rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-09-13
rok: 2011
data dokumentu: 2011-09-13
rok: 2011
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 1866/11
KIO 1866/11
Komisja w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik Członkowie: Magdalena Grabarczyk, Marek Koleśnikow Protokolant: Agata Dziuban
Przewodniczący: Anna Chudzik Członkowie: Magdalena Grabarczyk, Marek Koleśnikow Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 września 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 września 2011 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: ALDESA Nowa Energia
Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, ALDESA Energias Renovables S.L.U. z siedzibą
w Madrycie w postępowaniu prowadzonym przez Krzemień i Wspólnicy Sp. z o.o.
z siedzibą w Inowrocławiu
przy udziale wykonawcy ALSTAL Grupa Budowlana Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w Jacewie, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 września 2011 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia: ALDESA Nowa Energia
Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, ALDESA Energias Renovables S.L.U. z siedzibą
w Madrycie w postępowaniu prowadzonym przez Krzemień i Wspólnicy Sp. z o.o.
z siedzibą w Inowrocławiu
przy udziale wykonawcy ALSTAL Grupa Budowlana Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w Jacewie, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
1. Oddala odwołanie;
2. Kosztami postępowania obciąża wykonawcę wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia: ALDESA Nowa Energia Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie,
ALDESA Energias Renovables S.L.U. z siedzibą w Madrycie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę20.000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
2.2. zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia:
ALDESA Nowa Energia Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, ALDESA Energias
Renovables S.L.U. z siedzibą w Madrycie na rzecz Krzemień i Wspólnicy Sp. z o.o.
z siedzibą w Inowrocławiu kwotę3.600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) stanowiącąkoszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy.
Przewodniczący: ……………
Członkowie:
……………
……………
Sygn. akt: KIO 1866/11
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Krzemieńi Wspólnicy Sp. z o.o. – prowadzi postępowanie w trybie
przetargu nieograniczonego na Budowę czterech elektrowni wiatrowych w gminie Błaszki.
W dniu 29 sierpnia 2011 r. wykonawcy wspólnie ubiegający sięo udzielenie
zamówienia: ALDESA NOWA ENERGIA Sp. z o.o. i ALDESA ENERGIAS RENOVABLES
S.L.U. wnieśli odwołanie, w którym zarzucili Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 7,
art. 24 ust. 4, art. 26 ust. 3, art. 46 ust. 4a, art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8 oraz art. 93 ust. 1 pkt 1
ustawy, poprzez:
1. wykluczenie Odwołującego z postępowania i zatrzymanie wadium,
2. wezwanie wykonawców do uzupełnienia dokumentów, które nie podlegająuzupełnieniu
wświetle art. 26 ust. 3 ustawy,
3. dokonanie wyboru oferty podlegającej odrzuceniu,
4. zaniechanie wykluczenia z postępowania wykonawcy ALSTAL Grupa Budowlana Sp.
z o.o.
5. zaniechanie odrzucenia oferty następujących wykonawców: ALSTAL Grupa Budowlana
spółka z ograniczonąodpowiedzialnościąspółka komandytowa oraz wykonawców
wspólnie
ubiegających
o
udzielenie
zamówienia
publicznego:
Erbud
S.A.
i Przedsiębiorstwo Budownictwa Drogowo-Inżynieryjnego S.A.
6. ewentualnie: zaniechanie odrzucenia oferty Odwołującego.
W zakresie zarzutu dotyczącego zatrzymania wadium Odwołujący wskazał,że
pismem z 1 sierpnia 2011r. został wezwany przez Zamawiający do uzupełnienia
dokumentów, a następnie, pismem z 19 sierpnia 2011 r. poinformowany o wykluczeniu
z postępowania i zatrzymaniu wadium, z uwagi na nieuzupełnienie dokumentów
w wyznaczonym terminie. Wg oświadczenia Zamawiającego dokumenty wpłynęły w dniu 16
sierpnia 2011 r. o godzinie, 10:38 a więc 38 minut po upływie wyznaczonego terminu.
Odwołujący podniósł,że podstawędo zatrzymania wadium, zgodnie z art. 46 ust. 4a
ustawy Pzp, jest łączne wystąpienie dwóch przesłanek: zasadnego wezwania do
uzupełnienia dokumentów i braku tego uzupełnienia z przyczyn leżących po stronie
wykonawcy. Zdaniem Odwołującego w niniejszej sprawie powyższe przesłanki nie zaistniały,
ponieważdokumenty zostały uzupełnione, a okoliczności, które spowodowały doręczenie
dokumentów po godzinie 10:00 nie leżały po stronie Odwołującego, który dołożył należytej
staranności, aby przedłożyćdokumenty w terminie określonym w wezwaniu.
Odwołujący podniósł,że opóźnienie w doręczeniu dokumentów spowodowane było
następującymi okolicznościami: opóźnieniem firmy kurierskiej, nagłąi nieprzewidzianą
chorobąosoby odpowiedzialnej za kwestie techniczne i przygotowanie dokumentów
i niemożliwościąznalezienia zastępstwa (ze względu na złożonośćdokumentacji i potrzebę
specjalistycznej wiedzy), nieobecnościąosób uprawnionych do reprezentacji spółki
hiszpańskiej, koniecznościąprzesłania dokumentów z Hiszpanii i ich przetłumaczenia,
dniami wolnymi od pracy z uwagi naświęta i tzw. długi weekend, a także sezon urlopowy
w Hiszpanii (zbyt mała liczba dni roboczych między otrzymaniem wezwania do uzupełnienia
a wyznaczonym terminem na uzupełnienie).
Odwołujący wyjaśnił,że dla skuteczności uzupełnienia dokumentów konieczne było
złożenie stosownych oświadczeńprzez członków zarządu mieszkających w Hiszpanii
(przebywających na urlopach), a następnie ich przetłumaczenie na język polski. Biorąc pod
uwagę, iżnie wszyscy członkowie zarządu byli dostępni od razu po otrzymaniu wezwania,
zebranie stosownych oświadczeń, ich przesyłka do Polski i przetłumaczenie na język polski
wymagało sporu czasu. Jak tylko dokumenty dotarły do Polski, zostały przekazane firmie
kurierskiej DHL, z zastrzeżeniem, przesyłka ma byćdoręczona następnego dnia – czyli 13
sierpnia 2011 r. Z przyczyn niezależnych od Odwołującego przesyłka została doręczona
dopiero 16 sierpnia 2011 r. Jednocześnie Odwołujący nie otrzymał od firmy kurierskiej
informacji, iżdoręczenie przesyłki w dniu 13 sierpnia 2011 r. nie było możliwe, a takżeże nie
nastąpiło. Powyższeświadczy – zdaniem Odwołującego – o dołożeniu przez niego należytej
staranności, a w konsekwencji o braku podstaw do zatrzymania wadium.
Powołując sięna orzecznictwo sądowe oraz wyroki Krajowej Izby Odwoławczej
Odwołujący podniósł,że przesłanki zatrzymania wadium nie mogąbyćinterpretowane
rozszerzająco, a okolicznośćuzasadniająca jego zatrzymanie zachodzi wtedy, gdy
wykonawca w ogóle nie uzupełni dokumentów, natomiast uzupełnienie dokumentów
niepotwierdzających spełniania warunku udziału w postępowaniu nie daje podstaw do
zatrzymania wadium.
Zdaniem Odwołującego, wystarczającąsankcjąza opóźnienie w przedłożeniu
dokumentów było uniemożliwienie wygrania przetargu, bezzasadne jest natomiast karanie
wykonawcy za opóźnienie powstałe z winy podmiotu trzeciego.
Odwołujący wskazał ponadto,że w sprawie nie zaszły okoliczności, które stały się
przyczynąwprowadzenia do ustawy Pzp art. 46 ust. 4a. Celem tego przepisu jest
przeciwdziałanie zmowom przetargowym i powinien on byćinterpretowany z uwzględnieniem
tego celu. Stwierdzenie przez Zamawiającego wystąpienia podstawy do zatrzymania wadium
powinno byćpoprzedzone badaniem przyczyn, jakie legły u podstaw nieuzupełnienia
wymaganych dokumentów, w tym równieżistnienia zmowy przetargowej. Odwołujący
podniósł,że zaistnienie jakiejkolwiek zmowy w niniejszej sprawie nie zostało nawet
uprawdopodobnione, a Zamawiający zaniechał wyjaśnienia okoliczności skutkujących
nieznacznym tylko spóźnieniem w uzupełnieniu dokumentów, mimoże zgodnie
z orzecznictwem KIO, wykonawca powinien miećmożliwośćzłożenia stosownych wyjaśnień
lub wykazania braku winy.
Ponadto Odwołujący zarzucił Zamawiającemu niedozwolone wezwanie do
uzupełnienia dokumentów stanowiących treśćoferty. Wskazał,że wezwanie może dotyczyć
tylko dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp, natomiast wśród
dokumentów, do których uzupełnienia Odwołujący został wezwany, były dokumenty
stanowiące treśćoferty, a nie – jak to określił Zamawiający – potwierdzające spełnianie
przez oferowane urządzenia wymagańZamawiającego. Odwołujący wskazał,że
Zamawiający zażądał uzupełnienia m.in. następujących dokumentów: specyfikacji
technicznej turbiny wiatrowej, danych elektrycznych turbiny wiatrowej, rysunku wieży turbiny
wiatrowej, rysunku wkładów fundamentowych turbiny wiatrowej, wykazu wyposażenia
zawartego w turbinie wiatrowej, certyfikatów wystawionych na producenta turbin wiatrowych,
potwierdzające,że generator turbiny wiatrowej lub instalacja systemu (obiekt) spełnia
określone standardy w zakresie kluczowych elementów, danych dotyczących wszelkich
parametrów eksploatacyjnych turbiny.
Odwołujący podniósł,że brak jednoznacznego określenia w ofercie oferowanego
asortymentu powoduje,że oferta jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Wskazał,że zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie drugiej stronie woli
zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy i podniósł,że
skoro z treści oferty nie wynika co jej przedmiotem, to podlega ona odrzuceniu. Nie może
byćbowiem sytuacji, w której ustalenia, co jest przedmiotem oferty dokonuje w trybie
negocjacji z wykonawcą(jest to niedopuszczalne wświetle przepisu art. 87 ust. 1 ustawy
Pzp).
Zdaniem Odwołującego, ponieważanalogiczne wezwania do uzupełnienia
dokumentów zostały skierowane do pozostałych wykonawców, to pozostałe oferty również
podlegająodrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8 ustawy Pzp.
W odniesieniu do oferty złożonej przez ALSTAL Odwołujący podniósł,że wykonawca
ten nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Odwołujący wskazał,że ALSTAL dołączył do oferty (str. 62 oferty) podpisane przez
paniąKatarzynęK. w imieniu VESTAS-POLAND Sp. z o.o. zobowiązanie, zgodnie z którym
podmiot ten zobowiązał sięoddaćdo dyspozycji wykonawcy zespół osób z których wiedzy i
doświadczenia w zakresie transportu, dostawy oraz montażu elementów elektrowni
wiatrowych Wykonawca będzie mógł skorzystać przy realizacji (...) zamówienia.
Jednocześnie wykonawca nie przedstawił dokumentu potwierdzającego umocowanie pani
Katarzyny K. do reprezentacji podmiotu składającego przedmiotowe oświadczenie.
W związku z powyższym wykonawca został wezwany w trybie art. 26 ust. 3 i 4 PZP do
uzupełnienia braków oferty. W wykonaniu powyższego wezwania został przedłożony
dokument pełnomocnictwa w języku angielskim z dnia 18 lipca 2011 r. wraz z jego
uwierzytelnionym tłumaczeniem, zgodnie z którym pani Katarzyna K. została upoważniona
do występowania w imieniu spółki w związku z niewiążącą ofertą przetargową dotyczącą
inwestycji związanej z energią wiatrową.
Sformułowanie to oznacza,że osoba ta nie została
umocowana do reprezentacji i podejmowania czynności w sposób bezwarunkowy, a jedynie
w związku z niewiążącąoferta przetargową. Zdaniem Odwołującego, powyższe stoi w
sprzeczności z warunkiem zapisanym w SIWZ,że z treści zobowiązania musi wynikać
jednoznaczny sposób dysponowania tymi zasobami, a nadto z wymogiem wykazania
umocowania osoby składającej oświadczenie do zaciągnięcia takiego zobowiązania. W
związku z powyższym Zamawiający był zobowiązany do wykluczenia wykonawcy ALSTAL z
postępowania.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności
zatrzymania
wadium,
ewentualnie
o
unieważnienie
czynności
wyboru
oferty
najkorzystniejszej, unieważnienie czynności wezwania do uzupełnienia dokumentów,
odrzucenie ofert złożonych przez ALSTAL oraz Konsorcjum Erbud oraz nakazanie
unieważnienia postępowania.
W dniu 1 września 2011 r. wykonawca ALTSTAL zgłosił przystąpienie do
postępowania Odwoławczego po stronie Zamawiającego, wnosząc o oddalenie odwołania.
Przystępujący podniósł,że Odwołujący wnioskuje o dokonanie czynności niezwiązanych
z jego interesem prawnym w uzyskaniu zamówienia, w tym w szczególności o odrzucenie
złożonej przez niego oferty oraz o unieważnienie postępowania. Zdaniem Przystępującego,
brak jest podstaw do przyjęcia,że interes wykonawcy przejawia sięnie tylko w uzyskaniu
zamówienia w wyniku konkretnego postępowania, ale równieżw unieważnieniu
postępowania o udzielenie zamówienia. Jeżeli wykonawca nie wykazuje wpływu naruszenia
przez zamawiającego przepisów ustawy na możliwośćuzyskania przez niego
przedmiotowego zamówienia (poniesienia szkody), to tym samym nie jest spełniona jedna
z przesłanek materialnoprawnych skuteczności wniesionegośrodka ochrony prawnej.
W zakresie zarzutu dotyczącego zatrzymania wadium Przystępujący wskazał,że
zasadne było przyjęcie, iżskoro uzupełnienie dokumentów nie zostało dokonane
w wyznaczonym terminie, to nie może byćpotraktowane jako skuteczne, co prowadzi do
wniosku, wykonawca nie udowodnił spełniania warunków udziału w postępowaniu. Ponadto
choroby zatrudnionych osób, czy możliwośćzwłoki doręczyciela stanowiąnormalne ryzyko
związane z działalnościągospodarczą, zaśz uwagi na profesjonalny charakter prowadzonej
działalności, Odwołujący winien zapewnićstałąobecnośćw swojej siedzibie osób
uprawnionych do reprezentacji lub ich pełnomocników.
W odniesieniu do zarzutu dotyczącego niedozwolonego wezwania do uzupełnienia
dokumentów, Przystępujący podniósł,że zarzut ten należy uznaćza spóźniony, jakoże
Odwołujący mógł, w terminie przewidzianym w przepisach ustawy Prawo zamówień
publicznych, skorzystaćześrodków ochrony prawnej wobec wzmiankowanej czynności,
czego jednak nie uczynił.
Niezależnie od tego Przystępujący wskazał m.in.,że wezwanie nie prowadziło do
zmiany oferty, a jedynie wyjaśnienia wątpliwości dotyczących jej treści jako całości, łącznie
z dokumentami
złożonymi
w
celu
potwierdzenia
spełniania
warunków
udziału
w postępowaniu.
Przystępujący podniósł także,że nie zostały spełnione przesłanki do odrzucenia
oferty Odwołującego z uwagi na to,że jest ona nieważna. Po pierwsze, oferta zawiera
istotne elementy ewentualnej przyszłej umowy w sprawie zamówienia publicznego, w tym
odnosi siędo przedmiotu zamówienia opisanego w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, po drugie, w przepisach kodeksu cywilnego nie przewidziano sankcji
nieważności oferty czy czynności polegającej na jej złożeniu, nawet w przypadku istnienia
wątpliwości co do jej treści. Z tych samych powodów niezasadne są– zdaniem
Przystępującego
–
analogiczne
zarzuty
dotyczące
pozostałych
ofert
złożonych
w postępowaniu.
W odniesieniu do umocowania osoby, która podpisała zobowiązanie do
udostępnienia Przystępującemu osób zdolnych do realizacji zamówienia, Przystępujący,
powołując sięna art. 65 § 1 kodeksu cywilnego w związku z art. 14 ustawy Pzp, wskazał,że
treśćpełnomocnictwa jednoznacznie wskazuje, iżzostało ono udzielone w celu umocowania
do reprezentacji Vestas Poland Sp. z o.o. w zakresie umożliwiającym udział spółki
w realizacji przedmiotowego zamówienia, w charakterze innym niżwykonawca,
w szczególności – w charakterze podmiotu udostępniającego Wykonawcy swoje zasoby.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod
uwagę stanowiska stron przedstawione na rozprawie, Izba ustaliła i zważyła, co
następuje:
Izba ustaliła,że Odwołujący nie ma legitymacji do wniesienia odwołania, nie spełnia
bowiem określonych w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp przesłanek korzystania ześrodków
ochrony prawnej.
Zgodnie z przywołanym wyżej przepisem,środki ochrony prawnej przysługują
wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes
w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieśćszkodęw wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. Zaznaczyćnależy,że chodzi tu
o interes w uzyskaniu danego zamówienia w konkretnym postępowaniu. Powyższe wynika
z brzmienia art. 179 ust. 1 ustawy i uzasadnione jest równieżfaktem,że zamawiający nie
jest zobowiązany do udzielenia określonego zamówienia, a wykonawca nie ma roszczenia
o przeprowadzenie kolejnego postępowania, nie ma teżpewności,że będzie miał możliwość
ubiegaćsięo zamówienie w ewentualnym przyszłym postępowaniu. Nie można więc
wywodzićlegitymacji do wniesienia odwołania z interesu w uzyskaniu zamówienia
w ewentualnym przyszłym postępowaniu. Pogląd negujący istnienie interesu wykonawcy,
w sytuacji, gdy jego czynności iżądania w postępowaniu odwoławczym zmierzajądo
unieważnienia tego postępowania, jest ugruntowany w orzecznictwie Krajowej Izby
Odwoławczej (m.in. wyroki: KIO 1038/11, KIO 1060/11).
Tymczasem w przedmiotowej sprawie Odwołujący nie zmierzał do ochrony swojej
pozycji w postępowaniu, w celu utrzymania możliwości uzyskania zamówienia. Przeciwnie,
składając odwołanie domagał sięodrzucenia własnej oferty i unieważnienia postępowania.
Formułując w ten sposób zarzuty i wnioski odwołania Odwołujący nie tylko wyraził
akceptacjędla faktu,że utracił szansęna wybór jego oferty i realizacjęzamówienia, ale
potwierdził również,że ewentualny wybór złożonej przez niego oferty byłby niezgodny
z przepisami ustawy. Złożone odwołanie nie miało więc na celu dążenia do uzyskania
zamówienia publicznego w aktualnie prowadzonym postępowaniu, poprzez przywrócenie
wykluczonemu wykonawcy możliwości udziału w nim.
Za nietrafnąIzba uznała argumentacjęOdwołującego o tym,że wświetle art. 179 ust.
1 ustawy Pzp wykonawca ma legitymacjędo wniesienia odwołania, jeżeli jego interes
w uzyskaniu zamówienia istniał kiedykolwiek w przeszłości, nawet jeśli w dacie składania
odwołania wykonawca nie tylko nie ma juższans na wybór jego oferty, ale nawet do tego nie
dąży (o czym, zdaniem Odwołującego,świadczy użycie w powyższym przepisie również
czasu przeszłego – miał interes w uzyskaniu danego zamówienia). W ocenie Izby zawarte
w art. 179 ust. 1 sformułowanie ma lub miał interes nie oznacza możliwości udzielenia
ochrony prawnej wykonawcom niezainteresowanym w dacie składania odwołania
uzyskaniem danego zamówienia, a tym bardziej przyznającym wprost,że zamówienie nie
powinno byćim udzielone. Taka redakcja ww. przepisu wynika zdaniem Izby z faktu,żeśrodki ochrony prawnej przysługująwykonawcom na różnych etapach postępowania.
Wykonawca składający odwołanie na czynności lub zaniechania zamawiającego
w początkowych fazach postępowania (np. odwołania wobec treści ogłoszenia SIWZ)
wykazuje,że ma interes w uzyskaniu zamówienia (zamierza sięo nie ubiegać), natomiast
kwestionując np. czynnośćwykluczenia z postępowania czy odrzucenia oferty, zmierza do
wykazania,że miał interes w uzyskaniu zamówienia, złożył bowiem ofertę, ale wskutek
bezprawnego działania zamawiającego znalazł się„poza postępowaniem”. Taka
interpretacja wydaje siębyćzgodna z celem przewidzianych w ustawie Pzpśrodków ochrony
prawnej, które majązapewnićochronęwykonawcom pozbawionym bezprawnymi
czynnościami zamawiającego możliwości ubiegania sięo zamówienie lub uzyskania
zamówienia w aktualnie prowadzonym postępowaniu, nie zaśw postępowaniu przyszłym,
którego wszczęcie nie jest przesądzone. Ponadto, przyjmując,że do wniesienia odwołania
byłby uprawniony każdy podmiot, który kiedykolwiek w przeszłości był zainteresowany
uzyskaniem zamówienia, w oderwaniu od aktualnej sytuacji, należałoby dojśćdo wniosku,że
przepis art. 179 ust. 1 ustawy Pzp byłby zbędny, jako niewprowadzającyżadnych warunków
w zakresie istnienia legitymacji do wniesienia odwołania.
Należy równieżzauważyćbrak spójności pomiędzy wykazywanym przez
Odwołującego interesem warunkującym istnienie legitymacji do wniesienia odwołania,
a szkodą, której doznał w wyniku kwestionowanych czynności Zamawiającego. Wystąpienie
przesłanki szkody Odwołujący wywodzi jedynie z faktu utraty wadium, co niewątpliwie
stanowi dla wykonawcy znacznądolegliwość, niemniej jednak szkoda ta nie pozostaje
wżadnym związku z interesem w uzyskaniu zamówienia, w kształcie wynikającym z zakresu
podniesionych zarzutów.
W związku ze stwierdzeniem nieistnienia po stronie Odwołującego legitymacji do
wniesienia odwołania, brak było podstaw do merytorycznego rozpoznania przez Izbę
podniesionych zarzutów, a odwołanie należało oddalić.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku,
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: …………..
Członkowie:
……………
……………
1. Oddala odwołanie;
2. Kosztami postępowania obciąża wykonawcę wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia: ALDESA Nowa Energia Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie,
ALDESA Energias Renovables S.L.U. z siedzibą w Madrycie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę20.000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczonąprzez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania;
2.2. zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających sięo udzielenie zamówienia:
ALDESA Nowa Energia Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, ALDESA Energias
Renovables S.L.U. z siedzibą w Madrycie na rzecz Krzemień i Wspólnicy Sp. z o.o.
z siedzibą w Inowrocławiu kwotę3.600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych
zero groszy) stanowiącąkoszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy.
Przewodniczący: ……………
Członkowie:
……………
……………
Sygn. akt: KIO 1866/11
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Krzemieńi Wspólnicy Sp. z o.o. – prowadzi postępowanie w trybie
przetargu nieograniczonego na Budowę czterech elektrowni wiatrowych w gminie Błaszki.
W dniu 29 sierpnia 2011 r. wykonawcy wspólnie ubiegający sięo udzielenie
zamówienia: ALDESA NOWA ENERGIA Sp. z o.o. i ALDESA ENERGIAS RENOVABLES
S.L.U. wnieśli odwołanie, w którym zarzucili Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 7,
art. 24 ust. 4, art. 26 ust. 3, art. 46 ust. 4a, art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8 oraz art. 93 ust. 1 pkt 1
ustawy, poprzez:
1. wykluczenie Odwołującego z postępowania i zatrzymanie wadium,
2. wezwanie wykonawców do uzupełnienia dokumentów, które nie podlegająuzupełnieniu
wświetle art. 26 ust. 3 ustawy,
3. dokonanie wyboru oferty podlegającej odrzuceniu,
4. zaniechanie wykluczenia z postępowania wykonawcy ALSTAL Grupa Budowlana Sp.
z o.o.
5. zaniechanie odrzucenia oferty następujących wykonawców: ALSTAL Grupa Budowlana
spółka z ograniczonąodpowiedzialnościąspółka komandytowa oraz wykonawców
wspólnie
ubiegających
o
udzielenie
zamówienia
publicznego:
Erbud
S.A.
i Przedsiębiorstwo Budownictwa Drogowo-Inżynieryjnego S.A.
6. ewentualnie: zaniechanie odrzucenia oferty Odwołującego.
W zakresie zarzutu dotyczącego zatrzymania wadium Odwołujący wskazał,że
pismem z 1 sierpnia 2011r. został wezwany przez Zamawiający do uzupełnienia
dokumentów, a następnie, pismem z 19 sierpnia 2011 r. poinformowany o wykluczeniu
z postępowania i zatrzymaniu wadium, z uwagi na nieuzupełnienie dokumentów
w wyznaczonym terminie. Wg oświadczenia Zamawiającego dokumenty wpłynęły w dniu 16
sierpnia 2011 r. o godzinie, 10:38 a więc 38 minut po upływie wyznaczonego terminu.
Odwołujący podniósł,że podstawędo zatrzymania wadium, zgodnie z art. 46 ust. 4a
ustawy Pzp, jest łączne wystąpienie dwóch przesłanek: zasadnego wezwania do
uzupełnienia dokumentów i braku tego uzupełnienia z przyczyn leżących po stronie
wykonawcy. Zdaniem Odwołującego w niniejszej sprawie powyższe przesłanki nie zaistniały,
ponieważdokumenty zostały uzupełnione, a okoliczności, które spowodowały doręczenie
dokumentów po godzinie 10:00 nie leżały po stronie Odwołującego, który dołożył należytej
staranności, aby przedłożyćdokumenty w terminie określonym w wezwaniu.
Odwołujący podniósł,że opóźnienie w doręczeniu dokumentów spowodowane było
następującymi okolicznościami: opóźnieniem firmy kurierskiej, nagłąi nieprzewidzianą
chorobąosoby odpowiedzialnej za kwestie techniczne i przygotowanie dokumentów
i niemożliwościąznalezienia zastępstwa (ze względu na złożonośćdokumentacji i potrzebę
specjalistycznej wiedzy), nieobecnościąosób uprawnionych do reprezentacji spółki
hiszpańskiej, koniecznościąprzesłania dokumentów z Hiszpanii i ich przetłumaczenia,
dniami wolnymi od pracy z uwagi naświęta i tzw. długi weekend, a także sezon urlopowy
w Hiszpanii (zbyt mała liczba dni roboczych między otrzymaniem wezwania do uzupełnienia
a wyznaczonym terminem na uzupełnienie).
Odwołujący wyjaśnił,że dla skuteczności uzupełnienia dokumentów konieczne było
złożenie stosownych oświadczeńprzez członków zarządu mieszkających w Hiszpanii
(przebywających na urlopach), a następnie ich przetłumaczenie na język polski. Biorąc pod
uwagę, iżnie wszyscy członkowie zarządu byli dostępni od razu po otrzymaniu wezwania,
zebranie stosownych oświadczeń, ich przesyłka do Polski i przetłumaczenie na język polski
wymagało sporu czasu. Jak tylko dokumenty dotarły do Polski, zostały przekazane firmie
kurierskiej DHL, z zastrzeżeniem, przesyłka ma byćdoręczona następnego dnia – czyli 13
sierpnia 2011 r. Z przyczyn niezależnych od Odwołującego przesyłka została doręczona
dopiero 16 sierpnia 2011 r. Jednocześnie Odwołujący nie otrzymał od firmy kurierskiej
informacji, iżdoręczenie przesyłki w dniu 13 sierpnia 2011 r. nie było możliwe, a takżeże nie
nastąpiło. Powyższeświadczy – zdaniem Odwołującego – o dołożeniu przez niego należytej
staranności, a w konsekwencji o braku podstaw do zatrzymania wadium.
Powołując sięna orzecznictwo sądowe oraz wyroki Krajowej Izby Odwoławczej
Odwołujący podniósł,że przesłanki zatrzymania wadium nie mogąbyćinterpretowane
rozszerzająco, a okolicznośćuzasadniająca jego zatrzymanie zachodzi wtedy, gdy
wykonawca w ogóle nie uzupełni dokumentów, natomiast uzupełnienie dokumentów
niepotwierdzających spełniania warunku udziału w postępowaniu nie daje podstaw do
zatrzymania wadium.
Zdaniem Odwołującego, wystarczającąsankcjąza opóźnienie w przedłożeniu
dokumentów było uniemożliwienie wygrania przetargu, bezzasadne jest natomiast karanie
wykonawcy za opóźnienie powstałe z winy podmiotu trzeciego.
Odwołujący wskazał ponadto,że w sprawie nie zaszły okoliczności, które stały się
przyczynąwprowadzenia do ustawy Pzp art. 46 ust. 4a. Celem tego przepisu jest
przeciwdziałanie zmowom przetargowym i powinien on byćinterpretowany z uwzględnieniem
tego celu. Stwierdzenie przez Zamawiającego wystąpienia podstawy do zatrzymania wadium
powinno byćpoprzedzone badaniem przyczyn, jakie legły u podstaw nieuzupełnienia
wymaganych dokumentów, w tym równieżistnienia zmowy przetargowej. Odwołujący
podniósł,że zaistnienie jakiejkolwiek zmowy w niniejszej sprawie nie zostało nawet
uprawdopodobnione, a Zamawiający zaniechał wyjaśnienia okoliczności skutkujących
nieznacznym tylko spóźnieniem w uzupełnieniu dokumentów, mimoże zgodnie
z orzecznictwem KIO, wykonawca powinien miećmożliwośćzłożenia stosownych wyjaśnień
lub wykazania braku winy.
Ponadto Odwołujący zarzucił Zamawiającemu niedozwolone wezwanie do
uzupełnienia dokumentów stanowiących treśćoferty. Wskazał,że wezwanie może dotyczyć
tylko dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp, natomiast wśród
dokumentów, do których uzupełnienia Odwołujący został wezwany, były dokumenty
stanowiące treśćoferty, a nie – jak to określił Zamawiający – potwierdzające spełnianie
przez oferowane urządzenia wymagańZamawiającego. Odwołujący wskazał,że
Zamawiający zażądał uzupełnienia m.in. następujących dokumentów: specyfikacji
technicznej turbiny wiatrowej, danych elektrycznych turbiny wiatrowej, rysunku wieży turbiny
wiatrowej, rysunku wkładów fundamentowych turbiny wiatrowej, wykazu wyposażenia
zawartego w turbinie wiatrowej, certyfikatów wystawionych na producenta turbin wiatrowych,
potwierdzające,że generator turbiny wiatrowej lub instalacja systemu (obiekt) spełnia
określone standardy w zakresie kluczowych elementów, danych dotyczących wszelkich
parametrów eksploatacyjnych turbiny.
Odwołujący podniósł,że brak jednoznacznego określenia w ofercie oferowanego
asortymentu powoduje,że oferta jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
Wskazał,że zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie drugiej stronie woli
zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy i podniósł,że
skoro z treści oferty nie wynika co jej przedmiotem, to podlega ona odrzuceniu. Nie może
byćbowiem sytuacji, w której ustalenia, co jest przedmiotem oferty dokonuje w trybie
negocjacji z wykonawcą(jest to niedopuszczalne wświetle przepisu art. 87 ust. 1 ustawy
Pzp).
Zdaniem Odwołującego, ponieważanalogiczne wezwania do uzupełnienia
dokumentów zostały skierowane do pozostałych wykonawców, to pozostałe oferty również
podlegająodrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, 2 i 8 ustawy Pzp.
W odniesieniu do oferty złożonej przez ALSTAL Odwołujący podniósł,że wykonawca
ten nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Odwołujący wskazał,że ALSTAL dołączył do oferty (str. 62 oferty) podpisane przez
paniąKatarzynęK. w imieniu VESTAS-POLAND Sp. z o.o. zobowiązanie, zgodnie z którym
podmiot ten zobowiązał sięoddaćdo dyspozycji wykonawcy zespół osób z których wiedzy i
doświadczenia w zakresie transportu, dostawy oraz montażu elementów elektrowni
wiatrowych Wykonawca będzie mógł skorzystać przy realizacji (...) zamówienia.
Jednocześnie wykonawca nie przedstawił dokumentu potwierdzającego umocowanie pani
Katarzyny K. do reprezentacji podmiotu składającego przedmiotowe oświadczenie.
W związku z powyższym wykonawca został wezwany w trybie art. 26 ust. 3 i 4 PZP do
uzupełnienia braków oferty. W wykonaniu powyższego wezwania został przedłożony
dokument pełnomocnictwa w języku angielskim z dnia 18 lipca 2011 r. wraz z jego
uwierzytelnionym tłumaczeniem, zgodnie z którym pani Katarzyna K. została upoważniona
do występowania w imieniu spółki w związku z niewiążącą ofertą przetargową dotyczącą
inwestycji związanej z energią wiatrową.
Sformułowanie to oznacza,że osoba ta nie została
umocowana do reprezentacji i podejmowania czynności w sposób bezwarunkowy, a jedynie
w związku z niewiążącąoferta przetargową. Zdaniem Odwołującego, powyższe stoi w
sprzeczności z warunkiem zapisanym w SIWZ,że z treści zobowiązania musi wynikać
jednoznaczny sposób dysponowania tymi zasobami, a nadto z wymogiem wykazania
umocowania osoby składającej oświadczenie do zaciągnięcia takiego zobowiązania. W
związku z powyższym Zamawiający był zobowiązany do wykluczenia wykonawcy ALSTAL z
postępowania.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu: unieważnienia czynności
zatrzymania
wadium,
ewentualnie
o
unieważnienie
czynności
wyboru
oferty
najkorzystniejszej, unieważnienie czynności wezwania do uzupełnienia dokumentów,
odrzucenie ofert złożonych przez ALSTAL oraz Konsorcjum Erbud oraz nakazanie
unieważnienia postępowania.
W dniu 1 września 2011 r. wykonawca ALTSTAL zgłosił przystąpienie do
postępowania Odwoławczego po stronie Zamawiającego, wnosząc o oddalenie odwołania.
Przystępujący podniósł,że Odwołujący wnioskuje o dokonanie czynności niezwiązanych
z jego interesem prawnym w uzyskaniu zamówienia, w tym w szczególności o odrzucenie
złożonej przez niego oferty oraz o unieważnienie postępowania. Zdaniem Przystępującego,
brak jest podstaw do przyjęcia,że interes wykonawcy przejawia sięnie tylko w uzyskaniu
zamówienia w wyniku konkretnego postępowania, ale równieżw unieważnieniu
postępowania o udzielenie zamówienia. Jeżeli wykonawca nie wykazuje wpływu naruszenia
przez zamawiającego przepisów ustawy na możliwośćuzyskania przez niego
przedmiotowego zamówienia (poniesienia szkody), to tym samym nie jest spełniona jedna
z przesłanek materialnoprawnych skuteczności wniesionegośrodka ochrony prawnej.
W zakresie zarzutu dotyczącego zatrzymania wadium Przystępujący wskazał,że
zasadne było przyjęcie, iżskoro uzupełnienie dokumentów nie zostało dokonane
w wyznaczonym terminie, to nie może byćpotraktowane jako skuteczne, co prowadzi do
wniosku, wykonawca nie udowodnił spełniania warunków udziału w postępowaniu. Ponadto
choroby zatrudnionych osób, czy możliwośćzwłoki doręczyciela stanowiąnormalne ryzyko
związane z działalnościągospodarczą, zaśz uwagi na profesjonalny charakter prowadzonej
działalności, Odwołujący winien zapewnićstałąobecnośćw swojej siedzibie osób
uprawnionych do reprezentacji lub ich pełnomocników.
W odniesieniu do zarzutu dotyczącego niedozwolonego wezwania do uzupełnienia
dokumentów, Przystępujący podniósł,że zarzut ten należy uznaćza spóźniony, jakoże
Odwołujący mógł, w terminie przewidzianym w przepisach ustawy Prawo zamówień
publicznych, skorzystaćześrodków ochrony prawnej wobec wzmiankowanej czynności,
czego jednak nie uczynił.
Niezależnie od tego Przystępujący wskazał m.in.,że wezwanie nie prowadziło do
zmiany oferty, a jedynie wyjaśnienia wątpliwości dotyczących jej treści jako całości, łącznie
z dokumentami
złożonymi
w
celu
potwierdzenia
spełniania
warunków
udziału
w postępowaniu.
Przystępujący podniósł także,że nie zostały spełnione przesłanki do odrzucenia
oferty Odwołującego z uwagi na to,że jest ona nieważna. Po pierwsze, oferta zawiera
istotne elementy ewentualnej przyszłej umowy w sprawie zamówienia publicznego, w tym
odnosi siędo przedmiotu zamówienia opisanego w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, po drugie, w przepisach kodeksu cywilnego nie przewidziano sankcji
nieważności oferty czy czynności polegającej na jej złożeniu, nawet w przypadku istnienia
wątpliwości co do jej treści. Z tych samych powodów niezasadne są– zdaniem
Przystępującego
–
analogiczne
zarzuty
dotyczące
pozostałych
ofert
złożonych
w postępowaniu.
W odniesieniu do umocowania osoby, która podpisała zobowiązanie do
udostępnienia Przystępującemu osób zdolnych do realizacji zamówienia, Przystępujący,
powołując sięna art. 65 § 1 kodeksu cywilnego w związku z art. 14 ustawy Pzp, wskazał,że
treśćpełnomocnictwa jednoznacznie wskazuje, iżzostało ono udzielone w celu umocowania
do reprezentacji Vestas Poland Sp. z o.o. w zakresie umożliwiającym udział spółki
w realizacji przedmiotowego zamówienia, w charakterze innym niżwykonawca,
w szczególności – w charakterze podmiotu udostępniającego Wykonawcy swoje zasoby.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod
uwagę stanowiska stron przedstawione na rozprawie, Izba ustaliła i zważyła, co
następuje:
Izba ustaliła,że Odwołujący nie ma legitymacji do wniesienia odwołania, nie spełnia
bowiem określonych w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp przesłanek korzystania ześrodków
ochrony prawnej.
Zgodnie z przywołanym wyżej przepisem,środki ochrony prawnej przysługują
wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes
w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieśćszkodęw wyniku
naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. Zaznaczyćnależy,że chodzi tu
o interes w uzyskaniu danego zamówienia w konkretnym postępowaniu. Powyższe wynika
z brzmienia art. 179 ust. 1 ustawy i uzasadnione jest równieżfaktem,że zamawiający nie
jest zobowiązany do udzielenia określonego zamówienia, a wykonawca nie ma roszczenia
o przeprowadzenie kolejnego postępowania, nie ma teżpewności,że będzie miał możliwość
ubiegaćsięo zamówienie w ewentualnym przyszłym postępowaniu. Nie można więc
wywodzićlegitymacji do wniesienia odwołania z interesu w uzyskaniu zamówienia
w ewentualnym przyszłym postępowaniu. Pogląd negujący istnienie interesu wykonawcy,
w sytuacji, gdy jego czynności iżądania w postępowaniu odwoławczym zmierzajądo
unieważnienia tego postępowania, jest ugruntowany w orzecznictwie Krajowej Izby
Odwoławczej (m.in. wyroki: KIO 1038/11, KIO 1060/11).
Tymczasem w przedmiotowej sprawie Odwołujący nie zmierzał do ochrony swojej
pozycji w postępowaniu, w celu utrzymania możliwości uzyskania zamówienia. Przeciwnie,
składając odwołanie domagał sięodrzucenia własnej oferty i unieważnienia postępowania.
Formułując w ten sposób zarzuty i wnioski odwołania Odwołujący nie tylko wyraził
akceptacjędla faktu,że utracił szansęna wybór jego oferty i realizacjęzamówienia, ale
potwierdził również,że ewentualny wybór złożonej przez niego oferty byłby niezgodny
z przepisami ustawy. Złożone odwołanie nie miało więc na celu dążenia do uzyskania
zamówienia publicznego w aktualnie prowadzonym postępowaniu, poprzez przywrócenie
wykluczonemu wykonawcy możliwości udziału w nim.
Za nietrafnąIzba uznała argumentacjęOdwołującego o tym,że wświetle art. 179 ust.
1 ustawy Pzp wykonawca ma legitymacjędo wniesienia odwołania, jeżeli jego interes
w uzyskaniu zamówienia istniał kiedykolwiek w przeszłości, nawet jeśli w dacie składania
odwołania wykonawca nie tylko nie ma juższans na wybór jego oferty, ale nawet do tego nie
dąży (o czym, zdaniem Odwołującego,świadczy użycie w powyższym przepisie również
czasu przeszłego – miał interes w uzyskaniu danego zamówienia). W ocenie Izby zawarte
w art. 179 ust. 1 sformułowanie ma lub miał interes nie oznacza możliwości udzielenia
ochrony prawnej wykonawcom niezainteresowanym w dacie składania odwołania
uzyskaniem danego zamówienia, a tym bardziej przyznającym wprost,że zamówienie nie
powinno byćim udzielone. Taka redakcja ww. przepisu wynika zdaniem Izby z faktu,żeśrodki ochrony prawnej przysługująwykonawcom na różnych etapach postępowania.
Wykonawca składający odwołanie na czynności lub zaniechania zamawiającego
w początkowych fazach postępowania (np. odwołania wobec treści ogłoszenia SIWZ)
wykazuje,że ma interes w uzyskaniu zamówienia (zamierza sięo nie ubiegać), natomiast
kwestionując np. czynnośćwykluczenia z postępowania czy odrzucenia oferty, zmierza do
wykazania,że miał interes w uzyskaniu zamówienia, złożył bowiem ofertę, ale wskutek
bezprawnego działania zamawiającego znalazł się„poza postępowaniem”. Taka
interpretacja wydaje siębyćzgodna z celem przewidzianych w ustawie Pzpśrodków ochrony
prawnej, które majązapewnićochronęwykonawcom pozbawionym bezprawnymi
czynnościami zamawiającego możliwości ubiegania sięo zamówienie lub uzyskania
zamówienia w aktualnie prowadzonym postępowaniu, nie zaśw postępowaniu przyszłym,
którego wszczęcie nie jest przesądzone. Ponadto, przyjmując,że do wniesienia odwołania
byłby uprawniony każdy podmiot, który kiedykolwiek w przeszłości był zainteresowany
uzyskaniem zamówienia, w oderwaniu od aktualnej sytuacji, należałoby dojśćdo wniosku,że
przepis art. 179 ust. 1 ustawy Pzp byłby zbędny, jako niewprowadzającyżadnych warunków
w zakresie istnienia legitymacji do wniesienia odwołania.
Należy równieżzauważyćbrak spójności pomiędzy wykazywanym przez
Odwołującego interesem warunkującym istnienie legitymacji do wniesienia odwołania,
a szkodą, której doznał w wyniku kwestionowanych czynności Zamawiającego. Wystąpienie
przesłanki szkody Odwołujący wywodzi jedynie z faktu utraty wadium, co niewątpliwie
stanowi dla wykonawcy znacznądolegliwość, niemniej jednak szkoda ta nie pozostaje
wżadnym związku z interesem w uzyskaniu zamówienia, w kształcie wynikającym z zakresu
podniesionych zarzutów.
W związku ze stwierdzeniem nieistnienia po stronie Odwołującego legitymacji do
wniesienia odwołania, brak było podstaw do merytorycznego rozpoznania przez Izbę
podniesionych zarzutów, a odwołanie należało oddalić.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku,
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 i 2
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: …………..
Członkowie:
……………
……………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
