rodzaj: WYROK
data dokumentu: 2011-04-12
rok: 2011
data dokumentu: 2011-04-12
rok: 2011
Powiązane tematy:
sygnatury akt.:
KIO 695/11
KIO 695/11
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego przez Odwołującego wykonawcęKrzysztofa Maracha prowadzącego
działalność gospodarczą pod nazwą: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-
Usługowe KAMAR Krzysztof Marach Przybyszewo, ul. Wiejska 23, 64-100 Leszno od
czynności Zamawiającego Gminę Miejską Bartoszyce, ul. Bohaterów Monte Cassino 1,
11-200 Bartoszyce
wniesionego przez Odwołującego wykonawcęKrzysztofa Maracha prowadzącego
działalność gospodarczą pod nazwą: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-
Usługowe KAMAR Krzysztof Marach Przybyszewo, ul. Wiejska 23, 64-100 Leszno od
czynności Zamawiającego Gminę Miejską Bartoszyce, ul. Bohaterów Monte Cassino 1,
11-200 Bartoszyce
orzeka:
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej i odrzucenia oferty Odwołującego się oraz dokonanie
czynności powtórnego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcęGminę Miejską Bartoszyce, ul. Bohaterów
Monte Cassino 1, 11-200 Bartoszyce i nakazuje:
1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty w wysokości 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięćtysięcy złotych zero groszy) z kwoty wpisu
uiszczonego
przez wykonawcę
Krzysztofa
Maracha
prowadzącego
działalność
gospodarczą
pod
nazwą:
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowo-Usługowe
KAMAR
Krzysztof
Marach
Przybyszewo, ul. Wiejska 23, 64-100 Leszno
2) dokonaćwpłaty kwoty 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięćtysięcy złotych zero groszy)
przez
Gminę
Miejską
Bartoszyce,
ul.
Bohaterów
Monte
Cassino
1,
11-200 Bartoszyce na rzecz wykonawcy Krzysztofa Maracha prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe KAMAR
Krzysztof Marach Przybyszewo, ul. Wiejska 23, 64-100 Leszno, stanowiącej uzasadnione
koszty strony z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w
terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Przewodniczący:
………………………………
sygn. akt KIO 695/11
Uzasadnienie wyroku
W dniu 4 kwietnia 2011 roku (pismem z dnia 30 marca 2011 roku) na podstawie art.
180 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (tj. Dz. U. z 2010r. Nr
113, poz. 759 ze zmianami), zwana dalej „ustawąPzp” do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej wpłynęło odwołanie złożone przez Odwołującego, którym jest Krzysztof
Marach prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą: Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowo-Usługowe KAMAR Krzysztof Marach Przybyszewo z siedzibąw
Lesznie w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Gminę Miejską Bartoszyce
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na Przebudowę odkrytego basenu
wraz z zagospodarowaniem terenu przy ul. Limanowskiego w Bartoszycach zgodnie z
projektem WND - RPWM.04.02-28-028/10 Numer sprawy oznaczonej przez Zamawiającego
341/01-2/2011 prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie ZamówieńPublicznych
pod numerem 58809-2011 w dniu 21 lutego 2011 r.
Odwołanie wniesiono od odrzucenia oferty Odwołującego w całości przez
Zamawiającego a w konsekwencji pominięcie Odwołującego przy wyborze najkorzystniejszej
oferty
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu niezgodne z przepisami ustawy Pzp dokonanie
czynności odrzucenia oferty z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
co stanowi naruszenie przepisów:
1.
Art. 89 ust 1 pkt 2 i 8 ustawy Pzp przez odrzucenie oferty mimo jej zgodności z
treściąSpecyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej „SIWZ”) i ważnościąz innymi
przepisami.
2.
Art. 82 ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 78 §1 kodeksu cywilnego pomimo,że oferta
została złożona w przewidzianej prawem formie pisemnej z podpisem własnoręcznym
Odwołującego
Wobec powyższego Odwołujący wnosił o:
1.
unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego
2.
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
3.
uwzględnienie oferty Odwołującego przy ocenie złożonych ofert,
4.
dokonanie ponownej oceny ofert i wybranie oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej,
5.
zwrot kosztów postępowania odwoławczego od Zamawiającego na rzecz
Odwołującego
W uzasadnieniu Odwołujący wskazywał, w nawiązaniu do treści art. 179 ustawy Pzp,że legitymuje sięinteresem prawnym. Interes prawny Odwołującego, jako wykonawcy,
wyraża sięw tym,że Odwołujący zaoferował najniższącenęza realizacjęprzedmiotu
zamówienia, a jego oferta została odrzucona przez Zamawiającego. W sytuacji
potwierdzenia sięnaruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp i uznania
zasadności zarzutów podnoszonych przez Odwołującego miałby on szansęna uzyskanie
przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący wskazała,że w dniu 29 marca 2011 r. otrzymał on faxem /pomimo
wyłączenia w SIWZ sposobu komunikacji drogąfaxowąi e-mailową/ informacjęo odrzuceniu
jego oferty przez Zamawiającego. Jako podstawęodrzucenia wskazano brak podpisu przez
upoważnionego przedstawiciela wykonawcy na formularzu ofertowym. Co mogłoby
oznaczać,że albo podpisu w ogóle nie było na formularzu /co pozostaje w sprzeczności z jej
treścią/ albo podpis był ale osoby innej niżupoważnionego przedstawiciela Wykonawcy. Inne
rozumienie podanej podstawy odrzucenia oferty nie wchodzi w rachubęprzy tak
sformułowanej przyczynie odrzucenia.
Wykonawca odwołujący siępodniósł,że jest osobąfizycznąi jedynie on jest
uprawniony do podpisania złożonej oferty. Wykonawca nie ustanawiał pełnomocników.
Zatem sformułowana podstawa odrzucenia powinna byćrozumiana jako odrzucenie z
powodu braku podpisu Wykonawcy na ofercie lub takiej wady znaku graficznego,że nie
można go uznaćza podpis Wykonawcy.
Z takim zarzutem zupełnie nie można się, zdaniem Odwołującego, zgodzić.
Odwołujący wskazał,że formularz ofertowy złożony Zamawiającemu został podpisany przez
Odwołującego własnoręcznie w dolnym prawym rogu nazwiskiem „Marach". Na dowód
czego załączył do odwołania kopięformularza.
Zgodnie ze SIWZ rozdz. VI A, Odwołujący złożył prawidłowo wypełniony i podpisany
przez Wykonawcęformularz ofertowy, jak równieżoświadczenie dotyczące postanowień
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W dniu 22 marca 2011 Wykonawca otrzymał wezwanie do uzupełnienia dokumentów
w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego. Zamawiający wezwał
do uzupełnienia dołączonych do oferty referencji, które to nie spełniały zawartego w rozdz. V
SIWZ „Warunków udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonania oceny spełnienia
tych warunków". Braki te zostały uzupełnione w terminie. Do uzupełnienia innych
ewentualnych braków Wykonawca nie był wzywany. W tym miejscu przywołano przepis art.
26 ust. 3 ustawy Pzp, który jednoznacznie wskazuje,że nie wzywa siędo uzupełnienia
dokumentów i oświadczeńjeśli oferta i tak podlega odrzuceniu (...). Czy w takim razie przed
wezwaniem do uzupełnienia nie istniała przyczyna uzasadniająca odrzucenie oferty?
Odwołujący podkreślał,że złożona oferta była kompletna i podpisana przez
Odwołującego. Podpis złożony przez Odwołującego w postaci jedynie nazwiska i w dolnym
rogu formularza /wzoru opracowanego przez Zamawiającego/ poniżej jego treści jest
wystarczający dla zidentyfikowania Wykonawcy.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz Krajowej Izby Odwoławczej
przeszkody w uznaniu złożonej oferty za ważnąnie może stanowićfakt, iżpodpis na ofercie
nie składa sięz pełnego imienia i nazwiska. Podpis jest charakterystycznym dla danej osoby
znakiem graficznym wywodzącym sięz jego imienia i nazwiska, nie będący koniecznie
pełnym imieniem i nazwiskiem, pozwalającym na ustalenie tożsamości osoby, która go
złożyła.W tym miejscu nasuwa sięuwaga,że skoro Zamawiający wzywał do uzupełnienia
dokumentów i oświadczeńOdwołującego to nie miał wątpliwości co do tożsamości osoby
składającej ofertę.
Korzystając z dorobku doktryny prawa cywilnego wskazano,że podpis w rozumieniu
art. 78 k.c, nie musi byćczytelny, (także: wyrok KIO z dnia 5 października 2009 KIO/UZP
1196/09 ) LEX nr 522155. (patrz: A. Kidyba (red.), K. Kopaczyńska-Pieczniak, E. Niezbecka,
Z. Gawlik, A. Janiak, A. Jedliński, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część
ogólna, 2009 r.), Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 listopada
2006 r., podpis w rozumieniu art. 78 kodeksu cywilnego nie musi byćczytelny (sygn. akt II
FSK 1144/05).
Równieżuchybienie co do miejsca złożenia podpisu może byćocenione jedynie w
kategorii uchybienia o charakterze formalnym, a nie merytorycznym i tym samym nie może
stanowićpodstawy do odrzucenia oferty (wyrok KIO/UZP 1442/07 z dnia 27 grudnia 2007).
Zgodnie z art. 78 kc do zachowania formy pisemnej czynności prawnej wystarczy złożenie
własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treśćoświadczenia woli.
Orzecznictwo SN przyjmuje,że niezbędnącechąpodpisu jest jego własnoręczność, tym
samym za ważny podpis uważa sięnie tylko imieniem i nazwiskiem ale także skrót podpisu.
Natomiast na formularzu ofertowym wykonawcy, stanowiącym załącznik nr 1 widnieje
czytelny podpis Krzysztofa Maracha, choćskładający siętylko z nazwiska.
Oferta złożona przez Odwołującego zawiera specyfikacjęzgodnąz wymogami SIWZ.
Cena oferty Odwołującego jest najniższa z zaproponowanych przez uczestników przetargu, z
uwagi na to powinna byćwybrana przez Zamawiającego do realizacji zamówienia.
Konkludując stwierdzono,że odrzucenie oferty Odwołującego nastąpiło z naruszeniem
wskazanych przepisów i czynnośćta powinna zostaćunieważniona a w konsekwencji także
czynnośćwyboru najkorzystniejszej oferty.
Kopia odwołania została przekazana Zamawiającemu w dniu 1 kwietnia 2011 r.
Na podstawie zebranego materiału dowodowego, tj. treści SIWZ, ofert złożonych
w postępowaniu, oraz stanowisk i oświadczeń stron zaprezentowanych w toku
rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie ZamówieńPublicznych
z 21 lutego 2011 roku pod nr 58809-2011, w tym samym dniu Zamawiający zamieścił
ogłoszenie w swojej siedzibie oraz na swojej stronie internetowej, na której udostępnił również
siwz.
W pierwszej kolejności ustalono,że wartośćzamówienia nie przekracza kwot
określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp i wynosi
6 678 951,16 zł (w tym wartośćprzewidywanych zamówieńuzupełniających została ustalona
na kwotę3 339 475,58 zł), co stanowi równowartość869 881,63 euro.
W drugiej kolejności skład orzekający Izby ustalił,że nie została wypełnionażadna
z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie
stwierdziwszy ich, skierował odwołanie na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił także,że Wykonawca wnoszący odwołanie posiadał
interes w złożeniu odwołania, gdyżpotwierdzenie sięzarzutów dotyczących niewłaściwego
odrzucenia jego oferty oznaczałoby dla Odwołującego możliwośćuzyskania zamówienia ze
względu na złożenie oferty najkorzystniejszej cenowo w postępowaniu, która zgodnie
z postanowieniami SIWZ stanowiła jedyne kryterium oceny ofert. Tym samym wypełniona
została materialnoprawna przesłanka do rozpoznania odwołania, wynikająca z treści art. 179
ust. 1 ustawy Pzp.
W związku z tak ustalonym we wstępie uzasadnienia stanem faktycznym, biorąc
pod uwagę powyższe ustalenia, Izba stwierdziła co następuje:
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Istotąsporu w niniejszej sprawie jest stwierdzenie czy oferta nie zawierająca podpisu
osoby uprawnionej ze strony wykonawcy w miejscu do tego na formularzu ofertowym
wyznaczonym jest ofertąważną.
Oferta, zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego mającego zastosowanie
w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 14 ustawy Pzp, stanowi oświadczenie woli
zawarcia umowy określające istotne postanowienia tej umowy. Do istotnych postanowień
umowy należy niewątpliwie określenie podmiotu składającego ofertę, przedmiotu
zobowiązania oraz ceny. Zgodnie zaśz brzmieniem art. 9 ust. 1 ustawy Pzp ofertę
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego należy złożyćw formie pisemnej.
Krajowa Izba Odwoławcza w składzie rozpatrującym niniejsze odwołanie, po analizie
treści złożonej przez Odwołującego oferty stwierdziła, iżzawiera ona wszystkie wyżej
wymienione istotne elementy. Stwierdzićnależy,że przedmiotowa oferta zawiera także
wszystkie inne elementy wymagane SIWZ.
W prawym dolnym rogu strony drugiej formularza ofertowego, którego wzór stanowił
załącznik do SIWZ, w ofercie Odwołującego widnieje znak graficzny składający się
z pełnego nazwiska Odwołującego, na stronie pierwszej niniejszego formularza znajduje się
pieczęćfirmowa z pełnąnazwąOdwołującego, adresem, numerami telefonów oraz
numerem faksu, NIP-u i REGON-u Wykonawcy. Tożsamy znak graficzny (składający się
z samego nazwiska znajduje sięna pozostałych kartach oferty Odwołującego sięwe
wszystkich miejscach przeznaczonych do złożenia podpisu, dodatkowo wykonawca
przystawił w tych miejscach pieczęćimienną„Właściciel – Krzysztof Marach”).
Zgodnie z Rozdziałem X SIWZ „Opis sposobu przygotowania oferty” wykonawca
mógł złożyćjednąofertę, w formie pisemnej, w języku polskim, pismem czytelnym. Oferta
oraz wymagane formularze, zestawienia i wykazy składane wraz z ofertąwymagały podpisu
osób uprawnionych do reprezentowania firmy w obrocie gospodarczym, zgodnie z aktem
rejestracyjnym oraz przepisami prawa. W Rozdziale VI SIWZ Zamawiający określił,że wraz
z ofertąnależy złożyćdokumenty i załączniki, w tym formularz ofertowy wypełniony
i podpisany przez wykonawcę.
O oświadczeniu woli złożonym w formie pisemnej mówimy w przypadku złożenia
własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym jego treść(art. 78 § 1 Kodeksu
cywilnego). Przeszkody w uznaniu złożonej oferty za ważnąnie może stanowićfakt, iż
podpis Pana M. na drugiej stronie formularza ofertowego nie składa sięz pełnego imienia
i nazwiska, a jedynie z nazwiska. W tym miejscu skład orzekający pragnie zauważyć, za
Naczelnym Sądem Administracyjnym,że „podpis jest charakterystycznym dla danej osoby
znakiem graficznym wywodzącym sięz jego imienia i nazwiska, niebędący koniecznie
pełnym imieniem i nazwiskiem oraz znakiem czytelnym, pozwalający na ustalenie
tożsamości osoby, która go złożyła”. Nie ma także większego znaczenia miejsce, w którym
taki znak graficzny, który uznaćnależałoby za podpis sięznajduje. Bez względu czy jest to
miejsce wyznaczone przez Zamawiającego na formularzu do złożenia podpisu, czy teżjest
to inne miejsce w obrębie tego formularza, złożenie znaku graficznego składającego się
z nazwiska, bez pieczęci imiennej spełnia przesłanki dokonania czynności, tj. złożenia
pisemnego oświadczenia woli. W przedmiotowej sprawie znaki złożone na poszczególnych,
pozostałych kartach oferty bez wątpienia natomiast pozwalająna zidentyfikowanie osoby,
która je złożyła, a zatem pozwalająustalićmocodawcęskładanego oświadczenia woli
(podobne wnioski płynąz orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 grudnia 2007 r.,
sygn. akt KIO/UZP 1442, 1443/07: „Uchybienie co do miejsca złożenia podpisu może być
jedynie oceniane w kategorii uchybienia o charakterze formalnym a nie merytorycznym i nie
może stanowićpodstawy do odrzucenia oferty”.). Ponadto Pan Krzysztof M. był jedyną
osobąskładającąpodpisy na ofercie – jest osobąfizycznąprowadzącądziałalność
gospodarczą, samodzielnie składał ofertęi nie upoważniał jakiejkolwiek innej osoby do
podpisania oferty w jego imieniu.
Bogate orzecznictwo SN konsekwentnie przyjmuje,że niezbędnącechąpodpisu jest
jego własnoręczność, czego nie spełnia złożenie np. maszynowego oznaczenia nazwiska.
W uchwale z dnia 28 kwietnia 1973 r. III CZP 78/72 (OSN 1973, nr 12, poz. 207) Sąd
Najwyższy uznał (na użytek przepisów prawa spadkowego),że w utrwalonej praktyce obrotu
za ważny podpis uważa sięnie tylko podpis imieniem i nazwiskiem lub podpis samym
nazwiskiem, lecz także – i najczęściej – skrót podpisu („podpis nieczytelny”), którego
wystawca zwykle używa przy podpisywaniu dokumentów i który jest „godłem” jego podpisu.
Skład orzekający Izby w pełni podziela także stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej
wyrażone w wyroku z dnia 10 lipca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 703,709/09,że „złożenie
podpisu nie opatrzonego pieczęciąimiennąa jedynie pieczęciąfirmowąnie może skutkować
odrzuceniem oferty, szczególnie w sytuacji, gdy istnieje możliwośćweryfikacji podpisu
i jednoznacznego stwierdzenia jego pochodzenia. Zasadnym jest zatem twierdzenie (…),że
tego typu niezgodności należy rozpatrywaćwyłącznie w zakresie uchybieńformalnych a nie
merytorycznych oferty. Zgodnie zaśz przepisem art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy pzp oraz
jednolitym w tym zakresie orzecznictwem sankcja w postaci odrzucenia oferty w oparciu
o art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy pzp, zachodzi wyłącznie w przypadku niezgodności treści oferty
z treściąsiwz, a więc niezgodności co do wymagańmerytorycznych a nie formy złożonego
dokumentu. W oparciu o dorobek orzecznictwa i doktryny za uchybienia formalne a nie
merytoryczne należy uznaćnp.: brak numeracji stron oferty, brak pieczęci pod
oświadczeniem woli, brak podpisu na każdej stronie oferty, brak załączenia spisu treści
oferty. Niezgodnośćtreści oferty należy oceniaćw kategorii ustawowej definicji oferty
określonej w art. 66 kodeksu cywilnego, rozumianej jako niezgodnośćoświadczenia woli
wykonawcy z oczekiwaniami zamawiającego wyłącznie w merytorycznym zakresie
przedmiotu zamówienia”. Niniejsze stanowisko pozostaje równieżaktualne w przypadku
odrzucenia oferty wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
Wobec zawarcia w ofercie istotnych jej elementów oraz złożenia podpisu pod
oświadczeniami przez osobęuprawnioną, Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia oferty na
podstawie braku podpisu na drugiej stronie formularza ofertowego.
Tym samym, decyzja Zamawiającego o odrzuceniu oferty Odwołującego nie była
prawidłowa i naruszyła przepisy ustawy Prawo zamówieńpublicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza uznała, iżZamawiający naruszył swoim działaniem
przepisy wskazane w petitum odwołania, tym samym odwołanie, na podstawie art. 192 ust. 2
wskazanej ustawy podlegało uwzględnieniu. W ocenie Izby zarzuty Odwołującego
w stosunku do czynności lub zaniechańZamawiającego potwierdziły się, co skutkuje tym,że
podjęte decyzje miały wpływ na wynika postępowania .
Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz § 5 ust 2 pkt 1 i § 5 ust 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15
marca 2010 roku w sprawie wysokości oraz sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2010 r.,
Nr 41, poz. 238), tj. stosownie do wyniku postępowania.
Przewodniczący:
………………………………
1.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej i odrzucenia oferty Odwołującego się oraz dokonanie
czynności powtórnego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcęGminę Miejską Bartoszyce, ul. Bohaterów
Monte Cassino 1, 11-200 Bartoszyce i nakazuje:
1)
zaliczyćna rzecz Urzędu ZamówieńPublicznych koszty w wysokości 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięćtysięcy złotych zero groszy) z kwoty wpisu
uiszczonego
przez wykonawcę
Krzysztofa
Maracha
prowadzącego
działalność
gospodarczą
pod
nazwą:
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowo-Usługowe
KAMAR
Krzysztof
Marach
Przybyszewo, ul. Wiejska 23, 64-100 Leszno
2) dokonaćwpłaty kwoty 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięćtysięcy złotych zero groszy)
przez
Gminę
Miejską
Bartoszyce,
ul.
Bohaterów
Monte
Cassino
1,
11-200 Bartoszyce na rzecz wykonawcy Krzysztofa Maracha prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe KAMAR
Krzysztof Marach Przybyszewo, ul. Wiejska 23, 64-100 Leszno, stanowiącej uzasadnione
koszty strony z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zmianami) na niniejszy wyrok - w
terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Przewodniczący:
………………………………
sygn. akt KIO 695/11
Uzasadnienie wyroku
W dniu 4 kwietnia 2011 roku (pismem z dnia 30 marca 2011 roku) na podstawie art.
180 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieńpublicznych (tj. Dz. U. z 2010r. Nr
113, poz. 759 ze zmianami), zwana dalej „ustawąPzp” do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej wpłynęło odwołanie złożone przez Odwołującego, którym jest Krzysztof
Marach prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą: Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Handlowo-Usługowe KAMAR Krzysztof Marach Przybyszewo z siedzibąw
Lesznie w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Gminę Miejską Bartoszyce
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na Przebudowę odkrytego basenu
wraz z zagospodarowaniem terenu przy ul. Limanowskiego w Bartoszycach zgodnie z
projektem WND - RPWM.04.02-28-028/10 Numer sprawy oznaczonej przez Zamawiającego
341/01-2/2011 prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie ZamówieńPublicznych
pod numerem 58809-2011 w dniu 21 lutego 2011 r.
Odwołanie wniesiono od odrzucenia oferty Odwołującego w całości przez
Zamawiającego a w konsekwencji pominięcie Odwołującego przy wyborze najkorzystniejszej
oferty
Odwołujący zarzucał Zamawiającemu niezgodne z przepisami ustawy Pzp dokonanie
czynności odrzucenia oferty z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
co stanowi naruszenie przepisów:
1.
Art. 89 ust 1 pkt 2 i 8 ustawy Pzp przez odrzucenie oferty mimo jej zgodności z
treściąSpecyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej „SIWZ”) i ważnościąz innymi
przepisami.
2.
Art. 82 ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 78 §1 kodeksu cywilnego pomimo,że oferta
została złożona w przewidzianej prawem formie pisemnej z podpisem własnoręcznym
Odwołującego
Wobec powyższego Odwołujący wnosił o:
1.
unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego
2.
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
3.
uwzględnienie oferty Odwołującego przy ocenie złożonych ofert,
4.
dokonanie ponownej oceny ofert i wybranie oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej,
5.
zwrot kosztów postępowania odwoławczego od Zamawiającego na rzecz
Odwołującego
W uzasadnieniu Odwołujący wskazywał, w nawiązaniu do treści art. 179 ustawy Pzp,że legitymuje sięinteresem prawnym. Interes prawny Odwołującego, jako wykonawcy,
wyraża sięw tym,że Odwołujący zaoferował najniższącenęza realizacjęprzedmiotu
zamówienia, a jego oferta została odrzucona przez Zamawiającego. W sytuacji
potwierdzenia sięnaruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp i uznania
zasadności zarzutów podnoszonych przez Odwołującego miałby on szansęna uzyskanie
przedmiotowego zamówienia.
Odwołujący wskazała,że w dniu 29 marca 2011 r. otrzymał on faxem /pomimo
wyłączenia w SIWZ sposobu komunikacji drogąfaxowąi e-mailową/ informacjęo odrzuceniu
jego oferty przez Zamawiającego. Jako podstawęodrzucenia wskazano brak podpisu przez
upoważnionego przedstawiciela wykonawcy na formularzu ofertowym. Co mogłoby
oznaczać,że albo podpisu w ogóle nie było na formularzu /co pozostaje w sprzeczności z jej
treścią/ albo podpis był ale osoby innej niżupoważnionego przedstawiciela Wykonawcy. Inne
rozumienie podanej podstawy odrzucenia oferty nie wchodzi w rachubęprzy tak
sformułowanej przyczynie odrzucenia.
Wykonawca odwołujący siępodniósł,że jest osobąfizycznąi jedynie on jest
uprawniony do podpisania złożonej oferty. Wykonawca nie ustanawiał pełnomocników.
Zatem sformułowana podstawa odrzucenia powinna byćrozumiana jako odrzucenie z
powodu braku podpisu Wykonawcy na ofercie lub takiej wady znaku graficznego,że nie
można go uznaćza podpis Wykonawcy.
Z takim zarzutem zupełnie nie można się, zdaniem Odwołującego, zgodzić.
Odwołujący wskazał,że formularz ofertowy złożony Zamawiającemu został podpisany przez
Odwołującego własnoręcznie w dolnym prawym rogu nazwiskiem „Marach". Na dowód
czego załączył do odwołania kopięformularza.
Zgodnie ze SIWZ rozdz. VI A, Odwołujący złożył prawidłowo wypełniony i podpisany
przez Wykonawcęformularz ofertowy, jak równieżoświadczenie dotyczące postanowień
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W dniu 22 marca 2011 Wykonawca otrzymał wezwanie do uzupełnienia dokumentów
w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego. Zamawiający wezwał
do uzupełnienia dołączonych do oferty referencji, które to nie spełniały zawartego w rozdz. V
SIWZ „Warunków udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonania oceny spełnienia
tych warunków". Braki te zostały uzupełnione w terminie. Do uzupełnienia innych
ewentualnych braków Wykonawca nie był wzywany. W tym miejscu przywołano przepis art.
26 ust. 3 ustawy Pzp, który jednoznacznie wskazuje,że nie wzywa siędo uzupełnienia
dokumentów i oświadczeńjeśli oferta i tak podlega odrzuceniu (...). Czy w takim razie przed
wezwaniem do uzupełnienia nie istniała przyczyna uzasadniająca odrzucenie oferty?
Odwołujący podkreślał,że złożona oferta była kompletna i podpisana przez
Odwołującego. Podpis złożony przez Odwołującego w postaci jedynie nazwiska i w dolnym
rogu formularza /wzoru opracowanego przez Zamawiającego/ poniżej jego treści jest
wystarczający dla zidentyfikowania Wykonawcy.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz Krajowej Izby Odwoławczej
przeszkody w uznaniu złożonej oferty za ważnąnie może stanowićfakt, iżpodpis na ofercie
nie składa sięz pełnego imienia i nazwiska. Podpis jest charakterystycznym dla danej osoby
znakiem graficznym wywodzącym sięz jego imienia i nazwiska, nie będący koniecznie
pełnym imieniem i nazwiskiem, pozwalającym na ustalenie tożsamości osoby, która go
złożyła.W tym miejscu nasuwa sięuwaga,że skoro Zamawiający wzywał do uzupełnienia
dokumentów i oświadczeńOdwołującego to nie miał wątpliwości co do tożsamości osoby
składającej ofertę.
Korzystając z dorobku doktryny prawa cywilnego wskazano,że podpis w rozumieniu
art. 78 k.c, nie musi byćczytelny, (także: wyrok KIO z dnia 5 października 2009 KIO/UZP
1196/09 ) LEX nr 522155. (patrz: A. Kidyba (red.), K. Kopaczyńska-Pieczniak, E. Niezbecka,
Z. Gawlik, A. Janiak, A. Jedliński, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część
ogólna, 2009 r.), Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 listopada
2006 r., podpis w rozumieniu art. 78 kodeksu cywilnego nie musi byćczytelny (sygn. akt II
FSK 1144/05).
Równieżuchybienie co do miejsca złożenia podpisu może byćocenione jedynie w
kategorii uchybienia o charakterze formalnym, a nie merytorycznym i tym samym nie może
stanowićpodstawy do odrzucenia oferty (wyrok KIO/UZP 1442/07 z dnia 27 grudnia 2007).
Zgodnie z art. 78 kc do zachowania formy pisemnej czynności prawnej wystarczy złożenie
własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treśćoświadczenia woli.
Orzecznictwo SN przyjmuje,że niezbędnącechąpodpisu jest jego własnoręczność, tym
samym za ważny podpis uważa sięnie tylko imieniem i nazwiskiem ale także skrót podpisu.
Natomiast na formularzu ofertowym wykonawcy, stanowiącym załącznik nr 1 widnieje
czytelny podpis Krzysztofa Maracha, choćskładający siętylko z nazwiska.
Oferta złożona przez Odwołującego zawiera specyfikacjęzgodnąz wymogami SIWZ.
Cena oferty Odwołującego jest najniższa z zaproponowanych przez uczestników przetargu, z
uwagi na to powinna byćwybrana przez Zamawiającego do realizacji zamówienia.
Konkludując stwierdzono,że odrzucenie oferty Odwołującego nastąpiło z naruszeniem
wskazanych przepisów i czynnośćta powinna zostaćunieważniona a w konsekwencji także
czynnośćwyboru najkorzystniejszej oferty.
Kopia odwołania została przekazana Zamawiającemu w dniu 1 kwietnia 2011 r.
Na podstawie zebranego materiału dowodowego, tj. treści SIWZ, ofert złożonych
w postępowaniu, oraz stanowisk i oświadczeń stron zaprezentowanych w toku
rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje:
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone w Biuletynie ZamówieńPublicznych
z 21 lutego 2011 roku pod nr 58809-2011, w tym samym dniu Zamawiający zamieścił
ogłoszenie w swojej siedzibie oraz na swojej stronie internetowej, na której udostępnił również
siwz.
W pierwszej kolejności ustalono,że wartośćzamówienia nie przekracza kwot
określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp i wynosi
6 678 951,16 zł (w tym wartośćprzewidywanych zamówieńuzupełniających została ustalona
na kwotę3 339 475,58 zł), co stanowi równowartość869 881,63 euro.
W drugiej kolejności skład orzekający Izby ustalił,że nie została wypełnionażadna
z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie
stwierdziwszy ich, skierował odwołanie na rozprawę.
Skład orzekający Izby ustalił także,że Wykonawca wnoszący odwołanie posiadał
interes w złożeniu odwołania, gdyżpotwierdzenie sięzarzutów dotyczących niewłaściwego
odrzucenia jego oferty oznaczałoby dla Odwołującego możliwośćuzyskania zamówienia ze
względu na złożenie oferty najkorzystniejszej cenowo w postępowaniu, która zgodnie
z postanowieniami SIWZ stanowiła jedyne kryterium oceny ofert. Tym samym wypełniona
została materialnoprawna przesłanka do rozpoznania odwołania, wynikająca z treści art. 179
ust. 1 ustawy Pzp.
W związku z tak ustalonym we wstępie uzasadnienia stanem faktycznym, biorąc
pod uwagę powyższe ustalenia, Izba stwierdziła co następuje:
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Istotąsporu w niniejszej sprawie jest stwierdzenie czy oferta nie zawierająca podpisu
osoby uprawnionej ze strony wykonawcy w miejscu do tego na formularzu ofertowym
wyznaczonym jest ofertąważną.
Oferta, zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego mającego zastosowanie
w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 14 ustawy Pzp, stanowi oświadczenie woli
zawarcia umowy określające istotne postanowienia tej umowy. Do istotnych postanowień
umowy należy niewątpliwie określenie podmiotu składającego ofertę, przedmiotu
zobowiązania oraz ceny. Zgodnie zaśz brzmieniem art. 9 ust. 1 ustawy Pzp ofertę
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego należy złożyćw formie pisemnej.
Krajowa Izba Odwoławcza w składzie rozpatrującym niniejsze odwołanie, po analizie
treści złożonej przez Odwołującego oferty stwierdziła, iżzawiera ona wszystkie wyżej
wymienione istotne elementy. Stwierdzićnależy,że przedmiotowa oferta zawiera także
wszystkie inne elementy wymagane SIWZ.
W prawym dolnym rogu strony drugiej formularza ofertowego, którego wzór stanowił
załącznik do SIWZ, w ofercie Odwołującego widnieje znak graficzny składający się
z pełnego nazwiska Odwołującego, na stronie pierwszej niniejszego formularza znajduje się
pieczęćfirmowa z pełnąnazwąOdwołującego, adresem, numerami telefonów oraz
numerem faksu, NIP-u i REGON-u Wykonawcy. Tożsamy znak graficzny (składający się
z samego nazwiska znajduje sięna pozostałych kartach oferty Odwołującego sięwe
wszystkich miejscach przeznaczonych do złożenia podpisu, dodatkowo wykonawca
przystawił w tych miejscach pieczęćimienną„Właściciel – Krzysztof Marach”).
Zgodnie z Rozdziałem X SIWZ „Opis sposobu przygotowania oferty” wykonawca
mógł złożyćjednąofertę, w formie pisemnej, w języku polskim, pismem czytelnym. Oferta
oraz wymagane formularze, zestawienia i wykazy składane wraz z ofertąwymagały podpisu
osób uprawnionych do reprezentowania firmy w obrocie gospodarczym, zgodnie z aktem
rejestracyjnym oraz przepisami prawa. W Rozdziale VI SIWZ Zamawiający określił,że wraz
z ofertąnależy złożyćdokumenty i załączniki, w tym formularz ofertowy wypełniony
i podpisany przez wykonawcę.
O oświadczeniu woli złożonym w formie pisemnej mówimy w przypadku złożenia
własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym jego treść(art. 78 § 1 Kodeksu
cywilnego). Przeszkody w uznaniu złożonej oferty za ważnąnie może stanowićfakt, iż
podpis Pana M. na drugiej stronie formularza ofertowego nie składa sięz pełnego imienia
i nazwiska, a jedynie z nazwiska. W tym miejscu skład orzekający pragnie zauważyć, za
Naczelnym Sądem Administracyjnym,że „podpis jest charakterystycznym dla danej osoby
znakiem graficznym wywodzącym sięz jego imienia i nazwiska, niebędący koniecznie
pełnym imieniem i nazwiskiem oraz znakiem czytelnym, pozwalający na ustalenie
tożsamości osoby, która go złożyła”. Nie ma także większego znaczenia miejsce, w którym
taki znak graficzny, który uznaćnależałoby za podpis sięznajduje. Bez względu czy jest to
miejsce wyznaczone przez Zamawiającego na formularzu do złożenia podpisu, czy teżjest
to inne miejsce w obrębie tego formularza, złożenie znaku graficznego składającego się
z nazwiska, bez pieczęci imiennej spełnia przesłanki dokonania czynności, tj. złożenia
pisemnego oświadczenia woli. W przedmiotowej sprawie znaki złożone na poszczególnych,
pozostałych kartach oferty bez wątpienia natomiast pozwalająna zidentyfikowanie osoby,
która je złożyła, a zatem pozwalająustalićmocodawcęskładanego oświadczenia woli
(podobne wnioski płynąz orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 grudnia 2007 r.,
sygn. akt KIO/UZP 1442, 1443/07: „Uchybienie co do miejsca złożenia podpisu może być
jedynie oceniane w kategorii uchybienia o charakterze formalnym a nie merytorycznym i nie
może stanowićpodstawy do odrzucenia oferty”.). Ponadto Pan Krzysztof M. był jedyną
osobąskładającąpodpisy na ofercie – jest osobąfizycznąprowadzącądziałalność
gospodarczą, samodzielnie składał ofertęi nie upoważniał jakiejkolwiek innej osoby do
podpisania oferty w jego imieniu.
Bogate orzecznictwo SN konsekwentnie przyjmuje,że niezbędnącechąpodpisu jest
jego własnoręczność, czego nie spełnia złożenie np. maszynowego oznaczenia nazwiska.
W uchwale z dnia 28 kwietnia 1973 r. III CZP 78/72 (OSN 1973, nr 12, poz. 207) Sąd
Najwyższy uznał (na użytek przepisów prawa spadkowego),że w utrwalonej praktyce obrotu
za ważny podpis uważa sięnie tylko podpis imieniem i nazwiskiem lub podpis samym
nazwiskiem, lecz także – i najczęściej – skrót podpisu („podpis nieczytelny”), którego
wystawca zwykle używa przy podpisywaniu dokumentów i który jest „godłem” jego podpisu.
Skład orzekający Izby w pełni podziela także stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej
wyrażone w wyroku z dnia 10 lipca 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 703,709/09,że „złożenie
podpisu nie opatrzonego pieczęciąimiennąa jedynie pieczęciąfirmowąnie może skutkować
odrzuceniem oferty, szczególnie w sytuacji, gdy istnieje możliwośćweryfikacji podpisu
i jednoznacznego stwierdzenia jego pochodzenia. Zasadnym jest zatem twierdzenie (…),że
tego typu niezgodności należy rozpatrywaćwyłącznie w zakresie uchybieńformalnych a nie
merytorycznych oferty. Zgodnie zaśz przepisem art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy pzp oraz
jednolitym w tym zakresie orzecznictwem sankcja w postaci odrzucenia oferty w oparciu
o art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy pzp, zachodzi wyłącznie w przypadku niezgodności treści oferty
z treściąsiwz, a więc niezgodności co do wymagańmerytorycznych a nie formy złożonego
dokumentu. W oparciu o dorobek orzecznictwa i doktryny za uchybienia formalne a nie
merytoryczne należy uznaćnp.: brak numeracji stron oferty, brak pieczęci pod
oświadczeniem woli, brak podpisu na każdej stronie oferty, brak załączenia spisu treści
oferty. Niezgodnośćtreści oferty należy oceniaćw kategorii ustawowej definicji oferty
określonej w art. 66 kodeksu cywilnego, rozumianej jako niezgodnośćoświadczenia woli
wykonawcy z oczekiwaniami zamawiającego wyłącznie w merytorycznym zakresie
przedmiotu zamówienia”. Niniejsze stanowisko pozostaje równieżaktualne w przypadku
odrzucenia oferty wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp
Wobec zawarcia w ofercie istotnych jej elementów oraz złożenia podpisu pod
oświadczeniami przez osobęuprawnioną, Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia oferty na
podstawie braku podpisu na drugiej stronie formularza ofertowego.
Tym samym, decyzja Zamawiającego o odrzuceniu oferty Odwołującego nie była
prawidłowa i naruszyła przepisy ustawy Prawo zamówieńpublicznych.
Krajowa Izba Odwoławcza uznała, iżZamawiający naruszył swoim działaniem
przepisy wskazane w petitum odwołania, tym samym odwołanie, na podstawie art. 192 ust. 2
wskazanej ustawy podlegało uwzględnieniu. W ocenie Izby zarzuty Odwołującego
w stosunku do czynności lub zaniechańZamawiającego potwierdziły się, co skutkuje tym,że
podjęte decyzje miały wpływ na wynika postępowania .
Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp oraz § 5 ust 2 pkt 1 i § 5 ust 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15
marca 2010 roku w sprawie wysokości oraz sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2010 r.,
Nr 41, poz. 238), tj. stosownie do wyniku postępowania.
Przewodniczący:
………………………………
Wcześniejsze orzeczenia:
- Sygn. akt KIO 263/15 z dnia 2015-12-23
- Sygn. akt KIO 245/15, KIO 305/15 z dnia 2015-03-04
- Sygn. akt KIO 270/15 z dnia 2015-03-03
- Sygn. akt KIO 273/15 z dnia 2015-02-27
- Sygn. akt KIO 267/15 z dnia 2015-02-27
