z dnia 25 lutego 2011 r. oraz Decyzji nr 23 o środowiskowych
uwarunkowaniach z 12 sierpnia 2010 r. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o

oddalenie odwołania. Ewentualne koszty z tak postawionych wymagań Wykonawca jest
zobowiązany wliczyć do oferowanej ceny.
Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV pkt 6 ppkt 14 lit. r) i s) przedmiot
zamówienia.

Stanowisko Izby (24):

Zarzut nie znalazł potwierdzenia. Izba w całości podzieliła stanowisko zamawiającego, że
nie jest problematyczne znalezienie specjalistów ze wskazanych dziedzin i ustalenie stawek
odpłatności za ich usługi, a co za tym idzie skalkulowanie ceny oferty. Takie rozwiązanie jest
optymalne, gdyż skraca czas uzgodnień i ogranicza się do bezpośrednich kontaktów między
wykonawcą a osobą zatrudnioną na jego zlecenie. W przypadku znalezisk o charakterze
archeologicznych obowiązki wykonawcy ograniczają się do powiadomienia konserwatora
zabytków, który prowadzi dalsze czynności związane z wydzieleniem obszaru znaleziska.
śądanie jest zasadne, nie ogranicza konkurencji, każdy z wykonawców jest w stanie je
spełnić, przy czym oszacować koszty z tego tytułu i uwzględnić w cenie oferty.

Zarzut 25 – naruszenia art. 7 ust 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP oraz art. 647
Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 i 139 PZP - poprzez niejednoznaczne i niewyczerpujące,
bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich
wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, z naruszeniem
zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który, mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję - poprzez przerzucenie na wykonawcę zapewnienia przejezdności wszystkich
dróg przebiegających w sąsiedztwie przekazanego frontu robót, a jeśli nie będzie to możliwe
zabezpieczenie dojazdu do poszczególnych posesji przez cały okres prowadzenia robót
budowlanych, zgodnie w szczególności z projektem czasowej organizacji ruchu oraz
zasadami BHP (pkt 9, ppkt 5) SIWZ, str. 26).

Uzasadnienie (25) Określony w pkt 9 ppkt 5 SIWZ str. 26 obowiązek, jest kolejnym
przykładem obciążenia wykonawców obowiązkami, którymi nie powinni być obciążani. Pozą
tym należy wskazać, że jeżeli Zamawiający chce przerzucić ten obowiązek na wykonawców,
to powinien opisać przedmiot zamówienia w tym zakresie w szczegółowy sposób, tak aby
wykonawcy mogli przygotować należycie ofertę cenową, a ich oferty były porównywalne.

śądanie (25) nakazanie Zamawiającemu, aby wykreślił on obowiązek zapewnienia
przejezdności wszystkich dróg przebiegających w sąsiedztwie przekazanego frontu robót, a
jeśli nie będzie to możliwe zabezpieczenie dojazdu do poszczególnych posesji przez cały

okres prowadzenia robót budowlanych, zgodnie w szczególności z projektem czasowej
organizacji ruchu oraz zasadami BHP, ewentualnie opisał przedmiot zamówienia w taki
sposób, aby na jego podstawie można było przygotować ofertę cenową (pkt 9. Ppkt 5) SIWZ,
str. 26).

Stanowisko zamawiającego (25):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV pkt 9 ppkt 5 przedmiot zamówienia.
Praktyka budowlana powinna być prowadzona przez Wykonawcę rzetelnie i w sposób
zapewniający dostęp do posesji budynków znajdujących się w sąsiedztwie placu budowy,
przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa, dla służb ratownictwa i policji. Nie bez
znaczenia pozostaje również fakt, że roboty będą prowadzone w sąsiedztwie obiektów
stojących na straży porządku publicznego, tj. Policja, sąd, areszt śledczy oraz w terenie o
zwartej zabudowie, do których musi być zapewniony dostęp.
Ewentualne koszty z tak postawionych wymagań Wykonawca jest zobowiązany wliczyć do
oferowanej ceny.
Wymaganie to jest możliwe do spełnienia dla każdego wykonawcy. Zamawiający w
przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (25):

Zarzut stanowi powielenie wcześnie przedstawianych zarzutów i nie znalazł potwierdzenia.
Mimo remontu drogi (inwestycja wymaga w części wykopów pod przełożenie instalacji i
remont drogi), dojazd i dojście do posesji musi na rzecz mieszkańców i pracowników oraz
interesantów okolicznych instytucji - zostać zapewnione. W przeciwnym wypadku groziłoby
to roszczeniami z ich strony. Nie ma żadnych podstaw do nakazania zamawiającemu, aby
wykreślił on obowiązek zapewnienia przejezdności wszystkich dróg przebiegających w
sąsiedztwie przekazanego placu budowy, a jeśli nie będzie to możliwe zabezpieczenie
dojazdu do poszczególnych posesji przez cały okres prowadzenia robót budowlanych,
zgodnie w szczególności z projektem czasowej organizacji ruchu oraz zasadami BHP, gdyż
wymóg ten jest konieczny z punku widzenia zamawiającego, jak i w szczególności ze
względu na zabezpieczenie potrzeb społecznych w miarę normalnego funkcjonowania

instytucji publicznych oraz mieszkańców w rejonie oddziaływania inwestycji.

Zarzut 26 – naruszenie art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez wymaganie od wykonawców, aby przewidzieli oni i ujęli koszty związane z
wyłączeniem istniejącej sieci gazowej (pkt 9 ppkt 11 SIWZ str. 27).

Uzasadnienie (26). Przerzucenie na wykonawców obowiązku ponoszenia kosztów
związanych z wyłączeniem istniejącej sieci należy uznać za bezzasadne. Jeżeli bowiem
wykonawca miałby takie koszty ponosić, to powinien już na etapie przygotowywania oferty
mieć informacje co do rozmiaru kosztów z tym związanych. Tymczasem Zamawiający
ograniczył się tylko do stwierdzenia, że takie koszty będą obciążały wykonawcę, oraz, że
koszty z tego tytułu nie podlegają odrębnej opłacie i przyjmuje się, że są włączone w ceny
jednostkowe. Taki opis przedmiotu zamówienia jest niewystarczający do należytego
przygotowania oferty cenowej.

śądanie (26) - nakazanie Zamawiającemu, aby wyłączył on z obowiązków wykonawcy
przewidzenie i ujęcie kosztów związanych z wyłączeniem istniejącej sieci gazowej (pkt 9
ppkt 11 SIWZ str. 27).

Stanowisko zamawiającego (26):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy,
Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV pkt 6 ppkt 11 przedmiot zamówienia,
Przedmiotowe obowiązki narzucone Wykonawcy wynikają z charakteru robót. Koszty
związane z wyłączeniem istniejącej sieci gazowej zależą od harmonogramu robót
zakładanego przez Wykonawcę do realizacji, na etapie przygotowywania oferty. Wielkość
kosztów związanych z wyłączeniem istniejącej sieci gazowej określi miejscowy Zakład
Gazowniczy po przedstawieniu przez Wykonawcę przedmiotowego harmonogramu.
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (26):
Zarzut nie znalazł potwierdzenia. Zgodnie z dokumentacją projektową oraz uzgodnieniem
wydania warunków przebudowy sieci gazowej wraz z przyłączami przez gestora sieci
gazowej, skoro w skład inwestycji wchodzi wymiana sieci gazowej na wyznaczonym odcinku,
to wykonawca uzbrojenia terenu w zakresie sieci gazowej będzie zobowiązany dokonać
włączenia tej sieci jako wchodzącej w skład przedsiębiorstwa dostawcy oraz dokonać
podłączenia do przyłączy obiektów odbiorców gazu. Od wykonawcy zależy sprawność
przeprowadzenia tej operacji, której wykonanie zamawiający zaleca poza sezonem
grzewczym - w okresie przerwy konserwacyjnej. Wykonawcy otrzymali wszelką niezbędną
dokumentację w tym zakresie – pozwalającą na oszacowanie kosztu prac wraz ujęciem
kosztów związanych z wyłączeniem istniejącej sieci gazowej według stawek odpłatności
dostawcy gazu. Wielkość kosztów związanych z wyłączeniem istniejącej sieci gazowej
określi miejscowy Zakład Gazowniczy po przedstawieniu przez wykonawcę harmonogramu
robót. Profesjonalny przedsiębiorca budowlany, legitymujący się doświadczeniem w
prowadzeniu robót w zakresie jak przedmiot zamówienia winien znać procedury i koszty
związane z przełączaniem sieci gazowych.

Zarzut 27 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP - poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez narzucenie wykonawcom obowiązku skoordynowania prac objętych Kontraktem z
wykonawcą, który będzie realizował przebudowę obiektu socjalno-kasowego, bez należytego
opisania zakresu prac, dokładnej lokalizacji tych robót (pkt 9 ppkt 15 SIWZ str. 25).

Uzasadnienie (27), Odwołujący wskazuje, że aby móc w sposób należyty zaplanować
wykonywane
przez
niego
roboty,
przy
uwzględnieniu
narzuconego
obowiązku
skoordynowania prac objętych Kontraktem z wykonawcą, który będzie przebudowywał obiekt
socjalno-kasowy, to potrzebuje od Zamawiającego szczegółowego opisu wykonywanych
prac, które mają być wykonywane na tym obiekcie. Samo tylko zasygnalizowanie przez
Zamawiającego takiego obowiązku, jest niewystarczające. Brak bowiem Szczegółowych
informacji uniemożliwia wykonawcy należyte zaplanowanie robót, i tym samym należyte
przygotowanie oferty cenowej.

śądanie (27) nakazanie Zamawiającemu, aby opisał on przedmiot zamówienia w zakresie

prac, które będą polegały na przebudowie obiektu socjalno- kasowego - w taki sposób, aby
wykonawca mógł należycie zaplanować roboty, które są do wykonania w przedmiotowym
postępowaniu i należycie przygotować ofertę cenową (pkt 6 ppkt 15 SIWZ str. 25).

Stanowisko zamawiającego (27):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Zamawiający precyzyjnie opisał w SIWZ Rozdział XV pkt 9 ppkt 15 przedmiot Zamówienia.
Zapewnienie możliwości wykonania prac przez innych wykonawców zatrudnionych przez
zamawiającego mieści się w granicach dopuszczalnego ryzyka i nie jest to sprzeczne z
praktyką budowlaną. Ewentualne koszty z tak postawionych wymagań Wykonawca jest
zobowiązany wliczyć do oferowanej ceny. Wymaganie to jest możliwe do spełnienia dla
każdego wykonawcy. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie
odwołania.

Stanowisko Izby (27):

Zarzut Izba uznała za zasadny. Skoro zamawiający w jednym czasie zleca roboty do
prowadzenia w obrębie tego samego placu budowy różnym wykonawcom, winien zapewnić
ich stosowne skoordynowanie, aby żaden z tych wykonawców nie był przez to narażony na
przestoje. Roboty przy budynku socjalno-kasowym prowadzone na placu budowy
przekazanym wykonawcy niniejszego zamówienia nie mogą wchodzić w kolizję.
Zamawiający przyznał, że nie ma jeszcze opracowanej dokumentacji, ani wybranego
wykonawcy planowanego na III kwartał 2013 r. odrębnego zamówienia. W takich
okolicznościach zamawiający winien podjąć w SIWZ zobowiązanie, że wprowadzenie
nowego wykonawcy na przekazany plac budowy nie spowoduje zakłóceń w dotrzymaniu
harmonogramu robót przez wykonawcę niniejszego zamówienia. Poinformowanie jedynie
wykonawcy o zamiarach zamawiającego wprowadzenia innego wykonawcy - nie jest
wystarczające i narusza art. 29 ust. 1 ustawy Pzp.

Zarzut 28 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP – poprzez
niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń,
bez uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności, mogących mieć wpływ na

sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady nieopisywania przedmiotu zamówienia w
sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia -
poprzez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób, który uniemożliwia jego realizację, z
uwagi na fakt, że w decyzji z dnia 12 sierpnia 2010 r. o środowiskowych uwarunkowaniach
wskazano, że w przypadku konieczności wycinki drzew i krzewów, należy je przeprowadzić
poza okresem lęgowym ptaków oraz wegetacyjnym drzew, tj. poza okresem od 1 marca do
31 października (pkt 2.5 lit. g) Decyzji z dnia 12 sierpnia 2010 r. o środowiskowych
uwarunkowaniach).

Uzasadnienie (28). Wprowadzenie w Decyzji z dnia 12 sierpnia 2010 r. o środowiskowych
uwarunkowaniach w pkt 2.5 lit. g) zakazu prowadzenia wycinki drzew i krzewów w okresie od
1 marca do 31 października uniemożliwi w zasadzie wykonawcom realizację przedmiotu
zamówienia. Na obszarze bowiem obejmującym teren budowy znajduje się wiele drzew i
krzewów, które w celu należytego wykonania przedmiotu zamówienia będą wymagały
usunięcia. Tymczasem w okresie od 1 marca do 31 października istnieje zakaz dokonywania
takiej wycinki. Ponadto należy wskazać, że umowa z wybranym wykonawcą zostanie
zawarta jeszcze w okresie wiosny ewentualnie w okresie lata. Co oznacza, że wykonawca
przez kilka miesięcy nie będzie mógł w zasadzie realizować przedmiotu umowy, z uwagi na
zakaz wycinki drzew i krzewów. W zaistniałym stanie faktycznym przedmiot zamówienia
staje się niewykonalny.

śądanie (28) - nakazanie Zamawiającemu, aby opisał on przedmiot zamówienia w taki
sposób, który umożliwi realizację zamówienia (dot. zakazu wycinki drzew i krzewów w
okresie od 1 marca do 31 października.

Stanowisko zamawiającego (28):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy.
Doświadczony Wykonawca w przewidzianym czasie realizacji robót, tj. 24 miesiące, ma
możliwość opracowania Harmonogramu robót, który przewidzi wycinkę: 5 szt. drzew oraz 60
m2 krzewów oraz 20 szt. krzewu irgii, zgodnie z zapisami Decyzji z dnia 12 sierpnia 2010
roku o środowiskowych uwarunkowaniach, Warto zauważyć, że Zamawiający nie narzuca
Wykonawcy kolejności wykonywanych robót. Wymaganie to jest obowiązkowe do spełnienia

dla każdego wykonawcy. Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie
odwołania.
Stanowisko Izby (28):

Faktem jest, że w decyzji z dnia 12 sierpnia 2010 r. o środowiskowych uwarunkowaniach
wskazano, że w przypadku konieczności wycinki drzew i krzewów, należy je przeprowadzić
poza okresem lęgowym ptaków oraz wegetacyjnym drzew, tj. poza okresem od 1 marca do
31 października (pkt 2.5 lit. g) Decyzji z dnia 12 sierpnia 2010 r. o środowiskowych
uwarunkowaniach). Należało jednak zauważyć, że odwołujący pominął okoliczność, iż ta
sama decyzja nr 3 o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji na stronie 13 podaje, że
realizacja inwestycji wiąże się z koniecznością usuwania drzew – jedna sztuka kasztanowca,
(zlokalizowanego w chodniku drogi). W tych okolicznościach wykonawca biorąc pod uwagę
24 miesięczny okres robót jest w stanie zaplanować i wykonać wycinkę drzewa poza
sezonem lęgowym ptaków. Zamawiający w odniesieniu do przyznanej okoliczności, że
projekt zieleni przewiduje wycinkę 5 drzew i 80 szt. krzewów, oświadczył jednocześnie, że
do tego zadrzewienia decyzja środowiskowa się nie odnosi. Zarzut nie znalazł
potwierdzenia.

Zarzut 29 – naruszenia art. 7 ust. 1 PZP oraz art. 5 i 353.1 Kodeksu cywilnego w zw. z art.
14 PZP i 139 ust. 1PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z
właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę
stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - poprzez wykreślenie Subklauzuli 8.5 Opóźnienie spowodowane przez władze,
Wykreślenie
akapitu
pierwszego
Subklauzuli
9.2
dotyczącej
odpowiedzialności
Zamawiającego za opóźnianie prób końcowych, Subklauzuli 10.3 dotyczącej Przeszkód w
Próbach Końcowych, za które odpowiada Zamawiający, Subklauzuli 13.7 Korekty
wynikające ze zmian stanu prawnego w zakresie domagania się w takim przypadku
przedłużenia Czasu na ukończenie oraz płatności za taki koszt.

Uzasadnienie (29). Dokonane przez Zamawiającego modyfikacje Warunków Ogólnych
Kontraktu Subklauzule: 8.5, 9.2, 10.3, 13.7) powoduje zachwianie równowagi stron stosunku
cywilno-prawnego na korzyść jednej ze stron tj. Zamawiającego. Poza tym wyłączenie
odpowiedzialności po stronie Zamawiającego w zaistniałych sytuacjach sprawia, że
wykonawca nie jest wstanie oszacować takiego ryzyka w swojej ofercie cenowej.

śądanie (29) - nakazanie Zamawiającemu przywrócenia Subklauzuli 8.5 Opóźnienia

spowodowane przez władze, przywrócenie akapitu pierwszego Subklauzuli 9.2 dotyczącej
odpowiedzialności Zamawiającego za opóźnienia prób końcowych, przywrócenie
Subklauzuli 10.3 dotyczącej Przeszkód w Próbach Końcowych, za które odpowiada
Zamawiający, przywrócenie w Subklauzuli 13.7 Korekty wynikające ze zmian stanu
prawnego w zakresie możliwości domagania się w takim przypadku przedłużenia Czasu na
ukończenie oraz płatności za taki koszt.

Stanowisko zamawiającego (29):

Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania. Definicja „Próby
Końcowe" wg warunków FIDIC oznacza wykonanie prób sprawdzeń, które są
wykonywane przez Wykonawcę przed przejęciem robót przez Zamawiającego. Zamawiający
nie uczestniczy w Próbach Końcowych i nie może ich opóźniać. Dopiero po zakończeniu
(pozytywnym) Robót zgodnie z Subklauzulą 10 nastąpi Przejęcie Robót przez
Zamawiającego. Zamawiający nie przewiduje zmian w przedmiotowym zakresie.
Zamawiający nie prowadzi działań nieuzasadnionych merytorycznie. Dlatego też
wprowadzenie modyfikacji nie narusza zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej
konkurencji.

Stanowisko Izby (29):

W punkcie 9 str. 25 SIWZ zamawiający podał, że roboty będące przedmiotem zamówienia
winny zostać przeprowadzone zgodnie z warunkami kontraktowymi na budowę dla robót
budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego, warunki ogólne,
wydanie FIDIC z 1999 r. z uwzględnieniem warunków szczególnych kontraktu (WSK)
zawartych w załączniku 7 do SIWZ. W treści załącznika nr 7 do SIWZ zamawiający wykreślił
oznaczone postanowienia według warunków ogólnych FIDIC. W to miejsce nie dokonał w
wykreślonym zakresie regulacji własnej, przez co opis przedmiotu zamówienia oraz
wszelkich spowodowanym tym uwarunkowań wpływających na cenę oferty – nie jest
kompletny. Narusza zatem postanowienia art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. Zamawiający nie ma
obowiązku przywrócenia wprost wykreślonych klauzul – jak domagał się tego odwołujący.
Obowiązany jest natomiast dokonać regulacji w tej materii wg swoich uzasadnionych racji,
byle by nie naruszały one przepisów ustawy Pzp. Przykładowo - opóźnienie prób końcowych
przez działającego w imieniu i na rzecz zamawiającego Inżyniera Kontraktu może znacząco
wpłynąć na możliwość dotrzymania przez wykonawcę terminu realizacji umowy. W wyroku
Sądu Okręgowego w Warszawie z 13 lipca 2011 r. sygn. akt XXV C 701/10, stwierdzono, że”
Warunki kontraktowe FIDIC powstały w systemie prawa „common law”, a chcąc zastosować

taki wzorzec w polskim otoczeniu prawnym, należy odpowiednio dostosować jego zapisy,
gdyż niedopuszczalne jest bezrefleksyjne, automatyczne inkorporowanie poszczególnych
instytucji FIDIC bez uwzględnienia norm (…) prawa krajowego.”
Zarzut 30 – naruszenia art. 7 ust. 1 PZP oraz art. 5 i 353.1 Kodeksu cywilnego w zw. z art.
14 PZP i 139 ust. 1PZP- poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób sprzeczny z
właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą nierównowagę
stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji - poprzez wyłączenie zagrożenia stanowiącego ryzyko Zamawiającego w postaci
amunicji wojskowej, materiałów wybuchowych, promieniowania jonizującego lub skażenia
radioaktywnego (Subklauzula 17.3 pkt (d) oraz wykreślenie w Subklauzuli 17.4 pkt (b)
uprawniającego do domagania się zapłaty za koszt związany z wystąpieniem sytuacji
opisanej w Subklauzuli 17.3 stanowiącej ryzyko Zamawiającego, a także wykreślenie w
Subklauzuli 19.1 Siła Wyższa pkt (iv) w postaci wyrazów: amunicja wojskowa materiały
wybuchowe oraz amunicji, materiałów wybuchowych.

Uzasadnienie (30). Dokonane przez Zamawiającego modyfikacje Warunków Ogólnych
Kontraktu Subklauzule: 17.3,17.4 oraz 19.1 powodują zachwianie równowagi stron stosunku
cywilno-prawnego na korzyść jednej ze stron tj. Zamawiającego. Poza tym wyłączenie
odpowiedzialności po stronie Zamawiającego w zaistniałych sytuacjach sprawia, że
wykonawca nie jest wstanie oszacować takiego ryzyka w swojej ofercie cenowej.

śądanie (30). Nakazanie Zamawiającemu, aby przywrócił on w Subklauzuli 17.3 pkt (d) w
brzmieniu wynikającym z Warunków Ogólnych Kontraktu, oraz aby przywrócił on w
Subklauzuli 17.4 pkt (b) w brzmieniu: wynikającym z Warunków Ogólnych Kontraktu, jak
również przywrócił w Subklauzuli 19.1 pkt (iv) w brzmieniu wynikającym z Warunków
Ogólnych Kontraktu.

Stanowisko zamawiającego (30):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Zamawiający w zapisach SIWZ Rozdział X
(Sposób obliczania ceny) pkt 9 lit. d) oraz Rozdział XV (Opis przedmiotu Zamówienia) pkt 6
ppkt 14) c) określił, że w cenie oferty należy uwzględnić koszty zapewnienia warunków

bezpieczeństwa na placu budowy, w tym również ryzyko natrafienia w trakcie robót
ziemnych na amunicję wojskową czy materiały wybuchowe. Wykonawca powinien
przewidzieć koszty związane z wykryciem, zabezpieczeniem i likwidacją napotkanych
niewybuchów oraz prowadzić prace ziemne z zachowaniem zasad bezpieczeństwa robót.
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosi o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (30):

W punkcie 9 str. 25 SIWZ zamawiający podał, że roboty będące przedmiotem zamówienia
winny zostać przeprowadzone zgodnie z warunkami kontraktowymi na budowę dla robót
budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego, warunki ogólne,
wydanie FIDIC z 1999 r. z uwzględnieniem warunków szczególnych kontraktu (WSK)
zawartych w załączniku 7 do SIWZ. W treści załącznika nr 7 do SIWZ zamawiający wykreślił
oznaczone postanowienia według warunków ogólnych FIDIC. W to miejsce nie dokonał w
wykreślonym zakresie regulacji własnej, przez co opis przedmiotu zamówienia oraz
wszelkich spowodowanym tym uwarunkowań wpływających na cenę oferty – nie jest
kompletny. Narusza zatem postanowienia art. 29 ust. 1 ustawy Pzp. Zamawiający nie ma
obowiązku przywrócenia wprost wykreślonych klauzul – jak domagał się tego odwołujący.
Obowiązany jest natomiast dokonać regulacji w tej materii wg swoich uzasadnionych racji,
byle by nie naruszały one przepisów ustawy Pzp. Na temat kosztów usuwania niewybuchów
Izba wypowiedziała się przy rozpatrywaniu poprzednich zarzutów odwołującego. Ilość
znalezionych niewybuchów, (a z zaistnieniem takich zdarzeń zamawiający się liczy) może
też wpłynąć na przerwy w prowadzeniu robót i na możliwość dotrzymania przez wykonawcę
terminu realizacji umowy. Mimo, że zamawiający przewidział w punkcie XIV § 48 Umowy
możliwość zmian postanowień zawartej Umowy dokładnie określając zakres zmian, to
warunki ich wprowadzenia, szczególnie w kontekście kwestionowanych przez odwołującego
postanowień SIWZ, mimo przywołania oznaczonych klauzul - nie pozostają jednoznacznie
sprecyzowane.

Zarzut 31 – naruszenia art. 7 ust. 1, 29 ust. 1 oraz 29 ust. 2, 31 ust. 1 PZP, oraz art. 647
Kodeksu cywilnego w zw. z art. 14 PZP - poprzez niejednoznaczne i niewyczerpujące, bez
dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności, mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty, z naruszeniem zasady
nieopisywania przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą
konkurencję - opisanie przedmiotu zamówienia - poprzez brak wskazania w sposób
jednoznaczny, w jakim terminie nastąpi przekazanie placu budowy oraz w jakim terminie ma
nastąpić Data Rozpoczęcia Robót (§ 6 Umowy, Subklauzula 8.1 Warunków Szczególnych

Kontraktu).

Uzasadnienie (31) Zamawiający w § 6 Umowy wskazał, że przekaże plac budowy w
terminie 14 dni od daty zawarcia umowy. Natomiast w Subklauzuli 8.1 Warunków
Szczególnych Kontraktu wskazał, że Data Rozpoczęcia Robót Budowlanych nastąpi nie
później niż w ciągu 14 dni od daty podpisania Aktu Umowy. Taka treść przywołanych
postanowień Kontraktu może oznaczać, że plac budowy zostanie przekazany wykonawcy w
ostatnim dniu i jednocześnie będzie się od niego wymagało, aby rozpoczął on w tym dniu
wykonywanie robót budowlanych. Tymczasem do rozpoczęcia robót budowlanych potrzebny
jest czas. Wymaga to bowiem zorganizowania w sposób należyty zaplecza budowy i
przygotowania terenu pod budowę. Jest to też niewątpliwie element cenotwórczy, który
wpływ na ofertę cenową. Stąd wykonawcy na etapie przygotowania oferty muszą wiedzieć
kiedy plac budowy zostanie im przekazany, a po pomiędzy przekazaniem a obowiązkiem
rozpoczęcia robót potrzebny jest odpowiedni czas.

śądanie (31) - nakazanie Zamawiającemu, aby przez odpowiednią modyfikację postanowień
§ 6 Umowy oraz Subklauzli 8.1. Warunków Szczególnych Kontraktu wskazał w sposób
jednoznaczny kiedy nastąpi przekazanie placu budowy i ma nastąpić Data Rozpoczęcia
Robót Budowlanych przy uwzględnieniu tego, aby wykonawca miał odpowiedni czas na
rozpoczęcie robót budowlanych.

Stanowisko zamawiającego (31):

W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Termin przekazania Placu Budowy reguluje § 6
Umowy oraz załącznik nr 7 do SIWZ Warunki Szczególne Kontraktu Subklauzula 2.1 (Prawo
dostępu do Placu Budowy).
Zamawiający zapowiedział modyfikację SIWZ poprzez wprowadzenie następujących zmian:
w Rozdziale XV pkt. 9 ppkt. 12) otrzymuje brzmienie:
„Zamawiający przekaże Plac Budowy w terminie 14 dni od daty zawarcia Aktu Umowy".
Zamawiający w przedmiotowym zakresie wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (31):

Izba uznała zarzut za zasadny. Zamawiający wyznaczył warunki, że termin rozpoczęcia
robót ma być zbieżny z terminem przekazania placu budowy, co nie jest możliwe do
dotrzymania z uwagi na konieczność utworzenia zaplecza, w tym zgromadzenia maszyn
materiałów itp. W tych okolicznościach zamawiający będzie zobowiązany zmodyfikować
postanowienia Subklauzuli 8.1 Warunków Szczególnych Kontraktu i wyznaczyć realny
termin kiedy ma nastąpić rozpoczęcie robót budowlanych. Termin ten nie może pozostać
zbieżny z terminem przekazania placu budowy, którego przekazanie ma również nastąpić 14
dni od daty zawarcia umowy (§ 6). Nie do przyjęcia jest stanowisko zamawiającego, że
wystarczy aby w wyznaczonym terminie wykonawca umieścił tablicę informacyjną. Stawiany
wymóg kontraktowy czemuś służy. Wykonawca może być „rozliczany” czy rozpoczął roboty
terminowo. Zważywszy, że inwestycja przebiega w ulicy, konieczne dla rozpoczęcia robót
jest jej zamknięcie, a to może nastąpić po wprowadzeniu tymczasowej organizacji ruchu.
Zarzut Izba uznała za zasadny, jako naruszający art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp .

Zarzut 32 – naruszenia art. 7 ust. 1, art. 22 ust. 1 pkt 2) PZP w zw. z art. 22 ust. 4 PZP -
poprzez sformułowanie sposobu oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu dot.
wiedzy doświadczenia, opisanego w Sekcji III pkt III.2.3. 3) lit. a) i b) (Kwalifikacje
techniczne) ogłoszenia o zamówieniu oraz w Rozdziale V pkt 2 ppkt 3) lit. a) i lit.b) SIWZ str.
7, w następujący sposób: dot. Kierownika Budowy: „(...) w tym co najmniej na jednym
zakończonym zadaniu polegającym na budowie lub przebudowie drogi klasy co najmniej „Z”
o wartości robót nie mniejszej niż 15.000.000,00 zł brutto,” Dot. Kierownika robót torowych:
nie mniej niż 5-letnie doświadczenie zawodowe na stanowisku kierownika budowy lub
kierownika robót przy realizacji robot torowych, w tym co najmniej na jednym zakończonym
zadaniu, polegającym na budowie lub przebudowie torów tramwajowych o długości minimum
500 m.” - w sposób ograniczający uczciwą konkurencję, niezapewniający równego
traktowania wykonawców oraz nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia.

Uzasadnienie (32). Jeżeli idzie o doświadczenie przy pełnieniu funkcji czy to kierownika
budowy czy też kierownika robót, to zdobywa je się nie poprzez fakt sprawowania
określonego stanowiska nie tylko na zakończonym zadaniu, ale poprzez pełnienie tej funkcji
przez określony czas. Poza tym brak jest podstaw, aby wymagać, od osoby, która ma pełnić
funkcję Kierownika Robót Torowych, aby wykazała się ona 5-letnim doświadczeniem na
stanowisku kierownika budowy lub kierownika robót przy realizacji tylko robot torowych, bez
możliwości wykazania się doświadczeniem przy realizacji robót drogowych. Należy bowiem
zauważyć, że przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z
2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych, nie
przewiduję odrębnej specjalności torowej, a mówią generalnie o specjalności drogowej. A

zatem osoba, która posiada uprawnienia budowlane w specjalności drogowej bez
ograniczeń, daje Zamawiającemu rękojmię należytego pełnienia tej funkcji. Stąd to 5- letnie
doświadczenie powinno się odnosić generalnie do robót drogowych, ewentualnie do robót
torowych lub drogowych. Sformułowany przez Zamawiającego opis sposobu oceny
spełnienia warunku udziału w postępowaniu w zakresie osób zdolnych do wykonania
zamówienia powoduje to, że postępowanie prowadzone jest z naruszeniem zachowania
zasady uczciwej konkurencji, oraz równego traktowania wykonawców, a sam opis sposobu
oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu jest nieproporcjonalny do przedmiotu
zamówienia. W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż opisanie sposobu oceny spełnienia
warunku udziału w postępowaniu eliminuje wykonawców, którzy dysponują osobą mającą
spore doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika budowy, m.in. na kontrakcie takim
jakiego wymaga Zamawiający, ale kontrakt nie został jeszcze nie zakończony. Stosownie do
treści przepisu art. 22 ust. 4 PZP, opis sposobu oceny dokonywania spełnienia warunków
powinien być związany z przedmiotem zamówienia, oraz proporcjonalny do tego przedmiotu.
W przedmiotowym postępowaniu pierwsza przesłanka jest spełniona, natomiast nie została
spełniona druga przesłanka dotycząca proporcjonalności. Ustawa PZP nie wskazuje na to co
należy rozumieć pod pojęciem „proporcjonalny”. Posiłkując się poglądami doktryny można
wskazać, że: „Ustawa nakazuje też dokonanie opisu sposobu oceny spełniania warunków,
tak by były one proporcjonalne do przedmiotu zamówienia. „Proporcjonalny” oznacza,
zgodnie z definicją zawartą w Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego, mający określony
stosunek części do całości, zachowujący proporcje z czymś porównywanym. Przyjęcie
definicji językowej jednakże nie wnosi oczekiwanej wskazówki co do dokonywania
konkretyzacji warunków, gdyż przy założeniu, że warunek jest związany z przedmiotem
zamówienia, zawsze pozostaje on w jakiejś proporcji w stosunku do niego. Dlatego też
niezbędne wydaje się interpretowanie określenia „proporcjonalny” przez pryzmat dorobku
prawa wspólnotowego i orzeczeń ETS, gdzie przymiotnik „proporcjonalny” używane jest w
znaczeniu „zachowujący właściwą proporcję”. Warunek proporcjonalny więc to tyle co
warunek nie nadmierny. W wyroku z dnia 16 września 1999 r., C-414/97, Komisja Wspólnot
Europejskich v. Królestwo Hiszpanii, LEX nr 84270, ETS wskazał, że ocena, czy podjęte
środki są zgodne z TWE, wymaga tzw. testu proporcjonalności, czyli wykazania że podjęte
działania są adekwatne i konieczne do osiągnięcia wybranego celu. W wyroku z dnia 27
października 2005 r., C-234/03, Conste S.A. Vivisol Sri, Oxigen Salud SA v. Institute
Nacional de Gestión Sanitaria (Ingesa) ECR 2005, nr 10B, poz. 1-09315, ETS uznał za
nieproporcjonalny
warunek
posiadania
potencjału
technicznego,
gdyż
żądanie
zamawiającego wykazania się przez wykonawcę potencjałem było nadmierne w stosunku do
przedmiotu zamówienia.” (Prawo zamówień publicznych - Komentarz, M. Stachowiak, J.
Jerzykowski, W. Dzierżanowski, 4 Wydanib, LEX a Wolters Kluwer Business, Warszawa

2010, s. 159- 160). W przedmiotowym postępowaniu, zasada proporcjonalności nie została
zachowana. Celem bowiem postawienia przez Zamawiającego warunku, jest to, aby w
postępowaniu wzięli udział wykonawcy, którzy poprzez dysponowanie osobami zdolnymi do
wykonania zamówienia zapewnią należyte wykonanie zamówienia. Taki cel opisania
warunku jest jak najbardziej oczywisty. Zaprawiający winien tak opisać warunek, aby
stworzyć konkurencję pomiędzy wykonawcami, którzy podołają zadaniu jakie jest do
wykonania. Takie zachowanie, Zamawiającego należy uznać za przekroczenie granic
proporcjonalności, o której mowa w art. 22 ust. 4 PZP, i jako działanie naruszające zasadę
prowadzenia postępowania z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców, skoro uniemożliwia się w nim udział wykonawcom posiadającym
stosowne doświadczenie umożliwiające im wykonania przedmiotu zamówienia w sposób
należyty.

śądanie (32) - nakazanie Zamawiającemu zmianę sposobu oceny spełnienia warunku
udziału w postępowaniu dot. wiedzy i doświadczenia, opisanego w Sekcji III pkt III.2.3. 3) lit.
a) i b) (Kwalifikacje techniczne) ogłoszenia o zamówieniu oraz w Rozdziale V pkt 2 ppkt 3) lit
a) i b) SIWZ w taki sposób, aby osoby wskazane odpowiednio na stanowisko Kierownika
Budowy oraz Kierownika Robót Torowych, nie musiały się wykazywać się doświadczeniem
zdobytym na zakończonych zadaniach, ale doświadczeniem w pełnieniu funkcji kierownika
robót lub budowy przy realizacji wskazanych przez Zamawiającego robót przez okres np. 1
roku, oraz aby Kierownik Robót Torowych miał się wykazać 5-letnim doświadczeniem
zawodowym na stanowisku kierownika budowy lub kierownika robót przy realizacji robót
torowych lub drogowych.

Stanowisko zamawiającego (32):

Zamawiający uwzględnił żądanie Odwołującego oraz zapowiedział zmodyfikowanie SIWZ
poprzez wprowadzenie zmian w Rozdziale V, pkt 2 ppkt 3 lit. b: drugi myślnik otrzymuje
następujące brzmienie:
„- nie mniej niż 5 - letnie doświadczenie zawodowe na stanowisku kierownika budowy lub
kierownika robót przy realizacji robót drogowych, w tym co najmniej na jednym zakończonym
zadaniu, polegającym na budowie lub przebudowie torów tramwajowych o długości minimum
500 m."

Stanowisko Izby (32):

Zarzut został uwzględniony ale nie w pełnym zakresie. Odwołujący domagał się też

wyeliminowania części warunku odnoszącego się do „zadań ukończonych”.
Zarzut podlegał uwzględnieniu wyłącznie w zakresie w jakim zamawiający nie dokonał
jeszcze zapowiedzianej zmiany - dotyczącej wymaganego doświadczenia zawodowego
danego specjalisty przy realizacji robót drogowych. W tym też zakresie zapowiedziana
modyfikacja SIWZ jednocześnie wymaga wprowadzenia zmian ogłoszenia o zamówieniu.
W pozostałym zakresie Izba uznała kwestionowane warunki udziału w postępowaniu za
proporcjonalne do przedmiotu zamówienia i z nimi związane, szczególnie biorąc pod uwagę,
że okres doświadczenia (5 lat) ma być liczony łącznie nawet na kilku zadaniach, z których
tylko jedno ma być zakończone.

Zarzut 33 - naruszenia art. 7 ust.; 1 PZP, oraz art. 5, 353.1, 387 § 1 Kodeksu cywilnego w
zw. z art. 14 PZP i 139 ust. 1 PZP - poprzez ukształtowanie warunków umowy w sposób
sprzeczny z właściwością wzajemnego stosunku zobowiązaniowego, powodujące rażącą
nierównowagę stron stosunku cywilnoprawnego oraz naruszający zasady prowadzenia
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji - w związku z narzuceniem 14 dniowego terminu liczonego od Daty
Rozpoczęcia na przedłożenie Inżynierowi szczegółowych kalkulacji cen jednostkowych w
rozbiciu na nakłady rzeczowe i ceny odpowiednio dla tych nakładów: robocizny, materiałów
wraz z kosztami zakupu, pracy sprzętu i transportu oraz narzuty kosztów pośrednich
(ogólnych) i zysku, wszystkich pozycji kosztorysu ofertowego Wykonawcy (Subklauzula 14.1
pkt (d) i Warunków Szczególnych Kontraktu).

Uzasadnienie (33). Odwołujący wskazał, że przy tak ogromnej inwestycji z jaką mamy do
czynienia w przedmiotowym postępowaniu, żądanie 14 dniowego - licząc od Daty
Rozpoczęcia na przedłożenie Inżynierowi szczegółowych kalkulacji cen jednostkowych w
rozbiciu na nakłady rzeczowe i ceny odpowiednio dla tych nakładów: robocizny, materiałów
wraz z kosztami zakupu, pracy sprzętu i transportu oraz narzuty kosztów pośrednich
(ogólnych) i zysku, wszystkich pozycji kosztorysu ofertowego Wykonawcy, należy uznać za
termin nierealny co czyni to świadczenie w zasadzie niemożliwym. Stąd zasadne jest
wskazanie terminu 28 dniowego, a zatem takiego jaki przewidują warunki kontraktowe wg
FIDIC.

śądanie (33) nakazanie Zamawiającemu, aby ten w Subklauzuli 14.1 pkt (d) Warunków
Szczególnych przywrócił 28 dniowy termin na przedłożenie Inżynierowi szczegółowych
kalkulacji cen jednostkowych w rozbiciu na nakłady rzeczowe i ceny odpowiednio dla tych
nakładów: robocizny, materiałów wraz z kosztami zakupu, pracy sprzętu i transportu oraz
narzuty kosztów pośrednich (ogólnych) i zysku, wszystkich pozycji kosztorysu ofertowego

Wykonawcy.

Stanowisko zamawiającego (33):
W ocenie Zamawiającego zarzut nie jest zasadny. Nie można uznać jakoby zapisy te
naruszały uczciwą konkurencję. Warunki umowy są dopuszczalne w świetle art. 353.1 k.c. i
nie sprzeciwiają się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Nie można kwestionować zapisów wyłącznie dlatego, że uważa się, iż mogłyby one zostać
sformułowane korzystniej dla Wykonawcy. Zamawiający mając na uwadze specyfikę
omawianego zamówienia publicznego tj. okres realizacji 24 miesiące od podpisania umowy
nie przewiduje zmian w przedmiotowym zakresie. Tworząc cenę ofertową Wykonawca robót
jest zobowiązany wypełnić załączaną tabelę TER (zał. nr 16), w której podaje skalkulowane
już ceny jednostkowe danego zakresu robót budowlanych. Kalkulacja ceny jednostkowej
odbywa się poprzez wykonanie szczegółowej kalkulacji w rozbiciu na: nakłady robocizny,
materiałów wraz z kosztami zakupu, pracy sprzętu i transportu oraz narzuty kosztów
pośrednich (ogólnych) i zysku. Warunek dostarczenia w terminie 14 dni dotyczy już
skalkulowanych cen jednostkowych stanowiących ofertę Wykonawcy. Wykonawca nie
tworzy, ale jedynie przekazuje element szczegółowego rozwinięcia swojej oferty W związku
z powyższym wymagany termin jest wystarczający. Zamawiający w przedmiotowym zakresie
wnosił o oddalenie odwołania.

Stanowisko Izby (33):

Izba uznała zarzut za zasadny. Zamawiający nie wykazał konieczności dysponowania
pełnym kosztorysem wybranego wykonawcy, opracowanym metodą szczegółową według
udostępnionego przedmiaru i to w ciągu 14 dni od daty rozpoczęcia robót. Mieszcząc się w
cenach podanych w Tabeli Elementów Rozliczeniowych (TER), wybrany wykonawca musi
mieć czas na przemyślenie kalkulacji szczegółowych. Zamawiający ustali realny termin dla
złożenia szczegółowego kosztorysu ofertowego, wynoszący nie mniej niż 21 dni od daty
rozpoczęcia robót (Subklauzula 14.1 pkt (d) Warunków Szczególnych Kontraktu).
Kwestionowany zapis narusza art. 29 ust 1 i 2 ustawy Pzp.

Izba nie stwierdziła podstaw do odrzucenia odwołania w oparciu o art. 189 ust. 2
ustawy Pzp.

Rozpatrując sprawę w granicach zgłaszanych zarzutów odwołania jak nakazuje art.
192 ust. 7 ustawy Pzp, Izba przeprowadziła dowody z dokumentów: ogłoszenia o
zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia z załącznikami, warunków

kontraktowych FIDIC wyd. 1999 r., wymienionych w uzasadnieniu odwołania. Ponadto Izba
rozważyła stanowiska stron przedstawione w pismach i do protokołu rozprawy.

Izba zważyła, co następuje.

Odwołujący w ogólności wykazał legitymację do korzystania ze środków ochrony
prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, skoro dowodził, że kwestionowane przez
niego postanowienia SIWZ dotyczące opisu przedmiotu zamówienia, dysponowania osobami
zdolnymi do wykonania zamówienia, naruszają wskazane przepisy ustawy Pzp i innych
ustaw, a interes odwołującego może doznać uszczerbku, albowiem pomimo posiadania
wiedzy i doświadczenia w wykonywaniu robót stanowiących przedmiot zamówienia, mógłby
zostać on pozbawiony możliwości udziału w postępowaniu, i tym samym możliwości
realnego uzyskania zamówienia, a w konsekwencji mógłby on ponieść określoną szkodę z
tym związaną.

Przechodząc do podjętego jak wyżej rozstrzygnięcia poszczególnych zarzutów
odwołania należało mieć na względzie odnośne postanowienia art. 29 ust. 1 oraz ust. 2
ustawy Pzp, które stanowią, że przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i
wyczerpujący za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając
wszystkie wymagania i okoliczności, mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. Przy tym
przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudnić uczciwą
konkurencję. Z kolei przepis art. 31 ust. 1 Pzp ustanawia obowiązek zamawiającego
dokonania opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji
projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.

Krajowa Izba Odwoławcza ocenia czynności i zaniechania zamawiającego z punktu
widzenia obowiązujących przepisów ustanowionych w ustawie Prawo zamówień
publicznych. Należy też mieć na uwadze treść art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, który przyznaje
wykonawcy legitymację do wnoszenia środków ochrony prawnej, jeżeli poniósł lub może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Cytowane brzmienie art. 179 ust. 1 Pzp nie pozostawia zatem wątpliwości, iż chodzi o
wykazanie naruszenia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Spełnienie łączne
dyspozycji tej normy, stanowi przesłankę materialną legitymacji do wniesienia odwołania,
której brak skutkuje - jedynie z tej przyczyny - oddaleniem odwołania - bez poddawania
ocenie zgłaszanych zarzutów. Mimo, że ustawa Pzp w art. 14 stanowi, że do czynności
podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks

cywilny, jeżeli przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej, to nie jest wystarczające, zdaniem
Izby, aby wykonawca mógł wykazać naruszenie swego interesu w uzyskaniu zamówienia –
w drodze powołanie się na naruszenie przez zamawiającego samych przepisów Kodeksu
cywilnego przy ustalaniu warunków zamówienia. Aby odwołanie mogło zostać uwzględnione
w odniesieniu do poszczególnych zarzutów, każdy z przedstawianych zarzutów faktycznych
w pierwszej kolejności musi wskazywać i dowodzić jaki przepis ustawy Prawo zamówień
publicznych został naruszony, w jaki sposób i jakim działaniem lub zaniechaniem
zamawiającego. Wyłącznie po wykazaniu naruszenia przez zamawiającego przepisów
ustawy Pzp i ich możliwego istotnego wpływu na wynik postępowania (art. 192 ust. 3 pkt 2
Pzp) dopuszczalna jest ingerencja Izby w postanowienia SIWZ.

Odwołanie zaś w sprawie nieuwzględnionych zarzutów przez zamawiającego,
dotyczących postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w tym postanowień
wzoru umowy, nie może być traktowane jako rodzaj niedozwolonego (przy uwzględnieniu
zasady swobody zawierania umów, określonej w art. 353
1
K.c.) pozwu o ukształtowanie
warunków umowy. Izba nie jest też żadnym organem mediacyjnym, którego zadaniem
byłoby doprowadzenie do pełnej ekwiwalentności świadczeń, czy też całkowitej symetrii
wzajemnych obowiązków i uprawnień pomiędzy zamawiającym a wykonawcą ubiegającym
się o zamówienie, bowiem weryfikuje jedynie czynności zamawiającego pod względem
przestrzegania wzorca ustanowionego w ustawie Pzp.

Odpowiednią regulację w odniesieniu do umowy o wykonanie zamówienia
publicznego zawiera art. 139 ust. 1 i art. 140 ust. 1 ustawy Pzp. Przy uwzględnieniu zasady
swobody zawierania umów, określonej w art. 353
1
K.c., przy czym zawarcie umowy na
oznaczonych warunkach pozostawione jest decyzji stron.

Zamawiający wnosił o uwzględnienie okoliczności „iż zarzuty Odwołującego, w
których powołuje się on na naruszenie przez Zamawiającego zasady swobody umów,
poprzez wprowadzenie lub wykreślenie kwestionowanych zapisów siwz, nie znajdują w
analizowanej sytuacji uzasadnienia. Dodatkowo, zarzut iż naruszają one zasadę równości
stron stosunku cywilnoprawnego, także nie znajduje uzasadnienia. Zgodnie bowiem z
wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 czerwca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 694/09,
„Umowy zawierane w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego mogą być (...) uznane za sui generis umowy adhezyjne. Wynika to jednak, co do
zasady, nie z przewagi ekonomicznej jednej ze stron umowy, co jest regułą w przypadku
umów adhezyjnych, a z faktu, iż zamawiający działa w interesie publicznym. Podobnie jak w
przypadku umów adhezyjnych zamawiający określa istotne warunki przyszłej umowy w

sprawie zamówienia publicznego" Krajowa Izba Odwoławcza wielokrotnie podkreślała, iż
„(...) Zamawiający jest podmiotem działającym w interesie publicznym, którego obciąża
ryzyko nieosiągnięcia celu danego postępowania i ryzyko to przewyższa normalne ryzyko
związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które występuje, gdy umowę zawierają
dwaj przedsiębiorcy." (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 25 maja 2012 r. sygn. akt
KIO/UZP 974/2012). W przedmiotowym postępowaniu, poprzez zapisy siwz, Zamawiający
nie naruszył więc zasady swobody umów. Kwestionowane przez Odwołującego zapisy nie są
niezgodne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, natomiast jeśli Wykonawca
dojdzie do wniosku, iż realizacja zamówienia na zasadach określonych przez
Zamawiającego może naruszyć jego interesy ekonomiczne, może on z uwagi na treść siwz,
nie ubiegać się o przedmiotowe zamówienie, a tym samym nie składać oferty na warunkach
ustalonych przez Zamawiającego. Wykonawca może ponadto złożyć ofertę o wyższej cenie.”

Stanowisko powyższe należy uznać za trafne, gdyż uprawnienia i obowiązki stron
umowy o zamówienie publiczne nie muszą być ustalone w pełni symetrycznie, ani
ekwiwalentnie, jednakże z tym zastrzeżeniem, że bezwzględnym obowiązkiem
zamawiającego jest dokonanie opisu przedmiotu zamówienia w sposób pełny, o którym
stanowi art. 29 ust. 1 ustawy Pzp, umożliwiający oszacowanie kosztu po stronie wykonawcy,
przy czym nie stwarzający nieuzasadnionych barier w dostępie do ubiegania się o
zamówienie przez podmioty zdolne do jego należytej realizacji, o czym z kolei stanowi art. 29
ust. 2 ustawy Pzp.

Izba podziela powszechnie aprobowane poglądy dotyczące sporządzania opisu
przedmiotu zamówienia, iż to na zamawiającym ciąży obowiązek takiego opracowania
dokumentacji przetargowej, aby wykonawca nie był obciążany konsekwencjami jej
nienależytego sporządzenia. Opis przedmiotu zamówienia stanowi kluczowy element
dokumentacji, która jest przygotowana przez zamawiającego i nie może być on ogólny,
szacunkowy i niedookreślony, wzajemnie niespójny, przenoszący na wykonawców
składających ofertę ciężar jego dookreślenia. Za niedopuszczalną należy uznać praktykę
opisu przedmiotu zamówienia poprzez zdarzenia przyszłe, niedookreślone, których
rzeczywista potrzeba wykonania jak i rozmiar uzależnione są od rezultatu podjętych przez
wykonawcę czynności już na etapie realizacji, za wyjątkiem jeżeli wynika to z
usprawiedliwionych potrzeb zamawiającego, jak chociażby związanych w tym postępowaniu
z uzyskaniem przez wykonawcę decyzji o tymczasowej organizacji ruchu na podstawie
wszelkich danych, które zamawiający był zdolny udostępnić i wskazać.

U podstaw uwzględnienia niektórych zarzutów odwołującego legły ustalenia, że

zamawiający w części postanowień SIWZ nie dokonał opisu przedmiotu zamówienia w
sposób jednoznaczny i wyczerpujący, bądź bez usprawiedliwionej potrzeby wymagania są
nadmierne. Takimi zapisami SIWZ przerzucił na wykonawcę ciążący na nim ustawowy
obowiązek precyzyjnego i dokładnego określenia opisu przedmiotu zamówienia. Zasady
wyrażone w art. 7 ust. 1 Pzp wymagają, aby wszystkie informacje niezbędne do złożenia
prawidłowej, zgodnej z wymogami zamawiającego i konkurencyjnej oferty były dostępne
wykonawcom na równych prawach. Zakres robót – możliwość ich wystąpienia, rozmiar, ilość,
konieczność ich wykonania - nie może być pozostawiona domyślności wykonawcy, gdyż
taka sytuacja prowadzi do składania ofert nieporównywalnych co do rozmiarów świadczeń i
ich wyceny.

Zapisy SIWZ pozostawiające po stronie zamawiającego kompetencje otwarte –
bezterminowe, nie gwarantujące koniecznego współdziałania, niedookreślone, niespójne
(np. terminy płatności) - naruszają art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp – działają w sposób
antykonkurencyjny – zniechęcają wykonawców do uczestnictwa w takim przetargu i
ubiegania się o zamówienie, gdzie niedookreślenie obowiązków i praw inwestora stwarza
obawy, że wykonawca nie będzie się w stanie terminowo wywiązać z umowy i poniesie straty
na kontrakcie – skrajnie nawet prowadzące do upadłości. Wykonawca składający ofertę
winien mieć pewność, iż po jego stronie pozostaje wystarczający stopień decyzyjności, aby
mógł bez przeszkód ze strony inwestora wywiązać się terminowo z realizacji budowy. Także
wygórowane wymagania, w tym nakładanie na wykonawcę zbyt krótkich terminów, przy
czym nie wynikające z usprawiedliwionych potrzeb zamawiającego, mogłyby wpłynąć na
odstąpienie części wykonawców zdolnych zrealizować zamówienie od złożenia oferty, zatem
zachodziły podstawy do nakazania zmian w SIWZ takich postanowień jako naruszających
art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Pzp.

Postępowanie
o
zamówienie
publiczne
ma
doprowadzić
do
wybrania
najkorzystniejszej oferty i podpisania umowy z wykonawcą gwarantującym jej należyte
wykonanie przy uwzględnieniu zasad określonych w art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, a także w
zgodności z przepisami tej ustawy. Stąd nadużywanie praw podmiotowych przez
zamawiającego do ustalania warunków zamówienia, nie służy realizacji celów zakładanym
przez ustawę Prawo zamówień publicznych – otwartych na konkurencję. Zniechęca
wykonawców do uczestnictwa w takim postępowaniu, gdzie granice przedmiotu zamówienia,
które przyjdzie im realizować nie zostały w sposób przewidywalny określone, a wykonawcę
obarcza się nadmiernym ryzykiem niedoszacowania ceny oferty. W warunkach tak
prowadzonego postępowania, każdy z wykonawców będzie mógł inaczej identyfikować
poszczególne ryzyka, co może doprowadzić do złożenia nieporównywalnych ofert. Działania

zamawiającego winny mieć charakter prokonkurencyjny, jak stanowi art. 29 ust. 2 ustawy
Pzp. Przedmiot zamówienia oznaczony, tak w SIWZ, jak i we wzorze umowy, powinien
zostać dokładnie opisany. Powinien uwzględniać wszystkie wymagania i okoliczności
mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty, w tym także na umożliwienie oszacowania ceny
oferty, w stosunku do oznaczonego przedmiotu zamówienia. Sposób i zakres opisu
przedmiotu zamówienia na roboty budowlane wyznacza art. 31 ust. 1 ustawy Pzp, który bez
żadnych niedomówień stanowi, iż zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty
budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i
odbioru robót budowlanych. Zakres i formę dokumentacji projektowej wyznacza
rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego
zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót budowlanych oraz programu funkcjonalno użytkowego (Dz. U. Nr 202, poz. 2072 ze
zm.).

Po tą są ustalane warunki zamówienia, aby ustalić przewidywalne obowiązki stron i
aby istniały obustronne kontraktowe gwarancje ich dotrzymania. Wykonawca nie musi
polegać jedynie na deklaracjach zamawiającego co do jego dobrej woli współdziałania i
podejmowania czynności, których kontrakt nie reguluje.

Bez względu w jakiej postaci zostanie określone wynagrodzenie za wykonanie
przedmiotu umowy, ryczałtowej, czy też kosztorysowej, zawsze będzie ono odnosiło się do
przedmiotu zamówienia opisanego dokładnie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
oraz w dokumentacji projektowej. Zaś zakres świadczenia wykonawcy, zgodnie z art. 140
ust. 1 ustawy Pzp, winien być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie, pod
rygorem nieważności umowy w części wykraczającej poza określenie przedmiotu
zamówienia zawartego w SIWZ.

Odnosząc poczynione wyżej uwagi ogólne do skarżonych postanowień specyfikacji
istotnych warunków zamówienia, Izba uznała, że zarzuty odwołania znalazły jedynie
częściowe potwierdzenie, co mogłoby skutkować opóźnieniami w realizacji umowy,
wiążącymi się z zapłatą kar i brakiem możliwości dotrzymania umownego terminu wykonania
umowy. Tak określone warunki zamówienia uzależniające możliwość dotrzymania
umownego terminu od niedookreślonych warunków SIWZ - zniechęcają wykonawców do
składania ofert, zawężając tym samym w sposób nieuprawniony konkurencję. Przy umowach
o roboty budowlane, uprawnienie zamawiającego nie może też być nadużywane do
nadmiernego wyznaczania obowiązków objęcia ceną ofertową wszystkiego, co zamawiający
zechce zastrzec w umowie jako obowiązki wykonawcy, a co nie jest jednoznacznie związane
z tymi robotami - żądanie aby wbrew zakresowi zamówienia, wykonawca robót budowlanych
zajmował się czynnościami eksploatacyjnymi utrzymania zieleni w odniesieniu do

zrealizowanego i przekazanego obiektu.

Postępowanie
dowodowe
wykazało
częściową
zasadność
czynionych
zamawiającemu zarzutów naruszenia art. 353.1 K.c., w zw. z art. 487 K.c., art. 647 K.c., art.
651 K.c. oraz w zw. z art. 29 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 1 ustawy Pzp w zw. z art. 14, art. 139
ust. 1 oraz art. 140 ust. 1 i 3 ustawy Pzp, art. 29 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 1 Pzp, a w następstwie
naruszenia zasad równego traktowania wykonawców, przy zachowaniu reguł uczciwej
konkurencji określonych w art. 7 ust. 1 i 3 Pzp.

Zasada równego traktowania wykonawców oznacza jednakowe traktowanie na
każdym etapie postępowania, bez stosowania przywilejów i jakiejkolwiek dyskryminacji
bezpośredniej lub pośredniej, a więc stwarzanie wykonawcom zdolnym do należytej
realizacji usługi budowlanej równego dostępu do zamówienia. Niewątpliwie z uwagi
brzmienie art. 29 ust. 1 ustawy Pzp, który podaje że opisu przedmiotu zamówienia należy
dokonać za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając
wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty -
pozostawienie w tym zakresie dowolności, czy niejednoznaczności stanowi naruszenie
wskazań tej normy. Zamawiający ma obowiązek uwzględnić i podać wszystkie informacje,
mające wpływ na sporządzenie oferty i skalkulowanie ceny. Jeżeli nawet istnieje pewne
ryzyko co do zakresu robót - wykonawca powinien otrzymać informacje i dokumenty,
pozwalające na przyjęcie założeń kalkulacyjnych ekonomiczności kontraktu za zaoferowaną
cenę. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp zamawiający ma obowiązek przestrzegania zasad
uczciwej konkurencji, a zgodnie z art. 29 ust. 2 tej ustawy zamawiający nie może opisywać
przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję, który
powinno się interpretować w ten sposób, że opis przedmiotu zamówienia powinien pozwolić
wykonawcom na przygotowanie oferty i obliczenie ceny z uwzględnieniem wszystkich
istotnych czynników wpływających na nią. Trafnie odwołujący zdiagnozował, iż wskazywane
postanowienia SIWZ w niniejszym postępowaniu świadczą, że obie wymienione wyżej
zasady wyrażone w ustawie Pzp nie zostały w pełni zachowane. Postanowienia te, zdaniem
Izby mogą powodować ograniczenie kręgu wykonawców, zdolnych do złożenia oferty na
warunkach konkurencyjnych.

Stwierdzone naruszenia przepisów ustawy Pzp mogą mieć wpływ na wynik
postępowania, bowiem niezasadne wymagania zamawiającego mogłyby znacząco
ograniczyć ilość wykonawców, którzy zdecydują się na złożenie oferty w tym przetargu.
W tym stanie rzeczy Izba orzekła jak w sentencji na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i
3 pkt 1 ustawy Pzp. Zgodnie z art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, Izba uwzględniając

odwołanie może nakazać dokonanie czynności przy czym zadaniem zamawiającego jest
takie wypełnienie tego nakazu, aby zachowując spójność dokumentacji przetargowej,
doprowadzić do wyeliminowania stwierdzonych przez Izbę naruszeń ustawy Pzp.
O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp. Izba zasądziła od zamawiającego na rzecz odwołującego zwrot kosztów
uiszczonego wpisu, wynagrodzenia pełnomocnika i kosztów dojazdu na rozprawę na
podstawie złożonych rachunków stosownie do postanowień § 3 i 5 ust 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzaju kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).

Przewodniczący: ……………………….

Członkowie: ………………………..

......……………………

Wcześniejsze orzeczenia:

Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27

Baza orzeczeń KIO - wyszukiwarka

Najnowsze orzeczenia

Najnowsze przetargi

Najnowsze wyniki przetargów

Kodeksy

Pokaż wszystkie